T.C.

ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI
YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Betonarme Binalarda Deprem Kaynaklı

Hasarlar ve Hasar Tespiti
Hasar Tespiti Nedir Ne Değildir?
Geçmiş depremlerde, hasar tespiti yapan ekiplerin zaman zaman, daha sonra
olabilecek bir depremde bina yıkılır korkusuyla az hasarlı, hatta hasarsız yapıları bile ağır
hasarlı olarak değerlendirdikleri görülmüştür

Yapılan hasar tespiti, sadece o depremin yapıda meydana getirdiği hasarın

tespiti olduğu unutulmamalıdır.

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Daha büyük bir depremin yapının taşıyıcı sisteminde oluşturabileceği hasarın
veya binanın depreme dayanıklı olup olmadığının tespiti değildir

Taşıyıcı
Sisteminde Sıvaların Donatıların Bölme
Önemli Bir Kalın Paslanmış Duvarların İyi
Hasar Olmadığı Olması Olması Bağlanmaması
Halde
2
Yapısal Hasar

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Betonarme Yapı Yığma Yapı
3
 Yapısal Olmayan Hasar

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hasar Tanımlarken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
DEPREM KAYNAKLI OLMAYAN HASARLAR

YAPISAL ELEMANLARDA SIVA ÇATLAKLARI

YAPISAL OLMAYAN ELEMANLARDA OLUŞMUŞ HASARLAR

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

PROJE VE İMALAT HATALARI

KOROZYON HASARLARI

EKONOMİK ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ YAPILAR

HASAR TESPİTİ BİNA PERFORMANS ANALİZİ DEĞİLDİR

5
KOROZYON KAYNAKLI HASARLAR

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

6
KOROZYON KAYNAKLI HASARLAR

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

7
KOROZYON KAYNAKLI HASARLAR

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

8
KOROZYON KAYNAKLI HASARLAR

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

9
YAPISAL ELEMANLARDA SIVA ÇATLAKLARI
Düşey taşıyıcılarda sıva üzerinde gözlenen çatlaklarda sıva kaldırılarak (bir çekiç yardımıyla)
çatlağın eleman üzerinde devam edip etmediği kontrol edilmelidir

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

10
YAPISAL ELEMANLARDA SIVA ÇATLAKLARI
Düşey taşıyıcılarda sıva üzerinde gözlenen çatlaklarda sıva kaldırılarak (bir çekiç yardımıyla)
çatlağın eleman üzerinde devam edip etmediği kontrol edilmelidir. Özellikle kalın sıva
uygulaması yapılmış ise.

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Sıva üzerindeki çatlak beton
Kirişte etriye hizalarında sıva üzeri çatlaklar
yüzeyinde devam etmemekte 11
YAPISAL ELEMANLARDA SIVA ÇATLAKLARI

Sıva üzerindeki çatlak beton

yüzeyinde devam etmekte

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

12
YAPISAL OLMAYAN ELEMANLARDA OLUŞMUŞ HASARLAR
Bölme duvar –duvar / kiriş / hatıl / lento ayrılmaları

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

13
YAPISAL OLMAYAN ELEMANLARDA OLUŞMUŞ HASARLAR
Bölme duvar ayrılmaları

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

14
YAPISAL OLMAYAN ELEMANLARDA OLUŞMUŞ HASARLAR
Bölme duvar hasarları

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

15
 DERZLERDE AYRILMA

16

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 SOĞUK DERZ

17

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 RÖTRE ÇATLAKLARI

18

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ELEKTRİK TESİSATI CİVARINDA SIVA ÇATLAKLARI

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

19
SAHADA NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

20
HASARLI BİNALARDA ÇALIŞMA

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

21
YAPILARIN DEPREM ETKİLERİ ALTINDA DAVRANIŞI ÜZERİNE GENEL BİLGİLER

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Kat Kesme Kuvveti Talepleri Deplasman Talepleri

22
YAPILARIN DEPREM ETKİLERİ ALTINDA DAVRANIŞI ÜZERİNE GENEL BİLGİLER

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

23
TEMEL KAVRAMLAR

uu =uu/uy
uy

Süneklik ()

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Dayanım (fr) fr

k
Rijitlik (k)

24
BETONARME YAPILARDA TİPİK YAPISAL HASAR SEBEPLERİ

Kesme Kapasitesinin Yetersizliği

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

25
BETONARME YAPILARDA TİPİK YAPISAL HASAR SEBEPLERİ
Eğilme Kapasitesinin Yetersizliği

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

26
BETONARME YAPILARDA TİPİK YAPISAL HASAR SEBEPLERİ
Yumuşak Kat

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

27
BETONARME YAPILARDA TİPİK YAPISAL HASAR SEBEPLERİ
Zayıf Kolon – Güçlü Kiriş

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

28
BETONARME YAPILARDA TİPİK YAPISAL HASAR SEBEPLERİ
Düşey Taşıyıcı Süreksizliği

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

29
BETONARME YAPILARDA TİPİK YAPISAL HASAR SEBEPLERİ
Kısa Kolonlar

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

30
BETONARME YAPILARDA TİPİK YAPISAL HASAR SEBEPLERİ
Yetersiz Enine Donatı Detayı

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

31
BETONARME YAPILARDA TİPİK YAPISAL HASAR SEBEPLERİ
Yetersiz Bindirme Boyu Kanca Detayı Problemleri

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

32
BETONARME YAPILARDA TİPİK YAPISAL HASAR SEBEPLERİ
Enine Donatısız Kolon Kiriş Birleşim Bölgeleri

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

33
BETONARME YAPILARDA TİPİK YAPISAL HASAR SEBEPLERİ
Uygun Olmayan Ankraj Detayı

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

34
BETONARME YAPILARDA TİPİK YAPISAL HASAR SEBEPLERİ
Düşük Beton Kalitesi

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

35
BETONARME YAPILARDA TİPİK YAPISAL HASAR SEBEPLERİ
Beton Yerleşim Problemleri

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

36
 BETONARME ELEMANLARIN DEPREM ETKİLERİ
ALTINDA DAVRANIŞI VE HASAR TİPLERİ
Hasarın Sebepleri

Eğilme Hasarı (Moment Talebi)

Kesme Hasarı (Kesme Kuvveti Talebi)

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Eksenel Yük Hasarı (Eksenel Yük Talebi)

Eğilme ve Kesme Etkileri

Kesme ve Eksenel Yük Etkileri

37
ELEMAN KAPASİTELERİ

yatay yük Yatay yük

kapasitesi

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

yerdeğiştirme

Yerdeğiştirme
kapasitesi

38
HASAR OLUŞUMU

D Tipi Hasar
C Tipi Hasar
B Tipi Hasar
A Tipi Hasar

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

0 Tipi Hasar

Talep / Kapasite Oranı Artar

39
ELEMAN HASARLARININ BELİRLENMESİ

Hasar Tipi Çatlak Genişliği Basınç Hasarı

O Tipi Hasar - -

A Tipi Hasar w ≤0.5 mm -

B Tipi Hasar 0.5 mm< w ≤3 mm Kabuk Ezilmesi

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

C Tipi Hasar - Kabuk Atması

Donatı Burkulması
D Tipi Hasar -
Çekirdek Ezilmesi

40
EĞİLME HASARININ GELİŞİMİ

Kabuk betonunda Kabuk betonunun Basınç donatılarının Çekirdek betonunun

Betonda ilk çatlama Donatının akması ezilmesi
ezilme başlangıcı atması burkulması

F Kabuk betonun
atması, donatı
0.85F burkulması

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Boyuna
Basınç bölgesinde
yatay yük

donatılarının
hasarın başlaması
akması
Çekirdek betonunun
ezilmesi, donatıların
kopması

Yük altında ilk çatlama

Kalıcı çatlak genişliği yaklaşık 0 mm

öteleme oranı

41
 Eğilme Hasarının Gelişimi – A Tipi

Kabuk betonunda Kabuk betonunun Basınç donatılarının Çekirdek betonunun

Betonda ilk çatlama Donatının akması ezilmesi
ezilme başlangıcı atması burkulması

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

yatay yük

yer değiştirme

Eğilme çatlağı ≤ 0.5 mm 42

 Eğilme Hasarının Gelişimi – B Tipi

Kabuk betonunda Kabuk betonunun Basınç donatılarının Çekirdek betonunun

Betonda ilk çatlama Donatının akması ezilmesi
ezilme başlangıcı atması burkulması

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

yatay yük yer değiştirme

0.5mm < Eğilme çatlağı ≤ 3 mm kabuk betonunda ezilme 43

 Eğilme Hasarının Gelişimi – C Tipi

Kabuk betonunda Kabuk betonunun Basınç donatılarının Çekirdek betonunun

Betonda ilk çatlama Donatının akması ezilmesi
ezilme başlangıcı atması burkulması

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

yatay yük
yer değiştirme

44
 Eğilme Hasarının Gelişimi – D Tipi

Kabuk betonunda Kabuk betonunun Basınç donatılarının Çekirdek betonunun

Betonda ilk çatlama Donatının akması ezilmesi
ezilme başlangıcı atması burkulması

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

yatay yük
yer değiştirme
45
Kesme Hasarının Gelişimi

Betonda ilk Enine Basınç Diyagonal Enine Boyuna

çatlama donatıların Bölgesinde çatlağının çok donatılarda büyük
donatıların kesme
(diyagonal) akması Ezilme büyümesi, Kabuk
kopması deformasyonu
Atması

F
Enine donatıların kopması,

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

0.85F Paspayının atması
yatay yük

Büyük diyagonal çatlak,

Basınç hasarının başlaması

Kalıcı kesme deformasyonu,

Çekirdek betonunda ezilme

İlk diyagonal çatlak

öteleme oranı
46
Kesme Hasarının Gelişimi – A Tipi

Betonda ilk Enine Basınç Diyagonal Enine Boyuna

çatlama donatıların Bölgesinde çatlağının çok donatılarda büyük
donatıların kesme
(diyagonal) akması Ezilme büyümesi, Kabuk
kopması deformasyonu
Atması

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

yatay yük

öteleme oranı

Kesme çatlağı ≤ 0.5 mm

47
Kesme Hasarının Gelişimi – B Tipi

Betonda ilk Enine Basınç Diyagonal Enine Boyuna

çatlama donatıların Bölgesinde çatlağının çok donatılarda büyük
donatıların kesme
(diyagonal) akması Ezilme büyümesi, Kabuk
kopması deformasyonu
Atması

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

yatay yük
öteleme oranı

0.5 mm < kesme çatlağı ≤ 3 mm

48
Kesme Hasarının Gelişimi – C Tipi

Betonda ilk Enine Basınç Diyagonal Enine Boyuna

çatlama donatıların Bölgesinde çatlağının çok donatılarda büyük
donatıların kesme
(diyagonal) akması Ezilme büyümesi, Kabuk
kopması deformasyonu
Atması

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

yatay yük
öteleme oranı

3 mm < kesme çatlağı, kabuk atması

49
 Kesme Hasarının Gelişimi – D Tipi

Betonda ilk Enine Basınç Diyagonal Enine Boyuna

çatlama donatıların Bölgesinde çatlağının çok donatılarda büyük
donatıların kesme
(diyagonal) akması Ezilme büyümesi, Kabuk
kopması deformasyonu
Atması

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

yatay yük
öteleme oranı

Enine donatılarda kopma, çekirdek betonda ezilme,

boyuna donatılarda deformasyon 50
DIŞARIDAN İNCELEME ADIMLARI

EVET

HAYIR

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

EVET

HAYIR

51
DIŞARIDAN İNCELEME ADIMLARI

EVET

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

52
DIŞARIDAN İNCELEME ADIMLARI

HAYIR

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

EVET

53
DIŞARIDAN İNCELEME ADIMLARI

HAYIR

EVET

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

d/h>0.01 yani göreli kat ötelemesi oranı %1’den büyük ise
BİNA AĞIR HASARLI

54
d
İÇERİDEN İNCELEME ADIMLARI

EVET

HAYIR

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

HAYIR

EVET

55
 Teşekkür Ederim…

56

YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ