Professional Documents
Culture Documents
Projektowanie Podnośnika Śrubowego
Projektowanie Podnośnika Śrubowego
śrubowego zwykłego
z napędzaną śrubą
(z napędzaną nakrętką)
Podstawy Konstrukcji Maszyn I (projekt)
Dane wejściowe projektu:
𝐿𝑤 = 𝛼 ∙ 𝐿
Następnie należy określić długość śruby ulegającą wyboczeniu L:
𝐿 = 𝐻 + ∆ + 0,5ℎ = 𝐻 + 2ℎ = 500 + 60 + 20 = 580 𝑚𝑚
Δ – suma wysokości mechanizmu zapadkowego i części śruby
wchodzącej w otwór głowicy – przyjmujemy ∆ = 1,2 ÷ 1,5 ℎ.
Zatem długość wyboczeniowa wynosi:
𝐿𝑤 = 𝛼 ∙ 𝐿 = 2 ∙ 580 = 1160 𝑚𝑚
naprężenia σ
W celu określenia zakresu wyboczenia należy najpierw
dobrać materiał na śrubę. Wybieramy stal S215 (St3) o
następujących parametrach:
• Moduł Younga 𝐸 = 2,1 ∙ 105 𝑀𝑃𝑎 zerwanie
• Granica proporcjonalności 𝑅𝐻 = 185 𝑀𝑃𝑎
• Granica plastyczności 𝑅𝑒 = 215 𝑀𝑃𝑎
• Wytrzymałość na rozciąganie 𝑅𝑚 = 375 𝑀𝑃𝑎
odkształcenie ε
Aby określić zakres wyboczenia wykorzystywane są następujące warunki:
𝜆 ≥ 𝜆𝑔𝑟 → 𝑧𝑎𝑘𝑟𝑒𝑠 𝑤𝑦𝑏𝑜𝑐𝑧𝑒𝑛𝑖𝑎 𝑠𝑝𝑟ęż𝑦𝑠𝑡𝑒𝑔𝑜
𝜆 < 𝜆𝑔𝑟 → 𝑧𝑎𝑘𝑟𝑒𝑠 𝑤𝑦𝑏𝑜𝑐𝑧𝑒𝑛𝑖𝑎 𝑠𝑝𝑟ęż𝑦𝑠𝑡𝑜 − 𝑝𝑙𝑎𝑠𝑡𝑦𝑐𝑧𝑛𝑒𝑔𝑜
2
𝐽
𝐽 =𝐴∙𝑖 →𝑖 =
𝐴
64𝑄 ∙ 𝐿𝑊 2 ∙ 𝑥
𝑑1 4 ≥
𝜋3 ∙ 𝐸
2
4 ∙ 𝑄 ∙ 𝑥 4𝑅𝑒 ∙ 𝐿𝑊 2
2
4 ∙ 𝑄 ∙ 𝑥 4𝑅𝑒 ∙ 𝐿𝑊 2 2
+ ≤ 𝑅𝑒 ∙ 𝑑1 + ≤ 𝑑1
𝜋 𝜋2 ∙ 𝐸 𝜋 ∙ 𝑅𝑒 𝜋2 ∙ 𝐸
2
Warunek średnicy rdzenia śruby
𝑄 ∙ 𝑥 𝑅𝑒 ∙ 𝐿𝑊 ulegającej wyboczeniu
𝑑1 ≥ 2 + 2
𝜋 ∙ 𝑅𝑒 𝜋 ∙𝐸 sprężysto-plastycznemu
Wyboczenie sprężysto-plastyczne 𝝀 < 𝝀𝒈𝒓
Wzór na naprężenia krytyczne Tetmajera - Jasińskiego:
𝑅𝑒 − 𝑅𝐻
𝜎𝑐 ≤ 𝜎𝑘𝑟 = 𝐴 − 𝐵 ∙ 𝜆 𝐴 = 𝑅𝑒 B=
𝜆𝑘𝑟
4∙𝑄∙𝑥 𝑅𝑒 − 𝑅𝐻 4𝐿𝑊 4∙𝑄∙𝑥 2 4𝐿𝑊 (𝑅𝑒 − 𝑅𝐻 )
≤ 𝑅𝑒 − ∙ ≤ 𝑅𝑒 ∙ 𝑑1 − ∙ 𝑑1
𝜋 ∙ 𝑑1 2 𝜆𝑘𝑟 𝑑1 𝜋 𝜆𝑘𝑟
2 4𝐿𝑊 𝑅𝑒 − 𝑅𝐻 4∙𝑄∙𝑥
𝑅𝑒 ∙ 𝑑1 − ∙ 𝑑1 − ≥0
𝜆𝑘𝑟 𝜋
Rozwiązując tę nierówność kwadratową uzyskujemy warunek na średnicę rdzenia śruby:
2
2𝐿𝑊 𝑅𝑒 − 𝑅𝐻 𝐿𝑊 (𝑅𝑒 − 𝑅𝐻 ) 𝑅𝑒 ∙ 𝑄 ∙ 𝑥
+2 +
𝜆𝑘𝑟 𝜆𝑘𝑟 𝜋
𝑑1 ≥
𝑅𝑒
Zakładamy wyboczenie sprężyste śruby λ ≥ λgr oraz przyjmujemy współczynnik
bezpieczeństwa 𝑥 = 5. Średnica rdzenia śruby musi spełniać warunek:
𝐻𝑁 = 𝑄 ∙ 𝑡𝑔(𝜌′ + 𝛾)
𝜋 ∙ 𝑑1 3 𝜋 ∙ 𝑑1 3
𝑊𝑥 = 𝑊𝑜 =
32 16
naprężenia zastępcze:
2
𝜎𝑧 = 𝜎𝑐 + 𝜎𝑔 + 3𝜏𝑠 2 ≤ 𝑘𝑐
WARIANT A
Sprawdzamy smukłość śruby λ, aby określić czy wybrany zakres wyboczenia jest
prawidłowy:
4 ∙ 𝐿𝑊 4 ∙ 1160
𝜆= = = 161,1
𝑑1 28,794
Warunek λ ≥ λgr jest spełniony, zatem obliczenia są poprawne. Jeżeli warunek nie
byłby spełniony należy powtórzyć obliczenia dla zakresu sprężysto – plastycznego.
29,5 + 34
Obliczamy średnicę średnią ds : 𝑑𝑠 = = 31,75 𝑚𝑚
2
3
Następnie obliczamy kąt wzniosu linii śrubowej: 𝛾 = 𝑎𝑟𝑐𝑡𝑔 = 1,72°
π ∙ 31,75
Korzystając z tablicy obok dobieramy średni
współczynnik tarcia 𝜇 :
𝜇 = 0,13
𝑡𝑔(1,72°)
Sprawność połączenia gwintowego : 𝜂= ∙ 100% = 18,7%
𝑡𝑔(7,42° + 1,72°)
Sprawdzamy naprężenia zastępcze na śrubie:
Ponieważ obciążenia Q działa osiowo zatem nie występuje zginanie.
Naprężenia na śrubie obliczamy następująco:
𝑄 10000𝑁
𝜎𝑐 = = 2
= 15,4 MPa naprężenia ściskające
𝐴1 651 𝑚𝑚
𝜋 ∙ 𝑑1 3 𝜋 ∙ 28,7943
𝑊𝑜 = = = 4687,4 𝑚𝑚3
16 16
𝑀𝑠 25541,3𝑁𝑚𝑚
𝜏𝑠 = = 3
= 5,5 MPa naprężenia skręcające
𝑊𝑜 4687,4 𝑚𝑚
𝑅𝑒 215
𝑘𝑐 = = = 43𝑀𝑃𝑎
𝑥 5
𝜎𝑧 = 15,42 + 3 ∙ 5,52 ≤ 43 𝑀𝑃𝑎 naprężenia zastępcze
Warunek λ ≥ λgr jest spełniony, zatem obliczenia są poprawne. Jeżeli warunek nie
byłby spełniony należy powtórzyć obliczenia dla zakresu sprężysto – plastycznego.
31 + 40
Obliczamy średnicę średnią ds : 𝑑𝑠 = = 35,5 𝑚𝑚
2
𝑡𝑔(3,08°)
Sprawność połączenia gwintowego : 𝜂= ∙ 100% = 29%
𝑡𝑔(7,42° + 3,08°)
Sprawdzamy naprężenia zastępcze na śrubie:
Ponieważ obciążenia Q działa osiowo zatem nie występuje zginanie.
Naprężenia na śrubie obliczamy następująco:
𝑄 10000𝑁
𝜎𝑐 = = 2
= 14,6 MPa naprężenia ściskające
𝐴1 687 𝑚𝑚
𝜋 ∙ 𝑑1 3 𝜋 ∙ 29,5863
𝑊𝑜 = = = 5085 𝑚𝑚3
16 16
𝑀𝑠 32897,7 𝑁𝑚𝑚
𝜏𝑠 = = 3
= 6,5 MPa naprężenia skręcające
𝑊𝑜 5085 𝑚𝑚
𝑅𝑒 215
𝑘𝑐 = = = 43𝑀𝑃𝑎
𝑥 5
𝜎𝑧 = 14,62 + 3 ∙ 6,52 ≤ 43 𝑀𝑃𝑎 naprężenia zastępcze
𝜋 𝑑2 − 𝐷1 2
𝐴𝑧 =
4
𝐴𝑧 − powierzchnia jednego zwoju [mm²]
𝐴𝐶
𝑧≥
𝐴𝑧
𝑧 − liczba zwojów nakrętki [mm²]
Wysokość nakrętki obliczamy ze wzoru:
𝐻𝑛 ≥ 𝑧 ∙ 𝑃
𝐻𝑛 ≥ 1 ÷ 1,5 𝑑
𝑘1 = 𝑘2
𝜋 𝐷𝑍 2 − 𝐷2 𝐸1 ∙ 𝐴1 2 4𝐸1 ∙ 𝐴1
= 𝐷𝑍 − 𝐷2 =
4 𝐸2 𝜋𝐸2
4𝐸1 ∙ 𝐴1
𝐷𝑍 = + 𝐷2
𝜋𝐸2
Średnicę wewnętrzną 𝐷𝑊 obliczamy z warunku na naciski powierzchniowe:
4𝑄 2 2 4𝑄
𝑝= 2 2 ≤ 𝑝𝑑𝑜𝑝 𝐷𝑍 − 𝐷𝑊 ≥
𝜋 𝐷𝑍 − 𝐷𝑊 𝜋𝑝𝑑𝑜𝑝
2 4𝑄
𝐷𝑊 ≤ 𝐷𝑍 −
𝜋𝑝𝑑𝑜𝑝
10000𝑁
𝐴𝐶 ≥ = 1000 𝑚𝑚2
10 𝑀𝑃𝑎 1000 𝑚𝑚2
𝑧≥ 2
= 4,45
224,4 𝑚𝑚
𝜋 342 − 29,52
𝐴𝑧 = = 224,4 𝑚𝑚2
4
Przyjmujemy liczbę zwoi 𝑧 równą 4,5 i dodajemy po 0,75 zwoju na początku i na końcu.
Zatem ostatecznie przyjmujemy 𝑧 = 6 zwojów.
Obliczamy wysokość nakrętki:
𝐻𝑛 ≥ 6 ∙ 3 𝑚𝑚 = 18 𝑚𝑚
𝐻𝑛 = 1,5 ∙ 𝑑 = 1,5 ∙ 34 𝑚𝑚 = 51 𝑚𝑚
2
4 ∙ 10000 𝑁
𝐷𝑊 ≤ 50 𝑚𝑚 − = 35,03 mm
𝜋 ∙ 10 𝑀𝑃𝑎
Przyjmujemy średnicę 𝐷𝑊 = 35 𝑚𝑚.
Sprawdzamy luzy pomiędzy śrubą, a korpusem:
𝐷𝑊 − 𝑑 35 − 34
𝑤𝑙 = = = 0,5 𝑚𝑚
2 2
W przypadku, gdy luz jest zbyt mały należy zwiększyć średnicę 𝐷𝑍 , a następnie przeliczyć
ponownie średnicę 𝐷𝑊 i wartość luzów 𝑤𝑙 .
1 50 − 35
𝑀𝑔 = 10000 ∙ = 37500 Nmm = 37,5 Nm
2 2
6 ∙ 37500 𝑁𝑚𝑚
ℎ𝑊 ≥ = 5,22 𝑚𝑚 𝑘𝑔𝑗 = 75 𝑀𝑃𝑎 𝑑𝑙𝑎 𝑠𝑡𝑎𝑙𝑖 𝑆𝑡3
𝜋 ∙ 35 𝑚𝑚 ∙ 75 𝑀𝑃𝑎
10000𝑁
𝐴𝐶 ≥ = 1000 𝑚𝑚2
10 𝑀𝑃𝑎 1000 𝑚𝑚2
𝑧≥ 2
= 1,99
501,9 𝑚𝑚
𝜋 402 − 312
𝐴𝑧 = = 501,9 𝑚𝑚2
4
𝐻𝑛 ≥ 3,5 ∙ 6 𝑚𝑚 = 21 𝑚𝑚
𝐻𝑛 = 1,5 ∙ 𝑑 = 1,5 ∙ 40 𝑚𝑚 = 60 𝑚𝑚
2
4 ∙ 10000 𝑁
𝐷𝑊 ≤ 55 𝑚𝑚 − = 41,85 mm
𝜋 ∙ 10 𝑀𝑃𝑎
1 55 − 41,5
𝑀𝑔 = 10000 ∙ = 33750 Nmm = 33,75 Nm
2 2
6 ∙ 33750 𝑁𝑚𝑚
ℎ𝑊 ≥ = 4,55 𝑚𝑚 𝑘𝑔𝑗 = 75 𝑀𝑃𝑎 𝑑𝑙𝑎 𝑠𝑡𝑎𝑙𝑖 𝑆𝑡3
𝜋 ∙ 41,5 𝑚𝑚 ∙ 75 𝑀𝑃𝑎
Można zatem założyć, że gwint zwykły jest lepszy przy projektowaniu podnośnika
śrubowego. Uzasadnienie stosowania gwintu drobnozwojnego istnieje wtedy, gdy
chcemy uzyskać mały skok i móc z większą dokładnością regulować wysokość
podnoszonego obiektu. Jeżeli zależy nam na większej sprawności i bardzo dużym
skoku można zastosować gwint grubozwojny.
1 1 1
= −
𝑟𝑧 𝑟1 𝑟2
Znając promień zastępczy, należy przyjąć jeden z promieni np. promień 𝑟1 , a obliczyć
promień 𝑟2 .
Następnie obliczamy średnicę wkładki korony z warunku na naprężenia kontaktowe:
4𝑄 4𝑄
𝑝= 2 2 ≤ 𝑝𝑑𝑜𝑝 𝐷𝑊𝐾 ≥ + 𝐷𝑂𝑊 2
𝜋 𝐷𝑊𝐾 − 𝐷𝑂𝑊 𝜋 ∙ 𝑝𝑑𝑜𝑝
4𝑄
𝑝= 2 2
≤ 𝑝𝑑𝑜𝑝
𝜋 𝑑𝑐𝑘 − 𝐷𝑂𝑊
𝐷𝑍𝐾 = 2 ∙ 𝐷𝑊𝐾
𝑀𝑔 𝜋𝑑𝐾𝐾 3
𝜎𝑔 = ≤ 𝑘𝑟𝑗 𝑀𝑔 = 𝑀𝑐 𝑊𝑥 =
𝑊𝑥 32
3 32𝑀𝑔
𝑑𝐾𝐾 ≥
𝜋 ∙ 𝑘𝑟𝑗
4 ∙ 10000
𝑑𝑐𝑘 ≥ + 72 = 36,4 mm → 𝑤𝑎𝑟𝑢𝑛𝑘𝑒 𝑠𝑝𝑒ł𝑛𝑖𝑜𝑛𝑦
𝜋 ∙ 10
10000 45
𝜎𝑚𝑎𝑥 = 2
0,63 ln + 1,16 ≤ 118 𝑀𝑃𝑎
12 2 ∙ 12
Obliczenia mechanizmu
zapadkowego składają się z:
• obliczeń wpustu,
• obliczeń koła zapadkowego,
• obliczeń zapadki,
• obliczeń widełek,
• obliczeń sworznia,
• obliczenia sprężyny zapadki. *
*(dla chętnych)
Obliczenia wpustu mechanizmu zapadkowego
Najpierw dobieramy średnicę czopa wału 𝑑𝑤 zbliżoną do średnicy gwintu śruby.
𝑑𝑤 ≈ 𝑑
Najpierw dla średnicy 𝑑𝑤 dobieramy z normy PN/M-85005 wymiary poprzeczne wpustu 𝑏 × ℎ.
𝑑𝑓 = 1,6𝑑𝑤
Po obliczeniu grubości widełek 𝑔𝑤 sprawdzamy, czy spełniony jest warunek na rozrywanie.
Następnie obliczamy średnicę piasty koła 𝑑𝑘1 ze wzoru:
𝑑𝑘1 = 𝑑𝑤 + ℎ + 5 ÷ 10 𝑚𝑚 < 𝑑𝑓
Kolejnym etapem jest obliczenie zębów koła zapadkowego. W tym celu przyjmujemy liczbę
zębów 𝑛 = 6. Przyjmując założenie, że szerokość wrębu jest równa grubości zęba oraz, że
grubość koła jest równa długości wpustu 𝑔𝑘 = 𝑙, moment zginający ząb ma postać:
2𝑀𝑐 ∙ ℎ𝑧 𝑔𝑘 ∙ 𝜋 2 ∙ 𝑑𝑓 2
𝑀𝑔 = 𝑊𝑥 =
𝑑𝑓 + 2ℎ𝑧 24𝑛2
Wysokość zęba ℎ𝑧 z warunku na zginanie ma zatem postać:
𝜋 2 ∙ 𝑔𝑘 ∙ 𝑑𝑓 3 ∙ 𝑘𝑔𝑗
ℎ𝑧 ≤
48𝑀𝑐 ∙ 𝑛2 − 2𝑔𝑘 ∙ 𝜋 2 ∙ 𝑑𝑓 2 ∙ 𝑘𝑔𝑗
Gdy mianownik jest ujemny należy przyjąć ℎ𝑧 i sprawdzić ząb na zginanie.
2𝑀𝑐
Wysokość zęba ℎ𝑧 z warunku na docisk: ℎ𝑧 ≥
𝑑𝑓 ∙ 𝑔𝑘 ∙ 𝑝𝑑𝑜𝑝
Ostatnim etapem jest obliczenie położenia koła zapadkowego względem sworznia zapadki.
360°
Przyjmujemy 𝛼 = = 60°.
𝑛 𝑎𝑧
Odległość 𝑎𝑧 obliczamy ze wzoru:
𝑑𝑝
𝑎𝑧 =
2 ∙ 𝑐𝑜𝑠𝛼
𝑀𝑔 9783
𝜎𝑔 = ≤ 𝑘𝑟𝑗 𝜎𝑔 = = 17,5 ≤ 75
𝑊𝑥 561,5
𝑃 𝑃
𝑝= ≤ 𝑝𝑑𝑜𝑝 𝑔𝑤 ≥
2 ∙ 𝑔𝑤 ∙ 𝑑𝑘1 2 ∙ 𝑝𝑑𝑜𝑝 ∙ 𝑑𝑘1
𝑃𝑠 𝑃𝑠
≤ 𝑝𝑑𝑜𝑝 ≤ 𝑝𝑑𝑜𝑝
𝑑𝑠 ∙ 𝑙 2𝑑𝑠 ∙ 𝑔𝑤
Średnicę sworznia liczymy z warunku na zginanie.
3 4 ∙ 944 ∙ 28
𝑑𝑠 ≥ = 7,7 𝑚𝑚
𝜋 ∙ 75
Przyjmujemy 𝑑𝑠 = 8 𝑚𝑚.