Câu 2.

Tính tất yếu, những đặc điểm cơ bản của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội. Đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ nghĩa theo quan điểm của chủ
nghĩa Mác-Lê Nin. Liên hệ với những đặc trưng của xã hội chủ nghĩa mà đảng,
nhà nước và nhân dân ta đang xây dựng.
* Tính tất yếu khách quan của TKQĐ lên CNXH:
- Thứ nhất, CNTB và CNXH khác nhau về bản chất. Muốn có CNXH cần phải có
một thời kỳ lịch sử nhất định.
- Thứ hai, CNXH được XD và PT trên nền SX ĐCN có trình độ cao, CNTB đã tạo
ra tiền đề VC - KT nhất định cho CNXH, nhưng muốn tiền đề đó phục vụ cho CNXH,
cần phải có thời gian tổ chức sắp xếp lại.
- Thứ ba, các QHXH của CNXH không thể tự phát nảy sinh trong lòng CNTB,
chúng là kết quả của QT xây dựng và cải tạo XHCN. Do vậy, cần phải có TG để XD
và phát triển những QH đó.
- Thứ tư, xây dựng CNXH là một công việc mới mẻ, khó khăn và phức tạp, phải
cần có thời gian để GCCN từng bước làm quen những công việc đó,
Khẳng định tỉnh tất yếu của TKQĐ, các nhà sáng lập CNXHKH cũng phân biệt có
2 loại QĐ từ CNTB lên CNCS:
+ 1) QĐ trực tiếp từ CNTB lên CNCS đối với những nước đã trải qua CNTB phát
triển (chưa từng diễn ra);
+ 2) QĐ giản tiếp tử CNTB lên CNCS đối với những nước chưa trải qua CNTB
phát triển.
*Đặc điểm cơ bản của TKQĐ lên CNXH
a) Trên lĩnh vực kinh tế:
TKQĐ từ CNTB lên CNXH về phương diện KT, tất yếu tồn tại nền kinh tế nhiều
thành phần, trong đó có thành phần đối lập.
Tương ứng với nước Nga, V.L.Lênin cho rằng TKQĐ tồn tại 5 TPKT: 1) KT gia
trưởng, 2) KT hàng hóa nhỏ, 3) KTTB, 4) KTTBNN, 5) KTXHCN
b) Trên lĩnh vực chính trị
Là việc thiết lập, tăng cường CCVS mà thực chất của nó là việc GCCN nắm và
SD quyền lực NN trấn áp GCTS, tiến hành XD một XH không GC.
Đây là sự thống trị về chính trị của GCCN với chức năng thực hiện dân chủ đối
với nhân dân, tổ chức XD và bảo vệ chế độ mới, chuyên chính với những phần tử thù
địch chống lại nhân dân
c) Ở Trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa
 Còn tồn tại nhiều tư tương khác nhau, chủ yếu là tư tướng vô sản và tư tưởng tư
sản
GCCN thông qua đội tiền phong của mình là Đảng CS từng bước phát triển, xây
dựng văn hòa vô sản, tiếp thu giá trị VH dân tộc và tinh hoa VH nhân loại
đ) Trên lĩnh vực xã hội
Do kết cấu của nền KTNTP quy định nên còn tồn tại nhiều GC, tầng lớp và sự
khác biết giữa các GC, tầng lớp XH.
Trong XH của TKQĐ còn tồn tại sự khác biệt giữa nông thôn và thành thị, giữa
LĐ trí óc và LĐ chân tay. Bởi vậy, TKQĐ từ CNTB lên CNXH, về phương diện XH
là thời kỳ ĐTGC chống áp bức, bất công, xóa bỏ TNXH và những tàn dư của XH cũ
để lại, thiết lập CBXH trên cơ sở thực hiện nguyên tắc PP theo LĐ là chủ đạo.
*Đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ nghĩa theo quan điểm Mác:
- Một là, CNXH giải phóng GC, giải phóng DT, giải phóng XH, giải phóng con
người, tạo điều kiện để chủ nghĩa phát triển toàn diện
VILênin cũng khẳng định mục đích cao cả của CNXH cần đạt đến là xóa bỏ sự
phân chia XII thành GC, biến tất cả thành viên trong XH thành người LĐ, tiêu diệt cơ
sở của mọi tình trạng người bạo lực người. Để đạt mục đích đó, GCCN dưới sự LĐ
của ĐCS phải hoàn thành nhiều nhiệm vụ trong đó có mục đích, nhiệm vụ cụ thể của
thời kì xây dựng CNXH
- Hai là, CNXH có nền KT phát triển cao dựa trên LLSX hiện đại và chế độ công
hữu về TLSX chủ yếu,
Đây là đặc trưng về phương diện KT của CNXH. Mục tiêu cao nhất của CNXH là
giải phóng CN trên cơ sở ĐK KT-XH phát triển CNXH là XH có nền KT phát cao,
với LLSX hiện đại và QHSX dựa trên chế độ CH về TLSX, được TC,QL và PP có
hiệu quả.
V.L.Lênin cho rằng: "Thiết lập một chế độ XH cao hơn CNTB, nghĩa là năng cao
NSLĐ và do đó phải tổ chức LĐ theo một trình độ cao hơn". Điều này có nghĩa là
phải tạo ra QHSX thích ứng với LLSX.
- Ba là, CNXH là xã hội do nhân dân lao động làm chủ
Đây là đặc trưng thể hiện bản chất của CNXH, XH vì con người và do con người.
Nhân dân mà nòng cốt là NDLĐ là chủ thể của XH thực hiện quyền làm chủ ngày
càng rộng rãi và đầy đủ trong quá trình CT XH cũ, XD XH mới.
- Bốn là, CNXH có nhà nước kiểu mới mang bản chất GCCN, đại biểu cho LI,
quyền lực và ý chí của NDLD.
 Các nhà sáng lập CNXHKH đã khẳng định: Trong CNXH phải thiết lập nhà nước
chuyên chính vô sản, nhà nước kiểu mới mang bản chất của GCCN, đại biểu cho lợi
ích, quyền lực và ý chí của NDLĐ
V.Lênin cho rằng, nhà nước võ sân là một công cụ, phương tiện, đồng thời là một
biểu hiện tập trung trình độ dân chủ của NDLĐ, phản ảnh trình độ ND tham gia vào
công việc của NN.
- Thứ năm, CNXH có nền VH phát triển cao, kế thừa và phát huy những giá trị
của VH dân tộc và tỉnh hoa VH nhân loại.
Trong CNXH, VH là nền tảng tỉnh thần của XH, mục tiêu, động lực của phát triển
VH đã hun đúc nên tâm hồn, khí phách, bản lĩnh con người, biển con người thành CN
chân, thiện mỹ.
VILênin cho rằng, chỉ có xây dựng được nền VHVS mới giải quyết được mọi vấn
đề từ KT, CT đến XH, con người. Người còn chỉ rõ: "Người ta chỉ có thể trở
thànhngười cộng sản khi biết làm giàu trí óc của mình bằng sự hiểu biết tất cả những
kh tàng tri thức mà nhân loại đã tạo ra
- Thứ sáu, CNXH bảo đảm bình đẳng, đoàn kết giữa các ĐT và có QH hữu nghị,
HT với ND các nước trên thế giới
Theo QĐ của các nhà sáng lập CNXIKH, vẫn đề GC và ĐT có quan hệ biện
chứng. bởi vậy, giải quyết vẫn để GC, DT trong CNXH có vị trí đặc biệt quan trọng và
phải tuân thủ nguyên tắc: “Xóa bỏ tình trong người BI, người thì tình trạng DI này bóc
lới DT khác cũng bị xóa bỏ".
* Liên hệ đặc trưng cơ bản của xã HH hội chủ nghĩa ở việt nam: 16 yy m
Đến ĐH XI (2011), trên cơ sở TK 25 năm đổi mới, nhận thức của Đảng ta về
CNXH và con đường đi lên CNXH đã có bước PT mới. Cương lĩnh xây dựng đất
nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội đã PT mô hình CNXH VN với 8 đặc
trưng là:
1) Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn mình.
2) Do nhân dân làm chủ
3) Cô nền kinh tế phát triển cao dựa trên LLSX hiện đại và QHSX tiến bộ phù hợp
4) Có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộ
5) Con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn
diện.
6) Các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp
nhau bùng phát triển.
 7) Có nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân do
Đảng CS lãnh đạo.
8)Có quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trên thế giới