SEMINARSKI RAD

IZ INFORMACIONE TEHNOLOGIJE

TEMA: MULTIMEDIJA

Profesor Prof.dr. Dragan osi

Student Damir Soki Br.indeksa 3CV/0072/10

Beograd januar 2011. godine

Multimedija ____________________________________________________

Multimedija ____________________________________________________

to je multimedija 1. Definicije i opti pojmovi 1.1. Multimedija (MM)

pojam multimedija (multimedia) - dolazi od latinskih rijei multus (mnogi) i medium (medij) predstavlja integraciju razliitih medijskih elemenata koji su u osnovi samostalni sadraji multimedija je informacija predstavljena ili spremljena u kombinaciji teksta, grafike, zvuka, animacije i videa objedinjenih putem raunala

aplikacije i dokumenti poboljani dodavanjem zvuka, animacije ili videa; u najirem smislu programska podrka koja korisnicima omoguuje pristup ovim medijima interaktivna multimedija korisnicima je omoguena kontrola nad aplikacijom, ako je dodana struktura hiperveza hipermedija

1.2. Hipertekst

hipertekst (hypertext) nelinearna metoda organiziranja i prikazivanja informacija u obliku teksta koji sadri veze na druge dokumente

veze su hiperveze (hyperlinks, hot words, hot links) itatelj hiperteksta stvara svoj vlastiti put pretraivanja i itanja

1.3. Hipermedija (HM)

hipermedija (hypermedia) naglaava netekstualne komponente dodane hipertekstu (animaciju, zvuk i video) ukratko:

hipermedija = hipertekst + multimedija

hipermedijski sustav sastoji se od vorova (nodes, concepts) i veza (links, hyperlinks, relationships) model podataka zasnovan na vor-veza paradigmi (node-link paradigm)

vor obino predstavlja jedinstveni koncept; vorovi su s drugim vorovima povezani putem veza hipermrea (hiperweb) kolekcija primitivnih vorova s vezama koji predstavljaju odnose meu njima standardno pregledavanje informacija kod hipermree: ako vie veza izvire iz nekog vora, tada se bilo koja veza moe odabrati kako bi se prelo kroz hipermreu do odredita te veze, gdje se itavi opisani proces

Multimedija ____________________________________________________
ponavlja

1.4. Interaktivnost

interaktivnost vrsta dijaloga korisnika i aplikacije hipermedija kao svoju bitnu komponentu ukljuuje interaktivnost i od korisnika zahtijeva aktivnost: hipermedijske teme su povezane tako da korisnik u potrazi za informacijom prelazi s predmeta na drugi povezani predmet interaktivnost omoguuje korisniku biranje, odluivanje, ali i povratno utjecanje na program u stvarnom vremenu zahvaljujui postojanju vie

navigacijskih putanja u hipermedijskom programu navigacija (navigation) - nain kretanja korisnika kroz hipermedijsku aplikaciju vrsta navigacije odreena je koritenim modelom pri izgradnji aplikacije (linearna, hijerarhijska, kruna, slobodna navigacija) olakavanje navigacije u aplikaciji: dodaju se pomoni alati kao to su mape, dugmad s tekstom ili simbolima, ikone itd.

Razine interaktivnosti po:

1. stupnju kontrole koju ima korisnik 2. stupnju povratnih informacija koju nudi program 3. kreiranju novih iskustava za korisnika od strane programa

Razine na primjeru Internet aplikacija:

1. stupanj kontrole korisnika: navigacija koritenjem menua, funkcija preglednika (Home, Back, Forward, History, ...), hiperveza 2. povratne informacije: nova strana na osnovu odabira hiperveze, rezultat pretraivanja, simulacije, ... 3. kreiranje novih iskustava: - jednostavno klikanje (navigacija) - alati koji omoguuju rjeavanje problema, rjeavanje testova ili kvizova, crtanje, raunanje, ... - alati koji omoguuju komunikaciju (sinkronu i asinkronu) - inteligentni alati koji mijenjaju sadraj informacija na osnovu promatranja ponaanja korisnika (agenti)

1.5. Globalna hipermedija ili mreni hipermedijski sustavi

Multimedija ____________________________________________________

u poetku singularni pristup neumreenoj hipermediji: jedan korisnik u interakciji s jednom aplikacijom (obino na CDROM-u) razvoj raunalnih mrea istovremeno pregledavanje aplikacije od strane vie korisnika unutar kompanija, kola, kod kua,... posebno znaajno koritenje Interneta, tj. WWW-a kao globalnog mrenog hipermedijskog sustava

WWW:

- nastao kao hipertekstualni sustav, dodavanjem multimedijskih elemenata postaje hipermedijski sustav - globalna hipermedija (hiperveze povezuju vorove na raunalima bilo gdje na Internetu) - klijentsko/posluiteljski model - HTTP, URL, HTML

Usporedba Interneta i CD-ROMA

Prednosti CD-ROM-a vea brzina prijenosa primjena zvuka i videa bre i ugodnije pregledavanje mogunost povezivanja na Internet kvalitetnija grafika Ogranienja CD-ROM-a nije mogue auriranje zahtijeva fiziku distribuciju ograniena koliina te cijena koja ovisi o koliini nije mogua komunikacija Prednosti Interneta besplatni dostup do informacija globalni dostup mogua komunikacija lako auriranje nije potrebna fizika distribucija Ogranienja Interneta brzina veze ograniena primjena videa loija kvaliteta grafike potrebna veza preko nekog ISP

2. Nedostaci hipermedijskog modela i mogua rjeenja 2.1. Nedostaci

nedostatak vor-veza modela podataka: ne odvaja strukturu hipermedijske baze podataka od stvarnog sadraja o problem: stvaranje i odravanje strukture hipermree pretpostavka da e korisnikova interpretacija ponuenog znanja biti smislenija od autorove o problem: dezorijentiranost

korisnika prilikom kretanja kroz hipermedijski prostor ili sindrom "izgubljenosti u hiperprostoru" (lost in hyperspace)

kod WWW:statinost hiperveza (<A> ili sidrene (anchor)

Multimedija ____________________________________________________
oznake ukljuene u HTML dokumente) o sloenost izrade i odravanja WWW aplikacija raste proporcionalno s brojem dokumenata i veza meu njima (broken links problem)
o

neovisnost veza o sadraju - sve su veze prisutne u dokumentu u isto vrijeme (ne vodit se rauna i o individualnim osobinama korisnika)

2.2. Rjeenja

nove Web tehnologije za stvaranje dinamikih i interaktivnih Web stranica o DHTML (Dynamic HTML) tehnologije kombinacija HTML-a, skriptnih jezika (JavaScript, VBScript, Jscript), stilskih predloaka (style sheets)

ostale tehnologije temeljena na klijentu (client-side technology): ActiveX, Java appleti tehnologije temeljene na posluitelju (server-side technology): CGI skripte, PHP, Java servleti, JSP (JavaServer Pages), ASP (Active Server Pages), ASP.NET

3. Kratak povijesni pregled

zaeci hipermedije - ideje o stvaranju radnog i obrazovnog okruja slinog ljudskom miljenju 1945. esej Vannevara Busha "As We May Think" opisuje stroj "memex" pomou kojeg korisnik ima mogunost spremanja podataka, te kreirenja i kasnijeg koritenja hipertekstualnih veza meu njima po principu asocijativnog indeksiranja 60-ih godina Ted Nelson uvodi rije hipertekst i predvia drutvo u kojem e hipertekstualni dokumenti biti uobiajeni kao i knjige i asopisi

ideja zaivjela tek 80-ih godina kada se tehnologija dovoljno razvila da je omogui 1984. Apple Macintosh raunalo s WIMP (Window-Icon-MousePointer) korisnikim sueljem HyperCard program za razvoj hipermedijskih aplikacija 1985. nastaju Microsoft Windows 1989. nastaje WWW kao hipertekstualni sustav na Internetu 1990. prva specifikacija multimedijskog PC za Windows platformu dopunjena 1991. 1993. nastaje prvi grafiki preglednik NCSA Mosaic globalna hipermedija

4. Primjena multimedije i hipermedije

Multimedija ____________________________________________________

prikladni u svim podrujima gdje je potreban pristup elektronskim informacijama

ovjek je u stanju zapamtiti oko 20% podataka ako ih je samo uo, 40% ako ih je vidio i uo, te 75% ako ih je vidio, uo i aktivno koristio

U poslovanju

poslovne multimedijske aplikacije: marketing, prezentacije, reklame, simulacije, katalozi, ... obuka zaposlenika videokonferencije on-line prodaja

Na javnim mjestima

hoteli, autobusni i eljezniki kolodvori, trgovaki centri, muzeji i slino gdje kiosci -

samostojea prolaznicima pomo

raunala nude informacije i

Kod kue

PC raunala, Internet samostalni ureaji za zabavne i edukativne sadraje koji mogu

biti i prikljueni na televiziju (Playstation, Nintendo, Xbox i sl.)

U obrazovanju

obrazovne ustanove najprikladnije mjesto za uporabu multimedije najmlai uzrast - vana grafika i animacija, te zvuk koji vrlo esto zamjenjuje ili nadopunjuje tekst (na pr. kod uenja itanja)

odrasli slike-fotografije upotpunjene tekstom i video zapisi oblik koritenja multimedije u edukaciji: ukljuivanje studenata u proces izrade multimedijske aplikacije obrazovanje na daljinu

5. Multimedijski raunalni sustavi

raunalni sustavi za razvoj (autori) i za pregledavanje (korisnici) multimedijskih aplikacija prevladavaju Windows i Macintosh platforme - odabir ovisi o osobnoj sklonosti, financijskim mogunostima, vrsti sadraja koji e se koristiti u aplikaciji, ...

Multimedija ____________________________________________________

openito pravilo: vrlo brza raunala s velikom radnom memorijom i tvrdim diskom

Primjer multimedijskog raunalnog sustava (Rosenborg, Green, Hester, Knowles, & Wirsching, (1993). A Guide To Multimedia. Carmel, Indiana: New Riders Publishing.)

5.1. Hardware

memorija i ureaji za pohranu o RAM, ROM, hard disk o disketa, zip, magnetooptiki ureaji o DVD (Digital Versatile Disc) o CD-ROM itai i snimai ulazni ureaji o tastatura, mi, trackball, touchscreen, grafike

ploe (tablets), skeneri, digitalne kamere, sustavi za raspoznavanje glasa (mikrofon) izlazni ureaji o monitori, zvunici, video ureaji, projektori, printeri komunikacijski ureaji o modem, ISDN adapter, ADSL modem

Multimedija ____________________________________________________

MPC standardi

"Multimedia PC (MPC)" standard utemeljili Multimedia PC Marketing Council opisuje IBM-kompatibilni PC s minimalnom specifikacijom za dostavljenje multimedijskih MS-Windows aplikacija MPC-1 MPC-2 1993. 25 Mhz 486SX 4-8 MB 160 MB 2x 16-bit 640x480, 64k boja Ne Win 3.x 1995. 75 MHz PentiumTM 8 - 12 MB 540 MB, 15 ms 4x 16-bit, wave table, MIDI 600x800, 16m boja 352x240/288 @ 30/25 fps Win 3.1/95 MPC-3

Godina CPU RAM Hard disk CD-ROM Video kartica MPEG-1 OS

1991. 386SX 2 MB. 30 MB 1x 640x480, 16 boja Ne Win 3.x

Zvuna kartica 8-bit

nakon 1995. nema slubenih preporuka bri razvoj hardvera od razvoja specifikacija obavezni element dananjih MPC - prikljuak za Internet

5.2. Softverski alati

sistemski softver - Microsoft Windows obrada teksta i OCR programi alati za crtanje, slikanje i obraivanje grafike

3-D modeliranje, VRML obrada zvuka animacija i video multimedijski autorski alati

6. Osnovni multimedijski elementi 6.1. Grafika

vana za vizualni dojam multimedijske aplikacije bitmape (paint ili rasterska grafika) ili vektorske (drawn grafika)

bitmape - foto-realistine slike i za kompleksne crtee koji zahtijevaju fine detalje vektorska grafika - za grafike oblike koji se mogu matematiki izraziti koordinatama, duljinom i kutevima (crte, pravokutnici, poligoni, krunice,...)

Multimedija ____________________________________________________ 10

Multimedija

Grafika

Tekst

Zvuk

Animacija

Video

6.2. Tekst

polja sa tekstom za prezentiranje samog sadraja aplikacije tekst bitan za interakciju i navigaciju kroz aplikaciju: izbornici, gumbi, kljune rijei

fontovi, stilovi, veliine, boje hipertekst i oznaavanje hiperveza

6.3. Zvuk

dvije vrste zvukovnih datoteka: datoteke u valnom obliku ili digitalizirane audio (digital audio) datoteke i MIDI datoteke digitalizirane audio datoteke zvuni valovi unaaju se u raunalo u analognom obliku i

putem zvune kartice se pretvaraju u digitalni oblik MIDI datoteke sadre pohranjene MIDI upute za reprodukciju zvuka koje se alju na sintetizator zvune kartice

6.4. Animacija

animacija - brzo prikazivanje sekvenci crtea - kadrova (frames) obino statina pozadina i lik objekt (elija) koji djeluje kao da se kree po sceni pozadine privid pokreta postie se crtanjem objekta u razliitim poloajima u svakom kadru

tweening - potrebno napraviti samo odreene kadrove sekvence, a softver dovrava meukorake morphing - jedna slika se preobraava u drugu

Multimedija ____________________________________________________ 11

video - kao film sainjen od niza kadrova neznatno razliitih slika koje kao i kod animacije brzo prikazane u nizu stvaraju dojam pokreta

najvei zahtjevi za dodatnim hardverom za ubrzavanje (videokartice, kartice za video kompresiju) i memorijom za pohranu.

Multimedija ____________________________________________________ 12

Sadraj

..................................................................................................................................1 SEMINARSKI RAD................................................................................................1 IZ INFORMACIONE TEHNOLOGIJE.................................................................1 TEMA:.....................................................................................................................1 M U L T I M E D I J A............................................................................................1 Profesor Student..................................................................................................1 Prof.dr. Dragan osi Damir Soki...................................................1 Br.indeksa 3CV/0072/10............1 ................................................................................................................................1 Beograd januar 2011. godine.................................................................................1 to je multimedija....................................................................................................3 1. Definicije i opti pojmovi.....................................................................................3 1.1. Multimedija (MM)........................................................................................3 1.2. Hipertekst......................................................................................................3 1.3. Hipermedija (HM).........................................................................................3 1.4. Interaktivnost.................................................................................................4 1.5. Globalna hipermedija ili mreni hipermedijski sustavi................................4 2. Nedostaci hipermedijskog modela i mogua rjeenja..........................................5 2.1. Nedostaci.......................................................................................................5 2.2. Rjeenja.........................................................................................................6 3. Kratak povijesni pregled......................................................................................6 4. Primjena multimedije i hipermedije.....................................................................6 5. Multimedijski raunalni sustavi...........................................................................7 5.1. Hardware.......................................................................................................8 5.2. Softverski alati..............................................................................................9 6. Osnovni multimedijski elementi..........................................................................9 6.1. Grafika...........................................................................................................9 ............................................................................................................................10 6.2. Tekst............................................................................................................10 6.3. Zvuk............................................................................................................10 6.4. Animacija....................................................................................................10 Literatura
Multimediski sustavi(Nataa Hoi Boi)