โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม

เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒

ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๑

ประวัติตวั ละครในเรื่องรามเกียรติ์
พาลี

กายสี เขียว ปากอ้ า ชฎายอดปั ด (ชฎาเดินหนของพระอินทร์ )

ฤาษีโคดม ได้ทาพิธีก่อกองไฟเพื่อเสกให้เกิ ดหญิงสาวขึ้นมาคนหนึ่ งชื่ อ นางกาลอัจนา ฤาษีได้อยูก่ ิ น

กับ นางกาลอัจ นาจนมี บุ ต รสาวชื่ อ นางสวาหะ ต่ อ มา พระอิ น ทร์ ต้อ งการสร้ า งทหารให้ แ ก่ ก องทัพ
ของ พระราม หรื อ พระนารายณ์ ที่จะอวตารลงมาปราบยักษ์ จึงได้ลอบไปสมสู่ กบั นางกาลอัจนาจนเกิดเป็ น
บุตรชายกายสี เขียว ชื่อว่า พาลี และ พระอาทิตย์ ก็ตอ้ งการสร้างทหารให้พระรามเช่นกัน จึงลอบลงไปเป็ นชู ้
กับนางกาลอัจนาจนเกิดเป็ นบุตรชาย กายสี แดง ชื่อว่า สุ ครี พ ขึ้นมา แต่ท้ งั นี้ฤาษีโคดมไม่รู้ความจริ ง จึงคิดว่า
ทารกทั้งสองเป็ นบุตรของตน

จนกระทัง่ อยู่มาวันหนึ่ ง ฤาษีโคดมพาบุตรทั้งสามไปอาบน้ า โดยอุม้ สุ ครี พลูกคนเล็ก และจูงพาลี และ

ปล่อยให้นางสวาหะเดินตามไปเอง นางสวาหะที่รู้ความจริ งเรื่ องนางกาลอัจนามีชู้ จึงตัดพ้อออกไปว่าทีลูก
คนอื่ นเอามาอุ ้ม มาจู ง แต่ ลูก ของตนเองกลับปล่ อยให้เดิ น พระฤาษี เกิ ดความคลางแคลงใจจึ ง เสี่ ย งสั ตย์
อธิ ษฐานว่า จะโยนลูกทั้งสามลงแม่น้ า ถ้าเป็ นลูกของตนขอให้วา่ ยน้ ากลับมา แต่ถา้ เป็ นลูกชูใ้ ห้วา่ ยน้ าข้ามฝั่ง
และกลายเป็ นลิงไป ดังนั้นทั้งพาลีและสุ ครี พจึงต้องกลายเป็ นลิงระเหเร่ ร่อนไปในที่สุด

ต่อมาพระอินทร์ เกิดสงสารลูก จึงสร้างเมืองขีดขินให้พาลีปกครอง ได้นามว่า พระยากากาศ และสุ ครี พ

เป็ นอุปราช มีเมืองชมพูเป็ นพันธมิตร ต่อมาสุ ครี พได้ช่วยดึ งเขาพระสุ เมรุ ที่เอียงให้ต้ งั ตรงได้ พระอิศวร จึง
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๒

ยก นางดาราเทวี ประทานให้เป็ นรางวัล โดยฝากนางมากับ พาลี แต่ พ ระนารายณ์ ไ ด้ท ้วงติ ง ว่า พาลี อาจ
ล่วงเกินนางเสี ยเองโดยไม่ให้แก่สุครี พ พาลีจึงตั้งคาสาบานว่าหากเก็บนางไว้เชยชมเอง ขอให้ถูกยิงด้วยศร
ของพระนารายณ์

เมื่อนั้น พระยาพาลีใจกล้า
ฟังพระนารายณ์กล่าววาจา ก้าเกล้าวันทาทูลไป
ซึ่งพระองค์ผทู้ รงฤทธา มีความกังขาสงสัย
จะขอถวายสัตย์สาบานไว้ ในใต้เบื้องบาทเจ้าโลกา
แม้ขา้ มิให้แก่นอ้ ง เอาไว้ร่วมห้องเสน่หา
ขอให้ศรศักดิ์พระจักรา ผลาญชีวติ ข้าวานร

แต่แล้วพาลีก็กลับคาสาบานของตน โดยเก็บนางดาราไว้เป็ นเมีย ไม่ยอมส่ งให้สุครี พ แต่สุครี พก็ไม่ได้

ต่อว่าอะไร เพราะเคารพรักในตัวพี่ชาย

ต่อมา ทศกัณฐ์ ซึ่ งได้ นางมณโฑ เป็ นรางวัลมาจากการดันเขาไกรลาสที่ทรุ ดให้ต้ งั ตรง ได้พากันเหาะ
ผ่านเมืองขีดขิน พาลีเห็นเหาะข้ามหัวตนก็โกรธ จึงเข้าไปต่อสู ้กบั ทศกัณฐ์ ทศกัณฐ์สู้ไม่ได้เพราะพาลีเคยได้
พรจากพระอิศวรว่าหากรบกับใครขอให้กาลังของ คู่ต่อสู ้ลดลงครึ่ งหนึ่ ง พาลี จึงแย่งนางมณโฑมาเป็ นเมีย
ของตนได้ จนนางมณโฑเกิดตั้งครรภ์ข้ ึน แต่ทศกัณฐ์เสี ยดายนางมณโฑจึงให้ ฤาษีโคบุตร อาจารย์ของตนมา
ของนางมณโฑคืนจาก ฤาษีองั คต อาจารย์ของพาลี พาลีขดั อาจารย์ไม่ได้จึงต้องส่ งนางมณโฑคืนแก่ทศกัณฐ์
โดยฤาษี อ ัง คตได้ผ่า ท้อ งนางมณโฑน าเอาทารกมาใส่ ใ นท้อ งแพะ และเกิ ด เป็ น องคต ในเวลาต่ อ มา
ทศกัณฐ์เคยคิดฆ่าองคต โดยแปลงกายเป็ นปูยกั ษ์ไปดักรอองคตลงเล่นน้ า แต่ถูกพาลีจบั ได้เสี ยก่อน ปู
จาแลงสู ้พาลีไม่ได้จึงถูกพาลีจบั มัด แล้วให้องคตลากเล่นอยู่ 7 วัน 7 คืน จึงปล่อยตัวไป

อยูม่ าวันหนึ่ งได้มีกระบืออันธพาลชื่ อ ทรพี ซึ่ งได้ฆ่าพ่อของตัวเองแล้วเที่ยวท้าทายเทวดาให้รบกับตัว

แต่ก็ไม่มีใครจะรบ ด้วย จนถึงกับไปท้าพระอิศวรรบ พระอิศวรได้บอกให้ทรพีไปท้าพาลีรบ ทรพีจึงมาท้า
ให้พาลีต่อสู ้กบั ตน พาลีรบกับทรพีอยูน่ านก็ไม่รู้แพ้รู้ชนะ จึงวางอุบายให้ไปรบกันในถ้ า โดยบอกกับสุ ครี พ
ไว้วา่ หากตนแพ้แก่ทรพี เลือดจะไหลออกมานอกถ้ าเป็ นเลือดสี จางซึ่ งเป็ นเลือดของตน ก็ให้สุครี พระดมพล
ลิ งเอาก้อนหิ นปิ ดปากถ้ าขังทรพีไว้ในถ้ า แต่ถา้ เลื อดที่ไหลออกมาข้นก็แสดงว่าเป็ นเลื อดควาย ไม่ตอ้ งปิ ด
ปากถ้ า

แม้นว่าพี่ต่อสู ้มนั เจ็ดวันไม่คืนราชฐาน

โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๓

ตัวเจ้าผูป้ รี ชาชาญ ไปดูที่ธารคีรี

ถ้าเลือดข้นนั้นเลือดมหิ งสา เลือดไหลเหลวมานั้นเลือดพี่
จงขับพวกพลโยธี ขนคีรีปิดปากถ้ าไว้

ในการต่อสู ้ปรากฏว่าทรพีเป็ นฝ่ ายแพ้ถูกพาลีฆ่าตาย หมู่เทวดาพากันดีใจดลบันดาลให้เกิดฝนตกเพื่อฉลอง

ชัยให้กบั พาลี แต่น้ าฝนนั้นกลับทาให้เลือดของทรพีสีจางลง สุ ครี พซึ่ งคอยอยูป่ ากถ้ าสาคัญผิดว่า พาลีถูกฆ่า
ตายจึงเอาหิ นปิ ดปากถ้ าไว้ เมื่อพาลีออกมาถึงปากถ้ าเห็นก้อนหิ นปิ ดอยูก่ ็โกรธ แผลงฤทธิ์ ทาลายก้อนหิ นที่
ปิ ดปากถ้ าออกมาได้ แล้วกล่าวหาว่าสุ ครี พคิดฆ่าตน แม้สุครี พจะชี้ แจงอย่างไรก็ไม่ฟัง สุ ครี พจึ งถูกขับไล่
ออกจากเมืองขีดขิน จนมาพบกับ หนุ มาน ซึ่ งเป็ นลูกของนางสวาหะ หรื อเป็ นหลานชายของตน ก็ได้พากัน
ไปเข้าเฝ้ าสวามิภกั ดิ์ต่อพระราม

ต่อมาพระรามได้มาช่วยสุ ครี พปราบพาลี เดิมทีน้ นั พระรามไม่ตอ้ งการฆ่าพาลี แต่ตอ้ งการให้พาลีพน้ จาก

การผิดคาสาบานที่ได้ให้ไว้กบั พระอิศวร โดยจะขอยิงศรให้โดนพาลี จนเป็ นรอยแผลเป็ นเล็กแค่เส้นผมผ่า
เจ็ดซี ก แต่พาลี หยิ่งทะนงในเกี ยรติของตน จึงยอมตายดี กว่ายอมมีรอยแผลเป็ น ดังนั้นพระรามจึงต้องแผลง
ศรสังหารพาลีจนสิ้ นชี พตามที่พาลีได้เคยสาบานไว้ แต่ก่อนตายพาลีได้สานึ กผิดแล้วฝากฝังสุ ครี พกับองคต
ไว้กบั พระราม จึงค่อยสิ้ นใจลง

เมื่อตายแล้ว พาลี ได้ไปบังเกิ ดเป็ นเทพบุ ตรบนสวรรค์ แต่ยงั มีบทบาทต่อเรื่ องรามเกี ยรติ์อีกคื อ ได้มา
ทาลายพิธีชุบหอกกบิลพัทของทศกัณฐ์ เพราะในสมัยมีชีวิตอยูน่ ้ นั พาลีเคยเอาชนะทศกัณฐ์มาได้หลายครั้ง
หลายครานัน่ เอง
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๔

สุ ครีพ (รามเกียรติ์)

กายสี แดงเสน ปากอ้ า ชฎายอดปั ด

เป็ นบุตรของ พระอาทิตย์ กับ นางกาลอัจนา เป็ นน้องร่ วมมารดากับ พาลี และเป็ นน้าของ หนุมาน

สุ ครี พเอารสไท้ ทินกร

สรวมชฎาอาภรณ์ เพริ ศพร้อม
อุปราชขีดขินนคร เอกอมาตย์ รวมแฮ
สี สคนธ์กลย้อม ชาติกลั้วสกลกาย
ฤาษีโคดม ผูท้ รงฤทธิ์ ได้เนรมิตนางกาลอัจนาขึ้นมาเป็ นคู่ชีวิต จนนางกาลอัจนาตั้งครรภ์และให้กาเนิ ด
ทารกหญิ งนามว่า นางสวาหะ ต่อมา พระอิ นทร์ ได้มาลอบเป็ นชู ้กบั นางกาลอัจนา เพื่อให้นางก่ อกาเนิ ด
ทหารเอกไว้ช่วย พระนารายณ์ ที่อวตารมาเป็ นพระรามเพื่อปราบยักษ์ ไม่นานนางกาลอัจนาก็ให้กาเนิ ดบุตร
ร่ างกายสี เขี ยวเหมื อนพระอิ นทร์ นามว่า พาลี ต่อมาพระอาทิ ตย์ก็ ต้ งั ใจจะสร้ า งทหารเอกให้ก ับพระราม
เช่นกัน จึงลอบมาสมสู่ กบั นางกาลอัจนา จนกาเนิ ดเป็ นทารกร่ างกายสี แดงเหมือนดวงอาทิตย์ นามว่าสุ ครี พ
นัน่ เอง
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๕

แต่ต่อมาเมื่อนางสวาหะบอกเป็ นนัยกับฤาษีโคดมว่าพาลีและสุ ครี พนั้นไม่ใช่ลูก ตน ฤาษีโคดมก็ได้ทา

พิธีเสี่ ยงทาย โดยจับลูกทั้งสามโยนลงน้ า หากใครเป็ นลูกตนให้วา่ ยกลับมาหา หากเป็ นลูกชูใ้ ห้วา่ ยไปอีกฝั่ง
แล้วขอให้กลายร่ างเป็ นลิง พาลีและสุ ครี พจึงกลายเป็ นลิงป่ าไป

ฝ่ ายพระอินทร์ เห็นลูกตนต้องเร่ ร่อนอยูใ่ นป่ าก็เกิดสงสาร จึงเนรมิตเมืองขีดขินขึ้นมา ให้พาลีเป็ นผูค้ รอง

เมือง และสุ ครี พเป็ นอุปราช

ครั้งหนึ่ ง รามสู ร กับ อรชุนเทพบุตร ได้ต่อสู ้กนั รามสู รจับอรชุ นฟาดเข้ากับเขาพระสุ เมรุ จนเขาเอียง
สุ ครี พอาสาเป็ นผูต้ ้ งั เขาให้ตรง โดยจับเอาพญานาคมาพันรอบเขา แล้วให้เหล่าเทพเทวดาช่ วยกันดึ ง สุ ครี พ
ตรงเข้าจี้สะดื อของพญานาค พญานาคสะดุ ง้ ขดตัวจนเขาพระสุ เมรุ เขยื้อน สุ ครี พจึงใช้บ่าดันจนเขาตั้งตรง

เร่ งให้เทพบุตรครุ ฑา ฉุดพวนนาคากระชากไป

จึ่งเอานิ้วชี้น้ นั จี้ลง ตรงสะดือนาคาพวนใหญ่
สะดุง้ พดขนดเข้าทันใจ พระสุ เมรุ ก็ไหวเขยื้อนมา

พระอิศวร พอพระทัยมาก จึงประทาน นางดาราเทวี ใส่ ผอบฝากพาลี มาให้สุครี พ พาลี รับมาแล้ว

สาบานว่าจะนาไปให้สุครี พ แม้นผิดคาสาบานขอให้ถูกยิงด้วยศรของพระนารายณ์ แต่เมื่อกลับมาถึงเมือง
ขีดขิน พาลีกลับไม่เก็บนางไว้เชยชมเสี ยเอง

อยู่มาวันหนึ่ งเกิ ดมีพญากระบือชื่ อ ทรพี มีฤทธิ์ กล้าแกร่ ง มาท้าพาลี รบ พาลี วางกลอุบายหลอกทรพี

เข้าไปรบในถ้ า แล้วสั่งสุ ครี พให้เฝ้ าหน้าถ้ าไว้ หากเห็นเลือดไหลออกมา เป็ นเลือดสี จางแสดงว่าเลือดนั้นเป็ น
เลือดพาลี ให้รีบนาหิ นมาปิ ดปากถ้ าขังทรพีไว้ แต่หากเลื อดเป็ นสี แดงเข้ม แสดงว่าเป็ นเลือดทรพี ก็ไม่ตอ้ ง
ปิ ดถ้ า

พาลี ต่อสู ้กบั ทรพีอยู่นานก็สามารถฆ่าทรพีลงได้ เหล่าทวยเทพเห็ นดังนั้นก็ร่วมแสดงความยินดี โดย

บันดาลให้ฝนตกลงมา แต่น้ าฝนนั้นเองได้ละลายเลือดของทรพีให้มีสีจางลง เมื่อสุ ครี พมาเห็นเข้าก็คิดว่าพาลี
ตายลงเสี ยแล้ว ก็เสี ยใจร่ าไห้เป็ นการใหญ่ แต่ก็รีบสั่งให้พลวานรนาหิ นมาปิ ดปากถ้ า

เห็นโลหิตไหลใสจาง จะข้นอย่างเลือดควายก็หาไม่
คิดว่าเชษฐาบรรลัย ตกใจก็ร่ าโศกา
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๖

ฝ่ ายพาลีออกมาปากถ้ าเห็นถูกปิ ดอยูก่ ็คิดว่าสุ ครี พต้องการฆ่าตน ก็โกรธทลายกองหิ นออกมาได้ แล้ว

ขับไล่สุครี พออกจากเมืองไป สุ ครี พรู ้วา่ ตนไม่ผดิ อีกทั้งยังนึกไปถึงเรื่ องที่ถูกแย่งนางดาราเทวี ก็แค้นพี่และ
เสี ยใจมาก

ทั้งกลัวทั้งแค้นแน่นวิญญาณ์ โศกาสะอื้นอาลัย
โอ้วา่ ตัวกูน้ ีสุจริ ต จะมีความผิดก็หาไม่

แต่ไม่รู้จะทาเช่นไร จะสู ้กบั พาลีก็ไม่กล้า เพราะรู ้วา่ พาลีได้พรจากพระอิศวรให้ใครที่ต่อสู ้ดว้ ยกาลังลดไป

ครึ่ งหนึ่ง จึงกลัวไม่กล้าสู ้ จนเมื่อสุ ครี พได้มาพบ พระราม จึงได้ขอให้พระรามช่วยสังหารพี่ชายที่เสี ยสัตย์
และไม่มีความยุติธรรม

ขุนกระบี่เสี ยสัตย์ปฏิญาณ ทาการทุจริ ตให้ผดิ ธรรม์

พระองค์ไวกูณฐ์ปางนี้ ควรฆ่าพาลีให้อาสัญ
ตามที่โทษผิดติดพัน ทรงธรรม์จงทราบบาทา

พระรามได้แผลงศรสังหารพาลี ดังที่พาลี ได้เคยให้สัตย์สาบานไว้กบั พระอิศวร ก่อนตายพาลีได้สานึ ก

ผิด จึงฝากฝังสุ ครี พและองคตบุตรของตนไว้รับใช้พระราม

สุ ครี พรับใช้พระรามในฐานะนายทหารชั้นผูใ้ หญ่ดว้ ยความจงรักภักดี มีส่วนร่ วมอยูใ่ นเหตุการณ์สาคัญๆ

หลายครั้ง เช่นเคยรับอาสาพระรามไปหักฉัตรที่ ทศกัณฐ์ กางบังแสงอาทิตย์ไม่ให้ส่องมาถึงกองทัพพระราม
ซึ่ งทาได้สาเร็ จ และมียงั อาจจะสังหารทศกัณฐ์ได้ แต่สุครี พก็ไม่ทาเกินคาสัง่ เจ้านาย

ขุนกระบี่จึงเอาเท้าขวา คว้าคับมงกุฎไว้ได้
ลอยอยูย่ งั พื้นนภาลัย แล้วร้องใยไพไอ้ขนุ มาร
เหวยเหวยดูก่อนทศพักตร์ ฮึกฮักอวดฤทธิ์ กล้าหาญ
กูใคร่ ตดั เศียรไอ้สาธารณ์ เกรงเกินโองการพระจักรี

อีกทั้งสุ ครี พยังมีความอาวุโส จนพระรามขอคาปรึ กษาหารื ออยูห่ ลายๆ ครั้ง เช่น เมื่อพระรามขอ
ความเห็นสุ ครี พในกรณี การทะเลาะวิวาทระหว่างหนุมานกับ นิลพัท สุ ครี พก็หาข้อยุติโดยเสนอให้นิลพัทไป
ดูแลเมืองขีดขินคอยส่ งเสบียง ส่ วนหนุมานทาหน้าที่ถมถนนข้ามมหาสมุทรไปยังกรุ งลงกา ทั้งสองจะได้ไม่
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๗

ต้องปะทะกันโดยตรงแต่สุครี พก็ถือว่าตนเองเก่ง มีพลังมาก จึงมีความอวดดีอยู่ จนครั้งหนึ่งถูก กุมภกรรณ

หลอกให้เสี ยกาลังด้วยการถอนต้นรังสุ ครี พที่มนั่ ใจในความสามารถของตนก็อวดดีจนคิดไม่ถึงว่าเป็ นอุบาย

เมื่อครั้งให้ยกฉัตรแก้ว เอ็งลืมไปแล้วฤายักษา
แต่พระเมรุ เอนทรุ ดลงมา ก็ยงั ว่ายกได้วอ่ งไว
สาอะไรกับรังในอุดร กูจะถอนเอามาไม่ได้
สุ ครี พถอนต้นรังจนเสี ยกาลังไป ทาให้กุมภกรรณจับตัวสุ ครี พไปได้ โชคยังดีที่หนุ มานตามมาช่ วยไว้ได้
ทันภายหลังเมื่อเสร็ จศึกกรุ งลงกา พระรามได้สถาปนาสุ ครี พเป็ น พระยาไวยวงศา ให้ครองเมืองขีดขิน โดยมี
องคตเป็ นอุปราช แต่เมื่อพระรามพลัดพลากจากนางสี ดา และต้องออกเดินป่ าอีกครั้งตามคาแนะนาของพิเภก
สุ ครี พก็ยอมทิง้ เมืองติดตามไปรับใช้พระรามในป่ าอีกครั้งหนึ่งด้วยความกตัญญูรู้คุณ
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๘

ทศกัณฐ์

กายสี เขียว 10 พักตร์ 20 กร ทรงมงกุฎชัย ลักษณะปากแสยะ ตาโพลง

ทศกัณฐ์สิบพักตร์ ข้ ึน เศียรตรี
ทรงมงกุฎชัยเขียวสี อาตม์ไท้
กรยีส่ ิ บพรศุลี ประสาทฤทธิ์ ยิง่ นา
ถอดจิตจากตนได้ ปิ่ นด้าวลงกา
อดีตชาติของทศกัณฐ์ คือ นนทุก เป็ นยักษ์ซ่ ึ งมีหน้าที่ลา้ งเท้าเทวดาและนางฟ้ าอยูเ่ ชิงบันไดขึ้นเขา
ไกรลาส นนทุกถูกเทวดาบางองค์กลัน่ แกล้งเขกศีรษะบ้าง ถอนผมบ้าง จนหัวล้าน จึงเข้าร้องเรี ยน พระอิศวร
พระอิศวรสงสารจึงประทานนิ้วเพชรให้มีฤทธิ์ ช้ ีไปที่ใครคนนั้นก็ตาย
นนทุกใช้นิ้วเพชรนั้นแก้แค้นเหล่าเทวดาล้มตายเป็ นจานวนมาก จน พระนารายณ์ ต้องแปลงกายเป็ น
นางฟ้ าชื่อ สุ วรรณอัปสร มาแกล้งสอนท่าราให้นนทุกทาตาม พระนารายณ์สอนท่านาคาม้วนหาง ชี้นิ้วไปที่
หน้าตัก นนทุกก็ทาตาม แต่นิ้วเพรชนั้นทาให้นนทุกขาหัก พระนารายณ์จึงคืนร่ างเดิม แล้วสังหารนนทุก แต่
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๙

ก่อนตายนนทุกได้ตดั พ้อพระนารายณ์วา่ มีสี่กร ตนมีเพียงสองกร จึงชนะตน พระนารายณ์จึงให้สัตย์วา่ ตนจะ

ไปเกิดเป็ นมนุษย์ธรรมดา มีสองมือ แต่จะตามไปปราบนนทุกที่ไปเกิดใหม่มีสิบหัว ยี่สิบมือ มีฤทธิ์ เหาะเหิ น
ได้ และมีอาวุธวิเศษต่างๆ นานา

ให้สิบเศียรสิ บพักตร์เกรี ยงไกร เหาะเหินเดินได้ในอัมพร

มีมือยีส่ ิ บซ้ายขวา ถือคทาอาวุธธนูศร

นนทุ กจึ ง มาเกิ ดเป็ นทศกัณฐ์ โอรสของ ท้าวลัสเตี ยน เจ้าผูค้ รองกรุ ง ลงกา กับ นางรั ชฎา ส่ วนพระ
นารายณ์ก็อวตารมาเป็ น พระราม โอรสของ ท้าวทศรถ กษัตริ ยแ์ ห่งกรุ งอโยธยา

ทศกัณฐ์มีนอ้ งร่ วมมารดา 6 ตน คือ กุมภกรรณ, พิเภก, ทูษฐ์, ขร, ตรี เศียร และ นางสามนักขา แต่มีพี่
ต่างมารดาอีก 4 ตน คือ กุเปรัน,ทัพนาสู ร, อัศธาดา และ มารัน

ทศกัณฐ์เป็ นยักษ์เจ้าชู ้ มีเมียเป็ นจานวนมากถึง 84,000 นาง เมหสี องค์แรกชื่อ นางกาลอัคคี เป็ นธิ ดา
พระยานาค มี บุ ตรด้วยกันชื่ อบรรลัย กัล ป์ ต่ อมาได้ นางมณโฑ เป็ นรางวัล จากพระอิ ศ วร ที่ ช่ ว ยดันเขา
ไกรลาสให้ต้ งั ตรงได้ มีบุตรด้วยกันชื่อ รณพักตร์ ที่ภายหลังได้ชื่อใหม่วา่ อินทรชิ ต และได้บุตรี ชื่อ นางสี ดา
แต่ทศกัณฐ์สงั่ ให้ใส่ ผอบลอยน้ าไปตั้งแต่แรกเกิด เพราะพิเภกทานายว่าเป็ นกาลกินี เกิดมาเพื่อล้างผลาญวงศ์
ยัก ษ์ หลัง จากนั้น ทศกัณ ฐ์ ย งั ได้ม เหสี อี ก มากมาย เช่ น สนมพัน ตน มี บุ ตรรวมกัน พัน ตนเรี ย กว่า สหัส
กุมาร และ สนมสิ บตน มีบุตรเรี ยกว่า สิ บรถ หรื อแม้แต่กบั สัตว์เดี ยรัจฉาน เช่ น ช้างและปลา ทศกัณฐ์ก็ยงั
แปลงกายไปสมสู่ ดว้ ย จนเกิ ดบุตรคือ ทศคีรีวนั และ ทศคีรีธร เกิ ดจากนางช้าง และ สุ พรรณมัจฉา เกิดจาก
นางปลา

ในวัย เด็ ก ทศกัณ ฐ์ ไ ด้ไ ปขอให้ ฤาษี โ คบุ ต ร ผูท้ รงฤทธิ์ ช่ ว ยถ่ า ยทอดวิ ช าความรู ้ ใ ห้ ทศกัณ ฐ์ ค อย
ปรนนิบตั ิอย่างอ่อนน้อมถ่อมตน ขยันเรี ยนและเรี ยนเก่งจนเป็ นที่โปรดปรานของฤาษีโคบุตร

ตั้งจิตปรนนิบตั ิพระอาจารย์ เรี ยนวิชาการเป็ นนิจไป

ว่องไวในที่ธนูศร ชานาญกรยิงแม่นหาผิดไม่
ทั้งไตรเพทเวทย์มนตร์ สิ่งใด ก็จาได้ดว้ ยไวปั ญญา

แต่เมื่อมีความรู ้ในการรบแล้ว กลับหลงผิดคิดว่าตนเก่ง ใช้ความรู ้น้ นั ไปในทางที่ผิด กลายเป็ นยักษ์อนั ธพาล

เช่น เข้าไปทาลายสวนของ พระอรชุน จนเกิดการต่อสู ้กนั เดือดร้อนถึงฤาษีโคบุตรต้องรี บมาขอชี วิตทศกัณฐ์
ไว้ ครั้งหนึ่ งเขาไกรลาสเกิดเอียงทรุ ด ทศกัณฐ์รับอาสาดันเขาไกรลาสให้ตรง พระอิศวรจึงประทานของ
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๑๐

รางวัลให้ตามที่ทศกัณฐ์ขอ ทศกัณฐ์กาเริ บถึงขนาดขอ พระอุมา พระมเหสี ของพระอิศวรมาเป็ นรางวัล พระ

อิ ศวรจาเป็ นต้องให้ตามสัญญา แต่พระนารายณ์ ได้ทาอุ บายหลอกให้ทศกัณฐ์นาพระอุ มาไปแลกกับนาง
มณโฑมาแทน ระหว่างพานางมณโฑเหาะกลับกรุ งลงกาก็ผา่ นเมืองขีดขิน พาลี ซึ่ งเป็ นเจ้าเมืองขีดขิน เห็ น
ทศกัณฐ์อุ้มนางมณโฑเหาะข้ามหัวตนเองก็โกรธ ตรงเข้าต่ อสู ้ กนั ปรากฏว่าทศกัณฐ์แพ้ พาลี จึง แย่งนาง
มณโฑเอาไปเป็ นชายา ต่อมาทศกัณฐ์เกิดเสี ยดายนางมณโฑมาก กุมภกรรณและพิเภกจึงไปหาฤาษีโคบุตรผู ้
เป็ นอาจารย์ของทศกัณฐ์ เพื่อขอให้ช่วยทวงนางมณโฑคืนจากพาลี ฤาษีโคบุตรจึงไปทวงจากฤาษีองั คต ผู้
เป็ นอาจารย์ของพาลี พาลีจาต้องยอมพระอาจารย์ แต่ขณะนั้นนางมณโฑเกิดตั้งครรภ์กบั พาลีแล้ว ฤาษีองั คต
จึงต้องผ่าท้องนางนาเอาทารกไปใส่ ไว้ในท้องแพะแทน

ทารกที่อยูใ่ นท้องแพะถื อกาเนิ ดออกมามีชื่อว่า องคต ซึ่ งทศกัณฐ์บงั เกิดความเจ็บแค้นอยากจะฆ่าให้

ตาย จึงแปลงกายเป็ นปูยกั ษ์หมายจะฆ่าองคตขณะอาบน้ า แต่พาลี ได้ใช้ตาข่ายขวางและจับทศกัณฐ์ได้ จึ ง
นามามัดให้องคตลากเล่นถึง 7 วัน แล้วค่อยปล่อยตัวไป

ทศกัณฐ์เสี ยใจว่ามีฝีมือสู ้คนอื่นไม่ได้จึงขอให้ฤาษีโคบุตรถอดดวงใจใส่ กล่อง เก็บไว้ เพื่อจะได้อยูย่ ง

คงกระพัน เมื่อทศกัณฐ์สาเร็ จวิชาถอดดวงใจ ทาให้ยิ่งกาเริ บเสิ บสาน ไล่ฆ่ากุเรปั น ซึ่ งเป็ นพี่ชายของตน เพื่อ
แย่งบุษบกแก้ว

แต่ถอดดวงจิตจากอินทรี ย ์ มีใจองอาจอหังการ์
ให้คิดอิจฉาอาธรรม์ แก่กุเรปั นเชษฐา
ว่าองค์สมเด็จพระบิดา ยกมหาบุษบกให้ไป
ตัวกูก็ทรงสิ ทธิ ศกั ดิ์ จะโหมหักชิงชัยมาให้ได้

กุเรปั นสู ้ไม่ได้ก็หนีไปพึ่งพระอิศวร พระอิศวรจึงตัดงาช้างทรง ขว้างไปปั กอกทศกัณฐ์ และสาปให้ติด

อยู่ อ ย่ า งนั้ น ไปจนตาย ทศกัณ ฐ์ ต้อ งขอให้ พระวิ ษ ณุ ก รรม เลื่ อ ยงาออกให้ เ สมอกับ หน้ า อกแล้ ว ท า
เครื่ องประดับปิ ดไว้

วันหนึ่งทศกัณฐ์อยากออกไปเที่ยวป่ าจึงสั่งให้ ชิวหา สามีของนางสามนักขาเฝ้ ากรุ งลงกาไว้ ชิวหาเฝ้ า

เมืองอยู่หลายวันก็เกิดง่วงนอนจึงเนรมิตกายให้ใหญ่โต แลบลิ้นปิ ดเมืองลงกาไว้แล้วหลับไป เมื่อทศกัณฐ์
กลับ มาถึ ง เห็ น เมื อ งถู ก ปิ ดมิ ด คิ ด ว่ า ถู ก ข้า ศึ ก โจมตี จึ ง เอาจัก รขว้า งถู ก ลิ้ น ชิ ว หาขาดถึ ง แก่ ค วามตาย
เมื่อสามีตาย นางสามนักขาเกิ ดว้าเหว่ใจจึงออกไปเที่ยวป่ าจนได้พบกับพระราม นางสามนักขาลุ่ ม
หลงในความงามของพระรามมาก จนเข้าตบตีนางสี ดาด้วยความริ ษยา จึงถูก พระลักษมณ์ ลงโทษด้วยการ
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๑๑

ตัดหู ตดั จมูกแล้วปล่อยกลับไป นางจึงนาความมาแจ้งแก่ทศกัณฐ์ว่านางสี ดาชายาของพระรามมีความงาม

มาก จนทศกัณฐ์เกิ ดหลงรักนางสี ดา และสั่งให้ มารี ศ แปลงเป็ นกวางทองไปล่อพระรามและพระลักษมณ์
ออกจากอาศรม แล้วทศกัณฐ์ก็เข้าไปลักพาตัวนางสี ดามาไว้ยงั กรุ งลงกา

ฝ่ ายพระรามทราบข่าวทศกัณฐ์ลกั พาตัวนางสี ดาจาก นกสดายุ ก็ได้ส่ง หนุ มาน มาสื บเรื่ องราวพร้อมทั้งแจ้ง
ข่าวให้นางสี ดาทราบ หนุมานใช้กลอุบายเผากรุ งลงกาจนวอดวาย ทศกัณฐ์ตอ้ งขอให้พระวิศนุ กรรมเนรมิตร
กรุ งลงกาขึ้นใหม่

พิเภกพยายามเตือนสติให้ทศกัณฐ์ส่งนางสี ดาคืนแก่พระราม แต่ทศกัณฐ์ก็ไม่เชื่ อฟั ง อีกทั้งยังโกรธจน

ขับ ไล่ พิ เภกออกจากเมื อง ในที่ สุ ดพิ เภกก็ ไ ด้ม าเข้า กับ ฝ่ ายพระราม เพราะความอยุติธ รรมของทศกัณ ฐ์
แม้ ท ศกั ณ ฐ์ จ ะเข้ า ใกล้ น างสี ดาไม่ ไ ด้ เพราะพระบารมี ข องพระนารายณ์ ป กป้ องนางสี ดาอยู่

เดชะด้วยโพธิสมภาร พระมารดาโลกดวงสมร
พระยายักษ์เข้าใกล้บงั อร ให้ร้อนฤาทัยดัง่ ไฟกัลป์
สิ บเศียรเพียงแตกทาลาย ด้วยเดชนารายณ์รังสรรค์

แต่ทศกัณฐ์ก็ลุ่มหลงนางสี ดาจนถึงกับไม่เป็ นอันกินอันนอน ไม่วา่ นางสี ดาจะด่าทออย่างไรก็ไม่โกรธ กลับ

ยิง่ รักมากขึ้นจนถึงขนาดยอมเสี ยเกียรติกษัตริ ยก์ ม้ กราบขอให้นางสี ดาใยดีตนบ้าง

ได้ฟังถ้อยคานางสี ดา เปรี ยบเปรยด่าว่าไม่อาลัย

ยิง่ แสนพิศวาสในน้ าเสี ยง เพราะเพรี ยงไม่มีที่เปรี ยบได้
ยิง่ ฟังยิง่ เพลินจาเริ ญใจ ที่ในรู ปรสวาที
กราบลงแล้วกล่าวสุ นทร เจ้างามงอนจาเริ ญสวาทพี่

ทศกัณฐ์มีพฤติกรรมชอบใช้กลอุบายหลอกลวงเพื่อตัดกาลังศัตรู เช่น ปลอมเป็ นฤาษีเพื่อไปยุให้พระราม

คลางแคลงใจต่อพิเภกและชักชวนให้พระรามเลิก ทัพกลับแต่ไม่สาเร็ จ จึงใช้ให้ นางเบญกาย บุตรี ของพิเภก
แปลงกายเป็ นนางสี ดาตายลอยน้ าไปให้พระรามเห็นจะได้ยกทัพกลับ แต่ก็ถูกจับพิรุธได้เสี ยก่อน ในคราวที่
พระรามจองถนนข้ามมาเกาะลงกา ทศกัณฐ์ก็ได้ใช้นางสุ พรรณมัจฉา บุตรี ของตนพาบริ วารปลาไปช่ วยกัน
ทาลายถนน แต่หนุมานก็ลงไปพบและได้นางสุ พรรณมัจฉาเป็ นเมีย ทศกัณฐ์จึงสั่งให้ ภานุราช เนรมิตป่ าดัก
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๑๒

รอให้กองทัพพระรามเดิ นมาถึ งแล้วให้พลิ กคว่าแผ่นดินฆ่าให้ตายให้ หมด แต่ภานุ ราชก็ถูกหนุ มานฆ่าตาย

ทศกัณฐ์จึงให้ยกฉัตรวิเศษขึ้นบังแสงอาทิตย์ให้ทพั ของพระรามมองอะไรไม่เห็น พระรามจึงส่ ง สุ ครี พ ไป
หักฉัตรได้สาเร็ จ

ทศกัณฐ์ยงั ไม่จนด้วยอุบาย ก็สงั่ ให้ ไมยราพ ไปสะกดทัพพระรามให้หลับไหล แล้วจับพระรามไปขังไว้

ที่เมืองบาดาลแต่ถูกหนุ มานตามลงไปช่วยแก้และฆ่าไมยราพตายเมื่อใช้อุบายไม่สาเร็ จ ทศกัณฐ์ก็ยงั ไม่ออก
ศึกเอง แต่ใช้ให้กุมภกรรณออกไปต่อสู ้หลายครั้ง จนกุมภกรรณถูกพระรามฆ่าตาย ทศกัณฐ์ก็ยงั ใช้อินทรชิ ต
บุตรของตนไปออกรบแทนอีก จนอินทรชิตต้องศรของพระลักษมณ์คอขาดกลางอากาศ

เมื่อญาติพี่นอ้ งใกล้ชิดถูกฆ่าตายหมดแล้ว ทศกัณฐ์ก็หนั ไปพึ่งสหาย โดยเชิญ มูลพลัม มาช่วยรบ สหัส

เดชะ พี่ชายของมูลพลัมก็ตามมาด้วย แต่ก็ตอ้ งถูกหนุ มานฆ่าตาย จากนั้นทศกัณฐ์ได้ไปเชิ ญ แสงอาทิตย์ ให้
มาช่วยรบ แต่แสงอาทิตย์ก็ถูกพระรามฆ่าตายอีกเช่นกัน

ทศกัณฐ์ทาพิธีอุโมงค์เพื่อชุ บตัวให้แข็งแกร่ งเป็ นเพชร ซึ่ งต้องบาเพ็ญขันติ ห้ามโกรธ หนุมานและพวก

จึงไปจับนางมณโฑมาหยอกปล้ าต่อหน้า จนทศกัณฐ์โกรธและเสี ยพิธี

ทศกัณฐ์ใช้ให้ สัทธาสู ร กับ วิรุณจาบัง เข้ารบกับหนุ มาน แต่ก็ถูกหนุ มานฆ่าตายทั้งคู่ ทศกัณฐ์จึงเชิ ญ

ท้าวมาลี วราช ผูเ้ ป็ นปู่ ของตนซึ่ งได้รับพรจากพระอิ ศวรให้มีวาจาสิ ทธิ์ มาสาปแช่ งพระราม โดยใส่ ร้า ย
พระรามต่างๆ นานา

วันหนึ่งหลานไปเที่ยวประพาส รุ กขชาติตามเชิงคีรีศรี
พบนางในกลางพาลี มีนามสี ดาอรไท
ไร้ท้ งั บิตุเรศมารดร คู่ครองบังอรหามีไม่
ตัวข้าเมตตารับมาไว้ ให้อยูใ่ นสวนอุทยาน
นานมาลักษณ์รามทั้งสองคน คุมกระบี่ร้ ี พลทวยหาญ
จอมถนนข้ามฝั่งชลธาร ว่าเป็ นผัวเยาวมาลย์สีดา
แต่ทา้ วมาลีวราชเป็ นผูท้ รงความยุติธรรมไต่สวนแล้วตัดสิ นให้ทศกัณฐ์ส่งนางสี ดาคืนแก่พระราม
ทศกัณฐ์ก็ไม่ยอมคืนท้าวมาลีวราชจึงสาปแช่ งให้ทศกัณฐ์ตายด้วยศรของพระราม ทศกัณฐ์ทาพิธีชุบหอก
กบิลพัทแต่ไม่สาเร็ จเพราะพาลีซ่ ึ งตายไปเกิดเป็ นเทพบุตรอยูบ่ นสวรรค์ได้ลงมาทาลายพิธี
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๑๓

ต่อมาหนุ มานกับองคตทาอุบายมาสวามิภกั ดิ์ทศกัณฐ์ ทศกัณฐ์ก็หลงเชื่ อถึงกับรับเป็ นบุตรบุญธรรม

และแต่งตั้งหนุ มานเป็ นถึ งอุปราชกรุ งลงกา มอบทรัพย์สมบัติให้มากมาย โดยไม่ได้เฉลี ยวใจว่าจะถูกอุบาย
หนุมานและองคตยอมทาดีกบั ทศกัณฐ์จนหลอกเอากล่องดวงใจของทศกัณฐ์มาจากฤาษี โคบุตรได้สาเร็ จ

ในศึกครั้งสุ ดท้าย ทศกัณฐ์ตอ้ งออกสู ้รบด้วยตนเอง พระรามได้แผลงศรถูกทศกัณฐ์พร้อมกับหนุ มานได้

ขยี้กล่องดวงใจที่ขโมยมา ทศกัณฐ์จึงถึงแก่ความตายในที่สุด แต่ก่อนตายทศกัณฐ์ได้สานึ กผิด และสั่งสอน
พิเภกไม่ให้เอาเยีย่ งอย่างตน

พระลักษมณ์

กายสี ทอง 1 พักตร์ 2 กร ทรงมงกุฎยอดเดิ นหน ในอดี ตชาติ พระลักษมณ์ คือสังข์และ

บัลลังก์นาคของ พระนารายณ์ เป็ นอาวุธและที่ประทับคู่พระทัยของพระองค์ ซึ่ งถูกส่ งลงมาเกิ ดเป็ นพระ
ลักษมณ์เพื่อให้ช่วยพระนารายณ์อวตารในร่ าง พระราม ปราบยักษ์ ดังนั้นพระลักษมณ์ จึงมีความจงรักภักดี
และอยูข่ า้ งกายพระรามมาโดยตลอดตั้งแต่กาเนิด

พระลักษมณ์ เกิ ดจาก ท้าวทศรถ กับ นางสมุทรเทวี มีน้องร่ วมพระบิ ดาพระมารดาคือ พระสัตรุ ด มี
พระรามและ พระพรต เป็ นพี่ต่างพระมารดา เมื่อพระอัยกา (ตา) ของพระพรตขอพระพรตไปช่วยดูแลเมือง
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๑๔

ไกยเกษตั้งแต่วยั เยาว์ ท้าวทศรถก็ให้พระสัตรุ ดไปกับพระพรตด้วย พระลักษมณ์จึงต้องอยูก่ บั พระรามเพียง 2

องค์ต้ งั แต่เล็ก ทาให้ท้ งั สองรักและรู ้ใจกันเป็ นอย่างดี
ต่อมาเมื่อพระรามและพระลักษมณ์เจริ ญวัยเข้าสู่ วยั หนุ่ม ท้าวชนกจักรวรรดิ กษัตริ ยก์ รุ งมิถิลา ได้จดั ให้
มีการยกศรเลื อกคู่ หากผูใ้ ดยกศรรัตนธนูซ่ ึ งเป็ นศรคู่บา้ นคู่เมืองของชาวมิถิลาขึ้นได้ ก็จะได้ นางสี ดา บุตร
บุญธรรมของท้าวชนกจักรวรรดิไปครอง ผูก้ ล้าจากทัว่ ทุกสารทิศล้วนมาลองยกศรแต่ก็ยกไม่ข้ ึน พระรามจึง
ให้พระลักษมณ์ไปลองยก พระลักษมณ์ลองจับดูก็รู้วา่ ศรเขยื้อน คงยกได้แน่ แต่ดว้ ยความกตัญญูต่อพระราม
ผูเ้ ป็ นพี่ จึงไม่ยก ปล่อยให้พระรามเป็ นผูย้ กศรและได้นางสี ดาไปครอง เมื่อพระลักษมณ์ รู้ว่าพระรามต้อง
ออกบวชเป็ นฤาษีอยูใ่ นป่ าถึง 14 ปี ตามคาขอร้องของ นางไกยเกษี พระมารดาของพระพรต เพื่อที่พระพรต
จะได้ครองกรุ งอโยธยาต่อจากท้าวทศรถ พระลักษมณ์ก็โกรธและจะไปแก้แค้นนางไกยเกษีแทนพระราม
จะยกลูกมันผูน้ อ้ ง ให้ข้ ึนครองเมืองก็เป็ นได้
อิจฉาทรลักษณ์จงั ไร กูจะฆ่าให้มว้ ยชีวี
ว่าพลางขึ้นศิลปลองฤทธิ์ เสี ยงสนัน่ ครรชิ ตทุกราศี
แต่ พ ระรามได้ห้า มเอาไว้พ ระลัก ษมณ์ จึ ง ตัด สิ น ใจบวชตามพระรามทัน ที เพื่ อ จะได้ค อยดู แ ล
ปรนนิบตั ิพระรามยามอยูใ่ นป่ า แม้พระรามจะห้ามอย่างไรก็ไม่ฟัง ดังนั้นพระราม พระลักษมณ์ และนางสี ดา
จึงออกเดินป่ าไปด้วยกัน
ภักดีปรนนิบตั ิพระพี่ยา กับนางสี ดาดวงจันทร์
ดัง่ องค์บิตุเรศชนนี ไม่มีรังเกียจเดียจฉันท์
เที่ยวหาผลไม้เผือกมัน เป็ นนิจทุกวันเวลา
ในด้านการสู ้รบ พระลักษมณ์ก็เก่งกล้าสามารถไม่แพ้ใคร แม้จะเคยพลาดพลั้งจนถูกหอกโมกขศักดิ์
ของ กุมภกรรณ ศรนาคบาศของ อินทรชิ ต และหอกกบิลพัทของ ทศกัณฐ์ ทาร้ายจนเกือบเอาชีวิตไม่รอดถึง
3 ครั้ง 3 หน แต่พระลักษมณ์ก็เป็ นผูส้ ังหาร อินทรชิ ตผูท้ ี่เคยรบชนะพระอินทร์ สังหาร มูลพลัม ผูม้ ีฤทธิ์ เดช
ปราบทัว่ ไตรจักร สังหาร ทศคีรีวนั และ ทศคีรีธร ลูกของทศกัณฐ์ที่เกิดจากนางช้าง
ภายหลังเมื่อพระรามปราบทศกัณฐ์ลงได้ก็ยกกองทัพกลับไปครองกรุ งอโยธยาพระรามพิจารณา
บาเหน็จรางวัลตามความดีความชอบของแต่ละคนแล้ว รับสัง่ ว่าจะยกเมืองโรมคัลให้พระลักษมณ์ไปครอง
แต่พระลักษมณ์ก็ไม่อยากไปกลับต้องการอยูป่ รนนิบตั ิพระรามที่กรุ งอโยธยาดังเดิม
ถึงจะมีสมบัติพสั ถาน โอฬารดัง่ ดาวดึงส์สวรรค์
ประกอบด้วยสนมกานัล แสนหมื่นหกพันอนงค์ใน
แม้นไกลเบื้องบาทพระจักรี เรานี้ หาเจตนาไม่
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๑๕

ต่อมาพระรามเกิดระแวงนางสี ดา และโกรธหาว่าวาดรู ปทศกัณฐ์ไว้ดูเล่น จึงสั่งให้พระลักษมณ์นา

นางไปสังหารแล้วแหวะเอาหัวใจนางกลับมาให้ดู พระลักษมณ์ตกใจมาก แต่เห็นพระรามยังโกรธอยู่ สุ ดที่
จะห้ามได้ จึงต้องรับคาสั่งแล้วพานางสี ดาเข้าไปในป่ า พระลักษมณ์น้ นั เทิดทูนนางสี ดาดุจดัง่ มารดาของตน
อีกทั้งนางสี ดาก็กาลังตั้งครรภ์กบั พระรามอยูด่ ว้ ย จึงคิดจะปล่อยนางไป
เชิญเสด็จไปตามเวลา ตัวข้าจะคืนธานี
จะเบี่ยงบ่ายกราบทูลพระทรงฤทธิ์ ถึงผิดก็จะรับใส่ เกศี
จะแทนคุณพระพี่นางด้วยภักดี มิได้มีอาลัยแก่ชีวนั
พระอินทร์ เห็นเหตุการณ์ก็กลัวว่าพระลักษมณ์จะถูกพระรามลงโทษ จึงเนรมิตกวางขึ้นมาตัวหนึ่ ง ให้นอน
ตายอยู่ริม ทางที่ พ ระลัก ษมณ์ ก าลัง จะมาถึ ง พระลัก ษมณ์ เห็ น กวางนั้นนอนตายจึ ง แหวะเอาหัวใจไปให้
พระรามแล้วบอกว่าเป็ นหัวใจของนางสี ดา ภายหลังพระรามได้แต่งตั้งพระลักษมณ์ เป็ นกษัตริ ยค์ รองเมือง
โรมคัล
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๑๖

นางสี ดา

กายสี นวลจันทร์ ทรงมงกุฎกษัตริ ย์

นางสี ดานี้ คื อ พระลัก ษมี ชายาของ พระนารายณ์ ถู ก ส่ ง ลงมาเกิ ดเป็ นคู่ ข อง พระราม หรื อพระ
นารายณ์ อวตารนัน่ เอง นางสี ดาเป็ นตัวละครสาคัญมากของเรื่ องรามเกี ยรติ์ เพราะนางเป็ นต้นเหตุที่ทาให้
พระรามกับทศกัณฐ์ตอ้ งทาสงครามล้างผลาญกัน

ระหว่างที่ ฤาษีกไลโกฏ ประกอบพิธีหุงข้าวทิพย์ เพื่อขอบุตรให้กบั ท้าวทศรถ นั้น นางมณโฑ มเหสี

ของ ทศกัณฐ์ ได้กลิ่นหอมของข้าว ก็เกิดอยากกินมากจนทศกัณฐ์ตอ้ งสั่งให้ กากนาสู ร แปลงกายเป็ นกาไป
ขโมยข้าวทิพย์น้ นั มาได้ครึ่ งก้อน นางมณโฑกินข้าวทิพย์น้ นั แล้วก็ต้ งั ครรภ์ข้ ึน และเกิดเป็ นนางสี ดา

เป็ นบุตรี ศรี ศุภลักษณ์เลิศ งามประเสริ ฐดัง่ นางในไตรจักร

ผิวพรรณนวลละอองผ่องพักตร์ ผิดสุ ริยวงศ์ยกั ษ์ในลงกา
นางนั้นร้องขึ้นว่าผลาญราพณ์ สามคาบปรากฏถ้วนหน้า
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๑๗

แต่องค์บิตุเรศมารดา ไม่ได้ยนิ วาจานางนงลักษณ์

เมื่อแรกเกิดนางสี ดาร้ องออกมาว่า "ผลาญราพณ์ " ถึง 3 ครั้ง พิเภกจึงทานายดวงชะตาของนางว่า จะเกิดมา

เพื่อผลาญเหล่ า ยักษ์ ทศกัณฐ์จึง สั่งให้นานางสี ดาไปใส่ ผอบลอยน้ า บัง เอิ ญ ฤาษี ชนก (อดี ตคื อท้าวชนก
จักรวรรดิ กษัตริ ยแ์ ห่งกรุ งมิถิลา) มาพบเข้าจึงนามาชุบเลี้ยง โดยฝังดินฝาก พระแม่ธรณี ไว้

เวลาผ่านไป 16 ปี ฤาษีชนกเกิดเบื่อหน่ายต่อเพศฤษี จึงกลับมาปกครองกรุ งมิถิลาดังเดิม และได้ทาการไถ

ผอบนางสี ดาขึ้นมาจากดิน แล้วตั้งชื่ อให้วา่ สี ดา ที่แปลว่าเกิ ดจากรอยไถ นางสี ดานี้ เป็ นหญิงสาวที่สวยงาม
กว่าใครทั้งหมด จนแม้ ท้าวมาลีวราช ผูท้ รงอุเบกขายังกล่าวชม

เมื่อนั้น ท้าวมาลีวราชรังสรรค์
เห็นนางสี ดาวิลาวัณย์ งามดัง่ ดวงจันทร์ ไม่ราคี
มาตรแม้นถึงองค์พระอุมา นางสุ ชาดาโฉมศรี
นางสุ จริ ตาเทวี สุ นนั ทานารี อรทัย
ทั้งสุ ธรรมานงคราญ จะเปรี ยบปานเยาวมาลย์ก็ไม่ได้
ทัว่ สวรรค์ช้ นั ฟ้ าสุ ราลัย ไกลกันกับโฉมนางสี ดา
กระนี้แลฤาทศกัณฐ์ จะไม่ผกู พันเสน่หา
พาโคตรวงศ์ในลงกา แสนสุ รโยธาวายปราณ

หลังจากที่ทา้ วชนกจักรวรรดิได้กลับไปครองมิถิลานคร ก็ได้ป่าวประกาศเชิ ญกษัตริ ยจ์ ากเมืองต่างๆ มา

ประลองยกศรรัตนธนู ศรคู่บา้ นคู่เมืองมิถิลา โดยถ้าใครสามารถยกศรขึ้นได้ก็จะให้อภิเษกกับนางสี ดา ซึ่ งใน
ที่สุดพระรามก็เป็ นผูท้ ี่สามารถยกได้สาเร็ จ และได้อภิเษกกับนางสี ดา

ต่ อมานางสี ดาได้ติดตามพระรามออกบวช จนกระทัง่ ถู ก ทศกัณฐ์ วางกลอุ บ ายมาลัก พาตัวไปจาก

พระราม นางสี ดาถูกทศกัณฐ์กกั ขังไว้ในสวนแห่งกรุ งลงกา มีความเสี ยใจถึงกับคิดผูกคอตาย แต่ หนุ มาน ได้
แอบเข้ามาแจ้งข่าวการติดตามของพระรามให้นางทราบได้ทนั นางจึงรอพระรามยกทัพมาช่วยอยูท่ ี่นนั่

แม้นางสี ดาจะอยู่ในวังของทศกัณฐ์เป็ นเวลานาน แต่นางก็ยงั ซื่ อสัตย์ต่อพระราม ไม่ยอมเสี ยเกียรติตก

เป็ นของทศกัณฐ์ ไม่วา่ จะถูกข่มขู่หรื อเกลี้ยกล่อมด้วยวิธีใดก็ตาม อีกทั้งนางยังด่าทอทศกัณฐ์อย่างโกรธแค้น
จนทศกัณฐ์ไม่สามารถแตะต้องตัวนางได้

กูคือมารดาสุ รารักษ์ ไตรจักรประณตบทศรี

โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๑๘

มิใช่หญิงร้ายอัปรี ย ์ จะยินดีดว้ ยอ้ายสาธาณ์

มาตรแม้นถึงตายจะไว้ยศ ให้ปรากฏไปทัว่ ทิศาน

นางสี ดาเคยถูกผูอ้ ื่นแปลงกายเป็ นนางถึง 2 ครั้ง ครั้งแรกคือ นางเบญกาย บุตรี ของ พิเภก แปลงเป็ นนางสี ดา
ตายลอยน้ าไปให้พระรามเห็น เพื่อให้พระรามเสี ยใจจนยกทัพกลับกรุ งอโยธยา แต่ถูกหนุ มานจับได้เสี ยก่อน
ส่ วนครั้งที่ 2 คือ นางสุ ขาจาร ที่ถูก อินทรชิ ต สั่งให้แปลงเป็ นนางสี ดาแล้วทากลลวงนาไปฆ่าต่อหน้า พระ
ลักษมณ์ ในระหว่างสงคราม

เมื่อเสร็ จศึกกรุ งลงกาแล้ว นางสี ดาได้กลับไปอยูก่ บั พระราม ณ กรุ งอโยธา แต่เคราะห์ร้ายของนางยังไม่

หมดสิ้ น โดย นางอดูล ที่เคยเป็ นบริ วารของทศกัณฐ์ได้คิดหาทางแก้แค้นแทนนาย จึงแปลงกายเป็ นมนุ ษย์เข้า
มาสมัครเป็ นนางกานัลของนางสี ดา แล้วใช้อุบายหลอกให้นางสี ดาเขียนภาพทศกัณฐ์ให้ดู และนางอดูลเข้า
ไปสิ ง ในภาพนั้นจนไม่ส ามรถลบภาพได้ เมื่ อพระรามมาเห็ นภาพทศกัณฐ์ก็ โกรธ คิ ดว่านางสี ดามี ใจรั ก
ทศกัณฐ์จึงเขียนภาพไว้ดู

แม้นางสี ดาจะแสดงความบริ สุ ท ธิ์ โดยการลุ ย ไฟก็ ไ ม่ อาจท าให้พ ระรามคลายโกรธ จึ ง สั่ ง ให้พ ระ
ลักษมณ์นานางไปประหารชี วิต แต่พระลักษมณ์ไม่ยอมฆ่านาง นางกลัวพระรามจะลงโทษพระลักษมณ์ จึง
เร่ งให้ลงมือโดยที่ไม่กลัวความตายแม้แต่นอ้ ย

พ่อจะไปเฝ้ าองค์พระทรงฤทธิ์ จะได้ดวงชีวติ ที่ไหนให้

มาล่วงรับสั่งพระภูวไนย โพยภัยจะมีแก่นอ้ งยา
ซึ่งเจ้าเมตตาการุ ญ พระคุณอยูพ่ ี่เป็ นหนักหนา
ไม่ขอทนทุกข์เวทนา เร่ งฆ่าเสี ยเถิดบัดนี้

แต่สุดท้ายนางสี ดาก็ตอ้ งยอมหนี เข้าป่ าไป เพราะเป็ นห่ วงลูกในครรภ์ที่เกิดกับพระราม นางสี ดาได้ไป
อาศัยอยูก่ บั ฤาษีวชั มฤค ในป่ า ต่อมาไม่นานก็ได้ประสู ติโอรสให้ชื่อว่า พระมงกุฎ

อยูม่ าวันหนึ่งนางสี ดาได้ฝากโอรสไว้กบั ฤาษี เพื่อตนจะไปท่าน้ า แต่ระหว่างทางได้เจอกับแม่ลิงตัวหนึ่ ง

ที่ให้ลูกเกาะหลังอยู่ นางก็ตาหนิ แม่ลิงด้วยความเป็ นห่ วงที่กลัวลูกลิงจะตกลงมา แม่ลิงกลับย้อนนางสี ดาว่า
นางเองที่ไม่ห่วงลูก กลับฝากลูกไว้กบั ฤาษีแล้วออกมาแต่เพียงลาพัง

ส่ วนนางเป็ นคนเฉาโฉด กลับมาติโทษผูอ้ ื่นเล่า

เจ้าอีกประมาทใจเบา เอาลูกทิ้งไว้ในกุฎี
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๑๙

ดาบสหลับตาภาวนาอยู่ แม้นหมู่มฤคเสื อสี ห์

กัดกินก็จะสิ้ นชีวี เสี ยทีที่อุม้ ท้องมา

นางสี ดาได้ฟังก็นึกสะท้อนใจ จึงรี บกลับมาพาโอรสไปด้วยในขณะที่ฤาษีกาลังเข้าฌานอยู่ จนเมื่อฤาษี

ลืมตาตื่นขึ้นมาไม่เห็นกุมารก็ตกใจเกรงว่านางสี ดาจะมาต่อว่าตน จึงได้เตรี ยมเนรมิตกุมารขึ้นอีกคนหนึ่งให้
มีลกั ษณะเหมือนพระมงกุฎทุกประการ แต่นางสี ดากลับมาทันเสี ยก่อนจึงรู ้ความจริ ง แต่นางสี ดาก็ได้ขอให้
ฤาษีทาพิธีต่อเพื่อเนรมิตกุมารอีกคนหนึ่งขึ้นมาเป็ น เพื่อนเล่นกับพระมงกุฎ แล้วตั้งชื่ อกุมารที่ชุบชีวิตขึ้นมา
ใหม่วา่ พระลบ
ต่อมาเมื่อพระรามได้พบกับพระมงกุฎ และรู ้วา่ เป็ นพ่อลูกกันแล้ว พระรามจึงได้พาสองกุมารกลับกรุ งอ
โยธยา ส่ วนนางสี ดายังมีความแค้นเคืองพระรามอยูจ่ ึงยังไม่ยอมกลับ แม้พระรามจะสานึกในความผิดของ
ตนยอมงอนง้อเท่าใดนางสี ดาก็ไม่ใจอ่อน พระรามจึงต้องทาอุบายเป็ นตาย แล้วให้หนุ มานมาเชิญนางสี ดาไป
ร่ วมทาศพ นางสี ดาเสี ยใจมากจนยอมตามหนุมานกลับไป แต่เมื่อรู ้วา่ ตนถูกหลอกก็โกรธพระรามจนถึงกลับ
หนีไปอยูย่ งั เมืองบาดาลร้อนถึง พระอิศวร ต้องทรงเป็ นตัวกลางช่วยไกล่เกลี่ยให้ และจัดพิธีอภิเษกให้ใหม่
อย่างสมเกียรติ ทั้งสองจึงยอมคืนดีกนั
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๒๐

พระพรต

กายสี แดงชาด 1 พักตร์ 2 กร ทรงมงกุฎยอดเดินหน

แต่เดิมพระพรตคือจักรแก้วของ พระนารายณ์ ที่ถูกส่ งลงมาเกิดเพื่อให้ช่วย พระราม หรื อพระนารายณ์

อวตารปราบมาร กาเนิ ดเป็ นบุ ตรของ ท้าวทศรถ กับ นางไกยเกษี มีพี่ต่างมารดาคื อพระราม และน้องต่าง
มารดาคือ พระลักษมณ์ และ พระสัตรุ ด

ในวัยเด็กพระพรตต้องเดิ นทางไปช่ วยดูแลเมืองไกยเกษของผูเ้ ป็ นตา แม้จะไม่อยากจากมารดาทั้งสาม

และพี่นอ้ งทุกคน แต่ก็จาเป็ นต้องทาตามคาสัง่ ของท้าวทศรถ

จะจากสามสมเด็จพระชนนี ทั้งพระจักรี พี่ยา

กับองค์พระลักษณ์พระสัตรุ ด ผูเ้ ป็ นวรนุชเสน่หา
พระปิ ตุรงค์จงทรงพระเมตตา สุ ดปั ญญาที่จะจากกัน
พระพรตเดินทางมาอยูเ่ มืองไกยเกษพร้อมกับพระสัตรุ ดตั้งแต่เด็ก จึงไม่ได้สนิ ทสนมกับพระรามและ
พระลักษมณ์มากนัก แต่พระพรตก็จงรักภักดีกบั พระรามอย่างมาก ดังจะเห็นได้เมื่อนางไกยเกษีมารดาของ
ตน อาศัยคาสัญญาที่ทา้ วทศรถเคยให้กบั นางไว้วา่ หากขอสิ่ งใดจะประทานให้ ตั้งเงื่อนไขให้ทา้ วทศรถมอบ
ราชสมบัติให้กบั พระพรตแทนพระรามอย่างที่ทา้ วทศรถ ตั้งพระทัยไว้ พร้อมทั้งให้พระรามออกบวชเป็ น
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๒๑

ฤาษีอยูใ่ นป่ าเป็ นเวลา 14 ปี จนเป็ นเหตุให้ทา้ วทศรถเสี ยพระทัยถึงกับสิ้ นพระชนม์ลง พระพรตทราบข่าวนี้ก็
โกรธนางไกยเกษีจนเกือบพลั้งมือฆ่านาง

เมื่อนั้น พระพรตผูม้ ีปรี ชาหาญ

ทิง้ พระขรรค์แล้วกล่าวพจมาน เหวยอีสาธารณ์ใจฉกรรจ์
นี่หากว่าเป็ นพระมารดา หาไม่ชีวาจะอาสัญ
ไม่ขอเห็นหน้าคนอาธรรม์ พระหุ นหันขับไล่ไม่ปรานี
พระพรตเห็นกับความถูกต้องมากกว่าความเป็ นแม่ จึงขับไล่นางไกยเกษีออกไปให้พน้ หน้า แล้วตาม
ไปอ้อนวอนพระรามให้กลับมาครองเมือง แต่พระรามยืนยันจะทาตามคาสัตย์ของพระบิดาจึงไม่ยอมกลับ
พระพรตหมดสิ้ นหนทาง จึงขอฉลองพระบาท (รองเท้า) ของพระรามกลับมาตั้งเป็ นสัญลักษณ์แทนองค์
พระราม ให้ปกครองกรุ งอโยธยา ส่ วนพระพรตออกไปสร้างเมืองใหม่ชื่อเมืองประจันตคามบุรีอยูน่ อกกรุ งอ
โยธยา

น้องดัง่ หิ่ งห้อยน้อยแสง ไม่ควรตาแหน่งพระสุ ริยฉาน

จะขอฉลองบาทพระอวตาร ไปไว้ในสถานศวรรยา
ต่างองค์พระทรงจักรภุช เป็ นจอมเมืองมงกุฎแหล่งหล้า
จึ่งจะรับรักษาภารา ไว้ท่าเสด็จพระจักรี
แม้นสิ บสี่ ปีพระไม่กลับ น้องกับพระสัตรุ ดเรื องศรี
จะขอถวายชีวี เข้ากองอัคคีมรณา
ครั้นครบกาหนด 14 ปี พระพรตเห็นว่าพระรามยังไม่กลับมาก็คิดว่าพระรามสิ้ นพระชนม์แล้ว จึง
เสี ยใจมาก และจะทาพิธีเดินเข้ากองไฟดังที่ได้ให้คาสัญญาไว้ เคราะห์ดีที่ หนุมาน มาแจ้งข่าวพระรามชนะ
ศึกและกาลังเดินทางกลับมาได้ทนั เวลา
เมื่อพระรามกลับมาครองเมืองแล้ว พระพรตก็อยูช่ ่วยพระรามปกครองบ้านเมืองเป็ นอย่างดี ครั้งหนึ่ง
ที่เกิดเรื่ องเข้าใจผิดจนหนุมานต่อสู ้กบั พระมงกุฎ บุตรของพระราม แล้วหนุมานถูกจับตัวได้ พระพรตก็เข้า
ช่วยเหลือออกมาและสามารถจับพระมงกุฎไว้ได้ ในการทาศึกลงกาครั้งที่สอง พระพรตก็เป็ นผูน้ าทัพไป
ต่อสู ้ สามารถฆ่า ท้าวจักรวรรดิ และ ไพนาสุ ริวงศ์ ได้สาเร็ จ
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๒๒

ทศคีรีวัน,ทศคีรีธร

กายสี เขียว ตาโพลง ปากขบ แต่ มีจมูกเหมือนช้ างมงกุฎกาบไผ่

เป็ นบุตรสองพี่นอ้ งของ ทศกัณฐ์ กับนางช้างพัง ทศคีรีธรขี่มา้ ผ่านดา ส่ วนทศคีรีวนั ขี่มา้ ผ่านขาว

......โอรสคชกับท้าว ทศกัณฐ์
นามทศคีรีวนั ออกอ้าง
มงกุฎกาบไผ่พรรณ เขียวสด
งวงงอกออกเช่นช้าง ส่ อเชื้อหัสดี
......บุตรกลีเกิดกับท้าว จอมลง กาเอย
นามคชคีรีธรทรง ฤทาธิ์ ร้าย
หงส์ดินผ่องผิวมง กุฎกาบ ไผ่แฮ
นาสิ กเป็ นงวงคล้าย เงื่อนเค้าชนนี
ท้าวอัศกรรณ มาราสู ร ได้ขอทศคีรีวนั กับคีรีธรไปเลี้ยงไว้ที่เมืองคุรัมตั้งแต่เล็กๆ ต่อมาทั้งสองเกิด
คิดถึงทศกัณฐ์ซ่ ึ งเป็ นบิดา จึงไปเยีย่ มที่กรุ งลงกา และได้ช่วยทศกัณฐ์ทาศึก โดยออกรบกับ พระลักษมณ์ แต่
ถูกศรพระลักษมณ์ยงิ จนเสี ยชีวติ ทั้งคู่
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๒๓

นางกาลอัจนา

กายสี นวลจันทร์ ทรงมงกุฎกษัตริ ย์

ท้าวโคดม กษัตริ ยเ์ มืองสาเกตไม่มีบุตรจึงได้อออกบวชเป็ นฤาษีนานถึง 2,000 ปี หนวดเครายาว

จนมีนกกระจาบผัวเมียมาอาศัยทารัง วันหนึ่งนกตัวผูอ้ อกไปหาอาหารในดอกบัวจนมืด เมื่อดอกบัวหุ บจึงทา
ให้นกไม่สามารถกลับรังได้ ครั้นรุ่ งเช้าเมื่อดอกบัวบานนกตัวผูก้ ็รีบบินกลับรัง แต่นกตัวเมียโกรธเพราะคิด
ว่านกตัวผูไ้ ปหลงนกอื่น แม้ว่านกตัวผูจ้ ะอธิ บายอย่างไรก็ไม่เชื่ อจึงสาบานว่าขอให้บาปทั้งหลายของพระ
ฤาษีจงตกแก่ตน พระฤาษีได้ฟังดังนั้นก็เกิ ดความสงสัยว่าตนมีบาปอะไร จึงถามนกไป นกอธิ บายว่า บาป
ของฤาษีน้ นั มีเพราะไม่มีบุตรสื บสกุล ฤาษีจึงทาพิธีก่อกองไฟให้เกิดเป็ นนางกาลอัจนาขึ้นมา

งามล้ านางเทพอัปสร อรชรอ้อนแอ้นดังเลขา

โฉมเฉลาเยาวลักษณ์จาเริ ญตา คล้ายพระอุมาเทวี
จึ่งให้นามนาฏนุชนงคราญ ชื่อกาลอัจนามารศรี
พระดาบสออกจากพิธี ด้วยความยินดีพน้ คิด
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๒๔

ฤาษีโคดม อยูก่ ินกับนางกาลอัจนาจนเกิดบุตรชื่อ นางสวาหะ ต่อมา พระอินทร์ ต้องการบุตร

เพื่อให้ไปช่วย พระราม (พระนารายณ์อวตาร) รบกับ ทศกัณฐ์ จึงแปลงกายมาเป็ นชูก้ บั นางกาลอัจนาและเกิด
บุตรชื่อ พาลี และ พระอาทิตย์ ก็แปลงกายมาเป็ นชูก้ บั นางกาลอัจนาจนเกิดบุตรชื่อ สุ ครี พ ซึ่ งฤาษีโคดมไม่รู้
ความจริ ง วันหนึ่งฤาษีโคดมพาลูกทั้งสามไปอาบน้ าที่แม่น้ า โดยอุม้ สุ ครี พลูกคนเล็กไว้ แล้วจูงพาลี ส่ วน
นางสวาหะปล่อยให้เดินตามมาเอง นางสวาหะน้อยใจจึงพูดขึ้นว่า ทีลูกคนอื่นเอามาอุม้ ส่ วนลูกตัวให้เดินเอง
ฤาษีมีความสงสัยจึงไต่ถาม และทาพิธีเสี่ ยงทาย โดยโยนลูกทั้ง 3 ลงแม่น้ า หากเป็ นลูกตนจริ งให้วา่ ยกลับมา
แต่หากเป็ นลูกชูใ้ ห้วา่ ยไปอีกฝั่งหนึ่งแล้วกลายเป็ นลิงไป ปรากฏว่ามีนางสวาหะคนเดียวเท่านั้นที่วา่ ยกลับมา
ส่ วนพาลีและสุ ครี พกลายเป็ นลิงวิง่ เข้าป่ าไป

ฤาษีโกรธนางกาลอัจนามากจึงสาบให้กลายเป็ นหิ น รอให้ทหารพระรามนาไปทิ้งทะเลเพื่อทาถนนไป

กรุ งลงกาส่ วนนางกาลอัจนาแค้นลูกสาวที่เล่าความจริ งให้ฤาษีฟัง จึงสาปนางสวาหะให้ยนื ขาเดียวกินลมจน
มีลูกเป็ นลิงจึงจะพ้นคาสาป
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๒๕

องคต

กายสี เขียว ปากหุบ ทรงมงกุฎสามกลีบ

เป็ นบุตรของ พาลี กับ นางมณโฑ

นามขุนกระบี่น้ ี องคตเสมอนอ
กากาศราชเอารส ฤทธิ์ ล้ า
สี เขียวดุจมรกต มงกุฎกลีบ สามแฮ
เถลิงยศอุปราชค้ า เขตด้าวขีดขิน

การกาเนิดขององคตค่อนข้างพิสดาร คือเมื่อพาลีสามารถแย่งนางมณโฑมาจาก ทศกัณฐ์ ได้แล้ว ก็สม

สู่ จนเกิ ดตั้ง ครรภ์ แต่ ฤาษี โคบุ ตรผูเ้ ป็ นอาจารย์ข องทศกัณฐ์ไ ด้ม าทวงนางมณโฑจาก ฤาษี องั คต ผูเ้ ป็ น
อาจารย์ของพาลี ซึ่ งพาลี ไม่อาจจะขัดได้ ฤาษีองั คตจึงต้องผ่าท้องนางมณโฑ แล้วเอาทารกไปใส่ ทอ้ งแพะ
เมื่อครบกาหนดคลอดจึงผ่าท้องแพะนาทารกนั้นออกมา ซึ่ งทารกนั้นก็คือองคตนัน่ เอง
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๒๖

เมื่อเล็กๆ องคตเกือบถูกทศกัณฐ์ฆ่าตาย โดยทศกัณฐ์แปลงกายเป็ นปูยกั ษ์หมายฆ่าองคตขณะลงเล่น

น้ า แต่พาลีจบั ตัวปูปลอมได้เสี ยก่อนแล้วนามาให้องคตลากเล่น 7 วัน จึงปล่อยตัวไป

องคตเป็ นผูฆ้ ่า ยักษ์ปักหลัน่ เสนายักษ์เมืองลงกา และเป็ นทูตไปเจรจาทวง นางสี ดา จากทศกัณฐ์ ซึ่ งครั้งนั้น
องคตไม่ยอมนัง่ ต่ากว่าทศกัณฐ์จึงใช้หางของตนเป็ นบัลลังก์สูงเท่าของทศกัณฐ์

ยืนอยูก่ ลางหมู่เสนายักษ์ จะเกรงท้าวทศพักตร์ ก็หาไม่

จึงม้วนหางต่างอาสน์อาไพ บังให้สูงเทียมอสุ รี

ทศกัณฐ์รู้วา่ พระราม เป็ นผูส้ ังหารพาลี บิดาขององคต จึงแกล้งด่าองคตที่ไม่รู้คุณพ่อ มาจงรักภักดีกบั

คนที่ฆ่าพ่อของตน แต่องคตก็แก้แทนพระรามว่าที่พาลีตอ้ งตายเป็ นเพราะผิดคาสาบานที่ได้ให้กบั พระอิศวร
เมื่อครั้งอดีต แม้พระรามจะเสนอหนทางแก้ไขให้แล้ว แต่พาลีก็หยิ่งในเกียรติจึงเลือกที่จะตายเอง ก่อนที่จะ
สิ้ นใจพาลีก็ยงั ฝากฝังองคตไว้กบั พระราม ดังนั้นการรับใช้พระรามจึงเป็ นการสนองความต้องการของพาลี
แล้ว

ใช่จะประสงค์จานงมา ฆ่าบิดากูกห็ าไม่

เหตุดว้ ยทาผิดติดตัวไว้ โทษใหญ่แต่ดึกดาบรรพ์
สาบานว่าให้ตอ้ งศร พระสี่ กรธิราชรังสรรค์
พระองค์จะประทานชีวนั แต่ให้มีสาคัญในกายา
หากบิตุเรศกูสู้ตาย มิให้แผลพานกายเท่าเกศา
องคตได้ร่วมกับ หนุ มาน แปลงเป็ นกาจิกสุ นขั เน่ า เพื่อทาลายพิธีลบั หอกโมกขศักดิ์ ของ กุมภกรรณ
องคตยังเป็ นผูล้ วงเอาแว่นวิเศษจาก แสงอาทิตย์ ทาให้แสงอาทิตย์ตอ้ งพ่ายแพ้ในสงคราม และร่ วมกับหนุ
มานลวงเอากล่องดวงใจของทศกัณฐ์จากฤาษีโคบุตรไปทาลาย จนทาให้ทศกัณฐ์ไม่อยูย่ งคงกระพันอีกต่อไป
เมื่อสิ้ นศึกกรุ งลงกาแล้ว พระรามได้แต่งตั้งองคตเป็ น พระยาอินทรอนุภาพ อุปราชเมืองขีดขิน
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๒๗

นิลพัท

พญาวานร ศีรษะล้ าน กายสี นา้ รั ก (ดาสนิท) มีเขีย้ วแก้ วเช่ นเดียวกับหนุมาน เป็ นบุตรของ พระกาล และ
เป็ นบุตรบุญธรรมของ ท้าวมหาชมพูเจ้า ผูค้ รองเมืองชมพู

ขุนพานเรศนี้ นิลพัท นามเนอ

คือบุตรพระกาลชัด สื บเชื้อ
น้ ารักเทียบสี จดั สิ บแปด มงกุฎแฮ
เป็ นเผ่าชาพูเกื้อ เกิดด้วยเดชราม
นิ ลพัทเป็ นพญาวานรที่ มีฤทธิ์ แกร่ งกล้ามาก ไม่ยอมไหว้ใครเว้นไว้แต่ พระอิ ศวร และ พระนารายณ์
เท่านั้น ครั้นเมื่ อ หนุ มาน ได้สะกดจับท้าวมหาชมพู (ผูเ้ ป็ นพันธมิตรของเมืองขีด ขิน) มาเฝ้ า พระราม นั้น
นิ ลพัทได้ตามมาและแปลงเป็ นแมลงวันจะเข้าช่วยแก้ทา้ วมหาชมพู จนเมื่อรู ้วา่ พระรามเป็ นพระนารายณ์จึง
ยอมสวามิภกั ดิ์ แต่ก็มีความผูกใจเจ็บหนุ มานมาตลอดเวลา จนครั้งที่พระรามให้พลลิงจองถนนข้ามไปกรุ ง
ลงกา หนุมานกับนิลพัทได้เกิดการวิวาท แต่ไม่มีใครแพ้ใครชนะ พระรามโกรธมากสั่งภาคทัณฑ์โดยให้หนุ
มานเป็ นผูจ้ องถนนให้สาเร็ จ ส่ วนนิลพัทให้ไปครองเมืองขีดขินมีหน้าที่ส่งเสบียงอาหาร จนเมื่อเกิดศึกลงกา
ครั้งที่สอง นิ ลพัทอาสาเป็ นทัพหน้าให้แก่ พระพรต และ พระสัตรุ ด ได้แสดงความสามารถโดยทอดตัวเป็ น
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๒๘

สะพานให้กองทัพข้ามไปตีเมืองลงกา และได้ฆ่า นนทสู ร กับ นนทการ ด้วยนิ ลพัทร่ วมกับ อสุ รผัด ฆ่า มาร
กระบิล ตาย และได้ทาลายพิธีชุบกระบองของ ท้าวไวยตาล โดยฆ่าท้าวไวยตาลได้สาเร็ จเมื่อเสร็ จศึกแล้ว
นิลพัทได้รับการแต่งตั้งเป็ น พระยาอภัยพัทวงศ์ ตาแหน่งอุปราชเมืองชมพู

สุ พรรณมัจฉา

กายสี นวลจันทร์ ท่ อนบนเป็ นมนุษย์ ท่ อนล่ างเป็ นปลา

เป็ นบุตรของ ทศกัณฐ์ กับนางปลา

แสดงรู ปนาเรศ สุ พรรณมัจ ฉาเฮย

ผิวเทียมทองอุบตั ิ ผ่องพ้น
ธิดาทศเศียรกษัตริ ย ์ มาตุเรศ ปลาแฮ
ที่ลกั คาบศิลาล้น สมุทรครั้งถมถนน
ครั้งเมื่อ พระราม จะยกทัพข้ามมหาสมุทรมาตีเมืองลงกานั้น ได้ให้ หนุมาน กับ นิลพัท พาพลวานรเอา
หิ นมากองทาถนนข้ามมหาสมุทร ฝ่ ายทศกัณฐ์รู้ข่าวจึงขอให้นางสุ พรรณมัจฉาบุตรของตนซึ่ งเกิ ดจากนาง
ปลา พาบริ วารปลาไปคาบก้อนหิ นของฝ่ ายพระรามไปทิ้งเสี ย ทาให้การถมถนนไม่สาเร็ จ หนุ มานมีความ
สงสัยจึงได้ดาน้ าลงไปใต้สมุทรก็พบฝูงปลากาลังขนหิ น โดยมีนางสุ พรรณมัจฉาเป็ นหัวหน้า หนุ มานมีความ
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๒๙

โกรธแค้นจึงชักตรี ออกไล่ฆ่านางสุ พรรณมัจฉา แต่ในที่สุดหนุมานก็กลับเปลี่ยนเป็ นเกิดความรักต่อนางและ

ได้นางสุ พรรณมัจฉา เป็ นเมีย

เมื่อนั้น นวลนางสุ พรรณมัจฉา

ได้ร่วมรสรักภิรมยา กับวายุบุตรวุฒิไกร
อิบแอบแนบชิดพิศวง งวยงงด้วยความพิศมัย
แสนรักแสนสวาทจะขาดใจ อรทัยลืมกลัวพระบิดา
ลืมเล่นในท้องชลธาร ลืมฝูงบริ วารมัจฉา
ลืมอายลืมองค์กลั ยา เสน่หาเพิ่มพ้นพันทวี

นางสุ พรรณมัจฉาจึงเลิกล้มการทาลายถนนแล้วพาบริ วารกลับไป ต่อมานางเกิดตั้งครรภ์และคลอด

บุตรมีลกั ษณะเป็ นลิงเหมือนหนุมาน แต่มีหางเป็ นปลา ให้ชื่อว่า มัจฉานุ แต่เนื่ องจากนางเกรงว่าทศกัณฐ์จะรู ้
จึงไปทิ้งมัจฉานุไว้ที่ชายหาด ซึ่ งต่อมา ไมยราพ ได้นาไปเลี้ยงเป็ นบุตรบุญธรรม
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๓๐

มัจฉานุ

กายสี ขาว ปากอ้ า สวมมาลัยทอง เช่ นเดียวกับหนุมาน แต่ มีหางเป็ นปลา

เป็ นบุตรของ หนุมาน กับ นางสุ พรรณมัจฉา เกิดขึ้นเมื่อครั้งหนุมานทาถนนข้ามมหาสมุทรไปกรุ งลงกา

และ ทศกัณฐ์ ได้ใช้ให้นางสุ พรรณมัจฉาพาบริ วารปลาไปขนหิ นทาลายถนนของหนุ มาน หนุ มานจึงลงน้ ามา
ทาให้พบกับนางสุ พรรณมัจฉา และได้เสี ยกันจนนางตั้งครรภ์

นางสุ พรรณมัจฉาให้กาเนิ ดบุตรมีลกั ษณะตัวเป็ นลิ งเผือกเหมือนหนุ มาน แต่มีหางเป็ นปลาเหมือนแม่

ซึ่ งนางได้สารอกไว้ที่ชายหาด และเล่าถึงลักษณะของหนุมานผูเ้ ป็ นพ่อให้ฟัง แล้วนางก็จากไป เนื่ องจากกลัว
ทศกัณฐ์จะรู้เรื่ อง ไมยราพ เจ้าเมืองบาดาล ซึ่ งขึ้นมาพบมัจฉานุ จึงได้นาไปเลี้ ยงเป็ นบุตรบุญธรรม ให้ทา
หน้าที่เฝ้ าสระทางเข้าเมืองบาดาล

ต่อมาหนุมานได้มาช่วย พระราม ซึ่ งถูกไมยราพสะกดตัวมาไว้ที่เมืองบาดาล จึงเกิดต่อสู ้กบั มัจฉานุ แต่

ไม่แพ้ชนะกัน ทาให้เกิดความสงสัยและซักถามที่มา จึงรู ้วา่ เป็ นพ่อลูกกัน ทาให้หนุ มานสามารถเข้าเมืองได้
และฆ่าไมยราพในที่ สุดเมื่ อเสร็ จศึ กลงกาครั้ งที่ สอง พระรามได้ตดั หางที่ เป็ นปลาของมัจฉานุ ออก และ
แต่งตั้งให้เป็ นอุปราชเมืองบาดาล
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๓๑

ไมยราพ

กายสี ม่วงอ่ อน 1 พักตร์ 2 กร มงกุฎกนก ปากขบ ตาจระเข้ อาวุธได้ แก่ กล้ องยาสะกดและกระบอง
เป็ นบุตรของ มหายมยักษ์ ซึ่ งเป็ นญาติกบั ทศกัณฐ์ ไมยราพเป็ นศิษย์ของ ฤาษีสุเมธ มีมนต์สะกดทัพโดยการ
เป่ ากล้อง มีความคงทนอาวุธ และถอดดวงใจใส่ ไว้ในตัวแมลงภู่ มีฤทธิ์ มากจนได้ครองเมืองบาดาล ไมยราพ
มีนอ้ งชื่อ นางพิรากวน

สิ รูปไมยราพเจ้า กรุ งบา ดาลแฮ

สี ม่วงอ่อนอสุ รา ฤทธิ์ แกล้ว
เป็ นโอรสมหา ยมยักษ์ นั้นนอ
ทรงมงกุฎนกแพร้ว เผ่าพ้องพรหมินทร์
ไมยราพพบ มัจฉานุ (ลู กหนุ มานกับนางสุ พรรณมัจฉา) ถูกทิ้งอยู่ริมหาด จึงรับมาเลี้ ยงเป็ นบุตรบุ ญ
ธรรมต่อมาทศกัณฐ์ได้ขอร้ องให้ไมยราพช่ วยใช้มนต์สะกดทัพ พระราม และจับพระรามมาขังไว้ในเมือง
บาดาล ระหว่ า งนั้น ไมยราพเกิ ด ฝั น ประหลาด โหรท านายว่า ไวยวิก บุ ต รของนางพิ ร ากวนจะได้ข้ ึ น
ครองราชย์แทนตน จึงบังเกิ ดความโกรธจับไวยวิกขังคุ กไว้ และจะให้ฆ่าพร้ อมกับพระราม พอดี กบั ที่ หนุ
มาน ตามมาช่ วยพระราม นางพิรากวนจึงหาทางช่ วยให้หนุ มานเข้าเมืองบาดาลได้ ไมยราพได้รบกับหนุ
มานโดยออกอุบายผลัดกันตีดว้ ยต้นตาลแต่ไม่มีใครตาย นางพิรากวนจึงบอกความลับแก่หนุมาน

หนุมานจึงใช้เท้าหนึ่งเหยียบอกไมยราพ และเนรมิตตัวเอามือไปจับแมลงภู่มาขยี้ตายคามือ ไมยราพจึง

ถึงแก่ความตาย
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๓๒

สหัสเดชะ

กายสี ขาว 1,000 พักตร์ 2,000 กร หน้ า 5 ชั้ น ปากแสยะ ตาโพลง ทรงมงกุฎชั ย มี อาวุธที่ สาคัญคื อ
ตระบองชี ้ต้นตายชี ้ปลายเป็ น

เป็ นเจ้าเมื องปางตาล มี หน้าถึ งพันหน้า ร่ างกายใหญ่โตน่ าเกรงขาม มี น้องชายชื่ อ มูลพลัม และเป็ น
เพื่อนรั กกับ ทศกัณฐ์ จึงไปช่ วยทศกัณฐ์รบกับกองทัพ พระราม พร้ อมมูลพลัม โดยขึ้ นรถรบที่ มีขนาดม
โหราฬขนาดที่ขนนางกานัลไปได้ถึงห้าร้อยนาง

เห็นสหัสเดชะฤทธิรงค์ ทรงรถอยูก่ ลางพลขันธ์

กายใหญ่ดงั เขาอัศกรรณ พักตร์ น้ นั ถึงพันพักตรา
ฟันเขียวเขี้ยวขาวช่วงโชติ ยาวออกนอกโอษฐ์ยกั ษา
ตาแดงดังแสงสุ ริยา สองพันหัตถากุมอาวุธ
ฝูงลิงในกองทัพพระรามมองเห็นสหัสเดชะก็เกิดความเกรงกลัวพากันหนีจา้ ระหวัน่ สหัสเดชะจึงยกทัพ
กลับ ปล่อยให้มูลพลัมออกไปรบกับ พระลักษมณ์ และสามารถพุ่งหอกไปถูกพระลักษมณ์ แต่ในที่สุดมูล
พลัมก็ถูกศรของพระลักษมณ์ถึงแก่ความตายสหัสเดชะยกพลออกรบแก้แค้น แต่ หนุ มาน แปลงกายเป็ นลิ ง
เล็กชื่ อ สังขวานร มาลวงถามถึ งฤทธิ์ และอาวุธของสหัสเดชะ และหลอกเอากระบองวิเศษชี้ ตน้ ตายชี้ ปลาย
เป็ นของสหัสเดชะไปถือไว้ แล้วสาแดงกายเป็ น 4 หน้า 8 กร สู งเท่า พระพรหม หักกระบองนั้นทิ้ง

หนุ มานรบกับสหัสเดชะ สหัสเดชะสู ้ไม่ได้จึงยกภูเขาทุ่ม หนุ มานเอาหางมัดสหัสเดชะยกมาเฝ้ าพระราม

หมู่ไพร่ พลวานรเห็นก็เยาะเย้ยเป็ นการใหญ่ แล้วหนุมานก็ใช้ตรี ตดั ศีรษะของสหัสเดชะ
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๓๓

ท้ าวมาลีวราช

มีกายสี ขาว เป็ นพรหมสี่ หน้ า บางครั้ งเรี ยกว่ า มาลีวคั คพรหมเป็ นเจ้าแห่งเทพคนธรรพ์อาศัยอยูใ่ นเขายอดฟ้ า
และเป็ นพี่ชายของ ท้าวจตุรพักตร์ ครั้งหนึ่งได้เห็น พระอิศวร ประทานคทาเพชรและให้พรแก่ อสู รพรหม ว่า
ไม่ให้แพ้แก่ใคร ท้าวมาลีวราชจึงเกรงว่า อสู รพรหมซึ่ งเป็ นอสู รพาล จะนาอานาจนี้ไปทาลายล้างโลกได้ จึง
ทูลขอให้พระอิศวรประทานพระขรรค์แก่ ท้าวอัชบาล และให้มีฤทธิ์ ปราบคทาของอสู รพรหมได้ พระอิศวร
เล็งเห็นว่า ท้าวมาลีวราชตั้งอยูใ่ นความยุติธรรมจึงประทานพรให้มีวาจาศักดิ์สิทธิ์

ครั้ นเมื่ อ ทศกัณ ฐ์ ท าสงครามกับ พระราม ได้สู ญ เสี ย ญาติ บ ริ ว ารจานวนมาก จึ ง คิ ดหาทางใส่ ร้า ย
พระรามแก่ทา้ วมาลีวราชผูเ้ ป็ นปู่ เพื่อให้ทาการสาปแช่งพระราม แต่ทา้ วมาลีวราชไม่เชื่ อ จึงให้มีการพิสูจน์
ความจริ ง และเรี ยกทั้งสองฝ่ ายรวมทั้ง นางสี ดา คนกลางมาตัดสิ น ในที่สุดก็ไต่สวนได้วา่ ทศกัณฐ์เป็ นฝ่ ายผิด
พระรามเป็ นฝ่ ายถูก โดยมีทวยเทพเทวดาเป็ นสักขีพยาน ท้าวมาลีวราชสั่งให้ทศกัณฐ์คืนนางสี ดาแก่พระราม
แต่ทศกัณฐ์กไ็ ม่ยอมกระทาตาม ท้าวมาลีวราชจึงโกรธและสาปแช่งให้ทศกัณฐ์เสี ยชีวติ ด้วยศรของพระราม

เมื่อมึงพอใจทรลักษณ์ ไม่รักสุ ริยวงศ์ยกั ษี

ขอให้วบิ ตั ิอปั รี ย ์ อย่ามีสิ่งซึ่ งสถาวร
มาตรแม้จะออกต่อยุทธ์ ให้ตายด้วยอาวุธแสงศร
ขององค์พระรามสี่ กร พ่ายแพ้ฤทธิ รอนทุกวันไป
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๓๔

สั ทธาสู ร

กายสี หงเสน 1 พักตร์ 2 กร ปากขบ ตาจระเข้ ทรงมงกุฎจีบ

เป็ นเจ้าเมืองอัสดงค์ และเป็ นเพื่อนรักกับ ทศกัณฐ์ เคยยกทัพออกรบกับ พระราม แต่ถูก หนุ มาน วาง
อุบายหลอกถามฤทธิ์ เดช โดยแปลงกายเป็ นลิงป่ ามาเยาะเย้ยว่าจะมีฤทธิ์ สู ้พระราม พระลักษมณ์ ได้อย่างไร

เมื่อนั้น ท้าวสัทธาสู รยักษี

ได้ฟังจึงตอบวาที เหวยไอ้กระลีจะหลอกใคร
มึงเป็ นเดียรัจฉานมาลบหลู่ ไม่รู้จกั กูฤาไฉน
ลือนามขามทัว่ ภพไตร ว่าได้พระเวทพรหมินทร์

สัทธาสู รอวดว่ามีเวทมนตร์ สามารถเรี ยกอาวุธจากเทวดาได้ หนุ มานจึงให้ องคต กับบริ วารไปซ่ อนตัวใน
ก้อนเมฆเพื่อคอยรับอาวุธจากเทวดา หนุ มานจึงท้าให้สัทธาสู รเรี ยกอาวุธจากเทวดา หมู่เทวดาก็ปล่อยอาวุธ
ลงมา แต่องคตกับพวกก็รับอาวุธนั้นทั้งสิ้ น หนุ มานจึงร้องเรี ยกอาวุธบ้าง องคตกับบริ วารก็ขว้างอาวุธมาถูก
ทหารยักษ์ลม้ ตาย ส่ วนสัทธาสู รนั้นถูกหนุมานฆ่าตายในที่สุด
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๓๕

วิรุณจาบัง

ยักษ์ ปากขบ ตาจระเข้ สี กายมอหมึ ก ทางมงกุ ฎหางไก่ เป็ นบุ ตรของ พญาทูษฐ์ แห่ งกรุ งจารึ ก มี ม ้าคู่ใ จ
ชื่อ นิลพาหุ เป็ นม้าที่สามารถหายตัวได้

เอารสพญาทูษฐ์รู้ เวทฉบัง
นามวิรุณจาบัง แก่นท้าว
ครองชนบทมกุฎดัง หางไก่ ฉลายแฮ
กุมหอกหายตัวท้าว มุขแม้นหมึกมอ

วิรุณจาบังและ สัทธาสู ร ได้ไปช่วยกรุ งลงการบกับ พระราม และ พระลักษมณ์ วิรุณจาบังได้ทาการหายตัว

ไปลอบฆ่าพลวานรล้มตายลงเป็ นอันมาก พระรามจึงแผลงศรฆ่าม้าของวิรุณจาบังตาย เมื่อไม่มีพาหนะวิเศษ
วิรุณจาบังก็รู้ตวั ว่าสู ้ ไม่ได้จึงหนี ลงไปซ่ อนตัวที่ ใต้มหาสมุ ทร หนุ มาน ลงไปตามแต่ไม่พบ จนในที่ สุดก็
สังเกตได้วา่ วิรุณจาบังคงจะซ่อนตัวอยูใ่ นฟองน้ า

จึงเห็นฟองน้ าทิ้งหลาย เรี่ ยรายตามละลอกกระฉอกฉาน

แต่ฟองหนึ่งใหญ่ลน้ พ้นประมาณ บันดาลแน่นิ่งในวารี
คิดเห็นประหลาดใจนัก ชะรอยว่าขุนยักษ์ที่มนั หนี
มาซ่อนอยูใ่ นฟองนี้ กระบี่สาคัญมัน่ ใจ
ในที่สุดวิรุณจาบังก็ตอ้ งสิ้ นชีวติ ลงด้วยฝี มือของหนุมานนัน่ เอง
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๓๖

มังกรกัณฐ์

กายสี เขียว ปากขบ ตาจระเข้ ทรงมงกุฎนาค

เป็ นบุตรของ พระยาขร กับ นางรัชฏาสู ร แห่ งเมื องโรมคัล มี แสงอาทิตย์ เป็ นน้องชาย ชาติเดิมของ
มังกรกัณฐ์คือ ทรพี ซึ่ งถูก พระราม ฆ่าตาย ทศกัณฐ์ จึงไปตามให้มาช่วยรบกับพระราม

ในการรบ มังกรกัณฐ์ใช้จกั รแก้วสังหารไพร่ พลวานร พระรามจึงใช้ศรพลายวาตทาลายจักร แต่มงั กรกัณฐ์

แผลงศรตัดเกราะของพระรามจนขาด พระรามจึงแผลงศรพาลจันทร์ เข้าใส่ มังกรกัณฐ์หนี เข้ากลี บเมฆและ
บันดาลห่าฝนเพลิงทาลายกองทัพพระรามล้มตายเป็ น จานวนมาก

เมื่อนั้น พระยามังกรกัณฐ์ใจหาญ
กริ้ วโกรธพิโรธดังไฟกาฬ ขุนมารก็แผลงศรไป
ต้ององค์พระรามสุ ริยวงศ์ ตัดเกราะแก้วทรงเข้าไปได้
พอกระทัง่ มังสาภูวนัย ก็กลับไปลอยอยูใ่ นเมฆา

ในที่สุดมังกรกัณฐ์ก็ถูกศรพรหมาสตร์ ของพระรามจนถึงแก่ความตาย
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๓๗

ไพนาสุ ริวงศ์

กายสี เขี ย ว ใบหน้ า เหมื อนอิ นทรชิ ต ทรงม้ าผ่ านแดง เป็ นบุ ตรของ ทศกัณฐ์ กับ นาง
มณโฑ ที่เกิ ดติดครรภ์นางมณโฑมาก่อนที่ทศกัณฐ์จะเสี ยชี วิต แต่เมื่อ พระราม ได้สังหารทศกัณฐ์แล้ว ก็ได้
ประทานนางมณโฑให้แก่ พิเภก ที่ ไ ด้ค รองกรุ งลงกาแทนทศกัณฐ์ โดยที่ พิเภกก็ ไม่ ทราบว่านางมณโฑ
ตั้งครรภ์อยูก่ ่อนจึงสาคัญผิดว่าไพนาสุ ริวงศ์น้ นั เป็ นบุตรของตน ต่อมาเมื่อไพนาสุ ริวงศ์อายุได้ 13 ปี วรณี
สู ร (ลูกชิวหา) ซึ่งเป็ นพี่เลี้ยงได้ทาอุบายแหย่ไพนาสุ ริวงศ์วา่ ไม่ใช่ลูกของพิเภก แต่เป็ นลูกของทศกัณฐ์ซ่ ึ งถูก
พระรามฆ่าตาย ไพนาสุ ริวงศ์ได้ฟังก็สงสัย จึงไปสอบถามจากนางมณโฑ ครั้นทราบความจริ งก็คิดแก้นแค้น
แทนบิดา จึงได้ลาไปศึกษาศิ ลปศาสตร์ กบั ฤาษีกาลดาบส และไปขอความช่ วยเหลื อจาก ท้าวจักรวรรดิ ผู้
ครองเมืองมะลิ วนั ที่เป็ นพันธมิตรกับทศกัณฐ์ แล้วยกทัพมารบกับพิเภกหรื อ ท้าวทศคีรีวงศ์ เจ้ากรุ งลงกา
พิเภกสู ้ไม่ได้ถูกไพนาสุ ริวงศ์กบั ท้าวจักรวรรดิ จบั ได้ ท้าวจักรวรรดิจะประหารชี วิต แต่ไพนาสุ ริวงศ์ได้ร้อง
ขอชีวติ พิเภกไว้ เพราะสานึกในบุญคุณที่เลี้ยงดูตนมา

อันโทษพิเภกซึ่งทาผิด ชีวติ การสิ้ นสังขาร์

แต่มีคุณได้เลี้ยงลูกมา มิให้อนาทรร้อนใจ
ครั้นว่าจะล้างชีวนั ไตรโลกทั้งนั้นจะติได้
อย่าพิฆาตฆ่าฟันใจบรรลัย ภูวไนยจงโปรดปรานี
ภายหลังเมื่อกองทัพของพระรามที่นาโดย พระพรต และ พระสัตรุ ด ยกมาช่วยพิเภก ได้ต่อสู ้กบั ทัพไพนา
สุ ริวงศ์และท้าวจักรวรรดิ ฝ่ ายยักษ์เป็ นฝ่ ายพ่ายแพ้ จึงได้ถูกประหารชี วิตทั้งสองตน รวมทั้งวรณี สูร พี่เลี้ยงที่
บอกความจริ งเรื่ องชาติกาเนิดของไพนาสุ ริวงศ์ก็ถูกสังหารด้วย พร้อมกัน
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๓๘

อสุ รผัด

กายสี ขาว หน้ าเป็ นลิงปากอ้ า แต่ ศีรษะและตัวเป็ นยักษ์

เป็ นบุตรของ หนุ มาน กับ นางเบญกาย เมื่อเล็กๆ เป็ นเพื่อนเล่นกับ ไพนาสุ ริวงศ์ (โอรสของทศกัณฐ์
ซึ่ งติดท้องนางมณโฑมา และพิเภกคิดว่าเป็ นบุตรของตน) จนไพนาสุ ริวงศ์โตขึ้น และพี่เลี้ยงได้บอกความ
จริ งว่าไม่ใช่บุตรของ พิเภก แต่เป็ นบุตร ทศกัณฐ์

ไพนาสุ ริวงศ์จึงไปขอกาลังจาก ท้าวจักรวรรดิ ผูเ้ ป็ นพันธมิตรของทศกัณฐ์มารบกับพิเภกและจับพิเภก

ขังไว้ อสุ รผัดเห็ นพิเภกซึ่ งเป็ นตาของตนถูกขังก็มาเฝ้ าไพนาสุ ริวงศ์ แล้วขอให้ปล่อยพิเภก แต่กลับถูกท้าว
จักรวรรดิ ขบั ไล่ อสุ รผัดมีความโกรธจึ งหนี มาแจ้งข่าวกรุ งลงกาเกิ ดกบฏให้หนุ มานฟั ง (ขณะนั้นหนุ มาน
กาลังบวชเป็ นฤาษี) พระรามจึงส่ ง พระพรต และ พระสัตรุ ด ยกทัพมาปราบท้าวทศพินและท้าวจักรวรรดิได้
สาเร็ จ เมื่อเสร็ จศึกลงกาครั้งที่สอง อสุ รผัดได้รับการแต่งตั้งให้เป็ นอุปราชเมืองลงกา
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๓๙

พระมงกุฎ, พระลบ

กายสี เขียว มัดจุก ทรงม้ าขาว

พระมงกุฎเป็ นบุตรของ พระราม กับ นางสี ดา เมื่อนางสี ดาถูกพระรามแคลงใจ กล่าวหาว่าแอบคิดถึ ง

ทศกัณฐ์ แล้วให้ พระลักษมณ์ นานางไปประหารชี วิต พระลักษมณ์ มิได้ประหารและยังปล่อยนางไปด้วย
นางสี ดาจึงได้ไปอาศัยอยูก่ บั ฤาษีวชั มฤค ในป่ า และฝากพระมงกุฎไว้ให้ฤาษีอบรมสัง่ สอน

อยู่มาวันหนึ่ งนางสี ดาได้เดิ นไปท่าน้ าโดยฝากลูกไว้กบั ฤาษี ระหว่างทางได้พบแม่ลิงตัวหนึ่ งที่เอาลูก

เกาะหลังไว้ นางจึงตาหนิ แม่ลิงที่ไม่กลัวลูกตก แต่ถูกแม่ลิงย้อนว่าตัวนางเองที่ ไม่ห่วงลูก ออกมาแต่เพียง
ลาพัง นางสี ดานึกขึ้นได้ จึงกลับมานาโอรสไปด้วยในขณะที่ฤาษีกาลังเข้าฌาน

ครั้นเมื่อฤาษีลืมตาขึ้นมาไม่พบบุตรนางสี ดา ก็ตกใจเกรงว่านางสี ดาจะมาต่อว่าตน จึงได้ทาการวาดรู ป

เหมือนของพระมงกุฎ และทาพิธีชุบชีวติ กุมารขึ้นมาจากรู ปวาด

คิดแล้วพระอาจารย์ชาญฉลาด วาดรู ปพระกุมารเรื องศรี

ลงในกระดานทันที แล้วตั้งอาหุ ศีกระลาไฟ
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๔๐

ขณะนั้นนางสี ดาพาโอรสกลับมาพอดี แต่นางก็ขอให้พระฤาษีชุบพระกุมารต่อไป เพื่อไว้เป็ นเพื่อนเล่นกัน

โดยตั้งชื่อกุมารทั้งสองว่า

จึ่งว่าลูกนางในอุทร นามกรมงกุฎเป็ นพี่

อันรู ปซึ่งชุบในอัคคี มีนามชื่อลบกุมาร

ต่อมาพระฤาษีได้ชุบศรให้แก่กุมารทั้งสอง แล้วอบรมสั่งสอนศิลปวิทยาการแขนงต่างๆ จนเก่งกล้า ทั้งสอง

กุมารได้ประลองศรกันบังเกิ ดเสี ยงกึกก้องกัมปนาท จนพระรามได้ยินเสี ยงก็คิดว่าคงเกิดผูม้ ีฤทธิ์ มาแข่งกับ
พระองค์ จึ ง ท าพิ ธี ป ล่ อ ยม้า อุ ป การให้วิ่ ง ออกไปหาผูม้ ี ฤ ทธิ์ นั้น โดยให้ พระพรต, พระสั ต รุ ด และ หนุ
มาน เป็ นผูต้ ามม้าไป เมื่อม้าไปถึ งทั้งสองกุมารก็จบั มาขี่เล่น หนุ มานเห็นดังนั้นก็เข้าต่อสู ้ แต่ถูกสองกุมารตี
ด้ว ยศรสลบถึ ง สองครั้ งแล้ว จับ มัด ด้ว ยเถาวัล ย์ สั ก หน้า และสาปว่า ผูเ้ ป็ นนายเท่ า นั้น จึ ง จะแก้อ อกได้
ต่อมาพระมงกุฎถูกพระพรตกับพระสัตรุ ดจับได้ ถูกแห่ ประจาน 3 วัน เพื่อรอการประหาร ส่ วน
พระลบหลบหนี มาบอกข่าวแก่นางสี ดา และคิดไปช่ วยพี่โดยพระลบลอบใส่ แหวนนางสี ดาลงในภาชนะที่
นางราพา (นางฟ้ าแปลงกาย) นาไปให้พระมงกุฎดื่ ม เมื่ อพระมงกุฎใส่ แหวนแล้วก็ทาให้หลุ ดจากเครื่ อง
พันธนาการ ทั้งสองกุมารจึงร่ วมกันสู ้รบกับพระราม พระลักษมณ์ พระพรต และพระสัตรุ ด แต่เมื่อต่างแผลง
ศร ศรนั้นก็ไม่กินกัน จึงสงสัยและซักถามประวัติความเป็ นมา ทาให้พระรามรู ้วา่ คือบุตรของตน การต่อสู ้ก็
ยุติลง พระรามตามไปจนพบกับนางสี ดา และพยายามอ้อนวอนขอคืนดี แต่นางสี ดาไม่ยอม ยอมแต่เพียงให้
สองกุมารไปอยูย่ งั กรุ งอโยธยาได้ ภายหลังเมืองไกยเกษได้เสี ยแก่ ท้าวคนธรรพ์นุราช พระพรต พระสัตรุ ด,
พระมงกุฎ และพระลบได้ยกกองทัพไปตีเอาเมืองคืน โดยพระมงกุฎเป็ นผูฆ้ ่าท้าวคนธรรพ์นุราชตาย
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๔๑

นางมณโฑ

กายสี ขาว ทรงมงกุฎกษัตริ ย์

ชาติเดิมเป็ นนางกบ อาศัยอยู่ใกล้กบั อาศรมของพระฤาษี 4 ตน คือ อตันตา, อธิ รา, วิสูตร และ มหา
โรมสิ งห์ ณ เชิงเขาหิมพานต์

นางกบได้อาศัยนมโคที่ฤาษีฉนั เหลือเพื่อยังชีพ จนวันหนึ่งนางได้เห็นนางนาคมาคายพิษไว้ในนมเพื่อ

ฆ่าฤาษีท้ งั 4 นางกบเกิดความกตัญญูต่อฤาษี จึงยอมเสี ยสละชี วิตตนเองเพื่อทดแทนพระคุณด้วยการโดดลง
ไปกินนม (ที่มีพิษนาค) และตายลอยอยูใ่ นน้ านม เมื่อฤาษีท้ งั 4 มาพบเข้าก็เกิดความสงสัยจึงได้ชุบชี วิตนาง
ขึ้นมาซักถาม หลังจากทราบความจริ งฤาษีก็สรรเสริ ญความกตัญญูของนางกบ จึงร่ วมกันชุ บนางกบขึ้นเป็ น
มนุษย์ผหู้ ญิงที่มีมีความงดงามมาก และให้ชื่อว่า มณโฑ ซึ่ งแปลว่า นางกบ นัน่ เอง

ต่อมาพระฤาษีได้นานางมณโฑไปถวายเป็ นข้ารับใช้ พระอุมา บนสวรรค์ จนในที่ สุดก็ถูกยกให้แก่

ทศกัณฐ์ เพื่อเป็ นบาเหน็จในการยกเขาไกรลาส แต่ขณะที่ทศกัณฐ์พานางเหาะกลับกรุ งลงกา เกิดผ่านเมือง
ขีดขินซึ่ง พาลี เป็ นเจ้าเมืองอยู่ พาลีจึงได้เหาะขึ้นมาต่อสู ้ย้อื แย่งนางจากทศกัณฐ์ ทศกัณฐ์สู้ไม่ได้ นางมณโฑ
จึงต้องตกเป็ นของพาลี แม้ภายหลัง ฤาษีองั คต อาจารย์ของพาลี จะมาขอให้มอบนางคืนให้กบั ทศกัณฐ์ แต่
นางมณโฑก็ต้ งั ครรภ์กบั พาลีแล้ว ฤาษีองั คตจึงต้องทาพิธีผา่ ท้องเอาทารกไปฝากไว้ในท้องแพะ แล้วค่อยนา
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๔๒

นางมณโฑไปคืนให้กบั ทศกัณฐ์ ส่ วนทารกในท้องแพะนั้น เมื่อคลอดออกมาก็ได้ชื่อว่า องคต ซึ่ งมาจากฤาษี

อังคตผูท้ าการผ่าตัดนัน่ เอง

เมื่อนางมณโฑกลับมาอยู่กบั ทศกัณฐ์ ก็ต้ งั ครรภ์อีกครั้งหนึ่ ง ให้กาเนิ ดบุตรชายชื่ อ อินทรชิ ต จนเมื่อ

ท้าวทศรถ ทาพิธีกวนข้าวทิพย์ นางมณโฑได้กลิ่ นหอมก็อยากกินข้าวทิพย์น้ นั ทศกัณฐ์จึงใช้ กากนาสู ร ไป
คาบข้า วทิ พ ย์ม าได้ค รึ่ งก้อน นางมณโฑกิ นข้า วครึ่ งก้อนนั้นไปก็ ต้ งั ครรภ์ และเกิ ดเป็ น นางสี ดา ขึ้ นมา
นางมณโฑมีความสามารถในการหุ งน้ าทิพย์ ซึ่ งช่ วยชุ บชี วิตคนตายให้ฟ้ื นได้ ในตอนท้ายสงครามนาง
มณโฑได้ทาพิธีหุงน้ าทิ พย์ เพื่อชุ บชี วิตพลยักษ์ แต่ หนุ มาน ได้แปลงเป็ ณทศกัณฐ์เข้าไปสมสู่ จนเสี ยพิ ธี
ในตอนหลังของเรื่ องรามเกียรติ์ เมื่อทศกัณฐ์สิ้นชี พ นางมณโฑถูกพระรามยกให้เป็ นชายาของ พิเภก
แต่นางตั้งครรภ์กบั ทศกัณฐ์ติดมาด้วยโดยที่พิเภกไม่รู้ความจริ ง หลงคิดว่าเป็ นลูกตน เมื่อคลอดมาแล้วกุมาร
นั้นได้ชื่อว่า ไพนาสุ ริยวงศ์
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๔๓

นางสามนักขา

กายสี เขียว 1 พักตร์ 2 กร สวมกะบังหน้ า ปากแสยะ ตาโพลงเป็ นน้องร่ วมมารดากับ ทศกัณฐ์ และเป็ น
ชายาของ ชิวหา มีบุตรชื่อ กุมภกาศ

สามนักขาชื่ออ้าง อสุ รพันธุ์

นางกนิษฐ์ทศกัณฐ์ แก่นไท้
ฉวีกายสกลวรรณ เขียวสด สะอาดนอ
เป็ นเอกชาเยศได้ อยูด่ ว้ ยชิวหา
รู ปร่ างเดิ มของนางสามนักขาน่ าเกลี ยดอัปลักษ์ สยายผมนมยานถึ งชายพก แต่นางสามารถเนรมิตกายให้
งดงามได้ อยูม่ าวันหนึ่ง ชิวหาถูกทศกัณฐ์ขว้างจักรตัดลิ้นขาดจนถึงแก่ความตาย เนื่องจากทศกัณฐ์ให้ชิวหา
เฝ้ าเมือง ชิวหาเฝ้ าอยู่ 7 วัน 7 คืน ก็เกิดง่วงนอน จึงเนรมิตกายให้ใหญ่โตแล้วแลบลิ้นปิ ดเมืองลงกาไว้ป้องกัน
ข้าศึกมาบุกรุ ก แต่เมื่อทศกัณฐ์กลับมามองไม่เห็นเมือง มีแต่ความมืด ร้องเรี ยกชิ วหาก็ไม่มา คิดว่ามีขา้ ศึกมา
ยึดเมือง จึงขว้างจักรออกไป ตัดโดนลิ้นชิ วหาขาดจนถึงแก่ความตาย นางสามนักขาเกิดความว้าเหว่ใจยิ่งนัก
จึ ง ออกท่ องเที่ ยวไปในป่ าจนพบ พระราม และ นางสี ดา นางส ามนัก ขาบังเกิ ดความหลงรั กพระราม จึ ง
เนรมิตกายให้สวยงามแล้วเข้าไปเสนอตัวให้กบั พระรามแต่ถูกพระรามไล่ออกมา อย่างไม่ไยดี นางจึงริ ษยา
นางสี ดา ถึงกับเข้าไปตบตีนางสี ดา พระลักษมณ์ เห็นเข้าก็โกรธตรงเข้ามาใช้พระขรรค์ตดั จมูก ตัดหู แล้วจึง
ปล่อยตัวไป
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๔๔

นางส ามนัก ขาแค้นใจ จึ ง ปั้ นเรื่ องโกหกให้ ทูษ ฐ์, ขร และ ตรี เศี ยร พี่ช ายทั้ง สามของตนให้ไปแก้นแค้น

พบสองมนุษย์เป็ นชีไพร กับนางหนึ่งอยูใ่ นพนาสี

เห็นว่าตัวข้าเป็ นสตรี สองชีเดินติดตามมา
สัพยอกหยอกเย้าลามลวน ทาสนิทชิดชวนเสน่หา
ข้าไม่จงจิตเจตนา โกรธาทาโพยโบยรัน
ช่วยกันตัดกรรอนบาท ปากจมูกหูขาดปิ่ มอาสัญ

แต่ท้ งั สามกลับเป็ นฝ่ ายถูกพระรามฆ่าตาย นางสามนักขาจึงหันไปยุยงทศกัณฐ์พี่ชายใหญ่ ให้ลุ่มหลงรู ปโฉม

นางสี ดา เพราะนางรู ้วา่ ทศกัณฐ์เป็ นผูม้ กั มากในกามคุณ จนในที่สุดทศกัณฐ์ก็ได้ลกั พานางสี ดาไป เป็ นสาเหตุ
ให้เกิดการรบพุง่ ระหว่างฝ่ ายพระรามกับทศกัณฐ์ในกาลต่อมา
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๔๕

กุเปรัน

กายสี ม่วงอ่ อน 1 พักตร์ 2 กร มงกุฎกนก ปากแสยะ ตาโพลง

เป็ นบุตรของ ท้าวลัสเตียน กับ นางศรี สุนนทา กษัตริ ยผ์ คู้ รองเมืองกาลจักร

เมื่อนั้น ฝ่ ายกุเรปันยักษา
แต่มาอยูก่ าลจักรพารา เฝ้ าเจ้าโลกาเป็ นนิจไป
จะได้ขี่รถคชสาร ยวดยานสิ่ งอื่นนั้นหาไม่
ทรงแต่บุษบกอาไพ เป็ นที่ชอบใจอสุ รี

วันหนึ่ งกุเปรันขี่บุษบก (ซึ่ งได้รับจากบิดา) เหาะไปเฝ้ า พระอิ ศวร ซึ่ งกาลังทรงช้างอยู่ เจอกับ
ทศกัณฐ์ ที่ทาพิธีถอดดวงใจฝากพระฤาษีไว้แล้วเกิดความฮึกเหิ ม ทศกัณฐ์จึงเข้าแย่งบุษบกของกุเปรัน กุเปรัน
สู ้ไม่ได้ตอ้ งขอร้ องให้พระอิศวรช่ วย พระอิศวรจึงถอดงาช้างขว้างไปปั กอกทศกัณฐ์ และสาปให้ติดอยู่จน
ตาย ทศกัณฐ์ถอนออกไม่ได้จึงต้องใช้วธิ ี ตดั งาให้เสมอกับอกแล้วก็ปล่อยให้คาอยู่ เช่นนั้นต่อไป
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๔๖

กากนาสู ร

กายสี ม่วงแก่ หน้ ายักษิ ณี ตาจระเข้ ปากเป็ นกา สวมกระบังหน้ า เป็ นมารดาของ สวาหุ และ มารี ศ เมื่อ
ครั้งที่ ท้าวทศรถ เชิญ ฤาษีกไลโกฏ และฤาษีอีก 4 รู ป มาช่วยกันทาพิธีหุงข้าวทิพย์เพื่อขอบุตร กลิ่นของข้าว
ทิพย์ได้โชยไปถึง นางมณโฑ ที่กรุ งลงกา นางอยากกินมาก ทศกัณฐ์ จึงให้กากนาสู รแปลงกายเป็ นกาไปโฉบ
แย่งข้าวทิพย์มาให้นางมณโฑกิน เมื่อนางมณโฑได้กินข้าวทิพย์ไปแล้วก็เกิดตั้งครรภ์เป็ น นางสี ดา ออกมา
ต่อมาทศกัณฐ์อิจฉาพวกฤาษีวา่ มีฤทธิ์ สูง จึงใช้ให้กากนาสู รไปทาลายการบาเพ็ญพรตของฤาษี หมู่ฤาษีซ่ ึ งถูก
รบกวนได้ไปขอความช่ วยเหลื อจาก ฤาษี วสิ ทธิ์ และ ฤาษี สวามิ ตร ซึ่ งเป็ นอาจารย์ของ พระราม ท าให้
พระรามและ พระลักษมณ์ ต้องออกมาปราบกากนาสู ร

บัดนั้น นางกากนาสู รใจหาญ

ได้ฟังกริ้ วโกรธดังเพลิงกาฬ แผดเสี ยงสะท้านฟ้ าไพรวัน
เหม่เหม่เด็กน้อยอหังการ์ กูจะผลาญชีวาให้อาสัญ
ว่าพลางถาโถมเข้าโรมรัน โฉบเฉี่ยวพัลวันเป็ นโกลี
กากนาสู รถูกพระรามและพระลักษมณ์ ฆ่าตาย ส่ วนมารี ศและสวาหุ ที่ตามไปแก้แค้นให้แม่น้ นั สวาหุ ถูกฆ่า
ตาย และมารี ศเมื่อรู ้วา่ พระรามเป็ น พระนารายณ์อวตารมาก็เกรงกลัวและหนีไป
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๔๗

มารีศ

กายสี ขาว ทรงมงกุฎสามกลีบ

มารี ศบุตรยุพแก้ว กากนา สู รฤา

ขาวผ่องศรี กายา อย่างนี้
มีมงกุฎโสภา สามกลีบ ซ้องแฮ
ชีพละบัดคราวเมื่อลี้ ลาศเต้าตามกวาง
เป็ นบุตรของ นางกากนาสู ร และเป็ นน้อง สวาหุ หากลาดับญาติกบั ทศกัณฐ์ จะเป็ นญาติในชั้นน้า
มารี ศมีเมียชื่อ นางเจษฎา

มารี ศนี้ เมื่อแม่ (นางกากนาสู ร) ถูก พระราม และ พระลักษมณ์ ฆ่าตาย ก็ร่วมกับสวาหุ ตามไปแก้แค้น
แม้สวาหุ จะถูกพระรามฆ่าตายอีก แต่เมื่อมารี ศมองเห็นพระรามมีสีกรก็รู้วา่ เป็ น พระนารายณ์ จึงรี บหนี ไปได้
ต่อมาเมื่อทศกัณฐ์ตอ้ งการจะไปลัก นางสี ดา จากพระราม จึงได้บงั คับให้มารี ศแปลงกายเป็ นกวางทอง
เพื่อลวงนางสี ดา มารี ศจาต้องทาตามโดยแปลงกายเป็ นกวางทอง เมื่อนางสี ดามองเห็นก็บงั เกิดความพอใจ จึง
ให้พระรามไปจับกวางทองมาให้ ซึ่ งพระรามก็รู้ว่าเป็ นยักษ์แปลงมาแต่ไม่อาจขัดนางสี ดาได้ พระรามได้
แผลงศรฆ่ามารี ศ แต่ขณะที่ ถูกศรพระราม มารี ศยังทากลอุ บายว่าพระรามเสี ยที ยกั ษ์เพื่อให้พระลักษมณ์
ออกมาช่วย และนางสี ดาจะได้อยูเ่ พียงผูเ้ ดียว ทศกัณฐ์จะได้ลกั พานางไปได้
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๔๘

สดายุ

พญานก กายสี เขียว บางแหล่งเรี ยกชื่อหนึ่งว่า ชตายุ เป็ นน้องของ พญาสัมพาที และเป็ นสหายกับ ท้าวทศรถ

พญาสดายุเส้นขนสี เขียวนอ
บินสุ ดสวยเมฆมี เรี่ ยวแกล้ว
เดชศิลาฤทธี ทวิชเลือง ลือแฮ
เนาพิมานเข้าแพร้ว เพรี ยกอ้างอัศกรรณ
ขณะที่ ทศกัณฐ์ กาลังลักพาตัว นางสี ดา มาจาก พระราม นั้น ก็พอดี เหาะผ่านมาพบกับพญานกสดายุ
นางสี ดาจึงร้องให้ช่วย สดายุเข้ารบพุ่งกับทศกัณฐ์ แต่ทศกัณฐ์สู้ไม่ได้ นกสดายุจึงเกิดความลาพองใจร้องเย้ย
หยันว่า

เมื่อนั้น
บินขวางหน้าท้าวยีส่ ิ บกร
กางปี กแผ่งหางทางเย้ย
สิ บเศียรสิ บพักตร์กุมภัณฑ์
พุง่ ซัดอาวุธเป็ นห่าฝน
ถึงทั้งสามภพจงแดนไตร
กลัวแต่พระสยมภูวนาถ
สดายุใจหาญชาญสมร
สาแดงฤทธิ ร้อนดัง่ ลมกัลป์
ว่าเหวยอสุ รีโมหันต์
ยีส่ ิ บหัตถ์อนั ชิงชัง
จะต้องปลายขนก็หาไม่
กูจะเกรงผูใ้ ดอย่าพึงคิด
พระนารายณ์อธิราชจักริ ศ
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๔๙

กับธามรงค์พระอิศวรทรงฤทธิ์ ที่ติดนิ้วน้อยนางมา

เมื่อได้ฟังดังนั้น ทศกัณฐ์จึงรี บถอดแหวนจากนิ้ วของนางสี ดาขว้างมาต้องกายสดายุบาดเจ็บสาหัส และ

ทศกัณฐ์จึงสามารถพานางสี ดาไปได้ ส่ วนสดายุก็สู้ทนความเจ็บปวด คาบแหวนนางสี ดามาบอกข่าวและ
ถวายแหวนนางสี ดาแก่พระรามแล้วจึงสิ้ นชีวติ
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๕๐

พิเภก

กายสี เขียว 1 พักตร์ 2 กร มงกุฎนา้ เต้ ากาบ ปากแสยะ ตาจระเข้

เป็ นบุ ต รคนที่ ส ามของ ท้า วลัส เตี ย น กับ นางรั ช ฎา เป็ นน้อ งของ ทศกัณฐ์ มี ช ายาชื่ อ นางตรี ช ฎา มี
บุตรสาวชื่อ เบญกาย

พิเภกน้องแทตย์ทา้ ว ทศกัณฐ์
คือแว่นเวสสุ ญาณสรร สื บสร้าง
เพทางคศาสตร์ขยัน ยลยวด ยิง่ เฮย
ทรงมงกุฎน้ าเต้าอ้าง อาตม์พ้นื ขจีพรรณ
ชาติเดิ มของพิเภกคือ พระเวสสุ ญาณ เป็ นเทพบุ ตรที่ พระอิ ศวร ส่ งลงมาเกิ ดเพื่อเป็ นไส้ ศึกให้แก่
พระราม ในการรบกับทศกัณฐ์

เกิดร่ วมอุทรทศเศียร เรี ยนรู้โหราวิชาไสย

คอยท่านารายณ์ฤทธิไกร บอกกลให้ลา้ งอสุ รา
แล้วประทานแว่นแก้วอันวิเศษ ไปเป็ นนัยเนตร์ซา้ ยขวา
จะได้ดูท้ งั ไตรโลกา ให้เหมือนตาทิพย์เทวัญ

พิเภกจึงเป็ นยักษ์ที่แปลกกว่าพี่นอ้ ง คืออ่อนแอ ไม่มีฤทธิ์ แต่อยูใ่ นศีลธรรม มีสติปัญญาเฉี ยบแหลม

และรู ้วชิ าโหราศาสตร์ ทานายเหตุการณ์ล่วงหน้าได้อย่างแม่นยามาก เมื่อตอน นางมณโฑ ให้กาเนิ ด นางสี
ดา พิ เภกได้ท านายว่า นางสี ดาจะเป็ นผูท้ าลายล้า งวงศ์ย กั ษ์ ทศกัณฐ์จึงให้นานางสี ดาใส่ ผ อบลอยน้ า ไป
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๕๑

ภายหลังเมื่อทศกัณฐ์ลกั พาตัวนางสี ดามาจากพระราม พิเภกก็ยงั เตือนอีกว่านางจะเป็ นต้นเหตุให้วงศ์ยกั ษ์ตอ้ ง

ล้มตาย ขอให้ทศกัณฐ์คืนนางไป จนเป็ นเหตุให้ทศกัณฐ์โกรธว่าพิเภกเข้าข้างพระราม จึงขับไล่พิเภกออกจา
กรุ งลงกา

เมื่อถูกไล่ตีออกมา พิเภกก็จนหนทาง จึงดูดวงตนเองแล้วรู ้วา่ ยังไม่ถึงฆาตแต่จะได้ที่พ่ ึงใหม่เป็ นพระ

นารายณ์ อวตาร พิเภกจึงรี บไปสวามิภกั ดิ์ กบั พระราม ช่วยพระรามทาสงครามกับเหล่ายักษ์ แต่ถึงกระนั้น
พิเภกก็ยงั รักญาติพงษ์ เพราะตั้งมัน่ ไว้ว่ากลอุบายหรื อเหตุกาณ์ ในอนาคตเรื่ องใดๆ หากพระรามหรื อ พระ
ลักษมณ์ ไม่ถามขึ้นมาก่อน พิเภกก็จะไม่บอก แต่หากถามก็จาเป็ นต้องบอกตามจริ ง เพราะได้ดื่มน้ าสาบาน
จะซื่ อสัตย์ต่อพระรามไปแล้ว ดังคากลอนตอนหนึ่งที่พิเภกได้บอกกับอินทรชิตว่า

ต่อศรพรหมาสตร์ อนั ศักดา รู ้แล้วให้วา่ แต่จริ งไป

เหตุเท่านี้แหละอินทรชิต กูจ่ ึงป้ องปิ ดไว้ไม่ได้
พระรามถามมาก็จนใจ หาไม่กวู า่ เมื่อไรมี
มาตรแม้นจะแกล้งบอกขาน หมายเอาเมืองมารยักษี
ไหนองค์พระลักษณ์ภูมี จะต้องหอกอสุ รีกุมภกรรณ

พิเภกแสดงให้เห็ นว่าเป็ นผูร้ ักความถูกต้องมากกว่ารักพวกพ้อง ดังเช่ นเมื่อนางเบญกายแปลงเป็ นนางสี ดา

ตายลอยน้ ามา เพื่อหลอกให้พระรามเสี ยใจ พิเภกก็เป็ นผูจ้ บั พิรุธได้ว่าคือนางสี ดาตัวปลอม เพราะลอยทวน
น้ ามา จนนางเบญกายถู กหนุ มานจับได้ ก่ อนพระรามจะตัดสิ นโทษก็เกรงใจด้วยเห็ นว่านางเป็ นบุตรี ของ
พิเภก จึงถามความเห็นของพิเภกก่อน ซึ่ งพิเภกได้ทูลให้ประหารนางเบญกายตามฐานความผิด แต่พระรามก็
ยังยกโทษให้ ความยึดมัน่ ในคุ ณธรรมของพิเภกดังนี้ ทาให้พระรามหมดข้อสงสัย และเชื่ อมัน่ ในคาปรึ กษา
ของพิเภกตลอดมา

นอกจากนั้น พิเภกยังมีส่วนช่วยชีวติ พระราม พระลักษมณ์ และทหารเอกของพระรามได้อีกหลายครั้ง

เช่น บอกหนทางให้หนุมานตามไปชิงตัวพระรามมาจากการกุมขังของ ไมยราพ ในเมืองบาดาล ช่วยบอกวิธี
ทาลายพิธีลบั หอกโมกขศักดิ์ของ กุมภกรรณ ช่วยทายารักษาพิษให้กบั พระลักษมณ์หลังจากถูกแทงด้วยหอก
โมกขศัก ดิ์ และหอกกบิ ล พัท และช่ ว ยบอกเรื่ องพิ ธี หุ ง น้ าทิ พ ย์ข องนางมณโฑพร้ อ มทั้ง ทางแก้ ไ ข
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๕๒

บัดนี้มณโฑเยาวมาลย์ ทาการสัญชีพพิธี
ได้น้ าทิพย์แล้วส่ งมาที่รบ ประซึ่งซากศพยักษี
ที่ตายใหม่ตายเก่าเหล่านี้ ก็เป็ นผีปีศาจขึ้นมา

ที่สาคัญที่สุดคือ การที่พิเภกได้บอกเรื่ องทศกัณฐ์ถอดดวงใจได้ ทาให้อยูย่ งคงกระพัน และบอกทางแก้ให้หนุ

มานไปขโมยกล่องดวงใจของทศกัณฐ์มาทาลาย

เมื่อเสร็ จศึกลงกาแล้ว พิเภกได้รับการสถาปนาให้เป็ นกษัตริ ยค์ รองกรุ งลงกาต่อจากทศกัณฐ์ ได้นาม

ว่า ท้าวทศคีรีวงศ์ และได้นางมณโฑเป็ นชายา แต่นางมณโฑมีลูกติดท้องกับทศกัณฐ์อยู่แล้ว ชื่ อ ไพนาสุ ริ
วงศ์ ซึ่ งพิเภกก็ไม่รู้คิดว่าเป็ นบุตรของตน

ต่ อ มาไพนาสุ ริ วงศ์เ กิ ดรู ้ ค วามจริ ง ว่า พิ เ ภกไม่ ใ ช่ พ่ อ ตนจึ ง คิ ดแก้แ ค้น โดยการไปขอก าลัง จาก ท้า ว
จักรวรรดิ ผูเ้ ป็ นสหายของทศกัณฐ์มาช่ วยยึดเมื องลงกาจับพิเภกขังไว้ และตั้งตนเป็ นกษัตริ ยน์ ามว่า ท้าว
ทศพิน แต่ อสุ รผัด บุตรหนุ มานกับนางเบญกาย นาความไปบอกหนุ มาน พระรามจึงให้ พระพรต กับ พระ
สัตรุ ด ยกทัพมาปราบท้าวทศพินได้สาเร็ จ และให้ภิเพกครองกรุ งลงกาต่อมา
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๕๓

นางเบญกาย

กายสี นวลจันทร์ ทรงมงกุฎกษัตริ ย์

เป็ นบุตรี ของ พิเภก กับ นางตรี ชฎา หลังจากที่ หนุมาน ใช้อุบายเผากรุ งลงกา ทศกัณฐ์ ก็วางแผนลวงโดยให้
นางเบญกายแปลงเป็ น นางสี ดา ตายลอยตามน้ าไปให้พระรามเห็น เพื่อให้พระรามเสี ยใจแล้วยกกองทัพกลับ
นางเบญกายจึงได้ไปเฝ้ าดูนางสี ดา แล้วแปลงกายเป็ นนางสี ดา จนทศกัณฐ์ก็จาไม่ได้

เมื่อนั้น นางเบญกายยักษี
เห็นพระราชาอสุ รี เสด็จลงจากที่บลั ลังก์ทรง
ด้วยได้เห็นรู ปนิมิต คิดว่าสี ดานวลหง
ดาเนินเข้ามาเคียงองค์ ใหลหลงประโลมด้วยวาจา

จากนั้นนางเบญกายก็แกล้งตายลอยทวนน้ ามาจนถึ งหน้าพลับพลาของพระราม พระรามเสี ยใจมาก

และโกรธหนุ มานที่ไปเผากรุ งลงกา แต่พิเภกทูลให้พระรามเห็ นพิรุธที่ศพลอยทวนน้ า จึงนาศพไปเผาไฟ
นางเบญกายทนความร้ อนไม่ ไ หวจึ ง เหาะหนี ข้ ึ นท้องฟ้ า หนุ ม านเหาะตามไปจับ ตัวนางมาได้ พระราม
พิจารณาโทษและอภัยโทษให้นางเบญกาย แล้วสั่งให้หนุ มานพานางไปส่ ง แต่หนุ มานลักลอบได้นางเป็ น
ภรรยา จนเกิ ดบุตรชายชื่ อ อสุ รผัดต่อมาทศกัณฐ์ได้ทาพิธีต้ งั อุ โมงค์บาเพ็ญตบะ หนุ มาน สุ ครี พ และ นิ ล
นนท์ ได้รับคาสัง่ ให้ไปทาลายพิธี โดยขอน้ าล้างเท้านางเบญกายไปรดบนแผ่นหิ นที่ปิดปากอุโมงค์
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๕๔

กุมภกรรณ

กายสี เขียว 1 พักตร์ 2 กร สวมกะบังหน้ า ไม่ มีมงกุฎ ปากแสยะ ตาโพลง อาวุธคื อคทา หอกโมกขศักดิ์ และ
ศร

รู ปราพณ์น้ ีชื่อ ปรากฏ นามเฮย

กุมภกรรณนุชาทศ พักตร์ทา้ ว
เป็ นอุปราชเรื่ องยศ ผิวพิศ เขียวแฮ
ทรงหอกโมกขศักดิ์หา้ ว มหิ ทธิ์ เหี้ ยมหาญณรงค์

เป็ นบุตรคนที่สองของ ท้าวลัสเตียน กับ นางรัชฎา เป็ นน้องร่ วมมารดาของ ทศกัณฐ์ และเป็ นพี่ชายของ
พิเภก, ทูษฐ์, ขร, ตรี เศียร และ นางสามนักขา

โดยสั น ดานแล้วกุ ม ภกรรณเป็ นยัก ษ์ที่ มี ศี ล ธรรมอยู่พ อสมควร แต่ ด้ว ยความที่ รัก พวกพ้อ ง และ
จงรักภักดี ต่อทศกัณฐ์มาก จึงบังคับให้กุมภกรรณต้องต่อสู ้กบั ฝ่ าย พระราม หลายครั้งที่กุมภกรรณไม่เห็ น
ด้วยกับการกระทาของทศกัณฐ์แต่ก็ไม่กล้าขัดใจพี่ ดังเช่น ครั้งที่ทศกัณฐ์จบั ตัว นางสี ดา มา กุมภกรรณก็เป็ น
ฝ่ ายเตื อนให้คืนนางกลับให้พระราม แต่ทศกัณฐ์ไม่ยินยอม กุมภกรรณก็มิได้ว่าอะไรต่อ หรื อครั้งหนึ่ งกุม
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๕๕

ภกรรณเคยขอร้องให้ทศกัณฐ์เปลี่ยนความคิดที่จะรบกับพระราม แต่เมื่อเห็นทศกัณฐ์โกรธไล่ให้ไปเป็ นพวก

เดียวกับพระราม กุมภกรรณก็อาสาออกรบกับพระรามอย่างสุ ดความสามารถ

ข้าทัดทานนี้ดว้ ยสุ จริ ต จะเกรงปั จจามิตรนั้นหาไม่

คิดว่าจะระงับด้วยดับภัย มิให้รณรงค์ราวี
เมื่อว่าพระองค์ไม่เห็นด้วย จะสู้มว้ ยมิให้เคืองบทศรี

แม้กุมภกรรณกับพิเภกจะเป็ นยักษ์ดี แต่ต่างกันตรงที่พิเภกเห็ นความถูกต้องมาก่อนเครื อญาติ ในขณะที่กุม

ภกรรณคานึ งถึงเครื อญาติก่อนความถูกต้อง ดังนั้นกุมภกรรณจึงโกรธพิเภกมากที่หนี ไปช่วยเหลือพระราม
เมื่อครั้งที่พระรามมีเมตตาให้พิเภกมาเตือนกุมภกรรณ เพราะเห็นว่ามีทศพิธราชธรรม ไม่อยากให้มาตายใน
สงคราม กุมภกรรณก็ร้องด่าพิเภกไปว่า

จึ่งร้องว่าเหวยอ้ายทรลักษณ์ ชัว่ ช้าอัปลักษณ์โมหันธ์

ธรรมดาพี่นอ้ งผิดกัน ไม่ชา้ พลันก็กลับคืนดี
ถึงมาตรถ้าองค์พระเชษฐา โกรธาขับไล่มึงหนี
ญาติวงศ์พงศาก็ยงั มี เหตุใดอสุ รีจ่ ึงไม่ไป
กลับมาเข้าด้วยลักษณ์ราม บอกความตื้นลึกทั้งปวงให้
จะแกล้งฆ่าพงศ์พนั ธุ์ให้บรรลัย มาหากูไยอ้ายอัปรี ย ์

กุมภกรรณแม้เป็ นยักษ์ที่มีฝีมือในการรบดี แต่ไม่ค่อยชอบใช้กาลัง ชอบการวางแผนวางอุบาย เอาชนะด้วย

การไม่ตอ้ งต่อสู ้ ดังเช่นที่เคยหลอกให้ สุ ครี พ ไปถอนต้นรัง จนสุ ครี พหมดแรง จึงเข้าจับตัวได้โดยง่าย หรื อ
ครั้งวางอุบายทดน้ า โดยเนรมิตกายให้ใหญ่โต นอนขวางแม่น้ า ไม่ให้น้ าไหลไปถึงกองทัพพระราม หวังจะ
ให้อดน้ าตายกันทั้งกองทัพ แต่ หนุมาน มาช่วยแก้ไว้ได้ทนั

นิ สัยประจาตัวอีกอย่างหนึ่ งของกุมภกรรณ คือเป็ นยักษ์สาอาง รักสะอาด ซึ่ งพิเภกรู ้ดี ดังนั้นระหว่างที่

กุมภกรรณกาลังทาพิธีลบั หอกโมกขศักดิ์ ที่ได้รับมาจาก พระพรหม พิเภกจึงให้หนุมานไปทาลายพิธี โดย
หนุ มานกับ องคต แปลงกายเป็ นหมาเน่ า และอี กาลอยมาหน้า พลับ พลา กุม ภกรรณทนกลิ่ นและภาพน่ า
ขยะแขยงไม่ได้ถึงกับอาเจียนจนเสี ยพิธี
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๕๖

แต่เมื่อถึงคราวต้องออกรบจริ งๆ กุมภกรรณก็มีฝีมือเก่งกาจ สามารถพุ่งหอกโมกขศักดิ์โดน พระลักษมณ์

จนถึ งกับสลบ และกุมภกรรณยังมีความกล้าหาญ ไม่กลัวตาย เมื่อเห็ นศรพระรามทาลายรถรบและไพล่พล
ของตนจนหมดสิ้ น ก็ไม่เกรงกลัวยังต่อสู ้ต่อไปเช่นชาตินกั รบ

สิ้ นรถสิ้ นทศโยธา อสุ ราประหวัน่ พรั่นใจ

ให้ยอ่ ท้อมิใคร่ จะต่อฤทธิ์ แล้วคิดมานะขึ้นมาได้
ตัวกูชาติชายอาชาไนย ฤทธิไกรเลิศลบธาตรี
มาตรแม้นตัวตายจะไว้ยศ ให้ปรากฏฟากฟ้ าราศรี
สุ ดท้ายกุมภกรรณถูกศรพระราม กาลังจะสิ้ นใจ จึงแลเห็นว่าพระรามคือพระนารายณ์ ก็ตกใจและเสี ยใจ
ที่ไม่ฟังคาเตือนของพิเภก

คิดแล้วยอกรเหนือศิโรตม์ ร้องทูลขอโทษยักษี
ซึ่ งข้าผิดพลั้งครั้งนี้ เพราะเหตุดว้ ยพี่ผอู้ าธรรม

หลังจากสานึกผิดและขออภัยที่ล่วงเกินพระรามแล้ว กุมภกรรณก็ได้ฝากฝังพิเภกไว้กบั พระราม และสั่งสอน

พิเภกให้ทาความดีทนแทนคุณ จากนั้นจึงสิ้ นใจด้วยพิษศร ด้วยความดีที่เคยทาไว้ครั้งก่อนจะหันมาต่อสู ้กบั
พระราม และก่อนตายยังได้สานึกผิด จึงทาให้กุมภกรรณไปเกิดในสวรรค์
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๕๗

อินทรชิต

กายสี เขี ยว 1 พักตร์ 2 กร ทรงมงกุฎเดิ นหนของพระอิ นทร์ ปากขบ ตาโพลง เขีย้ วคุด (เขี ย้ วดอกมะลิ )
เป็ นบุตรของ ทศกัณฐ์ กับ นางมณโฑ เดิมชื่ อ รณพักตร์ แต่ต่อมามีฤทธิ์ มากจนสามารถรบชนะ พระอินทร์
จึงได้ชื่อใหม่วา่ อินทรชิต มีเมียชื่อ นางกันยุมา มีบุตร 2 คน ชื่อ ยามลิวนั และ กันยุเวก

อินทรชิตเดิมชื่ออ้าง รณพักตร์
เทพประสาทศรศักดิ์ สิ ทธิ์ ให้
ทรงมงกุฎมนุษย์ลกั ษณ์ สี เทห์ เขียวนอ
เขี้ยวงอกกลับบุตรไท้ แทตย์ทา้ วทศกัณฐ์
อินทรชิตเป็ นศิษย์ของ ฤาษีโคบุตร เช่นเดียวกับทศกัณฐ์ ได้พยายามบริ กรรมเพื่อขออาวุธจากเทพเจ้า
อยูถ่ ึง 17 ปี ในที่สุดทั้ง พระอิศวร, พระนารายณ์ และ พระพรหม ทนไม่ได้ตอ้ งลงมาประทานศรให้ 3 เล่ม
ได้แก่ ศรนาคบาศ ศรพรหมมาสตร์ ศรวิษณุ ปาณัม ทั้งยังสามารถแปลงกายเป็ นพระอินทร์ ได้อีกด้วย

บทบาทสาคัญของอินทรชิ ตในเรื่ องรามเกียรติ์มีอยู่หลายตอน เช่ นครั้งที่ หนุ มาน มาสื บข่าว นางสี ดา ที่
กรุ งลงกานั้น อินทรชิ ตเป็ นผูจ้ บั หนุ มานได้ หรื อในการรบกับ พระลักษมณ์ ครั้งที่ 1 อินทรชิ ตถูกศรพลาย
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๕๘

วาตจนต้องหนี กลับมาทาพิธีชุบศรนาคบาศในโพรงไม้โรทัน แต่ถูก ชามพูวราช แปลงกายเป็ นหมีไปกัด

ต้นไม้ลม้ ทาลายพิธี

ต่ อมาได้รบกับ พระลัก ษมณ์ อีก ครั้ ง อิ นทรชิ ตแผลงศรนาคบาศเป็ นนาคมารั ดกองทัพ พระลัก ษมณ์ แต่
พระราม ได้แผลงศรพลายวาต เรี ยกพญาครุ ฑมาช่วย นาคกลัวครุ ฑ จึงหนีไปจนหมดสิ้ น

อินทรชิ ตหลบไปทาพิธีชุบศรพรหมศาสตร์ โดยให้ ยักษย์กาปั่ น เฝ้ าขัดตาทัพ แต่หนุ มานมาฆ่ายักษ์

กาปั่ นตายจนพิธีลม้ เหลว ต่อมาอิ นทรชิ ตออกรบโดยแปลงเป็ นพระอิ นทร์ ทรงช้างเอราวัณ แผลงศรถู ก
กองทัพ พระลัก ษมณ์ ล้ม หมด หนุ ม านจะเข้า แก้จึ ง โดดไปหัก คอช้า งเอราวัณ แต่ ถู ก อิ น ทรชิ ต ตี ด้ว ยศร
พรหมาสตร์จนบาดเจ็บ

อินทรชิตหวังใช้กลลวง จึงให้ สุ ขาจาร แปลงเป็ นนางสี ดา แล้วนาไปฆ่าที่สนามรบ แต่ฝ่ายพระรามก็

รู ้ เท่า ทันกลอุ บ าย อิ นทรชิ ตต้องหลบไปท าพิ ธีกุ มภนิ ย า (พิ ธีชุ บตัว) แต่พ ระลัก ษมณ์ ก็ ผูท้ าลายพิธี ได้อีก
ศึ ก สุ ดท้ายของอิ นทรชิ ตนั้น เมื่ อร่ า ลาลู ก เมี ย แล้วก็ เอาศรสุ รกานต์จากทศกัณฐ์ไ ปรบ แต่ ใ นศึ ก นี้
อินทรชิ ตถูกศรของพระลักษมณ์ ตดั คอขาดถึ งแก่ความตายกลางอากาศ พิเภกรี บให้ องคต ไปขอพานแก้ว
จาก ท้าวธาดาพรหม มารองรับศีรษะอินทรชิ ต เพราะอินทรชิ ตได้รับพรจากพระอิศวรว่า แม้นตายถ้าเศียร
ของอินทรชิตตกดินที่ใดที่น้ นั จะเกิดไฟบรรลัยกัลป์ ขึ้น แล้วพระรามจึงแผลงศรไปยิงศีรษะอินทรชิ ตบนพาน
กลางอากาศนั้นไหม้เป็ นจุลไป
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๕๙

ท้ าวทศรถ

กายสี ขาว 1 พักตร์ 2 กร มงกุฎยอดเดินหน

เป็ นบุตรของ ท้าวอัชบาล กับ นางเทพอัปสร ภายหลังได้ครองกรุ งอโยธยา ท้าวทศรถมีมเหสี ถึง 3 องค์
คือ นางเกาสุ ริยา, ไกยเกษี และนางสมุทรเทวี

ครั้งหนึ่ ง พระอินทร์ ได้มาขอให้พระองค์ไปช่วยปราบ ปฑูตทันตยักษ์ ที่มารุ กรานสวรรค์ โดยมีนาง

ไกยเกษีตามไปทาศึกด้วย ปฑูตทันตยักษ์แผลงศรมาถูกเพลาล้อรถหัก นางไกยเกษีได้ใช้แขนของตนสอดเข้า
ไปในล้อแทนเพลา ทาให้ทา้ วทศรถสามารถสังหารปฑูตทันตยักษ์ได้ ท้าวทศรถซาบซึ้ งในความภักดีจึงเอ่ย
ปากให้พรว่า ถ้านางไกยเกษีจะขอสิ่ งใดพระองค์ก็จะยกให้ท้ งั สิ้ น

ท้าวทศรถครองเมืองมานานก็ไม่มีบุตร จึงได้ไปเชิ ญ ฤาษีกไลโกฏ และฤาษีอีก 4 รู ป ให้มาช่วยทาพิธี

กวนข้าวทิพย์เพื่อขอบุตร เมื่อมเหสี ท้ งั สามได้เสวยข้าวทิพย์ก็ต้ งั ครรภ์และเกิดบุตร ได้แก่ พระราม (เกิดจาก
นางเกาสุ ริยา) พระลักษมณ์ และ พระสัตรุ ด (เกิ ดจากนางสมุทรเทวี) และ พระพรต (เกิ ดจากนางไกยเกษี)
ต่อมาเมื่อพระราม ราชบุตรพระองค์โตได้เจริ ญวัยขึ้น พระรามได้เข้าร่ วมพิธียกศรเพื่อคัดเลือกพระ
สวามีให้กบั นางสี ดา ธิ ดาของ ท้าวชนกจักรวรรดิ กษัตริ ยผ์ คู ้ รองกรุ งมิถิลา ซึ่ งพระรามสามารถยกศรของท้าว
ชนกขึ้นได้ จึงได้อภิเษกกับนางสี ดา
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๖๐

จากนั้นท้าวทศรถได้แต่งตั้งพระรามให้เป็ นรัชทายาท และเตรี ยมยกกรุ งอโยธยาให้พระรามปกครองต่อจาก

พระองค์ แต่นางไกยเกษีได้อาศัยคาสัญญาที่ทา้ วทศรถได้เคยมอบไว้ให้กบั นางเมื่อครั้งสง ครามปราบปฑูต
ทันตยักษ์ ขอให้ทา้ วทศรถยกราชสมบัติให้แก่พระพรตก่อนพระราม แล้วขอให้พระรามออกบวชอยู่ในป่ า
เป็ นเวลา 14 ปี จึงค่อยกลับมาครองราชสมบัติต่อ ท้าวทศรถไม่อาจปฏิ เสธได้จึงต้องยอมทาตาม แต่ก็เสี ย
พระทัยเป็ นอันมากจนล้มป่ วยลง

เมื่อนั้น ท้าวทศรถเรื องรัศมี

ได้ฟังดังเอาอัคคี มาจุดจี้ดวงชีพชีวนั
กวัดแกว่งพระแสงขรรค์ชยั หมายใจจะฆ่าให้อาสัญ
แต่เงือดเงื้อจะพิฆาตฆ่าฟัน แล้วทรงธรรม์กลับคิดถึงสัจจา

ในวันที่พระราม พระลักษมณ์ และนางสี ดาเดินทางเข้าป่ านั้นเอง ท้าวทศรถก็เสี ยพระทัยจนสิ้ นพระชนม์ลง

แต่ก่อนสิ้ นใจได้สั่งห้ามไม่ให้นางไกยเกษีและพระพรตมาร่ วมเผาศพตน
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๖๑

ไกยเกษี

กายสี นวลจันทร์ ทรงมงกุฎกษัติรย์

เป็ นบุตรี ของ ท้าวไกยเกษ ซึ่ งได้ยกนางให้แก่ ท้าวทศรถ กษัตริ ยแ์ ห่งกรุ งอโยธยา นางไกยเกษีได้กินข้าว
ทิพย์ที่ ฤาษีกไลโกฏ ทาพิธีหุงขึ้นเพื่อขอบุตรให้กบั ท้าวทศรถ นางจึงตั้งครรภ์ และให้กาเนิดโอรสนาม
ว่า พระพรต
ครั้งหนึ่งนางได้ตามท้าวทศรถไปออกรบกับ ปฑูตทันตยักษ์ ที่มารุ กรานสวรรค์ รถรบของท้าวทศรถถูก
ศรข้าศึกจนเพลาล้อหัก นางจึงแสดงความภักดีโดยการใช้แขนของนางสอดเป็ นเพลาล้อรถ ทาให้ทา้ วทศรถ
สามารถเอาชนะศึกได้ ท้าวทศรถจึงประทานพรว่าไม่วา่ นางจะขอสิ่ งใดจะยกให้ท้ งั สิ้ น แต่นางก็ยงั ไม่ได้ขอ
ในสิ่ งใด

เมื่อนั้น จึ่งโฉมนางไกยเกษี
เห็นเพลารถแก้วมณี ต้องศรอสุ รีหกั ไป
จึงตั้งสัตย์เดชะข้าซื่ อตรง ต่อองค์อภัสดาหาหมิ่นไม่
จะเอากรแทนเพลารถชัย อย่าให้อนั ตรายชีวี

จนเมื่อ พระราม โอรสพระองค์โตของท้าวทศรถ ได้อภิเษกกับ นางสี ดา พระธิ ดาบุญธรรมของ ท้าว

โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๖๒

ชนก และกาลังจะได้รับมอบราชสมบัติต่อจากท้าวทศรถ นางกุจจีค่อม ซึ่ งเป็ นนางรับใช้ของนางไกษเกษี

ได้มายุให้นางทวงขอพรจากท้าวทศรถให้ยกราช สมบัติให้แก่พระพรต แล้วให้พระรามออกบวชเป็ นฤาอยู่
ในป่ าเป็ นเวลา 14 ปี จึงค่อยกลับมาสื บราชสมบัติต่อไป

ท้าวทศรถพิโรธมาก จนเกื อบสังหารนางไกยเกษี แต่ก็ไม่อาจปฏิ เสธคามัน่ ที่ ให้ไว้ได้ จึงต้องยอมทาตาม

หลังจากนั้นท้าวทศรถก็เสี ยพระทัยจนล้มป่ วยลง และสิ้ นพระชนม์ในวันที่พระรามเดินทางเข้าป่ าไปนัน่ เอง
ก่อนสิ้ นใจท้าวทศรถได้สั่งห้ามนางไกยเกษีและพระพรตมาร่ วมเผาพระศพของพระองค์

เมื่ อพระพรตทราบเรื่ องราวที่ นางไกยเกษี ไ ปทวงสั ญญาดัง กล่ า วกับ ท้า วทศรถจนเป็ น เหตุ ใ ห้พ ระองค์
สิ้ นพระชนม์ ก็โกรธจนเกือบประหารนางไกยเกษี พระพรตรี บเข้าป่ าไปตามพระรามกลับมาครองราชย์ แต่
พระรามก็ไม่ยอมกลับ ยังยืนยันที่จะอยูป่ ่ า 14 ปี ตามสัญญาที่ได้ตกลงกันไว้
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๖๓

กุจจีค่อม

เป็ นนางกานัลของ นางไกยเกษี ตามเรื่ องของอินเดียกล่าวว่า ชื่ อ นางมนกรา เพราะคาว่า กุจจี นั้น ภาษา
อินเดียแปลว่า ค่ อม แต่ทางไทยเรี ยกเป็ นชื่ อว่า นางกุจจี เป็ นผูท้ ี่มีบทบาทในเรื่ องรามเกียรติ์มาก เพราะเป็ นผู ้
ที่ทาให้ พระราม และ นางสี ดา ต้องเดินป่ า จนกระทัง่ พบกับ ทศกัณฐ์

นางกุจจีค่อมมีความแค้นเคืองพระราม ที่ในสมัยเด็กๆ พระรามเคยยิงนางเล่นด้วยลูกกระสุ น จนทาให้

หลังค่อมของนางกลับไปตุงข้างหน้า และยิงข้างหน้าให้กลับไปตุงทางข้างหลัง กลับไปกลับมา จนนางเจ็บ
แค้นอยูใ่ นใจ

ถึงมาตรกูเป็ นค่อมเค้า ก็ขา้ เก่านางไกยเกษี

พระรามมาทาดัง่ นี้ ชีวมี ิตายจะเห็นกัน

นางกุจจีจึงได้ไปยุยงแก่นางไกยเกษีให้ทูลขอราชสมบัติกรุ งอโยธยาให้กบั พระพรต โอรสของนางไกยเกษี

แทนที่จะเป็ นของพระรามดังที่ ท้าวทศรถ ผูเ้ ป็ นกษัตริ ยไ์ ด้ต้ งั ใจไว้ และยังยุให้นางไกยเกษีขอให้พระราม
ออกบวชเป็ นฤาษีอยูใ่ นป่ าเป็ นเวลาถึง 14 ปี อีกด้วย
โรงเรี ยนนวมินทราชินูทิศ สตรี วทิ ยา พุทธมณฑล เอกสารค้ นคว้ าเพิม่ เติม
เอกสารประกอบการเรี ยนรายวิชา ท ๒๓๑๐๒ ภาษาไทย ๖ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ ภาคเรี ยนที่ ๒
ครู ผสู ้ อน : ครู ฮาดี บินดู่เหล็ม หน้าที่ ๖๔

รามสู ร

กายสี เขียว ตาโพลง ปากขบ ทรงมงกุฎกาบไผ่ มีขวานเป็ นอาวุธ

ตามตานานกล่าวว่ารามสู รเป็ นต้นเหตุที่ทาให้เกิดฟ้ าผ่า โดยรามสู รเหาะไปเจอ นางมณี เมขลา กาลังถือ
ลูกแก้วแวววับลอยอยูบ่ นท้องฟ้ า ก็ตามไล่จบั นาง แต่ไล่เท่าไรก็ไล่ไม่ทนั จึงใช้ขวานที่เป็ นอาวุธประจากาย
ขว้า งใส่ น างจนเกิ ด เป็ นฟ้ าผ่า ขึ้ น ส่ ว นนางมณี เ มขลาก็ ชู ลู ก แก้ว ล่ อ เป็ นแสงแวววับ กลายเป็ นฟ้ าแลบ
ครั้งหนึ่ งรามสู รได้สู้รบกับ อรชุ นเทพบุตร รามสู รจับอรชุ นฟาดกับเขาพระสุ เมรุ จนเขาทรุ ด พระอิศวร ต้อง
ให้ สุ ครี พ เป็ นผูด้ นั เขาให้ต้ งั ขึ้นดังเดิม
ต่อมา รามสู รได้สู้รูบกับ พระราม แต่รามสู รสู ้ไม่ได้ จึงขอยอมแพ้ และถวายศรวิเศษของตนให้แก่
พระราม พระรามได้ฝ ากศรเล่ ม นั้นไว้กบั พระพิรุณ และพระรามได้นาศรนั้นมาใช้ต่อสู ้ กบั ทศกัณฐ์ ใน
ภายหลัง