PRZEBIEG POSTĘPOWANIA W I INSTANCJI

WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA

 wszczęcie to moment rozpoczęcia postępowania

 Organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i
miejscowej.
 wszczyna się je na żądanie strony lub z urzędu. O wszczęciu należy zawiadomić każdą stronę
tego postępowania.
 data wszczęcia na żądanie strony to dzień doręczenia żądania organowi, a data wszczęcia z
urzędu jest pierwsza czynność organu o której strona została zawiadomiona.
 skutki wszczęcia postępowania: powoduje zawisłość sprawy, rozpoczyna się bieg terminów
 Podania mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie, za pomocą telefaksu lub ustnie do
protokołu, a także za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej. Powinno zawierać
co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie.
 *Organ administracji publicznej jest obowiązany potwierdzić wniesienie podania, jeżeli
wnoszący tego zażąda*
 organ wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania gdy żądanie zostało
wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn.
*Np. brak przepisu prawa pozwalającego na rozstrzygniecie sprawy w drodze decyzji
administracyjnej Skierowanie do OA wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie, w której
już się ono toczy Złożenie wniosku o wszczęcie postępowania po upływie przewidzianego w
przepisach prawa terminu do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania*
 Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu
na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania (czynność
materilano-techniczna). Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w
przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni
z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez
rozpoznania.
 Na tel zdjęcia

POSTĘPOWANIE WYJAŚNIAJĄCE ZASADY I PRZEBIEG POSTĘPOWANIA DOWODOWEGO 166

 W toku postępowania organy administracji publicznej - stoją na straży praworządności, - z

urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego
wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes
społeczny i słuszny interes obywateli.
 Organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć
cały materiał dowodowy
 Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału
dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.
 Fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu,
które należy zakomunikować stronie.
 Jako dowód należy dopuścić - wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a -
nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania
świadków, opinie biegłych oraz oględziny.
 * Jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu
prawnego w drodze zaświadczenia właściwego organu administracji, organ administracji
publicznej odbiera od strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem
odpowiedzialności za fałszywe zeznania.*
 Dokumenty urzędowe - sporządzone w przepisanej formie - przez powołane do tego organy
państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo
stwierdzone.
 _____________________________________________________________________
 W trakcie postępowania strona może składać wnioski dowodowe. Organ może nie
uwzględnić takich wniosków, jeżeli: 1/ przedmiotem dowodu jest okoliczność, która nie ma
znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, 2/ wniosek dotyczy okoliczności stwierdzonych już
innymi dowodami, 3/ wniosek nie został zgłoszony w toku przeprowadzania dowodów lub w
czasie rozprawy (chyba że ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy).
 Strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze
świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem. Strona ma
prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym
i stronom oraz składać wyjaśnienia. Przed wydaniem decyzji organ powinien zawiadomić
stronę o możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz
zgłoszonych żądań.
 wątpliwości co do stanu faktycznego, rozstrzygane na korzyść strony, chyba, że: - w
sprawie uczestniczą strony o spornych interesach lub wynik postępowania ma bezpośredni
wpływ na interesy osób trzecich, - przepisy odrębne wymagają od strony wykazania
określonych faktów, - odstępstwa od tej zasady wymaga tego ważny interes publiczny, w tym
istotne interesy państwa, a w szczególności jego bezpieczeństwa, obronności lub porządku
publicznego, - dotyczy spraw osobowych funkcjonariuszy oraz żołnierzy zawodowych.
 Świadkowie składają zeznania o faktach i są przesłuchiwani pod odpowiedzialnością
karną za składanie fałszywych zeznań. Świadkami nie mogą być: 1) osoby niezdolne do
spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń; 2) osoby obowiązane do zachowania w
tajemnicy informacji niejawnych na okoliczności objęte tajemnicą, jeżeli nie zostały w trybie
określonym obowiązującymi przepisami zwolnione od obowiązku zachowania tej tajemnicy;
3) duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.
 Zasadą jest, że nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka. Wyjątek
dotyczy m.in. małżonka strony, wstępnych, zstępnych i rodzeństwa strony oraz jej
powinowatych pierwszego stopnia, jak również osób pozostających ze stroną w stosunku
przysposobienia, opieki lub kurateli.
 Świadek może odmówić odpowiedzi na pytania, gdy odpowiedź mogłaby narazić jego lub
jego bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową albo
spowodować naruszenie obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej.
 Gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, organ administracji publicznej może
zwrócić się do biegłego lub biegłych o wydanie opinii. Biegły podlega wyłączeniu w takim
samym zakresie jak pracownik organu. Poza tym do biegłego stosuje się przepisy dotyczące
świadków.
 Organ może w razie potrzeby przeprowadzić oględziny. Jeżeli przedmiot oględzin znajduje
się u osób trzecich, osoby te są obowiązane na wezwanie organu do okazania przedmiotu
oględzin
  Organ może nałożyć sankcję grzywny na świadka, biegłego, jakąkolwiek osobę w formie
postanowienia, na które służy zażalenie

DECYZJA

 Zasadą jest, że postępowanie administracyjne kończy się wydaniem decyzji. Decyzja

rozstrzyga sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończy
sprawę w danej instancji
 Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ
decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ.
 Organ może z urzędu albo na wniosek strony lub organu posiedzenie, jeżeli przyczyni się to
do przyspieszenia zajęcia stanowiska
 Decyzja nie musi zawierać uzasadnienia, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony
lub z przepisów ustawowych wynika możliwość zaniechania lub ograniczenia
uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny.
Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które
organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu
których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie
prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.
 Decyzja organu I instancji nie podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia
odwołania. Możliwe wyjątki: 1/ decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności,
2/ przepis szczególny stanowi inaczej, 3/ decyzja jest zgodna z żądaniem wszystkich stron, 4/
wszystkie strony zrzekły się prawa do wniesienia odwołania.
 Decyzja zaczyna obowiązywać w momencie jej doręczenia lub ogłoszenia, a w przypadku
milczącego załatwienia sprawy od dnia następującego po dniu, w którym upływa termin
przewidziany na wydanie decyzji.
 Decyzja administracyjna rozpoczyna swój byt prawny z chwilą jej sporządzenia,
doręczenie ma zaś na celu zakomunikowanie stronie zawartego w niej rozstrzygnięcia,
które następuje w chwili złożenia na decyzji podpisu osoby uprawnionej. organ nie może
zmienić treści decyzji pomiędzy jej wydaniem a wejściem do obrotu prawnego
 Strona ma prawo w terminie 14 dni od dnia doręczenia do złożenia wniosku o jej
uzupełnienie co do: - rozstrzygnięcia, - pouczenia o prawie wniesienia odwołania
 Uzupełnienie bądź odmowa uzupełniania decyzji następuje w formie postanowienia, na
ktore nie przysługuje zażalenie.
 Sprostowanie oczywistych omyłek następuje to w formie postanowienia na które
przysługuje zażalenie.
 Organ, który wydał decyzję, wyjaśnia w drodze postanowienia: - na żądanie organu
egzekucyjnego, - strony, wątpliwości co do treści decyzji.

POSTANOWIENIA

 to akta administracyjne wydawane w toku postępowania, lecz nierozstrzygające o istocie

sprawy, są aktami niemerytorycznymi, pomocniczymi czynnościami procesowymi.
 Rozstrzygają w przedmiocie praw lub obowiązków o charakterze procesowym, czynności
podejmowanych w toku postępowania bądź jego toku, lecz zasadniczo nie konkretyzują
sytuacji materialnoprawnej jednostki, jak jest to właściwe decyzjom.
  Ich stopień sformalizowania jest zróżnicowany w zależności od tego, czy podlegają
doręczeniu adresatowi i odrębnemu zaskarżeniu zażaleniem lub skargą do sądu, czy też
nie.
 Postanowienia można podzielić na podlegające doręczeniu (te od których służy zażalenie
lub skarga do sądu administracyjnego) oraz takie, których nie doręcza się adresatowi.
Postanowienia co do zasady ogłaszane są ustnie i wpisane do protokołu.
 Można je podzielić na podlegające zaskarżeniu zażaleniem lub skargą do sądu oraz
niepodlegające odrębnemu zaskarżeniu
 podział postanowień:

a) ściśle procesowe (np. o zajęciu stanowiska przez organ współdziałający);

b) procesowe mające wpływ na bieg postępowania (np. o odmowie wznowienia

postępowania);

c) dotyczące istoty sprawy (np. o zatwierdzeniu ugody);

d) wydawane poza postępowaniem jurysdykcyjnym (np. o odmowie wydania zaświadczenia)

 Adresatami postanowień, poza stronami i podmiotami na prawach stron, mogą być inne
podmioty
 Znaczenie poszczególnych elementów postanowienia jest analogiczne jak elementów
decyzji.
 Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o decyzjach. W związku z tym:
o możliwe jest umorzenie w formie postanowienia kwestii procesowej będącej
przedmiotem postanowienia, jeżeli zachodzą okoliczności związane z jej
bezprzedmiotowością lub żądaniem strony;
o przepisy szczególne mogą określać dodatkowe elementy postanowienia (np. ter-
min, warunek);
o uzasadnienie faktyczne i prawne postanowienia odpowiednio powinno spełniać
wymogi treściowe właściwe uzasadnieniu decyzji
o istnieje możliwość odstąpienia od uzasadnienia postanowienia, w szczególności
gdy uwzględnia ono w całości żądanie strony; jednak postanowienie powinno
zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga
do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na
postanowienie;
o podlegające doręczeniu postanowienia doręcza się na piśmie, a w określonych
przypadkach może być ogłoszone ustnie;
o organ administracji, który wydał postanowienie, jest nim związany od chwili jego
doręczenia lub ogłoszenia, o ile Kodeks nie stanowi inaczej
o błędne pouczenie zawarte w postanowieniu nie może szkodzić stronie;
o istnieje możliwość rektyfikacji postanowień w postaci uzupełnienia rozstrzygnięcia,
uzupełnienia lub sprostowania pouczenia, wyjaśnienia treści postanowienia oraz
sprostowania błędów pisarskich i rachunkowych oraz innych oczywistych omyłek

ZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA (ODWOŁANIA, ZAŻALENIA)

Środki prawne, których celem jest uchylenie (kasacja) lub zmiana (reformacja) czynności decyzyjnych
organów procesowych, nazywane są środkami zaskarżenia. Są one oparte na zasadzie skargowości,
tzn. mogą być uruchamiane tylko z inicjatywy strony lub innego uczestnika postępowania, nigdy z
urzędu. Środki zaskarżenia dzieli się na zwyczajne (zwane też środkami odwoławczymi), przysługujące
w toku kontroli instancyjnej, oraz nadzwyczajne, służące przeprowadzeniu kontroli rozstrzygnięć w
trybach nadzwyczajnych. W postępowaniu administracyjnym wniesienie zwyczajnego środka
zaskarżenia uruchamia tzw. administracyjny tok instancji. W postępowaniu administracyjnym
zwyczajne środki zaskarżenia przysługują od decyzji nieostatecznych. Decyzje organu I instancji są co
do zasady zaskarżalne odwołaniem. W przypadku wydania decyzji w I instancji przez ministra lub
samorządowe kolegium odwoławcze, zamiast odwołania, przysługuje wniosek o ponowne
rozpatrzenie sprawy do tego podmiotu. Zwyczajnym środkiem zaskarżenia od postanowień jest
natomiast zażalenie, które służy jedynie wówczas, gdy Kodeks tak stanowi.

ODWOŁANIE

 Odwołanie jest zwyczajnym środkiem zaskarżenia (względnie odformalizowanym) o

charakterze względnie dewolutywnym (rozpoznawanym przez organ wyższego stopnia) oraz
suspensywnym (wstrzymującym wykonanie zaskarżonej decyzji).
 Przysługuje wyłącznie od decyzji wydanych w I instancji w postępowaniu zwykłym i w
trybach nadzwyczajnych.
 Służy wyłącznie od decyzji nieostatecznych (strona może zrzec się prawa do wniesienia
odwołania). Odwołaniem nie są zaskarżalne postanowienia ani inne akty bądź czynności
organów administracji (Zaskarżeniu podlegają zarówno decyzje rozstrzygające sprawę co…)
 Odwołanie można wnieść tylko do jednej instancji. Organem właściwym do rozpoznania
odwołania jest organ wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy.
 Odwołanie służy każdej ze stron postępowania, która jest niezadowolona z wydanej decyzji.
Aby zostało wszczęte, wystarczy, że jeden uprawniony podmiot wniesie odwołanie
 Odwołanie przysługuje także podmiotom na prawach strony
 powinno zawierać m.in. wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adresu i żądania oraz być
podpisane przez wnoszącego
 Odwołanie wnosi się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej, za
pomocą faksu lub ustnie do protokołu
 Jeżeli odwołanie nie spełnia wymagań ustawowych, wzywa się wnoszącego do
usunięcia jego braków w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 7 dni.
 Odwołanie wnosi się w trybie pośrednim do właściwego organu odwoławczego za
pośrednictwem organu, który wydał decyzję.
 Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia
doręczenia decyzji stronie
 Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja organu I instancji co do zasady
nie podlega wykonaniu. Wyjątki w tym zakresie dotyczą decyzji, której został nadany rygor
natychmiastowej wykonalności, podlegającej natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy,
w odniesieniu do której wszystkie strony zrzekły się prawa do wniesienia odwołania oraz
zgodnej z żądaniem wszystkich stron

ZAŻALENIE

 Zażalenie jest środkiem względnie dewolutywnym i zasadniczo niesuspensywnym. Służy od

postanowień wydanych przez organ I instancji w sytuacji, gdy KPA wyraźnie tak stanowi
 Postanowienia niezaskarżalne zażaleniem można zaskarżyć w odwołaniu od decyzji lub
wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją organu I instancji (albo w
skardze na decyzję do sądu administracyjnego), co stanowi niesamoistny sposób zaskarżenia.
  Zażalenie można wnieść jedynie od postanowień nieostatecznych
 Organem właściwym do rozpoznania zażalenia jest organ wyższego stopnia, chyba że
ustawa przewiduje inny właściwy organ.
 Zażalenie przysługuje stronom oraz podmiotom na prawach strony, niekiedy przez inne
podmioty
 Zażalenie powinno spełniać analogiczne wymogi jak odwołanie, jest także rodzajem
podania w rozumieniu art. 63 k.p.a.
 Powinien z jego treści wynikać wyraz niezadowolenia z rozstrzygnięcia.
 Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje automatycznie wykonania zaskarżonego
postanowienia
 Istnieje warunek właściwego podpisu. Przepisy szczególne mogą ustanawiać dodatkowe
wymogi.
 Środek ten może być wniesiony na piśmie w postaci papierowej lub elektronicznej,
wyjątkowo ustnie; osobiście, przez przedstawiciela ustawowego bądź pełnomocnika.
 Zażalenie wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżone postanowienie.
Termin na wniesienie zażalenia wynosi 7 dni od doręczenia lub ogłoszenia postanowienia.

NADZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA (WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA, STWIERDZENIE

NIEWAŻNOŚCI DECYZJI ADMINISTRACYJNEJ)

WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA

 Przedmiotem postępowania wznowieniowego jest weryfikacja ostatecznego orzeczenia w

świetle określonych kryteriów i przesłanek, przy czym powiązana jest ona z obowiązkiem
rozstrzygnięcia pierwotnej sprawy administracyjnej co do jej istoty. Obejmuje swoim
zakresem decyzje ostateczne, wydane w trybie zwykłym i nadzwyczajnym,
rozstrzygające sprawę co do jej istoty, umarzające postępowanie, ostateczne
postanowienia, na które służy zażalenie lub które zostały wydane w trybie stwierdzającym
niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu do jego wniesienia, a także, w związku
z milczącym załatwieniem sprawy.
 Przesłanki wznowienia postępowania to sytuacja, gdy:
o dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne,
okazały się fałszywe
o decyzja wydana została w wyniku przestępstwa
o decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który
podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27 k.p.a.
o strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu
o wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody
istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję
o decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego
organu
o zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd
odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji
o decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które
zostało następnie uchylone lub zmienione
o TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową
lub z ustawą, a na podstawie takiego aktu została wydana kwestionowana decyzja
 o zostało wydane orzeczenie TSUE, które ma wpływ na treść wydanej decyzji
o zostało wydane orzeczenie sądu stwierdzające naruszenie zasady równego
traktowania jeżeli naruszenie tej zasady miało wpływ na rozstrzygnięcie sprawy
zakończonej decyzją ostateczną
 przesłanki negatywne to upływ terminów oraz nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli
w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w
swej istocie decyzji dotychczasowej.
 Wznowienie postępowania może nastąpić z urzędu (nie każde) i na wniosek strony (każde
postępowanie). Podanie w tej sprawie wnosi się do organu właściwego (co do zasady ten,
który wydał decyzję w ostatniej instancji) w terminie jednego miesiąca
 Postępowanie w sprawie wznowienia uruchamiane na wniosek składa się z fazy pierwszej –
badanie dotyczącej wszczęcia postępowania wznowieniowego bada się przesłanki
formalne; a w drugiej fazie dotyczącego postępowania wznowieniowego, rozpoczyna się
ona postanowieniem o wznowieniu, które jest aktem procesowym, nierozstrzygającym
sprawy wznowienia, lecz je otwierającym
 Postanowienie o odmowie wznowienia wydaje się z przyczyn podmiotowych lub
przedmiotowych albo gdy uchybiono wymogom formalnym. Skutkiem ostatecznego
postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania wznowieniowego jest zakończenie
postępowania na tym etapie oraz brak możliwości merytorycznego rozpatrzenia sprawy.
 Rodzaje decyzji (postanowień) w postępowaniu wznowieniowym to decyzja:
o odmawiająca uchylenia decyzji dotychczasowej
o uchylająca decyzję dotychczasową i orzekająca na nowo o istocie sprawy
o uchylająca decyzję dotychczasową i umarzająca postępowanie administracyjne
o o umorzeniu postępowania w sprawie wznowienia.
o o stwierdzeniu wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa

STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI ADMINISTRACYJNEJ

 jej przedmiotem są decyzje ostateczne, nieostateczne, prawomocne i nieprawomocne;

 decyzja, która jest dotknięta wadą, do momentu stwierdzenia jej nieważności korzysta z
domniemania prawidłowości
 przesłanki stwierdzenia nieważności dotyczą sytuacji, gdy decyzja:
o została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości
o decyzja wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa
o decyzja dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną albo
sprawy, którą załatwiono milcząco
o decyzja została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie
o decyzja była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter
trwały
o zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa
o w razie wykonania decyzji wywołałaby ona czyn zagrożony karą
 Przesłanki negatywne stwierdzenia nieważności decyzji obejmują dwie grupy. Pierwsza z nich
dopuszcza wszczęcie postępowania nieważnościowego – należy wówczas wydać decyzję
stwierdzającą wydanie poprzedniej decyzji z naruszeniem prawa. Przy tym może być to
spowodowane dwiema przesłankami: upływem terminu lub nieodwracalnymi skutkami
prawnymi. Upływ czasu dotyczy 10 lat i tak jak druga przesłanka odnosi się do wszystkich
 przesłanek. Druga grupa przesłanek wyłącza możliwość wszczęcia postępowania
nieważnościowego. Odnosi się do wszystkich przesłanek nieważności i związana jest
z upływem czasu.
 postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony
lub z urzędu.
 Organem właściwym jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez
ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze – ten organ.
 Postępowanie wszczynane na wniosek składa się z dwóch faz, a wszczynane z urzędu tylko z
drugiej fazy. Pierwsza obejmuje badanie dopuszczalności wszczęcia postępowania
nieważnościowego. Odmowa wszczęcia następuje ze względów podmiotowych lub
przedmiotowych. Druga faza obejmuje badanie, czy wystąpiły pozytywne przesłanki
nieważności, a w przypadku ich wystąpienia, czy nie zaszły przesłanki negatywne.
 Datą wszczęcia postępowania z urzędu jest dzień pierwszej czynności organu dokonanej
wobec strony.
 Rodzaje decyzji w postępowaniu nieważnościowym to decyzja:
o stwierdzająca nieważność
o odmawiająca stwierdzenia nieważności, jeżeli nie stwierdzono wystąpienia
przesłanek pozytywnych
o stwierdzająca wydanie zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa, gdy zajdą
jednocześnie przesłanki pozytywne i negatywne.
o O umorzeniu postępowania
Postępowanie wyjaśniające w znaczeniu szerokim obejmuje wszystkie czynności zmierzające do
wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego sprawy.

Postępowanie dowodowe jest węższe i rozumiane jako czynności podejmowane przez organ
prowadzący postępowanie i inne podmioty w celu ustalenia istnienia lub nieistnienia faktów
mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Dowód w znaczeniu środka dowodowego, który pozwala na przekonanie się organu o istnieniu lub
nieistnieniu danych faktów, ewentualnie o prawdziwości lub fałszywości twierdzenia o faktach. Jako
dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z
prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz
oględziny. Podział dowodów na:

 nazwane
o dowód z dokumentu – akt pisemny, stanowiący uzewnętrznienie określonych myśli
lub informacji; dzielą się na dokumenty prywatne i urzędowe (DU stanowią dowód
tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone; DP stanowi natomiast dowód tego, że
osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte). KPA zezwala na
zastąpienie dowodu z dokumentu urzędowego oświadczeniem strony
o z zeznań świadka – jest nim osoba fizyczna, mająca określone informacje, które
według oceny strony lub organu mogą przyczynić się do wyjaśnienia sprawy +
prezentacja
o z opinii biegłych – środek, którego przeprowadzenie wymaga w największym zakresie
skorzystania z dorobku innych dyscyplin badawczych; stosowany, gdy w sprawie
wymagane są wiadomości specjalne. Opinia ich podlega jednak, jak każdy dowód,
swobodnej ocenie organu.
o z oględzin – Polega on na bezpośrednim zbadaniu przez organ administracji osób lub
rzeczy w celu poczynienia za pomocą zmysłów spostrzeżeń co do ich właściwości
 wyraźnie wynikające z KPA
 nienazwane – np. rodzinny wywiad środowiskowy, dowód z filmu, telewizji, fotokopii,
rysunków czy płyt

Oprócz dowodów podstawą ustaleń faktycznych mogą być wyjaśnienia strony, fakty niewymagające
dowodu, domniemania i uprawdopodobnienia.

 Wyjaśnienia stron – mają charakter uzupełniający; do przesłuchania stron stosuje się przepisy
dotyczące świadków, z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu. Wyjaśnienia stron mają

wyłącznie charakter informacyjny (nie dowodowy)

 fakty niewymagające dowodów – nie wymagają dowodu fakty powszechnie znane oraz fakty
znane organowi z urzędu
 domniemania – metoda dowodzenia polegającą na tym, że na podstawie zaistnienia jednych
faktów wnioskuje się o zaistnieniu innych. Wyróżnia się domniemania faktyczne, wynikające z
doświadczenia życiowego; domniemania prawne – wynikające z przepisów prawa, które
nakazują przyjęcie faktu poszukiwanego na podstawie drugiego faktu
  uprawdopodobnienie – środek zastępczy dowodu, niedający pewności, lecz tylko
wiarygodność twierdzenia o jakimś fakcie + musi wynikać z KPA

Zasady postępowania dowodowego

 zasada prawdy obiektywnej – celem postępowania powinno być otrzymanie pełnego obrazu
wszystkich okoliczności, które mają znaczenie dla załatwienia sprawy + co gwarantuje tę
zasadę
 zasada udziału strony w postępowaniu dowodowym – na uprawnienia strony składa się przy
tym przede wszystkim jej prawo do obecności przy czynnościach postępowania dowodowego;
prawo czynnego udziału stron w toku postępowania, prawo składania wniosków
dowodowych (organ zobowiązany jest uwzględnić żądanie strony), prawo strony do
wypowiadania się, zadawania pytań świadkom czy biegłym oraz składania wyjaśnień
 zasada równej mocy środków dowodowych - rolę środka dowodowego mogą odegrać
wszelkie cechy przedmiotów oraz wszelkie oświadczenia ludzi;
 zasada swobodnej oceny dowodów – Oznacza w stosunku do organu orzekającego nakaz
oceny wszelkich faktów i środków dowodowych w sposób wszechstronny, nieskrępowany.
Ocena taka nie może być jednak dowolna, arbitralna, organ powinien się w niej odwoływać
do zasad wiedzy, reguł logiki dotyczących wnioskowania czy zasad doświadczenia życiowego;
organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy

dana okoliczność została udowodniona

 zasada dysponowania przez organ zakresem postępowania dowodowego = zasada
oficjalności – polega na tym, że organ jest upoważniony z mocy prawa do dobierania
najbardziej odpowiednich środków dowodowych.