Professional Documents
Culture Documents
เนื้อหา General environment analysis
เนื้อหา General environment analysis
1. สภาพแวดล้อมภายนอก
ปัจจัยสภาพแวดล้อมภายนอก เป็นปัจจัยที่มีผลกระทบต่อองค์กร และองค์กรไม่สามารถควบคุมได้
ซึ่งมีผลกระทบทั้งในด้านบวกและด้านลบ องค์กรจะต้องรับมือกับสภาพแวดล้อมภายนอก การเผชิญหน้ากับ
ความไม่แน่นอนและการปรับตัวเป็นสิ่งสำคัญ (Sofyan, I. and Ina, P อ้างถึงในจุฑาลักษณ์ สายแปง และศิริ
จันทร์ เชื้อสุวรรณ, 2564) สอดคล้องกับณัฐธนภัสสร์ ไชยรินทร์ (2564) ที่นิยามคำว่าสภาพแวดล้อมภายนอก
(External Environment) คือ ปัจจัยจากภายนอกที่มีผลต่อองค์กรในด้านการอยู่รอดและการเติบโต โดยอาจ
เป็ น โอกาสหรื อ เป็ น อุ ป สรรคในการดำเนิ น ธุ ร กิ จ ที ่ ต ้ อ งเผชิ ญ หน้ า การที่ อ งค์ ก รจะต้ อ งดำเนิ น การใน
สภาพแวดล้อมที่ มีความท้าทาย จะต้องมีการปรับตัว เพื่อตอบสนองกับสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป
เช่นเดียวกับ ปรีดี นุกุลสมปรารถนา อ้างถึงในวรรัตน์ ศุภมงคลชัย (2565) ที่ให้ข้อมูลไว้ว่า สภาพแวดล้อม
ภายนอก เป็นปัจจัยที่ไม่สามารถควบคุมได้ แต่สามารถที่จะคาดการณ์แนวโน้มการเปลี่ยนแปลง เพื่อนำมา
วิเคราะห์ ใช้ในการประกอบการตัดสินใจได้ว่าปัจจัยในด้านไหนบ้างที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์หรือเป็น
อุปสรรค ซึ่งมีความสำคัญต่อการกำหนดกลยุทธ์และความสำเร็จหรือความล้มเหลวขององค์กร อีกทั้ง Tokla
และคณะ (2564) ยังกล่าวถึงสภาพแวดล้อมภายนอกว่า เป็นทุกสิ่งทุกอย่างที่ธุรกิจไม่สามารถควบคุมได้ และ
อยู่ภายนอกองค์กร ซึ่งมีอิทธิพลต่อระบบการดำเนินงานขององค์กร โดยอาจก่อให้เกิดโอกาสหรืออุปสรรคแก่
ธุรกิจได้ สภาพแวดล้อมภายนอกจึงเป็นสิ่งที่ไม่สามารถละเลยได้ในการดำเนินงานของธุรกิจ
ปัจจัยสภาพแวดล้อมภายนอก เป็นปัจจัยที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว และในอนาคตมีแนวโน้ม
ว่าจะมีอัตราการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วมากยิ่งขึ้น องค์การจะต้องปรับตัวให้เข้ากับปัจจัยสภาพแวดล้ อม
ภายนอกที่เปลี่ยนแปลงไป ปัจจัยสภาพแวดล้อมภายนอกเป็นปัจจัยที่องค์กรไม่สามารถควบคุมได้ แต่ปัจจัย
เหล่านั้นจะส่งผลกรทบต่อองค์กร (วันชัยมีชาติ อ้างถึงในทิวากาล ด่านแก้ว, ม.ป.ป.) สอดคล้องกับจักวาล วงศ์
มณี อ้างถึงในวรรัตน์ ศุภมงคลชัย (2565) ที่อธิบายไว้ว่า สภาพแวดล้อมภายนอก เป็นเหตุการณ์ ปัจจัย
ภายนอกองค์กร หรือสิ่งต่างๆ ที่มีอิทธิพล ซึ่งส่งผลกระทบต่อการดำเนินธุรกิจขององค์กรในทางใดทางหนึ่ง
อิทธิพลเหล่านี้มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา และองค์กรไม่สามารถควบคุมได้ จึงต้องมีวิธีการรับมือหรือ
ตอบสนองกับสภาพแวดล้อมที่เกิดขึ้นด้วยแนวทางอื่นๆ
วรรัตน์ ศุภมงคลชัย (2565) กล่าวว่า สภาพแวดล้อมภายนอก เป็นปัจจัยที่องค์กรหรือผู้ประกอบการ
ไม่สามารถที่จะควบคุมหรือจัดการได้โดยตรง แต่ปัจจัยเหล่านี้ส่งผลต่อการดำเนินงาน และการบรรลุเป้าหมาย
ขององค์กรอย่างมาก หรือ อาจส่งผลไปถึง ความล้มเหลวขององค์ก รในระยะยาวได้ ทำให้ผ ู้บริห ารหรื อ
ผู้ประกอบการจำเป็นที่จะต้องมีความเข้าใจและตระหนักถึงปัจจัยสภาพแวดล้อมภายนอก เพื่อที่จะนำมา
วิเคราะห์ถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้นต่อองค์กรและนำไปใช้ในการดำเนินงานต่อไป
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
1.1 การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอก
ปาริฉัตร ศรีหะรัญ และคณะ (2563) ได้นิยามการตรวจสอบและประเมินสภาพแวดล้อมภายนอกไว้ว่า
เป็นการวิเคราะห์ ประเมินหาโอกาส (Opportunities) และข้อจำกัด (Threats) ขององค์การที่ถือเป็นปัจจัยที่
องค์การไม่สามารถควบคุมได้ (David, 2004; Wheelen and Hunger, 2012; Namsirikul, 2000) มีความ
สอดคล้องกับ ปฏิพาร์ เพชรศิริ และคณะ (2560) ที่อธิบายเอาไว้ว่า การประเมินสภาพแวดล้อมภายนอก
ภายใต้การประเมิน สภาพแวดล้อมภายนอกของบริษัท ทำให้ส ามารถค้นหาโอกาสและอุปสรรค ในการ
ดำเนินงานของบริษัทที่ได้รับผลกระทบจากสภาพแวดล้อมภายนอก
การประเมินสภาพแวดล้อมภายนอกองค์กร จะเป็นการวิเคราะห์ถึงโอกาสและอุปสรรคขององค์กร
โดยวิเคราะห์จากปัจจัยภายนอกองค์กรนั้นๆ ว่ามีโอกาสและอุปสรรคในการดำเนินธุรกิจอย่างไร ชุดาพร
สุวรรณวงษ์, 2556) เป็นไปในทิศทางเดียวกับ กิตติ เลิศวรวณิช (2552) ที่ได้ให้ข้อมูลเอาไว้ว่า การวิเคราะห์
สภาพแวดล้อมภายนอก (External Environment Analysis) หมายถึง การวิเคราะห์ปัจจัยต่างๆ ที่อยู่
ภายนอกบริษัท การเปลี่ยนแปลงของปัจจัยต่างๆ มีกระทบต่อความสำเร็จขององค์กร ถ้าปัจจัยสภาพแวดล้อม
ภายนอกนี้เข้ามาส่งเสริมหรือมีผลกระทบทางบวกต่อธุรกิจ จะเรียกว่า "โอกาส" หรือ "Opportunities" แต่
ในทางตรงกันข้าม หากปัจจัยแวดล้อมภายนอกเข้ามามีผลกระทบในทางลบต่อธุรกิจ จะเรียกว่า "อุปสรรค"
หรือ "Threats" มีความสอดคลอ้งกับ สุบิน ชะรอยรัมย์ (2560) การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอก หมายถึง
กระบวนการในการตรวจสอบและประเมิ น เกี ่ ยวกับ สภาพแวดล้อ มภายนอกองค์ ก าร ซึ ่ ง การวิ เ คราะห์
สภาพแวดล้อมภายนอกช่วยให้ผู้ บริหารสามารถทราบถึงโอกาสและอุปสรรคที่องค์การต้องประสบในอนาคต
โดยโอกาส (Opportunities) คือ แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงภายนอกองค์การที่มีผลสนับสนุนต่อการพัฒนาการ
ดำเนินงานขององค์การ ขณะที่อุปสรรค (Threats) คือ แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงภายนอกองค์การที่มีผลในแง่
ลบต่อการดำเนินงานขององค์การ
การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอกองค์กร External environment analysis มีความสำคัญเป็น
อย่างมาก เนื่องจากเป็นสภาพแวดล้อมที่มีความเป็นพลวัต และสภาพแวดล้อมภายนอกนั้นมีการเปลี่ยนแปลง
อยู่ตลอดเวลา ดังนั้นจึงเป็นสิ่งจำเป็นที่องค์การจะต้องทำการตรวจสอบและวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอก
อย่างสม่ำเสมอ (ภาคภูมิ หมีเงิน และคณะ, 2560)
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
2. สภาพแวดล้อมทั่วไป (สภาพแวดล้อมมหภาค)
Evans, N. (2015) สภาพแวดล้อมทั่วไป เป็นสภาพแวดล้อมภายนอกประการนึง บางครั้งเรียกว่า
สภาพแวดล้อมมหภาค หรือสภาพแวดล้อมระยะไกล หมายถึง สภาพแวดล้อมในวงกว้างที่อยู่นอกอุตสาหกรรม
และตลาดขององค์กรโดยทั่วไปมักจะอยู่นอกเหนือการควบคุมของแต่ละองค์กร แต่อาจมีผลกระทบอย่างมี
นัยสำคัญต่อสภาพแวดล้อมระดับจุลภาค (อุตสาหกรรมและตลาด) ที่องค์กรดำเนินการอยู่ ซึง่ การเปลี่ยนแปลง
ของสภาพแวดล้อมหภาคอาจมีความสำคัญอย่างมากต่อองค์กร เนื่องจาก
- นำมาซึ่งการเกิดหรือการตายของอุตสาหกรรมทั้งหมด
- ทำให้ตลาดขยายหรือหดตัว
- กำหนดระดับความสามารถในการแข่งขันภายในอุตสาหกรรม
ดังนั้นองค์กรจึงจำเป็นทีจ่ ะต้องตื่นตัวต่อการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นหรืออาจจะเกิดขึ้นในสภาพแวดล้อม
มหภาค และควรพยายามที่จะคาดการณ์ถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นต่ออุตสาหกรรมและตลาดขององค์กร
Wang, L. & Hou, C. (2023) กล่าวว่าสภาพแวดล้อมมหภาค หมายถึง การพัฒนาทางเศรษฐกิจ
สังคม และการเปลี่ยนแปลงของประเทศ ซึ่งเป็นสภาพแวดล้อมขนาดใหญ่ ที่ส่งผลต่อความอยู่รอดขององค์กร
และเป็นปัจจัยที่องค์กรไม่สามารถควบคุมได้ อุตสาหกรรมใดๆ ก็ตามจะได้รับผลกระทบจากสภาพแวดล้อม
ระดับมหภาค
ชุดาพร สุวรรณวงษ์ (2556) กล่าวว่า สภาพแวดล้อมทั่วไป (General Environment) เป็นปัจจัยที่ไม่
กระทบต่อการดำเนินงานในระยะสั้นขององค์กร แต่มีผลต่อการตัดสินใจในระยะยาว ได้แก่ เศรษฐกิจ สังคม
วัฒนธรรม การเมือง กฎหมาย เทคโนโลยี ภูมิศาสตร์ และปัจจัยระหว่างประเทศ
สภาวะแวดล้อมโดยทั่วไป (General Environment) ซึ่งสภาวะแวดล้อมเหล่านี้จะไม่มีความสัมพันธ์
กับองค์กรโดยตรง เป็นปัจจัยหรือตัว แปรต่างๆ ที่ไม่มีความเกี่ยวข้องโดยตรงกับการดำเนินงานขององค์ กร
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
2.1 การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทั่วไป
การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทั่วไป (General Environment Analysis) ณัฏฐพันธ์ เขจรนันทน์ อ้างถึง
ในชนิดา โมทอง และทิพย์ว รรณา งามศักดิ์ (2560) เป็นการวิเคราะห์ส ภาพแวดล้อมที่มีผ ลกระทบต่ อ
อุตสาหกรรม ซึ่งเป็นปัจจัยภายนอกที่มีผลกระทบทางตรงและทางอ้อม ประกอบด้วยการเมือง เศรษฐกิจ
สังคม และเทคโนโลยี
ณัฐธนภัสสร์ ไชยรินทร์ (2564) ที่ได้กล่าวถึง การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอกเอาไว้ว่า การ
วิเคราะห์ปัจจัยภายนอก เป็นการวิเคราะห์ สภาพแวดล้อมภายนอกที่อาจมีผลกระทบต่อองค์กรในระยะยาว
เพื่อใช้ในการวางแผนดำเนินงานขององค์กร ประกอบด้วย 4 กลุ่มปัจจัย คือ การเมือง (Political) เศรษฐกิจ
(Economic) สังคม (Social) และเทคโนโลยี (Technological)
ปฏิพาร์ เพชรศิริ และคณะ (2560) ที่กล่าวว่า การประเมินสภาพแวดล้อมภายนอก ภายใต้การ
ประเมินสภาพแวดล้อมภายนอกของบริษัท ทำให้สามารถค้นหาโอกาสและอุปสรรคในการดำเนินงานของ
บริษัทที่ได้รับผลกระทบจากสภาพแวดล้อมภายนอกทั้งทางด้านสังคมวัฒนธรรม เทคโนโลยี เศรษฐกิจ และ
กฎหมายการเมือง
การประเมินสภาพแวดล้อมภายนอก (External Environment Assessment) เป็นการประเมินเพื่อ
หาโอกาสและข้อจำกัดหรือการคุกคามจากสภาพแวดล้อมภายนอก ได้แก่ การเมือง เศรษฐกิจ สังคม และ
เทคโนโลยี (สถาบันส่งเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน, 2564)
ฉัฐวัฒน์ ลิมป์สุรพงษ์ และวินิจ วีรยางกูร (ม.ป.ป.) กล่าวว่าการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอก
องค์กร เป็นสภาพแวดล้อมที่มีความสำคัญ แต่อาจจะไม่ใช่สภาพแวดล้อมที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับองค์กรโดยตรง
แต่เป็นสภาพแวดล้อมโดยทั่วไปมีตัวแบบในการพิจารณา หรือนิยมนำมาพิจารณาเพื่อหาโอกาสและข้อจำกัด
ของสภาพแวดล้อมภายนอกที่มีต่อองค์กร
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
3. เป้าหมายของการประเมินสภาพแวดล้อมทั่วไป (Goal)
“ประเมินหาโอกาสและอุปสรรคที่มผี ลกระทบต่อองค์กรจากการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอก
เพื่อทำการตอบสนองให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมภายนอกที่เกิดขึ้น”
การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมขององค์การในปัจจุบัน เป็นสิ่งสำคัญที่ทำให้ทราบว่ามีอะไรเกิดขึ้นกับ
สภาพแวดล้อมภายนอก โดยสภาพแวดล้อมทั่วไปจะส่งผลกระทบต่อการดำเนินงานขององค์การ ดังนั้น จึงมี
ความจำเป็นต้องมีการปรับกลยุทธ์องค์การใหม่ เพื่อให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม
ภายนอก ทั้งจากสภาพแวดล้อมที่เป็นโอกาสและสภาพแวดล้อมที่เป็นอุปสรรคต่อการดำเนินงานขององค์การ
โดยนำข้อมูลจากการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอกมากำหนดกลยุทธ์ใหม่ เพื่อให้กลยุทธ์ที่เลือกมีความ
เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมภายนอกที่มีการเปลี่ยนแปลง รวมถึงสอดคล้องกับสภาพแวดล้อมภายในองค์การ
เพื่อการบรรลุวัตถุประสงค์ขององค์การ (สุบิน ชะรอยรัมย์, 2560) สภาพแวดล้อมภายนอกนั้นจะประกอบไป
ด้วยตัวแปรที่อยู่นอกเหนือการควบคุมของบริษัท แต่บริษัทเป็นส่วนหนึ่งของระบบเศรษฐกิจขนาดใหญ่ จึง
จำเป็นต้องมีการวิเคราะห์เพื่อปรับเปลี่ยนกลยุทธ์ขององค์กรให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมทางธุรกิจ ปัจจัย
ภายนอกที่หลากหลายนี้ อาจมีผลกระทบสำคัญต่อการวางตำแหน่งทางการแข่งขันของบริษัท ดังนั้นบริษัท
จะต้องทำความเข้าใจปัจจัยภายนอกและประเมินว่ารูปแบบธุรกิจจะต้องปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อม
อย่างไร ซึ่งการปรับกลยุทธ์ก่อน จะทำให้ผลกระทบจากปัจจัยภายนอกเหล่านี้ลดลง และมีโอกาสใช้ประโยชน์
จากสถานการณ์แข่งขันใหม่ที่อาจเกิดขึ้นในกระบวนการนี้ได้ (เชาวลิต ประสิทธิ์, 2561)
Ginter & Duncan อ้างถึงใน Evans, N. (2015) ระบุถึงประโยชน์ของการวิเคราะห์ สภาพแวดล้อมมหภาค
ไว้ดังนี้
- เพิ่มความตระหนักในการบริหารจัดการเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม
- เพิ่มความเข้าใจในบริบทอุตสาหกรรมและตลาดขององค์กร
- ปรับปรุงการตัดสินใจจัดสรรทรัพยากร
- มีส่วนช่วยในการจัดการความเสี่ยง
- เป็นระบบเตือนล่วงหน้า โดยให้เวลาในการคาดการณ์โอกาสและอุปสรรค รวมถึงเวลาในการวาง
แผนการตอบสนองที่เหมาะสม
การตอบสนองและการรับมือกับปัจจัยสภาพแวดล้อมภายนอกที่เข้ามามีผลกระทบต่อองค์กรจึงเป็นสิ่ง
ที่จำเป็นและมีความสำคัญอย่างมากต่อองค์กรในการอยู่รอดในอุตสาหกรรม ดังนั้นการที่องค์กรสามารถ
วิเคราะห์ปัจจัยสภาพแวดล้อมภายนอกที่เกิดขึ้นในปัจจุบันได้อย่างชัดเจนจะช่วยทำให้องค์กรสามารถกำหนด
แผนกลยุทธ์ที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมภายนอกนั้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ (จุฑาลักษณ์ สายแปง และศิริ
จันทร์ เชื้อสุวรรณ, 2564)
การประเมินสภาพแวดล้อม จะส่งผลต่อความสามารถในการตอบสนองการดำเนิน งานขององค์กร
ภายใต้ความเปลี่ยนแปลงของสังคมโลกาภิวัตน์ (Globalization) เพื่อให้การดำเนินงานประสบความสำเร็จและ
เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่องทั้งในปัจจุบันและอนาคต (ปาริฉัตร ศรีหะรัญ และคณะ, 2563)
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
4. กรอบการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทั่วไป (Framework)
Evans, N. (2015) หน่วยงานด้านการท่องเที่ยว การบริการ ไม่ว่าจะเป็นโรงแรม บริษัททัวร์ ตัวแทน
การท่องเที่ยว ผู้จัดงานอีเว้นท์ ฯลฯ ต่างก็ได้รับผลกระทบจากสภาพแวดล้อมภายนอก ดังนั้นการมีความเข้าใจ
เกี่ยวกับสภาพแวดล้อมภายนอกจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อ องค์กร บางครั้งเรียกว่า การสแกนสภาพแวดล้อม
หรือ การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมมหภาค
กรอบที่ได้รับความนิยมและใช้กันแพร่หลายในการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมมหภาค คือการแบ่งปัจจัย
ออกเป็น 5 ปัจจัย โดยใช่ตัวย่อคือ STEEP ประกอบด้วยปัจจัยต่างๆ ดังต่อไปนี้
4.1 ปัจจัยด้านสังคมและวัฒนธรรม
สังคมและวัฒนธรรม การเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่ส่งผลต่อการดำเนินงานขององค์การ มีหลายปัจจัย
ไม่ว ่าจะเป็น ลักษณะของสังคมที่องค์การกำลังดำเนินงานอยู่ ความเชื่อค่านิยมของคนในสังคม จำนวน
ประชากร โครงสร้างประชากร ระดับความรู้และการศึกษาของคน ประเพณีและวัฒนธรรม ทัศนคติของคน
ระบบความสัมพันธ์ของคนในสังคม การรวมกลุ่มขบวนการทางสังคม และการเลื่อนชั้นทางสังคม ปัจจัยเหล่านี้
ล้วนส่งผลกระทบต่อองค์การทั้งสิ้น (ทิวากาล ด่านแก้ว, ม.ป.ป.)
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
สภาพแวดล้อมทางสังคมและวัฒนธรรม ในแต่ละชุมชนท้องถิ่นย่อมมีสภาพสังคมและวัฒนธรรม
แตกต่างกัน ส่งผลให้องค์การต้องนำสภาพแวดล้อมเหล่านี้มาวิเคราะห์ด้วย ไม่ว่าจะเป็นวัฒนธรรมท้องถิ่น
รูปแบบการดำเนินชีวิต หรือการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมผู้บริโภค (อุทัย ปริญญาสุทธินันท์, 2559)
Rastogi & Trivedi อ้างถึงใน Tokla และคณะ (2564) ได้กล่าวว่า ปัจจัยทางสังคม คำนึงถึงเหตุการณ์
ทั้งหมดที่ส่งผลกระทบต่อองค์กร เช่น ชุมชนทางสังคม ความคาดหวังทางวัฒนธรรม บรรทัดฐาน พลวัตของ
ประชากร จิตสำนึกและทัศนคติ เป็นต้น
สภาพแวดล้อมทางสังคมและวัฒนธรรมเกี่ยวข้องกับ อัตราการเติบโตของจำนวนประชากร อายุเฉลี่ย
สุขภาพของประชากร และการเคลื่อนย้ายถิ่นฐานของประชากร ประชากรที่ใช้แรงงานในตลาดแรงงาน สังคม
วิถีชีวิตของสังคมเมืองและสังคมชนบท ระดับการศึกษาเฉลี่ย หรือศึกษาถึงทัศนคติต่อการทำงาน การรักความ
อิสระ หรือทัศนคติของประชาชนทางสังคม และข้อห้ามต่างๆ ทางสังคม โดยรวมถึงรูปแบบของประเพณี
วัฒนธรรม วิถีชีวิตท้องถิ่น การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมที่กำลังเกิดขึ้นในท้องถิ่นนั้นๆ (วรรณวิษา
วรฤทธินภา, 2555)
แนวโน้มทางสังคม เป็นตัว กำหนดแบบแผนประเพณี ทัศนคติ และรสนิยมของผู้บริโ ภค รวมถึง
ปริมาณความต้องการสินค้าหรือบริการ การติดตามแนวโน้มทางสังคมช่วยให้บริษัทสามารถปรับตำแหน่ง
ผลิตภัณฑ์หรือบริการของตนให้พอดีกับความคาดหวังที่เปลี่ยนแปลงไปของผู้บริโภค (เชาวลิต ประสิทธิ์, 2561)
4.2 ปัจจัยด้านเทคโนโลยี
ความก้าวหน้าในเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT) เช่น การพัฒนาคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล
แลปท็อปและแท็บเล็ต เครือข่ายการสื่อสารผ่านดาวเทียม เคเบิลและดิจิทัล อินเทอร์เน็ต และแอปพลิเคชัน
โทรศั พ ท์ ม ื อ ถื อ ร่ ว มกั บ ความก้ า วหน้ า อย่า งรวดเร็ ว ของซอฟต์ แวร์ ทั ้ ง หมดนี้ ล ้ ว นมี ส ่ ว นทำให้ เ กิด การ
เปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับวิธีการดำเนินธุรกิจในหลายอุตสาหกรรม
ด้วยเหตุนี้ จึงเป็นสิ่งสำคัญที่องค์กรจะต้องติดตามการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีที่อาจส่งผลกระทบ
ต่อการดำเนิน งานหรือตลาดของตน ในอุตสาหกรรมส่ว นใหญ่องค์กรต้องมีความยืดหยุ่นและพร้อมที่จ ะ
สร้างสรรค์นวัตกรรมและนำเทคโนโลยีใหม่ๆ มาใช้ เพื่อความได้เปรียบทางการแข่งขัน (Evans, N., 2015)
Babatunde &Adebisi อ้างถึงใน Tokla และคณะ (2564) ได้กล่าวว่า ปัจจัยทางเทคโนโลยี
ประกอบด้วยกิจกรรมการวิจัยและพัฒนา ระบบอัตโนมัติ แรงจูงใจด้านเทคโนโลยี และอัตราการเปลี่ยนแปลง
ทางเทคโนโลยี นอกจากนี้การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีอาจส่งผลต่อ ต้นทุน คุณภาพ และนำไปสู่นวัตกรรม
สภาพแวดล้อมทางเทคโนโลยี โดยเฉพาะความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี มักก่อให้เกิดนวัตกรรมใหม่ๆ
อยู่เสมอ ซึ่งองค์การจะต้องเลือกใช้นวัตกรรม เพื่อสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขันให้แก่องค์การ (อุทัย
ปริญญาสุทธินันท์, 2559)
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีอย่างรวดเร็ว ถูกขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรมที่ผู้ประกอบการพยายาม
ผลักดันข้อจำกัดในปัจจุบัน เพื่อขยายขอบเขตความได้เปรียบของเทคโนโลยี และข้อได้เปรียบทางการแข่งขัน
นวัตกรรมทางเทคโนโลยีสามารถเป็นตัวกำหนดการตายของอุตสาหกรรมบางประเภท หรือสามารถสร้าง
โอกาสใหม่ๆ ได้ (เชาวลิต ประสิทธิ์, 2561)
4.3 ปัจจัยด้านเศรษฐกิจ
การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจจะมุ่งเน้นไปที่การเปลี่ยนแปลงของเศรษฐกิจ มหภาคและ
ผลกรทบต่อธุรกิจและผู้บริโภค
โดยทั่วไปแล้ว การควบคุมเศรษฐกิจของประเทศนั้นมาจากเครื่องมือนโยบายหลักสองประการ ได้แก่
นโยบายการคลังและนโยบายการเงิน เครื่องมือนโยบายเหล่านี้ ควบคู่ไปกับอิทธิพลจากตลาดต่างประเทศ
จะกำหนดบรรยากาศทางเศรษฐกิจในประเทศ ไม่ว่าจะเป็นการเติบโตทางเศรษฐกิจ อัตราแลกเปลี่ยน ระดับ
รายได้ อัตราเงิน เฟ้อ และการว่างงาน ล้ว นส่งผลต่อความสามารถในการชำระค่าสินค้าและบริการของ
ประชาชน รวมถึงส่งผลต่อระดับและรูปแบบของอุปสงค์ด้วย ในทำนองเดียวกัน ระดับการผลิต ระดับค่าจ้าง
ระดับเงินเฟ้อ และอัตราแลกเปลี่ยนจะส่งผลต่อต้นทุนการผลิตและความสามารถในการแข่งขัน ตัวชี้วัดทั้งหมด
นี ้ ต ้ อ งได้ ร ั บ การตรวจสอบเปรี ย บเที ย บกั บ คู ่ แข่ ง ในต่ า งประเทศ เพื ่ อ เป็ น ข้ อ บ่ ง ชี ้ ถ ึ ง การเปลี ่ ย นแปลง
ความสามารถในการแข่งขันระดับนานาชาติ (Evans, N., 2015)
สภาพแวดล้อมด้านเศรษฐกิจ หมายถึง ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อองค์กรธุรกิจโดยตรงต่อการดำเนิน
การผลิต จำหน่าย และบริโภค เพื่อให้เกิดการตอบสนองต่อความต้องการและเกิดผลที่สามารถประเมินค่าเป็น
เงินได้ (สำคัญสุด สีหตุลานนท์ อ้างถึงในTokla และคณะ, 2564)
ด้านเศรษฐกิจ เป็นปัจจัยเกี่ยวกับภาพรวมด้านเศรษฐกิจ ขึ้นอยู่กับสภาพเศรษฐกิจของแต่ละสังคม
ในแต่ละช่วงเวลาที่เปลี่ยนแปลงไป ปัจจัยด้านเศรษฐกิจมีผลกระทบต่อการบริหารงานขององค์การทั้งภาครัฐ
และองค์การเอกชน (ทิวากาล ด่านแก้ว, ม.ป.ป)
สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจเป็นเครื่องบ่งชี้ให้เห็นถึงแนวโน้มการจัดสรร และการใช้ทรัพยากรของ
องค์การ เนื่องจากสภาพแวดล้อมนี้ครอบคลุมหลายประเด็นด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นการจ้างงาน อัตราดอกเบี้ย
อัตราเงินเฟ้อ อัตราแลกเปลี่ยนเงินตราหรือการกีดกันทางการค้า (อุทัย ปริญญาสุทธินันท์, 2559)
สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจ เกี่ยวข้องกับ ขั้นตอนของวัฏจักรทางธุรกิจ สถานการณ์ปัจจุบันและการ
คาดการณ์การขยายตัวทางเศรษฐกิจของอัตราเงินเฟ้อและอัตราดอกเบี้ย การว่างงานและอุปทานของแรงงาน
ต้นทุนค่าแรงงาน ระดับรายได้และการกระจายระดับชั้นรายได้ของคนทำงาน รวมถึงผลกระทบของการค้า
แบบโลกาภิวัตน์ (วรรณวิษา วรฤทธินภา, 2555)
การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจจะส่งผลกระทบต่ออุตสาหกรรมต่าง ๆ ในรูปแบบที่แตกต่างกัน บริษัท
จำเป็นต้องมองเห็นรูปแบบพฤติกรรมการเปลี่ยนแปลงที่สัมพันธ์กันระหว่างเศรษฐกิจและอุ ตสาหกรรมให้
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
4.4 ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม
อิทธิพลของสิ่งแวดล้อมในที่นี้ หมาย ผลกระทบจากความกังวลต่อสภาพแวดล้อมทางกายภาพ (ทั้ง
สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติและสภาพแวดล้อมที่สร้างขึ้น) ต่อองค์กร ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ผู้คนมีความกังวล
เพิ่มขึ้น เกี่ย วกับ ระบบนิเวศและสภาพแวดล้ อม เป็นกระแสสังคมที่ส ำคั ญ ซึ่งได้เปลี่ยนทัศนคติ ที่ ม ี ต่ อ
สิ่งแวดล้อมในประเด็นต่างๆ เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโลก การสูญเสียโอโซน การตัดไม้ทำลายป่า
การสูญพันธุ์ของสายพันธุ์ การพังทลายของดิน การเกิดฝนกรด ของเสียที่เป็นพิษ มลพิษทางน้ำและเสียง
กลายเป็นข้อกังวลสำคัญเกี่ยวกับสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ (Peattie & Moutinho อ้างถึงใน Evans, N.,
2015)
Islam, Mamunand & Amanullah อ้างถึงใน Tokla และคณะ (2564) ได้ให้มุมมองไว้ว่า หากมอง
ไปถึงสภาพแวดล้อมด้านสิ่ง แวดล้อ ม หมายถึง ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ย นแปลงสภาพภูม ิอ ากาศ
ทรัพยากรธรรมชาติหรือความพร้อมของแหล่งพลังงานหมุนเวียน และภัยธรรมชาติจะถูกนำมาพิจารณาเป็น
ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม
สภาพตลาดและสิ่งแวดล้อม ในปัจจุบันนี้สิ่งแวดล้อมกลายมาเป็นปัจจัยในการแข่งขัน ซึ่งแนวคิด
การตลาดสีเขียวหรือการตลาดเพื่อสิ่งแวดล้อมนั้น เป็นกลยุทธ์ที่ถูกพัฒนาให้มุ่งเน้นไปยังกลุ่มเป้าหมายหรือ
ผู้บริโภคที่ใส่ใจต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งยินดีซื้อสินค้าในราคาที่สูงขึ้นสำหรับสินค้าที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม (อุทัย
ปริญญาสุทธินันท์, 2559)
4.5 ปัจจัยด้านการเมืองและกฎหมาย
อุทัย ปริญญาสุทธินันท์ (2559) กล่าวว่า สภาพแวดล้อมทางการเมืองและกฎหมาย ผู้บริหารต้อง
ติดตามการดำเนินงานของฝ่ายการเมือง โดยฉพาะเสถียรภาพของรัฐบาล นโยบายภาครัฐ และการปรับปรุง
หรือบังคับใช้กฎหมายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อนำข้อมูลมาใช้ประกอบการกำหนดกลยุทธ์ต่อไป
ด้านการเมืองและกฎหมาย ผลกระทบจากการเมืองและกฎหมาย รวมถึงนโยบายต่างๆ ของรัฐที่มีต่อ
องค์การ ระบบการเมืองและกฎหมายของแต่ละประเทศ จะแตกต่างกันและส่งผลกระทบต่อองค์การต่างๆ ซึ่ง
สิ่งเหล่านี้จะเข้ามาควบคุมการทำงานขององค์การ (ทิวากาล ด่านแก้ว, ม.ป.ป)
ธุรกิจทั้งหมดจะได้รับผลกระทบจากอิทธิพลทางการเมืองในระดับที่แตกต่างกัน ดังนั้นจึงเป็นเรื่อง
สำคัญที่องค์กรจะต้องติดตามนโยบายของรัฐบาลเพื่อตรวจจับการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่เนิ่นๆ เพื่อให้สามารถ
ตอบสนองได้อย่างมีประสิทธิภาพ
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
5. คำถามของการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทั่วไป (Question)
What to analyse ?
จะวิเคราะห์อะไร ?
Evans, N. (2015) ในบริบทของการดำเนินการวิเคราะห์ STEEP เป็นส่วนหนึ่งของการวิเคราะห์
กลยุทธ์ โดยทั่วไปจะให้ความสำคัญในการประเมินว่าแต่ละปัจจัยจะส่งผลกระทบอย่างไรต่อ 3 ส่วน ได้แก่
1. ส่วนภายในองค์กร - ผลกระทบของปัจจัย STEEP ที่มีต่อส่วนภายในองค์กร ได้แก่
1.1 ความสามารถหลักขององค์กร
1.2 ผลกระทบต่อกลยุทธ์ขององค์กร
1.3 ผลกระทบต่อทรัพยากรขององค์กร
1.4 ผลกระทบต่อค่านิยมขององค์กร
1.5 และผลกระทบต่อขอบเขตการทำงานขององค์กร เช่น ผลกระทบต่อการดำเนินงาน
2. ตลาดขององค์กร - ผลกระทบของปัจจัย STEEP ที่มีต่อตลาดขององค์กร ได้แก่
2.1 ตลาดของผลิตภัณฑ์ (เช่น ขนาดตลาด โครงสร้าง กลุ่ม ความต้องการของลูกค้า ฯลฯ)
2.2 ผลกระทบต่อตลาดทรัพยากร ซึง่ รวมถึงทรัพยากรมนุษย์และทรัพยากรทางการเงิน ฯลฯ
3. อุตสาหกรรมที่องค์กรแข่งขัน - ผลกระทบของปัจจัย STEEP ต่อพลังการแข่งขั้นทั้งห้า ได้แก่
3.1 อำนาจการต่อรองของลูกค้า
3.2 อำนาจต่อรองจากคู่ค้า
3.3 การเข้ามาของผู้ประกอบการรายใหม่
3.4 สินค้าทดแทน
3.5 การแข่งขันของคู่แข่งในธุรกิจ
ส่วนประกอบของ STEEP จะต้องได้รับการพิจารณาอย่างเป็นระบบ โดยอิทธิพลที่อาจเกิดขึ้นต่อ
องค์กรนั้นขึ้นอยู่กับบบริบทขององค์กร ไม่ว่าจะเป็นที่ตั้ง ภาคส่วน และขนาดขององค์กร
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
6. เครื่องมือที่ใช้ในการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทั่วไป (Tools)
1. ด้านการเมือง (P)
2. ด้านเศรษฐกิจ (E)
3. ด้านสังคมและวัฒนธรรม (S)
4. ด้านเทคโนโลยี (T)
5. ด้านสิ่งแวดล้อม (E)
6. ด้านกฎหมาย (L)
การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทางธุรกิจแบบมหภาค โดย PESTEL Analysis ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ใช้ใน
การวิ เ คราะห์ ส ภาพแวดล้ อ มที ่ ค ำนึ ง ถึ ง ปั จ จั ย ภายนอกทั ้ ง หมด 6 ปั จ จั ย ได้ แ ก่ การเมื อ ง (Politics)
เศรษฐศาสตร์ (Economics) สังคม (Social) เทคโนโลยี (Technological) สิ่งแวดล้อม (Environmental
และกฎหมาย (Legal) (อัครพนธ์ เอี้ยวรัตนวดี, 2565)
จากเครื่อ งมื อ PEST ในบางที่อาจจะมี การเพิ่ ม ปัจจัย Environment และ Legal เข้าไปด้ ว ย
(กลายเป็น PESTEL)
Environment: ปัจจัยที่เกิดขึ้นจากธรรมชาติ เช่น ภัยแล้ง, โลกร้อน, น้ำท่วม
Legal: ปัจจัยทางกฎหมาย เช่น กฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค, กฎหมายแรงงาน
PESTLE Analysis คือ เครื่องมือที่เป็นประโยชน์ในการวิเคราะห์และทำความเข้าใจ "ภาพรวม" ของ
สภาพแวดล้อมภายนอกในการดำเนินงานของธุรกิจ PESTLE Analysis จะช่วยในด้านการวิเคราะห์ปัจจัยด้าน
การเมือง เศรษฐกิจ สังคม เทคโนโลยี สภาวะแวดล้อม และกฎหมาย (เอกกมล เอี่ยมศรี อ้างถึงในปรียา จันท
กูล, 2560)
อังคณา รักษาผล. (ม.ป.ป.) กล่าวว่า ตัวแบบ PESTEL เป็นเครื่องมือที่มีความสำคัญและเป็นประโยชน์
ในการวิเคราะห์ปัจจัยสิ่งแวดล้อมภายนอกที่เปลี่ยนแปลงไป โดยแบ่งออกเป็น 6 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านการเมือง
2) ด้านเศรษฐกิจ 3) ด้านสังคมและวัฒนธรรม 4) ด้านเทคโนโลยี 5) ด้านสิ่งแวดล้อม และ 6) ด้านกฎหมาย
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
7. การประยุกต์ใช้การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทั่วไป (Implication)
วิธีดำเนินการวิเคราะห์ STEEP
Evans, N. (2015) โดยทั่วไปการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทั่วไปจะแบ่งออกเป็น 4 ขั้นตอน ได้แก่
ขั้นตอนที่ 1 การสแกนและตรวจสอบสภาพแวดล้อมมหภาคเพื่อดู การเปลี่ยนแปลงที่มีอยู่หรือ การ
เปลี่ยนแปลงที่เป็นไปได้ในทั้งปัจจุบันและในอนาคตที่เกี่ยวข้องกับ ปัจจัยทางสังคม เทคโนโลยี เศรษฐกิจ
สิ่งแวดล้อม และการเมือง โดยสิ่งที่จะต้องพิจารณาในด้านต่างๆ ได้แก่
1.1 ปัจ จัย ทางสังคม การวิเคราะห์ส ภาพแวดล้อ มทางสัง คมเกี่ ยวข้ องกับ การทำความเข้าใจผลกระทบ
ที่อาจเกิดขึ้นของสังคมและการเปลี่ยนแปลงทางสังคมต่อธุรกิจ อุตสาหกรรม และตลาด สำหรับการวิเคราะห์
ส่วนใหญ่ การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทางสังคมจะต้องพิจารณาถึง
1.1.1 วัฒนธรรมทางสังคม (ค่านิยม ทัศนคติ และความเชื่อ) - ผลกระทบต่อความต้องการผลิตภัณฑ์
และบริการ ทัศนคติ การทำงาน การออมและการลงทุน จริยธรรม ฯลฯ
1.1.2 ประชากรศาสตร์ – ผลกระทบของขนาดและโครงสร้างของประชากร รวมถึงรูปแบบของความ
ต้องการของตลาด
1.1.3 โครงสร้างทางสังคม – ผลกระทบของทัศนคติต่อการทำงาน ผลิตภัณฑ์ และบริการ
1.2 ปัจจัยด้านเทคโนโลยี การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทางเทคโนโลยีเกี่ยวข้องกับการพัฒนาความเข้าใจถึง
ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีทั้งในธุรกิจและกิจกรรมต่าง ๆ ของธุรกิจรวมถึง
1.2.1 ผลิตภัณฑ์และบริการ
1.2.2 กระบวนการดำเนินงาน
1.2.3 สารสนเทศและการสื่อสาร
1.2.4 การขนส่ง จัดจำหน่าย และการกระจายสินค้า
1.3 ปัจจัยด้านเศรษฐกิจ ปัจจัยภายนอกอาจส่งผลกระทบต่อปัจจัยทางเศรษฐกิจ ดังต่อไปนี้
1.3.1 อัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ (โดยปกติจะวัดการเติบโตปีต่อปี ของเศรษฐกิจ ในประเทศ
ตามผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ)
1.3.2 ระดับรายได้ในระบบเศรษฐกิจ
1.3.3 ระดับของผลผลิต
1.3.4 ระดับค่าจ้าง และอัตราการขึ้นค่าจ้าง
1.3.5 ระดับเงินเฟ้อ
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
1.3.6 ระดับการว่างงาน
1.3.7 ดุลการค้า (การวัดความแข็งแกร่งทางการเศรษฐกิจระหว่างประเทศหนึ่งกับอีกประเทศหนึ่ง)
1.3.8 อัตราแลกเปลี่ยน (มูลค่าการแลกเปลี่ยนของสกุลเงินหนึ่งต่ออีกสกุลเงินหนึ่ง)
1.4 ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อม อิทธิพลของสิ่งแวดล้อมในที่นี้ เป็นผลกระทบจากความกังวลต่อสภาพแวดล้อม
ทางกายภาพ (ทั้งสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติและสภาพแวดล้อมที่สร้างขึ้น) ต่อองค์กร เช่น การเปลี่ยนแปลง
สภาพภูมิอากาศโลก การสูญเสียโอโซน มลพิษทางน้ำและเสียง (Evans, N., 2015)
1.5 ปั จ จั ย ด้ า นการเมื อ ง การปกครอง สภาพแวดล้ อ มทางการเมื อ งถู ก กำหนดให้ เ ป็ น ส่ ว นหนึ ่ ง ของ
สภาพแวดล้อมมหภาค ซึ่งอยู่ภายใต้การควบคุมโดยตรงหรืออิทธิพลของรัฐบาล รัฐบาลมีอำนาจควบคุมหรือมี
อิทธิพลโดยตรงต่อ
1.5.1 กฎหมายและข้อบังคับ - ครอบคลุมถึงกฎหมายที่มีอิทธิพลต่อการจ้างงาน การคุ้มครองผู้บริโภค
สุขภาพ และความปลอดภัยในการทำงาน สัญญาและการค้า สหภาพแรงงาน การผูกขาดและการควบรวม
กิจการ ภาษี ฯลฯ
1.5.2 นโยบายเศรษฐกิจ - โดยเฉพาะโยบายการคลัง รัฐบาลมักจะกำหนดนโยบายเกี่ยวกับระดับการ
เก็บภาษีและรายจ่ายในประเทศ
1.5.3 นโยบายระหว่างประเทศของรัฐบาล - การแทรกแซงของรัฐบาลเพื่อควบคุมอัตราแลกเปลี่ยน
การค้าระหว่างประเทศ ฯลฯ
ขั้นตอนที่ 2 การประเมินความเกี่ยวข้องของการเปลี่ยนแปลงต่อส่วนภายในองค์กร ตลาดขององค์กร และ
อุตสาหกรรมที่องค์กรแข่งขัน
ขั้นตอนที่ 3 วิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงที่เกี่ยวข้องแต่ละรายการอย่างละเอียด และระบุความสัมพันธ์ที่อาจ
เกิดขึ้นระหว่างการเปลี่ยนแปลงเหล่านั้น
ขั้นตอนที่ 4 การประเมินผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น จากการเปลี่ยนแปลงต่อส่วนภายในองค์กร ตลาดขององค์กร
และอุตสาหกรรมที่องค์กรแข่งขัน
นายอธิราช บุตร์น้อย 6611711004
8. บทสรุป
บรรณานุกรม
Evans, N. (2015). Strategic Management For Tourism, Hospitality And Event (2 Edition).
Routledge: New York.