Czas trwania: XVII wiek Nazwa: od portugalskiego barocco - nieregularna perła Sytuacja

polityczna: wiek ustawicznych i długotrwałych wojen. Zmiana sił w Europie po wojnie

trzydziestoletniej (słabość Niemiec, Szwecja najsilniejszym państwem nad Bałtykiem, wzmocnienie
pozycji Francji). Kontrreformacja. Kościół stanowi liczącą się w Europie siłę. Europa jest jednak
rozdarta ideologicznie (podział na kraje katolickie i protestanckie) Światopogląd – epoka pełna
wojen, kryzysów i napięć ciągłe zagrożenie śmiercią, poczucie niepewności ludzkiego losu.
Rzeczywistość zaprzecza renesansowemu przekonaniu o harmonii świata – hasło epoki: marność nad
marnościami i wszystko marność – różnorodność postaw a) zwrot ku Bogu, poszukiwanie w nim
trwałych wartości, wzrost żarliwości religijnej b)ucieczka od dręczącego pytania o sens życia w sferę
uciech i rozkoszy ziemskich ESTETYKA BAROKU w baroku inaczej niż w renesansie rozumie się
pojęcie piękna. Epoka ta wiąże patos z humorem, realizm z naturalizmem oraz fantastyką, tradycje
europejskie z orientalnymi, język wyszukany z mową potoczną, opisy piękna z opisami brzydoty.
Owocowało to dysonansem i kontrastami barok zerwał z właściwą renesansowi funkcjonalnością i
przejrzystością form Najczęściej stosowane środki artystyczne oksymoron - zestawianie pojęć
sprzecznych (np. gorący lód) peryfraza (omówienie) - nazwa zastąpiona efektownym opisem cech
anafora - powtarzanie tego samego wyrazu na początku kilku następujących po sobie członów
składniowych hiperbola - wyolbrzymienie koncept - wyszukany pomysł literacki. Jemu
podporządkowane są inne środki artystyczne Wybrane terminy związane z epoką marinizm – bliski
konceptyzmowi - kierunek w poezji barokowej, zapoczątkowany przez włoskiego poetę Giambatistę
Marina. W literaturze polskiej realizował go Jan Andrzej Morsztyn Główne założenie marinizmu -
zaskoczyć odbiorcę niezwykłym pomysłem w dziedzinie tematu lub formy konceptyzm- kierunek w
poezji baroku opierający się na koncepcie, w przeciwieństwie do marinizmu nie ograniczał się do
liryki świeckiej, wpłynął także na język poezji religijnej