Femijt e Gjergj Kastriotit, Skenderbeut. --Autor: Etnor Canaj, krkues historik, Itali.

" U b disa koh q shum krkues, historian dhe publiist e kan kthyer n qendr t vmendjes s tyre figurn e Heroit Kombtar Shqiptar, Gjergj Kastrioti Skenderbe. N analizn apo dokumentin q po sjell pr lexuesin shqiptar dhe m gjer, puna ime si kerkues nuk ka si qllim t jap nj opinion apo t analizoj shkrimet si dhe dokumentet e sjelle kto koh prej subjekteve t lartprmendura. Duke lexuar me vemendje artikullin e Historianit Ilirjan Gjika, me titull Sknderbeu kishte nj vajz, quhej Vojsava?, ku autori hedh tezn q Heroi yn nuk ka pasur vetem nj Trashgimtar mashkull, pra Gjonin, por sipas disa dokumentave t kohs, ai ka pasur edhe nj vajz me emrin Vojsava (emr i vn n nder t nns s Gjergjit) dhe duke cituar pjes t shkrimit t z. Ilirjan Gjika, ai na sjell si m posht: Nga kjo martes lindn sipas ktij dokumenti dy fmij. Gjoni i ri n vitin 1456 dhe Vojsava e re,data e lindjes t s cils nuk jepet. Arsyet n kt rast duhen hetuar m tej nga historiant. Pra,sot jemi n gjendje t themi se Gjergj Kastrioti e ruajti traditn jo vetm t fisnikris feudale por edhe at shqiptare t riprtritjes s emrave, duke u vendosur fmijve t tij emrat e prindrve si: Gjon dhe Vojsava. Por n kt pik dokumenti na jep edhe nj t dhn tjetr, q prket tashm fushs s sociologjis, e cila flet pr dukurin e endogamis tek shqiptart, si sht martesa brenda grupit, racs, fisit apo kategoris shoqrore. N traditn shqiptare endogamin e kemi ndeshur n disa krahina dhe qytete, ku familjet me origjin nga radht e fisnikris feudale osmane dhe disa familje t pasura, gjat shekujve XVIIIXIX, pr t mos lejuar humbjen e pronave apo prpjestimin e tyre, bnin lidhje martesore midis kushrinjve t rendit t afrt. Kshtu gjenealogjia e Kastriotve na tregon se dukuria n fjal ekzistonte ndr shqiptar qysh prej shekullit t XV-t dhe fakti q e dshmon kt gj sht martesa e Vojsavs s re, vajzs s Skndrbeut me Stefan Crnojeviin (Stefano Balscia Czernojevic),princin e Malit t Zi, i cili ishte edhe kushriri i par i saj. Sipas dokumentit, Stefan Crnojevii, ishte njri nga tre djemt q motra e Skndrbeut, Mara, kishte nga martesa e saj me Jovan Crnojeviin princin e Malit t Zi (Stefani, Gjergji dhe Jovani)." ---

Kto fakte m intriguan, si kerkues historik e hulumtues i librarive t ndryshm q gjenden n botn virtuale, t nis me krkimet e mia. Lidhur me Heroin ton, tashm dim q biblotekat evropiane si dhe ato n Amerike apo Kanada, ekzistojn libra apo tekste ku mund te gjejme t dhna q nga periudha kur heroi yne ishte n jet si dhe mbas vdekjes se tij, e duke arritur deri n ditt tona. Pyetjet doemos jan t shumta sikurse dilemat apo skepticizmi, lidhur me tezn q ka hedhur autori z. Ilirjan Gjika. Personalisht n krkimet e mia mbshtetem m tepr n ato t shekujve m afr kur ka ndodhur nj ngjarje, apo kur ka jetuar nj personazh historik. Jo se nuk besoj ka ndodhur m vone lidhur shkrimeve apo historis s nj personazhi t caktuar, por sjellja e dokumenteve t nje periudhe sa m t afrt kur ka jetuar nj personazh, jan shum her ato me genuine apo q tregojn m qart nj realitet, ku m von pr arsye t ndryshme, mund t kee ndryshime kohore dhe shum her politike, t cilat nuk do na onin n asnj vend. Prpara se t sjell dokumentin apo pjesn e librit ku teza e historianit Ilirjan Gjika, q Skenderbeu ka pasur edhe nj vajz me emrin Vojsava, le t shohim disa informacione lidhur me historianin francez Charles Du Fresne Du Cange (sieur) .

(Foto: Charles du Fresne Signore di Cange ) Cili ka qene Dy Kanxhe (Du Cange )? Karl Dy Kanxhe (Charles du Cange) lindi n 18 dhjetor 1610 n Amien (qytet francez) dhe vdiq n 23 tetor 1688 n Paris. Dy Kanxhe ka qen nj studiues i zellshm n gjuhsi dhe filologji, i cili ka shkruar fjalor apo glossari n latinisht dhe greqishen e lasht, t cilat ruhen sot ne Bibliotekn Kombtare t Francs. Ai ka qen edhe nj krkues i apasionuar sidomos i latinishtes mesjetare dhe sht quajtur Varroni francez. Si historian, Dy Kanxhe ( Du Cange), krkoi m tepr n fushn e historis s quajtur Perandoria e von dhe Mesjets s lart. Vepra e tij prmendet shum her edhe nga studiuesi i njohur Edward Gibbon.

Ne librin e tij me titull ILLYRICVM VETVS & NOVUM, sive HISTORIA REGNORVM DALMATIAE, CROATIAE, SLAVONIAE, BOSNIAE, SERVIAE, atque BVLGARIAE, i cili gjendet n Taylor Institution Library/ St. Giles. Oxford, n faqen e shtat autori sjell kto emblema interesante t familjeve t ndryshme mesjetare, ku ndr t tjerat gjejm edhe emblemn e familjes s Kastriotve, shqiponjn (si m posht).

Duke shfletuar m gjer kt libr interesant, ku sillen mjaft t dhna lidhur me familjet e ndryshme feudale t Ballkanit, le t shohim dhe t krkojm t analizojm dokumentin q na intereson. N faqen 154 t librit, autori duke br gjeanologjine e familjes s Sknderbeut ndr t tjera shkruan si m posht:

Ku pjesa e nnvizuar e prkthyer prej latinishtes n shqip do t thot tekstualisht: ...Gjon Kastrioti ( i riu-shnimi im E. Canaj ) udhheqs (apo prijs, kryeklan, prej lat. dux) i Shn Pjetrit n Galatin, & VOJSAVA, bashkshortja e udhheqsit t Malit t Zi, Stefan Maramonti. Pra si shohim autori nuk l dyshime, q Gjergj dhe Donika Kastrioti kan pasur vetm nj trashgimtar, Gjonin, por edhe nj vajz me emrin Vojsava. Le t krkojm m tej lidhur me bashkshortin e saj ( t Vojsavs ), prijsit t Malit t Zi me emrin Stefan Maramonti (Stephani Maramontis). Po n t njjtin libr, n faqen 151, autori sjell fakte apo shkruan lidhur gjeaonologjis s prijsve e ndryshm t Malit t Zi, dhe po aty ndeshim edhe emrin e ketij prijesi, si me

poshte:

Prkthyer nnvizimet: Stefan Maramonti, sundues i Malit t Zi, fisnik i Puglia, fisi i Maramontve... (Crnojevicve-shnimi im E. Canaj )....si dhe: Martuar me vajzn e t Madhit Sknderbe, Vojsava...

Sipas dokumenteve t kohs, Maramontt kan qen familje feudale, por lidhur prejardhjes s tyre n se ata ishin me origjin sllave apo italiane, nuk kemi ndonj t dhn tjetr n kt libr. Duke hulumtuar lidhur mesjetes dhe familjeve feudale n Puglia t Italis e sidomos zons ku ka sunduar kjo familje na jepen kto dshmi, q i gjejm n website:http://www.darapri.it/vinidipuglia/vitevinomedioevo.htm ku lexojm tekstualisht. ...Negli Obligatione Penes Acta (Archivio di Stato di Lecce, vol.5, fol.105) riferito che il "serenissimo" Stefano Maremonti, proprietario leccese, vende al "cavaliere" Luigi Genovese, agente commerciale di Lorenzo il Magnifico, nel luglio 1492, tutta la quantit di vino "che sarebbe nata in quell'anno dalla vigna della masseria denominata Loporello" nel tenimento della Terra di Campi; inoltre era cura del Genovese trasportare con traini propri detto vino dalla masseria a destinazione. Prkthimi n shqip korrespondon si m posht. ...N Obligatione Penes Acta (Arkivi i Shtetit te Lee, vell. 5, fq. 105) sillet q serenisimi (titull q i jepej nj princi) Stefan Maremonti, pronar prej Lee, i shiti

kalorsit (titull) Luigj Gjenovs, siprmarrs shitje i Lorencit t Shklqyer, n korrik 1492, gjith sasin e vers e cila lindi n at vit prej vreshtave t ferms s quajtur Loporello.... Pra si shohim sht i dokumentuar fakti q Stefan Maramonti ka ekzistuar si personazh dhe prmendet q n vitin 1492. M tej sjellim edhe disa t dhna t tjera: Maremontt i gjejme si familje feudale apo zotrues tokash q n vitin 1351, n Campo Salentino, ku prmendet si nj ndr feudalet e pre nj i quajtur Raffaele Maremonti ( shih historia e Campo Salentino, provinca e Lecce n Puglia t Italis ). Pra, si shohim familja Maremonti ka ekzistuar si familje feudalesh n Puglia t Italis. Dyshimi apo teza ime sht se kjo familje feudale, nuk ka pasur rrnje apo prejardhje nga Mali i Zi, ndoshta kan pasur prona dhe feude n Mal t Zi, por edhe ndoshta kemi t bjm me nje gabim historik. N se shohim me vmendje zonn e Puglia n Itali, pra gjeografikisht, n pjesn e Gargano-s,kemi nj toponim interesant, nj vend q quhet Monte Nero. Monte Nero q ndodhet n Gargano, n periudhn e sundimit t Aragonezve dhe Anzhuinve, iu dha si feud Sknderbeut prej Ferdinandit te I-r, t Aragons. Pra sic shohim kemi nj ndrlidhje n kto feude, ku elementi shqiptar nuk ka munguar. Gjithsesi hipoteza ime sht se Stefano Maramonti ka qen me prejardhje italiane, pra feudal pugliez, dhe ndoshta u b nj krushqi (pasi n mesjete ishte normale) midis ksaj familje dhe asaj t Sknderbeut, thjesht pr motive q t forcohej pozicioni q kishin Kastriott n Puglia (tokat q iu dhan aty). Gjithsesi ngelet pr t hulumtuar m tej n se autori i librit I referohet Monte Negro-Mal i Zi n Ballkan, apo Monte Nero-Mal i Zi n Gargano.

Ti hedhsh drite me fakte apo materiale dhe dokumente t reja figurs s Heroit ton, nuk shte aspak dika q shkohet kundr historigrafise zyrtare, por historia nuk sht aspak monopol i nj grupi njerzish, n t njjtn koh! Dokumentet e reja do e forconin m tepr kt figur t shquar t Kombit shqiptar.