Triac BT138 Diac DB3 Biến trở 500K Điện trở 18K Tụ 105

Linh kiện sử dụng trong mạch điều chỉnh độ sáng bóng đèn AC qua biến trở dùng
Triac, diac:

Và bóng đèn AC, nguồn cấp điện xoay chiều.

Chú ý: sơ đồ nối dùng điện 220V, chú ý đảm bảo an toàn.
Sơ đồ nối: ( biến trở thay đổi, độ sáng đèn thay đổi)
Nguyên lí làm việc của mạch :
Nửa chu kỳ dương điện áp được nạp cho tụ, khi đến điện áp mở của Diac thì tụ
điện phóng điện tạo ra xung điều khiển mở Triac (xung dương).

Nửa chu kỳ âm điện áp cũng hoạt động tương tự nhưng lần này xung kích mở cho
Triac là xung âm (Triac có thể mở với cả xung dương và âm )

Do đó có thể thay đổi biến trở hoặc điều chỉnh giá trị của tụ sẽ thay đổi thời gian
nạp xả kích dẫn Triac từ đó thay đổi công suất tải ra ( sáng nhiều hay sáng ít)

Diac (Diode AC) là một linh kiện bán dẫn có thể truyền tải được dòng điện xoay
chiều AC nếu mức điện áp đi vào có giá trị lớn hơn điện áp của diac. Diode này có
hai chiều hai điện cực và có thể chuyển tình trạng từ tắt sang bật khi có điện áp đi
vào.

Thông thường, diac có ngưỡng điện áp là khoảng 30V. Diac gồm 2 chân, vai trò
hai chân là như nhau. Vì thế, khi sử dụng diac trong mạch điện, điện tử chúng ta
không cần phân biệt các chân.

Diac thường được sử dụng trong nhiều thiết bị điện tử khác nhau như máy xay sinh
tố, máy hút mùi, máy khoan tay, các bộ điều khiển quạt trần, các bộ chấn lưu điện
tử, các bo mạch nguồn xung…
Triac là một thiết bị bán dẫn điều khiển điện áp hoạt động như một công tắc điện
tử có khả năng điều chỉnh cả hai chiều của dòng điện AC (dòng điện xoay chiều).
Nó thường được sử dụng trong các ứng dụng như điều chỉnh độ sáng của đèn, điều
chỉnh tốc độ của động cơ, và trong các hệ thống điều khiển nhiệt.

Nguyên lý hoạt động của triac dựa trên việc điều khiển dòng điện chạy qua hai
anode (A1 và A2) bằng cách áp dụng một điện áp điều khiển vào chân gate (G).
Triac có thể điều khiển dòng điện ở cả hai chiều của chu kỳ AC, do đó thích hợp
cho các ứng dụng điện xoay chiều.

Triac hoạt động dựa trên 4 chế độ sau:

Chế độ chờ: Ở chế độ này, không có điện áp nào được áp dụng vào chân gate, do
đó triac không dẫn điện. Triac có thể chịu được một điện áp ngược định mức tại
hai anode mà không dẫn điện.

Chế độ đánh lửa: Khi một điện áp đủ lớn được áp dụng vào chân gate, triac sẽ bị
đánh lửa và bắt đầu dẫn điện. Điều này cho phép dòng điện chạy qua hai anode A1
và A2.

Chế độ dẫn điện: Khi triac đang dẫn điện, điện áp giữa hai anode sẽ giảm xuống
một mức rất thấp, thường chỉ vài volt. Điều này giúp giảm tổn thất năng lượng và
nhiệt độ của triac trong quá trình hoạt động.
Chế độ tắt: Khi dòng điện qua triac giảm xuống dưới một ngưỡng nhất định, gọi là
dòng điện giữ, triac sẽ tự động tắt và ngừng dẫn điện. Điều này xảy ra khi điện áp
gate bị loại bỏ hoặc khi dòng điện qua triac giảm xuống đến mức không đủ để giữ
triac ở trạng thái dẫn điện.
Bằng cách điều khiển điện áp ở chân gate, người dùng có thể điều khiển công suất
được cung cấp cho tải AC, thích hợp cho các ứng dụng điều khiển tốc độ động cơ,
điều khiển nhiệt độ, điều khiển độ sáng đèn, và các ứng dụng công suất điện tử
khác.