H v Tn: Nguyn Th Hng Lp: LT3MT MSV: 10411328

TIU LUN C HC MI TRNG

C CHT ASEN
Asen hay cn gi l thch tn, mt nguyn t ha hc c k hiu As v s nguyn t 33, mt cht rt c, c gp 4 ln thu ngn. Asen tinh khit c xem l khng c nhng hp cht ca n th c tnh c rt cao, Asen tinh khit c 2 dng th hnh: dng mu vng nht v dang mu en. Asen c th to thnh 3 dng oxit: As2O3, AsO4, As2O5, oxit ca Asen ho tr III (As2O3) c mu trng, dng bt, tan c trong nc, rt c, khi ung phi mt lng thch tn (As2O 3) bng na ht ng , ngi ta c th cht ngay tc khc, Asen l mt thnh phn t nhin ca v Tri t, khong 1 -2mg As/kg. Mt s qung cha nhiu asen nh l pyrit, manhezit,... Trong cc qung ny, asen tn ti dng hp cht vi lu hunh rt kh tan trong nc. thy mt s mu qung cha asen cao 10 - 1000 mg As/kg hoc hn. Asen thng c trong rau qu, thc phm, trong c th ng vt v ngi vi nng rt nh, gi l vi lng. mc bnh thng, nc tiu cha 0,005-0,04 mg As/L, tc cha 0,08-0,25 mg As/kg, mng tay, mng chn cha 0,43-1,08 mg As/kg Trong t, hm lng asen trung bnh vo khong 5ppm,mi nm lng asen vo mi trng nc khong 5- 10% do ra tri, v asen c mt nhiu lp trn ca v phong ha v t Trong mi trng nc: dng tn ti ca asen trong nc ph thuc vo mi trng pH - pH < 7, tn ti H2AsO4- pH > 7, tn ti HAsO42Trong khng kh, asen c pht sinh t ngun gc t nhin nh ni la phun tro hoc do cc hot ng nhn to nh luyn ng, t than . Asen trong kh quyn vo khong 0,07-2,3mg/m3 v vng nhim c th ln ti 190mg/m3 Do kt cu a tng hm lng asen trong cc loi khong Vit Nam tng i cao, nc ngm hu ht cc ng bng Bc B u b nhim As vt qu nng cho php. II. Chu trnh sinh a ha ca asen 2.1. Hot tnh ca asen c tnh ca asen ph thuc vo cu to ha hc ca n As3+ c hn As5+, trong t khng thy s tn ti ca As3+ m ch yu di dng H2AsO4-, HAsO42. Trong khong , As tn ti ch yu di dng FeAsS hoc AsS2, s phng thch As t cc khong ny bao gm qu trnh thy phn hoc qu trnh oxi ha trong qu trnh phong ha ca thch quyn

2.2. Hiu ng sinh ha gy c ca asen As3+ th hin tnh c sinh hc bng vic tn cng vo nhm hot dng SH (sufuatrin) c trong axit amin ca cc enzim lm cn tr hot ng ca enzim SH S [Enzim] + AsO33SH [Enzim] S AsO- + 2OH-

Do c s tng tc v tnh cht ha hc vi photpho, asen can thip vo mt s qu trnh ha sinh lm ri lon photpho CH2-OPO32CH2-OPO32CH-OH C=O H +PO4 -H+
3-

CH-OH Enzim + ATP C=O OPO32Adenozin triphotphat(ATP)

Nu c mt AsO33- th qu trnh xy ra, to thnh 1- aseno, 3- photphat glyxerat, s to thnh 1,3- diphotphat glyxerat khng xy ra, do khng hnh thnh v pht trin ATP CH2-OPO32CH2-OPO32CH-OH +AsO -H+ C=O H
33

CH-OH C=O OAsO2t thy phn tao ra 3-photphat glxerat (ngn cn vic to thnh ATP) + asenat

Asen (III) nng cao lm ng t cc protein, do asen(III) tn cng vo lin kt c nhm sunfua Tm li, tc dng sinh ha chnh cu asen l lm ng t protein, to phc vi coenzim v ph hy qu trnh photphat ha to ATP Cc cht chng c asen l cc ha cht c cha nhm SH hot ng mnh hn enzim III. c tnh ca asen . c tnh ca asen c bit t hng nghn nm nay v c mnh danh l vua ca cc cht c.

Asen (thch tn) c trong nc, khng kh, t, thc phm v i vo c th con ngi gy ra ng c, c th cht ngay nu ung mt lng bng mt ht thc. nh hng c hi ng lo ngi nht ca asen ti sc kho l kh nng gy t bin gen, ung th, thiu mu, cc bnh tim mch (cao huyt p, ri lon tun hon mu, vim tc mch ngoi vi, bnh mch vnh, thiu mu cc b c tim v no), cc loi bnh ngoi da (bin i sc t, sm da, sng ho, ung th da...), tiu ng, bnh gan v cc vn lin quan ti h tiu ho, cc ri lon h thn kinh - nga hoc mt cm gic chi v kh nghe.

Biu hin nhim c asen

Nhim c Arsen mn tnh: c th gy ra cc tc dng ton thn v cc b. Cc triu chng nhim c Arsen mn tnh xy ra sau 2 8 tun, biu hin nh sau: Tn thng da, biu hin: ban , sn v mn nc, cc tn thng kiu lot nht l cc phn da h, tng sng ho gan bn tay v bn chn, nhim sc (en da do Arsen), cc vn trng mng (gi l m vn Mees). Tn thng cc nim mc nh: vim kt gic mc, kch ng cc ng h hp trn, vim nim mc h hp, c th lm thng vch ngn mi. Ri lon d dy, rut: bun nn, nn, au bng, tiu chy v to bn lun phin nhau,lot d dy. Ri lon thn kinh c cc biu hin nh: vim dy thn kinh ngoi vi cm gic vnng, c th y l biu hin c nht ca Arsen mn tnh. Ngoi ra, c th c cc biu hin khcnh t u cc chi, au cc chi, bc i kh khn, suy nhc c (ch yu cc c dui ngn tayv ngn chn). Nut phi hoc ht th Arsen trong khng kh mt cch thng xuyn, lin tip c th dn ti cc tn thng, thoi ho c gan, do dn ti x gan. Arsen c th tc ng n c tim. Ung th da c th xy ra khi tip xc vi Arsen nh thng xuyn ht phi Arsen trong thi gian di hoc da lin tc tip xc vi Arsen. Ri lon ton thn ngi tip xc vi Arsen nh gy, chn n. Ngoi tc dng cc b trn c th ngi tip xc do tnh cht n da ca cc hp cht Arsen, vi cc triu chng nh lot da gy au n nhng v tr tip xc trong thi gian di hoc lot nim mc mi, c th dn ti thng vch ngn mi.