เพื่ อให้ผู้ต้องขัง
พระบาทสมเด็ จ พระปรเมนทรรามาธิ บ ดี
ศรีสนิ ทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยูห่ วั
มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้
ประกาศพระบรมราชโองการแต่งตัง้ คณะกรรมการ
โครงการราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ
ศาสน์ กษัตริย์ เมื่อวันที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒
เนือ่ งจากทรงมีพระราชด�ำริวา่ โรงพยาบาลราชทัณฑ์
เป็นโรงพยาบาลแห่งเดียวในสังกัดกระทรวงยุตธิ รรม
ต้องให้บริการแก่ผู้ต้องขังเป็นจ�ำนวนมาก และ
ยังขาดแคลนบุคลากร เครือ่ งมือแพทย์ และเวชภัณฑ์
ดังนัน้ เพือ่ ให้ผปู้ ว่ ยเข้าถึงการรับการรักษาพยาบาล
อย่างเท่าเทียมตามหลักมนุษยธรรม และเมือ่ พ้นโทษ
จะได้มีสุขภาพสมบูรณ์ท้ังกายและใจ ออกมาสู่
สังคมภายนอกและประกอบอาชีพสุจริตได้อย่างมี
คุณภาพ จึงทรงมีพระราชด�ำริที่จะพระราชทาน
ความช่ ว ยเหลื อ ในเรื่ อ งการจั ด หาอุ ป กรณ์ แ ละ
เครื่ อ งมื อ ทางการแพทย์ การรั ก ษาพยาบาล
การอบรมให้ความรูใ้ นเรือ่ งต่างๆ เช่น การส่งเสริม
สุขภาพ การป้องกันโรคและการปฐมพยาบาลเบือ้ งต้น
สามารถเข้าถึง
การรักษาพยาบาล
อย่างรวดเร็ว
และเท่าเทียม
ตามหลักมนุษยธรรม
เมื่อวันที่ ๒๘ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ พระบาท
สมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยูห่ วั สมเด็จพระนางเจ้าฯ
พระบรมราชินี องค์ประธานที่ปรึกษา โครงการ
ราชทัณฑ์ปนั สุข ท�ำความ ดี เพือ่ ชาติ ศาสน์ กษัตริย์
พร้อมด้วยสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิตยิ าภา
นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร
มหาวัชรราชธิดา องค์ประธานกรรมการโครงการฯ
ได้ เ สด็ จ พระราชด� ำ เนิ น ในพิ ธี เ ปิ ด โครงการฯ
ณ ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ และทรง
พระราชทานเครือ่ งมือและครุภณ ั ฑ์ทางการแพทย์
แก่เรือนจ�ำและทัณฑสถาน ตลอดจนโรงพยาบาล
แม่ขา่ ย เพือ่ แก้ปญั หาขาดแคลนอุปกรณ์และครุภณ ั ฑ์
ทางการแพทย์ด้วยพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์
พร้ อ มพระราชทานแนวทางการแก้ ไ ขปั ญ หา
อย่างเป็นระบบ ท�ำให้เกิดการประสานการปฏิบัติ
ทางการแพทย์ ร ะหว่ า งหน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้ อ ง
เพื่อให้ผู้ต้องขังสามารถเข้าถึงการรักษาพยาบาล
อย่างรวดเร็ว และเท่าเทียมตามหลักมนุษยธรรม
จากพระบรมราชโองการข้ า งต้ น จึ ง ท� ำ ให้
คณะกรรมการโครงการฯ ได้กำ� หนดแผนการด�ำเนินงาน
ตามโครงการในระยะที่ ๑ (ปี พ.ศ. ๒๕๖๓) ในเรือนจ�ำ/
ทัณฑสถาน ๒๕ แห่ง ซึ่งเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน
รวมทั้งโรงพยาบาลแม่ข่ายได้น้อมน�ำพระบรม-
ราโชบายของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยูห่ วั
ไปสู ่ ก ารปฏิ บั ติ อ ย่ า งเต็ ม ก� ำ ลั ง ความสามารถ
จนกระทั่งเกิดผลส�ำเร็จที่ชัดเจนในหลายๆ ด้าน
และที่ ส� ำ คั ญ ผู ้ ต ้ อ งขั ง ที่ แ ม้ ไ ม่ ไ ด้ อ ยู ่ ใ นเรื อ นจ� ำ /
ทัณฑสถานเป้าหมายที่เหลืออีก ๑๑๘ แห่ง และ
ประชาชนทั่วไปในพื้นที่ของโรงพยาบาลแม่ข่าย
๑๒ แห่ง ที่ขาดแคลนเครื่องมือและครุภัณฑ์ทาง
การแพทย์ขนาดใหญ่ซงึ่ กระทรวงสาธารณสุขยังไม่มี
งบประมาณจั ด ซื้ อ เครื่ อ งมื อ และครุ ภั ณ ฑ์ ท าง
การแพทย์ขนาดใหญ่ เช่น รถเอกซเรย์ ก็ได้รบั ผลแห่ง
พระมหากรุณาธิคณ ุ ของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้า
เจ้าอยู่หัว ในการด�ำเนินโครงการนี้ด้วย
“รายงานครบรอบ ๑ ปี ราชทั ณ ฑ์ ป ั น สุ ข
ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ เป็นรายงานที่
รวบรวมผลการด�ำเนินงานตามโครงการ ทัง้ ในด้าน
ของงานราชทั ณ ฑ์ ที่ เ กี่ ย วกั บ ผู ้ ต ้ อ งขั ง และงาน
ด้านสาธารณสุขที่เกี่ยวกับด้านการแพทย์ตั้งแต่
เริ่ ม โครงการจนถึ ง ปั จ จุ บั น ซึ่ ง แสดงให้ เ ห็ น ถึ ง
ประโยชน์ทปี่ ระชาชนในฐานะผูต้ อ้ งราชทัณฑ์และ
ประชาชนทั่วไปที่ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจาก
พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จ
พระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี และ สมเด็จพระเจ้า
ลูกเธอเจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี
กรมหลวงราชสาริ ณี สิ ริ พั ช ร มหาวั ช รราชธิ ด า
ในฐานะองค์ประธานกรรมการโครงการฯ ทีท่ รงงาน
เพื่อช่วยเหลือประชาชนทุกกลุ่ม และไม่เว้นแม้แต่
ผู้ต้องราชทัณฑ์ให้ได้รับการดูแลขั้นพื้นฐาน
ภายในรายงานประกอบด้วย พระบรมราโชบาย
ที่มาโครงการ ผลการด�ำเนินงานในรอบ ๑ ปี และ
การติดตามประเมินผลจากนักวิชาการทีส่ ะท้อนถึง
ผลที่ เ กิ ด ขึ้ น กั บ ผู ้ ต ้ อ งขั ง และประชาชนทั่ ว ไป
ประโยชน์ และผลทีเ่ กิดขึน้ จากรายงานเล่มนี้ คณะ
ท� ำ งานจั ด ท� ำ ผลงานในโอกาสครบรอบ ๑ ปี
โครงการราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ
ศาสน์ กษัตริย์ ทีป่ ระกอบด้วยผูแ้ ทนจากกระทรวง
ยุตธิ รรม กระทรวงสาธารณสุข และคณะกรรมการฯ
ต่างทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั
สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี และ สมเด็จ
พระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิตยิ าภา นเรนทิราเทพยวดี
กรมหลวงราชสาริณสี ริ พิ ชั ร มหาวัชรราชธิดา และ
พระบรมวงศานุวงศ์ทุกพระองค์ แต่หากมีข้อด้อย
รวมทั้งความไม่ครบถ้วนสมบูรณ์ใดๆ ของรายงาน
เล่มนี้ คณะผูจ้ ดั ท�ำขอน้อมรับไว้เพือ่ น�ำไปปรับปรุง
แก้ไขในโอกาสต่อไป
คณะท�ำงานฯ
ธันวาคม ๒๕๖๓
หน้า
๑๐ ๓๔
หน้า
๗๓ผลการด�ำเนินงาน
๑๑๔
๑๑๔
ด้านสาธารณสุข

ระบบสาธารณสุขส�ำหรับ
บริการผู้ต้องขังในเรือนจ�ำ
ความเป็นมา ตามโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ
๑๒๐
๗๔
โครงการราชทัณฑ์ปันสุข การเสด็จแทนพระองค์ องค์ประกอบส�ำคัญของการขับเคลื่อน

๑๓
ท�ำความ ดี เพื่ อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ในการพระราชทานเครื่องมือและครุภัณฑ์ การพั ฒนาระบบบริการ
ด้านราชทัณฑ์
ทางการแพทย์ ส�ำหรับผู้ต้องขังในเรือนจ�ำ
๓๕ เรือนจ�ำกลางระยอง
๗๔
เรือนจ�ำกลางชลบุรี
จ�ำนวนผู้ต้องขัง ๑๒๒ นโยบายที่กระทรวงสาธารณสุข
และทัณฑสถานหญิงชลบุรี มอบให้กับโรงพยาบาลทั่วประเทศ
๗๘ ข้อมูลการลงทะเบียน
วัตถุประสงค์
โครงการราชทัณฑ์ปันสุข
๔๐ เรือนจ�ำกลางนครศรีธรรมราช
เรือนจ�ำกลางสุราษฎร์ธานี
สิทธิหลักประกันสุขภาพ (สิทธิ UC)
ก่อนและหลังโครงการ ๑๕๒ สื่อโครงการ

๑๔
ท�ำความ ดี เพื่ อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ เรือนจ�ำกลางสงขลา
๘๒
๑๕๔
การให้ความรู้กับผู้ต้องขัง
และทัณฑสถานหญิงสงขลา ความส�ำเร็จของ
๔๔ เรือนจ�ำกลางเขาบิน จังหวัดราชบุรี
๙๒ การพั ฒนาศักยภาพผู้ต้องขัง การด�ำเนินงาน
โดยการอบรมผู้ต้องขังให้เป็น
และเรือนจ�ำกลางนครปฐม
อาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ ๑๕๔ เสียงสะท้อนจากผู้ต้องขัง

แผนการด�ำเนินงาน ๔๙ เรือนจ�ำกลางพิ ษณุโลก

๙๘ ข้อมูลบุคลากรทางการแพทย์ ๑๕๖ ข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น
โครงการราชทัณฑ์ปันสุข เรือนจ�ำจังหวัดพิ ษณุโลก
ประจ�ำเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน
และทัณฑสถานหญิงพิ ษณุโลก
ท�ำความ ดี เพื่ อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ๑๕๘ การติดตามและ

๑๖
ระยะที่ ๑
๕๔ เรือนจ�ำกลางคลองไผ่
๑๐๐ การบริการของแพทย์ ประเมินผลโครงการ
ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน
เรือนจ�ำกลางนครราชสีมา
ทัณฑสถานหญิงนครราชสีมา
๑๐๔
๑๗๐
การจัดพื้ นที่/บริการ
และเรือนจ�ำกลางนครพนม
ของสถานพยาบาลเรือนจ�ำ/
ทัณฑสถานและแดนแรกรับ
๖๐ เรือนจ�ำกลางเชียงใหม่
คัดกรอง แยกโรค
การพระราชทาน และทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่
เครื่องมือและ ภาคผนวก
๑๑๐ การผลิตสื่อเพื่ อเผยแพร่

๒๖
ครุภัณฑ์ทางการแพทย์ ๖๕ ทัณฑสถานหญิงธนบุรี
โครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ ๑๗๐ แผนการด�ำเนินงาน
และทัณฑสถานบ�ำบัดพิ เศษหญิง
๑๑๒ อื่นๆ ๑๗๑ เรือนจ�ำเป้าหมายในระยะที่ ๒
๖๘ เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ
เรือนจ�ำกลางคลองเปรม ๑๗๓ รายนามผู้จัดท�ำ
เรือนจ�ำกลางบางขวาง
การเสด็จฯ และทัณฑสถานหญิงกลาง
เปิดโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ
สารบัญแผนภูมิ สารบัญตาราง
หน้า
๑๐๐ แผนภูมิที่ ๙ ๘๐
หน้า การเปรียบเทียบการเข้าให้บริการ ตารางที่ ๑
๗๔ แผนภูมิที่ ๑ ของแพทย์ในการตรวจรักษา รายชื่อเรือนจ�ำ/
จ�ำนวนผู้ต้องขังชายและหญิงในเรือนจ�ำ/ ผู้ต้องขังก่อน-หลัง โครงการราชทัณฑ์ฯ ทัณฑสถานเป้าหมายคู่กับ
เลขหน้าแผนภูมิ
ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ ในเรือนจ�ำ/ทัณฑ์สถานเป้าหมาย โรงพยาบาลแม่ข่าย
(ยกเว้นจ�ำนวนผู้ต้องขัง ระยะที่ ๑ ตามเกณฑ์การจัดบริการ และการขึ้นทะเบียนสิทธิ UC
ในทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์) ตรวจรักษาผู้ต้องขัง ก่อนและหลังโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ
เลขหน้าตาราง
๗๕ แผนภูมิที่ ๒ ๑๑๔ แผนภูมิที่ ๑๐ ๘๒
จ�ำนวนและร้อยละของผู้ต้องขังสูงอายุ บทบาทภารกิจของหน่วยงาน ตารางที่ ๒
ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ ภายใต้สังกัดกระทรวงสาธารณสุข รายละเอียดการจัด
(ยกเว้นจ�ำนวนผู้ต้องขังสูงอายุ ที่เกี่ยวข้องในโครงการ สื่อประชาสัมพั นธ์มุมสุขภาพฯ
ในทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์) ราชทัณฑ์ปันสุขฯ ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย
ระยะที่ ๑
๗๖ แผนภูมิที่ ๓ ๑๑๖ แผนภูมิที่ ๑๑
ร้อยละผู้ต้องขังแยกตามโรค จ�ำนวนโรงพยาบาลแม่ข่าย ๘๖
ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ ในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข ตารางที่ ๓
(ยกเว้นผู้ต้องขังในทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์) ที่รับผิดชอบดูแลสุขภาพผู้ต้องขัง ความพึ งพอใจ
ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ที่มีต่อการใช้บริการมุมสุขภาพ
๗๗ แผนภูมิที่ ๔ ราชทัณฑ์ปันสุขในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน
จ�ำนวนผู้ต้องขังต่างชาติ ๑๑๘ แผนภูมิที่ ๑๒
ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ นโยบายและการขับเคลื่อนการพั ฒนา ๑๐๒
(ยกเว้นผู้ต้องขังในทัณฑสถานราชพยาบาลทัณฑ์) ระบบบริการส�ำหรับผู้ต้องขังในเรือนจ�ำ ตารางที่ ๔
ตามแนวทางของโครงการราชทัณฑ์ปันสุข สาขาของแพทย์
๗๘ แผนภูมิที่ ๕ ท�ำความ ดี เพื่ อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ที่ให้บริการในโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ
จ�ำนวนผู้ต้องขังก่อน-หลังขึ้นทะเบียน ระยะที่ ๑
สิทธิหลักประกันสุขภาพ ๑๒๓
ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ ๑๒๔ แผนภูมิที่ ๑๓ ตารางที่ ๕
(ยกเว้นผู้ต้องขังในทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์) กรอบแนวคิดแผนการด�ำเนินการ รายงานความครอบคลุม
ของกรมควบคุมโรค การลงทะเบียนสิทธิผู้ต้องขัง
๙๐ แผนภูมิที่ ๖ โครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ
ความพึ งพอใจของผู้ตอบแบบสอบถามทั้งหมด ๑๓๗ แผนภูมิท่ี ๑๔ ระยะที่ ๑
(เจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์ ผู้ต้องขังชาย ผู้ต้องขังหญิง) แผนการด�ำเนินงานการจัดระบบ
ที่มีต่อมุมสุขภาพราชทัณฑ์ปันสุข รายข้อ ฐานข้อมูลนิติจิตเวช ๑๔๓
ตารางที่ ๖
๙๖ แผนภูมิที่ ๗ ๑๓๘ แผนภูมิที่ ๑๕ รายงานการใช้ครุภัณฑ์พระราชทาน
จ�ำนวนอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) แนวทางการให้บริการผู้ป่วย ของโรงพยาบาลแม่ข่าย
ก่อน-หลังโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ สถาบันโรคทรวงอก : Flow ผู้ป่วย OPD โครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ ๑๒ แห่ง
ตามเกณฑ์มาตรฐาน ๑:๕๐
๑๕๖ แผนภูมิที่ ๑๖ ๑๖๘
๙๘ แผนภูมิที่ ๘ จ�ำนวนครั้งการส่งผู้ต้องขัง ตารางที่ ๗
การเปรียบเทียบจ�ำนวนบุคลากรทางการแพทย์ ออกไปรักษาภายนอกเรือนจ�ำ หน้าที่ความรับผิดชอบ
ประจ�ำเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานต่อจ�ำนวนผู้ต้องขัง ทั้งแบบนอนพั กค้าง และแบบไปกลับ ของอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ
ก่อน-หลัง และเกณฑ์ ในอัตราส่วน ๑ : ๑,๒๕๐ คน (อสรจ.)
 ความเป็นมา
โครงการราชทัณฑ์ปันสุข
ท�ำความ ดี เพื่ อชาติ ศาสน์ กษัตริย์
พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสนิ ทร
มหาวชิ ร าลงกรณ พระวชิ ร เกล้ า เจ้ า อยู ่ หั ว
มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้
แต่งตั้งคณะกรรมการโครงการราชทัณฑ์ปันสุข
ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ เมื่อวันที่
๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒ โดยมีพระบาทสมเด็จพระปรเมนทร
รามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้า
เจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธา
พิ ม ลลั ก ษณ พระบรมราชิ นี เป็ น องค์ ป ระธาน
ที่ปรึกษา และมีสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชร
กิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณี
สิรพิ ชั ร มหาวัชรราชธิดา เป็นองค์ประธานกรรมการ
10 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
โดยมี พ ระราชด� ำ ริ ว ่ า ทั ณ ฑสถานโรงพยาบาล
ราชทั ณ ฑ์ เ ป็ น โรงพยาบาลแห่ ง เดี ย วในสั ง กั ด
กระทรวงยุ ติ ธ รรม ต้ อ งให้ บ ริ ก ารแก่ ผู ้ ต ้ อ งขั ง
ในกรณีเจ็บไข้ได้ป่วยเป็นจ�ำนวนมาก รวมทั้งใน
เรื อ นจ� ำ /ทั ณ ฑสถานทั่ ว ประเทศยั ง ขาดแคลน
บุคลากร เครื่องมือแพทย์ และเวชภัณฑ์ การดูแล
สุขภาพของผู้ต้องขังถือเป็นสิ่งส�ำคัญในการที่จะให้
ผู้ต้องขังป่วยเข้าถึงการรับการรักษาพยาบาลอย่าง
เท่าเทียมตามหลักมนุษยธรรม จึงได้มีการก�ำหนด
เป้าหมายการด�ำเนินงานในช่วงแรกไว้ ๒๔ แห่ง และ
รวมทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์อีก ๑ แห่ง
รวมทั้งสิ้น ๒๕ แห่ง แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อเริ่มมี
การด�ำเนินโครงการ และองค์ประธานกรรมการฯ
ได้ พ ระราชทานแนวทางการท� ำ งานให้ กั บ กรม
ราชทั ณ ฑ์ แ ละกระทรวงสาธารณสุ ข รวมทั้ ง
หน่วยงานอืน่ ๆ ทีเ่ กีย่ วข้อง จึงท�ำให้เกิดการตืน่ ตัวและ
ร่วมแรงร่วมใจในการท�ำงานระหว่างหน่วยงานขึ้น
ซึ่ ง ถื อ เป็ น มิ ติ ข องการประสานการปฏิ บั ติ จ าก
ทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐด้วยกัน ภาครัฐกับภาค
เอกชนและภาคประชาชน ดังนั้น การด�ำเนินการ
นับแต่เริ่มโครงการจนถึงปัจจุบัน พบว่ามีการน�ำ
แนวทางในการด�ำเนินงานตามเรือนจ�ำเป้าหมาย
๒๕ แห่ง ไปขยายสู่เรือนจ�ำ/ทัณ ฑสถาน และ
โรงพยาบาลทัว่ ประเทศ จนกระทัง่ น�ำไปสูก่ ารเข้าถึง
บริการด้านสุขภาพในกลุ่มผู้ต้องขังอย่างไม่เคย
ปรากฏขึ้นมาก่อน
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์
ในการนี้ พระวชิรเกล้าเจ้าอยูห่ วั และสมเด็จพระ
นางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชด�ำเนินเปิด
โครงการราชทัณฑ์ปนั สุข ท�ำความ ดี เพือ่ ชาติ ศาสน์
กษัตริย์ เมือ่ วันที่ ๒๘ ธันวาคม ๒๕๖๒ ณ ทัณฑสถาน
โรงพยาบาลราชทัณฑ์ ส่งผลให้ทุกฝ่ายร่วมแรง
ร่วมใจในการสนองตามพระบรมราโชบายอย่าง
เต็มก�ำลังความสามารถ และจากผลการด�ำเนินงาน
ร่วมกันของทุกฝ่าย ได้บันทึกไว้ในรายงานฉบับนี้
เพื่อเป็นหลักฐานที่ทรงคุณค่าและตรึงตราไว้ในใจ
ของปวงชนชาวไทยทุกคน ว่าองค์พระมหากษัตริย์
ไทยทรงมีพระเมตตาห่วงใยประชาชนในทุกกลุ่ม
ทุกสถานที่ และไม่เลือกเชือ้ ชาติ ศาสนา และวรรณะ
แต่อย่างใด
11
 วัตถุประสงค์
โครงการราชทัณฑ์ปันสุข
ท�ำความ ดี เพื่ อชาติ ศาสน์ กษัตริย์

เพื่ อยกระดับการดูแลสุขภาพ
ผูต ้ อ
้ งขังให้ได้รบ
ั การรักษา
พยาบาลเท่ า เที ย มกั บ
บุคคลภายนอก ให้เป็นไป
ตามหลักสิทธิมนุษยชน พั ฒนาบุคลากรทางการแพทย์
ของกรมราชทั ณ ฑ์ ใ ห้ มี
ความเหมาะสมและ
มี ค ว า ม ก้ า ว ห น้ า ใ น
สายงาน รวมทั้ ง สร้ า ง
ขวัญและก�ำลังใจ

เพื่ อจัดระบบการรักษาพยาบาล
ส� ำ ห รั บ ผู้ ต้ อ ง ขั ง ใ ห้ มี
ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ แ ล ะ
ประสิ ท ธิ ผ ล ตลอดจน
ปรับปรุงอนามัยสิง ่ แวดล้อม
การป้ อ งกั น โรคและการ พั ฒ น า อ า ส า ส มั ค ร
ส่งเสริมสุขภาพ ส า ธ า ร ณ สุ ข เ รื อ น จ� ำ
(อสรจ.) ให้ได้มาตรฐาน
และสามารถตอบสนอง
การดูแลสุขภาพผูต ้ อ้ งขัง
ในเรือนจ�ำได้

จัดหาอุปกรณ์ทางการแพทย์
ส�ำหรับสถานพยาบาลใน
เ รื อ น จ� ำ / ทั ณ ฑ ส ถ า น
ทั ณ ฑสถานโรงพยาบาล
ราชทัณฑ์ และโรงพยาบาล
แม่ข่าย

12 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 13
 แผนการด�ำเนินงาน
โครงการราชทัณฑ์ปน
ั สุขฯ
ระยะที่ ๑
ได้ก�ำหนดเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมายในระยะที่ ๑ ไว้ ๒๕ แห่ง แบ่งเป็น เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน
จ�ำนวน ๒๔ แห่ง และทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ จ�ำนวน ๑ แห่ง ดังนี้
๑. เรือนจ�ำกลางเขาบิน ๑๐. เรือนจ�ำกลางนครพนม ๑๙. ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่
๒. เรือนจ�ำกลางระยอง ๑๑. เรือนจ�ำกลางเชียงใหม่ ๒๐. ทัณฑสถานหญิงชลบุรี
๓. เรือนจ�ำกลางพิษณุโลก ๑๒. เรือนจ�ำจังหวัดพิษณุโลก ๒๑. ทัณฑสถานหญิงธนบุรี
๔. เรือนจ�ำกลางคลองไผ่ ๑๓. เรือนจ�ำกลางนครปฐม ๒๒. ทัณฑสถานหญิงพิษณุโลก
๕. เรือนจ�ำกลางนครศรีธรรมราช ๑๔. เรือนจ�ำกลางสุราษฎร์ธานี ๒๓. ทัณฑสถานหญิงสงขลา
๖. เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ ๑๕. เรือนจ�ำกลางสงขลา ๒๔. ทัณฑสถานบ�ำบัดพิเศษหญิง
๗. เรือนจ�ำกลางชลบุรี ๑๖. เรือนจ�ำกลางบางขวาง ๒๕. ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์
๘. เรือนจ�ำกลางนครราชสีมา ๑๗. เรือนจ�ำกลางคลองเปรม
๙. ทัณฑสถานหญิงนครราชสีมา ๑๘. ทัณฑสถานหญิงกลาง
และได้มีการวางแผนการด�ำเนินโครงการฯ ในระยะต่อไป ดังนี้

ด�ำเนินการต่อเนื่องตามแผน รวบรวมข้อมูล ศึกษา วิเคราะห์ รายงานผลการด� ำ เนิ น งาน

และด�ำเนินการต่อในเรือนจ�ำ วิจัย ประเมินผลและพัฒนา ให้คณะกรรมการทราบอย่าง
ที่ยังไม่ได้ด�ำเนินการ ปรับปรุงแผน ต่อเนื่อง

14 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 15
 การพระราชทาน
เครื่องมือ รายการเครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์

และครุภัณฑ์
พระราชทานแก่โรงพยาบาลแม่ข่าย ๑๒ แห่ง
จ�ำนวน ๒๔ ชิ้น
เป็นเงิน ๙๘,๘๘๐,๐๐๐ บาท

ทางการแพทย์ ประกอบด้วย กล้องถ่ายภาพจอประสาทตาดิจิตอล แห่งละ ๑ เครื่อง

รถเอกซเรย์เคลื่อนที่แบบภาพดิจิตอล แห่งละ ๑ คัน
โรงพยาบาลแม่ข่าย ๑๒ แห่ง ประกอบด้วย

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานเครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์
๑. รพ.นครพิงค์ จังหวัดเชียงใหม่
ด้วยพระราชทรัพย์สว ่ นพระองค์ รวมเป็นเงินทัง
้ สิน ่ สามารถจัดซือ
้ ๑๙๐,๐๗๒,๘๖๓ บาท ซึง ้ ๒. รพ.พุทธชินราช จังหวัดพิษณุโลก
เครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์ได้ถึง ๗๕๖ ชิ้น โดยแบ่งออกเป็น ๓. รพ.สวรรค์ประชารักษ์ จังหวัดนครสวรรค์
๔. รพ.สระบุรี จังหวัดสระบุรี
โรงพยาบาลแม่ข่าย ๑๒ แห่ง ๕. รพ.นครปฐม จังหวัดนครปฐม
จ�ำนวน ๒๔ ชิ้น ๖. รพ.ชลบุรี จังหวัดชลบุรี
๗. รพ.ขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น
เป็นเงิน ๙๘,๘๘๐,๐๐๐ บาท ๘. รพ.อุดรธานี จังหวัดอุดรธานี
๙. รพ.ปากช่องนานา จังหวัดนครราชสีมา
เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ๒๔ แห่ง ๑๐. รพ.สรรพสิทธิประสงค์ จังหวัดอุบลราชธานี
จ�ำนวน ๖๑๕ ชิน้ ๑๑. รพ.มหาราชนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช
๑๒. รพ.สงขลา จังหวัดสงขลา
เป็นเงิน ๔๗,๗๙๖,๐๕๐ บาท
ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์
จ�ำนวน ๑๑๗ ชิ้น
เป็นเงิน ๔๓,๓๙๖,๘๑๓ บาท

16 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 17
 รายการเครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์พระราชทาน
แก่เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ๒๔ แห่ง จ�ำนวน ๖๑๕ ชิ้น
เป็นเงิน ๔๗,๗๙๖,๐๕๐ บาท
ประกอบด้วย
๑. เครื่องกระตุกไฟฟ้าหัวใจชนิดอัตโนมัติ (AED) พร้อมตู้ตั้งพื้นจอแสดงผล
และระบบสัญญาณเตือน จ�ำนวน ๑๐ เครื่อง
๒. เครื่องขูดหินปูน แบบ Electro Magnetic จ�ำนวน ๒๔ เครื่อง
๓. เครื่องฉายแสง พร้อมที่วัดความเข้มแสง จ�ำนวน ๒๔ เครื่อง
๔. เครื่องชั่งน�้ำหนัก แบบดิจิตอล พร้อมที่วัดส่วนสูง จ�ำนวน ๓๑ เครื่อง
๕. เครื่องดูดเสมหะ จ�ำนวน ๓๑ เครื่อง
๖. เครื่องวัดคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ชนิด ๑๒ ลีด พร้อมระบบแปรผลอัตโนมัติ (EKG) จ�ำนวน ๒๓ เครื่อง
๗. กล้องจุลทรรศน์ตรวจตาชนิดล�ำแสงแคบพร้อมระบบเก็บภาพดิจิตอล (slit lamp)
จ�ำนวน ๒๔ เครื่อง
๘. เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อไฟฟ้า (Autoclave) ขนาดไม่น้อยกว่า ๔๐ ลิตร จ�ำนวน ๑๕ เครื่อง
๙. เครื่องปั่นเม็ดเลือดแดงอัดแน่น (ส�ำหรับหน่วยปฐมภูมิ) จ�ำนวน ๒๐ เครื่อง
๑๐. เครื่องปั่นและผสมสารอุดฟัน จ�ำนวน ๒๔ เครื่อง
๑๑. เครื่องพ่นยา ละอองฝอยพร้อมอุปกรณ์ จ�ำนวน ๒๔ เครื่อง
๑๒. เครื่องฟังเสียงหัวใจเด็กในครรภ์ส�ำหรับศูนย์สุขภาพชุมชน จ�ำนวน ๑๐ เครื่อง
๑๓. เครื่องวัดความดันโลหิตแบบตั้งพื้น จ�ำนวน ๒๔ เครื่อง
๑๔. เครื่องวัดความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือด (Pulse Oximeter)
ชนิดพกพาส�ำหรับบริการปฐมภูมิ จ�ำนวน ๒๓ เครื่อง
๑๕. เครื่องสั่นความถี่เหนือเสียง ขนาดไม่น้อยกว่า ๑.๕ ลิตร จ�ำนวน ๒๔ เครื่อง
๑๖. เครื่องเอกซเรย์ฟัน จ�ำนวน ๒๔ เครื่อง
๑๗. โคมไฟตรวจภายใน/ผ่าตัดเล็ก จ�ำนวน ๒๓ เครื่อง
๑๘. ชุดตรวจหู ตา (Opthalmoscope) จ�ำนวน ๒๒ เครื่อง
๑๙. เตียงเคลื่อนย้ายผู้ป่วยปรับระดับมือหมุน จ�ำนวน ๒๓ เครื่อง
๒๐. เตียงตรวจภายใน จ�ำนวน ๑๐ เครื่อง
๒๑. ถังออกซิเจนพร้อมอุปกรณ์การให้ครบชุด จ�ำนวน ๑๙ เครื่อง
๒๒. ยูนิตท�ำฟัน จ�ำนวน ๒๔ เครื่อง
๒๓. หม้อต้มเครื่องมือ จ�ำนวน ๑๙ เครื่อง
๒๔. หุ่นจ�ำลองผู้ใหญ่ใช้ในการสอน CPR จ�ำนวน ๑๒๐ อัน
18 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
รายการเครือ่ งมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์พระราชทาน
แก่ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ จ�ำนวน ๑๑๗ ชิ้น
เป็นเงิน ๔๓,๓๙๖,๘๑๓ บาท
ประกอบด้วย
๑. เครื่องช่วยหายใจชนิดควบคุมด้วยปริมาตรและความดันขนาดใหญ่
(Volume ventilator) จ�ำนวน ๒ เครื่อง
๒. เครื่องดมยาสลบพร้อมเครื่องช่วยหายใจ (Anesthesia machine) จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๓. เครื่องเฝ้าระวังและติดตามสัญญาณชีพผู้ป่วยพร้อมภาควัดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์
ในคนไข้ใส่ท่อและไม่ใส่ท่อ (Monitor & Co2) จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๔. เครื่องให้ความอบอุ่นชนิดเป่าลมร้อน (Temperature management unit) จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๕. เครื่องมืออุ่นสารน�้ำหรือเลือดเพื่อให้ทางหลอดเลือดด�ำ (Blood & infusion warmer)
จ�ำนวน ๔ เครื่อง
๖. ระบบสารสนเทศฐานข้อมูลผู้ต้องขังของสถานพยาบาลลูกข่าย
๖.๑ Soft ware จ�ำนวน ๗ เครื่อง
๖.๒ Hard ware แม่ข่าย จ�ำนวน ๗ เครื่อง
๖.๓ Hard ware ลูกข่าย จ�ำนวน ๗ เครื่อง
๗. ชุดโต๊ะตรวจหู คอ จมูก พร้อมเก้าอี้ผู้ป่วยและแพทย์ (Equipment cabinet) จ�ำนวน ๑ ชุด
๘. เครื่องวัดความดันโลหิต แบบสอดแขน ชนิดอัตโนมัติ จ�ำนวน ๓ เครื่อง
๙. เครื่องชั่งน�้ำหนัก แบบดิจิตอลพร้อมที่วัดส่วนสูง จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๑๐. เครื่องวิเคราะห์ก๊าซในเลือด (Blood Gas) จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๑๑. เครื่องปั่นตกตะกอนความเร็วสูง (Max ๑๗,๐๐๐ RPM) จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๑๒. ตู้ดูดสารเคมี Ductless & Recirculation Fume Hood (๑๑๐๐*๘๘๕*๖๕๐ mm)
จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๑๓. เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ด้วยไอน�้ำระบบอัตโนมัติขนาดไม่น้อยกว่า ๑๐๐ ลิตร
(Pre-Post-Vac) จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๑๔. ตู้ปลอดเชื้อ Class II biological safety cabinet ไม่น้อยกว่า ๖ ฟุต จ�ำนวน ๑ ตู้
๑๕. เครื่องเอกซเรย์ขากรรไกรและใบหน้า (OPG) จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๑๖. เครื่องล้างกล้องส่องตรวจชนิด ๒ หัว จ�ำนวน ๑ เครื่อง
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 19
 ตัวอย่างเครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์พระราชทาน

๑๗. ยูนิตท�ำฟัน จ�ำนวน ๒ เครื่อง

๑๘. เครื่องเอกซเรย์ทั่วไปขนาดไม่น้อยกว่า ๑๐๐๐ mA. แบบแขวนเพดานดิจิตอล
๒ จอรับภาพ จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๑๙. เครื่องตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจพร้อมระบบประมวลผลขนาดกระดาษบันทึก
แบบกระดาษความร้อนขนาดไม่น้อยกว่าเอ ๔ จ�ำนวน ๕ เครื่อง
๒๐. กล้องถ่ายภาพจอประสาทตาดิจิตอล (Fundus Camera) จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๒๑. กล้องส่องตรวจกระเพาะอาหารและล�ำไส้เล็กส่วนต้นชนิดวีดิทัศน์
แบบคมชัด (Gastroscope) จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๒๒. เครื่องกระตุกหัวใจไฟฟ้าชนิดไบเฟสิค พร้อมภาควัดออกซิเจนในเลือด
(Defibrillator biphasic) จ�ำนวน ๒ เครื่อง
๒๓. เครื่องกระตุกไฟฟ้าหัวใจชนิดอัตโนมัติ (AED) จ�ำนวน ๒ เครื่อง
๒๔. เครื่องควบคุมการให้ยาและสารละลายโดยใช้กระบอกฉีดยา
(Syring pump) จ�ำนวน ๕ เครื่อง
๒๕. เครื่องควบคุมการให้ยาและสารละลายอัตโนมัติ (Infusion Pump)
จ�ำนวน ๑๐ เครื่อง
๒๖. เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ด้วยไอน�้ำระบบ Pre-Post-Vac สองประตู
ขนาดไม่น้อยกว่า ๕๗๐ ลิตร (Autoclave) จ�ำนวน ๑ เครื่อง
๒๗. เครื่องเฝ้าติดตามการท�ำงานของหัวใจและสัญญาณชีพอัตโนมัติขนาดกลาง
เชื่อมต่อระบบ Central monitor จ�ำนวน ๙ เครื่อง
๒๘. เตียงผู้ป่วยส�ำหรับ ICU ปรับระดับด้วยไฟฟ้า ชนิด ๔ มอเตอร์ จ�ำนวน ๔ เตียง
๒๙. หุ่นจ�ำลองผู้ใหญ่ใช้ในการสอน CPR ส�ำหรับ ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์
เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน โรงพยาบาลเครือข่าย ๕ แห่ง แห่งละ ๕ ตัว จ�ำนวน ๒๕ ตัว
๓๐. รถเอกซเรย์เคลื่อนที่แบบภาพดิจิตอล จ�ำนวน ๑ คัน
๓๑. เครื่องฟอกไตแบบวัดค่าโซเดียมในเลือดอัตโนมัติ จ�ำนวน ๖ ตัว

20 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 21
 ๑ ๖
๔ ๕
๑. เครื่องขูดหินปูน แบบ Electro Magnetic
๒. เครื่องฟังเสียงหัวใจเด็กในครรภ์
๓. เครื่องชั่งน�้ำหนักแบบดิจิตอล พร้อมที่วัดส่วนสูง
๔. เครื่องดูดเสมหะ
๕. เครื่องตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ พร้อมระบบประมวลผล
ขนาดกระดาษบันทึก แบบกระดาษความร้อน
22 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
๘
๗ ๙
๖. เครื่องพ่นยาละอองฝอย พร้อมอุปกรณ์
๗. เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อไฟฟ้า Autoclave
๘. เครื่องปั่นเม็ดเลือดแดงอัดแน่น Hematocrit
๙. เครื่องปั่นและผสมสารอุดฟัน
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 23
 ๑๔ ๑๗

๑๐ ๑๒

๑๕

๑๑ ๑๓

๑๘

๑๖

๑๐. เครื่องกระตุกไฟฟ้าหัวใจชนิดอัตโนมัติ ๑๔. ชุดตรวจหู ตา

๑๑ หุ่นจ�ำลองผู้ใหญ่ ใช้ในการสอน CPR ๑๕. เครื่องสั่นความถี่เหนือเสียง
๑๒. เตียงผู้ป่วยส�ำหรับ ICU ปรับระดับด้วยไฟฟ้า ชนิด ๔ มอเตอร์ ๑๖. ยูนิตท�ำฟัน
๑๓. เครื่องวัดความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือด Pulse Oximeter ๑๗. โคมไฟตรวจภายใน/ผ่าตัดเล็ก
๑๘. เครื่องวัดความดันโลหิต
แบบสอดแขนชนิดอัตโนมัติ

24 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 25
 ๒๘ ธันวาคม ๒๕๖๒

เวลา ๑๕.๐๐ น. พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จ

พระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชด�ำเนินไปยังทัณฑสถาน-
โรงพยาบาลราชทัณฑ์ ถนนงามวงศ์วาน แขวงลาดยาว เขตจตุจักร
กรุ ง เทพมหานคร เพื่ อ เป็ น องค์ ป ระธานในพิ ธี เ ปิ ด การด� ำ เนิ น งาน
ตามโครงการราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ โดยมี
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวง
ราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา องค์ประธานกรรมการโครงการ
ราชทัณฑ์ปนั สุขฯ ผูบ้ ริหารกระทรวงยุตธิ รรม ผูบ้ ริหารกระทรวงสาธารณสุข
อธิบดีกรมราชทัณฑ์ และคณะบุคคลที่เกี่ยวข้อง เฝ้าฯ รับเสด็จ
ในพิธเี ปิดการด�ำเนินงานตามโครงการราชทัณฑ์ปนั สุข ท�ำความ ดี เพือ่ ชาติ
ศาสน์ กษัตริย์ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี
กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา กราบบังคมทูลรายงาน

26 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 27
 “ข้าพระพุทธเจ้าในนามคณะกรรมการโครงการราชทัณฑ์ปันสุข
มีความส�ำนึกในพระมหากรุณาธิคุณล้นเกล้าล้นกระหม่อมหาที่สุดมิได้
ที่ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จ
พระราชด�ำเนินมาทรงเปิดโครงการราชทัณฑ์ปันสุข ในวันนี้
โครงการราชทัณฑ์ปันสุข เป็นโครงการที่ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทมี
พระบรมราชโองการจัดตั้งขึ้น ด้วยทรงพระราชด�ำริว่า ผู้ต้องขังส่วนใหญ่
ประสบปัญหาด้านสุขภาพ เนื่องจากขาดแคลนเครื่องมือและครุภัณฑ์
ทางการแพทย์ เวชภัณฑ์ และขาดบุคลากรทางการแพทย์ที่จะดูแลรักษา
จึงได้พระราชทานแนวทางการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ ท�ำให้เกิดการ
บูรณาการทางการแพทย์ระหว่างกระทรวงสาธารณสุข หน่วยงานทางการ
แพทย์ของทหาร ต�ำรวจ โรงพยาบาลสังกัดมหาวิทยาลัย โรงพยาบาล
เอกชน ส�ำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ กับกรมราชทัณฑ์ อย่างที่
ไม่เคยปรากฏมาก่อน ทั้งยังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้
จิตอาสาพระราชทาน “เราท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์” ได้เข้ามา
มีส่วนร่วมในการช่วยเหลือด้านการแพทย์ การพยาบาล และด้านอื่นๆ
ทีเ่ กีย่ วข้อง เพือ่ ให้ผตู้ อ้ งขังได้เข้าถึงการรักษาพยาบาลอย่างเท่าเทียมตาม
หลักมนุษยธรรม นับเป็นการสืบสาน รักษา และต่อยอดแนวพระราชด�ำริ
ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช
บรมนาถบพิตร เกีย่ วกับการดูแลและพัฒนาคุณภาพชีวติ ของผูต้ อ้ งขัง เพือ่
ให้สามารถด�ำเนินชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีคุณภาพหลังจากพ้นโทษ
ทั้งยังสอดคล้องกับข้อกฎหมาย ข้อก�ำหนดแมนเดลา และข้อก�ำหนด
28 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
กรุงเทพฯ ด้วย พระมหากรุณาธิคุณครั้งนี้ จะน�ำไปสู่ความก้าวหน้าของ
งานราชทัณฑ์ไทย และเป็นตัวอย่างที่ดีให้แก่ประเทศต่างๆ ทั่วโลก ใน
การดูแลผู้ต้องขังในด้านการแพทย์ต่อไป
ข้าพระพุทธเจ้า และคณะกรรมการโครงการราชทัณฑ์ปนั สุขฯ มีความ
ส�ำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้น ที่ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท และ
สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี มีพระมหากรุณาทรงรับเป็นประธาน
ทีป่ รึกษาโครงการ และเสด็จพระราชด�ำเนินมาพระราชทานเครือ่ งมือและ
ครุภัณฑ์ทางการแพทย์ ซึ่งจัดซื้อด้วยทุนพระราชทานส่วนพระองค์ ให้แก่
ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ และโรงพยาบาลในสังกัดกระทรวง
สาธารณสุข ในวันนี้ถือเป็นการเปิดโครงการอย่างเป็นทางการและเป็น
ก้าวแรกของการด�ำเนินงานตามโครงการ ยังมีเรือนจ�ำและทัณฑสถาน
เป้าหมายอีก ๒๔ แห่ง ที่จะได้รับพระราชทานพระมหากรุณาธิคุณเช่นนี้
เป็นล�ำดับถัดไป ข้าพระพุทธเจ้าทั้งหลายขอรับพระบรมราโชบายใส่เกล้า
ใส่กระหม่อม เพือ่ น�ำไปด�ำเนินการให้บงั เกิดผลเป็นรูปธรรม มีความส�ำเร็จ
และความก้าวหน้ายิ่งๆ ขึ้นไป”
ค�ำกราบบังคมทูลรายงานของสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี
กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา
ในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี
เสด็จพระราชด�ำเนินไปในพิธีเปิดโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ ณ ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์
วันเสาร์ที่ ๒๘ ธันวาคม ๒๕๖๒
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 29
 นอกจากนี้ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี
ทรงกดปุ่มเปิดแพรคลุมป้าย “มุมสุขภาพราชทัณฑ์ปันสุข” และทอดพระเนตรเครื่องมือและ
ครุภัณฑ์ทางการแพทย์พระราชทานและบอร์ดนิทรรศการของพระบรมวงศานุวงศ์ที่ทรงงาน
เพื่อช่วยเหลือผู้ต้องขัง

30 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 31
 อีกทั้งยังทรงพระราชทานความเมตตาในการเสด็จเยี่ยมผู้ต้องขังป่วยฟอกไตและผู้ป่วย
โรคต่างๆ ณ ชั้น ๖ ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์

32 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 33
 การเสด็จ
แทนพระองค์
ในการพระราชทานเครื่องมือ
และครุภัณฑ์ทางการแพทย์
เรือนจ�ำกลางระยอง
ณ เรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย เรือนจ�ำกลางชลบุรี
ระยะที่ ๑
พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยูห่ วั ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า
และทัณฑสถานหญิงชลบุรี
โปรดกระหม่ อ มให้ สมเด็ จ พระเจ้ า ลู ก เธอ เจ้ า ฟ้ า พั ช รกิ ติ ย าภา ๑๐ มกราคม ๒๕๖๓
นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา
พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณา
เสด็ จ แทนพระองค์ ใ นการพระราชทานเครื่ อ งมื อ และครุ ภั ณ ฑ์
โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้า
ทางการแพทย์ตามโครงการราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ
พัชรกิตยิ าภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณสี ริ พิ ชั ร
ศาสน์ กษัตริย์ ในเรือนจ�ำเป้าหมาย ระยะที่ ๑ ดังนี้
มหาวัชรราชธิดา เสด็จแทนพระองค์ในการพระราชทานเครือ่ งมือ
และครุภัณฑ์ทางการแพทย์ตามโครงการราชทัณฑ์ปันสุข
ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ให้กับเรือนจ�ำกลาง
ระยอง เรือนจ�ำกลางชลบุรี และทัณฑสถานหญิงชลบุรี ณ
เรือนจ�ำกลางระยอง ต�ำบลหนองละลอก อ�ำเภอบ้านค่าย
จังหวัดระยอง

34 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 35
 ในครั้งนี้พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว
และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ได้พระราชทาน
เครือ่ งมือและครุภณ
ั ฑ์ทางการแพทย์ รวมทัง้ การจัด
บริการทางการแพทย์ให้กับผู้ต้องขังในเรือนจ�ำ/
ทัณฑสถานเป้าหมายทั้ง ๓ แห่ง และพระราชทาน
รถเอกซเรย์ เ คลื่ อ นที่ แ บบภาพดิ จิ ต อล ให้ กั บ
โรงพยาบาลชลบุรี ซึง่ การเสด็จแทนพระองค์ของสมเด็จ
พระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิตยิ าภา นเรนทิราเทพยวดี
กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา ในครั้งนี้
ท�ำให้เกิดการบูรณาการในการท�ำงาน ระหว่างหน่วยงาน
สาธารณสุ ข และหน่ ว ยงานราชทั ณ ฑ์ ใ นพื้ น ที่
36 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
อันก่อให้เกิดประสิทธิภาพเพิม่ มากขึน้ และเกิดผลดี
ต่อการให้บริการกับผู้ต้องขัง และประชาชนทั่วไป
ถือเป็นบทเรียน และแบบอย่างทีด่ ี ซึง่ จะน้อมน�ำไปใช้
เป็นแนวทางในการท�ำงานระหว่างหน่วยงานต่อไป
ในส่วนของฝ่ายสาธารณสุขจังหวัดระยอง ได้มคี วาม
ก้าวหน้า และถือเป็นนวัตกรรมในการท�ำงานที่
สอดคล้องกับข้อก�ำหนดแมนเดลาของสหประชาชาติ
ซึ่งนวัตกรรมตัวอย่างที่ชัดเจน คือ โรงพยาบาล
บ้านค่าย จังหวัดระยอง ได้มกี ารแบ่งพืน้ ทีใ่ นโรงพยาบาล
ให้เป็นส่วนที่ดูแลผู้ต้องขังป่วย
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 37
 สมเด็ จ พระเจ้ า ลู ก เธอ เจ้ า ฟ้ า พั ช รกิ ติ ย าภา
นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร
มหาวัชรราชธิดา ทรงเปิด “มุมสุขภาพราชทัณฑ์ปนั สุข”
และทอดพระเนตร ห้องทันตกรรม การสาธิตของ
อาสาสมั ค รสาธารณสุ ข เรื อ นจ� ำ (อสรจ.) และ
ทอดพระเนตรนิทรรศการ โครงการราชทัณฑ์ปนั สุขฯ
จากนัน้ เสด็จพระราชทานของเยีย่ มให้แก่ผตู้ อ้ งขังป่วย
ชายและหญิง รวมถึงผู้ต้องขังในห้องแม่และเด็ก
โดยพระราชทานถุงพระราชทานให้กบั ผูต้ อ้ งขังหญิง
ตั้งครรภ์ จ�ำนวน ๓ ราย เด็กติดผู้ต้องขัง จ�ำนวน
๑๒ ราย

38 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 39
 เรือนจ�ำกลางนครศรีธรรมราช
เรือนจ�ำกลางสุราษฎร์ธานี
เรือนจ�ำกลางสงขลา
และทัณฑสถานหญิงสงขลา
๒ กุมภาพั นธ์ ๒๕๖๓
พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า
โปรดกระหม่อมให้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิรา
เทพยวดี กรมหลวงราชสาริณสี ริ พิ ชั ร มหาวัชรราชธิดา เสด็จแทนพระองค์
ในการพระราชทานเครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์ตามโครงการ
ราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ให้กับเรือนจ�ำกลาง
นครศรีธรรมราช เรือนจ�ำกลางสุราษฎร์ธานี เรือนจ�ำกลางสงขลา และ
ทัณฑสถานหญิงสงขลา ณ เรือนจ�ำกลางนครศรีธรรมราช ต�ำบลนาพรุ
อ�ำเภอพระพรหม จังหวัดนครศรีธรรมราช
40 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
เรือนจ�ำกลางนครศรีธรรมราช เรือนจ�ำกลาง
สุราษฎร์ธานี เรือนจ�ำกลางสงขลา และทัณฑสถานหญิง
สงขลา ได้รับพระราชทานเครื่องมือและครุภัณฑ์
ทางการแพทย์ รวมทั้ ง โรงพยาบาลมหาราช
นครศรีธรรมราชและโรงพยาบาลสงขลา ได้รับ
พระราชทานรถเอกซเรย์เคลือ่ นทีแ่ บบภาพดิจติ อล
จ�ำนวน ๑ คัน ซึ่งนอกจากจะเพิ่มขีดความสามารถ
ในการรักษาผู้ต้องขังแล้วประชาชนในพื้นที่จังหวัด
นครศรีธรรมราช จังหวัดสงขลา และจังหวัดใกล้เคียง
ยังได้รับประโยชน์ทางการแพทย์อีกด้วย
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์
อี ก ทั้ ง ในโรงพยาบาลสงขลา ได้ ด� ำเนิ น การ
แบ่ ง พื้ น ที่ รั บ ผู ้ ต ้ อ งขั ง เป็ น ผู ้ ป ่ ว ยใน ซึ่ ง ถื อ เป็ น
การประสานการปฏิบัติร่วมกันระหว่างกระทรวง
สาธารณสุขและกระทรวงยุติธรรม
ในการนี้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิตยิ าภา
นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร
มหาวัชรราชธิดา ได้พระราชทานพระราชทรัพย์
ส่วนพระองค์ จ�ำนวน ๕๐๐,๐๐๐ บาท เพื่อเป็นทุน
ตั้งต้นในการสร้างสถานพยาบาล ณ เรือนจ�ำกลาง
ปัตตานี
41
 จากนัน้ เสด็จไปยังแดนพยาบาล เพือ่ ทอดพระเนตร
“มุมสุขภาพราชทัณฑ์ปนั สุข” พร้อมพระราชทาน
ถุงพระราชทานให้แก่ผู้ต้องขังชายป่วย จ�ำนวน
๑๑ ราย และทอดพระเนตรการสาธิตของอาสาสมัคร
สาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ในการช่วยเหลือ
ผู้ป่วย และเสด็จไปยังบริเวณจัดนิทรรศการของ
๔ เรือนจ�ำ ได้แก่ เรือนจ�ำกลางนครศรีธรรมราช
เรือนจ�ำกลางสุราษฎร์ธานี เรือนจ�ำกลางสงขลา
และทัณฑสถานหญิงสงขลา และ ๓ โรงพยาบาล
ได้ แ ก่ โรงพยาบาลมหาราชนครศรี ธ รรมราช
โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี และโรงพยาบาลสงขลา

42 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 43
 เรือนจ�ำกลางเขาบิน
จังหวัดราชบุรี
และเรือนจ�ำกลางนครปฐม
๑๐ กุมภาพั นธ์ ๒๕๖๓
พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยูห่ วั ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า เรือนจ�ำเป้าหมายที่ได้รับพระราชทานเครื่องมือและ
โปรดกระหม่อมให้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา ครุภัณฑ์ทางการแพทย์ในวันดังกล่าว จ�ำนวน ๒ แห่ง ได้แก่
นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา เรือนจ�ำกลางเขาบิน และเรือนจ�ำกลางนครปฐม รวมทั้งยัง
เสด็ จ แทนพระองค์ ใ นการพระราชทานเครื่ อ งมื อ และครุ ภั ณ ฑ์ พระราชทานรถเอกซเรย์เคลื่อนที่แบบภาพดิจิตอลให้กับ
โรงพยาบาลนครปฐม ซึ่งนอกจากเพิ่มขีดความสามารถใน
ทางการแพทย์ตามโครงการราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ
การรักษาผู้ต้องขังแล้ว ประชาชนในพื้นที่จังหวัดนครปฐม
ศาสน์ กษัตริย์ แก่เรือนจ�ำกลางเขาบิน และเรือนจ�ำกลางนครปฐม และจังหวัดใกล้เคียงยังได้ประโยชน์อีกด้วย
ณ เรือนจ�ำกลางเขาบิน ต�ำบลน�้ำพุ อ�ำเภอเมือง จังหวัดราชบุรี

44 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 45
 นอกจากนี้โรงพยาบาลนครปฐม ได้มีการใช้
ระบบ VDO Conference ส�ำหรับผู้ป่วยจิตเวช
และมี แ ผนที่ จ ะใช้ ร ะบบดั ง กล่ า วที่ แ ผนกฉุ ก เฉิ น
ตลอด ๒๔ ชั่วโมง ในส่วนของเรือนจ�ำกลางเขาบิน
ยั ง ได้ รั บ ความร่ ว มมื อ จากทั น ตแพทย์ จิ ต อาสา
โรงพยาบาลดอนตูม เดือนละ ๑ – ๒ ครั้ง และจาก
มูลนิธแิ พทย์อาสาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
ปีละ ๑ ครั้ง
สมเด็ จ พระเจ้ า ลู ก เธอ เจ้ า ฟ้ า พั ช รกิ ติ ย าภา
นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร
มหาวัชรราชธิดา เสด็จทอดพระเนตรการสาธิต ล�ำดับต่อไป เสด็จทอดพระเนตร “มุมสุขภาพ
การตรวจรั ก ษาผู ้ ต ้ อ งขั ง ป่ ว ย โดยแพทย์ จ าก ราชทั ณ ฑ์ ป ั น สุ ข ” ทอดพระเนตรการสาธิ ต
โรงพยาบาลค่ายภาณุรังษี ในอาคารราชทัณฑ์ปันสุข ของอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ชาย
ในการช่วยเหลือผูป้ ว่ ย และพระราชทานถุงพระราชทาน
ให้แก่ผู้ต้องขังชายป่วย จ�ำนวน ๓ ราย และผู้ต้องขัง
พิการและชรา จ�ำนวน ๑๘ ราย

46 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 47

จากนั้นเสด็จไปยังบริเวณจัดนิทรรศการ
ของเรือนจ�ำและทัณฑสถาน ในพื้นที่เขต ๗
ประกอบด้วยเรือนจ�ำกลางเขาบิน เรือนจ�ำกลาง
ราชบุรี เรือนจ�ำกลางนครปฐม เรือนจ�ำจังหวัด
กาญจนบุรี เรือนจ�ำจังหวัดประจวบคีรีขันธ์
เรื อ นจ� ำ กลางเพชรบุ รี เรื อ นจ� ำ จั ง หวั ด
สมุ ท รสาคร เรื อ นจ� ำ กลางสมุ ท รสงคราม
เรือนจ�ำจังหวัดสุพรรณบุรี และเรือนจ�ำอ�ำเภอทองผาภูมิ
และโรงพยาบาลในพื้นที่เขต ๕ ได้แก่ โรงพยาบาล
ราชบุ รี โรงพยาบาลนครปฐม โรงพยาบาลพหล-
พลพยุ ห เสนา โรงพยาบาลประจวบคี รี ขั น ธ์
48 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
เรือนจ�ำกลางพิ ษณุโลก
เรือนจ�ำจังหวัดพิ ษณุโลก
และทัณฑสถานหญิงพิ ษณุโลก
๑๕ กุมภาพั นธ์ ๒๕๖๓
พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณา
โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้า
พัชรกิตยิ าภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณสี ริ พิ ชั ร
มหาวัชรราชธิดา เสด็จแทนพระองค์ในการพระราชทาน
เครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์ตามโครงการราชทัณฑ์
โรงพยาบาลพระจอมเกล้ า จั ง หวั ด เพชรบุ รี ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ให้แก่เรือนจ�ำกลาง
โรงพยาบาลสมุทรสาคร โรงพยาบาลสมเด็จ พิษณุโลก เรือนจ�ำจังหวัดพิษณุโลก และทัณฑสถานหญิง
พระพุทธเลิศหล้า โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช พิษณุโลก ณ เรือนจ�ำกลางพิษณุโลก ต�ำบลวังทอง อ�ำเภอ
และโรงพยาบาลทองผาภูมิ วังทอง จังหวัดพิษณุโลก
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 49
 เรือนจําเปาหมายในเขต ๖ ที่ไดรับ
พระราชทานเครื่ อ งมื อ และครุ ภั ณ ฑ์
ทางการแพทย์ ๓ แหง คือ เรือนจํากลาง
พิษณุโลก เรือนจําจังหวัดพิษณุโลก และ
ทัณฑสถานหญิงพิษณุโลก โดยโรงพยาบาล
แม่ข่ายที่ได้รับพระราชทานรถเอกซเรย
เคลือ่ นทีแ่ บบภาพดิจติ อล ได้แก่ โรงพยาบาล
พุ ท ธชิ น ราช จั ง หวั ด พิ ษ ณุ โ ลก และ
โรงพยาบาลสวรรคประชารักษ์ จังหวัด
นครสวรรค์ ซึง่ นอกจากเพิม่ ขีดความสามารถ
ในการรักษาผูต อ งขังแลว ประชาชนในพืน้ ที่
จังหวัดพิษณุโลก จังหวัดนครสวรรค และ
จั ง หวั ด ใกล เ คี ย ง ยั ง ได รั บ ประโยชน
ทางการแพทยอีกดวย
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิตยิ าภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณี
สิริพัชร มหาวัชรราชธิดา เสด็จเปิดและทอดพระเนตร “มุมสุขภาพราชทัณฑ์ปันสุข”
ห้องตรวจตา ห้องทันตกรรม และทอดพระเนตรการสาธิตการช่วยเหลือผู้ป่วย (สาธิต
การวัดความดัน) ของอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ชาย

50 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 51
 จากนั้ น เสด็ จ ไปยั ง บริ เ วณจั ด นิ ท รรศการ
๑๓ เรือนจ�ำ ได้แก่ เรือนจ�ำกลางพิษณุโลก เรือนจ�ำ
จังหวัดพิษณุโลก ทัณฑสถานหญิงพิษณุโลก เรือนจ�ำ
และเสด็จไปยังอาคารเรือนนอนผู้ต้องขังชายป่วย
จังหวัดพิจิตร เรือนจ�ำกลางก�ำแพงเพชร เรือนจ�ำ
เพื่อพระราชทานถุงพระราชทานให้กับผู้ต้องขังชายป่วย
จังหวัดเพชรบูรณ์ เรือนจ�ำอ�ำเภอหล่มสัก เรือนจ�ำ
จ�ำนวน ๘ ราย และผู้ต้องขังชรา จ�ำนวน ๒๐ ราย
จังหวัดสุโขทัย เรือนจ�ำอ�ำเภอสวรรคโลก เรือนจ�ำกลาง
นครสวรรค์ ทัณฑสถานเปิดหนองน�ำ้ ขุน่ เรือนจ�ำกลาง
ตาก และเรื อ นจ� ำ จั ง หวั ด อุ ทั ย ธานี และ
52 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์
๑๑ โรงพยาบาล ได้ แ ก่ โรงพยาบาลวั ง ทอง
โรงพยาบาลพิ จิ ต ร โรงพยาบาลก� ำ แพงเพชร
โรงพยาบาลค่ายพ่อขุนผาเมือง โรงพยาบาลหล่มสัก
โรงพยาบาลสุ โ ขทั ย โรงพยาบาลสวรรคโลก
โรงพยาบาลสวรรค์ ป ระชารั ก ษ์ โรงพยาบาล
บรรพตพิสัย โรงพยาบาลสมเด็จพระเจ้าตากสิน
มหาราช และโรงพยาบาลอุทัยธานี
53
 เรือนจ�ำกลางคลองไผ่
เรือนจ�ำกลางนครราชสีมา
ทัณฑสถานหญิงนครราชสีมา
และเรือนจ�ำกลางนครพนม
๒ มีนาคม ๒๕๖๓
พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรด
กระหม่อมให้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี
กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา เสด็จแทนพระองค์ในการ
พระราชทานเครือ่ งมือและครุภณ ั ฑ์ทางการแพทย์ตามโครงการราชทัณฑ์ปนั สุข
ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ให้กับเรือนจ�ำกลางคลองไผ่ เรือนจ�ำกลาง
นครราชสีมา ทัณฑสถานหญิงนครราชสีมา และเรือนจ�ำกลางนครพนม ณ
เรือนจ�ำกลางคลองไผ่ อ�ำเภอสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา
54 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
เรือนจ�ำเป้าหมายทีไ่ ด้รบั พระราชทานเครือ่ งมือ
และครุภณั ฑ์ทางการแพทย์ในวันดังกล่าว จ�ำนวน ๔ แห่ง
คือ เรือนจ�ำกลางคลองไผ่ เรือนจ�ำกลางนครราชสีมา
ทัณฑสถานหญิงนครราชสีมา และเรือนจ�ำกลาง
นครพนม รวมทั้ ง ยั ง พระราชทานรถเอกซเรย์
เคลื่ อ นที่ แ บบภาพดิ จิ ต อล ให้ กั บ โรงพยาบาล
ปากช่องนานา โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์
โรงพยาบาลอุดรธานี และโรงพยาบาลขอนแก่น
ซึ่งนอกจากประชาชนในจังหวัดนครราชสีมาและ
จังหวัดใกล้เคียงแล้ว ประชาชนในจังหวัดอุบลราชธานี
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์
จังหวัดอุดรธานี และจังหวัดขอนแก่น รวมทั้งพื้นที่
ใกล้เคียง ยังได้รับประโยชน์ด้วย
จากนั้นได้เสด็จไปยังอาคารพยาบาลเพื่อเปิด
“มุ ม สุ ข ภาพราชทั ณ ฑ์ ป ั น สุ ข ” ทรงกดปุ ่ ม เปิ ด
แพรคลุ ม ป้ า ย “มุ ม สุ ข ภาพราชทั ณ ฑ์ ป ั น สุ ข ”
ทอดพระเนตรภายใน “มุมสุขภาพราชทัณฑ์ปนั สุข”
ทอดพระเนตรห้อง Telemedicine ห้องทันตกรรม
และการสาธิตของอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ
(อสรจ.) ชาย ในการช่วยเหลือผูป้ ว่ ย (สาธิตการย้อม
สไลด์เพื่อคัดกรองวัณโรคผ่านกล้องวงจรปิด)
55
 ล�ำดับต่อไป เสด็จไปยังห้องนอนผู้ต้อง
ขังป่วย พระราชทานถุงพระราชทานให้กับ ล�ำดับถัดมา เสด็จไปยังบริเวณจัดนิทรรศการ
ผู้ต้องขังชายป่วย จ�ำนวน ๖ ราย และผู้ต้อง ๕ เรือนจ�ำ ได้แก่ เรือนจ�ำกลางคลองไผ่, เรือนจ�ำกลาง
ขังชรา จ�ำนวน ๑๕ ราย นครราชสี ม า, ทั ณ ฑสถานหญิ ง นครราชสี ม า,
จากนั้นเสด็จไปยังชั้น ๒ ทอดพระเนตร เรือนจ�ำกลางนครพนม และเรือนจ�ำอ�ำเภอสีควิ้ และ
การสาธิตของอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ ๔ โรงพยาบาล ได้แก่ โรงพยาบาลปากช่องนานา,
(อสรจ.) ชาย ในการช่วยเหลือผู้ต้องขัง โรงพยาบาลเดอะโกลเดนเกท, โรงพยาบาลนครพนม
พยายามฆ่าตัวตาย และโรงพยาบาลสีคิ้ว

56 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 57

จากนั้นเสด็จไปยังโรงพยาบาลปากช่องนานา
เพื่อเปิดห้องปันสุข ซึ่งเป็นห้องส�ำหรับการดูแล
ผู้ต้องขังในเรือนจ�ำให้เข้าถึง “สิทธิขั้นพื้นฐาน”
โรงพยาบาลปากช่องนานาได้สร้างความร่วมมือและ
บูรณาการร่วมกับกรมราชทัณฑ์ ในการจัดบริการ
ยึ ด หลั ก ความเท่ า เที ย มทางด้ า นสุ ข ภาพ
หลักมนุษยธรรมที่ก่อให้เกิดประสิทธิภาพมากขึ้น
และผลที่ดีต่อผู้ต้องขัง
58 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
การส่งตัวมารักษาที่โรงพยาบาลปากช่องนานา
ได้ มี ก ารจั ด ช่ อ งทางพิ เ ศษส� ำ หรั บ ผู ้ ต ้ อ งขั ง ป่ ว ย
ทั้งผู้ป่วยนอก และผู้ป่วยฉุกเฉิน ไปจนถึงห้องยา โดยมี
เป้าหมายเพือ่ ให้บริการผูต้ อ้ งขังป่วยเป็นอันดับแรกๆ
เพื่ออ�ำนวยความสะดวกให้กับเจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์
ในการดูแลผู้ต้องขัง
ในกรณีทผี่ ปู้ ว่ ยต้องได้รบั การรับไว้รกั ษาใน
โรงพยาบาล (Admit) ได้ มี ก ารสร้ า งห้ อ ง
ควบคุมผู้ต้องขังในโรงพยาบาล (ห้องปันสุข)
ที่ตึกอายุรกรรมชาย อายุรกรรมหญิง และ
ศัลยกรรมชาย ซึ่งได้เริ่มการด�ำเนินการสร้าง
ห้องปันสุข ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน ๒๕๕๖
ในขณะนั้ น ได้ มี ก ารประชุ ม หารื อ ร่ ว มกั น
ระหว่างโรงพยาบาลปากช่องนานา เรือนจ�ำกลาง
คลองไผ่ ทัณฑสถานหญิงนครราชสีมา และ
ทัณฑสถานเกษตรอุตสาหกรรมเขาพริก โดยมี
นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดนครราชสีมาเป็น
ประธาน จึ ง ได้ มี ก ารจั ด สรรพื้ น ที่ ส� ำ หรั บ
สร้างห้องปันสุขในโรงพยาบาลปากช่องนานา
ซึ่งแยกเป็น ๓ ส่วน ดังนี้
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์
๑.หอผู้ป่วยอายุรกรรมชาย ชั้น ๒ อาคาร
ร่มเย็นเป็นสุข จัดท�ำห้องแยกขังได้ประมาณ
๔ เตียง (ส�ำหรับผู้ต้องขังชายป่วย)
๒.หอผู้ป่วยอายุรกรรมหญิง ชั้น ๓ อาคาร
ร่มเย็นเป็นสุข จัดท�ำห้องแยกขังได้ประมาณ
๔ เตียง (ส�ำหรับผู้ต้องขังหญิงป่วย)
๓.หอผู้ป่วยศัลยกรรมชาย ชั้น ๒ อาคาร
มูลนิธิฯ จัดท�ำห้องแยกขังได้ประมาณ ๒ เตียง
(ส�ำหรับผู้ต้องขังชายป่วย)
จากนั้นได้พระราชทานถุงพระราชทาน
ให้กับผู้ต้องขังป่วย จ�ำนวน ๒ ราย
เสด็จไปยังห้อง Telemedicine ชั้น ๑
ทอดพระเนตรห้อง Telemedicine และการสาธิต
การให้ค�ำปรึกษาทางไกลระหว่างแพทย์และ
พยาบาลในเรือนจ�ำ
59
 เรือนจําเปาหมายในเขต ๕ ที่ไดรับ
พระราชทานเครื่ อ งมื อ และครุ ภั ณ ฑ์
ทางการแพทย ๒ แหง คือ เรือนจํากลาง
เชียงใหม และทัณฑสถานหญิงเชียงใหม

เรือนจ�ำกลางเชียงใหม่ และ
รวมทัง้ พระราชทานรถเอกซเรยเคลือ่ นที่
แบบภาพดิ จิ ต อลให กั บ โรงพยาบาล

ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ นครพิงค ซึ่งนอกจากจะเพิ่มขีดความ

๑๒ มีนาคม ๒๕๖๓
พระบาทสมเด็ จ พระวชิ ร เกล้ า เจ้ า อยู ่ หั ว ทรงพระกรุ ณ าโปรดเกล้ า
โปรดกระหม่อมให้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิตยิ าภา นเรนทิราเทพยวดี
กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา เสด็จแทนพระองค์ในการ
พระราชทานเครือ่ งมือและครุภณ ั ฑ์ทางการแพทย์ตามโครงการราชทัณฑ์ปนั สุข
ท�ำความ ดี เพือ่ ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ให้แก่เรือนจ�ำกลางเชียงใหม่ และทัณฑสถานหญิง
เชี ย งใหม่ ณ เรื อ นจ� ำ กลางเชี ย งใหม่ ต� ำ บลสั น มหาพน อ� ำ เภอแม่ แ ตง
จังหวัดเชียงใหม่
สามารถในการรั ก ษาผู  ต  อ งขั ง แล ว ประชาชน
ในพื้ น ที่ จั ง หวั ด เชี ย งใหม  และจั ง หวั ด ใกล  เ คี ย ง
ยังไดรับประโยชนทางการแพทยดวย นอกจากนี้
ทางด  า นการดํ า เนิ น งานด  า นสุ ข ภาพยั ง มี
ด  า นสภาพแวดล  อ มสุ ข อนามั ย ของเรื อ นจํ า
ซึ่งเรือนจํากลางเชียงใหมไดรับรางวัลรองชนะเลิศ
อันดับที่ ๑ ในการบําบัดน�้ำเสียโดยใชคลองสงน�้ำ
ชว ยบาํ บัดจากการประกวดนวัตกรรมของกรมราชทัณฑ
เมือ่ ป ๒๕๖๑ โดยนาํ น�ำ้ เสียจากการอุปโภคบริโภค
และสิ่งปฏิกูลตางๆ มาบําบัด และได้ผลการตรวจ
ผานเกณฑค่ามาตรฐาน ทั้งนี้ มีการนําน�้ำที่ผาน
ระบบบําบัดกลับมาใชใหมในการฝกวิชาชีพนอก
เรือนจํา และรดน�้ำตนไมในเรือนจํา จึงถือเป็น
การด� ำ เนิ น งานในเชิ ง ของการพั ฒ นาและเป็ น
ตัวอย่างที่ดีของเรือนจ�ำที่ยังท�ำประโยชน์ให้ชุมชน
ซึง่ อนาคต ในการด�ำเนินงานตามโครงการราชทัณฑ์
ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ในระยะที่ ๒
จะมี ป ระเด็ น การน� ำ น�้ ำ เสี ย ที่ ผ ่ า นการบ� ำ บั ด ไป
ใช้ประโยชน์ทงั้ ภายในเรือนจ�ำและภายนอกเรือนจ�ำ

60 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 61
 ต่อมาเสด็จไปยังเรือนนอนผู้ต้องขังชายป่วย จ�ำนวน ๒๐ ราย และทอดพระเนตรการสาธิต
จากนัน้ เสด็จเปิด “มุมสุขภาพราชทัณฑ์ปนั สุข” ทอดพระเนตรห้อง Telemedicine และห้อง การปฐมพยาบาลผู ้ ต ้ อ งขั ง ตกบั น ไดขาหั ก โดย
และทอดพระเนตรภายในมุ ม สุ ข ภาพฯ รวมถึ ง ตรวจตา พระราชทานถุงพระราชทานให้กบั ผูต้ อ้ งขัง อาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ชาย
ทอดพระเนตรห้องทันตกรรม ชายป่วย จ�ำนวน ๖ ราย ผู้ต้องขังชราและพิการ

62 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 63
 ทัณฑสถานหญิงธนบุรี และ
ทัณฑสถานบ�ำบัดพิ เศษหญิง
๑๖ มีนาคม ๒๕๖๓
พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณา
โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้า
จากนั้นเสด็จไปยังบริเวณจัดนิทรรศการ ๒ พัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร
เรือนจ�ำ ได้แก่ เรือนจ�ำกลางเชียงใหม่ และ มหาวัชรราชธิดา เสด็จแทนพระองค์ในการพระราชทาน
ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ และ ๒ โรงพยาบาล เครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์ตามโครงการราชทัณฑ์
ได้แก่ โรงพยาบาลนครพิงค์ และโรงพยาบาล ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ให้แก่ทัณฑสถานหญิง
แม่แตง และเรือนจ�ำในเขต ๕ และนิทรรศการ ธนบุรี และทัณฑสถานบ�ำบัดพิเศษหญิง ณ ทัณฑสถานหญิง
จิตอาสา เราท�ำความ ดี เพือ่ ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ธนบุรี เขตบางบอน กรุงเทพมหานคร

64 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 65

เรื อ นจ� ำ /ทั ณ ฑสถานเป้ า หมาย
ในเขต ๑๐ ทีไ่ ด้รบั พระราชทานเครือ่ งมือ
และครุภัณฑ์ทางการแพทย์ ๒ แห่ง
คื อ ทั ณ ฑสถานหญิ ง ธนบุ รี และ
ทัณฑสถานบ�ำบัดพิเศษหญิง จังหวัด
ปทุมธานี ซึ่งพบว่าทัณฑสถานหญิง
ธนบุรีเป็นเรือนจ�ำที่มีบริเวณคับแคบ
แต่สามารถบริหารพื้นที่ให้ผู้ต้องขัง
มีกจิ กรรมเพือ่ ส่งเสริมสุขภาพ เช่น การออกก�ำลังกาย
นอกจากนี้ ยังมีกจิ กรรมคลินกิ จิตสังคม ทีอ่ อกแบบ
โดย ส�ำนักงานศาลยุตธิ รรม ร่วมกับสถาบันกัลยาณ์-
ราชนครินทร์ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้
ผู ้ ต ้ อ งขั ง มี ก ารปรั บ ทั ศ นคติ ดู แ ลสุ ข ภาพจิ ต
ให้ความรู้ และแก้ไขตนเอง ท�ำให้ผลการกระท�ำ-
ผิดซ�้ำลดลง ในปี พ.ศ.๒๕๖๒ ศาลอาญาธนบุรี
มีผู้ต้องขังเข้ารับการปรึกษา จ�ำนวน ๑,๑๘๐ ราย
พบว่า มีการกระท�ำผิดซ�ำ้ เพียง ๒ ราย เช่นเดียวกับ
66 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
ศาลจั ง หวั ด นนทบุ รี ศาลตลิ่ ง ชั น ศาลจั ง หวั ด
ปทุมธานี และศาลจังหวัดเชียงใหม่ ที่มีผลลัพธ์
เดียวกัน ในอนาคตจะมีการขยายแนวทางดังกล่าว
ไปยังศาลต่างๆ ต่อไป
จากนั้ น เสด็ จ เปิ ด “มุ ม สุ ข ภาพราชทั ณ ฑ์
ปันสุข” และทอดพระเนตรภายในมุมสุขภาพฯ
ทอดพระเนตรเครื่ อ งมื อ และครุ ภั ณ ฑ์ ท าง
การแพทย์พระราชทาน
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์
ล�ำดับต่อไปเสด็จไปยังอาคาร
เรือนนอน ชั้น ๒ ทอดพระเนตร
การสาธิตของอาสาสมัครสาธารณสุข
เรือนจ�ำ (อสรจ.) ในหัวข้อ การจ�ำกัด
พฤติ ก รรมผู ้ ต ้ อ งขั ง ที่ มี อ าการ
ก้ า วร้ า วรุ น แรง พระราชทาน
ถุ ง พระราชทานแก่ ผู ้ ต ้ อ งขั ง ป่ ว ย
จ�ำนวน ๓ ราย และผู้ต้องขังชรา
จ�ำนวน ๒๒ ราย
นอกจากนี้ ได้เสด็จไปยังคลอง
บางบอน ซึง่ กัน้ ระหว่างทัณฑสถานหญิง
ธนบุ รี และเรื อ นจ� ำ พิ เ ศษธนบุ รี
โดยพบว่ า มี เ ศษขยะจากการทิ้ ง
สิ่งปฏิกูลลงในคลองของบ้านเรือนที่พักอาศัยริมคลองดังกล่าว ท�ำให้
สิ่งแวดล้อมรอบเรือนจ�ำเกิดมลพิษ และอาจส่งผลต่อสุขภาพของคนใน
ชุมชนและผูต้ อ้ งขัง จึงได้พระราชทานค�ำแนะน�ำให้ศนู ย์อำ� นวยการใหญ่
จิตอาสาพระราชทาน (ศอญ.จอส.๙๐๔) เข้ามาท�ำงานร่วมกับเรือนจ�ำ
ในการสร้างความเข้าใจกับประชาชนเพื่อรักษาความสะอาด โดยไม่ทิ้ง
สิ่งของหรือเศษขยะลงในคลอง
67
 เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ
เรือนจ�ำกลางคลองเปรม
เรือนจ�ำกลางบางขวาง และ
ทัณฑสถานหญิงกลาง
๑๗ มีนาคม ๒๕๖๓ เรือนจ�ำเป้าหมายในเขต ๑ และ เขต ๑๐ ที่ได้รับ
พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ พระราชทานเครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์ ๔ แห่ง
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณี คือ เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ เรือนจ�ำกลางคลองเปรม
สิริพัชร มหาวัชรราชธิดา เสด็จแทนพระองค์ในการพระราชทานเครื่องมือและครุภัณฑ์ เรือนจ�ำกลางบางขวาง และทัณฑสถานหญิงกลาง รวมทั้ง
ทางการแพทย์ตามโครงการราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ให้แก่ พระราชทานรถเอกซเรย์เคลื่อนที่แบบภาพดิจิตอลให้กับ
เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ เรือนจ�ำกลางคลองเปรม เรือนจ�ำกลางบางขวาง และ โรงพยาบาลสระบุรี ซึ่งนอกจากจะเพิ่มขีดความสามารถ
ทัณฑสถานหญิงกลาง ณ เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ ต�ำบลคลองด่าน อ�ำเภอบางบ่อ ในการรักษาผูต้ อ้ งขังแล้ว ประชาชนในพืน้ ทีจ่ งั หวัดสระบุรี และ
จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดใกล้เคียง ยังได้รับประโยชน์ทางการแพทย์อีกด้วย

68 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 69
 เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ เป็นเรือนจ�ำ
ที่มีความหนาแน่น อันดับ ๓ ของประเทศ
มีผู้ต้องขังจ�ำนวน ๗,๘๕๗ คน เทียบเท่า ๑
ต�ำบล แต่เดิมมีปัญหาเรื่องสุขภาพอนามัย
เนื่องจากบุคลากรทางการแพทย์ในเรือนจ�ำ
ไม่ เ พี ย งพอ มี อั ต ราส่ ว น ๑ ต่ อ ๑,๓๐๐
แต่ภายหลังจากด�ำเนินโครงการราชทัณฑ์
ปันสุขฯ ส�ำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ
กระทรวงสาธารณสุข เข้ามาจัดระบบต่างๆ ท�ำให้ผตู้ อ้ งขัง จากนั้ น เสด็ จ เปิ ด “มุ ม สุ ข ภาพราชทั ณ ฑ์
เข้าถึงการรักษาพยาบาลอย่างทั่วถึง และมีการอบรม ปันสุข” และทอดพระเนตรภายในมุมสุขภาพฯ
อาชี พ เพิ่ ม รายได้ จนน� ำ ไปสู ่ ก ารสร้ า งความมั่ น คง และพระราชทานถุงพระราชทานให้กบั ผูต้ อ้ งขังป่วย
ทางจิตใจ เกิดเป็นโมเดลพัฒนาคุณภาพชีวิต “ผู้ต้องขัง จ�ำนวน ๖ ราย และผูต้ อ้ งขังชราและพิการ จ�ำนวน ล�ำดับต่อไปเสด็จทอดพระเนตรแพทย์ทางเลือก สาธารณสุ ข เรื อ นจ� ำ (อสรจ.) ในการช่ ว ยเหลื อ
สุ ข ภาพดี ” ซึ่ ง ท� ำ ให้ เ รื อ นจ� ำ กลางสมุ ท รปราการ ๗ ราย การสาธิต “การฝังเข็ม” ทอดพระเนตร การให้บริการ ผู้ต้องขังป่วยโรคหลอดเลือดตีบ และทอดพระเนตร
ได้รบั เลือกให้เป็นพืน้ ทีศ่ กึ ษาดูงานการประชุมนานาชาติ ตรวจด้ ว ยระบบทางไกล Telemedicine และ ห้องทันตกรรม การสาธิตการท�ำฟัน และการสาธิต
รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ร่วมกับองค์กรภาคีระหว่าง การให้ ค� ำ ปรึ ก ษา HIV (ห้ อ งวางใจ) รวมถึ ง การตรวจตาให้แก่ผู้ต้องขัง
ประเทศ ทอดพระเนตรการจ�ำลองเหตุการณ์ของอาสาสมัคร

70 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 71
72 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 73
 ด้านราชทัณฑ์ ๑.๒ ผู้ต้องขังสูงอายุ
จ�ำนวนผูต้ อ้ งขังสูงอายุในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ในส่วนของทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์
๑. จ�ำนวนผู้ต้องขัง (แยกตามเรือนจ�ำเป้าหมาย ๒๔ แห่ง)
จ�ำแนกเป็น ชาย จ�ำนวน ๒,๐๘๕ คน และหญิง มีจ�ำนวนผู้ต้องขังสูงอายุ จ�ำนวนทั้งสิ้น ๔๕ คน
๑.๑ ผู้ต้องขังชายและหญิง
จ�ำนวน ๖๔๗ คน รวมทั้งสิ้นจ�ำนวน ๒,๗๓๒ คน จ�ำแนกเป็น ชาย จ�ำนวน ๔๐ คน และหญิง
จ� ำ นวนผู ้ ต ้ อ งขั ง ในเรื อ นจ� ำ /ทั ณ ฑสถาน ๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๓) และในส่วนของทัณฑสถาน คิดเป็นร้อยละ ๒.๗๓ ของผู้ต้องขังทั้งหมด ทั้งนี้ จ�ำนวน ๕ คน
เป้าหมาย ระยะที่ ๑ จ�ำนวน ๒๔ แห่ง จ�ำแนกเป็น ชาย โรงพยาบาลราชทัณฑ์ มีจ�ำนวนยอดผู้ต้องขังชาย
จ�ำนวน ๖๕,๒๔๘ คน และหญิง จ�ำนวน ๓๔,๘๕๒ คน จ�ำนวน ๓๖๓ คน หญิง ๗๖ คน รวมทั้งสิ้นจ�ำนวน ๓๕๐
๓๒๒
(๔.๖๑) ๓๐๘
รวมทั้ ง สิ้ น จ� ำ นวน ๑๐๐,๑๐๐ คน (ณ วั น ที่ ๔๓๙ คน (๔.๑๕)
๓๐๐

๒๕๖
(๔.๔๔)
๘,๐๐๐ ๒๕๐
๒๒๕
ชาย (๔.๕๙)
๗,๔๑๖ ๒๑๕
หญิง (๔.๔๙) ๑๙๖
(๔.๑๓)
๗,๐๐๐
๖,๙๘๙ ๒๐๐
๖,๕๖๐ ๖,๕๘๖

๖,๒๓๓ ๑๔๓
๖,๐๗๐
๑๕๐ (๑.๘๓) ๑๓๓ ๑๓๓
๖,๐๐๐ (๒.๒๙) (๑.๙๐)
๑๒๖
๕,๗๖๓ (๑.๗๒)

๕,๐๒๒ ๙๑
๕,๐๐๐ ๔,๙๐๗ ๑๐๐ (๔.๒๓)
๔,๗๔๔ ๔,๗๘๙ ๗๕ ๗๑
(๒.๓๙) (๑.๕๗) ๖๘ ๖๔
(๒.๖๗)(๑.๗๘) ๕๘
๔,๒๐๔ (๒.๗๔) ๔๙ ๔๙
๕๐ (๑.๖๖) (๑.๑๗) ๓๘ ๓๔
๔,๐๐๐ (๓.๑๒) ๒๖
๓,๗๕๒
(๓.๕๕) (๐.๔๐) ๒๔ ๒๒
(๒.๗๑) (๑.๙๔) ๖
(๐.๓๘)
๓,๑๘๗ ๓,๑๓๖
๓,๐๐๐ ๐

ม่

ช
รปฐม

ร
ยอง

ม
บิน

นี
กลาง

ผ่

ใหม่

ุโลก

ีมา
สีมา

ลา

ลา
ุโลก

บุรี

ุรี
ลบุร
ี
ิง
รม
วาง

ษหญ
รากา

ธนบ
๒,๖๕๕

รมรา
ลองไ
ียงให

รพน
ณุโล

ฎร์ธา

งสงข

ิงสงข
ราชส
องเป

างชล
งเขา
๒,๕๔๗

พิษณ

พิษณ
างระ

เชียง

รราช

ช
งบาง

หญิง

างนค

หญิง

หญิง
างพิษ

างนค
ุทรป

ัดพิเศ
ลางค
างเช

สุราษ
า
างคล

า
ญ
รศรีธ

นคร

จ�ำกล
๒,๑๕๐ ๒,๑๑๘

หญิง
จ�ำกล

จ�ำกล

จ�ำกล
หวัด

หญิง
างนค

ห
สถาน
�ำกลา

สถาน

สถาน
างสม
จ�ำกล
จ�ำกล

สถาน
จ�ำกล
จ�ำกล

บ�ำบ
๒,๐๐๐

หญิง
ง
างนค
จ�ำกล

า
สถาน

เรือน
จ�ำจัง

สถาน
จ �

เรือน

เรือน

เรือน
จ�ำกล
จ�ำกล
จ
ทัณฑ

เรือน

จ�ำกล

ทัณฑ

ทัณฑ

สถาน
เรือน
เรือน

เรือน

เรือน

ทัณฑ
สถาน
เรือน
๑,๕๙๒

จ�ำกล
เรือน

เรือน
ทัณฑ

ทัณฑ
เรือน
เรือน
เรือน

ทัณฑ
ทัณฑ
๑,๒๑๗

เรือน
๑,๑๓๒ ๑,๒๑๑
๑,๐๙๘
๙๕๙ ๙๒๗
๑,๐๐๐ ๘๘๕
๗๘๑ ๗๗๓
๔๐๓ แผนภูมิที่ ๒ จ�ำนวนและร้อยละของผู้ต้องขังสูงอายุในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑
๒๙๔ (ยกเว้นจ�ำนวนผู้ต้องขังสูงอายุในทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์)
๐
จากสถิตพิ บว่า เรือนจ�ำกลางเชียงใหม่ มีผตู้ อ้ งขัง จั ง หวั ด พิ ษ ณุ โ ลก เรื อ นจ� ำ กลางนครพนม,
ิง

ุโลก

า
าบิน

รม

งใหม
่
รปฐม

พนม
ใหม่

ีมา

องไผ
่
ลบุร
ี

สีมา

าช

ก
ยอง

ขลา

าร
์ธานี

ุโลก
กลาง

ุรี

ุรี
ษหญ

งขวา
สงขล
ชลบ

ธนบ

ณุโล

ปราก
รรมร
องเป
ราชส
พิษณ

พิษณ
างระ
เชียง

ษฎร
างสง
รราช
ช
างเข

นคร
างคล

ย
หญิง

างนค
หญิง

ง
หญิง

างพิษ
างบา
ัดพิเศ

างเช
ี
หญิง

สูงอายุมากที่สุด จ�ำนวน ๓๒๒ คน คิดเป็นร้อยละ เรือนจ�ำกลางเขาบิน, เรือนจ�ำกลางสุราษฎร์ธานี,

างคล

รศรีธ

ร
นคร

จ�ำกล

า
หญิง

จ�ำกล

จ�ำกล

จ�ำกล
ง

ท
หญิง

หวัด
งนค

างสุร
สถาน

า
จ�ำกล
สถาน
สถาน

างสม
ุ
จ�ำกล
จ�ำกล

จ�ำกล
สถาน

จ�ำกล

จ�ำกล
บ�ำบ

หญิง

จ�ำกล

างนค
า
สถาน

เรือน

จ�ำจัง
สถาน

เรือน

เรือน

เรือน
จ�ำกล

จ�ำกล
ทัณฑ

เรือน

จ�ำกล
ทัณฑ
ทัณฑ
สถาน

เรือน
เรือน

๔.๖๑ ของผูต้ อ้ งขังทัง้ หมด รองลงมาเป็น เรือนจ�ำกลาง ทั ณ ฑสถานหญิ ง นครราชสี ม า, เรื อ นจ� ำ กลาง
เรือน
เรือน
ทัณฑ
สถาน

เรือน
เรือน

จ�ำกล

เรือน
ทัณฑ

ทัณฑ

เรือน

เรือน
เรือน
ทัณฑ

ทัณฑ

เรือน

คลองเปรม, เรือนจ�ำกลางบางขวาง, ทัณฑสถาน นครราชสีมา, เรือนจ�ำกลางสงขลา, ทัณฑสถานหญิง

แผนภูมิที่ ๑ จ�ำนวนผู้ต้องขังชายและหญิงในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ หญิงกลาง, เรือนจ�ำกลางพิษณุโลก, เรือนจ�ำกลาง สงขลา, ทัณฑสถานหญิงพิษณุโลก, เรือนจ�ำกลาง
(ยกเว้นจ�ำนวนผู้ต้องขังในทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์) คลองไผ่, เรือนจ�ำกลางนครศรีธรรมราช, เรือนจ�ำกลาง ชลบุรี, ทัณฑสถานหญิงธนบุรี, ทัณฑสถานหญิง
นครปฐม, เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ, เรือนจ�ำกลาง ชลบุรี และทัณฑสถานบ�ำบัดพิเศษหญิง ตามล�ำดับ
ระยอง, ทั ณ ฑสถานหญิ ง เชี ย งใหม่ , เรื อ นจ� ำ

74 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 75

๑.๓ ผู้ต้องขังแยกตามโรค
จ�ำนวนผูต้ อ้ งขังแยกตามโรค ๕ อันดับทีพ่ บมาก
ภายในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ผลการส�ำรวจ
พบว่า โรคเกีย่ วกับปวดกล้ามเนือ้ ปวดคอ ปวดหลัง
และปวดไหล่ พบมากเป็นอันดับ ๑ คือ ร้อยละ
๑๗%
๒๘%
๒๘ รองลงมา ได้แก่ โรคติดเชื้อทางเดินหายใจ
ส่วนบน ร้อยละ ๒๖ โรคไข้หวัดและปวดศีรษะ
พบว่าเท่ากัน คือ ร้อยละ ๑๗ และมีอาการไข้
ร้อยละ ๑๒ ตามล�ำดับ
๑๒%
๑๗%
๖๙๐
๗๐๐ (๙.๓๐)
๑.๔ ผู้ต้องขังต่างชาติ
จ� ำ นวนผู ้ ต ้ อ งขั ง ต่ า งชาติ ใ นเรื อ นจ� ำ /
ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ มีทั้งสิ้นจ�ำนวน
๕,๑๕๕ คน เมื่อเทียบกับจ�ำนวนผู้ต้องขังทั้งหมด
จ�ำนวน ๑๐๐,๑๐๐ คน คิดเป็นร้อยละ ๕.๑๕ ของ
ผู้ต้องขังทั้งหมด ส่วนในทัณฑสถานโรงพยาบาล
ราชทัณฑ์ มีผู้ต้องขังต่างชาติ จ�ำนวน ๑๖ คน
เมื่ อ พิ จ ารณารายเรื อ นจ� ำ พบว่ า เรื อ นจ� ำ กลาง
คลองเปรมมีจ�ำนวนผู้ต้องขังต่างชาติมากที่สุด คือ
จ�ำนวน ๖๙๐ คน คิดเป็นร้อยละ ๙.๓๐ รองลงมา
เรือนจ�ำกลางเชียงใหม่, เรือนจ�ำกลางบางขวาง,
ทั ณ ฑสถานหญิ ง นครราชสี ม า, เรื อ นจ� ำ กลาง
นครพนม, ทัณฑสถานหญิงกลาง, เรือนจ�ำกลาง
คลองไผ่, เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ, เรือนจ�ำกลาง
ระยอง, ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่, เรือนจ�ำกลาง
ชลบุรี, เรือนจ�ำกลางนครปฐม, เรือนจ�ำกลาง
๖๓๖
(๙.๑๐)
เขาบิน, เรือนจ�ำกลางนครศรีธรรมราช, เรือนจ�ำกลาง
สงขลา, เรือนจ�ำกลางพิษณุโลก, เรือนจ�ำกลาง
สุ ร าษฎร์ ธ านี , เรื อ นจ� ำ กลางนครราชสี ม า,
ทัณฑสถานหญิงชลบุรี, ทัณฑสถานหญิงสงขลา,
ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์, ทัณฑสถานหญิง
ธนบุร,ี เรือนจ�ำจังหวัดพิษณุโลก, ทัณฑสถานบ�ำบัด
พิ เ ศษหญิ ง และทั ณ ฑสถานหญิ ง พิ ษ ณุ โ ลก
ตามล�ำดับ และหากพิจารณาสัดส่วนผู้ต้องขัง
ต่างชาติกับจ�ำนวนผู้ต้องขังทั้งหมดของเรือนจ�ำ/
ทัณฑสถาน พบว่า ทัณฑสถานหญิงนครราชสีมา
มีสัดส่วนจ�ำนวนผู้ต้องขังต่างชาติสูงถึงร้อยละ
๒๐.๔๐

๖๐๐

๔๙๙
(๘.๖๖)

๑๗%
๕๐๐
๔๓๒
(๒๐.๔๐)๔๐๔
(๘.๙๓) ๓๘๔
๔๐๐ (๗.๘๓)

๓๒๒ ๓๑๕
(๖.๗๙) (๔.๕๐) ๒๙๓
๓๐๐ (๔.๐๐)
๑๙๑
(๘.๘๘)

๒๐๐
แผนภูมิที่ ๓ ร้อยละผู้ต้องขังแยกตามโรคในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ ๑๖๐
(๒.๔๔) ๑๕๑ ๑๔๒
(๒.๖๐)(๕.๕๘) ๑๑๔
(ยกเว้นผู้ต้องขังในทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์) ๑๐๙ ๑๐๘
(๑.๔๖) (๒.๕๙) (๒.๒๖)
๘๘
๑๐๐ (๒.๔๕)
๔๘
(๑.๖๓) ๒๐ ๑๗
ไข้ (๑.๗๗)(๑.๔๐) ๑๐ ๙ ๘
(๑.๑๓) (๐.๒๙) (๐.๕๐) ๕
(๐.๕๒)
ไข้หวัด ๐
รม

องไผ
่
ร
อง
ใหม่

าบิน

าช
ขลา
ีมา

กลาง

บุรี
รปฐม

ก
ร์ธาน
ี
ลบุร
ี
ุรี
งขลา

ุรี

ิง
ุโลก
ม่

ษหญ
งขวา

รากา

ธนบ

ธนบ
ณุโล

ณุโล
ียงให

รพน

งระย

รรมร
องเป

ราชส

างชล
ติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน

พิษณ
เชียง

างสง

ช
างเข
างคล

ส
หญิง

าษฎ
างนค

หญิง

หญิง
หญิง
างพิษ

ัดพิษ
างนค
างบา

ุทรป

ัดพิเศ
างเช

หญิง
า
างคล

รศรีธ
นคร

จ�ำกล
หญิง
จ�ำกล

จ�ำกล

จ�ำกล

หญิง
างสุร
สถาน

จ�ำกล

สถาน

สถาน
สถาน

ว
างสม

จ�ำกล
จ�ำกล

จ�ำกล

สถาน
จ�ำกล

จ�ำกล

บ�ำบ
ห
หญิง
ปวดกล้ามเนื้อ ปวดคอ ปวดหลัง ปวดไหล่
จ�ำกล

างนค
สถาน

เรือน

จ�ำจัง

สถาน
เรือน

เรือน

เรือน

จ�ำกล
ทัณฑ

เรือน
จ�ำกล

ทัณฑ

ทัณฑ
ทัณฑ

สถาน
เรือน
เรือน

เรือน

เรือน

ทัณฑ
สถาน

เรือน
จ�ำกล
เรือน

เรือน
ทัณฑ

ทัณฑ
เรือน
เรือน
ปวดศีรษะ, นอนไม่หลับ

ทัณฑ
ทัณฑ

เรือน
แผนภูมิที่ ๔ จ�ำนวนผู้ต้องขังต่างชาติในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑
(ยกเว้นผู้ต้องขังในทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์)

76 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 77
 ๒. ข้อมูลการลงทะเบียนสิทธิหลักประกันสุขภาพ (สิทธิ UC) ก่อนโครงการ
ก่อนและหลังโครงการ หลังโครงการ

๘,๐๐๐ ๘,๐๐๐

๗,๐๐๐ ๖,๙๘๐ ๗,๐๐๐

๖,๘๖๕
๖,๔๘๘
๖,๔๒๓
๕,๙๙๙
๖,๐๐๐ ๕,๗๙๘ ๖,๐๐๐
๕,๖๓๐ ๕,๖๘๑
๕,๓๖๗ ๕,๓๙๘
๕,๒๒๒ ๕,๑๙๔
๕,๐๐๐ ๔,๘๘๔ ๔,๘๔๓ ๕,๐๐๐
๔,๓๑๘
๔,๓๑๒ ๔,๒๙๙
๔,๒๔๘ ๔,๑๔๕
๔,๐๐๐ ๓,๙๐๗ ๓,๙๑๘ ๔,๐๐๐
๓,๘๕๐
๓,๖๙๔
๓,๕๒๓ ๓,๕๐๕ ๓,๔๓๔
๒,๙๔๘
๓,๐๐๐ ๒,๘๗๗ ๒,๙๓๕ ๓,๐๐๐
๒,๕๙๒ ๒,๕๕๗ ๒,๕๙๐
๒,๓๘๒
๒,๑๘๖ ๒,๒๗๐
๒,๐๐๐ ๑,๖๓๓ ๒,๐๐๐
๑,๖๑๔ ๑,๕๕๕ ๑,๖๕๙
๑,๔๗๑
๑,๒๕๒
๙๖๔ ๙๑๖ ๑,๑๑๙
๑,๐๐๐ ๘๖๖ ๙๑๖ ๘๘๘ ๑,๐๐๐
๘๔๒

๐ ๐
ิง

กลาง

ุรี

ใหม่

ุรี

ีมา

ุโลก

าบิน

รม

งไผ่

บุรี

ม่

รปฐม

สีมา

าช

ยอง

ขลา

ร์ธาน
ี

ลก
ษหญ

งขวา
สงขล
ชลบ

ธนบ

รากา
ณุโล
ียงให

รพน

รรมร
ราชส

องเป

างชล

ิษณุโ
งคลอ
พิษณ

างระ
เชียง

างสง
รราช
างเข
หญิง

าษฎ
างนค
หญิง
หญิง

งพิษ
างนค

างบา

ุทรป
ัดพิเศ

างเช
หญิง

วัดพ
างคล

รศรีธ
นคร

จ�ำกล
หญิง

จ�ำกล
จ�ำกล

จ�ำกล
�ำกลา
หญิง

างนค

างสุร
สถาน

�ำกลา
สถาน
สถาน

างสม
จ�ำกล
จ�ำกล

จ�ำกล
สถาน

จ�ำกล
บ�ำบ

�ำจังห
หญิง

จ�ำกล

งนค
สถาน

เรือน
สถาน

เรือน
เรือน

เรือน
จ�ำกล

จ�ำกล
ทัณฑ

จ
เรือน

จ�ำกล
ทัณฑ
ทัณฑ
สถาน

เรือน
เรือน

เรือน
เรือน
ทัณฑ
สถาน

เรือน
�ำกลา

จ
เรือน

เรือน
ทัณฑ

ทัณฑ

เรือน

เรือน
เรือน
ทัณฑ

จ
ทัณฑ

เรือน
แผนภูมิที่ ๕ จ�ำนวนผู้ต้องขังก่อน-หลังขึน
้ ทะเบียนสิทธิหลักประกันสุขภาพในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑
(ยกเว้นผู้ต้องขังในทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์)

การขึน้ ทะเบียนสิทธิหลักประกันสุขภาพของ
ผู ้ ต ้ อ งขั ง ในเรื อ นจ� ำ (สิ ท ธิ UC) ในโครงการ
ราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์
กษัตริย์ เรือนจ�ำเป้าหมาย ระยะที่ ๑ จ�ำนวน ๒๔ แห่ง
เปรียบเทียบก่อนและหลังการด�ำเนินโครงการ
จากการส�ำรวจในภาพรวม พบว่า มากกว่าครึง่ หนึง่
มี ก ารขึ้ น ทะเบี ย นหลั ก ประกั น สุ ข ภาพให้ กั บ เรือนจ�ำกลางเชียงใหม่, เรือนจ�ำกลางคลองเปรม, สุราษฎร์ธานี เรือนจ�ำกลางพิษณุโลก ทัณฑสถาน
ผู้ต้องขังเพิ่มขึ้น เมื่อพิจารณาเป็นรายเรือนจ�ำ เรือนจ�ำกลางบางขวาง, เรือนจ�ำกลางชลบุรี, หญิงกลาง เรือนจ�ำกลางนครราชสีมา ทัณฑสถานหญิง
พบว่า ทัณฑสถานหญิงกลาง มีการขึ้นทะเบียน เรือนจ�ำกลางสงขลา, เรือนจ�ำกลางนครปฐม, ธนบุรี ทัณฑสถานหญิงนครราชสีมา ทัณฑสถานหญิง
หลักประกันสุขภาพผู้ต้องขังเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ เรือนจ�ำกลางคลองไผ่, เรือนจ�ำกลางนครศรีธรรมราช พิษณุโลก ทัณฑสถานหญิงสงขลา ทัณฑสถาน
๖๓.๘๙ รองมาเป็น เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ, และทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ ตามล�ำดับ ส�ำหรับอีก บ�ำบัดพิเศษหญิง เรือนจ�ำจังหวัดพิษณุโลก
เรือนจ�ำกลางนครพนม, เรือนจ�ำกลางระยอง, ๑๑ แห่ง ได้แก่ เรือนจ�ำกลางเขาบิน เรือนจ�ำกลาง

78 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 79
 มีการขึ้นทะเบียนสิทธิประกันสุขภาพให้กับผู้ต้องขังเพิ่มขึ้น แต่เนื่องจากอยู่ระหว่าง
การปรับปรุง และพัฒนาวิธีการขึ้นทะเบียนสิทธิหลักประกันสุขภาพระหว่างโรงพยาบาล จ�ำนวนข้อมูล (คน) จ�ำนวนข้อมูล (คน)
แม่ข่ายและเรือนจ�ำ จึงท�ำให้ยังไม่สามารถด�ำเนินการได้ครบในเรือนจ�ำ ๑๑ แห่งข้างต้น สิทธิ UC ตรง CUP สิทธิ UC ตรง CUP
ทั้งนี้ ในส่วนของทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ได้ด�ำเนินการขึ้นทะเบียนสิทธิหลัก ล�ำดับ ชื่อ ชื่อ รพ.แม่ข่าย ส.ค.๖๒ ก.ย.๖๓
(ก่อนโครงการ) (หลังโครงการ)
ประกันสุขภาพของผู้ต้องขังในเรือนจ�ำ (สิทธิ UC) จ�ำนวน ๒๐๓ ราย คิดเป็นร้อยละ ๖๗
จ�ำนวน % จ�ำนวน %
ดังตารางที่ ๑
๑๑ เรือนจ�ำกลางคลองเปรม ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ๕,๒๒๒ ๘๘.๗๘ ๕,๙๙๙ ๙๔.๒๘
ตารางที่ ๑ รายชือ่ เรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมายคู่กับโรงพยาบาลแม่ข่าย
และการขึน้ ทะเบียนสิทธิ UC ก่อนและหลังโครงการราชทัณฑ์ปน ั สุขฯ ๑๒ เรือนจ�ำกลางคลองไผ่ รพ.ปากช่องนานา ๓,๘๕๐ ๙๗.๙๑ ๔,๑๔๕ ๙๗.๐๓

จ�ำนวนข้อมูล (คน) จ�ำนวนข้อมูล (คน) ๑๓ เรือนจ�ำกลางชลบุรี รพ.บ้านบึง ๕,๗๙๘ ๘๗.๒๕ ๖,๔๘๘ ๙๙.๒๘
สิทธิ UC ตรง CUP สิทธิ UC ตรง CUP
ล�ำดับ ชื่อ ชื่อ รพ.แม่ข่าย ส.ค.๖๒ ก.ย.๖๓ ๑๔ เรือนจ�ำกลางเชียงใหม่ รพ.แม่แตง ๔,๘๘๔ ๗๗.๘๑ ๕,๖๓๐ ๙๖.๒๖
(ก่อนโครงการ) (หลังโครงการ)
จ�ำนวน % จ�ำนวน % ๑๕ เรือนจ�ำกลางนครปฐม รพ.นครปฐม ๕,๑๙๔ ๙๑.๔๐ ๕,๖๘๑ ๙๙.๒๐

๑ ทัณฑสถานบ�ำบัดพิเศษหญิง รพ.ธัญบุรี ๑,๖๓๓ ๙๖.๗๔ ๑,๖๑๔ ๙๕.๙๐ ๑๖ เรือนจ�ำกลางนครพนม รพ.นครพนม ๒,๘๗๗ ๗๘.๖๗ ๓,๙๐๗ ๙๕.๘๘

๒ ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ๑๑๗ ๔๘.๑๕ ๒๐๓ ๖๗.๐๐ ๑๗ เรือนจ�ำกลางนครราชสีมา รพ.เดอะโกลเดนเกท ๒,๕๙๐ ๙๐.๖๙ ๒,๓๘๒ ๘๖.๔๓

๓ ทัณฑสถานหญิงกลาง ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ๒,๕๙๒ ๖๓.๖๔ ๔,๒๔๘ ๙๘.๐๔ ๑๘ เรือนจ�ำกลางนครศรีธรรมราช รพ.มหาราชนครศรีธรรมราช ๖,๔๒๓ ๙๗.๒๙ ๖,๘๖๕ ๙๗.๔๔
คลินิกหมอครอบครัว สถานพยาบาล
๔ ทัณฑสถานหญิงชลบุรี ศูนย์สุขภาพชุมชนเมืองชลบุรี ๙๖๔ ๗๔.๕๐ ๘๕๖ ๘๐.๑๕ ๑๙ เรือนจ�ำกลางบางขวาง เรือนจ�ำกลางบางขวาง ๔,๓๑๒ ๙๑.๗๑ ๔,๘๔๓ ๙๖.๓๖

๕ ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ รพ.นครพิงค์ ๑,๔๗๑ ๗๑.๘๖ ๑,๕๕๕ ๘๕.๗๗ ๒๐ เรือนจ�ำกลางพิษณุโลก รพ.วังทอง ๔,๓๑๘ ๙๖.๓๐ ๔,๒๙๙ ๙๕.๙๐

๖ ทัณฑสถานหญิงธนบุรี ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ๙๑๖ ๗๕.๓๓ ๘๔๒ ๙๘.๔๘ ๒๑ เรือนจ�ำกลางระยอง รพ.บ้านค่าย ๕,๓๖๗ ๗๔.๓๖ ๖,๙๘๐ ๙๘.๕๗

๗ ทัณฑสถานหญิงนครราชสีมา รพ.สีคิ้ว ๒,๑๘๖ ๙๗.๙๔ ๑,๖๕๙ ๙๗.๙๓ ๒๒ เรือนจ�ำกลางสงขลา รพ.สงขลา ๓,๕๒๓ ๙๗.๘๑ ๓,๙๑๘ ๙๙.๐๔

๘ ทัณฑสถานหญิงพิษณุโลก รพ.วังทอง ๙๑๖ ๙๔.๖๓ ๘๘๘ ๙๙.๒๒ ๒๓ เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ รพ.บางบ่อ ๓,๕๐๙ ๕๔.๒๑ ๕,๓๙๘ ๘๕.๐๖

๙ ทัณฑสถานหญิงสงขลา รพ.สงขลา ๑,๒๕๒ ๘๗.๙๒ ๑,๑๑๙ ๙๔.๒๗ ๒๔ เรือนจ�ำกลางสุราษฎร์ธานี รพ.สุราษฎร์ธานี ๓,๖๙๔ ๙๓.๔๗ ๓,๔๓๔ ๙๓.๔๗

๑๐ เรือนจ�ำกลางเขาบิน รพ.ราชบุรี ๒,๕๕๗ ๙๗.๖๓ ๒,๒๗๐ ๙๖.๙๗ ๒๕ เรือนจ�ำจังหวัดพิษณุโลก รพ.วังทอง ๒,๙๔๘ ๘๘.๙๐ ๒,๙๓๕ ๘๙.๕๔

80 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 81
 ๓. การให้ความรู้กับผู้ต้องขัง
๓.๑ มุมสุขภาพราชทัณฑ์ปันสุข
ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ มีการจัดมุมสุขภาพฯ ในทุกแห่ง
เพื่อให้ความรู้แก่ผู้ต้องขัง และมีการเพิ่มเติมในแดนย่อยๆ และจัดมุมสุขภาพฯ
เคลื่อนที่ รวมทั้งการใช้บริการของผู้ต้องขังในแต่ละเรือนจ�ำ ตารางต่อไปนี้
จ�ำนวน การใช้ จ�ำนวน มุมการจั ด
ตารางที่ ๒ รายละเอียดการจัดสือ
่ ประชาสัมพั นธ์มุมสุขภาพฯ ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ประเภทหนังสือ ผู้ต้องขัง บริการ
(คน) (คน/วัน) มุมสุขภาพ เคลืสุขอ่ ภาพ
นที่
จ�ำนวน การใช้ จ�ำนวน มุมการจั ด
เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ประเภทหนังสือ ผู้ต้องขัง บริการ สุ ข ภาพ นิตยสารสุขภาพทั่วไป หนังสือความรู้
(คน) (คน/วัน) มุมสุขภาพ เคลือ่ นที่
เรื่องโรคต่างๆ แผ่นพับความรู้สุขภาพ
รจก.เชียงใหม่ ๗,๒๒๓ ๓๐๐ ๖ แดน
นวนิยาย แผ่นผับสุขภาพโรคต่างๆ บอร์ดความรู้โรคทั่วไป หมุนเวียน
รจก.เขาบิน หนังสือโภชนาการ ชีวจิต สื่อจากกอง ๒,๙๒๘ ๓๐๐ ทุกแดน สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
บริการทางการแพทย์
หนังสืออ่านเล่น นวนิยาย
แผ่นพับสุขภาพ หนังสือสุขภาพ หนังสือชีวจิต หนังสือสุขภาพ
รจก.ระยอง ๘,๐๙๔ ๖๐ ทุกแดน รจจ.พิษณุโลก ๓,๒๗๑ ๑๐ - ๒๐ ๒ แดน
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์ หมุนเวียน ความรู้เกี่ยวกับโรคต่างๆ
ทุกแดน
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
โภชนาการ ความรู้เรื่องโรค ชีวจิต
รจก.พิษณุโลก แผ่นพับสุขภาพ บอร์ดความรู้โรคต่างๆ ๕,๐๓๓ ๒๐๐ ๕ แดน โรคต่างๆ อาหาร ออกก�ำลังกาย
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์ รจก.ชลบุรี หนังสือพระราชกรณียกิจ ๗,๒๒๘ ๑๐๐ ๘ แดน
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
แผ่นพับสุขภาพ หนังสือสุขภาพ
รจก.คลองไผ่ ๔,๗๘๐ ๒๐ ๑ แดน แผ่นพับสุขภาพ (สปสช). บ้านและสวน
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
หมอชาวบ้าน นิยาย หนังสือธรรมะ
รจก.นครราชสีมา ๓,๐๙๘ ๑๐ - ๑๕ ทุกแดน
สุขภาพ ชีวจิต ป้องกันโรค วารสาร หนังสือสุขภาพ
รจก.นครศรีธรรมราช วารสารสุขภาพ ๗,๓๑๗ ๕๐ ๒ แดน สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
สื่อพระราชทาน ชีวประวัติ หนังสือทั่วไป
สุขภาพเบื้องต้น นิตยสารสุขภาพ รจก.นครปฐม การ์ตูนนวนิยาย หนังสือสุขภาพสื่อจาก ๖,๒๗๒ ๒๐ - ๔๐ ทุกแดน
รจก.สมุทรปราการ แผ่นพับสุขภาพ ๗,๘๕๔ ๑๐๐ ๔ แดน กองบริการทางการแพทย์
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
หนังสือสุขภาพพระราชทานการดูแล
หนังสือสุขภาพ นิตยสารโภชนาการ ตนเองเบื้องต้น หมอชาวบ้าน
รจก.สุราษฎร์ธานี ๔,๑๔๑ ๘๐ ๓ แดน
รจก.นครพนม ชีวจิต แผ่นพับสุขภาพ บอร์ดสุขภาพ ๔,๗๕๒ ๒๐๐ - ๓๐๐ ๓ แดน หมุนเวียน การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม แผ่นพับ
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์ ทุกแดน
โรคต่างๆ สื่อจากกองบริการทางการแพทย์

82 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 83
 จ�ำนวน การใช้ จ�ำนวน มุมการจั ด จ�ำนวน การใช้
เรือนจ�ำ ประเภทหนังสือ ผู้ต้องขัง บริการ สุ ข ภาพ เรือนจ�ำ ประเภทหนังสือ ผู้ต้องขัง บริการ จ�ำนวน มุมการจั ด
(คน) (คน/วัน) มุมสุขภาพ เคลือ่ นที่ (คน) (คน/วัน) มุมสุขภาพ เคลืสุขอ่ ภาพ
นที่
หนังสือประกอบภาพ หนังสือธรรมะ หนังสือสุขภาพทั่วไป
วารสาร โปสเตอร์ หนังสือพระราชทาน หนังสือความรู้เกี่ยวกับโรคต่างๆ
รจก.สงขลา ๔,๒๐๓ ๒๐ ๖ แดน
นิยาย การ์ตูน สื่อจากกองบริการ หนังสือออกก�ำลังกาย
ทสญ.เชียงใหม่ ๒,๒๖๗ ๒๐๐ ทุกแดน
ทางการแพทย์ หนังสือปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
VT Tech สื่อเรื่องฟัน
หนังสือต�ำราแพทย์ คู่มือแพทย์หนังสือ
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
เกี่ยวกับโรคต่างๆ แผ่นพับโภชนาการ
รจก.บางขวาง ๕,๘๖๕ ๑๕๐ ทุกแดน
บอร์ดความรู้ เช่น COVID-๑๙ สื่อจาก หนังสือเรื่องโรคต่างๆ เช่น เอดส์ เบาหวาน
กองบริการทางการแพทย์ ทสญ.ชลบุรี ความดัน วัณโรค หนังสือชีวจิต ๑,๔๕๒ ๙๕ ๔ แดน
หนังสือความรู้เรื่องโรคต่างๆ สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
หนังสืองานราชทัณฑ์ปันสุขฯ หนังสือสุขภาพ นิตยสาร
รจก.คลองเปรม ๗,๔๘๓ ๓๐๐ ทุกแดน
แผ่นพับเรื่องโรคต่างๆ ทสญ.พิษณุโลก บอร์ดปฐมพยาบาล แผ่นพับเรื่องโรคต่างๆ ๑,๐๒๐ ๒๐๐ ทุกแดน
มี ๒ จุด
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์ สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
หนังสือโรควัณโรค เบาหวาน หนังสือประกอบภาพ หนังสือธรรมะ
ความดันสูง เอดส์ แผ่นพับสุขภาพ ทสญ.สงขลา วารสาร โปสเตอร์ นิยาย การ์ตูน ๑,๔๑๕ ๒๐ ทุกแดน
ทสญ.กลาง นิตยสารสุขภาพ หนังสือแนวคิดสุขภาพ ๕,๑๖๓ ๒๐๐ ๑ แดน สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
หนังสือโภชนาการ
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์ หนังสือ นิตยสาร แผ่นพับสุขภาพ
ทสบ.พิเศษหญิง ๑,๗๘๒ ๒๐ ๒ แดน
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
นิตยสารสุขภาพทั่วไป หนังสือความรู้
เรื่องโรคต่างๆ แผ่นพับความรู้สุขภาพ หนังสือสุขภาพ นิตยสารหมอชาวบ้าน
ทส.รพ.รท. ๔๑๕ ๒๐ ทุกหอผู้ป่วย ชีวจิต บอร์ดปฐมพยาบาล
บอร์ดความรู้โรคทั่วไป ทสญ.ธนบุรี ๑,๐๒๐ ๒๐ ๑ แดน
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์ แผ่นพับเรื่องโรคต่างๆ
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์
นิตยสารสุขภาพทั่วไป หนังสือความรู้
เรื่องโรคต่างๆ แผ่นพับความรู้สุขภาพ
ทสญ.นครราชสีมา บอร์ดความรู้โรค การ์ตูน ๒,๕๓๘ ๕๐ - ๖๐ ทุกแดน หมุนเวียน
สัปดาห์ละ
วารสารสร้างสุข วีดิทัศน์ทั่วไป ๑ ครั้ง
สื่อจากกองบริการทางการแพทย์

84 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 85
 เพื่อติดตามผลการจัดตั้งมุมสุขภาพราชทัณฑ์ปันสุข กรมราชทัณฑ์ จึงได้จัดท�ำแบบส�ำรวจ
ความพึงพอใจต่อการใช้บริการมุมสุขภาพราชทัณฑ์ปันสุขในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ๑๔๓ แห่ง
มีผู้ตอบแบบส�ำรวจทั้งหมด จ�ำนวน ๑,๓๓๗ คน กลุ่มเป้าหมายแบ่งเป็น เจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์
จ�ำนวน ๒๖๐ คน ผู้ต้องขังชาย จ�ำนวน ๖๔๓ คน และผู้ต้องขังหญิง จ�ำนวน ๔๓๔ คน
ผลการส�ำรวจ มีดังนี้
ตารางที่ ๓ ความพึ งพอใจทีม
่ ีต่อการใช้บริการมุมสุขภาพราชทัณฑ์ปน
ั สุขในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน

๑. เจ้าหน้าที่ ๒. ผู้ต้องขังชาย

ระดับความพึงพอใจของเจ้าหน้าที่ (ร้อยละ) ระดับความพึงพอใจของเจ้าหน้าที่ (ร้อยละ)

ข้อ รายการประเมิน ข้อ รายการประเมิน
มากที่สุด มาก ปานกลาง น้อย น้อยที่สุด มากที่สุด มาก ปานกลาง น้อย น้อยที่สุด
ด้านทรัพยากรสารสนเทศ (N=เจ้าหน้าที่) ด้านทรัพยากรสารสนเทศ (N=ผู้ต้องขังชาย)
๑ มีหนังสือ ต�ำรา วารสารส่งเสริมสุขภาพครอบคลุมกับความต้องการ ๑๓.๘๖ ๔๖.๙๒ ๓๒.๖๙ ๕.๓๘ ๑.๑๕ ๑ มีหนังสือ ต�ำรา วารสารส่งเสริมสุขภาพครอบคลุมกับความต้องการ ๑๘.๓๕ ๔๕.๑๐ ๒๘.๗๗ ๖.๓๘ ๑.๔๐
๒ มีสื่อความรู้สุขภาพครอบคลุมและหลากหลาย เช่น แผ่นพับ ซีดี ๑๒.๖๙ ๔๐.๗๗ ๓๗.๓๑ ๘.๔๖ ๐.๗๗ ๒ มีสื่อความรู้สุขภาพครอบคลุมและหลากหลาย เช่น แผ่นพับ ซีดี ๑๒.๖๐ ๓๘.๑๐ ๓๕.๓๐ ๑๑.๓๕ ๒.๖๔
๓ ทรัพยากรสารสนเทศทันสมัยและมีจ�ำนวนเพียงพอ ๙.๒๓ ๓๔.๖๒ ๔๓.๔๖ ๑๑.๑๕ ๑.๕๔ ๓ ทรัพยากรสารสนเทศทันสมัยและมีจ�ำนวนเพียงพอ ๑๑.๐๔ ๓๘.๘๘ ๓๕.๓๐ ๑๒.๔๔ ๒.๓๓
ด้านการบริการ ด้านการบริการ
๔ มีขั้นตอนการให้บริการที่เป็นระบบท�ำให้การบริการสะดวกและรวดเร็ว ๑๗.๓๑ ๕๕.๐๐ ๒๖.๑๕ ๐.๗๗ ๐.๗๗ ๔ มีขั้นตอนการให้บริการที่เป็นระบบท�ำให้การบริการสะดวกและรวดเร็ว ๒๐.๓๗ ๔๙.๑๔ ๒๗.๕๓ ๑.๐๙ ๑.๘๗
๕ มีระยะเวลาการยืม-คืน เหมาะสมกับการให้บริการ ๑๗.๓๑ ๕๑.๙๒ ๒๕.๓๘ ๔.๒๓ ๑.๑๕ ๕ มีระยะเวลาการยืม-คืน เหมาะสมกับการให้บริการ ๑๙.๖๐ ๔๘.๐๖ ๒๖.๔๔ ๔.๖๗ ๑.๒๔
๖ มีช่องทางให้ผู้ใช้บริการแสดงข้อคิดเห็น/ประเมินการให้บริการ ๑๕.๗๗ ๕๐.๗๗ ๒๘.๔๖ ๓.๔๖ ๑.๕๔ ๖ มีช่องทางให้ผู้ใช้บริการแสดงข้อคิดเห็น/ประเมินการให้บริการ ๑๖.๐๒ ๔๗.๙๐ ๒๘.๖๒ ๕.๗๕ ๑.๗๑
ด้านสภาพแวดล้อม ด้านสภาพแวดล้อม
๗ สภาพแวดล้อมของมุมสุขภาพฯ มีบรรยากาศที่เอื้อต่อการศึกษาค้นคว้า ๒๐.๗๗ ๕๑.๕๔ ๒๔.๒๓ ๓.๐๘ ๐.๓๘ ๗ สภาพแวดล้อมของมุมสุขภาพฯ มีบรรยากาศที่เอื้อต่อการศึกษาค้นคว้า ๒๗.๐๖ ๔๑.๒๑ ๒๖.๙๑ ๓.๗๓ ๑.๐๙
๘ การจัดเรียงหนังสือบนชั้นถูกต้องค้นหาง่าย ๒๑.๑๕ ๔๙.๖๒ ๒๖.๕๔ ๒.๓๑ ๐.๓๘ ๘ การจัดเรียงหนังสือบนชั้นถูกต้องค้นหาง่าย ๒๓.๑๗ ๔๔.๗๙ ๒๗.๕๓ ๓.๒๗ ๑.๒๔
๙ มีอุปกรณ์ โต๊ะ เก้าอี้ ชั้นวางหนังสือ เพียงพอต่อความต้องการ ๑๕.๐๐ ๓๙.๖๒ ๓๕.๓๘ ๙.๖๒ ๐.๓๘ ๙ มีอุปกรณ์ โต๊ะ เก้าอี้ ชั้นวางหนังสือ เพียงพอต่อความต้องการ ๑๖.๑๗ ๔๐.๙๐ ๓๓.๕๙ ๗.๙๓ ๑.๔๐
๑๐ ความพึงพอใจโดยรวมต่อการใช้บริการมุมสุขภาพราชทัณฑ์ปันสุข (๓ ด้าน) ๑๖.๙๒ ๕๕.๓๘ ๒๕.๓๘ ๑.๙๒ ๐.๓๘ ๑๐ ความพึงพอใจโดยรวมต่อการใช้บริการมุมสุขภาพราชทัณฑ์ปันสุข (๓ ด้าน) ๒๕.๑๙ ๔๖.๓๕ ๒๕.๕๑ ๑.๘๗ ๑.๐๙

86 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 87
 ๓. ผู้ต้องขังหญิง ๔. ภาพรวมของทั้ง ๓ กลุ่ม

ระดับความพึงพอใจของเจ้าหน้าที่ (ร้อยละ) ระดับความพึงพอใจของเจ้าหน้าที่ (ร้อยละ)

ข้อ รายการประเมิน ข้อ รายการประเมิน
มากที่สุด มาก ปานกลาง น้อย น้อยที่สุด มากที่สุด มาก ปานกลาง น้อย น้อยที่สุด
ด้านทรัพยากรสารสนเทศ (N=ผู้ต้องขังหญิง) ด้านทรัพยากรสารสนเทศ (N=ผู้ตอบแบบประเมินทั้งหมด)
๑ มีหนังสือ ต�ำรา วารสารส่งเสริมสุขภาพครอบคลุมกับความต้องการ ๑๖.๘๒ ๓๖.๖๔ ๓๐.๘๘ ๑๓.๓๖ ๒.๓๐ ๑ มีหนังสือ ต�ำรา วารสารส่งเสริมสุขภาพครอบคลุมกับความต้องการ ๑๖.๙๘ ๔๒.๗๑ ๓๐.๒๒ ๘.๔๕ ๑.๖๕
๒ มีสื่อความรู้สุขภาพครอบคลุมและหลากหลาย เช่น แผ่นพับ ซีดี ๑๖.๘๒ ๓๖.๖๔ ๓๐.๘๘ ๑๓.๓๖ ๒.๓๐ ๒ มีสื่อความรู้สุขภาพครอบคลุมและหลากหลาย เช่น แผ่นพับ ซีดี ๑๓.๙๙ ๓๘.๑๕ ๓๔.๒๖ ๑๑.๔๔ ๒.๑๗
๓ ทรัพยากรสารสนเทศทันสมัยและมีจ�ำนวนเพียงพอ ๑๔.๗๕ ๓๖.๔๑ ๓๔.๓๓ ๑๒.๖๗ ๑.๘๔ ๓ ทรัพยากรสารสนเทศทันสมัยและมีจ�ำนวนเพียงพอ ๑๑.๘๙ ๓๗.๒๕ ๓๖.๕๗ ๑๒.๒๗ ๒.๐๒
ด้านการบริการ ด้านการบริการ
๔ มีขั้นตอนการให้บริการที่เป็นระบบท�ำให้การบริการสะดวกและรวดเร็ว ๒๑.๔๓ ๔๕.๑๖ ๒๗.๘๘ ๒.๗๖ ๒.๗๖ ๔ มีขั้นตอนการให้บริการที่เป็นระบบท�ำให้การบริการสะดวกและรวดเร็ว ๒๐.๑๒ ๔๘.๙๙ ๒๗.๓๗ ๑.๕๗ ๑.๙๔
๕ มีระยะเวลาการยืม-คืน เหมาะสมกับการให้บริการ ๑๙.๕๙ ๔๙.๓๑ ๒๕.๘๑ ๔.๖๑ ๐.๖๙ ๕ มีระยะเวลาการยืม-คืน เหมาะสมกับการให้บริการ ๑๙.๑๕ ๔๙.๒๑ ๒๖.๐๓ ๔.๕๖ ๑.๐๕
๖ มีช่องทางให้ผู้ใช้บริการแสดงข้อคิดเห็น/ประเมินการให้บริการ ๑๖.๑๓ ๔๓.๗๘ ๓๒.๒๖ ๕.๗๖ ๒.๐๗ ๖ มีช่องทางให้ผู้ใช้บริการแสดงข้อคิดเห็น/ประเมินการให้บริการ ๑๖.๐๑ ๔๗.๑๒ ๒๙.๗๗ ๕.๓๑ ๑.๘๐
ด้านสภาพแวดล้อม ด้านสภาพแวดล้อม
๗ สภาพแวดล้อมของมุมสุขภาพฯ มีบรรยากาศที่เอื้อต่อการศึกษาค้นคว้า ๒๑.๔๓ ๔๑.๒๔ ๓๐.๑๘ ๖.๒๒ ๐.๙๒ ๗ สภาพแวดล้อมของมุมสุขภาพฯ มีบรรยากาศที่เอื้อต่อการศึกษาค้นคว้า ๒๔.๐๑ ๔๓.๒๓ ๒๗.๔๕ ๔.๔๑ ๐.๙๐
๘ การจัดเรียงหนังสือบนชั้นถูกต้องค้นหาง่าย ๒๑.๘๙ ๔๖.๗๗ ๒๗.๑๙ ๓.๔๖ ๐.๖๙ ๘ การจัดเรียงหนังสือบนชั้นถูกต้องค้นหาง่าย ๒๒.๓๖ ๔๖.๓๗ ๒๗.๒๓ ๓.๑๔ ๐.๙๐
๙ มีอุปกรณ์ โต๊ะ เก้าอี้ ชั้นวางหนังสือ เพียงพอต่อความต้องการ ๑๓.๓๖ ๓๙.๔๐ ๓๔.๗๙ ๙.๒๒ ๓.๒๓ ๙ มีอุปกรณ์ โต๊ะ เก้าอี้ ชั้นวางหนังสือ เพียงพอต่อความต้องการ ๑๕.๐๓ ๔๐.๑๖ ๓๔.๓๓ ๘.๖๘ ๑.๘๐
๑๐ ความพึงพอใจโดยรวมต่อการใช้บริการมุมสุขภาพราชทัณฑ์ปันสุข (๓ ด้าน) ๒๕.๑๒ ๔๓.๐๙ ๒๖.๙๖ ๓.๙๒ ๐.๙๒ ๑๐ ความพึงพอใจโดยรวมต่อการใช้บริการมุมสุขภาพราชทัณฑ์ปันสุข (๓ ด้าน) ๒๓.๕๖ ๔๗.๐๕ ๒๕.๙๕ ๒.๕๔ ๐.๙๐

88 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 89
 หากน�ำภาพรวมของทั้ง ๓ กลุ่ม มากที่สุด

มาน�ำเสนอด้วยแผนภูมิแท่ง มาก
ปานกลาง
จะปรากฎดังนี้ น้อย
น้อยที่สุด

๕๐ ๔๘.๙๙ ๔๙.๒๑ ๕๐

๔๗.๑๒ ๔๗.๐๕
๔๖.๓๗
๔๕ ๔๕

๔๒.๗๑ ๔๓.๒๓
๔๐.๑๖
๔๐ ๓๘.๑๕ ๔๐
๓๗.๒๕
๓๖.๕๗

๓๕ ๓๔.๓๓ ๓๕

๓๐.๒๒
๒๙.๗๗
๓๐ ๓๔.๒๖ ๓๐

๒๗.๓๗ ๒๗.๔๕ ๒๗.๒๓

๒๖.๐๓ ๒๕.๙๕
๒๕ ๒๔.๐๑ ๒๕

๒๓.๕๖
๒๒.๓๖
๒๐.๑๒
๒๐ ๑๙.๑๕ ๒๐

๑๖.๙๘
๑๖.๐๑ ๑๕.๐๓
๑๕ ๑๓.๙๙ ๑๕

๑๒.๒๗
๑๑.๔๔ ๑๑.๘๙
๑๐ ๑๐
๘.๔๕
๘.๖๘

๕.๓๑
๕ ๔.๕๖ ๔.๔๑ ๕
๓.๑๔
๒.๑๗ ๑.๙๔ ๒.๕๔
๑.๖๕ ๒.๐๒ ๑.๕๗ ๑.๐๕ ๑.๘๐ ๑.๘๐
๐.๙๐ ๐.๙๐ ๐.๙๐
๐ ๐

๑. ๒. ๓. ๔. ๕. ๖. ๗. ๘. ๙. ๑๐.
แผนภูมิที่ ๖ ความพึ งพอใจของผู้ตอบแบบสอบถามทั้งหมด
(เจ้าหน้าทีร่ าชทัณฑ์ ผู้ต้องขังชาย ผู้ต้องขังหญิง) ทีม
่ ีต่อมุมสุขภาพราชทัณฑ์ปน
ั สุข รายข้อ

๑. มีหนังสือ ต�ำรา วารสารส่งเสริมสุขภาพครอบคลุมกับความต้องการ ๖. มีช่องทางให้ผู้ใช้บริการแสดงข้อคิดเห็น/ประเมินการให้บริการ

๒. มีสื่อความรู้สุขภาพครอบคลุมและหลากหลาย เช่น แผ่นพั บ ซีดี ๗. สภาพแวดล้อมของมุมสุขภาพฯ มีบรรยากาศที่เอื้อต่อการศึกษาค้นคว้า
๓. ทรัพยากรสารสนเทศทันสมัยและมีจ�ำนวนเพี ยงพอ ๘. การจัดเรียงหนังสือบนชั้นถูกต้องค้นหาง่าย
๔. มีข้น
ั ตอนการให้บริการที่เป็นระบบท�ำให้การบริการสะดวกและรวดเร็ว ๙. มีอุปกรณ์ โต๊ะ เก้าอี้ ชั้นวางหนังสือ เพี ยงพอต่อความต้องการ
๕. มีระยะเวลาการยืม-คืน เหมาะสมกับการให้บริการ ๑๐. ความพึ งพอใจโดยรวมต่อการใช้บริการมุมสุขภาพราชทัณฑ์ปันสุข (๓ ด้าน)

90 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 91
 ๔. การพั ฒนาศักยภาพผู้ต้องขัง
โดยการอบรมผู้ต้องขังให้เป็นอาสาสมัคร
สาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.)
การพัฒนาศักยภาพผู้ต้องขัง โดยการอบรม
ผู้ต้องขังให้เป็นอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ
(อสรจ.) เป็ น การผลิ ต และพั ฒ นาอาสาสมั ค ร
สาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ให้มีความรู้ ทัศนคติ
ทักษะ และความสามารถในการด�ำเนินงานสุขภาพ
ภาคประชาชน โดยกลวิธีสาธารณสุขมูลฐาน และ
ชุมชนตามบริบทของเรือนจ�ำเพื่อให้อาสาสมัคร
สาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) มีความรู้ ทักษะ
ประสบการณ์ตามบทบาทอาสาสมัครสาธารณสุข
เรือนจ�ำ (อสรจ.) และสามารถน�ำไปปฏิบัติงานได้
อย่างมีประสิทธิภาพ สร้างสรรค์พฤติกรรมสุขภาพ
ที่เหมาะสม เฝ้าระวัง คัดกรองสุขภาพเบื้องต้น
ดูแลช่วยเหลือและถ่ายทอดความรู้เพื่อส่งเสริม
สุขภาพ ป้องกันโรค ตลอดจนดูแลสิ่งแวดล้อม
ที่เอื้อต่อสุขภาพกลุ่มผู้ต้องขังในชุมชนตามบริบท
ของเรือนจ�ำ
92 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
หลักสูตรอบรมอาสาสมัคร
สาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.)
เนื้อหาตามหลักสูตรฝึกอบรมอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ๒๐ ชั่วโมง
เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน จะคัดเลือกผูต้ อ้ งขังทีเ่ ป็น และเพิ่มเติมเนื้อหาเฉพาะทางตามบริบทของแต่ละเรือนจ�ำ โดยมีรายละเอียด ดังนี้
นั ก โทษเด็ ด ขาดชั้ น ดี เว้ น แต่ เ ป็ น ผู ้ ต ้ อ งขั ง ที่ มี
ความประพฤติดี และผู้บังคับบัญชาการเรือนจ�ำ ส่งเสริมสุขภาพและ
อาจคัดเลือกจากนักโทษชั้นกลางขึ้นไปตามล�ำดับ อนามัยสิ่งแวดล้อม (๕ ชั่วโมง)
และก�ำหนดเหลือโทษ ๑ ปีขึ้นไป เป็นผู้ต้องขังที่ แบ่งเป็น ๕ วิชาย่อย ได้แก่
สามารถอ่านออกเขียนได้ หรือจบการศึกษาชั้น • วิชาโภชนาการและอาหารเพื่อสุขภาพ • วิชาการสุขาภิบาลอาหารและน�้ำในเรือนจ�ำ
ประถมศึกษาปีที่ ๖ ขึน้ ไป มีสขุ ภาพดี เป็นแบบอย่าง • วิชาสุขภาพช่องปากและการดูแล • วิชาการอนามัยสิ่งแวดล้อมในเรือนจ�ำ
ที่ดีด้านสุขภาพ มาอบรมอาสาสมัครสาธารณสุข • วิชาการออกก�ำลังกายเพื่อสุขภาพ
เรือนจ�ำ (อสรจ.) โดยใช้อัตราส่วน ผู้ต้องขัง
จ�ำนวน ๕๐ คน ต่อ อาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ
(อสรจ.) จ�ำนวน ๑ คน การเฝ้าระวัง ป้องกัน ควบคุมโรค
การจัดอบรมอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ ติดต่อและภัยสุขภาพที่เป็นปัญหา
ส�ำคัญ (๕ ชั่วโมง) ได้แก่
(อสรจ.) ใช้หลักสูตรอบรมอาสาสมัครสาธารณสุข
เรื อ นจ� ำ (อสรจ.) ที่ ก รมราชทั ณ ฑ์ ร ่ ว มกั บ • หลักการและแนวปฏิบัติในการเฝ้าระวัง ป้องกัน ควบคุมโรคและภัยสุขภาพที่ส�ำคัญ ในเรือนจ�ำ
กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข บทบาทของอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ในการเฝ้าระวังโรค เช่น โรควัณโรค โรคเอดส์ และ
จัดท�ำขึ้น โดยประสานวิทยากรฝึกอบรมจาก โรคไข้หวัดใหญ่ เป็นต้น
ส�ำนักงานสาธารณสุขจังหวัด ประเมินผลการอบรม • การประเมินพฤติกรรมเสี่ยง ตลอดจนแนวทางการป้องกันโรคติดต่อ/ปัญหาสาธารณสุขที่เป็นปัญหา
อาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ตาม ส�ำคัญของเรือนจ�ำ
หลั ก สู ต ร ซึ่ ง อาสาสมั ค รสาธารณสุ ข เรื อ นจ� ำ • ศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยเสี่ยง (โรคไม่ติดต่อ) โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน
(อสรจ.) ทีผ่ า่ นการประเมิน จะได้รบั ใบประกาศนียบัตร โรคหลอดเลือดหัวใจ มะเร็ง หรือโรค และปัญหาอื่นๆ ที่เป็นปัญหาสาธารณสุขของเรือนจ�ำ
และขึ้นทะเบียนอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ • การประเมินพฤติกรรมเสี่ยง
(อสรจ.) และสามารถใช้เป็นเอกสารใบประกาศนียบัตร • การดูแลผู้ป่วยเรื้อรังและการป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในกลุ่มผู้ต้องขัง ตลอดจนแนวทางขั้นตอน
ประกอบหลักเกณฑ์การเลือ่ นชัน้ นักโทษเด็ดขาดได้ การสนับสนุนการรักษาโรค
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 93
 การปฐมพยาบาลฉุกเฉินและการกู้ชีพขั้นพื้ นฐาน
(Emergency First Aid and Basic Life
Support Training Course) (๕ ชั่วโมง) ได้แก่

• ภาวะฉุกเฉินที่เป็นอันตรายต่อสัญญาณชีพ หรือการรอดชีวิตจากภาวะฉุกเฉิน การดูแลสุขภาพพื้ นฐานในผู้ป่วยติดเตียง

• หลักและวิธีการปฐมพยาบาลภาวะฉุกเฉินที่พบบ่อย เช่น การแก้ทางเดินหายใจถูกอุดกั้น (Chocking) ผู้สูงอายุ และผู้พิการ (๒ ชั่วโมง) ได้แก่
ในผู้ใหญ่เด็กและทารกด้วยวิธีการท�ำรัดกระตุกที่หน้าท้อง (Abdominal thrusts) ในผู้ใหญ่และเด็ก และ
• การดูแลฟื้นฟูสภาพร่างกายของผู้สูงอายุเบื้องต้น
วิธีการตบหลังและกดหน้าอกในทารก (Back blow, Chest thrusts)
• หลักการส่งเสริมสุขภาพเบื้องต้นผู้สูงอายุ ผู้ป่วยติดเตียง และผู้พิการ
• การเคลื่อนย้ายที่จ�ำเป็น การจัดท่าพักฟื้น (Recovery position) ผู้ป่วยเจ็บทั่วไป วิธีการจัดท่าพักฟื้นผู้ป่วย
• การเสริมสร้างสุขภาพให้แก่ผู้ที่จ�ำเป็นต้องรับการฟื้นฟูร่างกาย ในประเด็นด้านโภชนาการ
ที่หมดสติ แต่ยังหายใจอยู่หรือผู้ที่ได้รับการช่วยเหลือจากการช่วยฟื้นคืนชีพ (CPR) จนกลับมามีชีพจรและ
และการออกก�ำลังกาย
หายใจได้เองอีกครั้ง ระหว่างรอการช่วยเหลือจากหน่วยแพทย์ฉุกเฉิน
• การท�ำกายภาพบ�ำบัดเพื่อรักษาและฟื้นฟูในผู้ป่วยติดเตียง ผู้สูงอายุ และผู้พิการ

การดูแลผู้มีปัญหาสุขภาพจิต/จิตเวช
และผู้ที่ใช้สารเสพติด (๓ ชั่วโมง) ได้แก่ อนามัยแม่และเด็กเบื้องต้น
(๒ ชัว
่ โมง) ได้แก่
• คัดกรองโรค/ภาวะซึมเศร้า โรคจิต มีพฤติกรรมท�ำร้ายตนเอง/ผู้อื่น มีความคิดจะฆ่าตัวตายหรือพยายาม
• วิธีการดูแลส่งเสริมสุขภาพหญิงตั้งครรภ์
ลงมือฆ่าตัวตาย โรคติดสุราและภาวะเพ้อจากการถอนสุรา และระบุสัญญาณเตือนของพฤติกรรมก้าวร้าว
• วิธีการส่งเสริมสุขภาพและพัฒนาการเด็กปฐมวัย
รุนแรงได้อย่างถูกต้อง
• ประโยชน์และวิธีการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่
• ให้ความช่วยเหลือทางด้านจิตใจและเฝ้าระวังมิให้เกิดภาวะอันตรายต่อผู้ป่วยและผู้ต้องขังอื่นได้อย่าง
ถูกต้องเหมาะสม
• สามารถบริหารเหตุการณ์ภาวะจิตเวชฉุกเฉินเบื้องต้นและรายงานเจ้าหน้าที่ได้อย่างถูกต้อง รวดเร็ว
และปลอดภัย การบริหารจัดการตามบริบทพื้ นที่
• สามารถจ�ำกัดพฤติกรรมก้าวร้าวรุนแรงของผู้ต้องขังที่มีภาวะจิตเวชฉุกเฉินได้อย่างถูกต้องปลอดภัย (๑ ชั่วโมง) ได้แก่

• ความหมาย ความส�ำคัญ คุณค่า ศักดิศ์ รี และบทบาทหน้าทีข่ องการเป็นอาสาสมัครสาธารณสุข

เรือนจ�ำ (อสรจ.)
การสื่อสารและจัดกิจกรรม • การด�ำเนินการตามแนวทางการด�ำเนินงานของอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ทั้งใน
การเรียนรู้ด้านสุขภาพ (๑ ชั่วโมง) ได้แก่
เวลาราชการและนอกเวลาราชการ
• กระบวนการสือ่ สารและองค์ประกอบของการสือ่ สาร การวิเคราะห์กลุม่ เป้าหมาย เพือ่ การออกแบบกิจกรรม • การบริหารจัดการเหตุการณ์เบื้องต้น เช่น เมื่อเจอเหตุการณ์ผู้ต้องขังป่วย
และสื่อในการสื่อสาร การออกแบบการสื่อสารและสื่อ • การด�ำเนินการของอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ
• การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ด้านสุขภาพ ความหมาย และองค์ประกอบของการจัดการเรียนรู้รูปแบบและ • การบันทึกรายงานและการรายงานเจ้าหน้าที่ได้อย่างถูกต้อง รวดเร็วและปลอดภัย
เทคนิคการจัดการเรียนรู้
• การออกแบบและจัดกิจกรรมการเรียนรู้

94 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 95
 การด�ำเนินงานของ ๓ การจัดอบรมความรู้อาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ตามหลักสูตรอบรม
อาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) อาสาสมั ค รสาธารณสุ ข เรื อ นจ� ำ (อสรจ.) ที่ ก รมราชทั ณ ฑ์ ด� ำ เนิ น การร่ ว มกั บ
กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข (๕ หมวดรายวิชา ๒๐ ชัว่ โมง และ
มีผลการด�ำเนินงาน ดังนี้ เพิ่มเติมเนื้อหาเฉพาะทางตามบริบทของแต่ละเรือนจ�ำ) จ�ำนวน ๑๓๗ แห่ง มีผู้เข้า
รับการอบรม จ�ำนวน ๑๐,๑๖๙ คน เกินเกณฑ์มาตรฐานที่ก�ำหนดไว้ (จ�ำนวนอาสา
๑ จ�ำนวนอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) จากการส�ำรวจข้อมูลพบว่า ก่อน สมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ต่อจ�ำนวนผู้ต้องขัง ๑:๕๐)
ด�ำเนินโครงการราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ เรือนจ�ำ ระยะที่ ๑
ทั้ง ๒๔ แห่ง พบว่ามีเรือนจ�ำและทัณฑสถานไม่เป็นไปตามเกณฑ์ จ�ำนวน ๖ แห่ง
๔ มีการขึ้นทะเบียน อสรจ. จ�ำนวน ๑๐,๑๖๙ คน ส�ำหรับผู้ที่ผ่านการอบรมและผ่าน
๒ เมื่อมีการด�ำเนินโครงการแล้วพบว่า เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ๑๓๗ แห่ง ผ่านเกณฑ์ เกณฑ์พิจารณา ตามที่กรมราชทัณฑ์ก�ำหนด จากเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ๑๓๗ แห่ง
จ�ำนวนอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ สามารถอบรมอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ
(อสรจ.) คิดเป็นร้อยละ ๑๐๐ ๕ มีการแจกใบประกาศนียบัตรหลักสูตรอบรมอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.)
ให้แก่ผทู้ ผี่ า่ นการอบรม และผ่านเกณฑ์พจิ ารณาตามทีก่ รมราชทัณฑ์กำ� หนด จ�ำนวน
๑๓๗ แห่ง จ�ำนวน ๑๐,๑๖๙ คน

ไม่ผ่านเกณฑ์ จ�ำนวน อสรจ. ๑:๕๐

ก่อน หลัง เกณฑ์

๓๐๐ ๒๘๘
๓๐๐
๒๗๙

๒๕๓
๒๕๐ ๒๔๕ ๒๕๐

๒๐๘
๒๐๐
๒๐๐ ๑๘๗ ๑๙๐ ๒๐๐
๑๘๐ ๑๘๕
๑๗๘ ๑๗๘

๑๕๐ ๑๕๐ ๑๕๓ ๑๕๓ ๑๕๐

๑๔๘ ๑๔๘
๑๕๐ ๑๔๖ ๑๔๓ ๑๔๑ ๑๔๐ ๑๔๔ ๑๔๐ ๑๔๒ ๑๔๖ ๑๔๘ ๑๕๐
๑๓๘
๑๒๒ ๑๒๖
๑๒๒
๑๑๑ ๑๑๒ ๑๑๕
๑๑๐ ๑๐๘
๑๐๒ ๑๐๓ ๑๐๒ ๑๐๐ ๑๐๑ ๑๐๐
๙๕ ๙๖ ๙๗
๑๐๐ ๙๔ ๙๒ ๙๔ ๙๐ ๙๖ ๑๐๐
๘๗ ๘๕ ๘๔ ๘๕ ๘๒
๘๐ ๘๓
๗๕ ๗๙ ๗๖
๗๒ ๗๔
๖๗ ๖๖ ๖๕
๕๖ ๖๐ ๖๘
๕๘ ๕๔ ๕๙
๕๐ ๔๙ ๕๑ ๕๐
๔๗ ๔๙
๕๐ ๔๒ ๔๓ ๔๓ ๔๕
๔๐ ๕๐
๓๔ ๓๕ ๓๒
๒๘ ๒๘ ๓๐ ๓๐
๒๓ ๒๖ ๒๕
๑๙ ๒๐ ๑๙

๐ ๐
ิง

กลาง

ุรี

หม่

นบุร
ี

ุโลก

าบิน

รม

องไผ
่

บุรี

ม่

รปฐม

สีมา

าช

ยอง

ขลา

ร์ธาน
ี

ุโลก
ษหญ

งขวา
ีม

สงขล
ชลบ

รากา
ณุโล
ียงให

รพน

รรมร
ราชส

องเป

างชล
ใ

พิษณ

พิษณ
างระ
เชียง

างสง
รราช
างเข
ธ

างคล
หญิง

าษฎ
างนค
หญิง
หญิง

างพิษ
างนค

างบา

ุทรป
ัดพิเศ

างเช
หญิง

างคล

รศรีธ
นคร

จ�ำกล
หญิง

จ�ำกล
จ�ำกล

จ�ำกล
หญิง

หวัด
างนค

างสุร
สถาน

จ�ำกล
สถาน
สถาน

างสม
จ�ำกล
จ�ำกล

จ�ำกล
สถาน

จ�ำกล

จ�ำกล
บ�ำบ

หญิง

จ�ำกล

างนค
สถาน

เรือน

จ�ำจัง
สถาน

เรือน
เรือน

เรือน
จ�ำกล

จ�ำกล
ทัณฑ

เรือน

จ�ำกล
ทัณฑ
ทัณฑ
สถาน

เรือน
เรือน

เรือน
เรือน
ทัณฑ
สถาน

เรือน
จ�ำกล
เรือน

เรือน
ทัณฑ

ทัณฑ

เรือน

เรือน
เรือน
ทัณฑ

ทัณฑ

เรือน
แผนภูมิที่ ๗ จ�ำนวนอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ก่อน-หลังโครงการราชทัณฑ์ปน
ั สุขฯ
ตามเกณฑ์มาตรฐาน ๑:๕๐

96 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 97
 ๕. ข้อมูลบุคลากรทางการแพทย์
ประจ�ำเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ก่อน
หลัง
เกณฑ์

๑๘ ๑๘

๑๖
๑๖ ๑๖

๑๔ ๑๔

๑๒ ๑๒

๑๐
๑๐ ๑๐
๙ ๙

๘
๘ ๘
๗

๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖
๖ ๖
๕ ๕ ๕ ๕ ๕ ๕ ๕ ๕ ๕ ๕ ๕ ๕

๔ ๔ ๔ ๔ ๔ ๔ ๔ ๔ ๔ ๔ ๔ ๔ ๔ ๔ ๔ ๔
๔ ๔
๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓

๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒
๒ ๒
๑ ๑ ๑ ๑ ๑

๐ ๐
าบิน

รม

องไผ
่

บุรี

ม่

รปฐม

สีมา

วาง

อง

ขลา

นี

ุโลก

กลาง

ุร
ี

ใหม่

ุรี

ุโลก

ิง
ษหญ
ชสีม

สงขล
รากา

ชลบ

ธนบ
า

ณุโล
ียงให

รพน

ฎร์ธา
งระย
รรมร
องเป

างชล

พิษณ

พิษณ
เชียง
างสง
รราช
างเข

างคล

งบาง

หญิง

รา
างนค

หญิง
หญิง
างพิษ
งนค

ุทรป

ัดพิเศ
างเช

หญิง
ษ
�ำกลา
างคล

รศรีธ

นคร
จ�ำกล

งสุรา

หญิง
จ�ำกล

จ�ำกล

หวัด

หญิง
างนค

สถาน
�ำกลา
จ�ำกล

�ำกลา

สถาน
สถาน
างสม
จ�ำกล
จ�ำกล

สถาน
จ�ำกล

บ�ำบ
หญิง
จ�ำกล

จ
างนค

สถาน
�ำกลา
เรือน

จ�ำจัง

สถาน
เรือน
เรือน

เรือน
จ�ำกล

จ
จ

ทัณฑ
เรือน

จ�ำกล

ทัณฑ
ทัณฑ

สถาน
เรือน
เรือน

เรือน
เรือน

ทัณฑ
สถาน
เรือน
จ�ำกล
เรือน

เรือน
จ

ทัณฑ

ทัณฑ
เรือน

เรือน
เรือน

ทัณฑ
ทัณฑ
เรือน

แผนภูมิที่ ๘ การเปรียบเทียบจ�ำนวนบุคลากรทางการแพทย์ประจ�ำเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานต่อจ�ำนวนผู้ต้องขัง
ก่อน-หลัง และเกณฑ์ ในอัตราส่วน ๑ : ๑,๒๕๐ คน

จ� ำ นวนบุ ค ลากรทางการแพทย์ ป ระจ� ำ เรื อ นจ� ำ / บุคลากรทางการแพทย์เป็นไปตามเกณฑ์ทกี่ รมราชทัณฑ์ มีจำ� นวน ๑๖ แห่ง สาเหตุจากมีการโยกย้ายไปหน่วยอืน่
ทั ณ ฑสถาน เมื่ อ เปรี ย บเที ย บตามเกณฑ์ บุ ค ลากร ก�ำหนดจ�ำนวน ๑๘ แห่ง แต่หลังจากด�ำเนินการไปแล้ว และอยู่ระหว่างการสรรหาบุคลากรมาเพิ่มให้เป็นไป
ทางการแพทย์ ๑ คน ต่อผู้ต้องขัง จ�ำนวน ๑,๒๕๐ คน พบว่ า เรื อ นจ� ำ /ทั ณ ฑสถานที่ มี จ� ำ นวนบุ ค ลากรทาง ตามเกณฑ์ ส�ำหรับทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์
ก่อนด�ำเนินโครงการ มีเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานที่มีจ�ำนวน การแพทย์เป็นไปตามเกณฑ์ที่กรมราชทัณฑ์ก�ำหนด มีจ�ำนวนบุคลากรทางการแพทย์เป็นไปตามเกณฑ์

98 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 99
 ๖. การบริการของแพทย์ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน
๖.๑ การเข้าให้บริการของแพทย์ในการตรวจรักษาผู้ต้องขังในเรือนจ�ำ/ ก่อน
หลัง
ทัณฑสถานเป้าหมาย ยกเว้นทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ เกณฑ์
* เรือนจ�ำกลางคลองเปรม มีพื้นที่ติดกับทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์
จึงไม่มีแพทย์เข้าให้บริการตรวจรักษาผู้ต้องขัง
๓๐ ๓๐
เกณฑ์การจัดบริการตรวจรักษาผู้ต้องขัง
จ�ำนวน ผู้ต้องขัง <๑,๒๕๐ คน = ๓ ชม./สัปดาห์
จ�ำนวน ผู้ต้องขัง ๑,๒๕๐-๔,๐๐๐ คน = ๖ ชม./สัปดาห์
จ�ำนวน ผู้ต้องขัง >๔,๐๐๐ = ๙ ชม./สัปดาห์
๒๕
๒๕ ๒๕

๒๐ ๒๐

๑๘

๑๕
๑๕ ๑๕

๑๒ ๑๒ ๑๒ ๑๒

๑๐ ๑๐
๙ ๙ ๙ ๙ ๙ ๙ ๙ ๙ ๙ ๙ ๙ ๙ ๙ ๙
๘
๗.๕

๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖ ๖

๕ ๕
๔ ๔ ๔ ๔ ๔
๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓ ๓
๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒
๑.๕
๑
๐ ๐ ๐ *
๐
๐ ๐
ิง

กลาง

ุรี

ม่

ุรี

ุโลก

าบิน

รม

องไผ
่

บุรี

ม่

รปฐม

ีมา

ยอง

ขลา

ร์ธาน
ี

ุโลก
ษหญ

งขวา
ีม

สงขล
ชลบ

ธนบ

รากา
รมรา

ณุโล
ให

ียงให

รพน
ราชส

ส
องเป

างชล
พิษณ

พิษณ
างระ
เชียง

างสง
รราช
างเข

างคล
หญิง

าษฎ
างนค
หญิง
หญิง

างพิษ
างนค

างบา

ุทรป
ัดพิเศ

างเช

ร
หญิง

างคล

รศรีธ
นคร

จ�ำกล
หญิง

จ�ำกล
จ�ำกล

จ�ำกล
หญิง

หวัด
งนค

างสุร
สถาน

จ�ำกล
สถาน
สถาน

างสม
จ�ำกล
จ�ำกล

จ�ำกล
สถาน

จ�ำกล

จ�ำกล
บ�ำบ

หญิง

จ�ำกล

างนค
�ำกลา
สถาน

เรือน

จ�ำจัง
สถาน

เรือน
เรือน

เรือน

จ�ำกล
ทัณฑ

เรือน

จ�ำกล
ทัณฑ
ทัณฑ
สถาน

เรือน
เรือน

เรือน
เรือน
ทัณฑ
สถาน

เรือน
จ�ำกล
เรือน

เรือน
จ
ทัณฑ

ทัณฑ

เรือน

เรือน
เรือน
ทัณฑ

ทัณฑ

เรือน
แผนภูมิที่ ๙ การเปรียบเทียบการเข้าให้บริการของแพทย์ในการตรวจรักษาผู้ต้องขังก่อน-หลังโครงการราชทัณฑ์ฯ
ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ ตามเกณฑ์การจัดบริการตรวจรักษาผู้ต้องขัง (ชั่วโมงต่อสัปดาห์)

การจัดบริการตรวจรักษาผู้ต้องขังตามเกณฑ์ โครงการราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ เพียง ๗ แห่ง แต่ภายหลังมีการด�ำเนินงานตาม

ที่ก�ำหนด ในโครงการราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี ศาสน์ กษัตริย์ เรือนจ�ำ ระยะที่ ๑ มีเรือนจ�ำ/ โครงการแล้วพบว่ามีเพิ่มขึ้นเป็นจ�ำนวน ๑๐ แห่ง
เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ เรือนจ�ำ ระยะที่ ๑ จ�ำนวน ๒๔ ทัณฑสถานทีม่ แี พทย์เข้าบริการตรวจรักษาผูต้ อ้ งขัง ทั้งนี้ ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ มีแพทย์
แห่ง เปรียบเทียบก่อนและหลัง พบว่า ก่อนด�ำเนิน ทีเ่ ป็นไปตามเกณฑ์การจัดบริการตรวจรักษาผูต้ อ้ งขัง ประจ�ำจึงท�ำให้การตรวจเกินเกณฑ์

100 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 101

 ๖.๒ สาขาของแพทย์ที่เข้ามารักษาในเรือนจ�ำ

การให้บริการตรวจรักษาแก่ผู้ต้องขังในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ๒๔ แห่ง ตามโครงการ

ราชทัณฑ์ปันสุขฯ ประกอบด้วยแพทย์สาขาต่างๆ จ�ำแนกตามเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ยกเว้น
ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ดังตารางต่อไปนี้
ตารางที่ ๔ สาขาของแพทย์ทีใ่ ห้บริการในโครงการราชทัณฑ์ปน
ั สุขฯ

แพทย์สาขา แพทย์สาขา
ล�ำดับที่ เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน รพ.ทหาร ล�ำดับที่ เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน รพ.ทหาร
เวชปฏิบัติ จิตแพทย์ ทันตแพทย์ /ต�ำรวจ เวชปฏิบัติ จิตแพทย์ ทันตแพทย์ /ต�ำรวจ
๑ รจก.เขาบิน (ค่ายภาณุรังษี)
๑๓ รจก.นครปฐม

๒ รจก.ระยอง ๑๔ รจก.สุราษฎร์ธานี

๓ รจก. พิษณุโลก ๑๕ รจก.สงขลา

๔ รจก.คลองไผ่ ๑๖ รจก.บางขวาง

๕ รจก. นครศรีธรรมราช ๑๗ รจก.คลองเปรม ใช้บริการ รพ.รท. ใช้บริการ รพ.รท.

๖ รจก.สมุทรปราการ ๑๘ ทญ.กลาง

๗ รจก.ชลบุรี ๑๙ ทญ.เชียงใหม่

๘ รจก.นครราชสีมา ๒๐ ทญ.ชลบุรี

๙ ทญ.นครราชสีมา ๒๑ ทญ.ธนบุรี

๑๐ รจก.นครพนม ๒๒ ทญ.พิษณุโลก

๑๑ รจก.เชียงใหม่ ๒๓ ทญ.สงขลา

๑๒ รจจ.พิษณุโลก ๒๔ ทญ.บ�ำบัดพิเศษหญิง

102 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 103

 ๗. การจัดพื้ นที่/บริการ ของสถานพยาบาลเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน
และแดนแรกรับ คัดกรอง แยกโรค
๗.๑ การจัดห้องส�ำหรับผู้ต้องขังที่โรงพยาบาลแม่ข่าย

เมื่อมีการด�ำเนินงานตามโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ กระทรวงสาธารณสุขเล็งเห็น เรือนจ�ำกลาง ทัณฑสถานหญิง เรือนจ�ำกลาง

ความส� ำ คั ญ ในการดู แ ลผู ้ ต ้ อ งขั ง จึ ง ได้ มี ก ารจั ด ห้ อ งส� ำ หรั บ ดู แ ลผู ้ ต ้ อ งขั ง ป่ ว ย นครราชสีมา นครราชสีมา สงขลา

ในโรงพยาบาลแม่ข่าย ในการด�ำเนินงาน ระยะที่ ๑ จ�ำนวน ๑๘ แห่ง ดังนี้

โรงพยาบาล โรงพยาบาล โรงพยาบาล
เดอะโกลเดนเกท สีคิ้ว สงขลา

เรือนจ�ำความมั่นคงสูง เรือนจ�ำหญิง

โรงพยาบาล
แม่ข่าย เรือนจ�ำกลาง เรือนจ�ำกลาง
สุราษฏร์ธานี บางขวาง
เรือนจ�ำกลางบางขวาง
เป็นเรือนจ�ำที่มีสถานพยาบาล
โรงพยาบาล โรงพยาบาล เป็นหน่วยบริการประจ�ำ
เรือนจ�ำกลาง เรือนจ�ำกลาง เรือนจ�ำกลาง โดยมีโรงพยาบาลพระนั่งเกล้า
ระยอง คลองไผ่ พิ ษณุโลก สุราษฏร์ธานี พระนั่งเกล้า
เป็นหน่วยบริการที่รับการส่งต่อทั่วไป
กรณีเกินศักยภาพ
โรงพยาบาล โรงพยาบาล โรงพยาบาล
บ้านค่าย ปากช่องนานา วังทอง

ทัณฑสถานหญิง ทัณฑสถานหญิง
เรือนจ�ำกลาง เรือนจ�ำจังหวัด เรือนจ�ำกลาง เชียงใหม่ พิ ษณุโลก
เชียงใหม่ พิ ษณุโลก นครปฐม

โรงพยาบาล โรงพยาบาล
โรงพยาบาล โรงพยาบาล โรงพยาบาล นครพิ งค์ วังทอง
แม่แตง วังทอง นครปฐม

ทัณฑสถานหญิง ทัณฑสถานบ�ำบัด
สงขลา พิ เศษหญิง
เรือนจ�ำกลาง เรือนจ�ำกลาง เรือนจ�ำกลาง
ชลบุรี สมุทรปราการ นครพนม
โรงพยาบาล โรงพยาบาล
สงขลา ธัญบุรี
โรงพยาบาล โรงพยาบาล โรงพยาบาล
บ้านบึง บางบ่อ นครพนม

104 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 105

 ๗.๒ การจัดห้องแยกโรคติดต่อ และสถานการณ์โรคระบาดในเรือนจ�ำ
รวมทั้งการควบคุมการแพร่ระบาด
ของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (COVID-๑๙)
จากข่าวการระบาดของโรคติดเชือ้ ไวรัสโคโรนา
๒๐๑๙ (COVID-๑๙) ที่เมืองอู่ฮั่น ประเทศจีน
กรมราชทัณฑ์ได้เตรียมความพร้อมรับมือการระบาด
ของโรคฯ โดยได้กำ� หนดมาตรการ เฝ้าระวัง ป้องกัน
และควบคุมโรคฯ ตั้งแต่เดือน มกราคม ๒๕๖๓
เป็นต้นมา และเมื่อสถานการณ์การระบาดเริ่มเข้าสู่
ประเทศไทย ได้ปรับเพิ่มมาตรการให้เข้มข้นขึ้น
ตามสถานการณ์ประเทศที่เปลี่ยนแปลงไปและ
เหมาะสม ได้แก่
๑) หนังสือกรมราชทัณฑ์ ด่วนที่สุด ที่ ยธ
๐๗๐๕.๓/๓๐๖๕ ลงวันที่ ๒๙ มกราคม ๒๕๖๓
๒) หนังสือกรมราชทัณฑ์ ด่วนที่สุด ที่ ยธ
๐๗๐๕.๓/๕๖๗๙ ลงวันที่ ๒๐ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๓
๓) หนังสือกรมราชทัณฑ์ ด่วนที่สุด ที่ ยธ
๐๗๐๕.๓/๗๑๙๖ ลงวันที่ ๓ มีนาคม ๒๕๖๓
๔) หนังสือกรมราชทัณฑ์ ด่วนที่สุด ที่ ยธ
๐๗๐๕.๓/๑๐๗๗๕ ลงวันที่ ๗ เมษายน ๒๕๖๓
106 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
๕) หนังสือกรมราชทัณฑ์ ด่วนที่สุด ที่ ยธ
๐๗๐๕.๓/๑๒๕๐๖ ลงวันที่ ๒๗ เมษายน ๒๕๖๓
อีกทัง้ ได้กำ� ชับให้เรือนจ�ำ/ทัณฑสถานทัว่ ประเทศ
ถือปฏิบัติตามมาตรการ เฝ้าระวัง ป้องกัน และ
ควบคุมโรคฯ อย่างเคร่งครัด
๖) หนังสือกรมราชทัณฑ์ ด่วนที่สุด ที่ ยธ
๐๗๐๕.๓/๒๐๓๘๒ ลงวันที่ ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๖๓
๗) หนังสือกรมราชทัณฑ์ ด่วนที่สุด ที่ ยธ
๐๗๐๕.๓/๒๖๔๕๓ ลงวันที่ ๑๐ กันยายน ๒๕๖๓
และ ๘) หนังสือกรมราชทัณฑ์ ด่วนที่สุด ที่ ยธ
๐๗๐๕.๓/๓๐๑๗๘ ลงวันที่ ๑๙ ตุลาคม ๒๕๖๓
ร่ ว มกั บ กรมควบคุ ม โรค กระทรวงสาธารณสุ ข
รับรายงานสถานการณ์ของโรครายวัน จากเรือนจ�ำ/
ทั ณ ฑสถาน เข้ า สู ่ ก ารประชุ ม WAR ROOM
ในระดับผู้บริหารกรมราชทัณฑ์ เพื่อแก้ไขปัญหา
ควบคุ ม ติ ด ตามสถานการณ์ อย่ า งทั น ท่ ว งที
ซึ่งสามารถสรุปมาตรการป้องกัน เฝ้าระวัง และ
ควบคุมการแพร่ระบาดของโรคติดเชือ้ ไวรัสโคโรนา
๒๐๑๙ (COVID-๑๙) ดังนี้
๑
คนในห้ามออก
คนนอกห้ามเข้า
มีการด�ำเนินการดังนี้ มีมาตรการ
งดเยี่ยมญาติ งดผู้ต้องขังออกท�ำงาน ๒
สาธารณะหรือการฝึกวิชาชีพนอกเรือนจ�ำ
สงสัยไว้ก่อนว่าคนเข้าใหม่
ห้ า มบุ ค คลภายนอกเข้ า ภายในเรื อ นจ� ำ
เป็นผู้ติดเชื้อ
โดยไม่จ�ำเป็น เช่น วิทยากรในการฝึกอบรม
วิชาชีพ รวมถึงวิทยากรด้านอื่นๆ เป็นต้น ผู้ต้องขังเข้าใหม่ทุกราย จะได้รับการแยกกักโรค
๑๔ วัน ได้รับการคัดกรองความเสี่ยงตามเกณฑ์
ของกระทรวงสาธารณสุข มีการวัดไข้ รวมถึง
ผู้ต้องขังที่ออกศาล หรือออกไปรับการรักษาที่
โรงพยาบาลภายนอก ก็จะได้รับการแยก
กักโรค ๑๔ วัน พร้อมเฝ้าระวังอาการ
เสมือนผู้ต้องขังเข้าใหม่เช่นกัน รวมทั้ง
จั ด เตรี ย มห้ อ งแยกโรคหรื อ พื้ น ที่
ส�ำหรับรองรับการระบาด จัดระบบ
๓ อาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ
( อส รจ.) เพื่ อ ช ่ ว ยง าน
สร้างความร่วมมือ สถานพยาบาล
กับหน่วยงานต่างๆ
ได้แก่ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข และประสาน
ความร่วมมือกับ โรงพยาบาลแม่ขา่ ย และส�ำนักงานสาธารณสุขในพืน้ ที่
แต่งตั้งคณะท�ำงานป้องกัน เฝ้าระวัง และควบคุมการแพร่ระบาดของโรค
รวมถึงการจัดท�ำแผนการส่งต่อกรณีพบผูต้ อ้ งขังทีต่ อ้ งสงสัยว่าจะติดเชือ้ ไวรัส
โคโรนา ๒๐๑๙ (COVID-๑๙) การตรวจค้นหาผู้ติดเชื้อเชิงรุก โดยได้รับ
ความร่วมมือจากส�ำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล
สถาบันนิตวิ ทิ ยาศาสตร์ กระทรวงยุตธิ รรม และกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 107
 ๔
ลดความแออัด
การเพิ่มพื้นที่เรือนนอน โดยจัดท�ำ
เตียงนอน ๒ ชั้น ๕
สร้างความเข้าใจ
จัดท�ำวีดิทัศน์ ให้ความรู้ผู้ต้องขังเกี่ยวกับเชื้อไวรัส
โคโรนา ๒๐๑๙ (COVID-๑๙) ในรูปแบบรายการ “เรือ่ งเล่า
ชาวเรือนจ�ำ” เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้อง
จากการด�ำเนินงานมาตรการต่างๆ ข้างต้น ลดความวิตกกังวล สร้างภูมิคุ้มกันในจิตใจให้แก่ผู้ต้องขัง
ท� ำ ให้ พ บผู ้ ต ้ อ งขั ง ป่ ว ยโรคติ ด เชื้ อ ไวรั ส จากได้รับความรู้และข้อเท็จจริงจากนักวิชาการและ
โคโรนา ๒๐๑๙ (COVID-๑๙) เพียงจ�ำนวน ผู้เชี่ยวชาญ
๓ ราย ประกอบด้วย ผูเ้ ข้ารับการตรวจพิสจู น์
จ�ำนวน ๑ ราย และผู้ต้องขัง จ�ำนวน ๒ ราย
ซึ่งเป็นการติดเชื้อจากภายนอกเรือนจ�ำทั้ง
๓ ราย โดยได้รบั การรักษาจนหายแล้วทุกราย
และพบว่า ในทุกเรือนจ�ำสามารถจัดให้มหี อ้ ง
แยกวัณโรค ห้องแยกโรคทั่วไป และห้อง
แยกกักกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙
(COVID-๑๙)

108 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 109

 ๘. การผลิตสื่อเพื่ อเผยแพร่โครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ
๘.๑ การจัดท�ำวีดิทัศน์การสาธิต อสรจ. ผ่านหุ่นกระบอก ๘.๒ การจัดท�ำนิทาน จ�ำนวน ๕ เรื่อง

เรือนจ�ำกลางคลองไผ่ ได้มีการจัดท�ำวีดิทัศน์เกี่ยวกับอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) และ นิทานการ์ตูนโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ เป็นนิทานจากฝีมือผู้ต้องขังในพื้นที่โครงการ

ความรู้ในการป้องกันโรคต่างๆ โดยแสดงผ่านหุ่นกระบอกที่มาจากการแสดงและตัดเย็บเสื้อผ้า ราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ที่บอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับโครงการ
หุ่นกระบอกของผู้ต้องขัง มีทั้งหมด จ�ำนวน ๑๙ เรื่อง ประกอบด้วยเรื่อง ราชทัณฑ์ปนั สุขฯ ตามโครงการเรือ่ งเล่า “ราชทัณฑ์ปนั สุข ในมุมมองของฉัน” และคณะกรรมการ
(๑) การแสดงละครหุ่นรับเสด็จ (๑๑) โรคเอดส์ โครงการฯ ได้คัดเลือกมาทั้งหมด จ�ำนวน ๕ เรื่อง เพื่อจัดพิมพ์และเผยแพร่ไปยังเรือนจ�ำ/
(๒) การป้องกันปัญหาสุขภาพจิต (๑๒) โรคกระเพาะอาหาร ทัณฑสถานและห้องสมุดในโรงเรียนต่างๆ
(๓) แมลงก้นกระดก (๑๓) ปัญหาระบบกล้ามเนื้อและกระดูก
(๔) การปรับตัวและความคิดของผู้ต้องขังใหม่ (๑๔) โรคริดสีดวงทวารหนัก
(๕) โรคเบาหวาน (๑๕) โรคหิด
(๖) การระวังท้องเสียจากอาหารเก่า (๑๖) โรคตาแดง
(๗) โรควัณโรค (๑๗) โรคฝี
(๘) การจัดการความเครียด (๑๘) โรคระบบทางเดินหายใจ
(๙) การอยู่ร่วมกับผู้ต้องขังจิตเวช (๑๙) โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (COVID-๑๙)
(๑๐) การดูแลสุขภาพฟันและเหงือก

110 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 111

 ๙. อื่นๆ
บทเพลง - ด้วยส�ำนึกในพระมหากรุณาธิคณ ุ ในพระบาทสมเด็จ
พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี และ
สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี
กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา ผู้ต้องขังในโครงการ
ราชทัณฑ์ปันสุขฯ ได้ร่วมกันแต่งเนื้อร้องท�ำนอง เพื่อเทิดพระเกียรติ
ที่พระราชทานความเมตตาแก่ผู้ต้องขังในเรือนจ�ำภายใต้โครงการ
ราชทัณฑ์ปันสุขฯ
เพลง ถวายพระพร... โครงการพ่ อ
... ขอเดชะใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ข้าพระองค์ในนามทวยราษฎร์
ชาวราชทัณฑ์ขอรวมดวงใจ ทั้งเจ้าหน้าที่ผู้ต้องขัง ซึ้งน�้ำพระทัย
ขอก้มกราบร้อยรวมดวงใจ ถวายพรชัย ทรงพระเจริญ
(*) จะด�ำเนินตามโครงการ พระราชด�ำรัส ราชทัณฑ์ปันสุขด้วยรัก
ด้วยหัวใจร่วมท�ำความ ดี เพื่ อชาติ ศาสน์ กษัตริย์
ขอน้อมถวายด้วยใจภักดีซึ้งในน�้ำพระทัยล้นปรี่
ขอสดุดีองค์พระราชาราชทัณฑ์ปันสุข
พ่ อทรงห่วงใย เรื่องสุขภาพร่างกายจิตใจ
พี่ น้องชาวไทยลูกราชทัณฑ์ อยู่ดีกินดีทั้งเรื่องการรักษาพยาบาล
อยู่ในพื้ นฐานอย่างเท่าเทียมกัน
ทุกๆ คนนั้น พ่ อทรงห่วงใย (ซ�้ำ *) ...
แต่งโดย
ผู้ต้องขังเรือนจ�ำจังหวัดอ่างทอง
เพลง น�้ำพระทัย... ราชทัณฑ์ปันสุขฯ
โอ้ น�้ำพระทัย สุดกว้างไกล เหลือคณา ทรงห่วงชาวประชา
ทุกหย่อมหญ้า ไม่ว่าชนชั้นใด
แม้นว่าถิ่นนั้น จะกันดารหรือว่าแสนไกล พระองค์ทรงห่วงใย
ปวงชาวไทยทั้งผองทั้งมวล
พระองค์ทรงเสียสละ เสด็จไปเยี่ยมเยียนทุกถิ่น ทุ่มเทชีวิน เพื่ อทุกท้องถิ่นของไทย
ให้ค�ำแนะน�ำประชากรนั้นด้วยหัวใจ เข้าถึงผองไทย สาธารณสุขเอย
ยังทรงพระราชทาน หน่วยการแพทย์ของไทย ทุกปัญหา โรคภัย
ส่งไปพยาบาลทุกแดน
ไม่มีชนชั้น ไม่มีแม้เขตแม้แคว้น น�้ำพระทัย สุดแสนเปี่ ยมล้น เหนือเศียรชาวไทย
และมิเคยมองข้าม พสกนิกรในแดนไกล ท่านทรงใช้ หัวใจดูแล ทุกข์สุขผู้คน
มิเคยเหนื่อยล้า อยากให้ปวงไทยทุกชน สุขกายใจมากล้น ได้รับการรักษาเท่าเทียม
**ทรงมีพระเมตตา เหนือสิ่งมีค่าใดใด น�้ำพระทัยยิ่งใหญ่ หาใดมาเปรียบไม่มี
ธ ทรงเล็งเห็น ทุกข์เข็ญของไทยที่มี ชั่วนาตาปี ไม่มีทอดทิ้งผองไทย
(ซ�้ำ**)
ร่วมท�ำความ ดี สดุดีกันทั้งผองไทย ...
แต่งโดย
ผู้ต้องขังเรือนจ�ำจังหวัดประจวบคีรีขันธ์

112 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 113

 ด้านสาธารณสุข ส�ำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ
+ ขึ้นทะเบียนหน่วยปฐมภูมิ/ดูแลสิทธิประโยชน์
การรักษาพยาบาล/การจัดสรรงบประมาณ
กระทรวงสาธารณสุ ข ได้ ด� ำ เนิ น การตาม หน่วยบริการปฐมภูมใิ นเครือข่ายของหน่วยบริการ
แนวทางโครงการพระราชด� ำ ริ ฯ เพื่ อ สนอง ประจ� ำ หรื อ โรงพยาบาลในพื้ น ที่ ค รบทั้ ง หมด
พระบรมราโชบายมาอย่างต่อเนื่อง โดยร่วมกับ ๑๔๒ แห่ง และมีหน่วยงานในสังกัดกระทรวง
ส�ำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ท�ำการ สาธารณสุ ข และโรงพยาบาลเอกชนได้ ร ่ ว ม
ขึ้นทะเบียนสถานพยาบาลในเรือนจ�ำ ให้เป็น ด�ำเนินการดังกล่าวด้วย ุน
น
ั ส
บ
สน
กรมสุขภาพจิต
+ คัดกรองและให้การดูแล
รักษาด้านสุขภาพจิต
+ พั ฒนาฐานข้อมูล/ระบบรับ-ส่งต่อ
ระบบสาธารณสุข + รับปรึกษาทางไกลบริการสุขภาพจิต

ส�ำหรับ กรมอนามัย
บริการผู้ต้องขัง + จัดท�ำ/ผลิต สื่อการสอน
พระราชทานส�ำหรับ อสจร.
ในเรือนจ�ำ และผู้ต้องขัง
+ วางระบบบริการทันตสุขภาพ
+ พั ฒนาแนวทางการจัดการ
ด้านสุขาภิบาลอาหารอาหาร
ส�ำนักงานปลัด และน�้ำ และอนามัยสิง
่ แวดล้อม
กระทรวงสาธารณสุข
+ พั ฒนาระบบบริการ
สาธารณสุขในเรือนจ�ำ
+ จัดบริการตามสิทธิประโยชน์
ของผู้ต้องขัง
กรมการแพทย์
+ พั ฒนาเครือข่ายบริการ
+ สร้างระบบรับ-ส่งต่อผู้ป่วย
ติดตาม ก�ำกับ ประเมินผล
+ ทางด่วนฉุกเฉิน : โรคหลอดเลือดสมอง
และโรคเส้นเลือดหัวใจตีบ
รับปรึกษาโรคเฉพาะทาง ทางไกล กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ
+ เปิดบริการคลินกิ เฉพาะทาง ในทัณฑสถาน- กรมควบคุมโรค + จัดท�ำคู่มือครูฝึก อสรจ.
โรงพยาบาลราชทัณฑ์และสถานพยาบาล + คัดกรอง เฝ้าระวัง ป้องกันและ + จัดท�ำหลักสูตร อสรจ.
ในเรือนจ�ำ โดยแพทย์จิตอาสา ควบคุมโรคในเรือนจ�ำ เช่น วัณโรค + จัดท�ำชุดสื่อการสอน อสรจ.
เอดส์ ไวรัสตับอักเสบ ไข้หวัดใหญ่ หัด + ฝึกอบรม อสรจ. โดยภาคีเครือข่าย

แผนภูมิที่ ๑๐ บทบาทภารกิจของหน่วยงานภายใต้สังกัดกระทรวงสาธารณสุขทีเ่ กีย

่ วข้องในโครงการราชทัณฑ์ปน
ั สุขฯ

114 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 115

 อยู่ในความดูแล (แห่ง)
รพ. แม่ข่าย ในสังกัด สธ.
เขต รวม
(แห่ง) เรือนจ�ำ ทัณฑสถาน สถานกักขัง

๑ ๑๓ ๑๑ ๒ ๑ ๑๔

เรือนจ�ำ ๒ ๘ ๙ ๑ ๐ ๑๐
มี รพ.แม่ข่าย
ทัณฑสถาน ๓ ๖ ๕ ๑ ๐ ๖
ในสังกัด สธ.
สถานกักขัง
จ�ำนวน ๑๐๙ แห่ง ๔ ๑๐ ๑๐ ๕ ๑ ๑๖

จ�ำนวน ๑๓๒ แห่ง ๕ ๙ ๑๐ ๐ ๑ ๑๑

๖ ๑๓ ๑๐ ๔ ๑ ๑๕

๗ ๕ ๕ ๑ ๑ ๗

๘ ๘ ๘ ๐ ๐ ๘

๙ ๙ ๙ ๒ ๐ ๑๑

๑๐ ๖ ๖ ๐ ๐ ๖

๑๑ ๑๓ ๑๓ ๑ ๑ ๑๕
เรือนจ�ำ
รพ.แม่ข่าย ๑๒ ๙ ๑๐ ๓ ๐ ๑๓
ทัณฑสถาน
(สธ.+สังกัดอื่น) รวม ๑๐๙ ๑๐๖ ๒๐ ๖ ๑๓๒
สถานกักขัง
รวม ๑๑๒ แห่ง
รวม ๑๔๓ แห่ง
อยู่ในความดูแล (แห่ง)
รพ.แม่ข่าย นอกสังกัด สธ. รวม

เรือนจ�ำ เรือนจ�ำ ทัณฑสถาน สถานกักขัง

รพ.แม่ข่าย
ทัณฑสถาน ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ๔ ๔ ๐ ๘
นอกสังกัด สธ.
สถานกักขัง
จ�ำนวน ๓ แห่ง
รพ. เดอะโกลเดนเกท ๑ ๐ ๐ ๑

จ�ำนวน ๑๑ แห่ง สถานพยาบาลเรือนจ�ำกลางบางขวาง ๒ ๐ ๐ ๒

รวม ๗ ๔ ๐ ๑๑

แผนภู มิ ที่ ๑๑ จ� ำ นวนโรงพยาบาลแม่ ข่ า ยในสั ง กั ด กระทรวงสาธารณสุ ข ที่ รั บ ผิ ด ชอบดู แ ลสุ ข ภาพผู้ ต้ อ งขั ง
ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน

116 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 117

 นอกจากนี้ ส�ำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ปฏิบัติการให้สอดคล้องกับนโยบายและเร่งรัดให้
๓
เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน (แห่ง)
โดยกองบริหารการสาธารณสุข ได้จัดท�ำหนังสือ มีการขับเคลื่อนการพัฒนาระบบบริการส�ำหรับ ส�ำนักงานปลัด
รายเขตสุขภาพ
๒๐
๑๘
ข้อสั่งการให้โรงพยาบาลแม่ข่ายด�ำเนินการตาม ผู้ต้องขังในเรือนจ�ำตามแนวทางของโครงการ กระทรวงสาธารณสุข ๑๕ ๑๕ ๑๕
๑๔
๑๓
แนวทาง และขอความร่วมมือกับหน่วยงานที่ ราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ ประสาน
๑๑
๑๒
สนับสนุน ๑๐
เกีย่ วข้อง ให้ดำ� เนินการแต่งตัง้ คณะกรรมการและ กษัตริย์ ระยะที่ ๑ สปสช. การปฏิบัติงาน เขต ๘ ๘
๑๐

สุขภาพ ๖
๗
๖
คณะท� ำ งานในระดั บ จั ง หวั ด เพื่ อ จั ด ท� ำ แผน ๕

๑ ๒
๐
เขต ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓
ส�ำนักงาน
คณะกรรมการ สาธารณสุขจังหวัด หน่วยบริการ
พั ฒนาระบบ การจัดบริการ
สาธารณสุข รพศ./รพท. ๖ ด้าน
จัดท�ำมาตรฐาน/ ข้อสั่งการ เรือนจ�ำ รพช./รพ.สต จัดบริการ สถานพยาบาล จังหวัด
ตามสิทธิ ในเรือนจ�ำ
แนวทาง รพศ./รพท./รพช. ระดับจังหวัด
แผน
ให้แก่
ผู้ต้องขัง

การด�ำเนินการ และเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง บูรณาการร่วม • งานบริการสุขภาพ

• การเข้าถึงยาและ
รพ.สังกัด รพ.สังกัด รพ.สังกัด รพ. เวชภัณฑ์ เขตสุขภาพ
İĮ
สตช. ๓ เหล่าทัพ มหาวิทยาลัย เอกชน • ภาวะผู้น�ำและ
ธรรมาภิบาล
(: $!/

• ก�ำลังคนด้านสุขภาพ
ภาคีเครือข่าย • ระบบสารสนเทศ
ที่ร่วมจัดบริการ ด้านสุขภาพ
• กลไกการคลัง
• รพ.แม่ข่าย/รพศ./รพท. ด้านสุขภาพ
แพทย์/
รพช./รพ.สต.
พยาบาล
• รพ.สังกัด สตช.
• รพ.สังกัด ๓ เหล่าทัพ
สหวิชาชีพ
• รพ.เอกชน
ทีมจิตอาสา สถานพยาบาล
• รพ.สังกัดมหาวิทยาลัย
ในเรือนจ�ำ/
ครุภัณฑ์ทางการแพทย์
พระราชทาน
ทัณฑสถาน/
สถานกักขัง
• เรือนจ�ำน�ำร่อง ๒๔ แห่ง ๑๔๒ + รพ. ๑ แห่ง
(๒๖ รายการ) (น�ำร่อง ๒๔ แห่ง)
• รพ.สังกัด สป.สธ. ๑๒ แห่ง
(๒ รายการ) มั่นคงสูงสุด
• ทัณฑสถาน รพ.ราชทัณฑ์ ๑ แห่ง ๕ แห่ง
ก�ำหนดโทษสูง ทสญ.
(๓๑ รายการ)
๑๒ แห่ง ๗ แห่ง

แผนภูมิที่ ๑๒ นโยบายและการขับเคลือ ่ นการพั ฒนาระบบบริการส�ำหรับผู้ต้องขังในเรือนจ�ำ ตามแนวทางของโครงการ

ราชทัณฑ์ปน ั สุข ท�ำความ ดี เพื่ อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ระยะที่ ๑

118 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 119

 องค์ ป ระกอบส� ำ คั ญ ของการขั บ เคลื่ อ นการพั ฒนา
ระบบบริการส�ำหรับผู้ต้องขังในเรือนจ�ำ
ส�ำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข โดยกองบริหาร
การสาธารณสุ ข ได้ ก� ำ หนดแนวทางการจั ด บริ ก าร
่ ำ� เป็นพื้ นฐานส�ำหรับผูต
ทีจ ้ อ
้ งขัง ให้โรงพยาบาลแม่ขา่ ย
ในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขต้องสามารถจัดบริการ
ให้ครบ ๖ ด้าน ดังต่อไปนี้

งานบริการสุขภาพ
มีเครือข่ายการให้บริการระดับจังหวัดจนถึงระดับชุมชน
จัดระบบการให้บริการ งานป้องกัน งานรักษา งานฟื้นฟู
สภาพ งานสร้างเสริมสุขภาพ และบริการด้านการแพทย์
ฉุกเฉินทัง้ ในและนอกเวลาราชการ โดยปรับให้เข้ากับบริบท
การเข้าถึงยาและเวชภัณฑ์ท่จ
ี �ำเป็น
ของสถานพยาบาลเรือนจ�ำ และข้อจ�ำกัดของการปฏิบตั งิ าน
กลไกในระบบสุขภาพทีเ่ อือ้ ให้การเข้าถึงยา วัคซีน และเทคโนโลยี
ภายในเรือนจ�ำ
ที่จ�ำเป็น ซึ่งต้องมีคุณภาพและความคุ้มค่ากับราคา
การจั ด การคลั ง ยาและเวชภั ณ ฑ์ ใ ห้ มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ
เน้นมาตรการ “การใช้ยาอย่างเหมาะสม”

ก�ำลังคนด้านสุขภาพ ระบบสารสนเทศด้านสุขภาพ กลไกการคลังด้านสุขภาพ

พัฒนาบุคลากรให้มีความรู้ ทักษะ แรงจูงใจ และ
รับผิดชอบงานให้บริการสุขภาพ และมีจำ� นวนบุคลากร
ทีเ่ หมาะสม การขาดแคลนบุคลากรด้านสุขภาพ ทัง้ ใน
ส่วนของเรือนจ�ำ และโรงพยาบาลในพื้นที่ จ�ำเป็น
ต้องหาแนวทางจัดสรรก�ำลังคนเพื่อทดแทน
สถานพยาบาลในเรื อ นจ� ำ ที่ ไ ด้
ขึ้นทะเบียนเป็นหน่วยบริการปฐมภูมิ
และเข้าร่วมอยูใ่ น CUP ของโรงพยาบาล
แม่ขา่ ยแล้ว จะติดตัง้ ระบบโปรแกรมข้อมูล
ด้ า นสุ ข ภาพกั บ โรงพยาบาลแม่ ข ่ า ย
เพื่ อ เชื่ อ มโยงข้ อ มู ล ทางเทคโนโลยี
ระหว่างส�ำนักงานหลักประกันสุขภาพ
การคลังด้านสุขภาพเป็นรากฐาน
ส�ำคัญที่จะหล่อเลี้ยงระบบสุขภาพด้วย
กลไกการจ่าย เก็บสะสม หรือแบ่งปันไป
ให้เกิดงานบริการที่ยังขาดไปในระบบ
น�ำไปซือ้ ยาและเวชภัณฑ์ ให้ครอบคลุม
งานบริการสุขภาพที่จ�ำเป็น
ภาวะผู้น�ำและธรรมาภิบาล

โรงพยาบาล เรือนจ�ำ และส�ำนักพัฒนา ยุทธศาสตร์การสร้างระบบสุขภาพทีค่ าดหวัง

ระบบทะเบี ย น กระทรวงมหาดไทย
รวมถึงการพัฒนาระบบการตรวจรักษา
ผู้ต้องขังด้วยการแพทย์ทางไกล (Tele-
medicine)
ไว้ให้ส�ำเร็จ จ�ำเป็นอย่างยิ่ง ที่ผู้น�ำองค์กรต้อง
ใส่ใจ ต้องก�ำกับ ดูแล และควบคุมรับผิดชอบใน
การตรวจสอบคุณภาพและประเมินผลการจัด
บริการด้านสาธารณสุขในเรือนจ�ำ ซึ่งจะต้องมี
การจัดตั้งคณะกรรมการ เพื่อการพัฒนาระบบ
บริการสาธารณสุขส�ำหรับผู้ต้องขัง

120 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 121

 นโยบายทีก ่ ระทรวงสาธารณสุข ตารางที่ ๕ รายงานความครอบคลุมการลงทะเบียนสิทธิผู้ต้องขัง

มอบให้กับโรงพยาบาลทั่วประเทศ โครงการราชทัณฑ์ปันสุข ระยะที่ ๑ (๒๔ เรือนจ�ำ) เดือนตุลาคม ๒๕๖๓

ด�ำเนินงานภายใต้ จ�ำนวนข้อมูล (คน)

โครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ สิทธิ UC ตรง CUP สิทธิ UC

สิทธิ UC นอก CUP รวม
ข้อที่ ชื่อเรือนจ�ำ รพ.แม่ข่าย (CUP) >๓๐ วัน
นอก รวมสิทธิ สิทธิ กองทุน (คน)
CUP UC ว่าง อื่น
จ�ำนวน % จ�ำนวน % <=วัน๓๐

๑ เรือนจ�ำกลางเชียงใหม่ รพ.แม่แตง ๕,๒๕๖ ๙๓.๐๓ ๓๙๔ ๖.๙๗ ๑๙๑ ๕,๘๔๑ ๕ ๔๙๐ ๖,๓๓๖

การจัดบริการที่จ�ำเป็นพื้ นฐาน ๒
๓
ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่
เรือนจ�ำกลางพิษณุโลก
รพ.นครพิงค์
รพ.วังทอง
๑,๕๔๕
๔,๓๓๓
๘๕.๔๕ ๒๖๓ ๑๔.๕๕
๙๖.๕๙ ๑๕๓ ๓.๔๑
๕๔
๒๒
๑,๘๖๒
๔,๕๐๘
๓
-
๑๒๖ ๑,๙๙๑
๘๓ ๔,๕๙๑
ส�ำหรับผู้ต้องขัง ๔ เรือนจ�ำจังหวัดพิษณุโลก รพ.วังทอง ๒,๕๙๗ ๘๗.๓๕ ๓๗๖ ๑๒.๖๕ ๗๒ ๓,๐๔๕ ๓ ๑๐๒ ๓,๑๕๐
๕ ทัณฑสถานพิษณุโลก รพ.วังทอง ๘๙๑ ๙๘.๘๙ ๑๐ ๑.๑๑ ๑๔ ๙๑๕ ๑ ๓๒ ๙๔๘
๑.๑ การตรวจสอบสิทธิ UC นอก CUP รับตัวเข้า ๖ เรือนจ�ำกลางบางขวาง สถานพยาบาล รจก.บางขวาง ๔,๘๗๒ ๙๖.๔๐ ๑๘๒ ๓.๖๐ ๑๙ ๕,๐๗๓ ๑๙ ๑๐๕ ๕,๑๙๗
ส� ำ นั ก ง า น ห ลั ก ป ร ะ กั น ๗ ทัณฑสถานบ�ำบัดพิเศษปทุมธานี รพ.ธัญบุรี ๒,๓๒๓ ๙๘.๒๗ ๔๑ ๑.๗๓ ๗๓ ๒,๔๓๗ ๙ ๓๗ ๒,๔๘๓
สุ ข ภาพแห่ ง ชาติ ไ ด้ จั ด ระบบ
เรือนจ�ำมากกว่า ๓๐ วัน
๘ เรือนจ�ำกลางนครปฐม รพ.นครปฐม ๕,๓๗๗ ๙๘.๙๓ ๕๘ ๑.๐๗ ๗๗ ๕,๕๑๒ ๗ ๑๔๙ ๕,๖๖๘
การลงทะเบียนสิทธิผต ้ งขังเพื่ อ
ู้ อ หมายถึง ผู้ต้องขังที่เรือนจ�ำ
๙ เรือนจ�ำกลางเขาบิน รพ.ราชบุรี ๒,๒๔๐ ๙๕.๙๓ ๙๕ ๔.๐๗ ๑ ๒,๓๓๖ ๓ ๒๙ ๒,๓๖๘
เ ข้ า ถึ ง บ ริ ก า ร ใ น ร ะ บ บ ห ลั ก UC นอกเขต หมายถึง ผู้ต้องขัง ต้องจัดการลงทะเบียนสิทธิ
ประกันสุขภาพแห่งชาติ ก�ำหนด ๑๐ เรือนจ�ำกลางชลบุรี รพ.บ้านบึง ๖,๐๘๕ ๙๙.๔๑ ๓๖ ๐.๕๙ ๕๐ ๖,๑๗๑ ๙ ๑๙๘ ๖,๓๗๘
ทีม่ สี ทิ ธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ให้ตรงกับโรงพยาบาลแม่ขา่ ย ๑๑ ทัณฑสถานหญิงชลบุรี คลินิกหมอครอบครัว รพศ.ชลบุรี ๘๓๔
ค�ำนิยาม ไว้ดังนี้ ๗๙.๘๑ ๒๑๑ ๒๐.๑๙ ๑๓ ๑,๐๕๘ ๙ ๓๘ ๑,๑๐๕
แต่ไปถูกคุมขังต่างพืน้ ที่ ลงทะเบียน หรื อ CUP เนื่ อ งจากเป็ น ๑๒ เรือนจ�ำกลางระยอง รพ.บ้านค่าย ๖,๗๒๒ ๙๘.๔๘ ๑๐๔ ๑.๕๒ ๖๕ ๖,๘๙๑ ๕ ๒๓๘ ๗,๑๓๔
สิ ท ธิ ไ ว้ ต ามภู มิ ล� ำ เนาเดิ ม เช่ น นักโทษเด็ดขาดแล้ว และเพือ่ ๑๓ เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ รพ.บางบ่อ ๔,๙๖๐ ๘๒.๖๐ ๑,๐๔๕ ๑๗.๔๐ ๑๕๔ ๖,๑๕๙ ๙๗ ๔๐๖ ๖,๖๖๒
มี สิ ท ธิ บั ต รทองโรงพยาบาล ให้ โ รงพยาบาลได้ รั บ งบ ๑๔ เรือนจ�ำกลางนครพนม รพ.นครพนม ๓,๗๘๓ ๙๕.๕๘ ๑๗๕ ๔.๔๒ ๔๕ ๔,๐๐๓ - ๕๒ ๔,๐๕๕
กองทุนอืน่ หมายถึง สิทธิประกัน
กันทรลักษณ์ แต่ถกู คุมขังทีจ่ งั หวัด ประมาณเหมาจ่ายค่ารักษา ๑๕ เรือนจ�ำกลางคลองไผ่ รพ.ปากช่องนานา ๔,๑๐๖ ๙๖.๗๙ ๑๓๖ ๓.๒๑ ๘๒ ๔,๓๒๔ ๑ ๕๗ ๔,๓๘๒
สุขภาพแห่งชาติ (ผู้ประกันตน
พระนครศรีอยุธยา พยาบาลตามความเป็นจริง ๑๖ เรือนจ�ำกลางนครราชสีมา รพ.เดอะโกลเดนเกท ๒,๒๖๖ ๘๔.๕๒ ๔๑๕ ๑๕.๔๘ ๙๘ ๒,๗๗๙ ๘ ๘๗ ๒,๘๗๔
คนพิการ), สิทธิสวัสดิการพนักงาน
๑๗ ทัณฑสถานนครราชสีมา รพ.สีคิ้ว ๑,๖๑๗ ๙๗.๙๔ ๓๔ ๒.๐๖ ๓ ๑,๖๕๔ ๑ ๒๙ ๑,๖๘๔
ส่วนท้องถิ่น, สิทธิข้าราชการ/ ๑๘ เรือนจ�ำกลางนครศรีธรรมราช รพ.มหาราชนครศรีธรรมราช ๖,๘๐๙ ๙๖.๔๒ ๒๕๓ ๓.๕๘ ๘๓ ๗,๑๔๕ - ๑๐๘ ๗,๒๕๓
สิทธิหน่วยงานรัฐ, สิทธิครูเอกชน, ๑๙ เรือนจ�ำกลางสุราษฎร์ธานี รพ.สุราษฎร์ธานี ๓,๒๓๑ ๙๔.๕๖ ๑๘๖ ๕.๔๔ ๕๕ ๓,๔๗๒ ๑ ๘๖ ๓,๕๕๙
สิทธิประกันสังคม, สิทธิประกัน CUP หมายถึ ง หน่ ว ยบริ ก าร UC นอก CUP รับตัวเข้า
๒๐ เรือนจ�ำกลางสงขลา รพ.สงขลา ๓,๙๓๙ ๙๘.๙๔ ๔๒ ๑.๐๖ ๓ ๓,๙๘๔ ๑ ๖๔ ๔,๐๔๙
สั ง คม กรณี ทุ พ พลภาพ และ ประจ�ำที่เป็นคู่สัญญารับเงินตรง เรือนจ�ำน้อยกว่า ๓๐ วัน ๒๑ ทัณฑสถานหญิงสงขลา รพ.สงขลา ๑,๑๐๘ ๙๗.๐๒ ๓๔ ๒.๙๘ ๒๐ ๑,๑๖๒ - ๒๖ ๑,๑๘๘
บุคคลผู้มีปัญหาสถานะและสิทธิ จาก สปสช. (รพช./รพท./รพศ./ หมายถึง เป็นผู้ต้องขังที่อยู่ ๒๒ เรือนจ�ำกลางคลองเปรม ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ๕,๙๘๙ ๙๔.๒๓ ๓๖๗ ๕.๗๗ ๒๙ ๖,๓๘๕ ๕๕ ๑๔๓ ๖,๕๘๓
โรงพยาบาลเอกชน/โรงพยาบาล ระหว่างการพิจารณาคดีและ ๒๓ ทัณฑสถานหญิงกลาง ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ๔,๐๔๓ ๙๗.๙๔ ๘๕ ๒.๐๖ ๓๔ ๔,๑๖๒ ๕๗ ๒๔๖ ๔,๔๖๕
มหาวิทยาลัย) ทีผ่ มู้ สี ทิ ธิหลักประกัน คดียงั ไม่สน้ิ สุด อาจมีการย้าย ๒๔ ทัณฑสถานหญิงธนบุรี ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ๗๗๒ ๙๘.๖๐ ๑๑ ๑.๔๐ ๑๙ ๘๐๒ ๒๙ ๓๘ ๘๖๙
สุ ข ภาพแห่ ง ชาติ ไ ด้ ล งทะเบี ย น เรือนจ�ำ หรืออื่นๆ จึงเป็น รวม ๘๕,๖๙๘ ๙๔.๗๙ ๔,๗๐๖ ๕.๒๑ ๑,๒๗๖ ๙๑,๖๘๐ ๓๒๓ ๒,๙๖๙ ๙๔,๙๗๒
สิทธิ UC หมายถึง ผู้ต้องขังที่มี เป็นหน่วยบริการประจ�ำ ข้อยกเว้นที่ยังไม่ต้องจัดการ สัดส่วนผู้ต้องขังแยกสิทธิการรักษาพยาบาล ๙๖.๕๓ ๐.๓๔ ๓.๑๓ ๑๐๐
สิทธิการรักษาพยาบาลในระบบ ลงทะเบี ย นย้ า ยสิ ท ธิ ม ายั ง ตรวจสอบสิทธิ ณ ๒๘ ตุลาคม ๒๕๖๓
หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ CUP ที่ตั้งเรือนจ�ำ หมายเหตุ กองทุนอื่น : สิทธิประกันสุขภาพแห่งชาติ(ผู้ประกันตนคนพิการ), สิทธิสวัสดิการพนักงานส่วนท้องถิ่น, สิทธิข้าราชการ/สิทธิหน่วยงานรัฐ,
สิทธิครูเอกชน, สิทธิประกันสังคม, สิทธิประกันสังคม กรณีทุพพลภาพ, บุคคลผู้มีปัญหาสถานะและสิทธิ

122 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 123

 ส�ำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติได้จัดระบบการลงทะเบียนสิทธิผู้ต้องขังเพื่อเข้าถึง
บริการในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ในเรือนจ�ำเป้าหมาย ๒๔ แห่ง ประจ�ำเดือน
ตุลาคม ๒๕๖๓ มีจ�ำนวนผู้ต้องขังรวมทั้งสิ้น ๙๔,๙๗๒ คน แยกเป็นสิทธิหลักประกันสุขภาพ
แห่งชาติหรือ UC จ�ำนวน ๙๑,๖๘๐ คน (ร้อยละ ๙๖.๕๓) สิทธิอื่นๆ จ�ำนวน ๒,๙๖๙ คน
(ร้อยละ ๓.๑๓) ผู้ต้องขังที่มีสิทธิ UC หรือสิทธิบัตรทอง จ�ำนวน ๙๔,๙๗๒ คน ได้รับ
การลงทะเบียน ให้ตรงกับหน่วยบริการหรือโรงพยาบาลแม่ข่ายหรือ CUP ที่มีเขตรับผิดชอบ ๒
เรือนจ�ำ จ�ำนวน ๘๕,๖๙๘ คน (ร้อยละ ๙๔.๗๙) อยู่ระหว่างการย้ายสิทธิให้ตรงกับ
หน่วยบริการ ซึ่งเป็นสิทธิ UC นอกพื้นที่ CUP และถูกคุมขัง >๓๐ วัน จ�ำนวน ๔,๗๐๖ คน ปัญหาสุขภาพในเรือนจ�ำ
(ร้อยละ ๕.๒๑) เป็นผู้ต้องขังถูกคุมขังไม่เกิน ๓๐ วัน จ�ำนวน ๑,๒๗๖ คน โดยผู้ต้องขัง • ขาดบุคลากรด้านการแพทย์
ที่ถูกคุมขังไม่เกิน ๓๐ วันเป็นกลุ่มที่ยังอยู่ระหว่างการพิจารณาคดี แสดงดังตารางข้างต้น - ภายในเรือนจ�ำ
- ภายนอกเรือนจ�ำ
• ขาดเครื่องมือและครุภัณฑ์ด้านการแพทย์
• การบริการด้านการแพทย์ ณ สถานพยาบาลในเรือนจ�ำและนอก
๑.๒ การจัดการบริการด้านการส่งเสริมป้องกันโรค เรือนจ�ำ ยังไม่ได้มาตรฐานตามสิทธิขั้นพื้นฐาน
• สิทธิการเข้าถึงหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ
• การแพร่กระจายโรคติดต่อในเรือนจ�ำ

๑ ๓

วัตถุประสงค์ของโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ แนวทางการแก้ปัญหาโรคติดต่อ
พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทร มหาวชิราลงกรณ • การคัดกรอง
พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม • การตรวจสุขภาพตามระยะเวลา
ให้ประกาศว่า โดยทีท่ ณ ั ฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์เป็นโรงพยาบาลแห่งเดียว • การแยกผู้ป่วยโรคติดต่อ
ในสังกัดกระทรวงยุติธรรม ต้องให้บริการแก่ผู้ต้องขัง ในกรณีเจ็บไข้ได้ป่วย • การปรับปรุงสภาพแวดล้อม
เป็นจ�ำนวนมาก ยังขาดแคลนบุคลากร เครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์ ด้านบุคลากร
และเวชภั ณ ฑ์ การดู แ ลสุ ข ภาพของผู ้ ต ้ อ งขั ง ถื อ เป็ น หน้ า ที่ ส� ำ คั ญ ของ • การผลิตอาสาสมัครสาธารณสุขในเรือนจ�ำ
กรมราชทัณฑ์ ในการทีจ่ ะให้ผปู้ ว่ ยเข้าถึงการรับรักษาพยาบาลอย่างเท่าเทียม
ตามหลักมนุษยธรรม ทั้งนี้ผู้ต้องขังเมื่อพ้นโทษจะมีสุขภาพสมบูรณ์ทั้งกาย
และใจเพือ่ ออกมาสูส่ งั คมภายนอกและประกอบอาชีพสุจริตได้อย่างมีคณ ุ ภาพ แผนภูมิที่ ๑๓ กรอบแนวคิดแผนการด�ำเนินการของกรมควบคุมโรค

124 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 125

 ด�ำเนินการคัดกรองวัณโรคด้วยการถ่ายภาพรังสีทรวงอก (Chest X-ray) ในผู้ต้องขัง
ตามเป้าหมายโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ จ�ำนวนทั้งสิ้น ๑๐๓,๔๕๘ ราย (ร้อยละ
๙๙.๖๗) พบว่า ผู้ต้องขังแรกรับ ได้รับการคัดกรองฯ จ�ำนวนทั้งสิ้น ๗,๖๑๖ ราย
พบผลผิดปกติ จ�ำนวน ๓๕๔ ราย และผู้ต้องขังเก่าได้รับการคัดกรองฯ จ�ำนวนทั้งสิ้น
๑๐๓,๔๕๘ ราย พบผลผิดปกติ จ�ำนวน ๔,๗๖๙ ราย โดยพบว่ามีผปู้ ว่ ยวัณโรค จ�ำนวน
ทั้งสิ้น ๔๙๙ คน
ผลการด�ำเนินงานคัดกรอง HIV, HCV และ Syphilis ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมาย
ระยะที่ ๑ จ�ำนวน ๒๕ แห่ง (ข้อมูล ณ วันที่ ๑๕ ก.ค. ๖๓) จ�ำนวนทั้งสิ้น ๑๐๓,๓๕๕
ราย พบว่า
คัดกรอง HIV จ�ำนวนทั้งสิ้น ๒๓,๑๘๓ ราย พบ HIV+ จ�ำนวน ๒๐๔ ราย
คัดกรอง HCV จ�ำนวนทั้งสิ้น ๑๕,๒๐๖ ราย พบ HCV+ จ�ำนวน ๒๑๕ ราย
คัดกรอง Syphilis จ�ำนวนทั้งสิ้น ๑๕,๒๐๖ ราย พบ Syphilis+ จ�ำนวน ๒๘๖ ราย
การจัดกิจกรรมรณรงค์
คัดกรองโรคติดต่อผู้ต้องขัง
โดยผู้บริหารกระทรวงสาธารณสุข
126 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
การฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ให้กับผู้ต้องขัง และเจ้าหน้าที่
ในเรือนจ�ำ/ทัณฑสถานเป้าหมายตามโครงการราชทัณฑ์ปนั สุข ท�ำความ ดี
เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ในช่วงเดือนมีนาคมถึงเมษายน ๒๕๖๓ จ�ำนวน
วัคซีนตามเป้าหมายส�ำหรับผู้ต้องขัง จ�ำนวน ๖๐,๑๔๗ โด๊ส และเจ้าหน้าที่
จ�ำนวน ๔,๑๖๖ โด๊ส (รวมกับเจ้าหน้าที่ในเรือนจ�ำที่ไม่ได้อยู่ในโครงการ
ราชทัณฑ์ปันสุขฯ) เป็นจ�ำนวนทั้งสิ้น ๑๑,๖๒๒ โด๊ส
สนับสนุนวัคซีนรวมป้องกันโรคหัด-หัดเยอรมัน ไปยัง
โรงพยาบาลในพื้นที่ที่รับผิดชอบระหว่างวันที่ ๒๕ มีนาคม
ถึง ๑ เมษายน ๒๕๖๓ โดยมีผลการด�ำเนินงานในเรือนจ�ำ/
ทัณฑสถานเป้าหมายระยะที่ ๑ จ�ำนวน ๒๕ แห่ง กองโรค
ป้องกันด้วยวัคซีนได้รับรายงานแล้วจ�ำนวน ๑๐ แห่ง พบว่า
ผูต้ อ้ งขังได้รบั วัคซีน จ�ำนวน ๒๖,๑๔๗ ราย จากเป้าหมาย
จ�ำนวน ๒๗,๐๖๕ ราย คิดเป็นร้อยละ ๙๖.๖๑ และ
เจ้าหน้าที่ได้รับวัคซีน จ�ำนวน ๓๘๕ ราย จาก
เป้าหมาย จ�ำนวน ๘๓๗ ราย คิดเป็นร้อยละ
๔๖.๐๐ รวมผู้ที่ได้รับวัคซีนทั้งสิ้น
จ�ำนวน ๒๖,๕๓๒ ราย จากเป้าหมาย
จ� ำ นวน ๒๗,๙๐๒ ราย
คิดเป็นร้อยละ ๙๕.๐๙
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 127
 การพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.)
ผลงานกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ
ร่ ว มจั ด ท� ำ หลั ก สู ต รอาสาสมั ค รสาธารณสุ ข เรื อ นจ� ำ (อสรจ.) ในโครงการราชทัณฑ์ปน ั สุข
รายวิชา “การเฝ้าระวังป้องกัน ควบคุม โรคติดต่อและภัยสุขภาพ ท�ำความ ดี เพื่ อชาติ ศาสน์ กษัตริย์

ที่เป็นปัญหาส�ำคัญ”
สนับสนุนการอบรมครูฝึกอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.)
(ครู ก.) ด้านการเฝ้าระวังป้องกัน ควบคุมโรค
ร่วมฝึกอบรมอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) กับภาคีเครือข่าย
(กรมวิชาการระดับเขต/สสจ./เรือนจ�ำ)

่ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ
ชุดสือ
ในโครงการราชทัณฑ์ปน ั สุข
ท�ำความ ดี เพื่ อชาติ ศาสน์ กษัตริย์

การอบรม อสรจ.

การพั ฒนาครูฝึก
อสรจ. (ครู ก.)

่ การสอน/ภาพพลิก/วิดีโอ/บทละคร
สือ
ความรู้สุขภาพ โดยกรมอนามัย การวางระบบบริการทันตสุขภาพ
ร่วมกับ GMM แกรมมี่ ส่งเสริมผู้ต้องขังดูแลสุขภาพช่องปาก

128 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 129

 การจัดกิจกรรมรณรงค์สร้างเสริมสุขภาพช่องปาก
โดยกรมอนามัย มีผลการด�ำเนินงาน ดังนี้
เรือนจ�ำ/ทัณฑสถานที่มีการจัดกิจกรรมทั้งสิ้นจ�ำนวน ๙๐ แห่ง
การตรวจเยีย่ มด้านสุขาภิบาล
สถานกักขัง จ�ำนวน ๑ แห่ง สถานพินิจฯ จ�ำนวน ๑ แห่ง อาหารในเรือนจ�ำ โดยผู้บริหาร
และศูนย์ฝึกและอบรมฯ จ�ำนวน ๑ แห่ง กระทรวงสาธารณสุข

ผู้มารับบริการรักษาทางทันตกรรม จ�ำนวน ๑๓,๕๘๐ ราย

ผู้มารับบริการสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก จ�ำนวน ๙,๘๕๙ ราย
กิจกรรมทันตกรรม
ส�ำหรับผู้ต้องขัง

การพัฒนาศักยภาพ แพทย์ พยาบาลของทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ โดยกรมการแพทย์

การจัดกิจกรรมด้านอนามัยและสิ่งแวดล้อม ตรวจเยี่ยมด้านอาหารปลอดภัย
ณ เรือนจ�ำกลางเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ เรือนจ�ำกลางเพชรบุรี จังหวัดเพชรบุรี
เรือนจ�ำกลางเขาบิน จังหวัดราชบุรี ทัณฑสถานหญิงกลาง เรือนจ�ำกลางคลองเปรม
กรุงเทพมหานคร และสนับสนุนชุดทดสอบความปลอดภัยในอาหาร (ชุดทดสอบสาร
บอแรกซ์ สารฟอกขาว สารกันรา สารฟอร์มาลิน และสารเคมีป้องกันก�ำจัดศัตรูพืช)
จัดท�ำคู่มือแนวทางการจัดการด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขาภิบาลอาหารและน�้ำ
ในเรือนจ�ำ
จัดท�ำค�ำแนะน�ำเรือ่ ง การจัดการด้านอนามัยสิง่ แวดล้อมส�ำหรับเรือนจ�ำในสถานการณ์
การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (COVID-๑๙)
จัด Operation pack kit เพื่อสาธิตการตรวจป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙
(COVID-๑๙) ให้กับเรือนจ�ำ ๑๔๒ แห่ง
จัดท�ำและส่งมอบคลิปวิดโี อ เรือ่ ง หลักสูตรการสุขาภิบาลอาหารส�ำหรับผูส้ มั ผัสอาหาร
ที่ปฏิบัติงานในเรือนจ�ำ
ผลิตสื่อ ๒ เรื่อง ได้แก่ ๒๕ เมนูชูสุขภาพลดหวานมันเค็ม และสุขภาพดีเริ่มที่อาหาร
ลดหวานมันเค็ม เติมเต็มผักผลไม้
ให้สามารถดูแลรักษาผู้ป่วยโรคเฉพาะทางที่ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ได้อย่าง
ต่อเนื่อง โดยอบรมหลักสูตรการกู้ชีพแบบองค์รวม CLS (Comprehensive Live
Support) ส�ำหรับแพทย์เวชปฏิบัติทั่วไป และแพทย์ใช้ทุน
รุ่นที่ ๑ ในวันที่ ๒๗ - ๒๙ มกราคม ๒๕๖๓
รุ่นที่ ๒ ในวันที่ ๑๙ - ๒๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๓
การดูแลด้านสุขภาพจิต โดยกรมสุขภาพจิต ได้ร่วมพัฒนาและเป็นวิทยากรหลักสูตร
อบรมอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) วิชาการดูแลผู้มีปัญหาสุขภาพจิตและ
จิตเวชให้แก่อาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) รวมทั้งจัดท�ำท�ำเนียบวิทยากร
ของบุคลากรในสังกัดกรมสุขภาพจิตครอบคลุมทั้ง ๑๓ บริการสุขภาพ
ผลการด�ำเนินงาน
พั ฒนาหลักสูตร อสรจ. ปี ๒๕๖๓

130 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 131

 ๑.๓ การให้บริการตรวจรักษา และการฟื้ นฟู สภาพ
ภาพแพทย์ออกตรวจรักษาแผนกผู้ป่วยนอก (OPD)
กรมการแพทย์ให้การสนับสนุนทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ในการตรวจวินิจฉัยและรักษา ที่ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์
โรคเฉพาะทางให้กับผู้ต้องขังของทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ และ ๗ เรือนจ�ำเครือข่าย
๑ เยี่ ย มทั ณ ฑสถานโรงพยาบาลราชทั ณ ฑ์ ประสานความต้ อ งการ สาขาศัลยกรรมกระดูกและข้อ

การสนับสนุนฯ
๒ เปิดคลินกิ ตรวจรักษา และผ่าตัด โรคเฉพาะทางทีท่ ณั ฑสถานโรงพยาบาล-
ราชทัณฑ์ โดยแพทย์จิตอาสากรมการแพทย์ เริ่มออกตรวจ OPD และ
รับปรึกษาทางไกล (Teleconference) เดือน มีนาคม – กันยายน ๒๕๖๓
มีผู้ต้องขังเข้ารับบริการตรวจรักษาจ�ำนวนทั้งสิ้น ๔๙๒ ราย โดยทั้งนี้
ได้มีการผ่าตัดท�ำผ่าตัด/หัตถการที่ ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์: สาขาศัลยกรรมทั่วไป
Tracheostomy จ�ำนวน ๑ ราย, Excision จ�ำนวน ๒ ราย, FNA
จ�ำนวน ๔ ราย, I&D จ�ำนวน ๓ ราย, skin Bx. จ�ำนวน ๑ ราย, U/S, CT
abdomen) Refer ไปผ่าตัดที่สถาบันประสาทวิทยา Craniotomy
จ�ำนวน ๑ ราย, Craniectomy จ�ำนวน ๑ ราย, Balloon embolization
จ�ำนวน ๑ ราย นอกจากนี้ กรมการแพทย์ได้สนับสนุนแพทย์เฉพาะทาง
จิตอาสา ออกตรวจรักษาแผนกผู้ป่วยนอก (OPD) และให้การปรึกษา
การรักษาผ่านระบบ Tele-
medicine แก่ทัณฑสถาน
โรงพยาบาลราชทั ณ ฑ์
เดื อ นมี น าคม-กั น ยายน สาขาโสต ศอ นาสิก
พ.ศ.๒๕๖๓

ผู้บริหารกระทรวงสาธารณสุขเข้า
่ มชมและรับฟังปัญหาของ
เยีย
ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์

132 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 133

 ภาพแพทย์ออกตรวจรักษาแผนกผู้ป่วยนอก (OPD)
ที่ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์

สาขาสูตินรีเวช สาขาประสาทวิทยา สาขาจิตเวช

สาขาศัลยกรรมทางเดินปัสสาวะ

สาขาอายุรกรรมโรคไต

สาขาโรคผิวหนัง

134 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 135

 รับปรึกษาทางไกลผ่านระบบ Telemedicine

การให้ค�ำปรึกษาด้านการรักษาผู้ป่วยแก่ทีมแพทย์ของทัณฑสถานโรงพยาบาล กรมสุขภาพจิต ได้ด�ำเนินการพัฒนาระบบบริการสุขภาพจิตและจิตเวชส�ำหรับผู้ต้องขังใน

ราชทัณฑ์ ผ่านระบบการปรึกษาทางไกล (Telemedicine) โดยทีมแพทย์เฉพาะทาง เรือนจ�ำและทัณฑสถาน ดังนี้
จิตอาสา กรมการแพทย์ ช่วงสถานการณ์ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ ๑ จัดท�ำแนวทางการให้บริการสุขภาพจิตและจิตเวชส�ำหรับผู้ต้องขังในเรือนจ�ำและทัณฑสถาน
(COVID-๑๙) เนื้อหาประกอบด้วย การให้บริการสุขภาพจิตและจิตเวชส�ำหรับผู้ต้องขังในเรือนจ�ำและ
กรมการแพทย์สนับสนุนแพทย์ บุคลากร และวัสดุทางการแพทย์ เพื่อให้บริการ ทัณฑสถาน การให้บริการตรวจรักษาผู้ต้องขังป่วยจิตเวชผ่านระบบ Telepsychiatry
ร่ ว มออกหน่ ว ยแพทย์ เ คลื่ อ นที่ พ ระราชทานตามโครงการราชทั ณ ฑ์ ป ั น สุ ข ๒ จัดท�ำคูม่ อื การให้บริการตรวจรักษาผูต้ อ้ งขังป่วยจิตเวชผ่านระบบ Telepsychiatry เพือ่ ให้การ
ท�ำความ ดี เพื่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ระหว่างวันที่ ๒๕ – ๒๖ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๓ ให้บริการเป็นไปในทิศทางเดียวกัน
ณ ทัณฑสถานหญิงกลาง กรมราชทัณฑ์ โดยให้บริการจ�ำนวน ๕ สาขา ได้แก่ ๓ พัฒนาระบบการให้บริการตรวจรักษาผูต้ อ้ งขังป่วยจิตเวชผ่านระบบ Telepsychiatry ระหว่าง
ด้านทันตกรรม โดยสถาบันทันตกรรม ให้บริการขูดหินปูน อุดและถอนฟันผู้ต้องขัง หน่วยงานสังกัดกรมสุขภาพจิตและเรือนจ�ำและทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ รวม ๕ แห่ง ได้แก่
จ�ำนวน ๒๗๔ ราย สถาบันกัลยาณ์ราชนครินทร์ร่วมกับทัณฑสถานหญิงธนบุรี โรงพยาบาลสวนปรุงร่วมกับ
ด้านสูตินรีเวช โดยโรงพยาบาลราชวิถี ให้บริการตรวจคัดกรองและรักษาผู้ต้องขัง ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ สถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา ร่วมกับเรือนจ�ำกลาง
จ�ำนวน ๓๕๐ ราย สมุทรปราการ โรงพยาบาลจิตเวชนครพนมราชนครินทร์ร่วมกับเรือนจ�ำกลางนครพนม
ด้านโรคผิวหนัง โดยสถาบันโรคผิวหนัง ให้บริการตรวจรักษาผู้ต้องขัง จ�ำนวน ๓๙๓ ราย และโรงพยาบาลนครราชสีมาราชนครินทร์ร่วมกับเรือนจ�ำกลางนครราชสีมา ซึ่งมีผู้ต้องขัง
ด้านโรคตา โดยโรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) ให้บริการวัดสายตา ตรวจ สามารถเข้าถึงบริการผ่านระบบดังกล่าว รวมทั้งสิ้นจ�ำนวน ๓๓๗ ราย
และรักษาผู้ต้องขัง จ�ำนวน ๕๑๘ ราย ๔ จัดท�ำระบบฐานข้อมูลผู้ป่วยนิติจิตเวช (ผู้ต้องขังป่วยจิตเวช)
ด้านการฟืน้ ฟูสมรรถภาพ โดยสถาบันสิรนิ ธร เพือ่ การฟืน้ ฟูสมรรถภาพทางการแพทย์
แห่งชาติ ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย.
ให้ความรู้ด้านการฟื้นฟูสมรรถภาพ การดูแลผู้ป่วยติดเตียง และการฝึกปฏิบัติให้แก่ ๖๓ ๖๓ ๖๓ ๖๓ ๖๓ ๖๓ ๖๓ ๖๓ ๖๓ ๖๓ ๖๓
ผู้ต้องขัง จ�ำนวน ๑๙๕ ราย
๑ ๓ ๕

ประชุมผู้เกี่ยวข้องร่วมกันพัฒนา
ระบบฐานข้อมูลและความต้องการ
ของผู้ที่ใช้งานระบบ (๒ ครั้ง)
๒
ก�ำหนดรายละเอียดคุณลักษณะ
ครุภัณฑ์คอมพิวเตอร์ระบบฐาน
ข้อมูลนิติจิตเวช
การปรึกษาทางไกล (Telemedicine) โดยทีมแพทย์เฉพาะทางจิตอาสา กรมการแพทย์
เสนอโครงการเข้าประชุมคณะกรรมการ พั ฒ น า ร ะ บ บ โ ด ย
บริ ห ารและจั ด หาระบบคอมพิ ว เตอร์ บริษัทผู้รับจ้าง
ประจ�ำกรมสุขภาพจิต
๔ ๖
ได้ รั บ การรั บ รองการจั ด หาระบบ ประชุ ม ชี้ แ จงการใช้ ง านระบบ
คอมพิวเตอร์ขนาดเล็กทีม่ มี ลู ค่าไม่เกิน ฐานข้อมูลนิตจิ ติ เวชผ่านแอปพลิเคชัน
๕ ล้านบาท จากคณะกรรมการบริหาร Cisco Webex
และจัดหาระบบคอมพิวเตอร์กระทรวง
สาธารณสุข

แผนภูมิที่ ๑๔ แผนการด�ำเนินงานการจัดระบบฐานข้อมูลนิติจิตเวช
ปีงบประมาณ ๒๕๖๓

136 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 137

 ๑.๔ การส่งต่อ ไปรักษา ตัวอย่างผู้ป่วยวิกฤตที่ถูกส่งต่อ (refer)
ช่องทางด่วน (Fast Track)
สถานพยาบาลเฉพาะทาง กรมการแพทย์ เป็นเครือข่ายรับและส่งต่อการดูแลรักษาเฉพาะทางของ
มารับการรักษาตัวที่สถาบันโรคทรวงอก
ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ทั้งแบบผู้ป่วยนอก (OPD) และ ผู้ป่วยใน (IPD)
ผู้ต้องขังชาย อายุ ๔๙ ปี มีอาการแน่นหน้าอก
จะเป็นลม ต้องใส่ทอ่ ช่วยหายใจ (ETT) แพทย์สงสัย กล้ามเนือ้
ผู้ป่วยใหม่ ผู้ป่วยเก่า
หัวใจขาดเลือด (STEMI) ประสานส่งต่อสถาบันโรค
ทรวงอก ผ่านระบบ Fast Track ทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
พยาบาล/จนท. ที่มากับผู้ป่วย
ลงทะเบียนที่ตู้คว
ิ อัตโนมัติ สถาบันโรคทรวงอกได้ให้การรักษาโดยท�ำใส่สายสวนทาง
ตรวจสอบสิทธิ์ ตึก ๘ ชั้น ๑
หลอดเลือดแดงเพื่อฉีดสีเข้าไปที่ Coronary artery
เจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์แจ้งศูนย์
Refer ล่วงหน้า โทร ๐ ๒๕๔๗ ๐๙๙๑ ช่องทางด่วน (Fast track)
โดยตรง ดู ค วามผิ ด ปกติ ข องหลอดเลื อ ดและหั ว ใจ
พาผู้ป่วยไปที่
Fax.เอกสารใบส่งตัว
และส�ำเนาบัตรประชาชน
คลินิกตรวจโรค ่ ถาบันโรคทรวงอก
มารับการรักษาตัวทีส (Coronary artery catheterization, CAG) เป็น ๑ VVD
เบอร์ ๐ ๒๕๔๗ ๐๙๙๐ ได้ ใ ห้ off ETT และรั บ ไว้ รั ก ษาใน
ตึกผู้ป่วยวิกฤตโรคหัวใจ (CCU) ผู้ป่วย
อาการดีขนึ้ ย้ายขึน้ WARD ๗/๗ สามัญ
๑. แยกโซนผู้ป่วย
๒. ปกปิดโซ่ตรวน
และวางแผนจ�ำหน่าย โดยมีการประสาน
๓. จัดระบบคิวแยก การดูแลและติดตามการรักษา ระหว่าง
จากผู้ป่วยนอกทั่วไป
ที ม แพทย์ ส ถาบั น โรคทรวงอก และ
ทีมทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์
อย่างสม�่ำเสมอ
น�ำผลการตรวจเลือด
วันที่มาตรวจเจ้าหน้าที่ราชทัณฑ์ ประเมิน
X-Ray, EKG และอื่น ๆ
แจ้งศูนย์ Refer ก่อนมาตรวจ คัดกรองอาการ
ให้กับพยาบาลประจ�ำคลินิก
พาผู้ป่วยไปรอตรวจที่แผนก X-Ray
เบอร์ ๑๐๐ ตึก ๖ ชั้น ๑

พบแพทย์

พยาบาล/จนท. ทีมแพทย์รับผู้ป่วยรายที่ ๓ (STEMI)

รับยา
่ ถาบันโรคทรวงอก
ทีส

Admit D/C ๑. ให้ใบรับรองแพทย์

๒. นัดครั้งต่อไป
๓. แจ้งการรักษากับ จนท./
ผู้คุม/ผู้ป่วย
หมายเหตุ เพื่ อความสะดวกรวดเร็ว
๑. ผู้ป่วยที่มีนัดตรวจเลือด, X-Ray, EKG ให้น�ำผลมาด้วยทุกครั้ง
๒. พาผู้ป่วยมาตรวจ ในช่วงเวลา ๐๙.๓๐ - ๑๐.๓๐ น. วันที่ ๓ มี.ค. ๖๓

แผนภูมิที่ ๑๕ แนวทางการให้บริการผู้ป่วย สถาบันโรคทรวงอก : Flow ผู้ป่วย OPD

138 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 139

 ตัวอย่างผู้ป่วยวิกฤตที่ส่งต่อ (refer) ช่องทางด่วน (Fast track)
มารับการรักษาตัวที่สถาบันประสาทวิทยา
ผู้ต้องขังหญิง อายุ ๔๑ ปี มีประวัติเป็นเนื้องอกในสมอง Glioblastoma
multiforme ส่งต่อมาด้วยอาการปวดศีรษะ อาเจียนพุ่ง หมดสติ ๑๙ ชั่วโมง
ก่อนมาโรงพยาบาล หลังจากท�ำ CT พบก้อนเนื้องอกและมีเลือดออกในสมอง
ขนาด ๔.๕x๖.๕ ซม. ร่วมกับมีการกดเบียดเนื้อสมองไปอีกข้าง (Midline
shift) ผู้ป่วยได้รับการผ่าตัด Re-explore craniotomy with gross total
tumor removal at right parietal lobe ภายหลังจากได้รับการผ่าตัด
ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น เริ่มทานอาหารได้วันที่ ๓ หลังผ่าตัดและลุกขึ้นเดิน
ข้างเตียงได้ ๑๐ วันหลังผ่าตัด และผู้ป่วยรายนี้ได้มีการส่งตัวกลับเพื่อไปรับ
การฉายแสงต่อที่ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์
ภาพ CT ก่อนผ่าตัด
ก่อนผ่าตัด
140 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
ตัวอย่างผู้ป่วยโรคซับซ้อนที่ส่งต่อ (refer)
มารับการรักษาตัวที่โรงพยาบาลเลิดสิน
ผู้ต้องขังหญิง อายุ ๒๗ ปี ป่วยด้วยโรคก้อนเนื้องอกขนาดใหญ่มากที่
ล�ำตัว (Neurofibromatosis Type I) ได้เข้ารับการรักษาที่ทัณฑสถาน
โรงพยาบาลราชทัณฑ์ ตั้งแต่วันที่ ๒๓-๒๕ สิงหาคม ๒๕๖๓ ทัณฑสถาน
โรงพยาบาลราชทัณฑ์ ได้ปรึกษาแพทย์จิตอาสาผู้เชี่ยวชาญ กรมการแพทย์
ให้สง่ ต่อ (Refer) ไปรับการผ่าตัดรักษาที่ โรงพยาบาลเลิดสิน หลังท�ำ Excision
and primary closure เมื่อวันที่ ๑๙ สิงหาคม ๒๕๖๓ ผู้ป่วยอาการดีขึ้น
ส่งกลับไปดูแลต่อเนื่องที่ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ผู้ป่วยได้รับ
การผ่าตัดเอาก้อนเนื้องอกขนาดใหญ่ออกไป ตรวจชิ้นเนื้อไม่พบเนื้อร้าย
อาการทั่วไปปกติ มีสุขภาพแข็งแรง และมีความสุข
ก่อนผ่าตัด
ภาพ CT หลังผ่าตัด
หลังผ่าตัด
หลังผ่าตัด
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 141
 ด้านการด�ำเนินการคัดเลือกและจัดซื้อ จัดหา
เครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์
พระราชทาน
กระทรวงสาธารณสุขก�ำหนดให้โครงการราชทัณฑ์ปน
เป็ น ตั ว ชี้ วั ด ประเด็ น การตรวจราชการประจ� ำ ปี ๒๕๖๓
ั สุข สรุปจ�ำนวนวงเงินและ
โดยพิ จารณาให้กองตรวจราชการ กองบริหารการสาธารณสุข
และแต่งตัง ้ คณะผูน ้ เิ ทศงาน ๑๓ เขตสุขภาพ ก�ำกับ ติดตาม
รายการเครื่องมือและครุภัณฑ์
รายงานผล ทั้งนี้ กองบริหารการสาธารณสุขยังได้รับ
มอบหมายให้เป็นผูป ้ ระสานงานหลัก และร่วมเป็นคณะท�ำงาน ทางการแพทย์พระราชทาน
คัดเลือกและจัดซื้อ จัดหา โรงพยาบาล สถานพยาบาล
เรือนจ�ำ เครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์พระราชทาน โรงพยาบาลแม่ข่าย จ�ำนวน ๑๒ แห่ง | จ�ำนวนเงิน ๙๘,๘๘๐,๐๐๐ บาท
เพื่ อให้ เ กิ ด ความโปร่ ง ใสและได้ ค รุ ภั ณ ฑ์ ท่ีมี คุ ณ ลั ก ษณะ
เหมาะสม เกิดประโยชน์สูงสุดต่อผู้ให้และผู้รับบริการ
โรงพยาบาลแม่ขา่ ยทีร่ บั ผิดชอบเรือนจ�ำ
จะได้รบั ครุภณ
ั ฑ์ ๒ รายการ คือ กล้องถ่าย • เขตสุขภาพที่ ๓ รพ.สวรรค์ประชารักษ์
ภาพจอประสาทตาดิจิตอล จ�ำนวน ๑ • เขตสุขภาพที่ ๔ รพ.สระบุรี
เครื่ อ ง และรถเอกซเรย์ เ คลื่ อ นที่ แ บบ • เขตสุขภาพที่ ๕ รพ.นครปฐม
ภาพดิจิตอล ๑ คัน เพื่อให้บริการแก่ผู้ต้องขัง • เขตสุขภาพที่ ๖ รพ.ชลบุรี
ในเรือนจ�ำและประชาชนทั่วไป โดยใช้ • เขตสุขภาพที่ ๗ รพ.ขอนแก่น
บริหารจัดการร่วมกันทุกจังหวัดภายใน • เขตสุขภาพที่ ๘ รพ.อุดรธานี
เขตสุขภาพทีร่ บั ผิดชอบ รายชือ่ โรงพยาบาล • เขตสุขภาพที่ ๙ รพ.ปากช่องนานา
แม่ข่าย จ�ำนวน ๑๒ แห่ง ดังนี้ • เขตสุขภาพที่ ๑๐ รพ.สรรพสิทธิประสงค์
• เขตสุขภาพที่ ๑ รพ.นครพิงค์ • เขตสุขภาพที่ ๑๑ รพ.มหาราชนครศรีธรรมราช
• เขตสุขภาพที่ ๒ รพ.พุทธชินราช • เขตสุขภาพที่ ๑๒ รพ.สงขลา
ตารางที่ ๖ รายงานการใช้ครุภัณฑ์พระราชทานของโรงพยาบาลแม่ข่าย
โครงการราชทัณฑ์ปนั สุข ท�ำความ ดี เพื่ อชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ๑๒ แห่ง

จ�ำนวนผู้ต้องขัง จ�ำนวนประชาชน
รายการครุภัณฑ์ ที่ได้รับบริการ ที่ได้รับบริการ รวมทัง
้ สิ้น
พระราชทาน (ราย)
(ราย) (ราย)

กล้องถ่ายภาพจอประสาทตาดิจิตอล
๒,๘๒๗ ๕,๕๘๐ ๘,๔๐๗
(Digital Fundus Camera)

รถเอกซเรย์เคลื่อนที่แบบภาพดิจิตอล
๑๓๔,๗๔๕ ๕,๑๐๓ ๑๓๙,๘๔๘
(Mobile X-ray)

ข้อมูล ณ วันที่ ๓๐ ตุลาคม ๒๕๖๓

้ จัดหา
การประชุมคณะท�ำงานคัดเลือกและจัดซือ ่ งมือและครุภัณฑ์
ภาพตัวอย่าง เครือ
โรงพยาบาล สถานพยาบาลเรือนจ�ำ เครือ ่ งมือและครุภัณฑ์ ทางการแพทย์พระราชทาน
ทางการแพทย์พระราชทาน และคณะท�ำงานฯ ทีเ่ กีย่ วข้อง ตามโครงการราชทัณฑ์ปนั สุขฯ ระยะที่ ๑

142 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 143

 โรงพยาบาลแม่ข่ายที่ให้บริการเรือนจ�ำ/
ทัณฑสถานเป้าหมาย

โรงพยาบาลแม่ข่าย เรือนจ�ำ โรงพยาบาลแม่ข่าย เรือนจ�ำ

โรงพยาบาลราชบุรี ๑. เรือนจ�ำกลางเขาบิน โรงพยาบาลแม่แตง ๑๓. เรือนจ�ำกลางเชียงใหม่

โรงพยาบาลบ้านค่าย ๒. เรือนจ�ำกลางระยอง โรงพยาบาลนครปฐม ๑๔. เรือนจ�ำกลางนครปฐม

โรงพยาบาลวังทอง ๓. เรือนจ�ำกลางพิ ษณุโลก โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี ๑๕. เรือนจ�ำกลางสุราษฎร์ธานี

๔. เรือนจ�ำจังหวัดพิ ษณุโลก
๕. ทัณฑสถานหญิงพิ ษณุโลก โรงพยาบาลสงขลา ๑๖. เรือนจ�ำกลางสงขลา
๑๗. ทัณฑสถานหญิงสงขลา
โรงพยาบาลปากช่องนานา ๖. เรือนจ�ำกลางคลองไผ่
สถานพยาบาลเรือนจ�ำกลางบางขวาง ๑๘. เรือนจ�ำกลางบางขวาง
โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช ๗. เรือนจ�ำกลางนครศรีธรรมราช
ทัณฑสถานโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ๑๙. เรือนจ�ำกลางคลองเปรม
โรงพยาบาลบางบ่อ ๘. เรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ ๒๐. ทัณฑสถานหญิงกลาง
๒๑. ทัณฑสถานหญิงธนบุรี
โรงพยาบาลบ้านบึง ๙. เรือนจ�ำกลางชลบุรี
โรงพยาบาลนครพิ งค์ ๒๒. ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่
โรงพยาบาลเดอะโกลเดนเกท ๑๐. เรือนจ�ำกลางนครราชสีมา
โรงพยาบาลชลบุรี ๒๓. ทัณฑสถานหญิงชลบุรี
โรงพยาบาลสีคิ้ว ๑๑. ทัณฑสถานหญิงนครราชสีมา
โรงพยาบาลธัญบุรี ๒๔. ทัณฑสถานบ�ำบัดพิ เศษหญิง
โรงพยาบาลนครพนม ๑๒. เรือนจ�ำกลางนครพนม

144 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 145

 โรงพยาบาลแม่ข่ายที่มี
ห้องดูแลผู้ต้องขังเป็นการเฉพาะ

โรงพยาบาลปากช่องนานา จังหวัดนครราชสีมา โรงพยาบาลบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ

โรงพยาบาลบ้านค่าย จังหวัดระยอง โรงพยาบาลบ้านบึง จังหวัดชลบุรี

146 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 147

 โรงพยาบาลเดอะโกลเดนเกท จังหวัดนครราชสีมา โรงพยาบาลนครพนม จังหวัดนครพนม

โรงพยาบาลสีคิว
้ จังหวัดนครราชสีมา โรงพยาบาลแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่

148 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 149

 โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี โรงพยาบาลสงขลา
จังหวัดสุราษฎร์ธานี จังหวัดสงขลา * เป็นโรงพยาบาลที่รับการส่งต่อทั่วไป
กรณีเกินศักยภาพของสถานพยาบาลเรือนจ�ำกลางบางขวาง

โรงพยาบาลพระนั่งเกล้า*

โรงพยาบาลนครพิ งค์ จังหวัดเชียงใหม่ โรงพยาบาลนครปฐม (อยู่ระหว่างด�ำเนินการ)

150 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 151

 ราชทัณฑ์ปันสุข ท�ำความ ดี
เพื่ อชาติ ศาสน์ กษัตริย์

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ผลิตภัณฑ์โครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ
และสมเด็ จ พระนางเจ้ า ฯ พระบรมราชิ นี
ไ ด้ พ ร ะ ร า ช ท า น สั ญ ลั ก ษ ณ์ โ ค ร ง ก า ร
ราชทัณฑ์ปันสุขฯ

หมวกโครงการ

กระเป๋าโครงการ
สัญลักษณ์โครงการ กระเป๋าโครงการที่มาจากฝีมือผู้ต้องขังเรือนจ�ำจังหวัด
(โลโก้) ชัยนาท ที่ระหว่างการจัดท�ำผลิตภัณฑ์โครงการได้มีการใช้
ฝีมือ ความทุ่มเทในการผลิตกระเป๋า ซึ่งส่งเสริมให้ผู้ต้องขัง
เสื้อโครงการ มีก�ำลังใจที่ดีขึ้น

152 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 153


ในการด�ำเนินงานตั้งแต่วันที่ ๒๘ ธันวาคม ๒๕๖๒
ถึงปัจจุบัน ได้มีการติดตามและการประเมินผล โดยทีมนักวิชาการ
รวมทั้ง การรับฟังเสียงสะท้อนจากผู้ต้องขัง
และข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น มีรายละเอียดดังนี้
เสียงสะท้อนจากผู้ต้องขัง ผ่านโครงการ
“เรื่องเล่าราชทัณฑ์ปันสุขฯ ในมุมมองของฉัน”
“...ได้ รั บ การอนุ เ คราะห์ จ ากทางพยาบาลวิ ช าชี พ
อันเนือ่ งมาจากโครงการราชทัณฑ์ปนั สุขฯ ทีท่ างโรงพยาบาล
พระปกเกล้ า จั ง หวั ด จั น ทบุ รี ได้ ใ ห้ ก ารสนั บ สนุ น
บุคลากรทางการแพทย์ ที่เข้ามาดูแลรักษาอาการ
เจ็บป่วยในด้านต่างๆ ให้แก่ผู้ต้องขัง ภายในเรือนจ�ำแห่งนี้
นอกจากนั้น ยังมีโครงการเจาะเลือดผู้ต้องขัง เพื่อ
เสาะหาผู้ต้องขังที่มีอาการเจ็บป่วยในการติดเชื้อใน
กระแสเลือด เช่น HIV เพื่อคัดแยกเป็นผู้ป่วยเฉพาะโรค
และมอบยารักษา และที่ส�ำคัญ พวกผมจะดีใจทุกครั้ง
ทีไ่ ด้รบั การรักษาจากหนึง่ ในโครงการราชทัณฑ์ปนั สุขฯ
นั่ น ก็ คื อ โครงการทั น ตกรรม ที่ เ ข้ า มาตรวจรั ก ษา
โดยการอุดฟันและถอนฟันให้แก่ผตู้ อ้ งขัง ท�ำให้พวกผม
มีสุขภาพช่องปากและฟันที่ดีขึ้น...”
ผู้ต้องขังเรือนจ�ำจังหวัดจันทบุรี
154 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
“...มีอยู่วันหนึ่ง เวลาประมาณ ๑๙.๓๐ น. มีผู้ต้องขังภายในเรือนนอน
มีอาการป่วยหนักมาก อาเจียนเป็นเลือดเต็มขันน�้ำ จึงได้กดกริ่งส่งสัญญาน
ฉุกเฉิน เพื่อให้เจ้าหน้าที่เวรมาดู ค�ำแรกที่ฟังแล้วรู้สึกถึงความอบอุ่นใจ
จากเจ้าหน้าที่เวร คือ “ไหวมั๊ยไอ้หนุ่ม” แต่คนป่วยไม่สามารถโต้ตอบได้
จากนั้น อสรจ. ภายในห้องนอนได้ประเมินอาการและแจ้งต่อเจ้าหน้าที่
และจึงได้ช่วยกันพาตัวผู้ต้องขังป่วยไปยังสถานพยาบาล และได้ทราบ
ภายหลังว่า ผู้ป่วยถูกส่งตัวไปรักษาที่โรงพยาบาลภายนอกเรือนจ�ำ
ได้ทัน จึงรอดชีวิต เพราะอุปกรณ์รักษาพยาบาลเบื้องต้นของทาง
สถานพยาบาลตามโครงการราชทัณฑ์ปนั สุขฯ ได้ชว่ ยชีวติ ไว้ ในมุมเล็กๆ
ผูเ้ ขียนเห็นว่า นีค่ อื ราชทัณฑ์ปนั สุขแก่ผตู้ อ้ งขังอย่างแท้จริงทีเ่ จ้าหน้าที่
ราชทัณฑ์มคี วามเมตตาแก่ผตู้ อ้ งขัง และพระองค์ทา่ นทรงมีความห่วงใย
ผู้ต้องราชทัณฑ์ทุกคน...”
ผู้ต้องขังเรือนจ�ำกลางสมุทรปราการ
“...หน้าประตูแดนมีผู้ต้องขังท�ำงานอยู่ ๔ คน ให้ช่วยงาน อสรจ. มีหน้าที่คอยวัดไข้ เมื่อกลับมาจาก
สถานพยาบาล กลับมาจากเยี่ยมญาติก็จะวัดไข้ก่อนเข้าแดน เพิ่งเริ่มเมื่อมีประกาศมาตรการ
ฉุกเฉินโควิดระบาดครับ เมื่อก่อนไม่มี อสรจ.จะวัดในแต่ละกองงาน เราวัดไข้ผู้ต้องขัง ต้องวัด
ทุกคน อสรจ. แต่ละคนจะไปกับพยาบาลลงตรวจ เช่น โจพาเข้าไปจะเข้าเวร สองคนตั้งโต๊ะ
เก็บโต๊ะ อีกสองคนคอยวัดความดัน เขียนอุณหภูมิให้ผู้ต้องขังที่รอหาหมอใน ๑ เดือน อสรจ.
ทุกคนต้องเข้าเวร ๒ ครั้งครับ ทุกคนอยู่กองงานอยู่แล้ว ดูแลผู้ต้องขังกองงานนั้นๆ ทุกคน
จะผลัดเวรกันมาที่หน้าประตูแดน เวียนกันไป...”
อสรจ. เรือนจ�ำกลางคลองเปรม
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 155
 ข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น

ก่อนโครงการ
๒.๑ การส่งต่อผูต
้ อ
้ งขังป่วยออกรักษาภายนอกเรือนจ�ำ หลังโครงการ
๒๕๐ ๒๕๐

๑๙๙
๒๐๐ ๒๐๐
๑๗๙
๑๗๑
๑๕๕
๑๕๐ ๑๕๐

๑๑๘ ๑๑๓

๑๐๔ ๑๑๓
๑๐๐ ๑๐๐
๘๔ ๑๐๒
๘๓ ๙๗ ๘๐
๖๓
๗๑
๕๘ ๖๑
๕๕ ๕๗ ๖๔ ๖๘ ๖๓ ๖๓
๖๕
๕๐ ๔๖ ๔๒ ๔๓ ๖๐ ๕๐
๓๘
๓๑ ๒๙ ๔๒
๓๙ ๔๐
๑๙ ๓๕ ๒๒ ๓๕ ๓๕ ๓๓
๑๘
๒๗
๒๑ ๒๒
๑๑ ๑๔
๐ ๑๑ ๙ ๐
ิง

กลาง

ุรี

ใหม่

ุรี

ีมา

ุโลก

าบิน

รม

องไผ
่

บุรี

ม่

รปฐม

สีมา

าช

ยอง

ขลา

ร์ธาน
ี

ุโลก
ษหญ

งขวา
สงขล
ชลบ

ธนบ

รากา
ณุโล
ียงให

รพน

รรมร
ราชส

องเป

างชล
พิษณ

พิษณ
างระ
เชียง

างสง
รราช
างเข

างคล
หญิง

าษฎ
างนค
หญิง
หญิง

างพิษ
างนค

างบา

ุทรป
ัดพิเศ

างเช
หญิง

างคล

รศรีธ
นคร

จ�ำกล
หญิง

จ�ำกล
จ�ำกล

จ�ำกล
หญิง

หวัด
างนค

างสุร
สถาน

จ�ำกล
สถาน
สถาน

างสม
จ�ำกล
จ�ำกล

จ�ำกล
สถาน

จ�ำกล

จ�ำกล
บ�ำบ

หญิง

จ�ำกล

างนค
สถาน

เรือน

จ�ำจัง
สถาน

เรือน
เรือน

เรือน
จ�ำกล

จ�ำกล
ทัณฑ

เรือน

จ�ำกล
ทัณฑ
ทัณฑ
สถาน

เรือน
เรือน

เรือน
เรือน
ทัณฑ
สถาน

เรือน
จ�ำกล
เรือน

เรือน
ทัณฑ

ทัณฑ

เรือน

เรือน
เรือน
ทัณฑ

ทัณฑ

เรือน
แผนภูมิที่ ๑๖ จ�ำนวนครั้งการส่งผู้ต้องขังออกไปรักษาภายนอกเรือนจ�ำ
ทั้งแบบนอนพั กค้าง และแบบไปกลับ
๒.๒ อัตราโรคลดลง ๒.๓ การส่งผู้ต้องขัง
ออกไปรักษาพยาบาล
จากแผนภูมิ พบว่า การส่งผู้ต้องขังออกไปรับการรักษาภายนอก จากการด� ำ เนิ น งานตามโครงการฯ พบว่ า ในโรงพยาบาลภายนอก
เรือนจ�ำทั้งแบบนอนพักค้าง In Patient department (IPD) และ เมื่อมีการจัดระบบด้านการแพทย์และสาธารณสุขใน
แบบไปกลับ Outpatient department (OPD) ตั้งแต่ก่อนด�ำเนิน เรือนจ�ำ ท�ำให้โรคต่างๆ ที่เกี่ยวกับทางเดินหายใจ ทั้งประเภทไป-กลับ และค้างคืนลดลง
โครงการราชทัณฑ์ปนั สุข ท�ำความ ดี เพือ่ ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ เรือนจ�ำ/ โรคผิวหนัง ลดลงร้อยละ ๕ และที่เห็นได้ชัดเจน ร้อยละ ๑๘
ทัณฑสถานเป้าหมาย ระยะที่ ๑ ทั้ง ๒๔ แห่ง มีค่าเฉลี่ย ๖๙.๒๑ ครั้ง คือ เมื่อมีสถานการณ์การแพร่ระบาดโรคโควิด-๑๙ ๒.๔ การตรวจมาตรฐาน
หลังด�ำเนินโครงการ ในห้วงเวลาเดียวกัน มีการส่งผู้ต้องขังป่วย พบว่า เรือนจ�ำและทัณฑสถาน สามารถควบคุม เรือนจ�ำ ๕ ด้าน
ออกไปรับการรักษาภายนอกเรือนจ�ำทัง้ แบบนอนพักค้าง In Patient และจัดการโรคได้เกือบ ๑๐๐ % การตรวจมาตรฐานเรือนจ�ำ ๕ ด้าน ได้แก่
department (IPD) และแบบไปกลับ Outpatient department ด้านที่นอน ด้านสูทกรรม ด้านโรงเลี้ยงอาหาร
(OPD) มีค่าเฉลี่ย ๕๖.๑๘ ครั้ง ซึ่งแสดงให้เห็นว่ามีจ�ำนวนครั้ง
ด้านสถานพยาบาล และการก�ำจัดขยะและ
การส่งออกไปรับการรักษาภายนอกเรือนจ�ำลดลง คิดเป็นร้อยละ ๑๘.๘๔
สิ่งปฏิกูล พบว่า ผ่านเกณฑ์ ร้อยละ ๑๐๐

156 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 157

 การติดตาม
๓ การก�ำหนดโครงสร้างผู้รับผิดชอบ
และประเมินผลโครงการ
ระดั บ จั ง หวั ด : เป็ น การ ระดับองค์กร : เรือนจ�ำส่วนใหญ่ใช้โครงสร้างการท�ำงานปกติเป็น
๓.๑ การติดตามการด�ำเนินงานตามโครงการ ก� ำ หนดโครงสร้ า งเพื่ อ ติ ด ตาม ตัวขับเคลื่อนงาน และทุกเรือนจ�ำมีสถานพยาบาลเป็นผู้ขับเคลื่อนหลัก
งานระดับจังหวัด ประกอบด้วย ขณะเดียวกันบางแห่งมีการก�ำหนดโครงสร้างคณะท�ำงานระหว่างเรือน
คณะกรรมการบริ ห ารโครงการฯ ได้แก่ เรือนจ�ำกลางระยอง เรือนจ�ำกลาง
หน่วยงานภาคส่วนต่างๆ จ�ำและโรงพยาบาลแม่ข่ายเพื่อขับเคลื่อนและติดตามงาน เช่น เรือนจ�ำ
ได้มอบหมายให้นกั วิชาการอิสระ (สมหญิง สงขลา เรือนจ�ำกลางนครพนม เรือนจ�ำกลาง
กลางระยอง เรือนจ�ำกลางสงขลา ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่
สายธนู และคณะ) ติดตามการด�ำเนินงาน คลองเปรม ทั ณ ฑสถานหญิ ง เชี ย งใหม่
ในเชิ ง การประเมิ น ความคื บ หน้ า และ ทัณฑสถานหญิงกลาง ทัณฑสถานหญิง
การเปลี่ยนแปลงการด�ำเนินงานในช่วง ธนบุ รี ผลการติ ด ตามมี ป ระเด็ น ความ ๓.๑.๒ การบริหารทรัพยากรบุคคล
เดือนมกราคม - เมษายน ๒๕๖๓ ซึ่งมี คืบหน้าและการเปลี่ยนแปลงที่ส�ำคัญคือ ส่วนใหญ่เป็นการมุ่งสร้างและพัฒนาอาสาสมัครเรือนจ�ำ (Capacity Building) โดย
การติดตามใน ๗ เรือนจ�ำ/ทัณฑสถาน ความร่วมมือระหว่างโรงพยาบาลแม่ข่ายและเรือนจ�ำ เพื่อท�ำหน้าที่คล้ายกับอาสาสมัคร
สาธารณสุข (อสม.) ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต�ำบล (รพ.สต.) คือ จะเป็น
๓.๑.๑ การน�ำองค์กรและการบริหาร
ผู้สังเกตผู้ต้องขังที่มีอาการไม่สบาย ซักประวัติ วัดสัญญาณชีพ ประเมินอาการ
๑ การก�ำหนดนโยบาย ๒ การสื่อสารเพื่ อน�ำไปสู่การปฏิบัติ
เบือ้ งต้น คัดกรองโรคได้โดยเฉพาะ ทีม่ คี วามเสีย่ งต่อการแพร่ระบาด อย่างเช่น
เป็นการก�ำหนดนโยบายจากส่วนกลางเพื่อยกระดับ เรือนจ�ำบางแห่ง เช่น เรือนจ�ำกลาง วัณโรค หรือโรคทางจิตทีอ่ าจใช้ความรุนแรงหรือท�ำร้ายตนเอง สือ่ สารประสาน
การดูแลสุขภาพผูต้ อ้ งขัง ซึง่ ถือว่าเป็นผูด้ อ้ ยโอกาสในสังคม ระยอง ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ มีวิธีการ กับเจ้าหน้าที่เพื่อส่งต่อสถานพยาบาล ปฐมพยาบาลเบื้องต้น ให้ค�ำแนะน�ำ
เพื่อน�ำไปสู่การยกระดับความเท่าเทียมกับประชาชน สื่อสารสร้างความเข้าใจเป้าหมายที่เป็น การดูแลรักษาตัวส�ำหรับโรคที่ไม่มีความสลับซับซ้อน
ทัว่ ไปในเรือ่ งการเข้าถึงบริการทางการแพทย์ นามธรรมไปสู่รูปธรรม เช่น การซ้อมส่ง
และพบว่ า ผู ้ บ ริ ห ารและเจ้ า หน้ า ที่ ผู้ต้องขังป่วยออกไปรักษายังโรงพยาบาล
พบว่า แม้จะมีการก�ำหนดมาตรฐาน ราชทั ณ ฑ์ ป ั น สุ ข ฯ เริ่ ม มี ค วามมั่ น ใจ
ที่ เ ข้ า รั บ ฟั ง นโยบาย รั บ รู ้ แ ละ แม่ข่ายให้ได้ทันท่วงที ไม่ก่อภาวะวิกฤติ
ในภาพรวมสั ด ส่ ว นจ� ำ นวนผู ้ ต ้ อ งขั ง : ในการปฏิบัติงานกว่าเดิมเพราะมีหลัก
ตระหนักถึงความส�ำคัญ หาก ตามมา ท�ำให้ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องต่างเห็น
อสรจ. ไว้ที่ ๑:๕๐ หากในทางปฏิบัติ และทฤษฎีอ้างอิง อย่างไรก็ตาม ยังคง
ส่วนใหญ่ยังขาดความเข้าใจ บทบาทของตนเองว่ า มี ส ่ ว นเกี่ ย วข้ อ ง
จ�ำนวนอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ ต้องการเสริมหนุนพัฒนาศักยภาพทักษะ
ว่ า การปรั บ บทบาทภารกิ จ อย่างไร หรือการพาเจ้าหน้าที่ไปศึกษา
(อสรจ.) มีการเปลี่ยนแปลงเนื่องจากพ้น และความสามารถอย่ า งต่ อ เนื่ อ งโดย
ระบบสาธารณสุข ในเรือนจ�ำ ดูงานที่ รพ.สต. ทีไ่ ด้รบั การประเมินห้าดาว
ก�ำหนดโทษ ประกอบกับโครงสร้างทาง สอดคล้องกับความต้องการของเรือนจ�ำ
เทียบเท่าโรงพยาบาลส่งเสริม ท�ำให้ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องเห็นภาพบทบาท
ภายภาพของเรื อ นจ� ำ /ทั ณ ฑสถานมี ซึ่งมีความแตกต่างกันที่ส�ำคัญไปกว่านั้น
สุ ข ภาพต� ำ บล (รพ.สต.) นั้ น หลักและการท�ำงานของ รพ.สต.
การแบ่งซอยห้องนอนย่อย ท�ำให้จ�ำนวน คื อ ยั ง มี ผู ้ ต ้ อ งขั ง จ� ำ นวนหนึ่ ง ไม่ ท ราบ
ครอบคลุมถึงการป้องกัน การส่งเสริม
อาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) และรับรู้บทบาทหน้าที่ของอาสาสมัคร
สุขภาพ การรักษาและส่งต่อ (สถานพยาบาล
ทีม่ อี ยูไ่ ม่เพียงพอ หรือไม่ครอบคลุมทุกพืน้ ที่ สาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ซึง่ เป็นพืน้ ฐาน
และโรงพยาบาลแม่ข่าย) ตลอดไปจนถึง
อย่างไรก็ตาม อาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ ของความไว้วางใจ (Trust)
การจัดการอนามั ย สิ่งแวดล้อม และไม่เคยเห็ น ภาพ
(อสรจ.) ที่ได้รับการอบรมในโครงการ
ลักษณะการท�ำงานของ รพ.สต.มาก่อน อย่างไรก็ตาม
ผู ้ บ ริ ห ารที่ มี พื้ น ฐานทางด้ า นสาธารณสุ ข หรื อ
มี ป ระสบการณ์ ต รงเห็ น ความจริ ง ในพื้ น ที่ จ ะท� ำ
ความเข้าใจง่าย
158 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 159
 ๓.๑.๓ ส่งเสริมสุขภาพ การบ�ำบัด ๒ การรักษาในสถานพยาบาลและการส่งต่อ
ส่งต่อ และการแพทย์ฉุกเฉิน เมื่อผู้ต้องขังป่วยเข้ารับการตรวจรักษาในสถานพยาบาล อสรจ. จะท�ำหน้าที่ซักประวัติ
การจัดปรับระบบบริการทางการแพทย์
การป้องกัน (prevention) การคัดกรอง การรักษาโรค
รวมถึงอาการเบื้องต้น จัดเตรียม OPD card วัดสัญญาณชีพ ภายใต้การดูแลของเจ้าหน้าที่
พยาบาล หากพยาบาลตรวจรักษาแล้วอาการไม่ดีขึ้น หรือประเมินแล้วเห็นว่าโรคหรืออาการนั้น
เรือนจ�ำทุกแห่งตื่นตัวในการด�ำเนินโครงการ ส่วนใหญ่ต่อยอด มีความสลับซับซ้อน จะส่งต่อให้แพทย์โรงพยาบาลแม่ข่ายตรวจวินิจฉัยและรักษาต่อไป
จากการด�ำเนินงานของสถานพยาบาล
โครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ เป็นนโยบาย ส่งผลให้มีแพทย์เข้ามาตรวจในเรือนจ�ำบ่อยขึ้น
กว่าอดีต ในที่นี้รวมถึงแพทย์เฉพาะทางด้านต่างๆ เพิ่มขึ้น เช่น ทันตแพทย์ จิตเวช สูตินรีเวช
๑ คัดกรองเพื่ อให้การตรวจรักษาและส่งเสริมสุขภาพต่อไป
ในแดนแรกรับ มีการคัดกรองประวัติการรักษา โรคประจ�ำตัวที่เป็นอยู่ เป็นต้น ท�ำให้ผู้ป่วยผู้ต้องขังเข้าถึงการบริการทางการแพทย์ได้ดีขึ้น อย่างไรก็ตามเป็น
ความเสี่ยงที่จะเกิดโรค โดยเฉพาะโรคติดเชื้อ เช่น วัณโรค HIV AIDs ข้อสังเกตว่า จักษุแพทย์ยังคงเป็นสาขาที่เข้าตรวจในเรือนจ�ำน้อยที่สุด
โรคอุบัติใหม่อย่าง Covid-๑๙ โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดัน
โรคทางจิตเวช ฯลฯ โดยใช้เครื่องมือ/ชุดตรวจ/ชุดคัดกรองตามมาตรฐาน สาเหตุการพบแพทย์
ในสถานพยาบาล
ทางการแพทย์ เพื่อให้การรักษาต่อเนื่องและป้องกันการแพร่ระบาดของโรค เรือนจ�ำ
อุปสรรคของการคัดกรองส่วนใหญ่เกิดจาก ๓ สาเหตุ คือ (๑) ผู้ป่วย
ปิดบังหรือไม่ให้ข้อมูลเพราะกังวลต่อผลที่จะตามมา โดยเฉพาะโรคติดเชื้อ
เนื่องจากเกรงจะถูกรังเกียจ (๒) ไม่ทราบประโยชน์ที่จะตามมา รวมถึง (๓)
ไม่รู้มาก่อนว่าตนเองมีโรคประจ�ำตัว
คัดกรองประจ�ำปี เช่น เบาหวาน ความดัน ในผู้ต้องขังอายุที่มากกว่า ๕๕ ปีขึ้นไป
โรคทางนรีเวช เช่น มะเร็งปากมดลูก มะเร็งเต้านม โรคติดต่อติดเชือ้ เป็นต้น
คัดกรองในเรือนจ�ำโดยอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) จะเป็น
ผู้ค้นหา คัดกรองผู้ที่มีอาการผิดปกติ ซึ่งอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ
(อสรจ.) จะกระจายอยู่ตามกองฝึกวิชาชีพและสถานพยาบาลในเวลากลางวัน
และเรือนนอนในเวลากลางคืน
เจ้าหน้าทีห่ รือผูบ้ งั คับแดนเป็นผูท้ มี่ บี ทบาทเสมือนเป็น “gatekeeper” ของ สาเหตุการพบแพทย์
กระบวนการคั ด กรองเพื่ อ ส่ ง ตั ว ผู ้ ต ้ อ งขั ง ป่ ว ยเข้ า รั บ การตรวจรั ก ษาที่ ในโรงพยาบาล
แม่ข่าย
สถานพยาบาล เช่น เจ้าหน้าที่/ผู้บังคับแดนที่มีความกังวลเกรงว่าจะเกิด
ภาวะวิกฤติ มักส่งตัวทันทีโดยไม่รีรอ ส่งผลให้เกิดความหนาแน่นในสถาน
พยาบาล ในทางตรงข้ามหากมีการเข้มงวดมุ่งการควบคุม จะส่งผลต่อ
ความล่าช้าในการส่งต่อรักษา ซึ่งอาจมีความรุนแรงอาการของโรคตามมา

160 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 161

 ๓.๑.๔ การจัดอนามัยสิ่งแวดล้อม
การก�ำจัดสิ่งปฏิกูลและขยะมูลฝอย การก�ำจัดแหล่งพาหะของโรค ยังคง
เป็นการด�ำเนินงานเดิมทีเ่ รือนจ�ำปฏิบตั อิ ยู่ ภายใต้มาตรฐาน ๕ ด้าน แต่ยงั ไม่ได้
บูรณาการเข้าไปในการด�ำเนินงานของโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ เช่น
ผู้ต้องขังยังคงมีพฤติกรรมเก็บอาหารเหลือที่ญาติน�ำมาให้ไว้ในตู้
ส่งผลให้อาหารบูดเน่าและเป็นแหล่งพาหะน�ำโรค
มี ค วามหลากหลายของระบบการจั ด การขยะมู ล ฝอย ตั้ ง แต่
แหล่งก�ำเนิดไปจนถึงการก�ำจัด ซึง่ มีทงั้ เป็นการด�ำเนินงานร่วมกับองค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่นและด�ำเนินการเอง อย่างไรก็ตาม ปริมาณขยะ
สอดคล้องกับปริมาณการบริโภคของผู้ต้องขัง
ปัญหาการขาดแคลนน�้ำหรือปริมาณน�้ำไม่เพียงพอต่อการอุปโภค
ในบางพื้นที่/บางจุดอาจส่งผลต่อโรคผิวหนังได้
ขาดการค้นหาพื้นที่เสี่ยงหรือระบบงานที่ไม่สนับสนุนภาวะการมี
สุขภาพดี เช่น โครงสร้างทางกายภาพของเรือนจ�ำ
๓.๑.๕ การจัดการสิทธิการรักษาพยาบาล
หรือหลักประกันสุขภาพ
ปัญหาที่พบส่วนมากเป็นเรื่องผู้ต้องขังไม่ทราบเลขที่
บัตรประชาชน ไม่มบี ตั รประชาชนติดตัวเข้าเรือนจ�ำ หลายราย
ให้ ร ายละเอี ย ดว่ า ต� ำ รวจยึ ด ในขั้ น ตอนการจั บ กุ ม ไม่ มี
รายละเอียดเลขที่บัตรประชาชนระบุในส�ำนวนศาล (ประเด็นนี้
ต้องตรวจสอบความถูกต้องต่อไป) ซึ่งท�ำให้ด�ำเนินการขึ้น
สิทธิรกั ษาล่าช้าเพิม่ ภาระงาน (หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า)
โรงพยาบาลแม่ขา่ ยเป็นก�ำลังส�ำคัญในการด�ำเนินการขึน้
สิทธิหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า มีเรือนจ�ำหรือทัณฑสถาน
ลงระบบ IT เพือ่ ให้เรือนจ�ำด�ำเนินการขึน้ ทะเบียนสิทธิได้เอง
อย่างคล่องตัว ท�ำให้ผตู้ อ้ งขังเข้าถึงสิทธิในการรักษาพยาบาล
เพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด อีกทั้งเป็นการลดภาระค่าใช้จ่ายของ
โรงพยาบาลแม่ข่าย
162 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข
๓.๑.๖ มีการเปลี่ยนแปลง
ทางโครงสร้างทางกาย
การเปลี่ยนแปลงทางโครงสร้างทางกายภาพเพื่อเตรียมรับ
การด�ำเนินงานเทียบเท่าโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต�ำบล เช่น
ห้องตรวจ ห้องทันตกรรม ห้องพักผู้ป่วย ห้องกักโรค ฯลฯ
๓.๑.๗ การเปลี่ยนแปลงที่ผู้ต้องขัง
ในระยะเริ่มแรกของการด�ำเนินโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ นี้ ยังไม่สามารถสรุป
ได้ว่าผู้ต้องขังมีสุขภาพดีขึ้นอย่างไร เพราะต้องการข้อมูลสะท้อนกลับอย่างเป็น
วิทยาศาสตร์และเป็นระบบ ซึ่งต้องมีการหารือของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในการก�ำหนด
ข้อมูลร่วมกันวางแผนระบบการเก็บข้อมูล และการวิเคราะห์ขอ้ มูล แต่อย่างไรก็ตาม
พบการเปลี่ยนแปลง
จากการสุ่มผู้ต้องขังที่เข้าร่วมในการด�ำเนินโครงการระบุว่า ผู้ป่วย
ผูต้ อ้ งขังมีโอกาสดูแลสุขภาพตนเอง ได้รบั การตรวจรักษาทางการ
แพทย์ได้ดีกว่าก่อนต้องโทษในเรือนจ�ำ
ผลการรักษา คือ ไม่เกิดภาวะรุนแรงของโรค สามารถสะท้อนถึง
คุณภาพของการรักษาได้ ผูป้ ว่ ยผูต้ อ้ งขังกลุม่ เฉพาะโรคไม่สามารถ
ปรับพฤติกรรมตามค�ำแนะน�ำของแพทย์ได้ โดยเฉพาะการรับ
ประทานอาหาร การออกก�ำลัง อันเนื่องมาจากวิถีชีวิตในเรือนจ�ำ
ที่ต้องปฏิบัติตาม
๓.๑.๘ เกิดการท�ำงานร่วมกัน
กับภาคีองค์กรต่างๆ
เกิ ด การท� ำ งานร่ ว มกั น กั บ ภาคี อ งค์ ก รต่ า งๆ
ในลักษณะข้ามกระทรวงอย่างกว้างขวาง เช่น กระทรวง
ยุตธิ รรม กระทรวงสาธารณสุข (โรงพยาบาล กรมอนามัย
กรมควบคุมโรค ฯลฯ) กระทรวงมหาดไทย (องค์กร
ปกครองส่ ว นท้ อ งถิ่ น ) กระทรวงการอุ ด มศึ ก ษา
วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (มหาวิทยาลัย)
ส�ำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ฯลฯ
ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 163
 ๓.๒ การประเมินผลโครงการ

คณะกรรมการบริหารโครงการ ได้มอบหมายให้คณะ
สาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ประเมินผลโครงการ
ซึ่งจากการลงพื้นที่ระหว่างเดือนมิถุนายนถึงสิงหาคม ๒๕๖๓
มีผลการประเมินในบางประเด็น ดังนี้

๓.๒.๑ บริบทของเรือนจ�ำ
๑ ๒
แดนพยาบาล ในเรือนจ�ำชายส่วนใหญ่ ได้รับ
การพัฒนาให้มพี นื้ ทีแ่ ยกเป็นสัดส่วน ในการปฏิบตั งิ าน
เอื้อต่อการจัดวางเครื่องมืออุปกรณ์พระราชทาน
และจัดบริการโดยทีมแพทย์ และสาธารณสุขของ
โรงพยาบาลแม่ ข ่ า ย แต่ ทั ณ ฑสถานหญิ ง ยั ง มี
ปัญหาเรือ่ งพืน้ ที่ และระบบโครงสร้างของเรือนจ�ำ
ที่มีการใช้งานมาเป็นเวลานาน นอกจากจะส่งผล
ต่อการจัดบริการแล้ว ยังท�ำให้มีผลต่อสุขอนามัย
ของผูต้ อ้ งขังด้วย เช่น การมีพนื้ ทีใ่ นการตากผ้าไม่
เพียงพอ ท�ำให้มีโรคผิวหนัง และเชื้อรา โรคหิด
แพร่ระบาดในเรือนจ�ำ และส่งผลในกรณี มีการย้าย
ผู้ต้องขังไปเรือนจ�ำกลาง เพื่อรับการตรวจรักษา
ในกรณีที่โรงพยาบาลแม่ข่ายท�ำงานไม่ได้
รูปแบบการท�ำงานของโรงพยาบาลแม่ข่าย
และเรือนจ�ำ พบว่า การเลือกแม่ข่ายด้วยเกณฑ์
ระยะทาง เป็นปัจจัยความส�ำเร็จที่ส�ำคัญร่วมกับ
ความสัมพันธ์ ระหว่างโรงพยาบาลแม่ขา่ ย เรือนจ�ำ
และส�ำนักงานสาธารณสุขจังหวัด เนือ่ งจากความ
ใกล้ ชิ ด และความสั ม พั น ธ์ ใ นพื้ น ที่ กอปรกั บ
ภารกิจการจัดบริการไม่มาก หรือแออัด เหมือน
โรงพยาบาลศูนย์ หรือ โรงพยาบาลจังหวัดเกิด
การท�ำงานร่วมกันมากขึ้น เมื่อเปรียบเทียบกับ
โรงพยาบาลที่มีแม่ข่ายเป็นโรงพยาบาลศูนย์
๓ ๔
การมี ส ่ ว นร่ ว มจากส� ำ นั ก งานสาธารณสุ ข
จังหวัด (สสจ.) ช่วยท�ำให้การขับเคลื่อนระบบ
การรักษา ส่งต่อ ระบบการปรับพื้นที่เรือนจ�ำใน
การติดตั้งเครื่องมือและครุภัณฑ์ทางการแพทย์
พระราชทาน เป็นไปได้เป็นอย่างดี ในทุกจังหวัด
ทีส่ ำ� นักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) มีการท�ำงาน
สนับสนุน จัดท�ำแผนปฏิบัติการ และ ผู้ตรวจ
ราชการ มีการตรวจติดตาม ตัวชีว้ ดั การจัดบริการ
ในเรือนจ�ำของกระทรวงสาธารณสุข ตามข้อตกลงร่วม
จังหวัดที่ยังต้องมีความก้าวหน้าของส�ำนักงาน
สาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) และโรงพยาบาลแม่ขา่ ย
คือ จังหวัดชลบุรี
การพัฒนาระบบสิทธิการเข้าถึงบริการของ
ทุกเรือนจ�ำในจังหวัดที่ทีมประเมินลงพื้นที่ พบว่า
มี ก ารเพิ่ ม ขึ้ น ของการขึ้ น สิ ท ธิ ใ ห้ กั บ ผู ้ ต ้ อ งขั ง
ยกเว้นของจังหวัดเชียงใหม่ ซึง่ โรงพยาบาลแม่ขา่ ย
ยังมีปญั หาการฟ้องร้องจากผูใ้ ช้บริการในพืน้ ที่ จึง
ท�ำให้ผลการขึ้นสิทธิของผู้ต้องขังในเรือนจ�ำกลาง
อยู่ประมาณ ร้อยละ ๘๒ ต�่ำกว่าเรือนจ�ำอื่นๆ
ในโครงการ คือประมาณ ร้อยละ ๙๐ และต�่ำกว่า
ผลการขึ้นสิทธิระดับประเทศ คือ ร้อยละ ๙๖.๘๓

164 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 165

 ๓.๒.๒ การจัดบริการ
๑ มีการจัดบริการทีจ่ ำ� เป็นพืน้ ฐานให้สำ� หรับผูต้ อ้ งขัง ตามแนวทางการพัฒนา
ระบบบริการสาธารณสุขส�ำหรับผู้ต้องขังในเรือนจ�ำ ผลการเยี่ยมส�ำรวจ
การน�ำเสนอข้อมูลการจัดบริการด้านต่างๆ พอสรุปได้ดังนี้ ๓.๒.๓ ประเด็นการขึ้นทะเบียนสิทธิ ๓.๒.๔ การพั ฒนาเรือนจ�ำตามมาตรฐานสิ่งจ�ำเป็น
การจัดบริการรักษาพยาบาลโรคทัว่ ไป โรคเรือ้ รัง และจิตเวช ทุกเรือนจ�ำ ส�ำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ มาตรฐานสิ่งจ�ำเป็นได้ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อเป็นแนวทางใน
มีการจัดบริการโดยทีมแพทย์จากโรงพยาบาลแม่ขา่ ยเพิม่ ขึน้ อย่างชัดเจน ได้มกี ารอนุมตั ใิ ห้แดนพยาบาลของเรือนจ�ำ การจัดบริการเพือ่ ตอบสนองความจ�ำเป็นพืน้ ฐานของผูต้ อ้ งขัง
ด้านการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค พบว่า บริการทันตกรรมส�ำหรับ เป็ น หน่ ว ยขึ้ น ทะเบี ย นสิ ท ธิ ไ ด้ เ อง และ ที่พึงได้รับตามสิทธิการเป็นมนุษย์เมื่อต้องถูกจ�ำกัดสิทธิ
ทุกช่วงวัย การถอน อุด และ ขูดหินปูน มีเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัดเจน การขึ้ น ทะเบี ย นสิ ท ธิ ต ้ อ งด� ำ เนิ น การ เสรีภาพ มาตรฐานสิ่งจ�ำเป็นของเรือนจ�ำ ประกอบด้วย
มีการใช้ชุดท�ำฟันพระราชทานในการจัดบริการ ให้ เ รี ย บร้ อ ยภายใน ๓๐ วั น เนื่ อ งจาก มาตรฐาน ๕ ด้าน คือ ด้านทีน่ อน ด้านสูทกรรม ด้านโรงเลีย้ ง
๒ การจัดบริการในการส่งเสริมป้องกันยังมีไม่มาก การฉีดวัคซีน การคัดกรอง การมีผ้ตู ้องขังระหว่าง ซึง่ ยังรอค�ำพิพากษา อาหาร ด้านสถานพยาบาล และด้านการก�ำจัดขยะและ
มะเร็ง การฝากครรภ์ ดูแลพัฒนาการเด็ก เป็นไปตามเกณฑ์ และด้วย การด�ำเนินการให้เสร็จสิ้นภายใน ๑ เดือน สิ่งปฏิกูล
ความสัมพันธ์ที่ดี จึงเป็นตัวเลขที่เหมาะสมกับบริบท ข้อมูลจากการสังเกตในการตรวจเยีย่ มพบว่า เรือนจ�ำกลาง
๓ ระบบการส่งต่อจัดเตรียมระบบบริการตามเกณฑ์มาตรฐานการควบคุม มีการจัดสิ่งจ�ำเป็นได้ดีกว่าทัณฑสถานหญิงและเรือนจ�ำ
ของกรมราชทัณฑ์ ยังอยู่ระหว่างการพัฒนาของโรงพยาบาลแม่ข่าย จังหวัด ทั้งนี้อาจเป็นเพราะอายุการใช้งานของเรือนจ�ำเป็น
ซึ่งบางแห่งยังมีข้อจ�ำกัด เรื่องพื้นที่ และงบประมาณ ปัจจัยส�ำคัญ
๔ ระบบ Telemedicine, Telepsychiatry มีการด�ำเนินการแล้วและอยู่
ระหว่างการพัฒนาในการเชื่อมประสานกับผู้เชี่ยวชาญในโรงพยาบาล
แม่ขา่ ย และกับผูเ้ ชีย่ วชาญของกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุขด้วย
ข้อมูลจากการสัมภาษณ์ เจ้าหน้าทีแ่ ดนพยาบาล สะท้อนให้เห็นการท�ำงาน
ทีด่ ขี นึ้ มีความร่วมมือ สนับสนุน จากโรงพยาบาลแม่ขา่ ย และส�ำนักงาน
สาธารณสุขจังหวัดเป็นอย่างดีอย่างเห็น ได้ชัด เมื่อเปรียบเทียบกับก่อนมี
โครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ การมีโรงพยาบาลชุมชนเป็นโรงพยาบาล
แม่ข่าย พบว่า เป็นการท�ำงานร่วมกันได้อย่างดีทุกแห่ง ยกเว้น จังหวัด
ชลบุรี

166 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 167

 ทัณฑสถานหญิง ทัณฑสถานหญิง ทัณฑสถานหญิง แดนหญิงเรือน
๓.๒.๕ การประเมินประสิทธิผลการท�ำงาน จ�ำกลาง
ชลบุรี พิ ษณุโลก เชียงใหม่ นครพนม
ของอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.)

ผลการเข้าตรวจเยีย่ มตามโครงการตรวจประเมินโครงการพัฒนาระบบบริการสาธารณสุข
ส�ำหรับผู้ต้องขังในเรือนจ�ำตามโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับอาสาสมัคร เป็นอสรจ.ท�ำหน้าทีช่ ว่ ยเหลือ ท� ำ หน้ า ที่ แ ดนพฤติ นิ สั ย เป็นอสรจ.ช่วยงานในแดน ตอนติดคุกใหม่ๆ คิดมาก
ดู แ ลหญิ ง ตั้ ง ครรภ์ แ ละ ดูแลมุมฝึกอาชีพ เช่น การ โรงงานจักรผ้า สถานทีพ่ อ คิดถึงบ้านท�ำใจไม่ได้เลย
สาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ระหว่างเดือนกรกฎาคม และสิงหาคม ๒๕๖๓ คณะผู้วิจัยได้ใช้ หลังคลอด “ได้ช่วยเหลือ ทอผ้ า การเย็ บ กระเป๋ า อยูไ่ ด้ ไม่แออัดมากนัก แต่ ท�ำไมโชคร้าย ตอนนี้เข้า
แบบสอบถามทีค่ ณะผูว้ จิ ยั สร้างขึน้ เองในการประเมินประสิทธิผลของการพัฒนาของอาสาสมัคร แม่ที่ติดคุก ได้ช่วยเลี้ยง การนวด ร้ า นเสริ ม สวย อยากให้เพิ่มเวลาอาบน�้ำ โครงการวิถธี รรม ก็ทำ� ใจได้
สาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ใน ๓ กลุ่ม เด็ก ก็มีความสุขบ้าง ใน ผูต้ อ้ งขังมีรายได้ดจี ากงาน ทุกวันนี้อาบน�้ำรู้สึกว่ายัง บ้าง ฝึกอาชีพพวกงานปัก
ฐานะที่เราเคยเป็นแม่คน ฝึกอาชีพต่างๆ เหล่านี้ มี เอาฟองออกไม่หมดเลย ผ้ า ท� ำ ให้ มี ส มาธิ ม ากขึ้ น
ผู้ต้องขังประเมินอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) มาก่อน” ร้านค้าของเรือนจ�ำช่วยจัด หมดเวลา โดยเฉพาะเวลา เพื่ อ นๆ ในนี้ ก็ ดู แ ลกั น ดี
อาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ประเมินตนเอง จ�ำหน่ายสินค้าทีบ่ า้ นเฟือ่ งฟ้า มีประจ�ำเดือน ออกไปยังไม่รู้จะท�ำอะไรดี
เจ้าหน้าทีผ่ ใู้ ห้บริการสุขภาพ (พยาบาล แพทย์ ทันตแพทย์) ประเมินอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) ภู มิ ใ จที่ ส ามารถใช้ เ วลา เพราะท�ำนาอย่างเดิมก็ไม่
ว่างในคุกให้เป็นประโยชน์ พอกินอีก เพื่อน อสรจ. อีก
๓.๒.๖ ผลการสัมภาษณ์กลุ่ม คนแนะน� ำ ให้ เ รี ย นเสริ ม
พอสรุปได้ดังตารางที่ ๗ ดังนี้ สวย ออกไปเปิดร้านรายได้
ตารางที่ ๗ หน้าทีค
่ วามรับผิดชอบของอาสาสมัครสาธารณสุขเรือนจ�ำ (อสรจ.) พอเลี้ยงตัวได้ พวกกัวซา
ก็ดี เป็น อสรจ.แดนหญิง
ทัณฑสถานหญิง ทัณฑสถานหญิง ทัณฑสถานหญิง แดนหญิง ดู แ ลมุ ม สุ ข ภาพ คนอ่ า น
เรือนจ�ำกลาง
ชลบุรี พิ ษณุโลก เชียงใหม่ นครพนม หนังสือน้อย มีตา่ งชาติดว้ ย
อ่านไม่ออก คนสนใจท�ำ
กิ จ กรรมบ� ำ บั ด ตามแนว
ท�ำหน้าที่คัดกรองโรคเมื่อ ท� ำ หน้ า ที่ เ ป็ น อสรจ.ที่ ท�ำหน้าที่ อสรจ.แดนพยาบาล ท�ำหน้าที่เป็น อสรจ. แดน หมอเขียวมากกว่า พวกเสือ้ ชัน้ ใน
มีผู้ต้องขังรับใหม่ โดยการ โรงงานทอผ้า ได้รับการ โดยจะท�ำหน้าที่คัดกรอง พยาบาล ช่วยดูแลผูต้ อ้ งขัง ของใช้ส่วนตัว ผ้าอนามัย
สั ง เกตลั ก ษณะท่ า ทาง อบรม อสรจ.รุน่ ที่ ๒ ความ แรกรั บ ช่ ว ยเหลื อ กรณี สูงอายุ และผลิตน�ำ้ สมุนไพร เป็น อสรจ.แดนผู้สูงอายุ ปัจจุบันท�ำหน้าที่มุม To มีไม่ค่อยพอใช้ ต้องซื้อเพิ่ม
แล้ ว ซั ก ประวั ติ ต ามแบบ ภูมิใจคือได้ช่วยเหลือดูแล ผูต้ อ้ งขังรายใหม่ตอ้ งบ�ำบัด ตามสูตรหมอเขียว ก็ภมู ใิ จ จะคอยช่วยเหลือผู้สูงอายุ be number one และ จากร้านค้า
คัดกรอง ซึง่ พบว่าผูต้ อ้ งขัง เพือ่ นผูต้ อ้ งขังด้วยกัน โดย และช่วยเหลือดูแลทัว่ ๆ ไป ที่ท�ำตัวเป็นประโยชน์บ้าง ที่ ป ่ ว ยในการท� ำ กิ จ วั ต ร ฝึกอาชีพท�ำเบเกอรีม่ รี ายได้ดี
หญิงรายใหม่ส่วนใหญ่จะ เฉพาะคนที่ ม าใหม่ จะ สิ่งที่ภูมิใจคือ ได้ท�ำงาน ในเรือนจ�ำ อยากให้มีการ ประจ�ำวัน เช่น อาบน�ำ้ กินข้าว จากการท� ำ ขนมขายใน
โดนคดี ย าเสพติ ด จะยัง คอยดูแล และให้คำ� แนะน�ำ ช่วยเหลือเพือ่ นๆ มีปญ ั หา ผลิตสมุนไพรส�ำหรับรักษา กิ น ยา ภู มิ ใ จที่ ไ ด้ ดู แ ล เรือนจ�ำ บางที่มีงานเลี้ยง ท�ำหน้าที่ อสรจ. สูทกรรม มาสมัครเป็น อสรจ. หลังจาก
ปรับตัวไม่ได้ มีซมึ เศร้า ไม่ ให้ ห ายเศร้ า ชอบอ่ า น ตบตีกันบ้าง โดยเฉพาะ นวด ประคบ เพราะคนแก่ ผู้สูงอายุ เหมือนได้ดูแล ก็ จ ะมี ค นโทรมาสั่ ง ไป พบว่า พื้นที่แดนสูทกรรม อบรมได้ท�ำหน้าที่ที่แดน
ค่อยพูด เก็บตัว ตนเองจึง หนั ง สื อ ธรรมะ จะช่ ว ย แย่ ง ทอมกั น ตนเองจะ ปวดเมื่อยกันมาก ญาติผู้ใหญ่ จัดเลีย้ งหรืองานวันเกิดต่างๆ ลื่นมาก มีผู้ต้องขังได้รับ สูทกรรม เรือ่ งเมนูอาหาร
หลั ง ออกจากเรื อ นจ� ำ อุ บั ติ เ หตุ จ ากการลื่ น ล้ ม จะมีเจ้าหน้าที่โภชนาการ
คอยไปพูดคุย ปลอบใจ ให้ ดูแลหนังสือในมุมหนังสือ แนะน�ำให้ประพฤติตนดีดี
ตัง้ ใจจะไปเปิดร้านเบเกอรี่ บ่ อ ยๆ นอกจากพื้ น ที่ มาดูแล อาหารพอรับได้
ผู ้ ต ้ อ งขั ง รายใหม่ ค ่ อ ยๆ ของในแดนด้วย แต่เวลา จะได้ลดโทษ จะได้ออกเร็วๆ เพราะถ้ า ไปท� ำ งานตาม สูทกรรมลืน่ แล้ว พืน้ ห้องส้วม แต่ข้าวแข็งไปนิด คนแก่
ปรับตัวในการอยู่ในคุกได้ ท�ำงานไม่ค่อยได้อ่าน จะ บริษัท คงไม่มีใครรับคน ทุกแดนลื่นหมด ผู้สูงอายุ จะเคี้ยวยาก ปัญหาที่พบ
อ่ า นตอนกลั บ ไปเรื อ น ขีค้ กุ แบบเธอ คอยให้กำ� ลังใจ จะล� ำ บากมาก เคยเกิ ด บ่อยในแดนนีค้ อื อุบตั เิ หตุ
นอน เพื่อนๆ ชอบอ่ า น เพือ่ นๆ ทีต่ ดิ ยาด้วยกัน มา อุบตั เิ หตุลนื่ ล้มในห้องส้วม เล็กๆน้อยๆ เช่น หกล้ม
หนั ง สื อ ชี ว จิ ต หมอชาว ใหม่ๆ จะมีอาการเสีย้ นยา ด้วย อยากให้เรือนจ�ำช่วย มีปวดหลัง ปวดเอว ดีใจ
บ้ า น อยากให้ มี ห นั ง สื อ บ้าง ต้องช่วยกันจับ และ ปรับพื้นส่วนนี้ ที่ได้ท�ำอาหารสุขภาพให้
ใหม่ๆ มาเพิ่ม ระวังไม่ให้อาละวาด เพื่อนๆ กิน
168 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 169
 ภาคผนวก

ภาคผนวก พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์

จ�ำนวน ๑๒๘,๙๐๐,๖๐๐ บาท เพื่ อด�ำเนินโครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ ระยะที่ ๒
มีเรือนจ�ำเป้าหมาย ๑๙ แห่ง ได้แก่

แผนการด�ำเนินงาน ๑. เรือนจ�ำอ�ำเภอธัญบุรี

โครงการราชทัณฑ์ปันสุขฯ ๒. เรือนจ�ำอ�ำเภอกบินทร์บุรี

๓. เรือนจ�ำอ�ำเภอกันทรลักษณ์
ระยะสั้น ระยะกลาง
(เริม
่ ต้นโครงการ - กรกฎาคม ๖๓) (สิงหาคม ๖๓ - ธันวาคม ๖๓) ๔. เรือนจ�ำอ�ำเภอนางรอง

• คัดเลือก จัดหาและ
พระราชทานเครื่องมือแพทย์
• จัดท�ำหลักสูตร อสรจ.
เพื่ อพั ฒนาอาสาสมัคร
สาธารณสุขเรือนจ�ำ
• จัดมุมเรียนรู้ด้านสุขภาพ
• การท�ำสื่อการเรียนรู้เกี่ยวกับสุขภาพ
• จัดท�ำแดนแรกรับให้มีการคัดกรองโรค
• ติดตามประสานงานเกี่ยวกับ
การสงเคราะห์ผู้ต้องขัง สูงอายุเจ็บป่วย
พิ การหลังปล่อยที่ไม่มีญาติ
ระยะยาว
๕. เรือนจ�ำอ�ำเภอรัตนบุรี
• ติดตามและประเมินผล และแก้ไข
ข้อขัดข้องในการด�ำเนินงานตามแผน
๖. เรือนจ�ำอ�ำเภอสีค้ว
ิ
ระยะสั้น
• พั ฒนาโรงพยาบาลแม่ข่าย ๗. เรือนจ�ำอ�ำเภอพล
ทั้งด้านสถานที่ เครื่องมือและครุภัณฑ์
ด้านการแพทย์ ๘. เรือนจ�ำอ�ำเภอเทิง
• รพ.แม่ข่าย ปรับปรุงสถานที่ใน รพ.
๙. เรือนจ�ำอ�ำเภอแม่สะเรียง
ให้เหมาะสมในการรับรู้ผู็ต้องขัง
เป็นผู้ป่วยใน ๑๐. เรือนจ�ำอ�ำเภอสวรรคโลก
• พั ฒนาระบบแพทย์ทางไกล
• การบริการด้านการแพทย์เฉพาะทาง ได้แก่ ๑๑. เรือนจ�ำอ�ำเภอหล่มสัก
จักษุกรรม จิตเวช ทันตกรรม เป็นต้น
• บูรณาการบริหารจัดการ ๑๒. เรือนจ�ำอ�ำเภอทองผาภูมิ
ด้านโรคติดต่อ ได้แก่
การตรวจคัดกรอง
๑๓. เรือนจ�ำอ�ำเภอทุ่งสง

(ถาวร - มกราคม ๖๔ เป็นต้นไป) การตรวจสุขภาพผู้ต้องขัง ๑๔. เรือนจ�ำอ�ำเภอปากพนัง

เพื่ อคัดกรองโรคติดต่อ
• ด�ำเนินการต่อเนื่องตามแผน ระยะสั
้นและ • ปรับปรุงอนามัยสิ่งแวดล้อม ๑๕. เรือนจ�ำอ�ำเภอหลังสวน
ระยะกลางและด�ำเนินการต่อในเรือนจ�ำ การป้องกันโรค
ที่ยังไม่ได้ด�ำเนินการ และการส่งเสริมสุขภาพ ๑๖. เรือนจ�ำอ�ำเภอนาทวี
• รวบรวมข้อมูล ศึกษา วิเคราะห์ วิจัย • อบรมเพิ่ มเติม และทบทวน
๑๗. เรือนจ�ำอ�ำเภอเบตง
ประเมินผลและพั ฒนาปรับปรุงแผน อาสาสมัครสาธารณสุข
• รายงานผลการด�ำเนินงานให้ เรือนจ�ำ ๑๘. เรือนจ�ำอ�ำเภอฝาง
คณะกรรมการทราบอย่างต่อเนื ่อง • พั ฒนาบุคลากรทางการ
แพทย์ในสถานพยาบาล ๑๙. เรือนจ�ำอ�ำเภอแม่สอด
เรือนจ�ำ

170 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 171

 คณะที่ปรึกษา
• พลเอก ไพบูลย์ คุ้มฉายา
• พลอากาศเอก สุบิน ชิวปรีชา
• ศาสตราจารย์พิเศษวิศิษฏ์ วิศิษฏ์สรอรรถ
• นายแพทย์เกียรติภูมิ วงศ์รจิต

คณะผู้จัดท�ำ
• อธิบดีกรมราชทัณฑ์
• ผู้อ�ำนวยการกองบริหารการสาธารณสุข ส�ำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข
• ผู้อ�ำนวยการกองกลาง ส�ำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม
• นายแพทย์พรเพชร ปัญจปิยะกุล
• นายแพทย์ศรุตพั นธุ์ จักรพั นธุ์ ณ อยุธยา
• นางพาหุรัตน์ คงเมือง ทัยสุวรรณ์
• นางวิราณี นาคสุข
• นายวรพงษ์ น้อยสุขเสริม
• นางจิรภา สินธุนาวา
• นายวีระกิตติ์ หาญปริพรรณ์
• นางอาภรณ์ แก้วเวียงชัย
• นางกนกวรรณ จิ๋วเชื้อพั นธุ์
• นางสุพรรณนา วางอภัย
• นายบุญธรรม บุญชูวงศ์
• นางสาวพรนภา นิมิตรธนะเศรษฐ์
• นางสาวทิพวัลย์ จันทร์ข�ำ
• นางสาวพั ชราภา กนิษฐานนท์

ฝ่ายภาพ
• นายสหพล เจริญศิลป์

บรรณาธิกร
• นางสาวนิดา ลีฬหวรงค์

ออกแบบและจัดพิ มพ์
• บริษัท บอช สแนป จ�ำกัด

172 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 173

174 ค ร บ ร อ บ ๑ ปี ร า ช ทั ณ ฑ์ ปั น สุ ข ท� ำ ค ว า ม ดี เพื่ อ ช า ติ ศ า ส น์ ก ษั ต ริ ย์ 175