4

Araling Panlipunan
:

Self-Learning Module

“Una sa tanan, BATA: Buligan, Amligan, Tudluan, Alalayan!”

DIVISION OF BACOLOD CITY

 Copyright Page
Araling Panlipunan – Ikaapat na Baitang
Self-Learning Module
IKaapat Markahan – Modyul 1:Ang Konsepto at Prinsipyo ng
Pagkamamamayan
Unang Edisyon, 2020

Republic Act 8293, section 176 states that: No copyright shall subsist in any work of
the Government of the Philippines. However, prior approval of the government agency
or office wherein the work is created shall be necessary for exploitation of such work
for profit. Such agency or office may, among other things, impose as a condition the
payment of royalties.
Borrowed materials (i.e., songs, stories, poems, pictures, photos, brand names,
trademarks, etc.) included in this module are owned by their respective copyright
holders. Every effort has been exerted to locate and seek permission to use these
materials from their respective copyright owners. The publisher and authors do not
represent nor claim ownership over them.
Developed by the Department of Education – SDO Bacolod City
SDS Gladys Amylaine D. Sales, CESO VI
ASDS Michell L. Acoyong, CESO VI

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Jocelyn C. Montealegre
Editor: Nove P. Macayan
Tagasuri: Pinky Pamela S. Guanzon
Tagaguhit: Mary Grace N. Prologo
Tagalapat: Adonna S. Cueva
Tagapamahala:
Janalyn B. Navarro
Pinky Pamela S. Guanzon
Ellen G. De La Cruz
Ari Joefed Solemne L. Iso

Printed in the Philippines by

Department of Education – Region VI – Division of Bacolod City

Office Address: Rosario-San Juan Sts., Bacolod City 6100

Telefax: (034) 704-2585
E-mail Address: bacolod.city@deped.gov.ph

ii
 4
Araling Panlipunan
Quarter IV – Modyul 1:
Ang Konsepto at Prinsipyo ng
Pagkamamamayan

This instructional material was collaboratively developed and reviewed

by educators from the Public Schools in the Division of Bacolod City.

iii
Paunang Mensahe
Para sa Tagapagdaloy
Ang materyal na ito ay masusing inihanda upang magabayan ang mga
mag-aaral na matuto gamit ang mga proseso at gawaing kapakipakinabang na
maaring gabayan ng mga magulang at nakatatandang mga indibidwal.
Pinaalalahanan ang mga mag-aaral na gumamit ng hiwalay na sagutang papel sa
pagsagot sa pauna, pansarili at panapos na pagtataya.
Para sa Mag-aaral
Ang modyul na ito ay magiging gabay mo upang matamo ang kasanayan sa
iyong pagkatuto. Babasahin mo ang bawat aralin at sasagutin ang mga katanungang
inihanda. Susubukin mo rin na gawin ang bawat gawaing inihanda mula sa modyul
na ito. Ang gawain ay mula sa topikong ang konsepto at prinsipyo ng
pagkamamamayan.

Makikita rin dito ang iba’t ibang lebel ng modyul tulad ng Aalamin Ko, Susuriin
Ko, Pag-aaralan Ko, Gagawin Ko, Tatandaan Ko, Isasabuhay Ko at Susubukin Ko.
Sa bahaging:

Bahagi ng modyul kung saan

Aalamin Ko
ipinapakilala ang learning competency
na dapat matutuhan sa araling ito.
Napapaloob dito ang ibat-ibang
Susuriin Ko pagsasanay na nagsisilbing pre-test at
balik-aral sa nakaraang leksiyon.
Napapaloob dito ang mga araling dapat
Pag-aaralan Ko mong matutunan.

Napapaloob dito ang ibat iba at

Gagawin Ko karagdagang gawain tungkol sa aralin.

Napapaloob dito ang mga aralin na

Tatandaan Ko maging gabay para magawa at
masagutan ang mga pagsasanay.
Nasusuri ang iyong kakayahan sa mga
Isasabuhay Ko natutunang aralin upang matamo ang
pamantayan sa pagganap.
Napapaloob dito ang iba’t ibang uri ng
Susubukin Ko pagsusulit na angkop sa aralin.
Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa
Susi sa Pagwawasto
lahat ng mga gawain sa modyul.
Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan
Sanggunian sa paglikha o paglinang ng modyul na
ito.

iv
Unang Araling Panlipunan 4
Linggo Ikaapat na Markahan-Modyul 1

Pamantayan sa Pagkatuto:
• Natatalakay ang konsepto at prinsipyo ng pagkamamamayan.
AP4KPB- IVa-b-1

Aalamin Ko

Marahil ay masaya na kayo sa tatlong kwarter na napag-aralan

ninyo, at sa huling kwarter na ito ay mas sanay na kayo. Mas madali
Na ang ating pag-aaral sa kwarter na ito dahil malapit na kayong
makatapos sa baitang na ito at naging magaling na kayo sa asignaturang
ito.
Sa araling ito ay pag-aaralan natin ang mga konsepto at prinsipyo
ng pagkamamamayan kung saan tatalakayin natin ang mga sumusunod:
• Matutukoy ang mga batayan ng pagkamamamayang Pilipino.
• Masasabi kung sino ang mga mamamayan ng bansa.

1
 Susuriin Ko

PANUTO: Basahin ang sumusunod na pangungusap at isulat sa

sagutang papel ang PM kung ito ay nagsasaad ng
Pagkamamamayang Pilipino at HPM kung ito ay Hindi
Nagsasaad ng Pagkamamamayang Pilipino.

1. Si Nove ay matuwid na nakatayo habang inaawit ang

Pambansang Awit ng Pilipinas.
2. Si Lara ay anak ng isang Igorot at isang Ilokano. Naninirahan sila
sa Maynila.
3. Nagbabakasyon sa Pilipinas tuwing Mahal na Araw si Dave na
isang Australyano.
4. Ang Pamilya Guanzon ay isang marangal na pamilya na
sinusunod ang Saligang Batas ng Pilipinas.
5. Bilang isang mabuting mamamayang Pilipino, minabuti ni Aling
Carol na itapon ang kaniyang mga basura sa ilog malapit sa
kanilang bahay upang hindi na kunin ng basurero.
6. Bilang isang mag-aaral sa Ikaapat na Baitang minabuti kong
tingnan na lamang ang hindi mabuting gawain ng aking mga
kaklase.
7. Tungkulin ng mga magulang na alagaan ang kaniyang mga anak.
8. Si Michael ay isang Israelite na nakatira sa Pilipinas at yinakap
ang kultura ng mga Pilpino.
9. Ang Panunumpa sa Watawat ng Pilipinas ay isang karapatan ng
bawat mamamayang Pilipino.
10. Naging gawain nang isang guro ang mamigay ng pagkain sa
kaniyang mga estudyante.

2
 Pag-aaralan Ko
BASAHIN AT UNAWAIN ANG MGA TEKSTO SA IBABA.

Ang pagkamamamayan ay nangangahulugan ng pagiging

kasapi o miyembro ng isang bansa ayon sa itinakda ng batas. Hindi
lahat ng naninirahan sa isang bansa ay mamamayan nito dahil may
mga dayuhang nakatira dito na maaaring hindi kasapi nito.
Halimbawa, ang mga dayuhang naninirahan lamang dito sa ating
bansa upang mag-aral, mamasyal, o makipagkalakal, ay hindi
maituturing na Pilipino dahil sila ay mamamayan ng ibang bansa. Sino
ang mamamayang Pilipino?

ANG MAMAMAYANG PILIPINO

Ayon sa Artikulo IV, Seksyon 1 ng Saligang Batas ng 1987,
maituturing na mamamayang Pilipino ang sumusunod:
• Mamamayan ng Pilipinas nang pinagtibay ang Saligang Batas ng
1987 noong Pebrero 2, 1987
• Ang ama o ina ay mamamayang Pilipino
• Mga mamamayang isinilang bago sumapit ang Enero 17, 1973 sa
mga inang Pilipino na pinili ang pagkamamamayang Pilipino
pagsapit ng 21 taong gulang.
• Mga dayuhang nagpasiyang maging mamamayang Pilipino ayon
sa batas ng naturalisasyon
3
 Ayon din sa Seksyon 4 ng Saligang Batas ng 1987, ang isang
mamamayan ng Pilipinas na nakapag-asawa ng isang dayuhan ay
mananatiling isang Pilipino maliban na lamang kung pinili niyang sundin
ang pagkamamamayan ng kaniyang napangasawa.

Batay naman sa Republic Act 9225 na nilagdaan ng Pangulong

Gloria Macapagal Arroyo noong Setyembre 17, 2000, ang mga dating
mamamayang Pilipino na naging mamamayan ng ibang bansa sa
pamamagitan ng naturalisasyon ay maaaring muling maging
mamamayang Pilipino. Siya ay magkakaroon nga dalawang
pagkamamamayan (dual citizenship). Kailangan lamang na aplayan
niya ito at patunayan sa pamamagitan ng kaniyang sertipiko ng
kapanganakan mula sa National Statistics Office (NSO) na ang
kaniyang mga magulang o isa man sa kanila ay mamamayang Pilipino
saan man siya ipinanganak.

URI NG MAMAMAYANG PILIPINO

May dalawang uri ng mamamayang Pilipino. Ito ay ang likas o
katutubo at naturalisado.

Likas o katutubong Mamamayan. Ang likas na mamamayan ay anak

ng isang Pilipino. Maaaring isa lamang sa kaniyang mga magulang o
pareho ang Pilipino.

Naturalisadong Mamamayan. Ang naturalisadong Pilipino ay mga

dating dayuhan na naging mamamayang Pilipino dahil sa proseso ng
naturalisasyon.

Ayon sa Commonwealth Act No. 475, ang isang dayuhan ay

maaaring maging mamamayang Pilipino sa pamamagitan ng
naturalisasyon.

Ang naturalisasyon ay isang legal na paraan kung saan ang

isang dayuhan nan ais maging mamamayan ng isang bansa ay
sasailalim sa isang proseso o korte o hukuman. Kapag nabigyan na ng
pagkamamamayang Pilipino ang isang dayuhan, kailangan niyang
sumunod sa mga batas at kultura ng bansa. Matatamasa rin niya ang
mga karapatan ng isang mamamayang Pilipino maliban sa mahalal sa
mataas na posisyon sa pamahalaan ng bansa.

4
MGA KATANGIAN NG ISANG DAYUHAN NA NAIS MAGING
NATURALISADONG PILIPINO

• Siya ay dalawampu't isang (21) taong gulang na.

• Siya ay naninirahan sa Pilipinas nang tuloy tuloy sa loob ng
sampung taon. Ito ay maaaring maging limang taon na lamang
kung:
a. Ipinanganak siya sa Pilipinas.
b. Nakapag-asawa siya ng isang Pilipino.
c. Nakapagturo siya ng dalawang taon sa pribado o pampublikong
paaralan.
d. Mayroon siyang bagong industriya o nakagawa ng isang
bagong imbensyon sa Pilipinas.

• Siya ay may mabuting pagkatao.

• Naniniwala siya sa Saligang Batas ng Pilipinas.
• May matatag siyang hanapbuhay at may ari-arian sa Pilipinas.
• Nakapagsasalita at nakasusulat siya ng wikang Pilipino.
• Tinatanggap niya ang kulturang Pilipino.
• Pinag-aaral niya ang mga anak sa mga paaralang nagtuturo ng
kultura at kasaysayan ng Pilipinas.

Kapag nagawaran na ng pagkamamamayan ang isang dayuhan,

kailangan na niyang itakwil ang kaniyang dating pagkamamamayan at
manumpa ng karapatan sa ating bansa.

MGA PRINSIPYO NG PAGKAMAMAMAYANG PILIPINO AYON SA

KAPANGANAKAN

May dalawang prinsipyo ng pagkamamamayang Pilipino ayon sa

kapanganakan. Ito ay ang Jus Sanguinis at Jus Soli.

Jus Sanguinis ang pagkamamamayan kung naaayon sa dugo o

pagkamamamayan ng mga magulang o isa man sa kanila. Sinusunod
ng mga anak ang pagkamamamayan ng kanilang mga magulang saan
mang bansa sila ipinanganak. Ito ang prinsipyong sinusunod ng Pilipinas
at ng mga bansa sa Europa, Asia, Africa at Oceania.

5
 Ang pagkamamamayang Jus Soli naman ay naaayon sa lugar ng
kaniyang kapanganakan anuman ang pagkamamamayan ng kaniyang
mga magulang. Ang ibig sabihin, kung ang isang tao ay ipinanganak sa
isang bansa na sumusunod sa prinsipyong ito, siya ay ituturing na
mamamayan ng bansang iyon anuman ang pagkamamamayan ng
kanyang mga magulang. Ang mga bansang Canada at Amerika ay
sumusunod sa ganitong prinsipyo.

PAGKAWALA NG PAGKAMAMAMAYANG PILIPINO

Ang pagkamamamayang Pilipino ay maaaring mawala,

kusang-loob man ito o sapilitan. Ayon sa ating batas, maaaring mawala
ang pagkamamamayan sa pamamagitan ng mga ito:

• Naging naturalisadong mamamayan siya ng ibang bansa.

• Naglingkod siya sa sandatahang lakas ng ibang bansa.
• Sumumpa siya ng katapatan sa Saligang Batas ng ibang bansa
pagsapit niya ng 21 taong gulang.
• Nagpawalang-bisa siya ng naturalisadong pagkamamamayang
Pilipino.
• Napatunayan siyang tumakas sa hukbong sandatahan ng ating
bansa at kumampi sa kaaway sa panahon ng digmaan.
• Itinakwil niya ang kanyang pagkamamamayan at nag-angkin ng
pagkamamamayan ng ibang bansa (expatriation)

6
MULING PAGKAMIT NG PAGKAMAMAMAYANG PILIPINO

Ang isang Pilipino na nagdesisyong maging naturalisadong

mamamayan ng ibang bansa ay maaaring maging Pilipino muli sa
pamamamagitan ng sumusunod na mga paraan:

• Muling naturalisasyon
• Aksyon ng Kongreso
• Pagbabalik sa Pilipinas at muling pagsumpa ng katapatan sa
Republika ng Pilipinas
• Pagpapatawad sa hatol ng hukuman sa isang tumakas na
miyembro ng Sandatahang Lakas.

MGA DAYUHANG HINDI MAAARING MAGING MAMAMAYANG

PILIPINO

Hindi lahat ng mga dayuhan na nais maging naturalisadong

Pilipino ay maaaring bigyan ng pagkamamamayan. Narito ang mga
dahilan:

• Gumamit ng dahas upang magtagumpay ang kanilang

kagustuhan.
• Sumasalungat o nagrerebelde sa nakatatag na pamahalaan
• Nahatulan sa kasalanang may kaugnayan sa moralidad gaya ng
pagsusugal at prostitusyon.
• Hindi naniniwala sa kaugalian, tradisyon at simulain ng mga
Pilipino.
• Pagiging mamamayan ng isang bansang hindi magkakaloob ng
karapatang maging naturalisadong mamamayan ng Piipinas.

7
 Gagawin Ko

I. PANUTO: Iguhit sa papel ang 😊 kung ang pahayag ay tumutugon

sa pagkamamamayang Pilipino na naayon sa batas at ☹
kung hindi.

_____1. Isa man sa iyong mga magulang ay Pilipino, ikaw ay

mamamayang Pilipino.
_____2. Ang mga dating dayuhan na dumaan sa proseso ng
naturalisasyon ay mamamayang Pilipino.
_____3. Puwedeng maging naturalisadong mamamayang Pilipino ang
isang dayuhang naninirahan sa Pilipinas ng limang taon,
nagtatrabaho bilang isang guro at nakapag-asawa ng Pilipino.
_____4. Ang isang Pilipinong nakapag-asawa ng dayuhan ay hindi na
maaaring maging mamamayang Pilipino.
_____5. Hindi na maaaring maging mamamayang Pilipino ang isang
dating Pilipino na piniling maging naturalisadong mamamayan
ng ibang bansa.

Tatandaan Ko

• Nakasaad sa Saligang Batas ng 1987 ng Pilipinas ang mga

katangian ng isang mamamayang Pilipino.

• May dalawang uri ng pagkamamamayan: likas o katutubo at

naturalisado.

• May dalawang prinsipyo ng likas na pagkamamamayan ayon

sa kapanganakan: Jus soli at Jus sanguinis.

• Ang mga dayuhan ay maaaring maging mamamayang Pilipino

sa pamamagitan ng prosesong naturalisasyon.

• Ang pagkamamamayan ay maaring mawala at makamit

muli.

8
 Isasabuhay Ko

PANUTO: Gumawa ng isang islogan sa bond paper tungkol sa

pagpapahalaga mo sa iyong pagkamamamayan.

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

Susubukin Ko

I. PANUTO: Pagtugmain ang mga pahayag sa hanay A at hanay B.

Isulat sa papel ang titik ng tamang sagot.

A B
1. Pagkamamamayan ayon sa
pagkamamamayan o dugo ng A. Dual Citizenship
magulang

2. Proseso ng pagiging mamamayan B. Jus Sanguinis

ng isang dayuhan ayon sa batas

3. Pagkamamamayan batay sa lugar C. Jus Soli

ng kapanganakan
D. Naturalisasyon
4. May dalawang pagkamamamayan
E. Saligang Batas
5. Kasulatan kung saan nakasasaad
ang pagkamamamayang Pilipino. F. Pagkamamamayan

9
II. PANUTO: Isulat ang salitang TAMA kung ang isinasaad ng
pangungusap ay tama at MALI kung hindi. Isulat ang sagot
sa papel.

_____1. Si Arthur ay ipinanganak sa Pilipinas. Intsik ang kanyang ina at

Pilipino ang kanyang ama. Si Arthur ay maituturing na isang
mamamayang Pilipino dahil sa prinsipyo ng Jus Sanguinis.
_____2. Mamamayang Pilipino pa rin si Zia kahit na naging
naturalisadong mamamayan siya ng United States of America.
_____3. Nanganak sa Amerika si Donna. Hindi mamamayang Pilipino
ang kanyang anak dahil sa prinsipyo ng Jus Soli.
_____4. Si Jane ay naging naturalisadong mamamayan ng Canada.
Hindi na siya maaaring maging mamamayang Pilipino muli.
_____5. Ang ama ni Buddy ay Ilokano at ang kanyang ina ay
Kapampangan. Si Buddy ay isang mamamayang Pilipino.

10
 11
pahina 328-336
Kagamitan ng Mag-aaral sa Araling Panlipunan 4.
pahina 145-149
Patnubay ng Guro sa Araling Panlipunan 4.
Sanggunian
SUSURIIN KO
1. PM
2. PM
3. HPM
4. PM
5. HPM
6. HPM
7. PM
8. HPM
9. PM
SUSUBUKIN KO 10. PM
I.
1. B 2. D 3. C 4. A 5. E GAGAWIN KO
I.
II. 1. 😊
1. TAMA
2. 😊
2. MALI
3. TAMA 3. 😊
4. MALI 4. ☹
5. TAMA 5. ☹
Susi sa Pagwawasto
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Department of Education – SDO Bacolod City
Office Address: Rosario-San Juan Sts., Bacolod City 6100
Telefax: (034) 704-2585
E-mail Address: bacolod.city@deped.gov.ph