ÔN TẬP ĐẠI SỐ CHƯƠNG II (BÀI 1+2) Buổi 5 (16/10)

CHƯƠNG II: HÀM SỐ BẬC NHẤT

BÀI 1: NHẮC LẠI KHÁI NIỆM VỀ HÀM SỐ
I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT
1. Nếu đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng thay đổi x sao cho mỗi giá trị của x, ta luôn xác
định được chỉ một giá trị tương ứng của y thì y được gọi là hàm số của x, và x được gọi là
biến số.
Ví dụ: Ta có 𝑦 = 2𝑥 + 1 là một hàm số của y theo biến x.
2. Hàm số có thể được cho bằng bảng hoặc bằng công thức. Khi hàm số được cho bằng công
thức thì cần hiểu rằng biến số x chỉ lấy những giá trị mà tại đó 𝑓 (𝑥) xác định.
3. Khi y là hàm số của x, ta thể viết 𝑦 = 𝑓 (𝑥), 𝑦 = 𝑓 (𝑥), 𝑦 = ℎ(𝑥), ….
4. Khi x thay đổi mà y luôn nhận 1 giá trị không đổi thì hàm được gọi là hàm hằng.
5. Đồ thị của hàm số 𝑦 = 𝑓 (𝑥):
- Tập hợp tất cả các điểm biểu diễn các cặp giá trị tương ứng (x; 𝑓 (𝑥)) trong mặt phẳng tọa độ
được gọi là đồ thị của hàm số 𝑦 = 𝑓 (𝑥)
- Tính đồng biến, nghịch biến của hàm số 𝑦 = 𝑓 (𝑥) xác định với mọi giá trị 𝑥 ∈ 𝑅
• Nếu giá trị của biến x tăng lên mà giá trị tương ứng 𝑓 (𝑥) cũng tăng lên thì hàm số 𝑦 =
𝑓 (𝑥) được gọi là hàm số đồng biến.
Tức là nếu 𝑥1 < 𝑥2 𝑚à 𝑓(𝑥1 ) < 𝑓 (𝑥2 ) 𝑣ớ𝑖 𝑚ọ𝑖 𝑥1 , 𝑥2 𝑡ℎ𝑢ộ𝑐 𝑅 thì hàm số 𝑦 = 𝑓 (𝑥) đồng
biến trên R.
• Nếu giá trị của biến x tăng lên mà giá trị tương ứng 𝑓 (𝑥) giảm đi thì hàm số 𝑦 = 𝑓(𝑥)
được gọi là hàm số nghịch biến.
Tức là nếu 𝑥1 < 𝑥2 𝑚à 𝑓(𝑥1 ) > 𝑓 (𝑥2 ) 𝑣ớ𝑖 𝑚ọ𝑖 𝑥1 , 𝑥2 𝑡ℎ𝑢ộ𝑐 𝑅 thì hàm số 𝑦 = 𝑓 (𝑥)
nghịch biến trên R.
II. BÀI TẬP VÀ CÁC DẠNG TOÁN.
Dạng 1: Tính giá trị của hàm số tại 1 điểm:
Phương pháp: Thay mỗi giá trị của x vào hàm số 𝑦 = 𝑓(𝑥) ta tìm được giá trị của y tương ứng.
Câu 1: Cho hàm số 𝑦 = 𝑓 (𝑥) = 𝑥 2 + 5𝑥 + 6. Tính 𝑓 (−2); 𝑓 (−1); 𝑓(0); 𝑓 (1); 𝑓 (2)
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
𝑥 2 −9
Câu 2: Cho hàm số 𝑦 = 𝑓 (𝑥) = 2 . Tính 𝑓 (5); 𝑓(−5); 𝑓(0)
𝑥 −5𝑥+6
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
1|Page
GIANGVU
ÔN TẬP ĐẠI SỐ CHƯƠNG II (BÀI 1+2) Buổi 5 (16/10)

Dạng 2: Tìm ĐKXĐ của hàm số

Phương pháp giải:
𝐴(𝑥)
- Hàm số có dạng phân thức 𝑦 = xác định (có nghĩa) khi và chỉ khi B(x) ≠ 0
𝐵(𝑥)
- Hàm số có dạng căn thức 𝑦 = √𝐴(𝑥) có nghĩa khi và chỉ khi A(x)≥ 0
Tổng quát: với hàm số chứa căn bậc chẵn, đkxđ là biểu thức trong căn bậc chẵn phải không âm.
Câu 1: Tìm đkxđ của các hàm số sau:
a. 𝑦 = 2𝑥 + 1
√𝑥+1
b. 𝑦 =
𝑥−1
2𝑥+1
c. 𝑦 =
𝑥−1
1 3 4
d. 𝑦 = + √𝑥 − 2 + √𝑥 − 3
𝑥−1

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

Dạng 3: Biểu diễn các điểm trong mặt phẳng tọa độ Oxy
Câu 1: Trong các điểm sau, điểm nào thuộc đồ thị hàm số 𝑦 = 2𝑥 + 1
A(1;3), B(0;1), C(4;9), D(1;2), E(1/3;6)
Câu 2: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy, cho hình thang ABCD với tọa độ các đỉnh A(-2;2); B(-2;0);
C(3;0); D(1:2)
a. Vẽ hình thang ABCD trong mặt phẳng tọa độ Oxy
b. Tính diện tích hình thang ABCD.
2|Page
GIANGVU
ÔN TẬP ĐẠI SỐ CHƯƠNG II (BÀI 1+2) Buổi 5 (16/10)

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

Dạng 4: Kiểm tra tính đồng biến, nghịch biến của hàm số.
Phương pháp giải: xem lại mục I-5 bên trên
Câu 1: Cho hàm só 𝑦 = 𝑓 (𝑥) = 2𝑥 + 2. Chứng minh hàm số đồng biến trên R.
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
3|Page
GIANGVU
ÔN TẬP ĐẠI SỐ CHƯƠNG II (BÀI 1+2) Buổi 5 (16/10)

Câu 2: Cho hàm số 𝑦 = 𝑓 (𝑥) = −2𝑥 + 2. Chứng minh hàm số nghịch biến trên R.
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

Câu 3: Với a là hằng số thực, hãy xét trong các trường hợp sau đây, hàm số đồng biến hay
nghịch biến trên R.
a. 𝑦 = −2𝑥 + 𝑎
b. 𝑦 = 2𝑎 + 𝑥
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

4|Page
GIANGVU
ÔN TẬP ĐẠI SỐ CHƯƠNG II (BÀI 1+2) Buổi 5 (16/10)

BÀI 2: HÀM SỐ BẬC NHẤT

I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT

1. Hàm số bậc nhất là hàm số được cho bởi công thức 𝑦 = 𝑎𝑥 + 𝑏, trong khi đó a, b là các hằng
cho trước và a ≠ 0.
Chú ý: Khi b=0, hàm số có dạng 𝑦 = 𝑎𝑥 là hàm só biểu thị sự tương quan tỉ lệ thuận
2. Hàm số bậc nhất 𝑦 = 𝑎𝑥 + 𝑏 xác định với mọi giá trị của x thuộc R và có tính chất như sau:
a. Đồng biến trên R khi a > 0
b. Nghịch biến trên R khi a < 0
II. BÀI TẬP VÀ CÁC DẠNG TOÁN
Dạng 1: Nhận dạng hàm số bậc nhất
Câu 1: Trong các hàm số sau đây, hàm nào là hàm số bậc nhất. Hãy chỉ rõ các hệ số a, b trong
trường hợp đó là hàm bậc nhất.
a. 𝑦 = 5𝑥 − 1
b. 𝑦 = 𝑥 2 + 5
1
c. 𝑦 = − (𝑥 − 6) + 4
2

Câu 2: Tìm các giá trị của tham số m để các hàm số sau là hàm số bậc nhất:

a. 𝑦 = 𝑚𝑥 + 1
b. 𝑦 = 𝑚(𝑥 − 1) + 3
c. 𝑦 = 𝑚𝑥 + √𝑚 + 1
d. 𝑦 = (𝑚2 − 𝑚)𝑥 2 + 𝑚𝑥 + 8
Câu 3: Chứng minh các hàm số sau đây là hàm số bậc nhất với mọi giá trị của m.
a. 𝑦 = 2(𝑚2 + 1)𝑥 + 1
b. 𝑦 = √𝑚2 + 1(𝑥 + 1)

Dạng 2: Tìm hàm số bậc nhất thỏa mãn điều kiện cho trước

Câu 1: Cho hàm số bậc nhất 𝑦 = 𝑎𝑥 + 1. Tìm hệ số a, biết rằng khi x=1 thì y=3

Câu 2: Cho hàm số bậc nhất y=ax+b. Tìm hệ số a,b biết

a. Khi x=1 thì y=2, khi x=- 2 thì y=-1

b. Khi x=1 thì y=2, khi x=2 thì y=5

Câu 3: Cho hàm số 𝑦 = (𝑚 − 1)𝑥 + 1 − 4𝑚2

a. Tìm m để hàm số là hàm số bậc nhất

b. Tìm m để đồ thị hàm số đi qua gốc tọa độ

Câu 4: Cho hàm số 𝑦 = (𝑚 + 1)𝑥 + 9𝑚2 − 1

a. Tìm m để hàm số là hàm số bậc nhất

b. Tìm m để đồ thị hàm số đi qua gốc tọa độ
5|Page
GIANGVU
ÔN TẬP ĐẠI SỐ CHƯƠNG II (BÀI 1+2) Buổi 5 (16/10)

Dạng 4: Biểu diễn tọa độ các điểm trong mặt ohawngr tọa độ

Phương pháp giải: Để biểu diễn tọa độ điểm M(𝑥0 , 𝑦0 ) trong mặt phẳng tọa độ Oxy ta làm như
sau:

Bước 1: Vẽ đường thẳng song song với trục Oy tại điểm có hoành độ 𝑥 = 𝑥0

Bước 2: Vẽ đường thẳng song song với trục Ox tại điểm có tung độ 𝑦 = 𝑦0

Bước 3: Giao điểm của 2 đường thẳng vẽ trên chính là tọa độ của điểm M(𝑥0 , 𝑦0 )

Chú ý: Công thức tính khoảng cách giữa 2 điểm A(𝑥𝐴 , 𝑦𝐴 ) và B(𝑥𝐵 , 𝑦𝐵 ) trong mặt phảng tọa độ
Oxy:

̅̅̅̅
𝐴𝐵 = √(𝑥𝐴 − 𝑥𝐵 )2 + (𝑦𝐴 − 𝑦𝐵 )2

Câu 1: Tìm trên mặt phẳng tất cả các điểm

a. Có tung độ bằng 0 (d1)

b. Có hoành độ bằng 0 (d2)
c. Có tung độ bằng 3 (d3)
d. Có hoành độ bằng -3 (d4)
e. Có tung độ bằng 2 lần hoành độ (d5)
f. Có hoành độ bằng 2 lần tung độ (d6)

Câu 2: Tìm trên mặt phảng các điểm:

a. Có hoành độ và tung độ bằng nhau

b. Có hoành độ và tung độ đối nhau

Câu 3: Tìm khoảng cách giữa 2 điểm trong mặt phẳng tọa độ

a. A(1;1) và B(6;4)
b. M(-1;5) và N(-6;-4)
c. O(0,0) và I(-4;-4)

Câu 4: Tính độ dài đoạn thẳng AB trong các trường hợp sau:

a. A(-4;-6) và B(-5;0)
b. A(-8;-5) và B(-1;1)

6|Page
GIANGVU
ÔN TẬP ĐẠI SỐ CHƯƠNG II (BÀI 1+2) Buổi 5 (16/10)

7|Page
GIANGVU