Czym jest PSD?

Podatek od spadków i darowizn to podatek pobierany na

podstawie Ustawy z 28 lipca 1983 o podatku od spadków i

darowizn (Dz. U. 2016 poz. 205 ze zm.)

Świadczenie bezpośrednie od przyrostu masy majątku

Podatek bezpośredni i osobisty

Dochód gminy (samorządu)

Definicje

Spadek – ogół praw i obowiązków należących do

spadkodawcy w chwili jego śmierci i przechodzących na

jego następców prawnych (spadkobierców) w drodze

dziedziczenia

Darowizna – rodzaj umowy nazwanej prawa cywilnego,

która ma na celu nieodpłatne przysporzenie

obdarowanemu korzyści (wzbogacenie obdarowanego)

kosztem majątku darczyńcy.

Podstawa opodatkowania

Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy

i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów,

ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu

nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku

podatkowego

Do długów i ciężarów zalicza się:

- Koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem w

takim zakresie, w jakim koszty te odpowiadają zwyczajom

przyjętym w danym środowisku,

- Koszty ostatniej choroby spadkodawcy, jeśli nie zostały

pokryte za jego życia i z jego majątku,

- Koszty postępowania spadkowego,

- Wynagrodzenie wykonawcy testamentu.

Przedmiot opodatkowania

Opodatkowane jest nabycie własności rzeczy znajdujących

się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw

majątkowych wykonywanych na terytorium RP, tytułem:

- Spadku

- Darowizny

- Zasiedzenia

- Nieodpłatnego zniesienia współwłasności

- Zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci

uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci

powołania do spadku albo w postaci zapisu,

- Nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie

dyspozycji wkładem na wypadek jego śmierci

Podmiot opodatkowania

Podatnikami podatku od spadków i darowizn są osoby

fizyczne, które nabyły własność rzeczy i prawa majątkowe.

Płatnikami podatku od spadku i darowizn są notariusze –

od darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego albo

zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia

współwłasności lub ugody w przedmiocie.

Grupy podatkowe

• Grupa I / O – małżonkowie (obecny mąż i żona), zstępni (córka,

syn, wnuki i prawnuki), wstępni (matka, ojciec, dziadek, babcia),

pasierb, synowa, zięć, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie

• Grupa II – zstępni rodzeństwa (siostrzeniec, bratanek),

rodzeństwo rodziców (wuj, ciotka), zstępni i małżonkowie

pasierbów, małżonkowie rodzeństwa (żona brata), rodzeństwo

małżonków (szwagier), małżonków rodzeństwa małżonków (np.

żona brata męża), małżonkowie innych zstępnych (np. żona

wnuczki)

Grupa III - inni

Grupa 0

miesięcy na złożenie zawiadomienia o nabyciu

odziedziczonych rzeczy lub praw majątkowych

Moment odziedziczenia = moment otwarcia spadku =

moment śmierci spadkodawcy

W przypadku niewiedzy lub konieczności przeprowadzenia

postępowania sądowego:

- Po upływie 21 dni od dnia ogłoszenia orzeczenia jeśli

spadkodawca nie wystąpi o uzasadnienie

- Po upływie 14 dni od doręczenia uzasadnienia orzeczenia

sądu

Grupa 0

Wyjątek

Jeżeli dowiedziałeś się o otrzymaniu w spadku rzeczy lub praw

majątkowych po upływie 6 miesięcy od powstania obowiązku

podatkowego, zachowujesz zwolnienie, pod warunkiem że

zgłosisz nabycie naczelnikowi urzędu skarbowego w ciągu 6

miesięcy od otrzymania tej informacji oraz uprawdopodobnisz

fakt, że dowiedziałeś się o tym po terminie.

Kwoty wolne

Kwoty wolne od podatku:

• 36120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do

pierwszej grupy podatkowej,

• 27090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do drugiej

grupy podatkowej,

• 5733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do trzeciej

grupy podatkowej.
Kwoty wolne

UWAGA!

Przy obliczaniu kwoty wolnej od podatku sumuje się wartość

rynkową majątku nabytego przez spadkobiercę z wartością

rzeczy i praw majątkowych nabytych uprzednio od

spadkodawcy (np. tytułem darowizny) w okresie 5 lat

poprzedzających rok, w którym nastąpiło nabycie spadku.

Skala podatkowa I grupa

podatek wynosi

Podstawa obliczenia podatku (zł)

doponad

3%11 8330

355 zł 00 gr i 5% od

nadwyżki ponad 11 833 zł

23 66511 833

946 zł 60 gr i 7% od

nadwyżki ponad 23 665 zł

23 665

dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej, w przypadku gdy kwota

nadwyżki ponad kwotę wolną wynosi (w zł)

Skala podatkowa II grupa

podatek wynosi

Podstawa obliczenia podatku (zł)

doponad

7%11 8330

828 zł 40 gr i 9% od

nadwyżki ponad 11 833 zł

23 66511 833

1893 zł 30 gr i 12% od

nadwyżki ponad 23 665 zł

23 665

dla nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej, w przypadku gdy kwota

nadwyżki ponad kwotę wolną wynosi (w zł)

Skala podatkowa III grupa

podatek wynosi

Podstawa obliczenia podatku (zł)

doponad

12%11 8330

1420 zł 00 gr i 16% od

nadwyżki ponad 11 833 zł

23 66511 833

3313 zł 20 gr i 20% od

nadwyżki ponad 23 665 zł

23 665

dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej, w przypadku gdy kwota

nadwyżki ponad kwotę wolną wynosi (w zł)

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

W ustawie o podatku od spadków i darowizn znajdują się

przepisy nakładające na pewne podmioty podobne obowiązki, co

pozwala uznać je za płatników podatku od spadków i darowizn.

W rozdziale 5 wspomnianej ustawy, zatytułowanym „Płatnicy”,

znajdują się dwa artykuły, tj. art. 18 i art. 19. Pierwszy z nich

stanowi o notariuszu jako płatniku, a drugi w takiej roli stawia

dłużników spadkodawcy lub osób, którym przysługują

wierzytelności z określonych tytułów.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Podstawa prawna:

- ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.

U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514, z późn. zm)

- rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w

sprawie pobierania przez płatników podatku od spadków i darowizn

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Notariusze są płatnikami podatku od dokonanej w formie aktu

notarialnego:

1) darowizny;

2) umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym

przedmiocie;

3) umowy nieodpłatnego ustanowienia służebności;

4) umowy nieodpłatnego ustanowienia użytkowania.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Płatnicy są obowiązani:

1) prowadzić rejestr podatku;

2) pobrać należny podatek z chwilą sporządzenia aktu notarialnego;

3) wpłacić pobrany podatek na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego

naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na siedzibę płatnika wykonuje

swoje zadania, w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym

pobrano podatek, a także przekazać w tym terminie, w formie elektronicznej,

deklarację o wysokości pobranego i wpłaconego przez płatnika podatku, w tym

informację o kwocie podatku należnego poszczególnym gminom;

4) przekazywać w terminie 7 dni naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze

względu na siedzibę płatnika sporządzoną w formie papierowej albo w formie

elektronicznej informację zawierającą treść aktów notarialnych lub dane z tych aktów

dotyczące czynności.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Notariusze, jako płatnicy podatku od darowizny

dokonywanej w formie aktu notarialnego albo zawartej

w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia

współwłasności lub ugody, określają w treści

sporządzanych aktów notarialnych podstawę prawną

pobrania podatku i sposób jego obliczenia, a gdy

czynność jest zwolniona z podatku – zamieszczają

podstawę prawną zwolnienia.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Dodatkowo w przypadku:

1) darowizny – określają przedmiot darowizny, jej wartość,

grupę podatkową wynikającą z osobistego stosunku łączącego

obdarowanego z darczyńcą;

2) nieodpłatnego zniesienia współwłasności – określają

przedmiot czynności, wartość rzeczy lub prawa majątkowego

w części przekraczającej wartość udziału we

współwłasności przysługującego nabywcy przed jej

zniesieniem, grupę poodatkową wynikającą z osobistego

stosunku łączącego zbywcę z nabywcą.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Rejestr podatku powinien zawierać następujące rubryki:

1) liczbę porządkową;

2) datę sporządzenia aktu notarialnego;

3) numer repertorium A;

4) datę wpisania do rejestru aktu notarialnego;

5) imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania podatnika;

6) numer identyfikacji podatkowej (jeżeli podatnik go posiada);

7) zwięzłe określenie treści czynności;

8) wartość przedmiotu czynności;

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Rejestr podatku powinien zawierać następujące rubryki:

9) miejsce położenia nieruchomości stanowiącej przedmiot tej

czynności (miejscowość, gmina, powiat, województwo);

10) grupę podatkową wynikającą z osobistego stosunku łączącego

strony czynności;

11) kwotę pobranego podatku albo podstawę prawną jego

niepobrania;

12) uwagi, gdzie płatnik odnotowuje kwotę podatku przekazanego

na rachunek bankowy organu podatkowego, datę wpłaty i okres,

którego wpłata dotyczy.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Płatnicy w rejestrze podatku dokonują podsumowania

kwoty podatku pobranego w każdym miesiącu, za

jaki dokonywane jest rozliczenie podatku z organem

podatkowym.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Rejestr podatku może być zastąpiony przez

repertorium A, przewidziane przepisami o

prowadzeniu ksiąg notarialnych oraz

przekazywaniu na przechowanie dokumentów.

Przepisy dotyczące rejestru stosuje się

odpowiednio do repertorium zastępującego

rejestr.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Do repertorium A wpisuje się w porządku chronologicznym wszystkie czynności notarialne,

z wyjątkiem protestów (repertorium P).

Do repertorium A wpisuje się:

1) numer bieżący od początku roku kalendarzowego,

2) datę czynności,

3) imiona, nazwiska i miejsce zamieszkania stron, nazwę i siedzibę osób prawnych lub

innych podmiotów biorących udział w akcie, imiona, nazwiska i miejsce zamieszkania ich

przedstawicieli,

4) krótką treść czynności,

5) oznaczenie wartości przedmiotu,

6) pobrane wynagrodzenie notariusza, opłaty skarbowe i podatki - każdą pozycję

oddzielnie,

7) potwierdzenie odbioru dokumentu przez stronę lub przesłanie dokumentu stronie.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Deklaracja o wysokości pobranego i wpłaconego przez

płatnika podatku zawiera następujące informacje:

1) miejsce i cel składania deklaracji;

2) dane płatnika;

3) adres siedziby kancelarii notarialnej;

4) dane dotyczące należności;

5) oświadczenie i podpis płatnika.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Płatnicy ustnie pouczają podatników o:

1) skutkach przewidzianych w ustawie z dnia 10 września

1999r. – Kodeks karny skarbowy (Dz.U. Nr 83, poz. 930, z

późn. zm.3)) w razie podania nieprawdy lub zatajenia

prawdy, przez co podatek narażony jest na uszczuplenie;

2) przysługującym organowi podatkowemu prawie do

określenia, podwyższenia lub obniżenia wartości przedmiotu

czynności prawnej;

3) ciążącym na podatniku obowiązku zapłaty podatku w

przypadku określenia lub podwyższenia wartości przedmiotu

czynności przez organ podatkowy.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Płatnicy sporządzają informację o łącznej kwocie pobranego

podatku, należnego poszczególnym gminom, z uwzględnieniem

zasad przekazywania wpływów z tego podatku określonych w art.

15 ustawy z dnia 13 listopada 2003r. o dochodach jednostek

samorządu terytorialnego.

Informacja zawiera:

1)liczbę porządkową;

2)nazwę gminy, na której rachunek podatek ma zostać

przekazany;

3)łączną kwotę podatku naleSnego poszczególnym gminom;

4)numery repertorium A, pod którymi wpisane są czynności, z

tytułu których podatek jest należny poszczególnym gminom.

Przykład

W 20XX r. ojciec dał synowi w darowiźnie motorower o wartości 5000

zł. W 20XX+1 r. ojciec umiera i syn dostaje z jego dyspozycji

bankowej na wypadek śmierci 30000 zł. W sumie syn nabył od ojca

majątek o wartości 35000 zł, która nie przekracza kwoty wolnej od

podatku.

Opodatkowaniu podlega nabycie majątku, którego wartość

przekracza kwotę wolną od podatku. W takim przypadku składasz we

właściwym urzędzie skarbowym, w ciągu miesiąca od dnia

uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie

spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez

notariusza, zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw

majątkowych (SD-3) lub wspólne zeznanie podatkowe (SD-3 wraz z

informacjami o pozostałych podatnikach SD-3/A).

ZADANIE

Pan Krzysztof w dniu 1 stycznia odziedziczył po zmarłej

100000zł w postaci udziału w domu rodzinnym. Określ jak

kształtowała by się sytuacja podatkowa pana Krzysztofa gdyby:

- Dziedziczył po macosze

- Dziedziczył po teściowej

Oraz jak kształtowałaby się jego sytuacja gdyby złożył zeznanie

o wartości nabytego spadku po 1 lipca.

Podatek od czynności

cywilnoprawnych

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności

cywilnoprawnych (tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 223 ze zm.).

Forma podatku obrotowego od obrotu „nieprofesjonalnego”

Ogólna charakterystyka

• PCC jest podatkiem obrotowym.

• Podatek ten określany jest jako „podatek od

niezawodowego obrotu majątkiem”.

• To podatek o zamkniętym stanie faktycznym

(obowiązek i zobowiązanie powstają równocześnie).

• PCC jest w całości dochodem jednostek samorządu

terytorialnego.

• Organem właściwym jest naczelnik urzędu

skarbowego.

Przedmiot PCC
Przedmiotem opodatkowania PCC są wyłącznie czynności

enumeratywnie wymienione w art. 1 PCC

(zamknięty katalog czynności opodatkowanych).

Czynności cywilnoprawne

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 PCC opodatkowane są:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do

gatunku,

3. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez

obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

4. umowy dożywocia,

5. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w

części dotyczącej spłat lub dopłat,

6. ustanowienie hipoteki,

7. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego,

oraz odpłatnej służebności,

8. umowy depozytu nieprawidłowego,

9. umowy spółki.

Zmiany umów, orzeczenia i

ugody sądowe

• Zmiany umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 PCC, jeżeli

powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od

czynności cywilnoprawnych, również podlegają podatkowi (w art. 1

ust. 1 pkt 2 PCC).

• Orzeczenia sądów oraz ugody, jeżeli wywołują takie same skutki

prawne jak czynności cywilnoprawne (umowy) wymienione w art. 1

ust. 1 pkt 1 i 2 PCC

Np. zmiana umowy sprzedaży przez podwyższenie ceny rzeczy, wyrok

zobowiązujący do zawarcia umowy sprzedaży, orzeczenie w

przedmiocie działu spadku.

Zmiana umowy spółki

W przypadku umowy spółki za zmianę umowy uważa się:

1) przy spółce osobowej - wniesienie lub podwyższenie wkładu,

którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki, pożyczkę

udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez

wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego

używania;

2) przy spółce kapitałowej - podwyższenie kapitału zakładowego z

wkładów lub ze środków spółki oraz dopłaty;

3) przekształcenie lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest

zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału

zakładowego spółki kapitałowej;

4) przeniesienie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium

państwa niebędącego państwem członkowskim:

a) rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej, jeżeli jej

siedziba nie znajduje się na terytorium państwa członkowskiego,

b) siedziby spółki kapitałowej, jeżeli jej rzeczywisty ośrodek

zarządzania nie znajduje się na terytorium państwa

członkowskiego

- także wtedy, gdy czynność ta nie powoduje podwyższenia kapitału

zakładowego.

Kryterium terytorialne

Czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich

przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub

prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej (przy zamianie istotne jest położenie przynajmniej jednej z

rzeczy);

2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane

za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub

siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność

cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej.

Kryterium terytorialne

(umowy spółki)

Umowa spółki oraz jej zmiana podlega podatkowi,

jeżeli w chwili dokonania czynności na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się:

1. w przypadku spółki osobowej - siedziba tej spółki;

2. w przypadku spółki kapitałowej:

a) rzeczywisty ośrodek zarządzania albo

b) siedziba tej spółki - jeżeli jej rzeczywisty ośrodek

zarządzania nie znajduje się na terytorium

innego państwa członkowskiego.

Wyłączenia (art. 2 PCC)

Nie podlegają opodatkowaniu czynności

cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany (art.

2 pkt 4 PCC):

a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od

towarów i usług,

b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od

podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej

czynności, z wyjątkiem m. in.:

– umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest

nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania

wieczystego,

– umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach

handlowych;

Wyłączenia (art. 2 PCC)

Nie podlegają podatkowi umowy spółki i ich zmiany

związane z (art. 2 pkt 6 PCC):

a) łączeniem spółek kapitałowych,

b) przekształceniem spółki kapitałowej w inną spółkę

kapitałową,

c) wniesieniem do spółki kapitałowej, w zamian za jej

udziały lub

akcje:

– przedsiębiorstwa spółki kapitałowej lub jego

zorganizowanej części,

– udziałów lub akcji innej spółki kapitałowej dających w

niej większość głosów albo kolejnych udziałów lub akcji,

w przypadku gdy spółka, do której są wnoszone te

udziały lub akcje, posiada już większość głosów.

Wyłączenia (art. 2 PCC)

PCC nie są opodatkowane ponadto m. in.:

• czynności w sprawach alimentacyjnych,

• umowy spółki i ich zmiany związane z łączeniem spółek

kapitałowych, przekształceniem spółki kapitałowej w

inną spółkę kapitałową,

• czynności cywilnoprawne w sprawach zatrudnienia.

Zwolnienia przedmiotowe

(art. 9 PCC)

• Zwolnieniem przedmiotowym objęte są m. in.:

• pożyczki udzielane w formie pieniężnej na podstawie umowy

zawartej między osobami wymienionymi w art. 4a ust. 1 ustawy

o podatku od spadków i darowizn (w części przekraczającej

kwotę wolną)* pod warunkiem udokumentowania otrzymania

pożyczki potwierdzeniem wpłaty na rachunek i złożenia deklaracji

w terminie 14 dni od dnia otrzymania pożyczki.

• sprzedaż walut obcych,

• sprzedaż ruchomości, jeżeli podstawa nie przekracza 1.000,-

złotych,

• sprzedaż bonów i obligacji skarbowych,

• ustanowienie hipoteki na zabezpieczenie dotacji lub innych form

pomocy finansowej, udzielanych organizacjom społecznym

działającym w dziedzinie sportu i turystyki

* małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha;

kwota wolna 36120zł

Podmiot PCC (art. 4 PCC)

Obowiązek podatkowy, ciąży:

1)przy umowie sprzedaży - na kupującym;

2)przy umowie zamiany - na stronach czynności;

3)przy umowie darowizny - na obdarowanym;

4)przy umowie dożywocia - na nabywcy własności nieruchomości;

5)przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności - na

podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w

spadku lub we współwłasności;

6)przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również

nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności - na użytkowniku lub

nabywającym prawo służebności;

7)przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego - na

biorącym pożyczkę lub przechowawcy;

8)przy ustanowieniu hipoteki - na składającym oświadczenia woli o

ustanowieniu hipoteki;

9)przy umowie spółki cywilnej - na wspólnikach, a przy pozostałych

umowach spółki - na spółce.

Zwolnienia podmiotowe (art.

8 PCC)

Zwalnia się od podatku m. in. następujące strony

czynności cywilnoprawnych:
1. jednostki samorządu terytorialnego,

2. Skarb Państwa,

3. organizacje pożytku publicznego, jeżeli dokonają

czynności cywilnoprawnych wyłącznie w związku z

nieodpłatną działalnością pożytku publicznego w

rozumieniu przepisów o działalności pożytku

publicznego i o wolontariacie,

4. państwa obce, ich przedstawicielstwa dyplomatyczne,

urzędy konsularne i siły zbrojne, międzynarodowe

organizacje i instytucje oraz ich oddziały i

przedstawicielstwa – pod warunkiem wzajemności.

Obowiązek podatkowy w PCC

Obowiązek podatkowy powstaje:

1) z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej;

2) z chwilą każdorazowej wypłaty środków pieniężnych, jeżeli umowa

pożyczki określa, że wypłata środków pieniężnych nastąpi

niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy;

3) z chwilą podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału spółki mającej

osobowość prawną;

4) z chwilą złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub zawarcia

umowy ustanowienia hipoteki;

5) z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku

sądu polubownego lub zawarcia ugody - od przedmiotów

opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3;

6) z chwilą powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności

cywilnoprawnej - jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie

podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca

roku, w którym upłynął termin płatności podatku, a następnie

powołuje się przed organem podatkowym lub organem kontroli

skarbowej na fakt jej dokonania.

Obowiązek zapłaty podatku

(art. 5 PCC)

1. Obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach tego

podatku.

2. Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach

albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach

spółki cywilnej, zobowiązanymi solidarnie do zapłaty

podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy

zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej.

Podstawa opodatkowania w

PCC

Podstawa opodatkowania jest określona indywidualnie

dla każdego przedmiotu (art. 6 ust. 1 PCC).

Przykładowo:

1. umowa sprzedaży – wartość rynkowa rzeczy lub prawa

majątkowego,

2. umowa dożywocia – wartość rynkowa nieruchomości,

3. zniesienie współwłasności – wartość rynkowa rzeczy

nabytej ponad udział,

4. umowa pożyczki – wartość pożyczki,

5. zawarcie umowy spółki – wartość wkładów do spółki

osobowej albo wartość kapitału zakładowego.

Ustalenie wartości rynkowej

Wartość rynkową przedmiotu czynności

cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych

cen stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami

majątkowymi tego samego rodzaju i gatunku, z dnia

dokonania tej czynności, bez odliczania długów i

ciężarów.

Procedura korygowania wartości rynkowej – art. 6 ust. 3

i 4 PCC.

Stawki podatku

Stawki podatku są określone indywidualnie dla każdego

przedmiotu. Przykładowo:

1. sprzedaż nieruchomości i ruchomości - 2%,

2. sprzedaż praw majątkowych – 1%,

3. umowa pożyczki – 2%,

4. umowa spółki – 0,5%,

5. ustanowienie hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności

o nieustalonej wysokości – 19 złotych,

6. ustanowienie hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności

istniejącej – 0,1%.

Sankcyjna stawka PCC

Stawka podatku wynosi 20%, jeżeli przed organem

podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku

czynności sprawdzających, postępowania podatkowego,

kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego:

1) podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki,

depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia

użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a

należny podatek od tych czynności nie został zapłacony;

2) biorący pożyczkę, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. b,

powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie

spełnił warunku udokumentowania otrzymania

pieniędzy.

Rozliczanie PCC

Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu

podatkowego:

1. złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności

cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru,

2. obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia

powstania obowiązku podatkowego.

Powyższe nie dotyczy przypadków, gdy podatek jest

pobierany przez płatnika (tj. notariusza, gdy czynność

jest dokonana w formie aktu notarialnego).

Płatnicy obowiązani są uzależnić dokonanie czynności

cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku.

Zwrot podatku

Podatek podlega zwrotowi, jeżeli:

1) uchylone zostały skutki prawne oświadczenia woli (nieważność

względna);

2) nie spełnił się warunek zawieszający, od którego uzależniono

wykonanie czynności cywilnoprawnej;

3) spółka nie została zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców lub

wysokość kapitału zakładowego spółki kapitałowej została

zarejestrowana w kwocie niższej niż określała umowa spółki

- w części stanowiącej różnicę między podatkiem zapłaconym ipodatkiem należnym;

4) podwyższenie kapitału zakładowego spółki nie zostanie

zarejestrowane lub zostanie zarejestrowane w wysokości niższej niż

określona w uchwale - w części stanowiącej różnicę między

podatkiem zapłaconym i podatkiem należnym od podwyższenia

kapitału zakładowego ujawnionego w rejestrze przedsiębiorców;

5) nie dokonano wpisu hipoteki do księgi wieczystej.

Podatek nie podlega zwrotowi po upływie 5 lat od końca roku, w

którym został zapłacony.

Podatek od czynności cywilnoprawnych:

rejestr podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzony przez płatnika

Notariusz obowiązany jest pobrać podatek wyłącznie w

przypadku zawarcia umowy w formie aktu

notarialnego. W przypadku zachowania formy pisemnej

z tzw. podpisami poświadczonymi notarialnie (podpis

notarialnie pewny) – nie staje się on płatnikiem

podatku, a w konsekwencji obowiązek uiszczenia

podatku spoczywa nadal na podatnikach.

Podatek od czynności cywilnoprawnych:

rejestr podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzony przez płatnika

Notariusz płaci podatek nie tylko w przypadku, gdy

ustawa, np. kodeks cywilny, uzależnia skuteczność i

ważność czynności prawnej od zastosowania formy

notarialnej, ale również w przypadku, gdy podatnik

decyduje się na zastąpienie standardowej formy

czynności prawnej formą pewniejszą, np. gdy

wprowadza w miejsce umowy pisemnej – umowę w

formie aktu notarialnego.

Podatek od czynności cywilnoprawnych:

rejestr podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzony przez płatnika

Notariusz ma obowiązek:

1. ustnie pouczyć podatników o:

- skutkach przewidzianych w ustawie z dnia 10 września 1999 r. -

Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 i Nr

112, poz. 766 oraz z 2008 r. Nr 66, poz. 410 i Nr 215, poz. 1355)

w razie podania nieprawdy lub zatajenia prawdy, przez co

podatek narażony jest na uszczuplenie;

- przysługującym organowi podatkowemu prawie do określenia,

podwyższenia lub obniżenia wartości przedmiotu czynności

cywilnoprawnej;

- ciążącym na nich obowiązku zapłaty zaległości podatkowej wraz

z odsetkami za zwłokę, w przypadku określenia lub podwyższenia

wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej przez organ

podatkowy.
2. prowadzić rejestr podatku;

Podatek od czynności cywilnoprawnych:

rejestr podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzony przez płatnika

Notariusz ma obowiązek:

3. wpłacić pobrany podatek na rachunek organu podatkowego

właściwego ze względu na siedzibę płatnika, w terminie do 7 dnia

miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek,

a także przekazać w tym terminie deklarację o wysokości

pobranego i wpłaconego podatku przez płatnika według

ustalonego wzoru wraz z informacją o kwocie podatku należnego

poszczególnym gminom (PCC-2),

4. przekazywać, w terminie, organowi podatkowemu właściwemu

ze względu na siedzibę płatnika odpisy sporządzanych aktów

notarialnych dotyczących czynności cywilnoprawnych

stanowiących przedmiot opodatkowania.

Podatek od czynności cywilnoprawnych:

rejestr podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzony przez płatnika

Płatnicy obowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej

od uprzedniego zapłacenia podatku. Podatek jest świadczeniem

dodatkowym, zatem notariusz nie może pobrać go np. z deponowanej

sumy pieniędzy. Musi go uzyskać dodatkowo poza czynnością, w

związku z którą wykonuje czynności notarialne.

Notariusze, jako płatnicy podatku od czynności cywilnoprawnych

dokonywanych w formie aktu notarialnego, określają w treści

sporządzanych aktów notarialnych podstawę prawną i sposób

obliczenia podatku, a gdy czynność cywilnoprawna jest zwolniona z

podatku - zamieszczają podstawę prawną zwolnienia.

Sporządzają oni również informację o kwocie pobranego podatku,

należnego poszczególnym gminom, z uwzględnieniem zasad

przekazywania wpływów z tego podatku.

Podatek od czynności cywilnoprawnych:

rejestr podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzony przez płatnika

Rejestr podatku powinien zawierać następujące rubryki:

1. liczbę porządkową;

2. datę sporządzenia aktu notarialnego;

3. numer repertorium A;

4. datę wpisania do rejestru aktu notarialnego;

5. imię i nazwisko albo nazwę lub firmę podatnika;

6. numer identyfikacji podatkowej (jeżeli podatnik go posiada);

Podatek od czynności cywilnoprawnych:

rejestr podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzony przez płatnika

Rejestr podatku powinien zawierać następujące rubryki:

7. miejsce zamieszkania (siedzibę) podatnika;

8. zwięzłe określenie treści czynności;

9. wartość przedmiotu czynności cywilnoprawnej;

10. miejsce położenia nieruchomości stanowiącej

przedmiot tej czynności (miejscowość, gmina, powiat,

województwo);

11. stawkę podatku;

12. kwotę pobranego podatku;

13. uwagi.

Podatek od czynności cywilnoprawnych:

rejestr podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzony przez płatnika

W rejestrze podatku płatnicy:

- podsumowują kwoty podatku pobranego w każdym miesiącu,

za jaki dokonywane jest rozliczenie podatku z organem

podatkowym, oraz wyodrębniają kwoty podatku pobranego od

umowy spółki kapitałowej i jej zmiany;

- odnotowują w rubryce „uwagi” kwoty podatku przekazanego

na rachunek bankowy organu podatkowego, datę wpłaty i

okres, którego wpłata dotyczy.

Zamiast rejestru notariusz może prowadzić repertorium

przewidziane przepisami o prowadzeniu ksiąg notarialnych

oraz przekazywaniu na przechowanie dokumentów. Musi ono

wówczas zawierać wszystkie wskazane powyżej informacje

właściwe dla rejestru.

Podatek od czynności cywilnoprawnych:

rejestr podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzony przez płatnika

Deklaracja o wysokości pobranego i wpłaconego podatku przez

płatnika zawiera następujące informacje:

1) miejsce i cel składania deklaracji;

2) dane płatnika;

3) adres siedziby kancelarii notarialnej;

4) dane dotyczące należności;

5) oświadczenie i podpis płatnika.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

Podatek od spadków i darowizn:

rejestr podatku od spadków i darowizn prowadzony przez płatnika.

ZADANIE

Dokonaj stosownych wpisów do ewidencji płatnika i określ

podatki należne do zapłaty z uwzględnieniem wynagrodzenia

płatnika (0,3%).

___________

Notariusz Jan Kowalski potwierdził w styczniu 20XX

przeprowadzenie następujących czynności:

05.01.20XX zawarto akt notarialny w sprawie nieodpłatnego

ustanowienia użytkowania lokalu mieszkalnego w bloku

wielorodzinnym na czas nieokreślony przez Antoniego

Nowaka, ustalono że odpłatne użytkowanie podobnego

lokalu w tej samej gminie kosztowałoby korzystającego

Mariana Nowaka , pasierba Antoniego, 1000zł/m-c,

ZADANIE

07.01.20XX zawarto akt notarialny w sprawie zamiany

prawa własnościowego do lokalu spółdzielczego o wartości

200000zł w dzielnicy A miejscowości XYZ na lokal

własnościowy o wartości 250000zł w dzielnicy B.

10.01.20XX zawarto akt notarialny potwierdzający zawarcie

umowy pożyczki na kwotę 20000zł pomiędzy Panią A i

Panem B

15.01.20XX zawarto akt notarialny na nieodpłatne

zniesienie współwłasności rzeczy pomiędzy panią Karoliną

(synowa) i panią Marią (teściową), w taki sposób, że ze

wspólnie nabytych przedmiotów (udział 50/50) pani

Karolina zatrzymała komputer o wartości 7000zł, a pani

Maria telewizor o wartości 10000zł

ZADANIE

20.01.20XX potwierdzono notarialnie otrzymanie przez pana

Macieja darowizny w kwocie 40000zł od Andrzeja brata jego

żony

27.01.20XX ustanowiono notarialnie odpłatną służebność

drogi koniecznej na rzecz Aldony K. na okres 5 lat za

wynagrodzeniem 1200zł rocznie