Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

5. Funkcja kwadratowa
Zestaw A. Zadania powtórzeniowe

1. 𝑊 – wierzchołek paraboli 𝑦 = 𝑓(𝑥)

1
a) 𝑊 = (0, 1), więc 𝑓(𝑥) = − 𝑥 2 + 1
3
1
b) 𝑊 = (1, 0), więc 𝑓(𝑥) = − (𝑥 − 1)2
3
1
c) 𝑊 = (−3, −2), więc 𝑓(𝑥) = − (𝑥 + 3)2 − 2
3

2.
a) 𝑓(𝑥) = −𝑥 2 + 4𝑥 − 4 = −(𝑥 2 − 4𝑥 + 4) = −(𝑥 − 2)2
𝑓(𝐷) = (−∞; 0]

b) 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 + 6𝑥 = (𝑥 2 + 6𝑥 + 9) − 9 = (𝑥 + 3)2 − 9
𝑓(𝐷) = [−9; ∞)

c) 𝑓(𝑥) = 2𝑥 2 − 4𝑥 + 4 = 2(𝑥 2 − 2𝑥 + 1) + 2 = 2(𝑥 − 1)2 + 2

𝑓(𝐷) = [2; ∞)

1
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

3.
a) (𝑥) = 𝑥 2 − 4𝑥 + 3 = (𝑥 − 1)(𝑥 − 3) = (𝑥 2 − 4𝑥 + 4) − 1 = (𝑥 − 2)2 − 1
Punkty wspólne z osiami: (1, 0), (3, 0), (0, 3)
Postać iloczynowa: 𝑓(𝑥) = (𝑥 − 1)(𝑥 − 3)
Postać kanoniczna: 𝑓(𝑥) = (𝑥 − 2)2 − 1

b) 𝑓(𝑥) = −𝑥 2 − 4𝑥 + 5 = −(𝑥 2 + 4𝑥 − 5) = −(𝑥 + 5)(𝑥 − 1) =

= −(𝑥 2 + 4𝑥 + 4) + 9 = −(𝑥 + 2)2 + 9
Punkty wspólne z osiami: (−5, 0), (1, 0), (0, 5)
Postać iloczynowa: 𝑓(𝑥) = −(𝑥 + 5)(𝑥 − 1)
Postać kanoniczna: 𝑓(𝑥) = −(𝑥 + 2)2 + 9

c) 𝑓(𝑥) = −2𝑥 2 + 4𝑥 − 3 = −2(𝑥 2 − 2𝑥 + 1) − 1 = −2(𝑥 − 1)2 − 1 < 0

dla 𝑥 ∈ ℝ, więc brak miejsc zerowych
Punkt wspólny z osią 𝑥: (0, −3)
Nie ma postaci iloczynowej.
Postać kanoniczna: 𝑓(𝑥) = −2(𝑥 − 1)2 − 1

2
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

4.
a) Film – rozwiązanie zadania, app.nowaterazmatura.pl, kod XKT5M4
1 1 1
𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 6𝑥 + 7 = (𝑥 2 − 24𝑥 + 144) − 36 + 7 = (𝑥 − 12)2 − 29
4 4 4
Funkcja 𝑓 maleje w przedziale (−∞; 12], rośnie w przedziale [12; ∞), 𝑓(𝐷) = [−29; ∞).
b) 𝑓(𝑥) = −5𝑥 2 − 15𝑥 + 1
15 1
𝑝=− = −1
2 ∙ (−5) 2
3 2 3 9 45 1 1 1
𝑞 = 𝑓(𝑝) = −5 (− ) − 15 ∙ (− ) + 1 = −5 ∙ + + 1 = −11 + 22 + 1 = 12
2 2 4 2 4 2 4
1 1
Funkcja 𝑓 rośnie w przedziale (−∞; −1 ], maleje w przedziale [−1 ; ∞),
2 2
1
𝑓(𝐷) = (−∞; 12 ].
4
2 2 2
c) 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 4√2𝑥 − 2 = 𝑥 2 − 4√2𝑥 + (2√2) − (2√2) − 2 = (𝑥 − 2√2) − 10
Funkcja 𝑓 maleje w przedziale (−∞; 2√2], rośnie w przedziale [2√2; ∞),
𝑓(𝐷) = [−10; ∞).

5.
a) 𝑓(𝑥) = 2(𝑥 − 0)2 + 2 = 2𝑥 2 + 2
𝑏 = 0, 𝑐 = 2, najmniejsza wartość: 2
b) 𝑓(𝑥) = 2(𝑥 − 0)2 + 0 = 2𝑥 2
𝑏 = 0, 𝑐 = 0, najmniejsza wartość: 0
c) 𝑓(𝑥) = 2(𝑥 − 2)2 + 5 = 2𝑥 2 − 8𝑥 + 13
𝑏 = −8, 𝑐 = 13, najmniejsza wartość: 5
d) 𝑓(𝑥) = 2(𝑥 + 1)2 − 3 = 2𝑥 2 + 4𝑥 − 1
𝑏 = 4, 𝑐 = −1, najmniejsza wartość: −3

6. 𝑓(𝑥) = −𝑥 2 + 2𝑥 + 𝑐 = −(𝑥 2 − 2𝑥 + 1) + 1 + 𝑐 = −(𝑥 − 1)2 + 𝑐 + 1,

więc 𝑓(𝐷) = (−∞; 𝑐 + 1].
a) 𝑐 + 1 = −2, więc 𝑐 = −3, 𝑓(𝑥) = −(𝑥 − 1)2 − 2
b) 𝑐 + 1 = 0, więc 𝑐 = −1, 𝑓(𝑥) = −(𝑥 − 1)2
c) 𝑐 + 1 = 4, więc 𝑐 = 3, 𝑓(𝑥) = −(𝑥 − 1)2 + 4
d) 𝑐 + 1 = 3√2, więc 𝑐 = 3√2 − 1, 𝑓(𝑥) = −(𝑥 − 1)2 + 3√2

7.
a) 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 + 4𝑥 − 5, ∆ = 16 + 20 = 36, √∆ = 6
−4−6 −4+6
𝑥1 = = −5, 𝑥2 = = 1 – miejsca zerowe
2 2
𝑓(𝑥) = (𝑥 + 5)(𝑥 − 1)
4 36
𝑝 = − = −2, 𝑞 = − = −9
2 4
𝑓(𝑥) ≥ 0 dla 𝑥 ∈ (−∞; −5] ∪ [1; ∞)

3
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

b) 𝑓(𝑥) = −𝑥 2 + 𝑥 + 6, ∆ = 1 + 24 = 25, √∆ = 5
−1−5 −1+5
𝑥1 = = 3, 𝑥2 = = −2 – miejsca zerowe
−2 −2
𝑓(𝑥) = −(𝑥 − 3)(𝑥 + 2)
1 25 1
𝑝 = ,𝑞 =− =6
2 −4 4
𝑓(𝑥) ≥ 0 dla 𝑥 ∈ [−2; 3]

c) 𝑓(𝑥) = 2𝑥 2 + 7𝑥 − 4, ∆ = 49 + 32 = 81, √∆ = 9
−7−9 −7+9 1
𝑥1 = = −4, 𝑥2 = = – miejsca zerowe
4 4 2
7 3 81 1
𝑝=− = −1 , 𝑞 = − = −10
2∙2 4 4∙2 8
1
𝑓(𝑥) = 2(𝑥 + 4) (𝑥 − )
2
1
𝑓(𝑥) ≥ 0 dla 𝑥 ∈ (−∞; −4] ∪ [ ; ∞)
2

4
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

8.
a) 𝑓(𝑥) = (𝑥 + 1)(𝑥 − 5) = 𝑥 2 + 𝑥 − 5𝑥 − 5 = 𝑥 2 − 4𝑥 − 5 = 𝑥 2 − 4𝑥 + 4 − 9 = (𝑥 − 2)2 − 9
Odp. 𝑓(𝑥) = (𝑥 − 2)2 − 9 = (𝑥 + 1)(𝑥 − 5)
b) 𝑓(1) = 0 i 𝑓(0) = −3, czyli 1 + 𝑏 + 𝑐 = 0 i 𝑐 = −3, 𝑏 = 2
𝑓(𝑥) = 𝑥 2 + 2𝑥 − 3 = 𝑥 2 + 2𝑥 + 1 − 4 = (𝑥 + 1)2 − 4 = (𝑥 + 1 + 2)(𝑥 + 1 − 2) =
= (𝑥 + 3)(𝑥 − 1)
Odp. 𝑓(𝑥) = (𝑥 + 1)2 − 4 = (𝑥 + 3)(𝑥 − 1)
c) 𝑓(2) = 2 i 𝑓(3) = 1, czyli
4 + 2𝑏 + 𝑐 = 2 2𝑏 + 𝑐 = −2
{ {
9 + 3𝑏 + 𝑐 = 1 3𝑏 + 𝑐 = −8
𝑏 = −6, 𝑐 = −2 − 2𝑏 = −2 + 12 = 10
𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 6𝑥 + 10 = (𝑥 − 3)2 − 9 + 10 = (𝑥 − 3)2 + 1
Odp. 𝑓(𝑥) = (𝑥 − 3)2 + 1, nie ma postaci iloczynowej.

9. 𝑓(𝑥) = 𝑎(𝑥 + 1)2 − 4

a) 𝑓(2) = 14, czyli 𝑎(2 + 1)2 − 4 = 14, 9𝑎 = 18
𝑎=2
b) 𝑓(1) = 0, czyli 𝑎(1 + 1)2 − 4 = 0, 4𝑎 = 4
𝑎=1

10.
a) 𝑓(𝑥) = 𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 1, 𝑝 = 2, 𝑞 = −3, 𝑎 > 0
𝑓(𝑥) = 𝑎(𝑥 − 2)2 − 3 = 𝑎𝑥 2 − 4𝑎𝑥 + 4𝑎 − 3,
4𝑎 − 3 = 1, więc 𝑎 = 1
𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 4𝑥 + 1
b) 𝑓(𝑥) = 𝑎(𝑥 + 1)(𝑥 − 3), 𝑞 = 8, 𝑎 < 0
𝑥1 +𝑥2 −1+3
𝑥1 = −1, 𝑥2 = 3, 𝑝 = = =1
2 2
𝑓(𝑝) = 𝑞, czyli 𝑎(1 + 1)(1 − 3) = 8, −4𝑎 = 8, 𝑎 = −2
𝑓(𝑥) = −2(𝑥 − 1)2 + 8

11. 𝑓(𝑥) = 2𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐
a) 𝑓(𝑥) = 2(𝑥 − 2)2 = 2𝑥 2 − 8𝑥 + 8
𝑏 = −8, 𝑐 = 8
b) 𝑝 = 1, 𝑞 = 3, 𝑓(𝑥) = 2(𝑥 − 1)2 + 3 = 2𝑥 2 − 4𝑥 + 5
𝑏 = −4, 𝑐 = 5
c) 𝑓(𝑥) = 2(𝑥 − 1)(𝑥 − 4) = 2(𝑥 2 − 4𝑥 − 𝑥 + 4) = 2(𝑥 2 − 5𝑥 + 4) = 2𝑥 2 − 10𝑥 + 8
𝑏 = −10, 𝑐 = 8
d) 𝑞 = −1, 𝑓(𝑥) = 2(𝑥 − 𝑝)2 − 1 i 𝑓(0) = 1, czyli 2𝑝2 − 1 = 1
2𝑝2 = 2, 𝑝2 = 1, 𝑝 = −1 lub 𝑝 = 1
𝑓(𝑥) = 2(𝑥 + 1)2 − 1 = 2𝑥 2 + 4𝑥 + 1 lub 𝑓(𝑥) = 2(𝑥 − 1)2 − 1 = 2𝑥 2 − 4𝑥 + 1
𝑏 = 4, 𝑐 = 1 lub 𝑏 = −4, 𝑐 = 1

12.
a) 𝑓(𝑥) = 𝑎𝑥 2 + 4𝑥 + 2
𝑎 ≠ 0 i ∆ < 0, czyli 𝑎 ≠ 0 i 16 − 8𝑎 < 0
𝑎 ∈ (2; ∞)
b) 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 1
∆ < 0, czyli 𝑏 2 − 4 < 0, 𝑏 2 < 4
𝑏 ∈ (−2; 2)
c) 𝑓(𝑥) = −𝑥 2 + 6𝑥 + 𝑐
∆ < 0, czyli 62 + 4𝑐 < 0, 4𝑐 < −36
𝑐 ∈ (−∞; −9)

5
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

13. 𝑥 2 − 6𝑥 + 𝑐 = 0 dla 𝑥 = 3 − √2
2
(3 − √2) − 6(3 − √2) + 𝑐 = 0
2
𝑐 = −(3 − √2) + 6(3 − √2) = −(9 − 6√2 + 2) + 18 − 6√2 = −11 + 6√2 + 18 − 6√2 = 7
𝑥 2 − 6𝑥 + 7 = 0
∆ = 62 − 4 ∙ 7 = 8, √∆ = 2√2
6−2√2 6+2√2
𝑥1 = = 3 − √2, 𝑥2 = = 3 + √2
2 2
Odp. 𝑐 = 7, drugie rozwiązanie: 𝑥 = 3 + √2

14.
a) 𝑥 2 − 1,07𝑥 + 0,24 = 0
∆ = 1,072 − 4 ∙ 0,24 = 0,1849, √∆ = 0,43
1,07−0,43 1,07+0,43
𝑥1 = = 0,32, 𝑥2 = = 0,75
2 2
b) 0,6𝑥 2 + 𝑥 − 18,85 = 0
∆ = 1 + 4 ∙ 0,6 ∙ 18,85 = 46,24, √∆ = 6,8
−1−6,8 78 1 −1+6,8 58 29 5
𝑥1 = =− = −6 , 𝑥2 = = = =4
2∙0,6 12 2 2∙0,6 12 6 6
c) 8𝑥 2 + 9,2𝑥 − 35,2 = 0
∆ = 9,22 + 4 ∙ 8 ∙ 35,2 = 1211,04, √∆ = 34,8
−9,2−34,8 44 11 3
𝑥1 = = − = − = −2 = −2,75,
16 16 4 4
−9,2+34,8 25,6 8 3
𝑥2 = = = = 1 = 1,6
16 16 5 5
d) 2,4𝑥 2 + 40,296𝑥 + 21,06 = 0
∆ = 40,2962 − 4 ∙ 2,4 ∙ 21,06 = 1421,591616, √∆ = 37,704
−40,296−37,704 −78 −40,296+37,704 2,592
𝑥1 = = = −16,25, 𝑥2 = =− = −0,54
4,8 4,8 4,8 4,8

15.
a) 9𝑥 2 − 4 = 0
4
𝑥2 =
9
2 2
𝑥1 = − , 𝑥2 =
3 3
b) 𝑥 2 + 2𝑥 = 0
𝑥(𝑥 + 2) = 0
𝑥1 = 0, 𝑥2 = −2
c) 6𝑥 − 9 = 𝑥 2
𝑥 2 − 6𝑥 + 9 = 0
(𝑥 − 3)2 = 0
𝑥=3
d) 4𝑥 − 4𝑥 2 = 1
4𝑥 2 − 4𝑥 + 1 = 0
(2𝑥 − 1)2 = 0
1
𝑥=
2

6
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

16.
a) Film – rozwiązanie zadania, app.nowaterazmatura.pl, kod 27SDBX
2(𝑥 + 1)2 = 5(4 − 𝑥)
2𝑥 2 + 4𝑥 + 2 = 20 − 5𝑥
2𝑥 2 + 9𝑥 − 18 = 0
∆ = 81 + 4 ∙ 2 ∙ 18 = 225, √∆ = 15
−9−15 −9+15 3 1
𝑥1 = = −6, 𝑥2 = = =1
4 4 2 2
b) 𝑥 2 + √2𝑥 − 4 = 0
2
∆ = (√2) + 4 ∙ 4 = 18, √∆ = 3√2
−√2−3√2 −√2+3√2
𝑥1 = = −2√2, 𝑥2 = = √2
2 2
c) √3𝑥 2 − 9𝑥 + 6√3 = 0
𝑥 2 − 3√3 + 6 = 0
2
∆ = (3√3) − 4 ∙ 6 = 3
3√3−√3 3√3+√3
𝑥1 = = √3, 𝑥2 = = 2√3
2 2

17.
a) 𝑥 2 − 9 > 0
(𝑥 + 3)(𝑥 − 3) > 0
𝑥 ∈ (−∞; −3) ∪ (3; ∞)

b) 6𝑥 2 + 3𝑥 ≥ 0
3𝑥(2𝑥 + 1) ≥ 0
1
𝑥 ∈ (−∞; − ] ∪ [0; ∞)
2

c) 𝑥 2 + 16 ≥ 8𝑥
𝑥 2 − 8𝑥 + 16 ≥ 0
(𝑥 − 4)2 ≥ 0
𝑥∈ℝ

7
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

d) 2𝑥 2 − 2 + 3𝑥 ≤ 0
2𝑥 2 + 3𝑥 − 2 ≤ 0
∆ = 9 + 16 = 25, √∆ = 5
−3−5 −3+5 1
𝑥1 = = −2, 𝑥2 = =
4 4 2
1
𝑥 ∈ [−2; ]
2

e) 2𝑥 2 + 5𝑥 − 3 > 0
∆ = 25 + 24 = 49, √∆ = 7
−5−7 −5+7 1
𝑥1 = = −3, 𝑥2 = =
4 4 2
1
𝑥 ∈ (−∞; −3) ∪ ( ; ∞)
2

f) −3𝑥 2 − 2𝑥 + 1 ≤ 0
∆ = 4 + 12 = 16, √∆ = 4
2−4 1 2+4
𝑥1 = = , 𝑥2 = = −1
−6 3 −6
1
𝑥 ∈ (−∞; −1] ∪ [ ; ∞)
3

8
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

18.
𝑥 2 −2𝑥 𝑥(𝑥−2)
a) 𝑓(𝑥) = =
𝑥 2 +3𝑥−10 (𝑥+5)(𝑥−2)
𝐷𝑓 = ℝ ∖ {−5; 2}, 𝑓(𝑥) = 0 dla 𝑥 = 0
𝑥 2 −𝑥−2 (𝑥+1)(𝑥−2)
b) 𝑓(𝑥) = =
√𝑥 2 −16 √(𝑥+4)(𝑥−4)
𝐷𝑓 = {𝑥: 2
𝑥 − 16 > 0} = (−∞; −4) ∪ (4; ∞)
𝑓(𝑥) = 0, gdy 𝑥 2 − 𝑥 − 2 = 0 i 𝑥 ∈ 𝐷𝑓
−1 ∉ 𝐷𝑓 i 2 ∉ 𝐷𝑓 , więc brak miejsc zerowych
𝑥 2 −6𝑥+5 (𝑥−1)(𝑥−5)
c) 𝑓(𝑥) = =
√𝑥 2 +𝑥−12 √(𝑥+4)(𝑥−3)
𝐷𝑓 = {𝑥: 2
𝑥 + 𝑥 − 12 > 0} = (−∞; −4) ∪ (3; ∞)
𝑓(𝑥) = 0, gdy 𝑥 2 − 6𝑥 + 5 = 0 i 𝑥 ∈ 𝐷𝑓
1 ∉ 𝐷𝑓 i 5 ∈ 𝐷𝑓 , zatem 𝑓(𝑥) = 0 dla 𝑥 = 5

𝑎>0 𝑎<0
19. Dwa punkty wspólne, gdy {𝑚 > 𝑞 lub {𝑚 < 𝑞 , gdzie 𝑎 – współczynnik przy 𝑥 2 , (𝑝, 𝑞) –
współrzędne wierzchołka paraboli.
a) 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 1, 𝑎 = 1 > 0, 𝑞 = −1
𝑚 ∈ (−1; ∞)
2 1
b) 𝑓(𝑥) = −4𝑥 2 − 2𝑥, 𝑝 = = − , 𝑎 = −4 < 0
−8 4
2
1 1 1 1 2 1
𝑞 = 𝑓 (− ) = −4 ∙ (− ) − 2 ∙ (− ) = − + =
4 4 4 4 4 4
1
𝑚 ∈ (−∞; )
4
c) 𝑓(𝑥) = −2𝑥 2 − 4𝑥 + 1 = −2(𝑥 2 + 2𝑥 + 1) + 3 = −2(𝑥 + 1)2 + 3
𝑎 = −2, 𝑞 = 3
𝑚 ∈ (−∞; 3)

20. 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 4𝑥 + 1, 𝑔(𝑥) = 𝑥 − 3

a) 𝑓(𝑥) > 𝑔(𝑥)
𝑥 2 − 4𝑥 + 1 > 𝑥 − 3
𝑥 2 − 5𝑥 + 4 > 0
(𝑥 − 1)(𝑥 − 4) > 0
𝑥 ∈ (−∞; 1) ∪ (4; ∞)

b) 𝑓(𝑥) − 𝑥 ∙ 𝑔(𝑥) ≥ 0
𝑥 2 − 4𝑥 + 1 − 𝑥(𝑥 − 3) ≥ 0
𝑥 2 − 4𝑥 + 1 − 𝑥 2 + 3𝑥 ≥ 0
−𝑥 + 1 ≥ 0
𝑥≤1
𝑥 ∈ (−∞; 1]

9
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

c) 2𝑓(𝑥) + 4𝑔(𝑥) < −10

2(𝑥 2 − 4𝑥 + 1) + 4(𝑥 − 3) < −10
2𝑥 2 − 8𝑥 + 2 + 4𝑥 − 12 < −10
2𝑥 2 − 4𝑥 < 0
2𝑥(𝑥 − 2) < 0
𝑥 ∈ (0; 2)

21. W każdym przypadku wystarczy pokazać, że dla 𝑝 = −3 zachodzi nierówność ∆ < 0.

a) 𝑝𝑥 2 + √2𝑥 + 𝑝 < 0
∆ = 2 − 4𝑝2 = 2 − 4 ∙ (−3)2 = −34 < 0
b) 𝑥 2 + 𝑝𝑥 − 2𝑝 > 0
∆ = 𝑝2 + 8𝑝 = (−3)2 + 8 ∙ (−3) = −15 < 0
c) 𝑝𝑥 2 + (1 − 2𝑝)𝑥 + 3𝑝 < 0
∆ = (1 − 2𝑝)2 − 12𝑝2 = (1 + 6)2 − 12(−3)2 = 49 − 108 = −59 < 0

22.
a) 𝑓(𝑥) = −𝑥 2 + 4𝑥 + 1, [0; 3]
−4
𝑝= = 2 ∈ [0; 3]
−2
𝑓(𝑝) = −4 + 8 + 1 = 5 – wartość największa
|0 − 2| > |3 − 2|, więc 𝑓(0) < 𝑓(3)
𝑓(0) = 1 – wartość najmniejsza
b) 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 4𝑥 + 5, [−1; 1]
4
𝑝 = = 2 ∉ [−1; 1]
2
𝑓(−1) = 1 + 4 + 5 = 10 – wartość największa
𝑓(1) = 1 − 4 + 5 = 2 – wartość najmniejsza
c) Film – rozwiązanie zadania, app.nowaterazmatura.pl, kod D74W23
𝑓(𝑥) = 2𝑥 2 + 8𝑥 + 3, [−3; 1]
−8
𝑝= = −2 ∈ [−3; 1]
4
𝑓(𝑝) = 2 ∙ 4 − 8 ∙ 2 + 3 = −5 – wartość najmniejsza
𝑓(−3) = 18 − 24 + 3 = −3
𝑓(1) = 2 + 8 + 3 = 13 – wartość największa
d) 𝑓(𝑥) = −𝑥 2 + 6𝑥 + 1, [−2; 2]
−6
𝑝= = 3 ∉ [−2; 2]
−2
𝑓(−2) = −4 − 12 + 1 = −15 – wartość najmniejsza
𝑓(2) = −4 + 12 + 1 = 9 – wartość największa
e) 𝑓(𝑥) = −3𝑥 2 − 6𝑥 + 2, [−2; 0]
6
𝑝= = −1 ∈ [−2; 0]
−6
𝑓(𝑝) = 𝑓(−1) = −3 + 6 + 2 = 5 – wartość największa
𝑓(−2) = 𝑓(0) = 2 – wartość najmniejsza

10
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

f) 𝑓(𝑥) = 2𝑥 2 + 2𝑥 + 1, [−1; 3]
−2 1
𝑝= = − ∈ [−1; 3]
4 2
1 1 1 1
𝑓(𝑝) = 𝑓 (− ) = 2 ∙ − 2 ∙ + 1 = – wartość najmniejsza
2 4 2 2
𝑓(−1) = 2 − 2 + 1 = 1
𝑓(3) = 2 ∙ 9 + 2 ∙ 3 + 1 = 25 – wartość największa

23. 𝑥 – szukana liczba

𝑥 2 = 3𝑥 + 270
𝑥 2 − 3𝑥 − 270 = 0
∆ = 9 + 4 ∙ 270 = 1089, √∆ = 33
3−33 3+33
𝑥1 = = −15, 𝑥2 = = 18
2 2
Ta liczba to −15 lub 18.

24. 2𝑥 + 7, 𝑥 – szukane liczby

(2𝑥 + 7)𝑥 = 225
2𝑥 2 + 7𝑥 − 225 = 0
∆ = 49 + 8 ∙ 225 = 1849 = 432
−7−43 1 −7+43
𝑥1 = = −12 , 𝑥2 = =9
4 2 4
1
2𝑥1 + 7 = 2 ∙ (−12 ) + 7 = −18
2
2𝑥2 + 7 = 2 ∙ 9 + 7 = 25
1
Te liczby to −18 i −12 lub 25 i 9.
2

25.
a) 𝑥, 𝑥 + 1 – kolejne dwie liczby naturalne, czyli 𝑥 ∈ ℕ
𝑥 2 + (𝑥 + 1)2 = 925
𝑥 2 + 𝑥 2 + 2𝑥 + 1 = 925
2𝑥 2 + 2𝑥 − 924 = 0
𝑥 2 + 𝑥 − 462 = 0
∆ = 1 + 4 ∙ 462 = 1849 = 432
−1−43 −1+43
𝑥1 = = −22 ∉ ℕ, 𝑥2 = = 21, więc 𝑥 = 21
2 2
Te liczby to 21 i 22.
b) 2𝑥 − 1, 2𝑥 + 1 – dwie kolejne liczby naturalne nieparzyste, czyli 𝑥 ∈ ℕ+
(2𝑥 − 1)2 + (2𝑥 + 1)2 = 650
4𝑥 2 − 4𝑥 + 1 + 4𝑥 2 + 4𝑥 + 1 = 650
8𝑥 2 = 648
𝑥 2 = 81
𝑥 = 9 (bo 𝑥 > 0)
2𝑥 − 1 = 2 ∙ 9 − 1 = 17, 2𝑥 + 1 = 19
Te liczby to 17 i 19.

11
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

26. Film – rozwiązanie zadania, app.nowaterazmatura.pl, kod AN7W1Z

𝑥, 𝑥 + 1 – szukane liczby naturalne
𝑥 + (𝑥 + 1) > 23 (1)
{ 2
𝑥 + (𝑥 + 1)2 < 365 (2)
(1) 2𝑥 > 22
𝑥 > 11
(2) 2𝑥 2 + 2𝑥 − 364 < 0
𝑥 2 + 𝑥 − 182 < 0
∆ = 1 + 4 ∙ 182 = 729 = 272
−1−27 −1+27
𝑥1 = = −14, 𝑥2 = = 13
2 2
𝑥 ∈ (−14; 13)
Zatem 𝑥 > 11 i 𝑥 ∈ (−14; 13) i 𝑥 ∈ ℕ, więc 𝑥 = 12, 𝑥 + 1 = 13.
Te liczby to 12 i 13.

27. 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 + 𝑦 2
a) 𝑥 + 𝑦 = 2, więc 𝑦 = 2 − 𝑥
𝑓(𝑥) = 𝑥 2 + (2 − 𝑥)2 = 2𝑥 2 − 4𝑥 + 4 = 2(𝑥 2 − 2𝑥 + 1) + 2 = 2(𝑥 − 1)2 + 2
Najmniejsza wartość danej sumy jest równa 2.
b) 𝑥 − 𝑦 = 3, więc 𝑦 = 𝑥 − 3
𝑓(𝑥) = 𝑥 2 + (𝑥 − 3)2 = 2𝑥 2 − 6𝑥 + 9
6 3 3 3 2 9 1
𝑝= = , 𝑞 = 𝑓(𝑝) = 𝑓 ( ) = 2 ∙ ( ) = = 4
2∙2 2 2 2 2 2
1
Najmniejsza wartość sumy kwadratów jest równa 4 .
2
c) 3𝑥 + 𝑦 = 0, więc 𝑦 = −3𝑥
𝑓(𝑥) = 𝑥 2 + (−3𝑥)2 = 10𝑥 2 ≥ 0 dla 𝑥 ∈ ℝ i 𝑓(0) = 0
Najmniejsza wartość sumy kwadratów jest równa 0.
d) 2𝑥 − 𝑦 = 1, więc 𝑦 = 2𝑥 − 1
𝑓(𝑥) = 𝑥 2 + (2𝑥 − 1)2 = 𝑥 2 + 4𝑥 2 − 4𝑥 + 1 = 5𝑥 2 − 4𝑥 + 1
−∆ 4 1
∆ = 16 − 20 = −4, 𝑞 = = =
4∙5 4∙5 5
1
Najmniejsza wartość sumy kwadratów jest równa .
5

28. 𝑓(𝑥) = 𝑥𝑦
a) 𝑥 + 𝑦 = 6, więc 𝑦 = 6 − 𝑥
𝑓(𝑥) = 𝑥(6 − 𝑥) = −𝑥 2 + 6𝑥 = −(𝑥 2 − 6𝑥 + 9) + 9 = −(𝑥 − 3)2 + 9
Największa wartość iloczynu jest równa 9.
b) 2𝑥 + 𝑦 = 4, więc 𝑦 = 4 − 2𝑥
𝑓(𝑥) = 𝑥(4 − 2𝑥) = −2𝑥 2 + 4𝑥 = −2(𝑥 2 − 2𝑥 + 1) + 2 = −2(𝑥 − 1)2 + 2
Największa wartość iloczynu jest równa 2.
1−4𝑥
c) 4𝑥 + 2𝑦 = 1, więc 𝑦 =
2
1−4𝑥 1 1
𝑓(𝑥) = 𝑥 ∙ = −2𝑥 2 + 𝑥, ∆ =
2 2 4
1
−∆ − 1
4
𝑞= = =
4∙(−2) −8 32
1
Największa wartość iloczynu jest równa .
32
d) 𝑥 + 𝑦 = 0, więc 𝑦 = −𝑥
𝑓(𝑥) = 𝑥 ∙ (−𝑥) = −𝑥 2
Największa wartość iloczynu jest równa 0.

12
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

29. 𝑥, 𝑦 – wymiary prostokąta w cm

2(𝑥 + 𝑦) = 20, więc 𝑦 = 10 − 𝑥
𝑃(𝑥) – pole prostokąta
𝑃(𝑥) = 𝑥𝑦 = 𝑥(10 − 𝑥) = −𝑥 2 + 10𝑥 = −(𝑥 2 − 10𝑥 + 25) + 25 = −(𝑥 − 5)2 + 25
𝑥 > 0 i 10 − 𝑥 > 0, więc 𝑥 ∈ (0; 10)
𝑃(𝑥) jest największe dla 𝑥 = 5. Wtedy 𝑦 = 5.
Zatem prostokąt powinien być kwadratem o boku 5 cm.

30. 𝑥, 𝑦 – wymiary ogródka w m, 𝑥 – długość boku z furtką

2(𝑥 + 𝑦) = 58 + 2
𝑥 + 𝑦 = 30, więc 𝑦 = 30 − 𝑥
𝑥 > 2 i 30 − 𝑥 > 0, czyli 𝑥 ∈ (2; 30)
𝑃(𝑥) – powierzchnia ogródka
𝑃(𝑥) = 𝑥𝑦 = 𝑥(30 − 𝑥) = −𝑥 2 + 30𝑥
30
𝑃(𝑥) jest największe dla 𝑥 = 𝑝 = − = 15.
−2
Wtedy 𝑦 = 30 − 15 = 15.
Ogródek powinien być kwadratem o boku 15 m.

31. 𝑥, 𝑦 – długość przekątnych deltoidu

𝑥 + 𝑦 = 12, więc 𝑦 = 12 − 𝑥
𝑃(𝑥) – pole deltoidu
1 1 1
𝑃(𝑥) = 𝑥𝑦 = 𝑥(12 − 𝑥) = − 𝑥 2 + 6𝑥
2 2 2
𝑥 > 0 i 𝑦 > 0, więc 𝑥 ∈ (0; 12)
1 1
𝑃(𝑥) = − (𝑥 2 − 12𝑥 + 36) + 18 = − (𝑥 − 6)2 + 18
2 2
6 ∈ (0; 12)
Największe możliwe pole jest równe 18.

32.
a) |𝐴𝐶| = 10, |𝐴𝐵| = 2, |𝐵𝐷| = 2 − 𝑥
∆𝐵𝐷𝐸 ~ ∆𝐵𝐴𝐶 (odpowiednie kąty równe)
|𝐷𝐸| |𝐴𝐶| 𝑦 10
|𝐵𝐷|
= |𝐵𝐴|, czyli =
2−𝑥 2
𝑦 = 10 − 5𝑥
𝑃(𝑥) = 𝑥𝑦 = 𝑥(10 − 5𝑥) = −5𝑥 2 + 10𝑥
𝑥 > 0 i 10 − 5𝑥 > 0, czyli 𝐷 = (0; 2)
10
𝑃(𝑥) jest największe dla 𝑥 = 𝑝 = − = 1 ∈ (0; 2).
2∙(−5)
Wtedy 𝑦 = 10 − 5 ∙ 1 = 5.
Zatem prostokąt o największym polu ma wymiary 1 × 5.

13
Rozwiązania zadań – Zbiór zadań maturalnych z matematyki „NOWA Teraz matura”, poziom podstawowy

b) Film – rozwiązanie zadania, app.nowaterazmatura.pl, kod DCXPDK

1
|𝐴𝐵| = ∙ 6 = 3, |𝐵𝐶| = √52 − 32 = 4
2
∆𝐴𝐷𝐸 ~ ∆𝐴𝐵𝐶 (cecha kkk)

|𝐷𝐸| |𝐵𝐶| 𝑦 4
|𝐴𝐷|
= |𝐴𝐵|, czyli =
3−𝑥 3
4 4
𝑦 = (3 − 𝑥) = − 𝑥 + 4
3 3
4 8
𝑃(𝑥) = 2𝑥𝑦 = 2𝑥 (− 𝑥 + 4) = − 𝑥 2 + 8𝑥
3 3
4
𝑥 > 0 i 𝑦 > 0, czyli 𝑥 > 0 i (3 − 𝑥) > 0
3
Zatem 𝐷 = (0; 3).
8 3
𝑃(𝑥) jest największa dla 𝑥 = 𝑝 = − 8 = ∈ (0; 3).
2∙(− ) 2
3
4 3
Wtedy 2𝑥 = 3, 𝑦 = (3 − ) = 2.
3 2
Zatem prostokąt o największym polu ma wymiary 3 × 2.
1
c) Korzystamy z rysunku do b): |𝐴𝐵| = ∙ 8 = 4,
2
8∙√3
|𝐵𝐶| = = 4√3, |𝐴𝐷| = |𝐴𝐵| − |𝐵𝐷| = 4 − 𝑥
2
𝑦 4√3
=
4−𝑥 4
𝑦 = 4√3 − 𝑥√3
𝑃(𝑥) = 2𝑥𝑦 = 2𝑥(4√3 − 𝑥√3) = −2√3𝑥 2 + 8√3𝑥
𝑥 > 0 i 𝑦 > 0, czyli 𝑥 > 0 i 𝑦 < 4, więc 𝐷 = (0; 4)
8√3
𝑃(𝑥) jest największe dla 𝑥 = 𝑝 = − = 2 ∈ (0; 4).
2∙(−2√3)

Wtedy 2𝑥 = 4, 𝑦 = 4√3 − 2√3 = 2√3.

Zatem prostokąt o największym polu ma wymiary 4 × 2√3.

14