Professional Documents
Culture Documents
Pagpag 11
Pagpag 11
Sintopikal
- Salitang binuo ni Moritmer Adler mula sa salitang Syntopicon.
- Aklat: A Syntopicon: An Index to the Great Ideas (1952)
- Sa pagbabasa, pinaghahalo ang mga impormasyon mula sa aklat at mga
sariling karanasan at kaalaman upang makabuo ng ugnayan at bagong
mga pananaw at kaalaman.
TEORYA SA PAGBASA
Teoryang Top-Down
- Ang teoryang ito ay naniniwalang ang pag-unawa ay nagmula sa isipan
ng mambabasa na mayroon nang dating kaalaman at karanasan.
- Ang daloy ng impormasyon sa teoryang ito ay nagsisimula sa itaas (top)
patungo sa ibaba (down) na ang ibig sabihin, ang pag-unawa ay batay
sa kabuuang kahulugan ng teksto.
PAGPAG 11
SECOND SEMESTER | REVIEWER
2. Dahil malaki ang pakinabang ng mga mag-aaral sa mga Sicat at marami pang iba.
Makikita mula sa halimbawang binasa na ang tekstong persuweysib ay Bayan ng San Roque
naglalaman ng mga sumusunod:
- Isa sa sa mga bayang itinatag ng mga Kastila sa Luzon. Nasa
timog-kanluran ito ng lalawigan.
1. Malalim na pananaliksik. Kailangan alam ng isang manunulat ang
- Ang Ilog Pampanga ang pangunahing daanan ng transportasyon noon;
pasikot-sikot ng isyung tatalakayin sa pamamagitan ng pananaliksik
doon nagdaraan ang mga Bangka at kasko na lagi nang may dalang
tungkol dito.
kalakal. Ngayon ay hindi na ang mga bangka ang ginagamit ng mga tao
2. Kaalaman sa mga posibleng paniniwala ng mga mambabasa.
upang sila'y makapaghatid ng kalakal; may mga daan na at ang
Kailangang mulat at maalam ang manunulat ng tekstong persuweysib
ginagamit nila’y kariton, kareta, karetela o ano mang sasakyang hinihila
sa iba’t ibang laganap na persepsiyon at paniniwala tungkol sa isyu.
ng hayop.
3. Malalim na pag unawa sa dalawang panig ng isyu. Ito ay upang
- Sa tabing ilog, matatagpuan ang dating camarin—mga kalansay ng
epektibong masagot ang laganap na paniniwala ng mga mambabasa. malalaking bodegang pinag-imbakan ng tabako; ang San Roque ay
kabilang sa mga bayang nasaklaw ng monopolyo sa tabako noong
panahon ng mga Kastila.
TEKSTONG DESKRIPTIBO: MAKULAY NA PAGLALARAWAN
pambubugbog, ritwal ng marangal na pagpatay (honor killings) at iba opinion, at ng pamahalaan na kailangang magkaroon ng
pa. walang kondisyong suporta sa kababaihan.
4. ang proseso ng ebolusyon kung saan ang mga ina na
● Ayon sa ulat ng Amnesty International. Libu – libong babae ang kailangang maging malaya mula sa relihiyon at
namamatay kada kada taon dahil sa ideya ng marangal na pagpatay sistemang caste, ay magmumulat sa kanilang mga
(honor killing) sa Pakistan, sa kalagayang walang ginagawa ang anak sa simula pa lamang na ang kapuwa kasarian a
pamahalaan hinggil dito. dapat ikarangal.
TEKSTONG NARATIBO: MAHUSAY NA PAGKUKUWENTO Madame: “Bumibili ako ng buhok. Alising mo yang
sombrero mo’t nang makita ko ang hitsura niyan.”
Tekstong Naratibo Della: “Bayaran niyo ho ako agad.”
● Nagkukuwento ng mga seryeng pangyayari na maaaring:
○ piksiyon (nobela, maikling kuwento, tula) b. Foreshadowing - Nagbibigay ng mga pahiwatig o hints
○ di-piksiyon (memoir, biyograpiya, balita, malikhaing hinggil sa kung ano ang kahihinatnan o mangyayari sa
sanaysay) kuwento.
● Kapuwa gumagamit ito ng: Halimbawa:
○ wikang puno ng imahinasyon, Minsang nagluto si Pinang ay umiiral ang
○ nagpapahayag ng emosyon, at kanyang katamaran. Bawat bagay na hanapin ay
○ iba’t ibang imahen, metapora, at simbolo upang itinatanong niya sa kanyang ina. “Nanay, nasaan ang
maging malikhain ang katha. palayok? Nanay, nasaan ang kutsara? Nanay, nasaan ang
● Layunin: magsalaysay o magkuwento batay sa isang tiyak na sandok?”
pangyayari, totoo man o hindi. Manlibang o magbigay-aliw sa Hanggang sa nainis si Aling Rosa at
mambabasa, ngunit may mas malalim at tiyak na halaga pa ang pasigaw niyang sinabi, “Nawa’y magkaroon ka ng
tekstong ito. maraming mga mata para makita mo ang mga
hinahanap mo.”
Patricia Melendrez-Cruz (1994)
sa kaniyang artikulong "Ideolohiya Bilang Perspektibong Pampanitikan” na nasa aklat c. Plot Twist - Tahasang pagbabago sa direksyon o
na "Filipinong Pananaw sa Wika, Panitikan at Lipunan”, inaasahang kalalabasan ng isang kuwento.
- Kailangang suriin ang malikhaing pagkatha bilang isang siyentipikong
proseso ng lipunan. d. Ellipsis - Omisyon o pag-aalis ng ilang yugto ng kuwento
- Siyentipiko sapagkat para sa kaniya, ang mahusay na panitikan ay kung saan hinahayaan ang mambabasa na magpuno sa
kinakailangang naglalarawan sa mga realidad ng lipunan at nagbibigay naratibong antala. Ito ay mula sa Iceberg Theory o
ng matalas na pagsusuri dito. Theory of Omission ni Ernest Hemingway.
Kung maikakawing ang panitikan at pag-aaral nito sa simulain ng sambayanan, hindi e. Comic Book Death - Isang teknik kung saan pinapatay
lamang ito magiging mabisa, bagkus ay malaya't mapagpalayang gawain. ang mahahalagang karakter ngunit kalaunan ay biglang
Halimbawa: Noli Me Tangere, El Filibusterismo lilitaw upang magbigay-linaw sa kuwento.
IBA’T IBANG ELEMENTO NG TEKSTONG NARATIBO f. Reverse Chronology - Nagsisimula sa dulo ang
salaysay patungong simula.
1. Paksa - Pumili ng paksang mahalaga at makabuluhan.
g. In Medias Res - Nagsisimula ang narasyon sa
2. Estruktura - Kailangang malinaw at lohikal ang kabuuang estruktura kalagitnaan ng kuwento. Kadalasang ipinakikilala ang
ng teksto. mga karakter, lunan, at tensyon sa pamamagitan ng mga
flashback.
3. Oryentasyon - Nakapaloob dito ang kaligiran ng mga tauhan, lunan o
setting, at oras o panahon kung kailan nangyari ang kuwento. Kailangan h. Deus Ex Machina (God from the machine) - isang
ng detalye at mahusay na oryentasyon ng kabuuang senaryo sa unang plot device na ipinaliwanag ni Horace sakaniyang "Ars
bahagi upang maipakita ang setting at mood. Poetica" kung saan nabibigyang-resolusyon ang
tunggalian sa pamamagitan ng awtomatikong
4. Pamamaraan ng Narasyon - Ang pamamaraan ng narasyon ay ang interbensyon ng isang absolutong kamay. Nababago rin
paraan kung paano isinasalaysay ang kwento o mga pangyayari sa isang ang kahihinatnan ng kwento at nareresolba ang
teksto. Malinaw dapat na nailalatag ang mga ito sa pagsasalaysay at matitinding suliranin na 'tila walang solusyon sa
nasasagot ang mga batayang tanong na sino, saan, at kailan pamamagitan ng biglaang pagpasok ng isang tao, bagay,
a. Diyalogo - Sa halip na direktang pagsasalaysay ay at pangyayari na hindi naman napakilala sa unang bahagi
gumagamit ng pag-uusap ng mga tauhan upang isalaysay ng kuwento.
ang nangyayari.
Halimbawa: 5. Komplikasyon o Tunggalian - Ito ang mahalagang bahagi ng
Della: “Gusto ba ninyong bilhin ang aking buhok?” kuwento na naging batayan ng paggalaw o pagbabago sa posisyon at
disposisyon ng mga tauhan.
PAGPAG 11
SECOND SEMESTER | REVIEWER
ang mambabasa na magbigay ng sariling interpretasyon at makatuklas ● NGO Researcher - Ito ang trabaho ng bida.
ang poetika at literariness ng akda. ding ekspositori, ay isang anyo ng pagpapahayag na naglalayong magpaliwanag at
- Mahalaga rin ang insight o nalilikhang pananaw ng isinasalaysay na magbigay ng impormasyon. Pangunahing layunin ng impormatibong teksto ang
karanasan. Ang CNF ay hindi lamang basta nagkukuwento ng karanasan magpaliwanag sa mga mambabasa ng anumang paksa na matatagpuan sa tunay na
kundi layon nitong ipakita ang mas malalim na implikasyon nito sa daigdig.
1. Maaaring maidokumento ang paksa at hindi inimbento ng manunulat; - Ito ay estruktura ng paglalahad na nagpapakita ng
2. Malalim ang pananaliksik sa paksa upang mailatag ang kredibilidad ng pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari at kung
mahalaga ang pagiging malikhain ng manunulat at husay ng gamit sa - Bunga: Nagbibigay ng pokus sa mga resulta ng mga
- Isang faculty member ng UST Senior High School - Pag-aalaga ng isda at iba pang hayop na nabubuhay sa tubig sa isang
ng Komisyon ng Wikang Filipino noong Agosto 24, 2021 - Noong 2008, halos 50% ng kabuuang huli ng isda sa buong mundo ay
- “Dahil kailangang maisulat ang akin/ating panahon. Nagsusulat ako nagmula sa Asya,
para magmulat, dahil mahalaga ang papel ng panitikan upang - Sa Asya nagmula ang 90% ng kabuuang produksiyon ng isda mula sa
hinuhuli nang mas mabilis kaysa sa kakayahan nilang - Naniniwalang ang kanilang pananaw ay hindi batayan ng
4. Imperyalismong Amerikano
1. Imperyalismo sa Timog Asya - Bago ang ika-19 siglo ay nagpakita na ng oposisyon sa
- Noong ika-16 at ika-17 siglo, ang ilang mga bansa sa imperyalismo ang mga Amerikano na matatagpuan sa
Europa ay nagkaroon ng kolonyang imperyo sa Asya. ilang polisiya ng Monroe Doctrine.
Lumago ang mga imperyo ng Britanya hanggang ika-19 - Sa simula ng huling bahaging ika-19 at ika-20 siglo,
na siglo, binuo ang misyong Woodrow Wilson. Kaakibat ng
- Noong 1600, nagtayo ang East India Company ng puwersang militar, layunin ng misyong ito na palaganapin
sentro ng kalakalan sa daungan ng Timog Asya ang demokrasya sa buong mundo.
- Sa katapusan ng ika-19 siglo, pinag-ibayo ng mga - Noong 1898, binuo ng mga Amerikanong tutol sa
bansa sa kanluran ang pagpapalawak ng ari-arian at pagsakop ng Estados Unidos sa Pilipinas at Cuba ang
kontrol sa ibang mga lupain. Anti-Imperialist League.
- Nakapagbuo rin ng relasyon sa pakikipagkalakalan ang - Pagkatapos ng ikalawang Digmaang Pandaigdig, nakiisa
mga Portuges sa India. Sa unang bahagi ng 1600, ang Estados Unidos sa interes ng mga kanluraning bansa
karamihan sa mga bansa sa Europa ay sumusunod sa pandaigdigang pakikitunggali sa impluwensya ng
merkantiistang ideya ng pagpapalawak ng yaman at Unyong Sobyet na nakilala bilang Cold War
kapangyarihan.
- Sa pagtatapos ng 1600, kinomisyon ni Queen Mga dapat tandaan:
Elizabeth I ang English East India Company
● Ayon kay Yuko Iwai (2007) sa artikulong "Developing ESL/EFL
Learners' Reading Crisis Why Poor Children Fall Behind,"
mahalagang hasain ng isang mahusay na mambabasa ang tatlong
2. Imperyalismo ng mga Aleman kakayahan upang unawain ang mga tekstong impormatibo. Ang mga
- Mula sa orihinal na lupain sa Scandinavia at sa hilagang kakayahang ito ay ang pagpapagana ng mga imbak na kaalaman,
bahagi ng Europa, nagpalawak ng teritoryo ang mga pagbuo ng mga hinuha, at pagkakaroon ng mayamang karanasan.
tribong Aleman sa bahaging hilaga at kanlurang Europa ● Ang pagpapagana ng imbak na kaalaman ay may kinalaman sa
na sumakop sa mga Celtic at iba pang grupo ng tao pag-alala ng mga salita at konseptong dati nang alam na ginamit sa
upang buuin ang Holy Roman Empire. teksto upang ipaunawa ang mga impormasyon sa mambabasa.
● Ang pagbuo ng hinuha naman ay may kinalaman sa pagbasa ng mga
bahagi ng teksto na hindi gaanong malinaw sa pamamagitan ng
pag-uugnay nito sa iba pang bahagi na malinaw. Ito ay matalinong
paghula.
PAGPAG 11
SECOND SEMESTER | REVIEWER