FIL3: MASINING NA PAGPAPAHAYAG

YUNIT 2: PONOLOHIYA

MS. HANNAH NICOLE CIA

2nd SEMESTER | S.Y. 2023-2024

ANO ANG PONOLOHIYA? URI NG PONEMANG SUPRASEGMENTAL

1. Diin (stress) - nagsasaad ng lakas o bigat ng
 Makaagham na pag- aaral sa mga espisipikong bigkas sa isang bahagi ng pantig ng salita.
tunog ng wika.  Malumay
 Tinatawag na palatunugan.  Malumi
 Mabilis
 Ponema ang tawag sa pinakamaliit na yunit ng  Maragsa
tunog.

 Kung sa Ingles, Phoneme

 Phone-tunog ; eme-makabuluhan

Ponemang Filipino (21)

/b, d, g, h, k, l, m, n, ng, p, r, s, t, w, y, ’/ at /a, e, i,

o, u /

DALAWANG URI NG PONEMA

 Ponemang segmental
 Ponemang suprasegmental
URI NG PONEMANG SEGMENTAL
1. Diptonggo- Pinagsamang patinig {a, e, i, o, u} at
malapatinig {w, y} sa isang pantig ng pagbigkas
ng salita.
Halimbawa: dalaw, giliw, show, pakay, reyna, kami’
y, Pinoy, baduy, sawsaw, saliw, bahay, keyk
2. Klaster o Kambal katinig- magkasunod na
katinig sa isang pantig ng salita na maaring
makita sa tatlong bahagi; unahan, gitna, o
hulihan ng salita
2. Intonasyon (pitch)
 Pagtaas-baba ng paraan ng pagbigkas sa
bawat
 bahagi ng pantig ng isang salita.
Halimbawa: TU:bo - pipe – malumay, tu:BO - sugar
cane – mabilis
3. Antala (Juncture) - saglit na pagtigil sa
pagsasalita upang higit na maging malinaw ang
mensahe na nais ipahatid sa ating kausap.
Halimabawa: Hindi / puti ang damit ko. Hindi puti /
ang damit ko.

Halimbawa: trak, istrok, kard, tsart, drama, istrayp,

3. Pares Minimal - tumutukoy sa magkapares na

salita na may tag-iisang ponema na pareho ng
pusisyon at artikulasyon sa paraan ng pagbigkas
ngunit magkaiba ang kahulugan.

Halimbawa: Bala-Pala, kapkap-Kabkab, titik-titig

4. Malayang nagpapalitang ponema - tumutukoy

sa isang ponema sa parehong pusesyon sa isang
salita na pinapalitan ng iba pang ponema ngunit
hindi nito mababago ang kahulugan ng salita.

Halimbawa: Marumi-Madumi, Babae-babai,

Maramot-Maramut

CABAY, J.B. | BMLS2 | PLT COLLEGE, INC.