Αναστασία Δούδαλη

Ά Εξάμηνο Τεχνικός Φαρμάκων Καλλυντικών & Παρεμφερών Προϊόντων

Οργανώστε ένα εργαστήριο φαρμακείου. Εξοπλισμός, πρώτες

ύλες, κανόνες λειτουργίας και βιβλίο εργαστηρίου.
Γραπτή Εργασία για το μάθημα Πρακτική Εφαρμογή
Καθηγητής: Βλάχος Κώστας

ΙΕΚ ΔΥΠΑ ΑΙΓΑΛΕΩ

Ακαδημαϊκό Έτος 2023-2024
 Εργαστήριο Φαρμακείου

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία κάθε εργαστήριο φαρμακείου πρέπει να έχει

ελάχιστο εμβαδόν 10τ.μ. και να αποτελεί ανεξάρτητο χώρο κυρίας χρήσης από λείες
επιφάνειες με καλό φωτισμό στο οποίο παρασκευάζονται τα φαρμακοτεχνικά σκευάσματα.

Στο εργαστήριο του φαρμακείου, που αποτελεί ανεξάρτητο χώρο κυρίας χρήσης,
ευρίσκεται τράπεζα εργασίας(πάγκος) για την παρασκευή των Γαληνικών φαρμάκων,
διαφόρων φαρμακευτικών συσκευασιών και καλλυντικών και είναι εξοπλισμένο με
νεροχύτη και προσθήκες με συρτάρια.

Στο εργαστήριο φυλάσσονται οι χημικές ουσίες, τα απόθετα φάρμακα, τα αντιδραστήρια

και τα όργανα και σκεύη που χρησιμοποιούνται για την Παρασκευή των παραπάνω
προϊόντων.

Το εργαστήριο πρέπει να διαθέτει συσκευές για θέρμανση ουσιών.

Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση του εργαστηρίου ως αποθήκης και η τοποθέτηση σ’ αυτό

αντικειμένων ξένων προς τις εργαστηριακές ανάγκες του φαρμακείου.

Το εργαστήριο πρέπει να διαθέτει και να φροντίζει την διαφύλαξη των απαραίτητων Ά υλών
καθώς και να διατηρεί βιβλίο εργαστηρίου.

Κανόνες Λειτουργίας Εργαστηρίου

Το εργαστήριο του φαρμακείου παρουσιάζει ιδιαίτερες απαιτήσεις που αφορούν τις

εγκαταστάσεις του και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την φύση των γαληνικών
σκευασμάτων που παρασκευάζονται σε αυτό.
Ενδεικτικά θα πρέπει να διασφαλίζονται τα εξής:
 Το εργαστήριο πρέπει να σχεδιάζεται και να διαμορφώνεται με τέτοιον τρόπο ώστε
να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη και ασφαλής εργασία του προσωπικού καθώς και
η ελαχιστοποίηση του κινδύνου επιμόλυνσης των σκευασμάτων.
 Πρέπει να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας όπως η ύπαρξη
πυροσβεστήρα, εκπλυντής ματιών, απαγωγός επαρκής χώρος για την εκτέλεση και
τον διαχωρισμό των δραστηριοτήτων, πάγκοι εργασίας σταθεροί και
κατασκευασμένοι από κατάλληλο υλικό, και η είσοδος των ανθρώπων και υλικών
πρέπει να είναι ελεγχόμενη.
 Οι εγκαταστάσεις του εργαστηρίου θα πρέπει να είναι προστατευμένες από
την είσοδο εντόμων, να υπάρχει κατάλληλος εξαερισμός, φωτισμός και να
πραγματοποιείται έλεγχος των αιωρούμενων σωματιδίων και μικροοργανισμών.
 Πρέπει να καθιερώνονται συγκεκριμένες διαδικασίες οι οποίες ακολουθούνται
κατά τον καθαρισμό του χώρου παρασκευής, συμπεριλαμβανομένων και
των διαδικασιών απολύμανσης των κρίσιμων σημείων.
 Πρέπει να διασφαλίζει την ποιότητα, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα
των προϊόντων που προσφέρει μέσω απαραίτητων πρακτικών Ποιότητας και την
τήρηση καταγραφής του βιβλίου εργαστηρίου.
 Βιβλίο Εργαστηρίου

Η ύπαρξη γραπτών διαδικασιών μπορεί να διασφαλίζει την ομοιομορφία των

εργαστηριακών διεργασιών και ελαχιστοποιεί τη πιθανότητα εμφάνισης λαθών
παρέχοντας τη δυνατότητα παρασκευής γαληνικών σκευασμάτων.
Οι γραπτές διαδικασίες περιλαμβάνουν την αναλυτική περιγραφή των βημάτων που
απαιτούνται για την ορθή εκτέλεση μιας συνταγής, το όνομα, την ισχύ και τη δοσολογική
μορφή του σκευάσματος, τα συστατικά της συνταγής (ποιοτικά και ποσοτικά), τον
απαιτούμενο εξοπλισμό και αναφέρουν την προέλευση της.
Στο βιβλίο εργαστηρίου αναγράφονται τα σκευάσματα και τα απόθετα φάρμακα που
που παρασκευάζονται στο φαρμακείο σύμφωνα είτε με την ισχύουσα Ελληνική
Φαρμακοποιία είτε, αν δεν αναγράφονται σε αυτήν, σύμφωνα με τις υποδείξεις της
επιστήμης. Επομένως, όλες οι συνταγές που παρασκευάζονται σε ένα φαρμακείο
καταχωρούνται στο βιβλίο αυτό, του οποίου οι σελίδες είναι αριθμημένες. Κάθε
εκτελούμενη συνταγή έχει έναν
χαρακτηριστικό κωδικό αριθμό αναφοράς, ο οποίος αναγράφεται και στην συνταγή και στην
ετικέτα του σκευάσματος.

Απαραίτητα όργανα και σκεύη ενός εργαστηρίου φαρμακείου

Ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για τη παρασκευή γαληνικών σκευασμάτων θα πρέπει

να είναι κατάλληλου υλικού (κυρίως τα τμήματα που έρχονται σε άμεση επαφή με το προϊόν),
σχεδιασμού και μεγέθους, να πληροί τις προδιαγραφές για τη χρήση για την οποία
προορίζεται, να έχει γίνει σωστά η εγκατάστασή του και να έχει ελεγχθεί η σωστή
λειτουργία του.
Αρχεία πρέπει να διατηρούνται και για τον εργαστηριακό εξοπλισμό, στα οποία θα
πρέπει να περιλαμβάνονται ο τύπος του κάθε οργάνου, ο κατασκευαστής, το μοντέλο, ο
σειριακός αριθμός, η ημερομηνία παραλαβής και οι οδηγίες λειτουργίας του
κατασκευαστή.
Επίσης, θα πρέπει να διατηρείται ημερολόγιο καταγραφής της χρήσης, της
συντήρησης, του
καθαρισμού και της βαθμονόμησής του εξοπλισμού.

Το φαρμακείο πρέπει οπωσδήποτε να διαθέτει τα παρακάτω όργανα και σκεύη:

 Τουλάχιστον δύο (2) ζυγούς, μετά των αναγκαίων σταθμών,κατά το δεκαδικό

σύστημα. Ένα ευπαθή για ζύγιση μικροποσοτήτων, με ευπάθεια 0,005 (5 χιλιοστών)
του γραμμαρίου και ένας μικρότερης ευπάθειας για τη ζύγιση μεγαλυτέρων
ποσοτήτων μέχρι 20 γραμμάρια. Επίσης ένα ζυγό για τη ζύγιση ουσιών, υγρών
και στερεών, και σε ποσότητες άνω του κιλού.
 Ιγδία(γουδιά) πορσελάνης, λαβίδες, σπαθίδες, κάψες, χωνιά, ογκομετρικού
σωλήνες, δοκιμαστικούς σωλήνες, ηθμούς και γενικά κάθε σκεύος, ώστε να μπορεί
να εκπληρώνει απρόσκοπτα τον προορισμό του.
 Ηλεκτρικό ψυγείο.
 Συσκευές για την θέρμανση ουσιών.
 Χρηματοκιβώτιο, σε μόνιμη βάση και ικανού βάρους, ή εντοιχισμένο
σιδηροκιβώτιο, που θα είναι και ασφαλισμένο και στις δυο περιπτώσεις, με κλειδιά
ασφαλείας ή συνδυασμό γραμμάτων ή αριθμών, για τη φύλαξη των ναρκωτικών,
για την οποία αποκλειστικά υπεύθυνος είναι ο αδειούχος φαρμακοποιός.
 Κατάλογος απαραίτητου εξοπλισμού εργαστηρίου ενός φαρμακείου
 Ζυγός
 Ιγδίο ανάμιξης κόνεων (πορσελάνινο), τραχεία εσωτερική επιφάνεια
 Ιγδίο παρασκευής γαλακτωμάτων, αλοιφών, τήξεως υλικών (πλαστικό, λεία
εσωτερική επιφάνεια)
 Κάψες τήξεως βασικής ύλης υπόθετων
 Τύποι υπόθετων
 Πλάκα αλοιφών
 Σπαθίδες(σπάτουλες)
 Σκεύος ανάμιξης κόνεων
 Συσκευή κοσκινίσεως επισπαστικών κόνεων
 Σκληρά χαρτιά
 Υδατόλουτρο
 Ποτήρια ζέσεως
 Υάλινοι ράβδοι
 Λύχνος Bunsen
 Σταγονόμετρα
 Διηθητικό χαρτί