Pula pytań z biologii dla klasy III

1. Na rysunku przedstawiono nukleotyd, który występuje w pewnym kwasie

nukleinowym.

a) Określ, która zasada azotowa nie może budować przedstawionego na

rysunku nukleotydu, jeżeli elementem B jest deoksyryboza.

b) Podaj nazwę elementu oznaczonego na rysunku literą A.

c) Zaznacz dwie cechy właściwe dla kwasu nukleinowego, który jest

zbudowany z takich nukleotydów, jak nukleotyd przedstawiony na rysunku.

A. Kwas ten bierze udział w transporcie aminokwasów.

B. Ten kwas jest nośnikiem informacji genetycznej.
C. Obie nici tego kwasu łączą się ze sobą zgodnie z zasadą
komplementarności dzięki wiązaniom fosfodiestrowym.
D. W skład nukleotydów tego kwasu wchodzą białka.
E. W strukturach komórkowych kwas ten ma postać podwójnej helisy.

2. Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F,

jeśli fałszywe.

A. Informacyjny RNA stanowi matrycę, na podstawie której powstają

P F
białka.
B. tRNA transportuje białka na rybosomy. P F
C. rRNA po połączeniu z białkami tworzy struktury komórkowe
P F
biorące udział w syntezie białek.

Montessori Mountain Schools

3. Na rysunku przedstawiono kwas nukleinowy w czasie pewnego procesu.

a) Podaj nazwę przedstawionego na rysunku kwasu nukleinowego oraz

nazwę procesu, któremu on ulega.

b) Uporządkuj we właściwej kolejności etapy procesu przedstawionego na

rysunku.

Rozrywanie kolejnych wiązań wodorowych w dwuniciowej strukturze.

Powstanie dwóch potomnych, dwuniciowych cząsteczek.

Lokalne rozplecenie dwuniciowej cząsteczki.

Przyłączanie pojedynczych nukleotydów na zasadzie

komplementarności.

Tworzenie wiązań wodorowych pomiędzy odpowiednimi zasadami

azotowymi.

4. Na rysunku przedstawiono pewną strukturę występującą w komórce eukariotycznej.

a) Podaj nazwę przedstawionej na rysunku struktury.

b) Skreśl w zdaniach błędne informacje.

A. Przedstawiona na rysunku struktura to najbardziej skondensowana postać

kwasu rybonukleinowego / deoksyrybonukleinowego.
B. Struktura ta znajduje się w jądrze komórkowym / cytozolu.
C. Ta struktura składa się z czterech / dwóch chromatyd.
D. W przedstawionej strukturze chromatydy są ze sobą połączone białkiem
histonowym / centromerem.
E. Przedstawiona struktura powstaje w dzielącej się / niedzielącej
się komórce.

Montessori Mountain Schools

5. W tabeli przedstawiono fragment kodu genetycznego.

a) Dokończ zdanie.

Na podstawie analizy załączonego fragmentu tabeli nie można określić, czy

kod genetyczny jest

A. zdegenerowany.
B. niezachodzący.
C. jednoznaczny.
D. trójkowy.

b) Na podstawie fragmentu kodu genetycznego przedstawionego w tabeli

podaj, jak nazywamy pojedynczą sekwencję nukleotydów w kwasie
nukleinowym niosącą informację o aminokwasie.

6. Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F,

jeśli fałszywe.

A. Kod genetyczny to sekwencja nukleotydów w DNA lub mRNA.. P F

B. Wśród kodonów istnieje taki kodon, który oznacza przerwę w
P F
kodzie genetycznym.
C. Dwadzieścia rodzajów aminokwasów jest kodowanych dzięki
czterem rodzajom nukleotydów, ale tylko dwa nukleotydy wchodzą w P F
skład jednego kodonu.

7. Na rysunku przedstawiono jeden z etapów ekspresji genów.

Skreśl w zdaniach błędne informacje.

A. Przedstawiony etap ekspresji genów zachodzi w komórce

eukariotycznej na rybosomach / w jądrze komórkowym.

Montessori Mountain Schools

 B. Powstający w tym etapie kwas nukleinowy to mRNA / tRNA.
C. Nukleotydy tego kwasu są komplementarne do
nici matrycowej / kodującej DNA.
D. Enzymem katalizującym przedstawiony na rysunku proces jest
polimeraza DNA / RNA.
E. Polimeraza ta przyłącza na zasadzie komplementarności nukleotydy
zawierające cukier rybozę / deoksyrybozę.

8. Na rysunku przedstawiono sekwencję nukleotydów w mRNA oraz kierunek ich

odczytywania. Sekwencje te są zakończone kodonem STOP. W tabeli podano
antykodony tRNA oraz nazwy oznaczanych przez nie aminokwasów.

Antykodon tRNA Aminokwas

GUG histydyna
UAC metionina
GCC leucyna
GCA arginina

a) Podaj nazwy aminokwasów przyłączanych kolejno do łańcucha

peptydowego. Zacznij od drugiego kodonu na nici mRNA.
b) Określ, które białko – A czy B – będzie zbudowane z większej liczby
aminokwasów. Odpowiedź uzasadnij.
A. Białko kodowane przez 113 kodonów.
B. Białko kodowane przez 333 nukleotydy.
c) Podaj nazwę wiązania tworzącego się między aminokwasami w białku
powstającym na rybosomie.

9. Schemat przedstawia sposób odczytywania informacji genetycznej peptydu

złożonego z pięciu aminokwasów.

Skreśl w zdaniach błędne informacje.

Montessori Mountain Schools

 A. Łączna liczba nukleotydów w tym fragmencie kwasu nukleinowego
wynosi 18 / 6.
B. W miejscu X znajduje się kodon STOP / START.
C. Kwas nukleinowy, w którego skład wchodzą nukleotydy AUG,
to tRNA / mRNA.

10. Wskaż dwie poprawne informacje na temat biosyntezy białek.

A. Transkrypcja i translacja w komórkach eukariotycznych zachodzą w różnym

czasie i w różnych miejscach.
B. Modyfikacja potranslacyjna polega m.in. na wycinaniu intronów z powstałego
białka.
C. Podczas syntezy białka kolejne cząsteczki mRNA z aminokwasami przyłączają
się do rybosomu.
D. Dzięki różnym sposobom regulacji ekspresji genów na podstawie jednej nici DNA
mogą powstawać różne białka.
E. Przepisanie informacji genetycznej z DNA na informacyjny RNA to translacja.

11. Wskaż dwie informacje, które poprawnie opisują genotyp i fenotyp.

A. Genotyp to zespół cech danego organizmu, a fenotyp to zespół jego genów.

B. Fenotyp to zespół cech danego organizmu, a genotyp to zespół jego genów.
C. Genotyp organizmu jest zależny m.in. od jego fenotypu.
D. Fenotyp organizmu jest zależny m.in. od jego genotypu.
E. Genotyp organizmu to zespół cech biochemicznych, a fenotyp zespół jego genów.

12. Gregor Mendel w czasie swoich doświadczeń skrzyżował dwa osobniki grochu o
czerwonych kwiatach będące heterozygotami. Określ, jakie rozszczepienie cech
otrzymał Gregor Mendel w potomstwie tych roślin.

A. Białe i czerwone w stosunku 3:1. C. Czerwone i białe w stosunku 1:1.

B. Czerwone i białe w stosunku 3:1. D. Czerwone i białe w stosunku 4:0.

13. Skrzyżowano dwie rośliny grochu – jedna była heterozygotą o nasionach żółtych
(cecha dominująca B), a druga homozygotą o nasionach zielonych (cecha
recesywna b).

a) Podaj genotypy krzyżowanych roślin rodzicielskich (P).

b) Ułóż szachownicę Punnetta i określ, jaki procent roślin potomnych (F1) będzie
miał zielone nasiona.

Montessori Mountain Schools

14. Wskaż dwie poprawne informacje dotyczące II prawa Mendla.

A. Prawo to dotyczy sytuacji, gdy geny znajdują się na jednym chromosomie.

B. Jest to prawo niezależnej segregacji cech.
C. Zgodnie z tym prawem allele genów są przekazywane do gamet w sposób
sprzężony.
D. Jest to prawo czystości gamet.
E. Zgodnie z tym prawem allele genów tworzą w gametach różne kombinacje z
jednakowym prawdopodobieństwem.

15. Grupa krwi AB (warunkowana odpowiednio allelami IA oraz IB) jest dominująca w
stosunku do grupy krwi 0 (warunkowanej allelem i). Z kolei obecność piegów (P) jest
cechą dominującą w stosunku do ich braku (p). Piegowaci rodzice z grupą krwi AB
mają dziecko bez piegów o grupie krwi B.

a) Wskaż właściwe genotypy rodziców.

A.IAIBPP x IAIBPP C. IAIBpp x IAIBpp

B. IAIBPp x IAIBPp D. IAiPp x IBiPp

b) Oceń, czy dziecko tej pary może być heterozygotyczne pod względem
wskazanej grupy krwi. Wykonaj szachownicę Punnetta i podaj
prawdopodobieństwo urodzenia się takiego dziecka.

16. Ilustracja przedstawia parę chromosomów.

a) Określ, czy przedstawione na ilustracji chromosomy są homologiczne.

Odpowiedź uzasadnij.
b) Podaj rodzaje gamet, które wytworzy organizm posiadający w
chromosomach taki zestaw alleli jak na ilustracji, przy założeniu, że nie
zajdzie crossing-over.
c) Określ, które pary genów: a i B czy a i D będą częściej rozdzielane w
wyniku crossing-over. Odpowiedź uzasadnij.

Montessori Mountain Schools

17. Ilustracja przedstawia kariotyp człowieka.

a) Zaznacz błędną informację.

A. Kariotyp to zestaw wszystkich chromosomów w komórce
diploidalnej.
B. U ludzi jedna para chromosomów to chromosomy płci.
C. Kariotyp człowieka składa się z 46 chromosomów.
D. U ludzi 23 pary chromosomów to autosomy.

b) Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B oraz jej uzasadnienie 1 lub 2.

Ilustracja przedstawia kariotyp

A. mężczyzny, ponieważ w ostatniej 1. różne chromosomy.

B. kobiety, parze występują dwa 2. takie same chromosomy.

18. Rodzice mają prawidłową krzepliwość krwi, a ich dziecko choruje na hemofilię.

a) Podaj genotypy rodziców tego dziecka.

b) Skonstruuj szachownicę Punnetta oraz określ genotyp i płeć dziecka.
c) Oceń prawdziwość poniższego stwierdzenia.
Wszystkie córki tej pary będą nosicielkami hemofilii.

19. Podkreśl nazwy chorób autosomalnych i recesywnych.

albinizm, hemofilia, mukowiscydoza, dystrofia mięśniowa Duchenne’a,

daltonizm, krzywica oporna na witaminę D3, anemia sierpowata

Montessori Mountain Schools

20. Określ, które z podanych przykładów należą do zmienności rekombinacyjnej, a które
– do zmienności mutacyjnej. Wstaw literę R, jeśli przykład dotyczy zmienności
rekombinacyjnej, lub M, jeśli dotyczy zmienności mutacyjnej.

A. Źródłem tej zmienności może być crossing-over.

B. Ta zmienność powstaje w wyniku losowego łączenia się gamet podczas
zapłodnienia.
C. Zmienność ta powstaje wskutek pomyłki w czasie replikacji.
D. Ta zmienność może doprowadzić do powstania nowych kombinacji alleli.
E. Zmienność ta może doprowadzić do powstania nowych alleli.
F. Źródłem tej zmienności mogą być zewnętrzne czynniki, które wywołują zmiany w
materiale genetycznym.

21. Rysunek przedstawia opakowanie pewnego produktu. Skreśl w zdaniach błędne

informacje.

A. Wytwarzanie tego produktu jest przykładem wykorzystywania

biotechnologii klasycznej / nowoczesnej.
B. Produkt ten otrzymuje się dzięki fermentacji alkoholowej / mleczanowej.
C. Metoda służąca do otrzymywania tego produktu jest stosowana także do
produkcji serów / pieczywa.

22. Zaznacz literę T, jeśli przykład dotyczy biotechnologii tradycyjnej, lub literę M, jeśli
dotyczy biotechnologii molekularnej.

A. Wykorzystywanie wirusów o zmodyfikowanym materiale

genetycznym, aby uzyskać organizmy o cechach korzystnych dla T M
człowieka.
B. Stosowanie preparatów z mikroorganizmami w celu
T M
przyspieszenia kiełkowania roślin, ich ukorzeniania się i kwitnienia.
C. Wykorzystywanie bakterii do produkowania ludzkiej insuliny przez
wprowadzanie do ich DNA ludzkiego genu odpowiedzialnego za T M
wytwarzanie tego hormonu.
D. Wytwarzanie biogazu z odpadów organicznych i ścieków podczas
T M
fermentacji metanowej.
E. Wytwarzanie surowicy odpornościowej przez wprowadzenie
T M
toksyny jadu żmii do organizmu konia.
F. Zastosowanie grzybów z rodzaju Penicillium do wytwarzania
T M
antybiotyków.

Montessori Mountain Schools

 23. „W 2014 r. koncern farmaceutyczny Novartis wypuścił na rynek pierwszą
szczepionkę przeciwko grypie, która powstaje w hodowlach zmodyfikowanych
genetycznie komórek owadów. Produkują one pewne białka wirusa, które rozpoznaje
ludzki układ odpornościowy, i dają sygnał do ataku na groźnego intruza. Normalnie
takie szczepionki wytwarzane są w kurzych jajkach, służących do namnażania
wirusów (z fragmentów których później powstaje preparat do zastrzyków
uodparniających na tę chorobę). To sprawia, że czas produkcji jest długi – do pół
roku – i wymaga wykorzystania setek milionów jajek”.

Źródło: M. Potkiewcz, Jak inżynieria genetyczna przyczyniła się do rozwoju farmakologii, „Polityka” 2017;
https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1729642,1,jak-inzynieria-genetyczna-przyczynila-sie-do-rozwoju-farmakolo
gii.read

a) Określ, za pomocą którego typu biotechnologii otrzymuje się szczepionki opisane

w tekście.
b) Podaj jedną zaletę metody biotechnologicznej opisanej w tekście.

24. Przyporządkuj technikom inżynierii genetycznej (A–C) odpowiednie opisy (1–4).

1. Pozwala uzyskać w krótkim czasie dużą

A. Sekwencjonowanie DNA
ilość kopii dowolnego fragmentu DNA.

2. Polega na rozdzieleniu fragmentów DNA w

B. PCR
polu elektrycznym.

3. Opiera się na modyfikowaniu DNA przez

C. Elektroforeza
wprowadzenie do niego powielonych genów.

4. Umożliwia odczytanie kolejności par

nukleotydów w cząsteczce DNA.

A… B… C…

25. Uporządkuj we właściwej kolejności etapy PCR.

Przyłączenie komplementarnych nukleotydów przez polimerazę DNA.

Umieszczenie w termocyklerze cząsteczki DNA i ustawienie odpowiednio
wysokiej temperatury.
Powstanie wielu kopii cząsteczek wyjściowego DNA.
Obniżenie temperatury w termocyklerze.
Rozrywanie kolejnych wiązań wodorowych w dwuniciowej strukturze DNA.

Montessori Mountain Schools

26. Rozpoznaj na podstawie opisu dziedzinę, w której są stosowane techniki inżynierii
genetycznej. Podaj jej nazwę.

Na podstawie DNA pobranego z miejsca przestępstwa tworzy się profile genetyczne,

dzięki którym można ustalić tożsamość ofiar i sprawców przestępstw. Wystarczą do
tego nawet śladowe ilości materiału genetycznego, np. pozostawionego w odciskach
palców.

27. Rysunek przedstawia powstawanie transgenicznej rośliny.

a) Podaj nazwę przedstawionej na rysunku metody uzyskiwania

zmodyfikowanej genetycznie rośliny.
b) Uporządkuj we właściwej kolejności etapy procesu przedstawionego na
rysunku.

Wprowadzenie kulek ze złota z cząsteczkami DNA do komórek rośliny.

Wbudowanie obcego genu w genom przez komórki roślinne.
Hodowla zmodyfikowanych genetycznie komórek roślinnych.
Pokrycie kulek złota cząsteczkami DNA innego organizmu niż
modyfikowana roślina.
Roślina mająca nową cechę.

28. Rysunki przedstawiają powstawanie zygoty.

a) Określ, który z rysunków – A czy B – przedstawia proces zachodzący w

warunkach naturalnych.

Montessori Mountain Schools

 b) Dokończ zdanie.

Proces przedstawiony na rysunku B to przykład

A. transplantacji jąder.
B. klonowania naturalnego.
C. powstawania bliźniąt dwujajowych.
D. powstawania bliźniąt jednojajowych.

29. Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F,
jeśli jest fałszywe.

A. Terapia genowa to metoda leczenia polegająca na wprowadzeniu

obcych kwasów nukleinowych do komórek ciała pacjenta w celu P F
uzyskania efektu terapeutycznego.
B. Prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z zespołem Downa
P F
maleje wraz z wiekiem matki.
C. Poradnictwo genetyczne jest formą pomocy m.in. dla osób
P F
chorych na choroby genetyczne.

30. Wskaż dwie informacje, które błędnie opisują klonowanie.

A. Klonowanie to uzyskiwanie genetycznych kopii organizmów z pojedynczych

komórek lub cząsteczek DNA.
B. Klonowanie zwierząt jest znacznie łatwiejsze niż klonowanie mikroorganizmów.
C. U zwierząt bezkręgowych, takich jak dżdżownica czy rozgwiazda, klonowanie
może odbywać się przez fragmentację ciała.
D. U ssaków do naturalnego klonowania może dojść na wczesnym etapie rozwoju
zarodkowego.
E. Klonowanie roślin jest stosunkowo trudne ze względu na zdolności tych
organizmów do rozmnażania wegetatywnego.

31. Wskaż dwie informacje, które właściwie opisują ewolucję.

A. W wyniku ewolucji powstają nowe gatunki, które są zwykle gorzej przystosowane

do środowiska.
B. Cechy nabyte przez organizmy w ciągu życia są dziedziczone przez ich
potomstwo.
C. Głównym mechanizmem przemian ewolucyjnych jest dobór naturalny.
D. Dziedziczeniu podlegają cechy przodków zapisane w genach.
E. Ewolucja jest związana z rozwojem pojedynczego osobnika.

Montessori Mountain Schools

32. Rysunek przedstawia element budowy organizmu.

a) Określ, czy przedstawiony element organizmu

zaliczamy do pośrednich czy bezpośrednich dowodów
ewolucji. Odpowiedź uzasadnij.

b) Skreśl w zdaniach błędne informacje.

A. Przedstawiony na rysunku element pochodzi od organizmu, który

jest żywą skamieniałością / skamieniałością kopalną.
B. Nauką, która zajmuje się poszukiwaniem i opisywaniem tego rodzajów
dowodów ewolucji, jest paleontologia / biogeografia.
C. Dowód ewolucji przedstawiony na rysunku pochodzi z obserwacji
współcześnie żyjącego gatunku / analizy zapisu kopalnego.

33. Wszyscy ludzie na kuli ziemskiej należą do jednego gatunku – człowiek rozumny.
Jednak niektórzy z nas mają np. odstające uszy, podczas gdy inni mają uszy
przyległe. Część z nas potrafi zwijać język w rurkę, a część – nie, niektórzy mają
niebieski kolor oczu, a inni – piwny. Podaj nazwę opisanego zjawiska.
34. Zaznacz literę N, jeśli zdanie dotyczy doboru naturalnego, lub literę S – jeśli dotyczy
doboru sztucznego.

A. W tym rodzaju doboru o selekcji osobników decyduje środowisko. N S

B. W tym rodzaju doboru do rozrodu są wybierane te osobniki, które
N S
mają dla człowieka korzystne cechy.
C. Ten rodzaj doboru jest procesem zaplanowanym. N S
D. W doborze tym największe szanse na rozród mają osobniki
N S
najlepiej przystosowane do warunków środowiska.
E. W wyniku tego doboru powstają różne rasy zwierząt. N S
F. W wyniku tego doboru spośród wielu żółwi przetrwają tylko
N S
najsilniejsze osobniki.

35. Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F –
jeśli jest fałszywe.

A. Organizmy o korzystnych cechach mają większą szansę na

P F
przeżycie i rozród.
B. Nowe cechy w populacji są warunkowane pojawieniem się nowych
P F
alleli genów na skutek mutacji.
C. Selekcja osobników o korzystnych cechach odbywa się na skutek
P F
planowanych działań człowieka i czynników środowiskowych.

Montessori Mountain Schools

36. Na rysunkach przedstawiono szkielet człowieka oraz szkielet szympansa i wskazano
niektóre różnice w ich budowie. Dopasuj opisy do wskazań. Wpisz właściwe litery w
odpowiednich miejscach na rysunkach.

A. Esowaty kształt kręgosłupa

B. Kręgosłup wygięty w łuk
C. Żuchwa z bródką
D. Duże wały nadoczodołowe
E. Stopa wysklepiona, paluch nieprzeciwstawny
F. Stopa płaska z przeciwstawnym paluchem

37. Podkreśl przykłady bezpośrednich dowodów ewolucji.

A. Zęby mądrości u człowieka E. Ichtiostega

F. Podobieństwo składu chemicznego

B. Odcisk paproci
organizmów

C. Rozmieszczenie organizmów na
G. Struktury homologiczne
kuli ziemskiej

D. Skamieniałe jaja dinozaura H. Dziobak

I. Owad uwięziony w bursztynie

38. Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F –
jeśli jest fałszywe.

A. Najbliższe pokrewieństwo łączy człowieka z przedstawicielami

P F
nadrodziny małp szerokonosych.
B. Przeciwstawny kciuk i rozwój mózgowia umożliwiły człowiekowi
P F
wykonywanie coraz doskonalszych narzędzi.
C. Wykorzystywanie ognia umożliwiło człowiekowi zabijanie
P F
patogenów w pożywieniu oraz obronę przed drapieżnikami.

Montessori Mountain Schools

39. Na poniższych rysunkach przedstawiono budowę czaszek wybranych przedstawicieli
rodzaju Homo w kolejności, w jakiej pojawiali się na Ziemi.

A. człowiek zręczny B. człowiek wyprostowany C. człowiek rozumny

(Homo habilis) (Homo erectus) (Homo sapiens)

Na podstawie analizy rysunków podaj trzy cechy elementów budowy czaszki

człowieka rozumnego (C) odróżniające ją od czaszek wcześniejszych przedstawicieli
rodzaju Homo(A, B).

40. Zaobserwowano, że u człowieka istnieje korelacja między masą noworodków a ich

śmiertelnością. Najmniejsze prawdopodobieństwo śmierci występuje w grupie
noworodków o masie około 3,5 kg, natomiast im bardziej masa noworodków odbiega
od tej wartości, tym większe jest prawdopodobieństwo śmierci okołoporodowej.

a) Określ, który z wykresów (A–C) przedstawia rodzaj doboru naturalnego

działającego na masę noworodków. Odpowiedź uzasadnij.

b) Wyjaśnij, dlaczego dobór eliminuje noworodki o masie znacznie większej

niż 3,5 kg.

Montessori Mountain Schools

41. Wykres przedstawia zakresy tolerancji ekologicznej względem temperatury wody
czterech gatunków roślin wodnych A, B, C i D.

a) Określ, który z gatunków będzie najbardziej rozpowszechniony w wodach

na całej kuli ziemskiej. Odpowiedź uzasadnij.

b) Określ, które dwa gatunki mają takie samo optimum względem temperatury
wody.

42. Oceń prawdziwość stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F –
jeśli jest fałszywe.

A. Ekologia to nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody. P F

B. Ekologia bada relacje między organizmami. P F
C. Ekologia zajmuje się zależnościami między organizmami a
P F
środowiskiem.

43. Na schemacie przedstawiono strukturę ekosystemu.

Określ kryteria A i B, według których dokonano podziału elementów składających

się na ekosystem.

Montessori Mountain Schools

44. Na schemacie przedstawiono oddziaływania między populacjami gatunku X a
przedstawicielami gatunków I, II i III żyjącymi na tym samym terenie. Do
oznaczonych literami A, B i C typów interakcji pomiędzy gatunkiem X a gatunkami I,
II i III dobierz właściwe określenie (1-4).

1. Gatunek żywi się takim samym pokarmem, co osobniki drugiego

gatunku.

2. Osobniki gatunku zjadają w całości lub częściowo osobniki drugiego

gatunku.

3. Gatunek żyje w ścisłym związku, korzystnym dla obu stron, z drugim

gatunkiem.

4. Gatunek nie ponosi strat z powodu korzyści czerpanych przez

osobniki drugiego gatunku.

45. Na wykresach przedstawiono strukturę wiekową trzech populacji ssaków żyjących w

parku narodowym. Każdy z prostokątów tworzących piramidę przedstawia jedną
grupę wiekową.

a) Na podstawie analizy danych postanowiono objąć ochroną populację B.

Uzasadnij słuszność tej decyzji.

Montessori Mountain Schools

46. Przyporządkuj podanym przykładom organizmów odpowiednie zależności
występujące między nimi.

A. Hiena i lew. 1. Mutualizm obligatoryjny.

B. Bąkojad i bawół. 2. Komensalizm.

C. Lew i antylopa. 3. Drapieżnictwo.

D. Sosna i podgrzybek. 4. Mutualizm fakultatywny.

5. Pasożytnictwo.

A… B… C… D…

47. Schemat przedstawia fragment sieci troficznej.

a) Na podstawie schematu ułóż łańcuch troficzny składający się z jak

największej liczby ogniw.
b) Podaj nazwy wszystkich organizmów będących konsumentami II rzędu.

48. Przyporządkuj pojęciom (A–C) odpowiednie opisy (1–4).

1. To populacje wszystkich gatunków

żyjących na określonym terenie w tym samym
A. Ekosystem
czasie, powiązane ze sobą wzajemnymi
zależnościami.

2. To zbiór osobników danego gatunku

B. Biocenoza
zamieszkujących określony teren.

C. Biotop 3. To nieożywione elementy środowiska.

4. To elementy ożywione oraz elementy

nieożywione środowiska.

A… B… C…

Montessori Mountain Schools

49. Wstaw literę B, jeśli zdanie dotyczy ochrony biernej, lub literę C – jeśli dotyczy
ochrony czynnej.

A. Suseł moręgowany wyginął w Polsce pod koniec XX w. Obecnie trwają prace nad
reintrodukcją tego gatunku na terenie naszego kraju……………..
B. W celu restytucji foki szarej w fokarium na Helu założono specjalną hodowlę.
Odhodowane przez matki młode foki są uwalniane do wód
Bałtyku…………………….
C. Studenci prowadzący w Bieszczadach badania terenowe z botaniki odkryli nowe
stanowisko rzadkiego gatunku storczyka. W efekcie ich działań utworzono wokół
tego miejsca strefę ochronną dla tego gatunku…………………………..
D. W Polsce od 1929 r. prowadzi się restytucję żubra. Początkowo stado hodowlane
liczyło kilkanaście sztuk. Obecnie na wolności żyje ponad 2000 osobników…………

50. Poniższy wykres przedstawia zmiany liczebności dwóch powiązanych ze sobą

populacji – drapieżnika i ofiary.

a) Określ, która krzywa – A czy B – obrazuje zmiany w liczebności populacji

ofiar.
b) Podaj przykład innej zależności antagonistycznej pomiędzy dwiema
populacjami, która może być zilustrowana podobnym wykresem.
c) Podaj dwa przykłady strategii unikania zjedzenia przez drapieżnika
wykorzystywanych przez jego potencjalne ofiary.

Montessori Mountain Schools