Professional Documents
Culture Documents
Enis Doko-Lacivert 110
Enis Doko-Lacivert 110
Enis Doko-Lacivert 110
com
Şehirler son yüzyılda insanlığın önünde tutan kentsel mekânların
yaşam alanına dönüştü. Dün- tasarımından, bireysel ve maddi
ya’da 4.5 milyardan fazla insanın başarıya toplumsal bağlardan ve
DOSYA | ŞEHİR manevi gelişimden daha fazla
şehirlerde yaşadığı düşünülüyor,
bu da kabaca dünya nüfusunun değer veren tüketim kültürünün
yüzde 55’ine tekabül ediyor. Bu teşvik ettiği yaşam tarzına kadar
rakamın 2050’de yüzde 70’lere çeşitli şekillerde ortaya çıka-
dayanması bekleniyor. Türkiye’de bilir. Ancak kanaatimce bunun
TÜİK verilerine göre toplumun en radikal örneği, İstanbul gibi
ELEŞTIREL BIR
tırma, varlıklı bireylerin ekonomik
yaşam standardı, eğitim ve sağlık
açıdan dezavantajlı mahallelere
imkânları ve sosyo-kültürel etkin-
taşınarak mülk değerlerinin ve
BAKIŞ liklerle şehirler insanları kendine
çekiyor. Tüm bu çekicilik şehirleri
yaşam maliyetlerinin artmasına
yol açtığı süreci ifade ediyor. Bu
çoğumuzun yuvası yapıyor. İyi genellikle mevcut, daha az varlıklı
ama çağdaş şehirler insan hayatı-
YAŞADIĞIMIZ BETON toplulukların yerinden edilmesi
nın kalitesi ve manevi ihtiyaçlarını ve bölgenin kültürel ve sosyal
ŞEHIRLERIN HUZUR, TATMIN karşılayacak şekilde tasarlanmış manzarasının dönüşümüyle
VE ANLAMLI BIR HAYAT mıdır? Şehirleri büyüten ve sonuçlanır.
geliştiren güç nedir? Bu yazıda bu
SUNMAK IÇIN MANEVI BIR sorular üstünde durmaya çalışa-
RUHA IHTIYACI VARDIR. cağım. Sakinleri ile dışlanan
kültürel miras
BÖYLESI BIR MANEVI Ben Ohri’de (Makedonya) doğ-
RUH INŞASINDA dum. Küçük diyebileceğimiz bu Belli bir kültürel gruba ev sa-
hipliği yapan, esnafın herkesle
DINIMIZIN VE KADIM kasabada çocukluğumda tüm
tanıştığı, yerel ibadet yerleri ve
komşularımı çok iyi tanırdım,
GELENEĞIMIZIN esnafını da. Ancak bugün İstan- toplum merkezlerinin olduğu bir
BIZE ÖĞRETECEĞI bul’da aynı apartmanda yaşa- mahalle düşünelim. Kültürel miras
ve topluluk bağları açısından zen-
ÇOK ŞEY VAR. yanlardan kimseyi doğru dürüst
gin olan bu mahalle, sakinlerine
tanımıyorum. Esnafla da alışveriş
ŞEHIRLERIMIZ dışında bir ilişkim yok. Bu radikal uygun fiyatlı konutlar ve sosyal/
SADECE KAPITALIST değişimin arkasındaki neden manevi açıdan destekleyici bir
ortam sunuyor. Zaten burada ya-
MÜTEAHHITLERIN nedir? Elbette birden fazla neden
şayan bu kültürel grubun oradaki
KAPITALIST DÜRTÜLER olmakla birlikte ben kapitalist
TEKELINE TERK ÇAĞDAŞ ŞEHIRLEŞMENIN dürtülerin çok önemli bir yeri varlığı tarihsel olarak çok gerilere
EDILMEMELIDIR. ANA LOKOMOTIFINI olduğu kanaatindeyim. Bana göre gidiyor. Ancak mahalle kalkınma
kapitalist dürtüler çağdaş şehir- ve soylulaştırmanın hedefi haline
OLUŞTURUYOR. ÇAĞDAŞ
leşmenin ana lokomotifini oluştu- geldikçe, yeni işletmeler, lüks
ŞEHIRLER GENELLIKLE apartmanlar ve lüks olanaklar
ruyor. Çağdaş şehirler genellikle
SOSYAL VE MANEVI REFAHIN yerel kuruluşların yerini almaya
sosyal ve manevi refahın üzerinde
ÜZERINDE EKONOMIK başlıyor. Mülk değerleri yükse-
ekonomik büyümeye öncelik
BÜYÜMEYE ÖNCELIK veriyor. Bireysel başarıya yapılan liyor ve yaşam maliyeti artıyor,
VERIYOR. BIREYSEL vurgu, bölge sakinleri arasında bu da artık orada yaşamaya gücü
BAŞARIYA YAPILAN VURGU, yabancılaşmaya ve tecrit edilme yetmeyen uzun süredir yaşayan
BÖLGE SAKINLERI ARASINDA hissine yol açıyor. Bu da toplum sakinleri dışarı itiyor. Bir zamanlar
toplumsal ve manevi faaliyet-
YABANCILAŞMAYA VE odaklı yaşamdan, ekonomik ka-
zanç odaklı yaşama yol açıyor. lerin temel taşı olarak hizmet
TECRIT EDILME HISSINE YOL
veren ibadethaneler ve toplum
AÇIYOR. BU DA TOPLUM Kapitalist dürtüler çağdaş merkezleri, varlıklarını sürdür-
ODAKLI YAŞAMDAN, şehirlerde birden fazla şekil- mede zorluk yaşayabiliyor veya
EKONOMIK KAZANÇ ODAKLI de görünebilir. Ticari çıkarları ticari alanlara dönüştürülebiliyor.
YAŞAMA YOL AÇIYOR. toplumsal toplanma mekânlarının Ohri’de bu olmasa da, memle-