ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC

PHÂN TÍCH VÀ XÁC ĐỊNH KIỂU GEN

TỪ MẪU SINH PHẨM
 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC

Nghiên cứu đa hình gen CYP2C19 trong điều

trị chống ngưng tập tiểu cầu bằng thuốc
Clopidogrel trên bệnh nhân can thiệp động
mạch vành qua da

Thực hiện kỹ thuật PCR-RFLP nhằm xác

định kiểu gen ở người:
 Siêu họ enzyme cytochrome P450
• Là các monooxygenase khu trú ở lưới nội
chất trơn của tế bào gan

• Một số loại: CYP1A2, CYP2D6,

CYP2C9….

• Tham gia xúc tác cho nhiều phản ứng:

• Tổng hợp cholesterol, steroids và các

lipid khác

• Chuyển hóa các chất ngoại lai, bao

gồm các thuốc kháng tiểu cầu như
clopidogrel (Plavix), thuốc chống
động kinh như mephenytoin,
Hình 1. Vai trò của Cytochrome P450 trong chuyển hóa thuốc
omeprazole, diazepam và một số loại (Nguồn: http://doctorlib.info/medical/biochemistry/32.html)
thuốc an thần...
 1. Mô tả chung
• Gen CYP2C19:

• Nằm trên nhiễm sắc thể 10q24.

Hình 2. Vị trí gen CYP2C19 trên nhiễm sắc thể số 10

(Nguồn: http://www.genecards.org/cgi-bin/)
 1. Mô tả chung
• Gen CYP2C19:
• Có tính đa hình cao với khoảng 25 alen đã được xác định
• CYP2C19*2, CYP2C19*3 và CYP2C19*17 là những alen quan
trọng nhất.

Hình 3. Vị trí của các exon (hộp đen) và một số alen trên gen CYP2C19
(Nguồn: https://www.researchgate.net/)
 1. Mô tả chung

Alen CYP2C19*2 (rs4244285):

• Đột biến đồng hoán thay G bằng A ở vị trí 681 của exon 5
• Làm xuất hiện một vị trí cắt nối intron-exon bất thường, dẫn đến khung
đọc mRNA bị cắt ngắn hơn bình thường và tạo ra dạng enzym không có
hoạt tính.
• Dạng allen mất hoạt tính phổ biến nhất với tần số xuất hiện khoảng 12% ở
người da trắng, 15% ở người Mỹ gốc Phi và 29-35% ở người châu Á

Hình 3. Vị trí của các exon (hộp đen) và một số alen trên gen CYP2C19
(Nguồn: https://www.researchgate.net/)
 1. Mô tả chung
Alen CYP2C19*3 (rs4986893)
• Đột biến thay G bằng A ở vị trí 636 của exon 4
• Làm xuất hiện mã kết thúc sớm ở axit amin 212.
• Tần số: trong phần lớn các quần thể là dưới 1%; tuy nhiên cao
hơn ở quần thể người châu Á dao động trong khoảng 2–9%

Hình 3. Vị trí của các exon (hộp đen) và một số alen trên gen CYP2C19
(Nguồn: https://www.researchgate.net/)
 1. Mô tả chung
Alen CYP2C19* 17 (rs12248560)
• Đột biến thay thế C bằng T ở vị trí 806 trước bộ ba mã hóa axit amin đầu
tiên ở promoter. Đa hình này tạo ra vị trí liên kết với nhân tố phiên mã GATA
qua đó làm tăng biểu hiện và hoạt động của enzym CYP2C19.
• Tần số: khoảng 21% ở người da trắng, 16% ở người Mỹ gốc Phi và 3% ở
người châu Á

Hình 3. Vị trí của các exon (hộp đen) và một số alen trên gen CYP2C19
(Nguồn: https://www.researchgate.net/)
 1. Mô tả chung
• Alen CYP2C19* 1 là dạng kiểu dại.
• Alen *1 trong nghiên cứu này được hiểu là nhóm các allen không có đột
biến hình thành *2, *3 và *17.

Hình 3. Vị trí của các exon (hộp đen) và một số alen trên gen CYP2C19
(Nguồn: https://www.researchgate.net/)
 1. Mô tả chung
Năm 2013, tổ chức của Mỹ về dược lý lâm sàng và phương pháp điều trị
(American Society for Clinical Pharmacology and Therapeutics) đã đưa ra khuyến cáo
khi sử dụng thuốc chống ngưng tập tiểu cầu Clopidogrel cho bệnh nhân đặt stent động
mạch vành qua da dựa trên kiểu gen CYP2C19 như Hình 4.

Hình 4. Điều trị clopidogrel dựa vào kiểu gen CYP2C19

2. Quy trình nghiên cứu

Hình 5. Các bước thực hiện phân tích kiểu gen CYP2C19
2. Quy trình nghiên cứu
 2. Quy trình nghiên cứu

• PCR với cặp mồi đặc hiệu

 Thực hành
Xác định kiểu gen *3 dựa vào kết quả PCR- RFLP:

Điện di:
Kiểu gen AA: 1 băng kích thước 898 bp
Kiểu gen GG: 2 băng kích thước: 523 bp và 375 bp
Kiểu gen GA: 3 băng kích thước: 898, 523 và 375 bp

Hình 5. Ảnh điện di sản phẩm RFLP CYP2C19 *3.

Làn M: 100 bp DNA ladder.