Bài 1.

Có các số liệu sau đây về cung và cầu sản phẩm A trên thị trường như
sau:
Giá ( nghìn đồng/ tấn) 10 11 12 13 14 15
Lượng cung ( tấn/ 17 19 21 23 25 27
ngày)
Lượng cầu ( tấn/ 17 16 15 14 13 12
ngày)
a. Viết phương trình cung cầu, xác định giá và sản lượng cân bằng.
b. Nếu chính phủ áp đặt giá bán là 9 nghìn đồng/tấn thì điều gì xảy ra.
c. Xác định thặng dư sản xuất và thặng dư tiêu dùng và tổng phúc lợi xã hội
tại điểm cân bằng?
d. Độ co dãn của cung(Esp), cầu tại điểm cân bằng(Edp)
e. Do sự biến động của thời tiết làm cho lượng cung sụt giảm 30%. Xác định
giá và sản lượng cân bằng
f. Khi chính phủ trợ cấp cho người tiêu dùng 1 nghìn đồng/tấn sản phẩm mua
vào. Xác định giá và sản lượng cân bằng
g. Nếu Chính phủ đánh thuế vào người tiêu dùng là : 1 nghìn đồng/kg sản
phẩm thì giá và sản lượng thay đổi như thế nào? Xác định số thuế mà người
tiêu dùng và người sản xuất phải chịu?
h. Khi chính phủ trợ cấp cho người sản xuất 1 nghìn đồng/kg sản phẩm bán
ra. Xác định giá và sản lượng cân bằng
i. Nếu Chính phủ đánh thuế vào người sản xuất là : 1 nghìn đồng/tấn sản
phẩm bán ra thì giá và sản lượng thay đổi như thế nào? Xác định số thuế mà
người tiêu dùng và người sản xuất phải chịu?
k. Tính tổn thất phúc lợi xã hội do thuế gây ra?

Bài giải
a. * phương trình đường cung có dạng: Qs= a + bP (b>0)
Với P= 10 ,Q=17 => 17 = a + 10b (1)
Với P= 11 ,Q= 19 => 19 = a + 11b (2)
Từ (1) và (2) => a= -3; b=2
 Qs= -3 + 2P
* phương trình đường cầu có dạng: Qd= c + dP (d<0)
Với P= 10 ,Q=17 => 17 = c + 10d (1)
Với P= 11 ,Q=16 => 16 = c + 11d (2)
Từ (1) và (2) => c= 27; d= -1
 Qd= 27 - P
(Lưu ý: sau khi viết xong pt cung, cầu phải thử lại kết quả = cách lấy 1
điểm (P,Q) thay vào phương trình vừa tìm được, điều này rất quan trọng
vì nếu viết sai pt cung, cầu coi như sai cả bài vì các ý sau đều phụ thuộc
vào ý 1)
*Điểm cân bằng thỏa mãn Qs=Qd ( hoặc Ps=Pd)
=> -3 + 2P= 27 – P => P = 10, Q=17

b.
P= 9, thay vào pt cung, cầu: Qs= 15; Qd= 18 , => Qs< Qd, thị trường xảy ra
hiện tượng thiếu hụt hàng hóa, lượng trao đổi = 15, lượng thiếu hụt = 3

c.Thặng dư tiêu dùng: CS = S(AEPe)= ½ APe*AE= ½*17*17= 144,5

Thặng dư sản xuất : PS = S(BEPe)= ½ BPe*EPe=1/2*8,5*17= 72,25
Tổng phúc lợi xã hội BS = CS+PS = 216,75
 d. Độ co dãn tại điểm cân bằng
Esp = (Qs)’ x P/Q = 20/17
Edp = (Qd)’ x P/Q = -10/17

e..Lượng cung giảm 30% => pt đường cung mới:

Qs(mới) = 70%Qs(ban đầu)
 Qs = 0,7(-3 + 2P) = 1,4P -2,1
 Pt đường cầu không đổi: Qd= 27 – P
Điểm cân bằng mới thỏa mãn Qs=Qd => P=12,125; Q = 14,875

f.
 Khi chính phủ trợ cấp cho người tiêu dùng (sẽ ảnh hưởng đến cầu):
Pt đường cầu mới có dạng:
Cách 1. (Viết theo giá người tiêu dùng phải trả, viết Q theo P, trợ cấp
cho người tiêu dùng thì người tiêu dùng được lợi và được mua với giá
rẻ hơn, giá người tiêu dùng phải trả là giảm đi)
 Qd= c+d (P-trợ cấp) = 27 – (P-1) = 28-P

Cách 2. (Viết theo giá cân bằng mới, viết P theo Q, trợ cấp cho người
tiêu dùng thì người tiêu dùng được lợi => cầu tăng => P cân bằng tăng,
Q tăng)
 Pd(mới)= P(ban đầu) + trợ cấp
 Qd ( ban đầu)= 27 – P => P ban đầu = 27-Q
 Pd (mới) = 27-Q + 1 => Qmới=28-P

Pt đường cung không đổi: Qs = -3 + 2P

Điểm cân bằng mới thỏa mãn Qs=Qd => -3 + 2P= 28-P =>
P=31/3=10,33
; Q=53/3=17,67
(người sx được lợi (10,3 – 10= 0,3 ngh.đ/kg); người tiêu dùng được lợi
1- 0,3=0,7 ngh.đ/kg)
Lưu ý: sau khi tính xong phải kiểm tra lại kết quả , theo phân tích trên
P cân bằng mới tăng, lượng cân bằng mới phải tăng mới đúng
g.
Khi chính phủ đánh thuế đối với người tiêu dùng (sẽ ảnh hưởng đến
cầu):
Pt đường cầu mới có dạng:
 Cách 1. (Viết theo giá người tiêu dùng phải trả, viết Q theo P, đánh
thuế đối với người tiêu dùng thì người tiêu dùng bị thiệt và phải mua
với giá cao hơn, giá người tiêu dùng phải trả là tăng lên)
 Qd= c+d (P+ thuế) = 27 – (P+1) = 26-P

Cách 2. (Viết theo giá cân bằng mới, viết P theo Q, đánh thuế lên người
tiêu dùng thì người tiêu dùng bị thiệt => cầu giảm => P cân bằng giảm,
Q giảm)
 Pd(mới)= P(ban đầu) – thuế
 Qd ( ban đầu)= 27 – P => P ban đầu = 27-Q
 Pd (mới) = 27-Q - 1 => Qmới=26-P

Pt đường cung không đổi: Qs = -3 + 2P

Điểm cân bằng mới thỏa mãn Qs=Qd => -3 + 2P= 26-P => P=29/3=9,67;
Q=49/3 =16,33
Lưu ý: sau khi tính xong phải kiểm tra lại kết quả , theo phân tích trên
P cân bằng mới giảm, lượng cân bằng mới phải giảm mới đúng
Số thuế mà người sản xuất chịu( Pcb mới giảm đi , người sx bị thiệt) =
10-9,67=0,33 (ngh.đ/kg)
Số thuế mà người tiêu dùng chịu( tổng số thuế do nhà nước quy định-
số thuế người sx chịu) = 1-0,33=0,67 (ngh.đ/kg)

h. =Khi chính phủ trợ cấp cho người sx (sẽ ảnh hưởng đến cung):
Pt đường cung mới có dạng:
Cách 1. (Viết theo giá người sx nhận được, viết Q theo P, trợ cấp cho
người sx thì người sx được lợi và giá nhận được sẽ tăng)
 Qs= a+b (P+trợ cấp) = -3 + 2(P+1)= 2P-1
 Cách 2. (Viết theo giá cân bằng mới, viết P theo Q, trợ cấp cho người sx
thì người sx được lợi => cung tăng => P cân bằng giảm, Q tăng)
 Ps(mới)= Ps(ban đầu) - trợ cấp
 Qs ( ban đầu)= -3 + 2P => P ban đầu = (3+Q)/2
 Ps (mới) = (3+Q)/2- 1 => Qsmới=2P-1

Pt đường cầu không đổi: Qd = 27 – P

Điểm cân bằng mới thỏa mãn Qs=Qd => 27 – P= 2P-1=> P=28/3=16,33;
Q=53/3=17,67
Lưu ý: sau khi tính xong phải kiểm tra lại kết quả , theo phân tích trên
P cân bằng mới giảm, lượng cân bằng mới phải tăng mới đúng
i. Khi chính phủ đánh thuế vào người sx (sẽ ảnh hưởng đến cung):
Pt đường cung mới có dạng:
Cách 1. (Viết theo giá người sx nhận được, viết Q theo P, đánh thuế vào
người sx thì người sx bị thiệt và giá nhận được sẽ giảm)
 Qs= a+b (P-thuế) = -3 + 2(P-1)= 2P-5

Cách 2. (Viết theo giá cân bằng mới, viết P theo Q, đánh thuế vào người
sx thì người sx bị thiệt => cung giảm => P cân bằng tăng, Q giảm)
 Ps(mới)= Ps(ban đầu) + thuế
 Qs ( ban đầu)= -3 + 2P => P ban đầu = (3+Q)/2
 Ps (mới) = (3+Q)/2+ 1 => Qsmới=2P-5

Pt đường cầu không đổi: Qd = 27 – P

Điểm cân bằng mới thỏa mãn Qs=Qd => 27– P= 2P-5=> P=32/3=10,67;
Q=49/3=16,33
 Lưu ý: sau khi tính xong phải kiểm tra lại kết quả , theo phân tích trên
P cân bằng mới tăng, lượng cân bằng mới phải giảm mới đúng

*Số thuế mà người tiêu dùng chịu( Pcb mới tăng , người tiêu dùng bị
thiệt=> Đây chính là phần thuế mà người tiêu dùng phải chịu) = 10,67-
10=0,67 (ngh.đ/tấn)
Số thuế mà người sx chịu( tổng số thuế do nhà nước quy định- số thuế
người td chịu) = 1- 0,67=0,33 (ngh.đ/tấn)

k…Tổn thất phúc lợi xã hội do thuế gây ra(phần mất không do thuế gây ra):
S(EE’G)= ½ thuế(Q cân bằng trước thuế- Q cân bằng sau thuế)
= ½ * 1 * (17-49/3)= 1/3