Professional Documents
Culture Documents
GT Modun 06 Cap Dong 2866
GT Modun 06 Cap Dong 2866
GT Modun 06 Cap Dong 2866
CẤP ĐÔNG
MÃ SỐ: MĐ 06
NGHỀ: Chế biến cá tra, cá basa đông lạnh
xuất khẩu
Trình độ: Sơ cấp nghề
1
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn dự báo giá trị xuất khẩu thủy sản
cả năm 2011 đạt hơn 6 tỷ USD, trong đó xuất khẩu cá tra, cá ba sa chiếm trên 30%
tổng giá trị xuất khẩu thủy sản cả nước.
Sản phẩm thủy sản Việt Nam đã có mặt tại 130 quốc gia và vùng lãnh thổ,
trong những năm gần đây xuất khẩu cá tra, cá ba sa của Việt Nam tăng mạnh về cả
khối lượng và giá trị, tập trung vào nhóm các sản phẩm đông lạnh. Các thị trường
chính nhập khẩu cá tra, cá ba sa của Việt Nam như EU, Mỹ, Nga… là những thị
trường đòi hỏi nghiêm ngặt về chất lượng, an toàn thực phẩm.
Nhằm góp phần đào tạo nguồn nhân lực cho các cơ sở chế biến cá tra, cá ba
sa đông lạnh xuất khẩu, nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo, nằm trong khuôn khổ đề
án“ Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020” chương trình và bộ
giáo trình đào tạo nghề ngắn hạn“Chế biến cá tra, cá ba sa đông lạnh xuất khẩu”
được xây dựng.
Bộ giáo trình được biên soạn đã tích hợp những kiến thức, kỹ năng cần có
của nghề, giúp người học nghề làm việc tại các cơ sở chế biến cá tra, cá ba sa
đông lạnh xuất khẩu có thể làm ra các sản phẩm đạt tiêu chuẩn, đáp ứng nhu cầu
đa dạng của các thị trường trên thế giới.
Bộ giáo trình gồm 8 quyển:
1. Giáo trình mô đun Vệ sinh trong CB cá tra, cá ba sa đông lạnh xuất khẩu
2. Giáo trình mô đun Tiếp nhận nguyên liệu
3. Giáo trình mô đun Chế biến cá nguyên con, cắt khúc
4. Giáo trình mô đun Chế biến cá phi lê
5. Giáo trình mô đun Chế biến sản phẩm gia tăng
6. Giáo trình mô đun Cấp đông
7. Giáo trình mô đun Bao gói
8. Giáo trình mô đun Bảo quản
Giáo trình mô đun “Cấp đông” trình bày mục đích và các yêu cầu kỹ thuật,
được thực hiện từ công đoạn cân, xếp khuôn, chờ đông đến công đoạn cấp đông.
Giáo trình trình bày ngắn gọn, cụ thể từng bước công việc giúp người học dễ hiểu,
dễ thực hiện, phù hợp cho đối tượng lao động nông thôn
Giáo trình này bao gồm 04 bài:
Bài 1. Cân
3
MỤC LỤC
ĐỀ MỤC TRANG
Bài 1. Cân 7
Phụ lục 67
5
1. Block
Bán thành phẩm sau khi được xếp khuôn; cấp đông; tách khuôn tạo thành hình
bánh hay khối
2. IQF
Cấp đông băng chuyền IQF
3. Phi-lê
Lóc thân cá thành miếng dọc theo 2 bên xương sống
4. Bán thành phẩm (BTP)
Là những sản phẩm mới hoàn thành một hoặc một số công đoạn chế biến nhất
định nào đó (trừ công đoạn chế biến cuối cùng).
Bán thành phẩm vừa là sản phẩm của công đoạn trước vừa là nguyên liệu để
chế biến của công đoạn sau.
5. Pa-lết
Dụng cụ để đặt dụng cụ, sản phẩm
6. Nước sạch
Nước sạch là nước lấy ở hệ thống cung cấp nước của nhà máy, đảm bảo tiêu
chuẩn theo quy định hiện hành.
Nhiệt độ nước là nhiệt độ trong môi trường, không cần dùng nước đá để điều
chỉnh nhiệt độ.
7. KCS/QC
Là người kiểm tra chất lượng bán thành phẩm, sản phẩm, các tiêu chuẩn kỹ
thuật để đảm bảo công nhân thực hiện theo đúng quy phạm sản xuất.
6
BÀI 1. CÂN
Mã bài: MĐ06-1
Mục tiêu:
- Trình bày được mục đích, yêu cầu kĩ thuật của công việc cân lên khuôn và
cân sản phẩm sau cấp đông băng chuyền IQF;
- Chuẩn bị dụng cụ, vật liệu đầy đủ và đúng qui định để thực hiện được thao
tác cân bán thành phẩm nhanh, đúng trình tự, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật; phát hiện
và có biện pháp khắc phục được các sai sót trong quá trình cân; ghi đầy đủ, chính
xác nội dung yêu cầu trong thẻ cỡ;
- Rèn luyện tính cẩn thận, khéo léo, ý thức giữ vệ sinh.
A. Nội dung
1. Mục đích:
Cân bán thành phẩm để định lượng mỗi phần sau công đoạn phân cỡ và trước
công đoạn xếp khuôn nhằm mục đích:
Phân bán thành phẩm thành những phần nhỏ theo khối lượng yêu cầu của
khách hàng.
Tạo điều kiện thuận lợi cho công đọan xếp khuôn, mạ băng và bao gói.
Thuận tiện hơn trong việc tiêu thụ sản phẩm.
2. Yêu cầu kỹ thuật:
Cân bán thành phẩm là công đoạn rất quan trọng, đảm bảo chất lượng sản
phẩm và uy tín của cơ sở sản xuất trong khi chờ tiêu thụ, cần phải đạt được các
yêu cầu kỹ thuật sau:
* Trước khi cân:
Các rổ bán thành phẩm phải được chờ ráo. Chờ ráo nhằm đảm bảo cân chính
xác, đúng trọng lượng tịnh.
Không để quá 10 rổ bán thành phẩm trên bàn cân và các rổ bán thành phẩm
không được chồng lên nhau.
Kiểm tra cân bằng quả cân chuẩn đã được hiệu chỉnh.
* Trong khi cân:
Cân bán thành phẩm đúng cỡ, loại.
Cân chính xác khối lượng qui định, có khối lượng phụ trội.
8
Phải hiệu chỉnh và bo cân thường xuyên. Nếu có sai lệch thì chỉnh sửa, hoặc
đổi cân khác.
* Sau khi cân:
Không để tồn quá 10 rổ trên bàn, ngăn ngừa sự phát triển của vi sinh vật,
phòng tránh hư hỏng của bán thành phẩm trước khi xếp khuôn.
Ghi thẻ cỡ có nội dung chính xác theo qui định.
Đặt thẻ cỡ vào từng rổ bán thành phẩm theo cỡ, loại đã cân, tránh nhầm lẫn.
3. Cách thực hiện:
3.1. Chuẩn bị
Dụng cụ trước khi cân bán thành phẩm phải được vệ sinh sạch sẽ và khử trùng
theo qui định (MĐ01)
3.1.1. Dụng cụ
- Bàn
- Thau , rổ
Dùng để đựng bán thành phẩm khi cân.
Rổ nhựa hình tròn hay hình chữ nhật được làm bằng nhựa hay rổ inox hình
tròn.
Thường dùng thau để cân để đảm bảo khối lượn BTP chính xác cho công đoạn
sau.
Tùy thuộc vào cỡ, loại của bán thành phẩm mà ta chọn thau, rổ màu sắc khác
nhau để cân.
10
120-170
3 2
1
3
2
4
Hình 1.9. Bố trí vị trí khu vực cân lên khuôn
Chú thích: 1.Nguyên liệu
2. Cân
3. Bán thành phẩm
4. Bàn
12
(a)
Chú ý
Sử dụng rổ cân này đến cuối công đoạn cân.
Kiểm tra cân bằng quả cân chuẩn đã được hiệu chỉnh trước và sau 1 giờ khi
14
đang cân.
Bước 2: Cân
Lấy từng khúc cá cho vào rổ để cân có
khối lượng tịnh theo yêu cầu
Lưu ý cộng thêm lượng phụ trội tùy thuộc
vào loại, cỡ, hạng vì trong quá trình cấp đông
và quá trình bảo quản làm giảm khối lượng
cá
(b)
Bước 3: Cho sản phẩm vào túi PE
Các rổ/thau cá vừa cân, nhanh chóng cho
vào túi PE, tránh làm tăng nhiệt độ cá, rồi cho
vào thùng carton để bảo quản
(c)
Hình 1.13. Cân sản phẩm cá cắt khúc
3.2.3. Các lỗi thường gặp khi cân:
Cân nhanh, ẩu, không đủ hoặc thừa khối lượng qui định
Thao tác cân chậm ảnh hưởng chất lượng cá
Cân không được hiệu chỉnh thường xuyên dẫn đến sai số cân rất lớn
Cân bán thành phẩm cùng cỡ, lọai, màu sắc
4. Vệ sinh và khử trùng
Vệ sinh và khử trùng dụng cụ, vật liệu phải đúng theo qui trình các bước:
+ Rửa vết bẩn thô
+ Dùng chất tẩy rửa
+ Tráng rửa dung dịch tẩy rửa
+ Khử trùng
+ Tẩy rửa
15
* Thông thường các cơ sở sản xuất có quy mô lớn sẽ có đội vệ sinh chuyên dọn
dẹp, vệ sinh và khử trùng do đó người thực hiện cân cần thực hiện các công việc
sau:
Dọn sạch và gọn gàng dụng cụ, vật liệu trên bàn cân.
Khi vệ sinh mặt bàn cân, cần phải tắt cân và lấy mặt bàn cân ra khỏi đế đỡ mặt
bàn cân rồi mới thực hiện việc lau chùi.
Rửa dụng cụ gồm bàn, rổ, thau theo quy định
Rửa bảo hộ lao động như: yếm, găng tay...
Khử trùng dụng cụ bằng cách ngâm vào dung dịch clorin theo nồng độ quy
định.
Cất dụng cụ gọn gàng đúng nơi quy định.
* Đối với các cơ sở sản xuất không có đội vệ sinh người thực hiện cân cần thực
hiện các việc sau:
Thực hiện giống như trên.
Vệ sinh và khử trùng dụng cụ như bàn, thau, rổ theo đúng quy định (MĐ01)
Cần lưu ý chà rửa kỹ mặt trong, mặt ngoài, mặt dưới và các góc cạnh của
bàn...vì chất bẩn hay bám tại những vị trí này.
Vệ sinh và khử trùng ủng, yếm, bao tay.
Máng yếm, bao tay trên giá, bao tay được
lột mặt trái khi phơi, ủng được treo trên giá.
Bề mặt block cá phẳng, chiều cao lớp cá không được cao quá chiều cao của
thành khuôn.
Nước châm khuôn sạch và có nhiệt độ theo qui định.
Trong khuôn cá phải có thẻ cỡ của rổ cá vừa xếp, thẻ cỡ được đặt lên tấm PE.
- Đối với cá nguyên con:
Xếp cá dọc theo chiều dài của mâm, con nọ cách con kia 1 lớp PE giúp cho quá
trình ra đông được dễ dàng.
Có thẻ cỡ đặt trong khuôn nằm trên tấm PE.
- Đối với cá cắt khúc:
Xếp khúc cá dọc theo chiều dài của mâm
Các khúc cá không dính nhau
Có thẻ cỡ đặt trong khuôn nằm trên tấm PE
3. Cách thực hiện:
3.1. Chuẩn bị
Dụng cụ, vật liệu trước khi xếp khuôn cá bán thành phẩm phải được vệ sinh
sạch sẽ và khử trùng theo qui định (MĐ01)
3.1.1. Kho đá vảy
có máy làm đá vảy đặt ở phía trên kho
Nguyên lý hoạt động của máy làm đá vảy:
+ Kho đá vảy phải cách nhiệt, không thấm nước, các cánh cửa có chốt cài kín
khít, nền kho có chỗ thoát nước để dễ vệ sinh kho
+ Không để đá chảy tràn ra ngoài cửa kho
+ Kho đá vảy được làm vệ sinh một tuần một lần vào ngày nghỉ ca hoặc cuối ngày
sản xuất
Nước đá vảy dùng để châm nước trong khuôn block cá khi xếp khuôn, chờ
đông BTP trước khi cấp đông IQF.
Hình 2.2. Máy làm đá vảy và kho Hình 2.3. Kho đá vảy bên trong
đá vảy bên ngoài
3.1.2. Dụng cụ
- Khuôn
Dùng để xếp bán thành phẩm
Khuôn được chế tạo bằng vật liệu không rỉ,
bền, chắc, kích thước lọt lòng 550 x 280 x
40(mm).
- Mâm