Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 34 p.

Imię ..................................................................................

1 Przyporządkuj odpowiednim układom narządów pełnione przez nie funkcje. ( ... / 3 p.)
1. Układ oddechowy. A. Odbiera i analizuje bodźce pochodzące ze
środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego
organizmu.
2. Układ nerwowy. B. Wytwarza gamety i niektóre hormony.
3. Układ rozrodczy. C. Transportuje do komórek tlen i substancje
odżywcze.
D. Pobiera tlen i usuwa na zewnątrz dwutlenek węgla.
1. _____ 2. _____ 3. _____
2 Podaj nazwy struktur skóry oznaczonych w zdaniach literami A–C. ( ... / 3 p.)
Zbudowany z wielu warstw komórek nabłonkowych A wytwarza włosy i paznokcie.
W B znajdują się włókna białkowe oraz liczne naczynia krwionośne.
C jest zbudowana głównie z tkanki tłuszczowej; jej grubość zależy między innymi od wieku i płci człowieka.
3 Dopisz do każdej funkcji nazwę elementu, który za nią odpowiada, wybraną spośród podanych. ( ... / 4 p.)
włosy, łój, ciałka dotykowe, paznokcie, gruczoły sutkowe
A. Odbieranie bodźców –
B. Izolacja wrażliwych okolic ciała od otoczenia –
C. Ochrona opuszków palców –
D. Ochrona włosów przed wyschnięciem –
4 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące skóry są zgodne z prawdą. Zaznacz P, jeśli informacja jest ( ... / 3 p.)
prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Włosy to wytwory skóry właściwej. P F

2. W skórze właściwej znajdują się zakończenia nerwowe, zwane receptorami. P F
3. Skóra właściwa zawiera włókna kolagenowe. P F

5 Zaznacz poprawne zakończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Funkcją skóry jako narządu zmysłu jest
A. odbieranie wrażeń czuciowych, np. bólu, ciepła, C. wytwarzanie melaniny.
zimna.
B. usuwanie z organizmu nadmiaru wody. D. zwiększanie odporności organizmu.
6 Przyporządkuj chorobom skóry (1–2) odpowiednie objawy oraz zasady profilaktyki (A–D). ( ... / 2 p.)
1. Czerniak. A. Swędzące czerwone pęcherzyki między palcami
stóp.
2. Grzybica. B. Ciemne znamię nieregularnego kształtu.
C. Stosowanie kremów z filtrem UV.
D. Noszenie obuwia kąpielowego na basenie.
1. _____ 2. _____
7 Podaj nazwę substancji wydzielanej przez gruczoły łojowe oraz funkcję tej substancji. ( ... / 2 p.)

8 Zaznacz poprawne zakończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Za odbudowanie złuszczających się komórek warstwy rogowej naskórka odpowiadają
A. komórki warstwy podskórnej. C. komórki warstwy rogowej naskórka.
B. ciałka dotykowe skóry właściwej. D. komórki warstwy rozrodczej naskórka.
9 Uzupełnij zdania. Wpisz w wykropkowane miejsca odpowiednie informacje. ( ... / 4 p.)
Skóra jest zbudowana z dwóch warstw: ………………… i …………………… . Komórki barwnikowe skóry
produkują ……………………, która pochłania ………………………………………… .
10 Dokończ zdanie. ( ... / 1 p.)
Gruczoły łojowe i potowe są wytworami …………………………… .

EAA5ADL Grupa A | strona 1 z 2

11 Skóra uczestniczy między innymi w termoregulacji, wymianie gazowej oraz usuwaniu zbędnych lub ( ... / 2 p.)
szkodliwych produktów przemiany materii. Zachodzi w niej również synteza niektórych związków.
a) Podaj nazwę substancji wytwarzanej w skórze, chroniącej organizm przed szkodliwym wpływem
promieniowania ultrafioletowego.
b) Wyjaśnij związek między budową a funkcją warstwy podskórnej.
12 Na lekcji biologii uczniowie wykonali doświadczenie dotyczące rozmieszczenia receptorów dotyku w ( ... / 2 p.)
różnych miejscach skóry człowieka. Zasada zastosowanej przez nich metody polegała na dotykaniu skóry
badanej osoby obiema końcówkami cyrkla. Podczas doświadczenia zmieniał się rozstaw ramion przyrządu aż
do momentu, kiedy dotknięcie obiema jego końcówkami było odczuwane tak samo jak dotknięcie jedną
końcówką. W ten sposób można określić odległość między sąsiednimi podrażnionymi receptorami.
Wyniki doświadczenia uczniowie przedstawili w tabeli.
Lokalizacja receptorów Odległość między podrażnionymi receptorami [mm]

Dłoń 16,8

Kark 35,4

Opuszka palca 1,9

Nos 3,1
a) Zaznacz poprawny wniosek z doświadczenia.
A. Receptory dotykowe skóry są rozmieszczone równomiernie we wszystkich miejscach ciała człowieka.
B. Receptory dotykowe występują tylko w niektórych miejscach ciała człowieka.
C. Im mniejsza jest odległość między podrażnionymi punktami, tym mniej jest receptorów dotykowych w
skórze człowieka.
D. Receptory dotykowe skóry są rozmieszczone nierównomiernie w różnych miejscach ciała człowieka.
b) Wyjaśnij, na czym polega adaptacja receptorów ciepła znajdujących się w skórze.
13 Na podstawie opisu rozpoznaj chorobę skóry i podaj jej nazwę. ( ... / 1 p.)
Tę chorobę wywołuje wirus. Do jej objawów należą między innymi bolesne pęcherze, które pojawiają się w
okolicach warg. Zwykle choroba mija sama, nie pozostawiając śladów, jednak może co pewien czas
powracać.
14 ( ... / 2 p.)

1. 2.

Tkanki różnią się od siebie budową, w zależności

od miejsca występowania i pełnionej w organizmie
funkcji. Obok przedstawiono rysunki dwóch
tkanek: łącznej i nabłonkowej.
Rozpoznaj i zaznacz tkankę łączną. Uzasadnij
swój wybór za pomocą jednego argumentu.

15 Zaznacz czynności, które należy wykonać podczas udzielania pierwszej pomocy w przypadku ( ... / 1 p.)
odmrożenia.
A. Ogrzać ciało poszkodowanego, np. przykryć kocem.
B. Podać osobie z odmrożeniami gorące napoje.
C. Podać osobie z odmrożeniami alkohol.
D. Włożyć odmrożone kończyny do letniej wody i powoli podnosić jej temperaturę.
E. Opatrzyć rany bandażem elastycznym.
16 Podaj argument, który przekona osobę nadużywającą kąpieli słonecznych, że nadmierne opalanie się ( ... / 2 p.)
jest szkodliwe dla zdrowia. Następnie napisz, jak chronić skórę przed promieniowaniem UV i jego
skutkami.

EAA5ADL Grupa A | strona 2 z 2

Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 34 p.
Imię ..................................................................................

1 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące skóry są zgodne z prawdą. Zaznacz P, jeśli informacja jest ( ... / 3 p.)
prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Warstwa rozrodcza naskórka jest zbudowana z martwych komórek. P F

Melanina jest barwnikiem chroniącym organizm przed szkodliwym działaniem
2. P F
promieni ultrafioletowych.
3. Naskórek jest silnie ukrwiony i unerwiony. P F

2 Podaj nazwy struktur skóry oznaczonych w zdaniach literami A–C. ( ... / 3 p.)
A jest zbudowana głównie z tkanki tłuszczowej; jej grubość zależy między innymi od wieku i płci człowieka.
W B są umiejscowione struktury odbierające bodźce.
Włosy i paznokcie są wytwarzane przez C.
3 Dopisz do każdej funkcji nazwę elementu, który za nią odpowiada, wybraną spośród podanych. ( ... / 4 p.)
gruczoły potowe, ciałka dotykowe, łój, gruczoły sutkowe, paznokcie
A. Ochrona skóry przed wysuszeniem –
B. Usuwanie z organizmu nadmiaru wody –
C. Ochrona opuszków palców –
D. Odbieranie bodźców –
4 Zaznacz poprawne zakończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Funkcją skóry jako narządu zmysłu jest
A. wytwarzanie melaniny. C. odbieranie wrażeń czuciowych, np. bólu, ciepła,
zimna.
B. usuwanie z organizmu nadmiaru wody. D. zwiększanie odporności organizmu.
5 Przyporządkuj chorobom skóry (1–2) odpowiednie objawy oraz zasady profilaktyki (A–D). ( ... / 2 p.)
1. Trądzik pospolity. A. Zaskórniki, grudki i krosty na ciele.
2. Czerniak. B. Ciemne znamię o poszarpanych brzegach.
C. Unikanie nadmiernej ekspozycji na promienie
słoneczne.
D. Ograniczenie spożywania tłustych i ostrych potraw
oraz słodyczy.
1. _____ 2. _____
6 Podaj nazwę substancji wydzielanej przez gruczoły potowe oraz funkcję tej substancji. ( ... / 2 p.)

7 Zaznacz poprawne zakończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Podczas złuszczania się naskórka usuwane są komórki
A. warstwy podskórnej. C. warstwy rogowej naskórka.
B. skóry właściwej. D. warstwy rozrodczej naskórka.
8 Uzupełnij zdania. Wpisz w wykropkowane miejsca odpowiednie informacje. ( ... / 4 p.)
Zewnętrzną warstwą skóry jest …………………….. zbudowany z tkanki …………………….. . Pod nim
znajduje się …………………………….. zawierająca włókna …………………….. .
9 Przyporządkuj odpowiednim układom narządów pełnione przez nie funkcje. ( ... / 3 p.)
1. Układ dokrewny. A. Reguluje procesy zachodzące w organizmie za
pomocą wydzielanych do krwi substancji
chemicznych.
2. Układ mięśniowy. B. Pobiera i trawi pokarm.
3. Układ pokarmowy. C. Usuwa z organizmu zbędne i szkodliwe produkty
przemiany materii.
D. Wpływa na pracę narządów wewnętrznych
i umożliwia poruszanie się.
1. _____ 2. _____ 3. _____

EAA5ADL Grupa B | strona 1 z 2

10 ( ... / 2 p.)

1. 2.
Tkanki różnią się od siebie budową, w zależności
od miejsca występowania i pełnionej w organizmie
funkcji. Poniżej przedstawiono rysunki dwóch
tkanek: nerwowej i tłuszczowej.
Rozpoznaj i zaznacz tkankę nerwową.
Uzasadnij swój wybór za pomocą jednego
argumentu.

11 Dokończ zdanie. ( ... / 1 p.)

Paznokcie i włosy są wytworami …………………………… .
12 Skóra między innymi chroni organizm, uczestniczy w wymianie gazowej oraz w syntezie ważnych dla życia ( ... / 2 p.)
związków. Pod nią znajduje się warstwa podskórna, która współdziała ze skórą w pełnieniu niektórych
funkcji.
a) Podaj nazwę substancji wytwarzanej w skórze, odpowiadającej za prawidłową budowę kości.
b) Wyjaśnij związek między budową a funkcją warstwy podskórnej.
13 Na lekcji biologii uczniowie wykonali doświadczenie dotyczące reakcji zakończeń nerwowych ( ... / 2 p.)
zlokalizowanych w skórze człowieka. W tym celu na wewnętrznej stronie nadgarstka jednego z kolegów
wyznaczyli kwadrat o boku 1 cm. Następnie ostrzem ołówka wykonali cztery serie po 40 dotknięć w
pięciosekundowych odstępach między kolejnymi seriami.
Wyniki doświadczenia przedstawili w tabeli.
Numer serii Wyczuwalna liczba dotknięć

I 38

II 35

III 33

IV 32
a) Zaznacz poprawny wniosek z doświadczenia.
A. Receptory dotykowe są rozmieszczone nierównomiernie w skórze człowieka.
B. Receptory dotykowe występują tylko w niektórych miejscach ciała człowieka.
C. Receptory dotykowe są rozmieszczone równomiernie w skórze człowieka.
D. Im więcej bodźców odbiera skóra, tym silniejsza jest reakcja receptorów.
b) Wyjaśnij, na czym polega adaptacja receptorów zimna znajdujących się w skórze.
14 Podaj argument, który przekona ostrożną osobę, że umiarkowane zażywanie kąpieli słonecznych jest ( ... / 2 p.)
korzystne dla zdrowia. Następnie napisz, jak chronić skórę przed promieniowaniem UV i jego
skutkami.
15 Zaznacz czynności, które należy wykonać podczas udzielania pierwszej pomocy w przypadku ( ... / 1 p.)
oparzenia.
A. Schłodzić oparzone miejsce strumieniem zimnej wody.
B. Nałożyć opatrunek, a potem podjąć inne czynności.
C. Posmarować oparzonego miejsce masłem.
D. Nałożyć opatrunek osłonowy po schłodzeniu oparzonego miejsca.
E. Zdjąć z oparzonej części ciała wszelkie ozdoby.
16 Na podstawie opisu rozpoznaj chorobę skóry i podaj jej nazwę. ( ... / 1 p.)
Tę chorobę wywołują bezskrzydłe owady. Najczęściej atakują one owłosioną skórę głowy, którą nakłuwają,
by żywić się krwią. To powoduje silne swędzenie.

EAA5ADL Grupa B | strona 2 z 2