Rozrod Koni

Rozród koni
Opis e-zasobu
Podstawowe informacje o e-zasobie
Materiały mul medialne
Objawy rui u klaczy
Przygotowanie klaczy do krycia i krycie klaczy z ręki
Objawy zbliżającego się porodu i pomoc przy porodzie
Przygotowanie klaczy do inseminacji, inseminacja klaczy
Interaktywne materiały sprawdzające
Słownik pojęć dla e-materiału
Przewodnik dla nauczyciela
Przewodnik dla uczącego się
Netografia i bibliografia
Instrukcja użytkowania
E-materiały do kształcenia zawodowego
Rozród koni
ROL.06. Organizacja chowu i hodowli koni, ROL.07. Szkolenie i użytkowanie koni –
technik hodowca koni 314203
Konsultant merytoryczny: Grzegorz Gawlik
E-materiał przygotowany zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym na dzień

30.11.2023 r.
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.
Spis treści
Objawy rui u klaczy Przygotowanie klaczy do krycia i krycie

klaczy z ręki
Infografika
Infografika
Przygotowanie klaczy do inseminacji,
Objawy zbliżającego się porodu i pomoc inseminacja klaczy
przy porodzie
Film edukacyjny
Sekwencje filmowe
Interaktywne materiały sprawdzające Słownik pojęć dla e-materiału
Przewodnik dla nauczyciela Przewodnik dla uczącego się
Netografia i bibliografia Instrukcja użytkowania

Rozród koni
ROL.06. Organizacja chowu i hodowli koni – technik hodowca koni 314203
ROL.07. Szkolenie i użytkowanie koni – technik hodowca koni 314203
Objawy rui u klaczy

INFOGRAFIKA
1
Odstawianie ogona
Nagranie dostępne pod adresem h ps://zpe.gov.pl/b/PfDYKPdaX
Gdy klacz jest w rui, unosi ogon do góry.
2
Szpara sromowa
Szpara sromowa klaczy może się otwierać i zamykać w sposób rytmiczny. Nazywamy to
błyskaniem sromem.
3
Wydzielanie śluzu
Wydzielany śluz ma za zadanie ułatwić dostęp plemników do macicy, a także chronić jej wnętrze
przed infekcjami.
4
Wydalanie moczu
Wydalanie moczu również jest normalnym zachowaniem w trakcie rui. To może być związane z
efektem hormonów na układ moczowy.
5
Zmiana zachowania
Klacze w fazie rui często wykazują zmiany w zachowaniu. Mogą stać się bardziej niespokojne,
pobudzone lub niecierpliwe. Mogą wykazywać większą zainteresowanie otoczeniem, wydając
dźwięki i reagując na bodźce zewnętrzne.
6
Zwiększone zainteresowanie ogierami
Klacze w rui mogą wykazywać większe zainteresowanie ogierami. Mogą prezentować swoje
zachowanie rozrodcze, a ogiery mogą reagować na to poprzez wydawanie specyficznych
dźwięków i próby kopulacji.
7
Zmiany hormonalne
W fazie rui występują charakterystyczne zmiany w poziomie hormonów, takich jak estrogen i
progesteron. Te zmiany są kluczowe dla zachodzących procesów fizjologicznych.
Objawy rui u klaczy
Źródło: Contentplus.pl sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Powiązane ćwiczenia
Ćwiczenie 1. Objawy rui u klaczy

Rozród koni
Przygotowanie klaczy do krycia, krycie klaczy z ręki

INFOGRAFIKA
Spis treści
1. Czynności przygotowujące klacz do krycia z ręki
2. Sprzęt potrzebny do krycia klaczy z ręki
Krycie z ręki jest jedną z dwóch naturalnych metod zapłodnienia klaczy. Polega ona na
kryciu pod kontrolą człowieka, czyli przygotowaniu klaczy do zapłodnienia (stanówki) oraz
doprowadzeniu do niej ogiera.
Czynności przygotowujące klacz do krycia z ręki

Przed przystąpieniem do stanówki należy sprawdzić, czy klacz jest w rui. Odbywa się to
podczas próbowania klaczy ogierem. Polega ono na przyprowadzeniu ogiera do klaczy i
obserwacji ich zachowań.
Próbowanie odbywa się w bezpiecznej przestrzeni. Klacz stoi w próbniku – jest to rodzaj
ogrodzenia przygotowany w punkcie kopulacyjnym, wyścielony miękką wyściółką. Z drugiej
strony ogrodzenia podprowadza się ogiera, który ją obwąchuje.
Gdy klacz zachowuje się agresywnie w stosunku do ogiera, na przykład próbuje go kopnąć
lub ugryźć, a ponadto kładzie po sobie uszy, może to świadczyć o tym, że nie jest gotowa do
krycia.
Próbowanie klaczy ogierem

Powrót do spisu treści
Sprzęt potrzebny do krycia klaczy z ręki
Krycie z ręki wymaga przygotowania ze strony człowieka oraz zgromadzenia właściwego

sprzętu. Potrzebne są:
pęta,
dutka,
bandaż,
derka lub koc.
Po próbie z ogierem należy założyć klaczy pęta na stawy skokowe lub pęciny. Zakłada się je,
aby klacz nie kopała ogiera podczas krycia. Do czynności mających na celu zapewnienie
ogierowi bezpieczeństwa należy również bandażowanie ogona klaczy. Podczas krycia dba
się również o komfort i bezpieczeństwo klaczy, dlatego jej kłąb przykrywa się derką lub
kocem. Przed samym kryciem należy przemyć genitalia klaczy ciepłą wodą.
1
6
5
1
Dutka
W celu uspokojenia klaczy zakłada się jej dutkę, czyli prosty przyrząd składający się z drewnianej
pałki ze sznurkową pętlą, w którą wkłada się górną wargę konia. Pałką wykonuje się obrót.
Powoduje to skrócenie pętli i zaciśnięcie jej na wardze klaczy.
Lucyin, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons
2
Derka lub koc
Ogier podczas krycia może podszczypywać kłąb klaczy, dlatego też aby temu zapobiec, kłąb
przykrywa się krótką derką lub kocem.
3
Bandaż
Ogon klaczy bandażuje się specjalnym bandażem. Ma to na celu ochronienie ogiera przed
obrażeniami.
Bandażowanie rozpoczyna się od podstawy ogona. Po owinięciu podstawy ogona, spiralnie

okręca się ogon bandażem do połowy jego długości.
Montanabw, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons
4
Pęta
Pęta zakłada się na stawy skokowe lub pęciny klaczy. Mają one zminimalizować ryzyko kopania
ogiera przez klacz.
CC BY-SA 3.0, Contentplus.p. Sp. z o. o.
Na rycinie z lewej strony znajdują się pęta założone na stawy skokowe, na rycinie z prawej strony pęta założone są na pęciny.
Zakładanie pęt rozpoczyna się od zawiązania ich na stawach skokowych lub pęcinach. Następnie
linkę przeprowadza się pod brzuchem i zawiązuje na szyi. Węzeł powinien być możliwy do
błyskawicznego rozwiązania, w razie gdyby klacz się zaplątała.
5
Kantar
CC 0, PxHere
6
Punkt kopulacyjny
Punkt kopulacyjny to miejsce, w którym odbywa się krycie klaczy. Co ważne, miejsce to musi
uzyskać zgodę Wojewódzkiego Związku Hodowców Koni i lekarza weterynarii.
Miejsce to powinno być ogrodzone oraz zabezpieczone przed dostępem osób postronnych i
zwierząt nie biorących udziału w kryciu. Istotne jest, aby punkt kopulacyjny łatwo można było
posprzątać i zdezynfekować. Środki niezbędne do mycia i dezynfekcji powinny być umieszczone
w pojemniku lub szafie.
Reproduktor przetrzymywany jest w wybielonym, czystym boksie lub pomieszczeniu z dostępem

do wybiegu.
Sprzęt potrzebny do krycia klaczy z ręki
Ćwiczenie 2. Wyposażenie klaczy Ćwiczenie 3. Krycie klaczy z ręki

w czasie krycia z ręki
Rozród koni
Objawy zbliżającego się porodu, pomoc przy porodzie

SEKWENCJE FILMOWE
Spis treści
1. Objawy zbliżającego się porodu
2. Poród właściwy
3. Pomoc po porodzie
1. Objawy zbliżającego się porodu
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1Hu38ZQQJBlu

Objawy zbliżającego się porodu
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Film nawiązujący do treści materiału
2. Poród właściwy
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R11dtQhSKsuKD

Poród właściwy
3. Pomoc po porodzie
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1czUzxfkEOx4
Pomoc po porodzie
Ćwiczenie 4. Objawy zbliżającego się Ćwiczenie 5. Przebieg porodu

porodu
Ćwiczenie 6. Ciąża oraz poród u klaczy

Rozród koni
ROL.06. Organizacja chowu i hodowli koni - technik hodowca koni 314203
ROL.07. Szkolenie i użytkowanie koni - technik hodowca koni 314203

FILM EDUKACYJNY
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1Amv5yTiRBxH

Ćwiczenie 7. Inseminacja klaczy

Rozród koni
Ćwiczenie 1. Objawy rui u klaczy 輸
Wskaż prawidłowe dokończenie zdania. 輸

Objawem rui u klaczy nie jest
 rozstawianie tylnych kończyn.
 „błyskanie” sromem.
 oddawanie niewielkich ilości moczu.
 obskakiwanie innych klaczy.
Ćwiczenie 2. Wyposażenie klaczy w czasie krycia z ręki 醙
Ćwiczenie 3. Krycie klaczy z ręki 難
Ćwiczenie 4. Objawy zbliżającego się porodu 醙
Ćwiczenie 5. Przebieg porodu 輸
Ćwiczenie 6. Ciąża oraz poród u klaczy 難
Ćwiczenie 7. Inseminacja klaczy 醙

Rozród koni
Słownik pojęć dla e-materiału
Instrukcja korzystania ze słownika
Słownik zawiera pojęcia ułożone w kolejności alfabetycznej. Pojęcia zawierają

odnośniki do elementów składowych e‐materiału, w których zostały zastosowane. Za
pomocą wyszukiwarki „Filtruj pojęcie” można wyszukać odpowiednie pojęcie
w słowniku.
Filtruj pojęcie 
aglutynacja plemników
zjawisko zlepiania się plemników; utrudnia lub uniemożliwia to plemnikom poruszanie

się

badanie rektalne
badanie polegające na palpacji struktur anatomicznych jamy brzusznej przez prostnicę

dutka
przyrząd do poskramiania koni, składa się z drewnianej pałki ze sznurkową pętlą, którą
zaciska się na górnej wardze konia

estrogen
żeńskie hormony płciowe wytwarzane przez jajniki; odpowiadają za popęd płciowy

i wywołują cykliczne zmiany czynności narządów rozrodczych

inseminacja
zabieg zootechniczny polegający na wprowadzeniu spermy świeżej, chłodzonej lub
mrożonej, pozyskanej od samca, do dróg rodnych samicy w okresie gwarantującym
zapłodnienie komórek jajowych. Stosowane masowo w rozmnażaniu, głównie bydła,
owiec, świń, koni i drobiu. Umożliwia wykorzystanie na szerszą skalę spermy
wartościowego rozpłodnika, pozwala na dłuższe użytkowanie samca. Ułatwia
ujednolicenie pogłowia pod względem pożądanych cech produkcyjnych, zapobiega
także zakaźnym chorobom dróg rodnych szerzonym przez samce.

jodyna
spirytusowy roztwór jodu zawierający 3% jodu i 1% jodku potasu w 95% etanolu, używany
do odkażania skóry i błon śluzowych. Środek o silnym działaniu przeciwbakteryjnym,
grzybobójczym, przeciwwirusowym i przeciwpierwotniakowym. Zbyt częste stosowanie
roztworu jodu na duże powierzchnie nieuszkodzonej skóry może doprowadzić do
nadczynności gruczołu tarczowego lub zatrucia w wyniku przenikania jodu do krwi.
Jodyna
Źródło: Elrond, wikipedia.org, licencja: CC BY-ND 4.0.

kateter
elastyczna rurka (np. z gumy lub tworzywa sztucznego) wprowadzana do wnętrza ciała
przez naturalne otwory i kanały lub przezskórnie; w rozrodzie koni stosowany do
wprowadzenia nasienia do dróg rodnych klaczy

klacz
samica konia (zw. też kobyłą), osła, muła

krycie
kojarzenie płciowe zwierząt tego samego gatunku. Rozróżnia się: krycie wolne — gdy
samice trzymane są razem z samcami, krycie haremowe — gdy stado tworzy kilka lub
kilkanaście samic i jeden samiec, oraz krycie z ręki — gdy do każdej samicy doprowadza
się samca tylko na czas krycia; specjalną metodą krycia jest sztuczna inseminacja

lewatywa
zabieg medyczny polegający na usunięciu mas kałowych

łożysko
tymczasowy narząd w macicy ssaków, który tworzy połączenie między układami krążenia
matki i dziecka; umożliwia zaopatrzenie płodu w tlen oraz substancje pokarmowe
i jednocześnie usuwa szkodliwe produkty przemiany materii; wytwarza hormony
podtrzymujące ciążę

nasienie
płynna wydzielina męskich gruczołów płciowych dodatkowych, tzw. płyn nasienny, wraz
z zawartymi w nim plemnikami

poskrom
urządzenie unieruchamiające zwierzę podczas zabiegu

progesteron
steroidowy żeński hormon płciowy wytwarzany przez ciałko żółte, łożysko

i w niewielkich ilościach przez pęcherzyki Graafa

prostnica
ostatni odcinek jelita grubego konia

ruja
faza cyklu płciowego (rujowego, estralnego) u ssaków, w której dojrzewa 1 lub kilka
pęcherzyków jajnikowych i występuje jajeczkowanie (owulacja)
Objawy rui u klaczy

sedacja (zabieg sedacji)
zabieg mający na celu osłabienie reakcji konia na bodźce stosowany przed różnymi
procedurami medycznymi

siara
żółtawy, gęsty płyn wydzielany przez gruczoły mleczne samic ssaków pod koniec ciąży
i w pierwszych dniach po porodzie

srom
zewnętrzne narządy płciowe
Objawy rui u klaczy

stanówka
akt zapłodnienia klaczy przez ogiera

tłocznia brzuszna
mechanizm zwiększania ciśnienia w obrębie jamy brzusznej przez działanie mięśni

brzucha i przepony

worek owodniowy
worek, w którym znajduje się płód podczas ciąży

Rozród koni
Spis treści
Cele ogólne e‐materiału i efekty kształcenia
Struktura e‐materiału
Powiązania między elementami e‐materiału
Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej
Wymagania techniczne
Cele ogólne e-materiału i efekty kształcenia

Cele ogólne e‐materiału
Uwzględnienie treści, które pozwalają na osiągnięcie, zgodnie z podstawą

programową, celu kształcenia w zawodzie technik hodowca koni (kod cyfrowy zawodu
314203): wykonywanie czynności związanych z chowem i hodowlą koni, a dokładniej
z rozrodem koni. Tematyka e‐materiału służy przygotowaniu absolwenta do
profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.
Przedstawienie – w sposób obrazowy i zrozumiały dla uczącego się – najważniejszych
informacji dotyczących planowania rozrodu koni.
Pomoc w procesie nauczania i w procesie samodzielnego uczenia się wyżej
wymienionego zawodu: wspieranie osiągania wybranych efektów kształcenia przez
podnoszenie jakości procesu dydaktycznego i autodydaktycznego.
Rozwijanie kompetencji komunikacyjno‐cyfrowych.
Dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się.
Efekty kształcenia dla kwalifikacji ROL.06.Organizacja chowu i hodowli koni oraz ROL.07.
Szkolenie i użytkowanie koni
E‐materiał wspiera osiąganie efektów kształcenia i kryteriów ich weryfikacji z jednostek

efektów kształcenia:
ROL.06.6. Prowadzenie chowu i hodowli koni
Osoba ucząca się:
ROL.06.6.17) charakteryzuje i planuje rozród koni:
ROL.06.6.17) 1) rozpoznaje objawy rui u klaczy;

ROL.06.6.17) 2) planuje stanówkę (krycie naturalne);
ROL.06.6.17) 3) przygotowuje klacz do krycia lub inseminacji;
ROL.06.6.17) 4) określa zasady inseminacji klaczy;
ROL.06.6.17) 5) opisuje metody diagnozy ciąży;
ROL.06.6.17) 6) opisuje przebieg porodu.
Struktura e-materiału
E‐materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz

obudowy dydaktycznej. Każda z tych części zawiera powiązane tematycznie elementy
składowe.
Wprowadzenie
Przedstawia podstawowe informacje, które ułatwiają użytkownikowi wstępne zapoznanie

się z zawartością e‐materiału.
Materiały multimedialne
Infografika Objawy rui u klaczy
Praca z infografiką wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:
omawianie objawów rui wynikających z zachowania klaczy (odstawianie ogona,

błyskanie, posikiwanie).
Infografika Przygotowanie klaczy do krycia, krycie klaczy z ręki
Praca z infografiką wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:
charakteryzowanie miejsca do krycia klaczy oraz sprzętu (próbnik, pęta, dudka itp.)
niezbędnego podczas tej czynności;
wyjaśnienie znaczenia czynności, jaką jest próbowanie klaczy ogierem;
przygotowanie klaczy do krycia i prawidłowe posługiwanie się przygotowanym
sprzętem (założenie derki lub koca, pęt i bandaża).
Sekwencje filmowe Objawy zbliżającego się porodu, pomoc przy porodzie

Praca z sekwencjami filmowymi wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:
analizowanie zachowania klaczy w najbliższych tygodniach poprzedzających poród;

charakteryzowanie objawów zbliżającego się porodu i jego przebiegu;
omówienie czynności oraz sprzętu potrzebnego do pomocy po wyźrebieniu (dla klaczy
i źrebaka).
Film edukacyjny Przygotowanie klaczy do inseminacji, inseminacja klaczy
Praca z filmem edukacyjnym wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:
charakteryzowanie sprzętu (aparat USG, poskrom, kateter) niezbędnego podczas

przygotowywania klaczy do inseminacji;
omówienie etapów inseminacji klaczy nasieniem;
charakteryzowanie przebiegu badania USG.
Obudowa dydaktyczna
Interaktywne materiały sprawdzające – pozwalają zweryfikować poziom opanowania

wiedzy i umiejętności dotyczących planowania rozrodu koni.
Słownik pojęć dla e‐materiału – zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa

występującego w całym e‐materiale.
Przewodnik dla nauczyciela – zawiera wskazówki dotyczące wykorzystania e‐materiału

w ramach pracy dydaktycznej.
Przewodnik dla uczącego się – zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania

e‐materiału w ramach samodzielnej nauki uczącego się.
Netografia i bibliografia – stanowi listę materiałów, na podstawie których został

opracowany e‐zasób oraz listę materiałów polecanych do przeczytania w celu pogłębienia
wiedzy dotyczącej rozrodu koni.
Instrukcja użytkowania – objaśnia działanie materiałów oraz poszczególnych jego

elementów.

Objawy rui u klaczy
Infografika
Przygotowanie klaczy do krycia i krycie

klaczy z ręki
Infografika
Objawy zbliżającego się porodu i pomoc

przy porodzie
Sekwencje filmowe

inseminacja klaczy
Film edukacyjny
Słownik pojęć dla e-materiału Przewodnik dla uczącego się
Powiązania między elementami e-materiału

Materiały multimedialne są powiązane ze sobą i z poszczególnymi elementami obudowy
dydaktycznej.
Każdy materiał multimedialny jest także powiązany z konkretnymi interaktywnymi

materiałami sprawdzającymi:
infografika Objawy rui u klaczy z ćwiczeniem 1;

infografika Przygotowanie klaczy do krycia, krycie klaczy z ręki z ćwiczeniami 2 i 3;
sekwencje filmowe Objawy zbliżającego się porodu, pomoc przy porodzie
z ćwiczeniami 4, 5 i 6;
film edukacyjny Przygotowanie klaczy do inseminacji, inseminacja klaczy z ćwiczeniem
7.
Wskazówki do wykorzystania materiałów mul medialnych w pracy

dydaktycznej
Zawarte w e‐materiale zasoby multimedialne są nowoczesnymi środkami dydaktycznymi,

które znacząco wspomagają kształcenie zawodowe. Dzięki nim uczniowie zdobywają
wiedzę o rozrodzie koni. Poniżej przedstawiono propozycje wykorzystania każdego
multimedium podczas zajęć, a także podczas samodzielnej pracy uczniów poza zajęciami.
Praca uczniów podczas zajęć
1. Infografika Objawy rui u klaczy
Praca indywidualna, praca całego zespołu klasowego
Nauczyciel daje uczniom czas na indywidualne zapoznanie się z infografiką. Następnie

zadaje pytania odnoszące się do treści w zasobie:
Jakie są objawy rui u klaczy?;

Z czego wynikają określone zachowania?;
Czy poza sztandarowymi objawami mogą wystąpić inne?.
Po namyśle wybrane/chętne osoby odpowiadają na pytania, a nauczyciel koryguje je lub

uzupełnia w razie potrzeby.
2. Infografika Przygotowanie klaczy do krycia, krycie klaczy z ręki
Praca w parach
Uczniowie zapoznają się z infografiką. Zapoznają się z czynnościami zawodowymi oraz

stosowanym sprzętem.
Nauczyciel prosi, aby uczniowie połączyli się w pary. Obie osoby zapisują najważniejsze
pytania dotyczące treści zasobu, po czym wymieniają się pytaniami i starają się
odpowiedzieć na te otrzymane od kolegi/koleżanki. Następnie wymieniają się
odpowiedziami. W ten sposób uczniowie uczą się od siebie nawzajem.
3. Sekwencje filmowe Objawy zbliżającego się porodu, pomoc przy porodzie
Praca w grupach
Nauczyciel zapoznaje uczniów z sekwencjami filmowymi, a następnie dzieli ich na 3 grupy.

Każda grupa otrzymuje zadanie stworzenia plakatu, grafiki lub broszury, w których
w przystępny sposób przedstawi zalecenia i porady dotyczące:
rozpoznawania objawów zbliżającego się porodu (grupa 1);

pomocy przy porodzie wraz z opisem niezbędnego sprzętu (grupa 2);
pomocy po porodzie dla klaczy i dla źrebaka (grupa 3).
Nauczyciel czuwa nad przebiegiem prac, udziela wskazówek i porad. Grupy po

zakończonej pracy prezentują jej efekty, a nauczyciel ocenia przede wszystkim
informacyjne walory broszur oraz estetykę wykonania.
Uczniowie mogą rozesłać/rozdać swoje broszury uczniom pozostałych klas lub udostępnić
je w inny sposób (np. przez rozwieszenie na szkolnej tablicy informacyjnej).
4. Film edukacyjny Przygotowanie klaczy do inseminacji, inseminacja klaczy
Praca w parach, praca całego zespołu klasowego
Nauczyciel wyświetla uczniom film edukacyjny. Uczniowie obserwują czynności zawodowe

– badanie USG, inseminację świeżym nasieniem.
Następnie łączą się w pary i w parach zastanawiają się, jakie niesprzyjające warunki mogą
się pojawić podczas przygotowania klaczy do inseminacji oraz samego zabiegu inseminacji.
Pary przygotowują odpowiedzi na pytanie. Po wyznaczonym czasie nauczyciel prosi, aby

wybrane/chętne pary przedstawiły swoje spostrzeżenia. Jeśli wywiąże się dyskusja,
nauczyciel staje się jej moderatorem.
5. Interaktywne materiały sprawdzające
Są to ćwiczenia przewidziane do samodzielnego rozwiązania przez uczniów. Nauczyciel

może jednak wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na
tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Można też
zastosować indywidualne rozwiązywanie zadań i wspólne omówienie odpowiedzi przez
cały zespół klasowy, kiedy rozwiązania są wyświetlane na tablicy multimedialnej. W każdym
z tych wariantów uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego
informację zwrotną.
Praca uczniów poza zajęciami
E‐materiały umożliwiają pracę uczniów poza zajęciami lekcyjnymi. Mogą oni samodzielnie
zapoznać się z multimediami i sporządzić notatki porządkujące wiedzę. Notatki mogą być
w różnej formie.
Praca indywidualna
Uczniowie w domach zapoznają się z multimedium. Wynotowują z niego najważniejsze

infomacje, przede wszystkim wypisują i krótko charakteryzują podstawowe objawy rui
u klaczy. Ponadto mogą wykonać ćwiczenie interaktywne w ramach
sprawdzenia/ugruntowania nowo zdobytej wiedzy.
Praca indywidualna
Nauczyciel prosi, aby uczniowie w domach zapoznali się z infografiką.
Na początku zajęć zadaje pytania odnoszące się do treści zasobu, a uczniowie na nie
odpowiadają.
Takie rozpoczęcie lekcji pozwala nauczycielowi gładko przejść do właściwej realizacji

tematu.
Praca w grupach
Multimedium można wykorzystać w podobny sposób, co podczas pracy na zajęciach.
Nauczyciel dzieli uczniów na 3 grupy. Prosi, aby w domach grupy przygotowały krótką
prezentację na jeden z tematów ujętych w sekwencjach filmowych:
grupa 1: rozpoznawanie objawów zbliżającego się porodu;

grupa 2: pomoc przy porodzie wraz z opisem niezbędnego sprzętu;
grupa 3: pomoc po porodzie dla klaczy i dla źrebaka.
Na lekcji grupy przedstawiają efekty swojej pracy. Zarówno nauczyciel, jak i pozostali
uczniowie komentują te wyniki i zadają grupie pytania. Po wszystkich prezentacjach sami
uczniowie wyłaniają grupę, która najlepiej poradziła sobie z zadaniem.
Praca indywidualna
Uczniowie zapoznają się w domach z filmem edukacyjnym i tworzą – na użytek własny –

listę zasad rządzących przeprowadzaniem u klaczy badania USG oraz inseminacją.
Na zajęciach nauczyciel prosi, aby wybrane/chętne osoby zaprezentowały swoje listy.

Pozostali uczniowie mogą komentować rozwiązania kolegów/koleżanek. Nauczyciel
rozstrzyga sporne kwestie.
Uczniowie mogą wykonać ćwiczenia interaktywne w ramach pracy domowej.
Indywidualna praca z uczniem, w tym z uczniem ze SPE
Dzięki e‐materiałom możliwe jest zindywidualizowanie procesu dydaktycznego

i dostosowanie go do różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Każdy materiał można
odtworzyć w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje treści dostępne dla
użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Ułatwia to uczniom dostęp do wiedzy
i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, jak również
umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania‐uczenia się.
Ponadto nauczyciel może dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb

uczniów:
uczniowie słabosłyszący mogą skorzystać z napisów;

uczniowie słabowidzący mogą skorzystać z opisów alternatywnych;
uczniom z zaburzeniami przetwarzania słuchowego i/lub dysleksją należy dać więcej
czasu na wykonanie zadań, a także formułować jasne, krótkie polecenia;
przy podziale klasy na grupy należy postarać się o to, by zespoły były zróżnicowane pod
względem możliwości uczniów i sposobów uczenia się;
podczas pracy w grupach uczniowie zdolni mogą pełnić funkcję liderów i pomagać
uczniom z trudnościami w nauce;
podczas prezentowania rezultatów prac należy pamiętać, aby nie zmuszać do
wypowiedzi na forum klasy osób z trudnościami w komunikacji; mogą się one wykazać
w trakcie pracy w grupach;
należy zadbać o to, aby uczniowie z dysleksją, zaburzeniami zachowania oraz
uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mieli więcej czasu na wykonanie
zadań;
uczniowie zdolni mogą poszerzyć wiadomości, wyszukując w dostępnych źródłach
dodatkowe informacje i w ten sposób rozwijać swoje zainteresowania.
Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z przewodnika oraz innych zasobów

platformy www.zpe.gov.pl.
System operacyjny:
Windows 7 lub nowszy

OS X 10.11.6 lub nowszy
GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM
Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:
Chrome w wersji 69.0.3497.100

Firefox w wersji 62.0.2
Safari w wersji 11.1
Opera w wersji 55.0.2994.44
Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0
Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124
Urządzenia mobilne:
2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką
kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1,
szerokość co najmniej 420 px

Rozród koni
Spis treści
Cele uczącego się
Struktura e‐materiału
Powiązania między elementami e‐materiału
Wskazówki dotyczące korzystania z e‐materiału w procesie samokształcenia
Cele uczącego się
Poznasz treści, które pozwalają na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów

kształcenia w zawodzie technik hodowca koni (kod cyfrowy zawodu 314203), ponieważ
tematyka e‐materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego
wykonywania zadań zawodowych.
Przedstawisz najważniejsze informacje dotyczące planowania rozrodu koni.
Rozwiniesz kompetencje komunikacyjno‐cyfrowe.
Dostosujesz tempo i zakres nauki do swoich indywidualnych potrzeb.
Struktura e-materiału
E‐materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz
obudowy dydaktycznej. Każda z tych części zawiera powiązane tematycznie elementy
składowe.
Wprowadzenie
Przedstawia podstawowe informacje, które ułatwiają użytkownikowi wstępne zapoznanie

się z zawartością e‐materiału.
Materiały multimedialne
Infografika Objawy rui u klaczy
Praca z infografiką pomoże ci w wykształceniu następujących umiejętności:
omawianie objawów rui wynikających z zachowania klaczy (odstawianie ogona,

błyskanie, posikiwanie).
Infografika Przygotowanie klaczy do krycia, krycie klaczy z ręki
Praca z infografiką pomoże ci w wykształceniu następujących umiejętności:
charakteryzowanie miejsca do krycia klaczy oraz sprzętu (próbnik, pęta, dudka itp.)
niezbędnego podczas tej czynności;
wyjaśnienie znaczenia czynności, jaką jest próbowanie klaczy ogierem;
przygotowanie klaczy do krycia i prawidłowe posługiwanie się przygotowanym
sprzętem (założenie derki lub koca, pęt i bandaża).
Sekwencje filmowe Objawy zbliżającego się porodu, pomoc przy porodzie
Praca z sekwencjami filmowymi pomoże ci w wykształceniu następujących umiejętności:
analizowanie zachowania klaczy w najbliższych tygodniach poprzedzających poród;

charakteryzowanie objawów zbliżającego się porodu i jego przebiegu;
omówienie czynności oraz sprzętu potrzebnego do pomocy po wyźrebieniu (dla klaczy
i źrebaka).
Film edukacyjny Przygotowanie klaczy do inseminacji, inseminacja klaczy
Praca z filmem edukacyjnym pomoże ci w wykształceniu następujących umiejętności:
charakteryzowanie sprzętu (aparat USG, poskrom, kateter) niezbędnego podczas

przygotowywania klaczy do inseminacji;
omówienie etapów inseminacji klaczy nasieniem;
charakteryzowanie przebiegu badania USG.
Obudowa dydaktyczna
Interaktywne materiały sprawdzające – pozwalają zweryfikować poziom opanowania

wiedzy i umiejętności dotyczących planowania rozrodu koni.
Słownik pojęć dla e‐materiału – zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa

występującego w całym e‐materiale.
Przewodnik dla nauczyciela – zawiera wskazówki dotyczące wykorzystania e‐materiału

w ramach pracy dydaktycznej.
Przewodnik dla uczącego się – zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania
e‐materiału w ramach samodzielnej nauki uczącego się.
Netografia i bibliografia – stanowi listę materiałów, na podstawie których został

opracowany e‐zasób oraz listę materiałów polecanych do przeczytania w celu pogłębienia
wiedzy dotyczącej rozrodu koni.
Instrukcja użytkowania – objaśnia działanie materiałów oraz poszczególnych jego

elementów.
Objawy rui u klaczy
Infografika
Przygotowanie klaczy do krycia i krycie

klaczy z ręki
Infografika
Objawy zbliżającego się porodu i pomoc

przy porodzie
Sekwencje filmowe
inseminacja klaczy
Film edukacyjny Interaktywne materiały sprawdzające

Słownik pojęć dla e-materiału Przewodnik dla nauczyciela
Powiązania między elementami e-materiału
Materiały multimedialne są powiązane ze sobą i z poszczególnymi elementami obudowy

dydaktycznej..
Każdy materiał multimedialny jest także powiązany z dedykowanymi sobie interaktywnymi

materiałami sprawdzającymi:
infografika Objawy rui u klaczy z ćwiczeniem 1;

infografika Przygotowanie klaczy do krycia, krycie klaczy z ręki z ćwiczeniami 2 i 3;
sekwencje filmowe Objawy zbliżającego się porodu, pomoc przy porodzie
z ćwiczeniami 4, 5 i 6;
film edukacyjny Przygotowanie klaczy do inseminacji, inseminacja klaczy z ćwiczeniem
7.
Wskazówki dotyczące korzystania z e-materiału w procesie samokształcenia
E‐materiał służy do pracy zarówno w warunkach szkolnych, jak i domowych. Podczas

samodzielnej pracy z niniejszym e‐materiałem możesz wykorzystać zawarte w nim
multimedia do rozwiązania różnorodnych problemów i zadań.
Zapoznaj się z infografiką, aby poznać objawy rui u klaczy. Zanotuj te informacje, które
uznasz za ważne w kontekście przyszłej praktyki zawodowej.
Infografika przeprowadzi cię przez proces przygotowania klaczy do krycia oraz samego
krycia. Po zapoznaniu się z multimedium spróbuj bez wracania do niego wypisać
najważniejsze wiadomości oraz wymienić niezbędny w tych działaniach sprzęt.

Zapoznaj się z sekwencjami filmowymi, dzięki którym dowiesz się, jak rozpoznać objawy
zbliżającego się porodu, na czym polega pomoc przy porodzie, jaki sprzęt i jakie narzędzia
są do tej pomocy potrzebne oraz jakich działań wymaga poporodowa opieka nad klaczą
i źrebakiem. Wykonaj powiązane ćwiczenie interaktywne, aby sprawdzić stopień
przyswojenia nowej wiedzy.
Film edukacyjny w przystępny sposób zapozna cię z zasadami przygotowania klaczy do

inseminacji (np. badanie USG) oraz z zabiegiem inseminacji. Wynotuj z multimedium
najważniejsze treści, np. w formie listy, schematu, mapy myśli.
Każdy z materiałów multimedialnych jest powiązany z odpowiednio dobranymi

ćwiczeniami: wykonaj je, aby sprawdzić swoją wiedzę po uważnym zapoznaniu się
z multimedium. Możesz także najpierw zaznajomić się kolejno ze wszystkimi materiałami
multimedialnymi i dopiero później wykonać wszystkie ćwiczenia. Ponadto każde ćwiczenie
zawiera informację zwrotną, dzięki której będziesz wiedzieć, co już wiesz, a co należy
jeszcze uzupełnić.
Warto patrzeć szerzej i zapoznać się ze źródłami, na podstawie których przygotowano ten
e‐materiał. Znajdziesz je w zakładce Netografia i bibliografia. Dzięki nim będziesz
pogłębiać i doskonalić wiedzę na temat rozrodu koni zdobytą na zajęciach.
Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z przewodnika oraz innych zasobów
System operacyjny:

GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM

2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką
kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1,
szerokość co najmniej 420 px

Rozród koni
NETOGRAFIA
1. Inseminacja klaczy, artykuł na portalu jeździecko‐turystycznym,

https://www.zabookuj.eu/2015/04/28/inseminacja-klaczy/ [dostęp: 16.08.2023].
2. Inseminacja – instrukcja, artykuł na stronie internetowej Polskiego Związku Hodowców
Koni, https://www.pzhk.pl/hodowla/programy-hodowli/inseminacja-instrukcja/
[dostęp: 16.08.2023].
3. Inseminacja, informacje na temat inseminacji na stronie Stada Ogierów w Łącku,
http://stadoogierow.pl/inseminacja/ [dostęp: 16.08.2023].
BIBLIOGRAFIA
1. S. Chrzanowski, A. Łojek, S. Oleksiak, Hodowla i użytkowanie koni, tom I, Wydawnictwo

SGGW, Warszawa 2013.
2. .G. Majewski, Fizjologia klaczy cz I – ruja i ciąża, „Hodowca i Jeździec”, nr 1/2003.
3. G. Majewski, Fizjologia klaczy cz. II - ciąża i poród, „Hodowca i Jeździec”, nr 2/2004.
Rozród koni
Instrukcja użytkowania
Spis treści
1. Struktura e‐materiału
Wprowadzenie
Materiały multimedialne: infografika, infografika, sekwencje filmowe, film edukacyjny
Obudowa dydaktyczna: interaktywne materiały sprawdzające, słownik pojęć dla
e‐materiału, przewodnik dla nauczyciela, przewodnik dla uczącego się, netografia
i bibliografia
2. Problemy techniczne z odtwarzaniem e‐materiałów

3. Wymagania techniczne
1. Struktura e-materiału
Każda strona e‐materiału ma na górze baner z informacją o nazwie zasobu oraz zawodach,
dla których jest on przeznaczony. Nad banerem umiejscowiony jest przycisk „Poprzednia
strona” wraz z tytułem poprzedniego zasobu tego e‐materiału.
Przykład przycisku służącego do powrotu do poprzedniej strony

Na dole strony znajduje się przycisk „Następna strona” z tytułem kolejnego zasobu. Te
przyciski umożliwiają przeglądanie całego e‐materiału.
Przykład przycisku nawigującego do następnej strony

Pod każdym materiałem multimedialnym znajduje się przycisk z powiązanymi

ćwiczeniami/powiązanym ćwiczeniem. Aby przejść do takiego ćwiczenia, należy kliknąć
dymek z nazwą kategorii i rodzajem ćwiczenia. Otworzy się wtedy osobna karta
w przeglądarce z ćwiczeniem lub ćwiczeniami.
Widok na przykładowe ćwiczenia powiązane.

W prawej górnej części ekranu znajduje się pasek menu, w którym zebrane są przyciski
dostosowujące e‐materiał do odbiorców ze specjalnymi potrzebami. Dwa pierwsze
przyciski z literą A i strzałką w górę lub w dół służą odpowiednio do powiększenia lub
pomniejszenia wielkości czcionki. Cztery przyciski z literą A wpisaną w kwadraty służą do
wyłączenia/włączenia trybu wysokiego kontrastu w trzech wariantach: czarno‐białym,
żółto‐czarnym i czarno‐żółtym. Ikona człowieka przełącza e‐materiał do trybu
dostępności.
Widok panelu umożliwiającego dostosowanie e-materiału do odbiorców ze specjalnymi potrzebami.

Odpowiednio od lewej strony: zmniejsz rozmiar czcionki, zwiększ rozmiar czcionki, wyłącz tryb wysokiego
kontrastu, włącz czarno-biały tryb wysokiego kontrastu, włącz żółto-czarny tryb wysokiego kontrastu, włącz
czarno-żółty tryb wysokiego kontrastu, przełącz tryb dostępności.
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
W trybie dostępności wszystkie elementy graficzne zastępowane są opisami
alternatywnymi, które mogą być odczytywane przez generator mowy. Również ćwiczenia
wykorzystujące grafiki zastępowane są ćwiczeniami alternatywnymi.
Wprowadzenie
We wprowadzeniu na górze strony znajdują się podstawowe informacje o kwalifikacji
zawodowej oraz konsultancie merytorycznym e‐materiału. Poniżej zamieszczony jest spis
treści, dzięki któremu można przenieść się na stronę konkretnego zasobu. W tym celu
należy kliknąć na ikonę danego zasobu.
Widok na fragment spisu treści

Materiały mul medialne
W ich skład wchodzą infografika (x2), sekwencje filmowe, film edukacyjny.
Infografika
Infografika Objawy rui u klaczy składa się z grafiki oraz ze zdjęć w jednym katalogu,
dotyczących objawów rui u klaczy.
Infografika Przygotowanie klaczy do krycia, krycie klaczy z ręki przedstawia

ustrukturyzowane informacje na temat przygotowania klaczy do krycia, oraz krycia klaczy
z ręki.
Infografika zawiera znaczniki oznaczone cyframi.
Przykładowy wygląd infografiki

Po kliknięciu znacznika wyświetlą się nagrania audio oraz opisy do danych pojęć. Nagrania
audio są tożsame ze znajdującymi się przy nich opisami. Można je odsłuchać, jak również
zatrzymać, korzystając z panelu odtwarzacza.
Wyświetlanie opisów umieszczonych pod znacznikami na infografice

Panel odtwarzacza
Ikona włączenia odtwarzacza

Ikona zatrzymania odtwarzacza

Pasek pokazujący czas nagrania

Ikona wyciszenia odtwarzacza oraz pasek głośności odtwarzacza

Opisy znajdują się obok znacznika lub w panelu po prawej stronie infografiki. Można je
przeglądać, przesuwając suwak widniejący po ich prawej stronie lub za pomocą kółka
myszki. Jeśli w opisach znajdują się grafiki lub zdjęcia, to kliknięcie na nie spowoduje
wyświetlenie ich na pełnym ekranie. Wtedy też możliwe jest przybliżenie danej grafiki lub
zdjęcia.
Po kliknięciu na znacznik dowolnego opisu w górnym lewym rogu infografiki wyświetlą się
pozostałe treści, oznaczone cyframi. Dzięki temu w prosty sposób można przejść do innych
opisów. Przed znacznikami z cyframi, w górnym lewym rogu infografiki, znajduje się
poniższa ikona:
Ikona ukrywająca widok znaczników

Umożliwia ona ukrycie punktów ze znacznikami lub ich wyświetlenie, gdy są wyłączone.
Sekwencje filmowe, film edukacyjny
Sekwencje filmowe obejmują trzy sekwencje dotyczące następujących zagadnień:

objawów zbliżającego się porodu,
przebiegu porodu,
pomocy po porodzie.
Film edukacyjny prezentuje przygotowanie oraz inseminację klaczy.
Ekran odtwarzania filmu wygląda następująco:
Widok okna odtwarzacza filmu

Źródło: Contentplus.pl, licencja: CC BY 3.0.
Aby odtworzyć film, należy kliknąć ikonę trójkąta w kole.
Ikona odtwarzania filmu

Ikona zmieni się na dwie kreski. Kliknięcie na nie spowoduje zatrzymanie filmu.
Ikona zatrzymywania filmu

Reszta opcji umieszczona jest w prawej dolnej części ekranu. Pierwszy symbol głośnika
pozwala na włączenie i wyłączenie dźwięku oraz ustawienie jego głośności.
Widok ikon nawigacyjnych odtwarzacza filmu

Następna ikona pozwala na włączenie alternatywnej ścieżki dźwiękowej, która omawia
obraz wyświetlany na ekranie.
Ikona do włączenia wersji filmu z audiodeskrypcją

Po kliknięciu na powyższą ikonę zmieni się ona na tę widoczną poniżej. Kliknięcie na nią
umożliwia wyłączenie alternatywnej ścieżki.
Ikona do wyłączenia trybu audiodeskrypcji

Ikona napisów to mały prostokąt z kropkami i kreskami. Po kliknięciu na niego pojawia się
panel umożliwiający włączenie lub wyłączenie napisów. Jeśli istnieje taka opcja, to można tu
także wybrać napisy w języku angielskim.
Widok opcji włączenia/wyłączenia napisów

Symbol „auto” umożliwia zmianę jakości wyświetlanego materiału.
Widok opcji zmiany jakości filmu

Po kliknięciu na symbol „1x” można zmienić prędkość odtwarzanego materiału.
Widok opcji zmiany prędkości odtwarzania filmu

Ostatni symbol umożliwia włączenie i wyłączenie widoku pełnoekranowego.
Widok ikony trybu pełnoekranowego

Interaktywne materiały sprawdzające są pogrupowane tematycznie. Znajdują się one

w określonych zakładkach, na które należy kliknąć.
Widok ogólny harmonii z interaktywnymi materiałami sprawdzającymi

Po kliknięciu na dany temat zakładka rozwinie się i wyświetli się zadanie.
Przykładowe ćwiczenie jednokrotnego wyboru w harmonii

Rozwiązanie zadania wymaga kliknięcia wybranej opcji, przeciągnięcia odpowiednich

elementów lub wpisania odpowiedzi. Polecenie zawsze określa czynność, jaką należy
wykonać. Po wybraniu lub uzupełnieniu odpowiedzi należy kliknąć przycisk „Sprawdź”.
Nad poleceniem wyświetli się informacja, czy zadanie zostało poprawnie wykonane.
W przypadku błędnej odpowiedzi w informacji zwrotnej będzie zawarty tytuł multimedium,
na podstawie którego można uzupełnić wiedzę, aby prawidłowo rozwiązać zadanie. Po
lewej stronie przycisku „Sprawdź” znajduje się symbol gumki, jego kliknięcie czyści
odpowiedzi. Poniżej przycisku „Sprawdź” widnieje napis „Pokaż odpowiedź”. Umożliwia on
poznanie poprawnego rozwiązania zadania. Po prawej stronie polecenia widoczny jest
kolorowy sześciokąt. Jego kolor informuje o poziomie trudności zadania: kolor zielony
oznacza zadanie łatwe, żółty – zadanie o średnim poziomie trudności, czerwony – zadanie
trudne.
Widok ikon obrazujących poziom trudności ćwiczenia

Słownik pojęć dla e-zasobu

Słownik ma strukturę listy. Znajdują się w nim występujące w e‐materiale pojęcia wraz z ich
definicjami. Pod każdym pojęciem znajduje się link do odpowiedniego multimedium,
w którym występuje dane pojęcie, oraz do Polskiego Słownika Archiwalnego.
W górnej części słownika znajdują się instrukcja korzystania ze słownika oraz pole do
filtracji pojęć. Aby odnaleźć dane pojęcie, należy je wpisać w polu filtracji. Po wpisaniu
widoczne będzie tylko to pojęcie wraz z definicją. Aby wrócić do listy wszystkich pojęć,
należy kliknąć krzyżyk w prawej części pola filtracji.
Widok na górną część słownika z polem filtrowania haseł słownika


Przewodnik dla nauczyciela jest podzielony na pięć części. Każda z nich jest wyróżniona
w interaktywnym spisie treści. Po kliknięciu na dany podrozdział przewodnika wyświetli
się jego odpowiedni fragment.
Pierwsza część przedstawia cele i efekty kształcenia, szczegółowo wylicza kwalifikacje, do

których rozwijania e‐materiał został przeznaczony. Druga część omawia strukturę
e‐materiału, wymienia poszczególne zasoby oraz podaje, czego dotyczą. Hiperłącza
i graficzny spis treści pozwalają na przejście do danej składowej e‐materiału. Trzecia część
prezentuje powiązania między elementami e‐materiału. Czwarta część to wskazówki
dotyczące wykorzystania e‐materiału w pracy dydaktycznej. Przedstawia przykładowe
scenariusze pracy uczniów na zajęciach i poza zajęciami oraz indywidualnej pracy
z uczniem. Na końcu wymienione są wymagania techniczne niezbędne do korzystania
z e‐materiału.
Przewodnik dla uczącego się składa się z pięciu części. Każda z nich jest wyróżniona
w interaktywnym spisie treści. Po kliknięciu na dany podrozdział przewodnika wyświetli
się jego odpowiedni fragment.
Pierwsza część przedstawia cele uczącego się, druga zaś charakteryzuje strukturę
e‐materiału i omawia po kolei każdy zasób występujący w e‐materiale. Hiperłącza
i graficzny spis treści pozwalają na przejście do danej składowej e‐materiału. Trzecia część
prezentuje powiązania między elementami e‐materiału. Czwarta zawiera informacje o tym,
jak uczeń może korzystać z poszczególnych zasobów. Ostatnia część przewodnika to
wymagania techniczne niezbędne do korzystania z e‐materiału.
Netografia i bibliografia jest to spis adresów internetowych oraz pozycji literaturowych,
z których korzystano podczas pisania e‐materiału. Adresy internetowe zawierają
hiperłącza, dzięki którym można przejść na daną stronę, oraz datę z ostatnim dostępem do
linku.
2. Problemy techniczne z odtwarzaniem e-materiałów
W przypadku problemów z wyświetlaniem się elementów w e‐materiale należy się

upewnić, że urządzenie (komputer, laptop, smartfon itp.) ma dostęp do internetu. Czasami
zbyt wolne łącze internetowe może spowalniać ładowanie się stron, szczególnie
w przypadkach, gdy znajdują się na nich multimedia takie jak film, wizualizacje 3D lub
animacje 3D. W takiej sytuacji zaleca się sprawdzenie, co może spowalniać internet.
Najczęściej jest to otwarcie zbyt wielu zakładek w przeglądarce internetowej, przeciążenie
systemu (zbyt wiele otwartych aplikacji).
Jeżeli użytkownik korzysta z internetu mobilnego, słaba jakość połączenia może być
spowodowana wyczerpaniem się danych pakietowych w ofercie.

3. Wymagania techniczne
Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów

System operacyjny:

GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3 GB RAM

2 GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

tablet/smartfon z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną
z Chromium 69 (lub nowszym), np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co
najmniej 420 px

Rozrod Koni

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Rozrod Koni

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Rozród koni

Konsultant merytoryczny: Grzegorz Gawlik

E-materiał przygotowany zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym na dzień

Źródło: pixabay.com, domena publiczna.

Objawy rui u klaczy Przygotowanie klaczy do krycia i krycie

Interaktywne materiały sprawdzające Słownik pojęć dla e-materiału

Przewodnik dla nauczyciela Przewodnik dla uczącego się

Netograﬁa i bibliograﬁa Instrukcja użytkowania

ROL.07. Szkolenie i użytkowanie koni – technik hodowca koni 314203

Objawy rui u klaczy

Ćwiczenie 1. Objawy rui u klaczy

ROL.07. Szkolenie i użytkowanie koni – technik hodowca koni 314203

Przygotowanie klaczy do krycia, krycie klaczy z ręki

Czynności przygotowujące klacz do krycia z ręki

Nagranie dostępne pod adresem h ps://zpe.gov.pl/b/PfDYKPdaX

Próbowanie klaczy ogierem

Powrót do spisu treści

Sprzęt potrzebny do krycia klaczy z ręki

Krycie z ręki wymaga przygotowania ze strony człowieka oraz zgromadzenia właściwego

Lucyin, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Bandażowanie rozpoczyna się od podstawy ogona. Po owinięciu podstawy ogona, spiralnie

Montanabw, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Reproduktor przetrzymywany jest w wybielonym, czystym boksie lub pomieszczeniu z dostępem

Powrót do spisu treści

Ćwiczenie 2. Wyposażenie klaczy Ćwiczenie 3. Krycie klaczy z ręki

ROL.07. Szkolenie i użytkowanie koni – technik hodowca koni 314203

Objawy zbliżającego się porodu, pomoc przy porodzie

1. Objawy zbliżającego się porodu

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1Hu38ZQQJBlu

Powrót do spisu treści

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R11dtQhSKsuKD

Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treści

Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treści

Ćwiczenie 4. Objawy zbliżającego się Ćwiczenie 5. Przebieg porodu

Ćwiczenie 6. Ciąża oraz poród u klaczy

ROL.07. Szkolenie i użytkowanie koni - technik hodowca koni 314203

Przygotowanie klaczy do inseminacji, inseminacja klaczy

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1Amv5yTiRBxH

Film nawiązujący do treści materiału

Ćwiczenie 7. Inseminacja klaczy

ROL.07. Szkolenie i użytkowanie koni – technik hodowca koni 314203

Interaktywne materiały sprawdzające

Ćwiczenie 1. Objawy rui u klaczy 輸

Wskaż prawidłowe dokończenie zdania. 輸

 rozstawianie tylnych kończyn.

 oddawanie niewielkich ilości moczu.

 obskakiwanie innych klaczy.

Ćwiczenie 2. Wyposażenie klaczy w czasie krycia z ręki 醙

Ćwiczenie 3. Krycie klaczy z ręki 難

Ćwiczenie 4. Objawy zbliżającego się porodu 醙

Ćwiczenie 5. Przebieg porodu 輸

Ćwiczenie 6. Ciąża oraz poród u klaczy 難

Ćwiczenie 7. Inseminacja klaczy 醙

ROL.07. Szkolenie i użytkowanie koni – technik hodowca koni 314203

Słownik pojęć dla e-materiału

Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik zawiera pojęcia ułożone w kolejności alfabetycznej. Pojęcia zawierają

zjawisko zlepiania się plemników; utrudnia lub uniemożliwia to plemnikom poruszanie

Przygotowanie klaczy do inseminacji, inseminacja klaczy

badanie polegające na palpacji struktur anatomicznych jamy brzusznej przez prostnicę

Przygotowanie klaczy do inseminacji, inseminacja klaczy

Przygotowanie klaczy do krycia, krycie klaczy z ręki