W ocenie NIK szkolenie kandydatów na kierowców jest ukierunkowane na

uzyskiwanie pozytywnych wyników egzaminów, a nie na nabycie

odpowiedniego poziomu wiedzy, umiejętności
i w szczególności zachowań, które gwarantowałyby bezpieczne i odpowiedzialne
kierowanie pojazdami przez te osoby.

„Program szkolenia” jest jedynie wykazem zagadnień stanowiących przedmiot pytań

na egzaminie teoretycznym czy też zadań realizowanych na egzaminie
praktycznym. Programy szkoleń dla kandydatów na kierowców, jak również
instruktorów oraz egzaminatorów nie zawierają charakterystyk absolwenta
poszczególnych rodzajów kursów. Skutkuje to brakiem jednoznacznie określonych
efektów, które mogłyby podlegać ocenie. Ponadto brak jednoznacznego określenia
struktury testu egzaminacyjnego skutkuje dowolnością, uznaniowością oraz brakiem
odpowiedzialności za konkretne pytania tworzące jednostkowe testy egzaminacyjne,
niewystandaryzowane w części odnoszącej się do treści, formy i znaczenia dla brd.

Obowiązujące programy szkoleń są jedynie literalnym przepisaniem programów

egzaminacyjnych (lub odwrotnie) bez jakiegokolwiek odniesienia do zasad
dydaktyki. Prowadzi to do sytuacji, w której od kursanta oczekuje się wyłącznie
pamięciowego opanowywania treści teoretycznych, ale nie kształtuje
właściwych postaw przyszłego kierowcy. Konsekwencją tego jest
przygotowywanie kandydatów wyłącznie do posiadania umiejętności zdania
egzaminu.

Choć celem egzaminu wewnętrznego przeprowadzanego w Ośrodku Szkolenia

Kierowców (OSK) jest zweryfikowanie poziomu wiedzy i umiejętności, osiągniętych
podczas kursu przez osobę ubiegającą się o uprawnienie do kierowania pojazdami,
to w 2016 r. uchylono przepisy nakazujące pisemne potwierdzenie przez instruktora
prowadzącego szkolenie osiągnięcia tych celów przez uczestnika kursu. Tym
samym prowadzący szkolenie nie ponosi odpowiedzialności za rzetelne
przygotowanie kandydata do egzaminu państwowego. Potwierdza ten stan
porównanie niskich wskaźników zdawalności egzaminów państwowych oraz
wielokrotne przystępowanie do egzaminów z pozytywnymi wynikami podczas
egzaminów wewnętrznych w OSK.

Błędy w pytaniach egzaminacyjnych

Minister nie zapewnił rzetelnego nadzoru nad Komisją do spraw weryfikacji
i rekomendacji pytań egzaminacyjnych, czego skutkiem było dopuszczenie
do stosowania pytań egzaminacyjnych nieprawidłowo sformułowanych
oraz niezgodnych z obowiązującym stanem prawnym. Przeprowadzone
badanie 300 losowo wybranych pytań egzaminacyjnych wykazało, że co
dwudzieste pytanie oraz propozycja odpowiedzi sformułowane były
w sposób niejednoznaczny, a co dwunaste zawierało błędy. Część pytań
zawierających błędy została anulowana dopiero na skutek rozpatrywania
odwołań od wyników egzaminów lub wniosków o weryfikację pytań.
Ponadto stwierdzono dużą rozpiętość stopnia trudności pytań, od banalnych
i oczywistych po bardzo trudne, przy czym wartości punktowe poszczególnych
pytań w części przypadków nie zostały określone prawidłowo i nie odpowiadały
znaczeniu tematyki pytań dla brd. Jedynie 24% pytań dotyczyło zasad techniki
kierowania pomimo, że wiedza z tego zakresu istotnie kształtuje umiejętności
i zachowania kierujących, a także należy do najważniejszych obszarów, które
powinny być sprawdzane na egzaminie państwowym w bazie pytań.
Najważniejsze wnioski
do Ministra Cyfryzacji o:
 wdrożenie funkcjonalności CEK, które pozwoli starostom i marszałkom
województw na typowanie OSK oraz WORD do kontroli ich działalności

do Ministra Infrastruktury o:
 zmianę finansowania WORD w celu uniezależnienia działalności ośrodków od
dodatkowych wpływów z egzaminów poprawkowych oraz przegląd lokalizacji
WORD;
 dokonanie analizy zasadności dalszego funkcjonowania jednostek terenowych
WORD utworzonych po 2013 r. w miejscowościach, w których nie można
zapewnić wystandaryzowanych warunków do przeprowadzenia części praktycznej
egzaminu państwowego;
 niezwłoczne wdrożenie niektórych obowiązków dotyczących okresu próbnego,
określonych w ustawie o kierujących pojazdami, niezależnie od uruchomienia
narzędzi technicznych w CEK;
 rozważenie przekazania kompetencji tworzenia i weryfikacji pytań
egzaminacyjnych do Instytutu Transportu Samochodowego;
 wprowadzenie rozwiązań uniemożliwiających powtórne przystąpienie do
egzaminu państwowego na prawo jazdy w dniu, w którym wynik egzaminu był
negatywny;
  określenie okresu ważności egzaminów teoretycznych dla kandydatów na
kierowców;
 ograniczenie możliwości składania egzaminów poprawkowych poprzez
wprowadzenie limitu podejść odpowiednio do części teoretycznej oraz do części
praktycznej, a także wprowadzenie konieczności odbycia dodatkowego
przeszkolenia, po wyczerpaniu tego limitu;
 wprowadzenie obowiązku przystąpienia do egzaminu państwowego w WORD
najbliższym siedzibie OSK, w którym był uzyskany pozytywny wynik egzaminu
wewnętrznego;
 pisemne poświadczanie przez instruktora prowadzącego szkolenie danej osoby
faktycznego posiadania przez tę osobę wiedzy i umiejętności oraz uznania tej
osoby za przygotowaną do przystąpienia do egzaminu państwowego;
 określenie celów i planu nauczania;
 rozszerzenie i uzupełnienie programów szkoleń oraz egzaminów dla kandydatów
na kierowców (kat. B prawa jazdy) o tematykę związaną z kierowaniem
samochodami ciężarowym o dmc do 3,5 t;
 wprowadzenie regulacji dotyczących nauczania instruktorów;
 wprowadzenie dodatkowych narzędzi nadzoru nad szkoleniem kierowców;
 uregulowanie egzaminów kwalifikacyjnych na instruktorów i egzaminatorów.

do starostów o:
 podjęcie współpracy z policją i WORD przy kontrolach ośrodków szkolenia
kierowców;
 skuteczniejszy nadzór nad ośrodkami szkolenia kierowców.