‫مرکز مطالعات استراتژیک و منطقوی‬

‫شماره‪414 :‬‬
‫(از ‪ 28‬اسد الی ‪ 03‬سنبله ‪ 2041‬هـ ش)‬

‫جایگاه افغانستان در برنامـههای منطقهای چین‬

‫ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫اين نرشیۀ هفتهوار‪ ،‬تحليل رويدادهای مهم سياسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬امنیتی و اجتامعی افغانستان و‬
‫منطقه است که به زبان های پشتو‪ ،‬دری‪ ،‬انگليسی و عربی توسط مرکز مطالعات اسرتاتژيک و‬
‫منطقوی تهيه و نرش میگردد‪.‬‬
 ‫| ‪2‬‬ ‫تحلیل هفته‪414 /‬‬
‫ــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫آنچه درین شامره میخوانید‪:‬‬

‫جایگاه افغانستان در برنامـههای منطقهای چین ‪3.................................................................‬‬

‫مقدمه ‪3................................................................................................................‬‬

‫سیاست خارجی چین بعد از جنگ رسد و تهدید آینده برای امریکا ‪4.............................................‬‬

‫برنامههای چین در منطقه ‪5..........................................................................................‬‬

‫جایگاه افغانستان در برنامههای منطقهای چین ‪8..................................................................‬‬

‫راههای بهرهبرداری افغانستان از برنامههای منطقهای چین ‪9.....................................................‬‬

‫نتیجه گیری ‪9.........................................................................................................‬‬

‫پیشنهادات ‪01 ........................................................................................................‬‬

‫منابع ‪00 ...............................................................................................................‬‬

‫‪www.csrskabul.com‬‬ ‫‪info@csrskabul.com‬‬
 ‫| ‪3‬‬ ‫تحلیل هفته‪414 /‬‬
‫ــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫جایگاه افغانستان در برنامـههای منطقهای چین‬

‫مقدمه‬
‫ِ‬
‫مطالعات روابط بینامللل به حساب‬ ‫فروپاشی ساختار دوقطبی نظام بینامللل را میتوان نقطه عطفی در‬
‫آورد‪ .‬در نظام بینامللل پس از جنگ رسد یک ساختار تک قطبی شکل گرفت که در آن ایاالت متحده امریکا‬
‫قدرتی بیرقیب خوانده شد‪ .‬در این دوران ایاالت متحده امریکا با متام توان در زمینههای دیپلامتیک‪ ،‬امنیتی‬
‫و سیاسی سعی کرد که زمینههای حضور نیروهای خود در مناطق مختلف را از راههای ممکن فراهم سازد تا‬
‫با تسلط بر متام جهان هژمونی خود را برقرار سازد‪ .‬بااینکه در یک دهه پس از جنگ رسد ایاالت متحده رقیب‬
‫درخور توجهی نداشت اما در دو دهه پسین خیزش چین به عنوان یک قدرت بزرگ‪ ،‬به صورت مستقیم و‬
‫آشکار هژمونی جهانی امریکا را با چالش مواجه کرده است‪ .‬از ایرنو هدف کالن اسرتاتیژی امریکا جلوگیری‬
‫ِ‬
‫درست سیاست خارجی و اتخاذ‬ ‫از افزایش قدرت چین و مهار این کشور میباشد‪ .‬در مقابل چین با تدابیر‬
‫دیپلامسی اقتصادی توانسته که جایگاه خود را در منطقه و جهان تثبیت کند‪ .‬چین برای اینکه در سطح‬
‫بینامللل قدرتُنم ایی کند‪ ،‬ناگزیر است با کشورهای منطقه و کشورهای همسایه خود روابط همه جانبه برقرار‬
‫کرده و همکاریهای منطقهای خویش را توسعه دهد‪.‬‬

‫افغانستان با داشنت موقعیت ژئواکونومیکی یکی از کشورهای مهم برای چین در منطقه میباشد‪ ،‬افغانستان‬
‫به عنوان همسایۀ غربی با آنکه حدودا ً ‪ 99‬کیلومرت مرز مشرتک دارند‪ .‬راه تاریخی ابریشم نزدیک به دو هزار‬
‫سال قبل از میالد این دو رسزمین را با هم وصل کرده است‪ .‬این گذرگاه تاریخی در کنار دادوستدهای تجاری‬
‫به تبادل فرهنگ و زبان و نزدیکی بین مردم دو رسزمین نقش برازنده دارد‪ .‬این ذهنیت تاریخی در حافظه دو‬
‫ملت همواره باقی است‪.‬‬

‫چین تالش میکند که در قالب همکاریهای منطقهای روابط حسنه خود را با افغانستان حفظ کند و با‬
‫تطبیق و اجرای پروژوها‪ ،‬روابط خویش را عمیقتر و همه جانبهتر سازد‪ .‬امروزه همکاریهای منطقهای به‬
‫عنوان یکی از مؤلفههای مورد نیاز در سیاست خارجی کشورها به شدت احساس میشود‪.‬‬

‫در این نوشتار به برنامههای منطقهای چین و جایگاه افغانستان در آن و راههای استفاده افغانستان از این‬
‫برنامههای منطقهای چین پرداخته میشود‪.‬‬

‫‪www.csrskabul.com‬‬ ‫‪info@csrskabul.com‬‬
 ‫| ‪4‬‬ ‫تحلیل هفته‪414 /‬‬
‫ــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫سیاست خارجی چین بعد از جنگ سرد و تهدید آینده برای امریکا‬
‫سی ِ‬
‫است خارجی چین برخالف دوران جنگ رسد که با کارکردبخشی به مؤلفه ایدئولوژی مارکسیسم –‬
‫لنینیسم و تفاسیر نوینتر بومی در ذیل اندیشه مائو عمدتا ً در تقابل با قواعد و هنجارهای بیناملللی نه تنها‬
‫به مواجهه با ایاالت متحده برخاست‪ ،‬بلکه با هدف تکوین هویت مستقل برای خویش از اواخر دهه ‪0991‬‬
‫میالدی عمالً در تخاصم قطعی با شوروی قرار گرفت‪ .‬این در حالی بود که مسیر سیاست خارجی چین از‬
‫ِ‬
‫الزامات بیناملللی و نیازهای داخلی در نتیجۀ افکار اصالح طلبان نظیر‬ ‫اواخر دهه ‪ 0991‬میالدی با درک‬
‫دنگ راهی جدید را در پیش گرفت‪.‬‬

‫بدون شک ظهور چین در درون نظام بینامللل موجود بیانگر یکی از مهمرتین تغییرات در روابط جهانی در‬
‫آغاز سده جدید است‪ .‬در ارتباط با این ظهور و رشد خیره کننده مباحث عمدهای صورت گرفته استکه غالبا‬
‫به "ظهور" یا "صعود" این کشور از یک حالت انفعالی و انزواجویانه به یک قدرت منطقهای و بیناملللی توانا‬
‫به اِعامل نفوذ نه تنها در آسیا بلکه در نظام بینامللل اشاره دارد‪ .‬این رشد و نفوذ در حوزههای مختلف روابط‬
‫بیناملللی از امنیت گرفته تا اقتصاد‪ ،‬محیط زیست و فرهنگ به شدت ُنم ایان بوده و تأثیرات آن بیشک در‬
‫آینده نزدیک چشمگیر خواهد بود‪.‬‬

‫شکلگیری این رشد و نفوذ در حوزههای گوناگون‪ ،‬امروزه مدیریت متغیرها و کنشگران گوناگون اثرگذار و‬
‫اثرپذیر را برای سیاست خارجی چین به یک الزام تبدیل کرده است‪ .‬اگر در گذشته (نظام دوقطبی) بسط‬
‫ایدئولوژی انقالبی و حامیت از جنبشهای ضد امپریالیستی مهمترین و اولویت دست اندرکاران سی ِ‬
‫است‬
‫خارجی چین بود؛ امروزه‪ ،‬جهانیشدن و بسط وابستگی متقابل میان دولتها و سایر بازیگران بیناملللی‬
‫تصمیمسازان چینی را ناگزیر از درک مؤلفههای مؤثر در عرصه روابط بینامللل در راستای اولویتهای داخلی‬
‫به ویژه سیاست نوسازی چین ُنوده است‪.‬‬

‫این اهتامم ویژه مقامات و رهربان چینی به مدیریت چالشهای فرارو توأم با تالش برای احیای جایگاه ویژه‬
‫مقامات واقعی چین از آغاز دهه ‪ 0991‬میالدی و تشدید فرایند اصالحات و تنشزدایی با نظام بیناملللی با‬
‫اولویت بخشیدن به منافع ملی و کمرنگ ُنودن مؤلفۀ ایدئولوژی کمونیستی‪ ،‬رشایطی را مهیا ُنود که بعد‬
‫از گذشت بیشرت از سه دهه‪ ،‬نه تنها چین مؤلفه قدرت را به تدریج تحکیم بخشیده بلکه نگرانیهایی را نیز‬
‫در محافل تصمیمگیری غرب و به ویژه ایاالت متحده به وجود آورده است‪.‬‬

‫غرب و ایاالت متحده امریکا به دنبال چارهجویی و سناریوسازی و جلوگیری از تهدید آینده چین در مسائل‬
‫جهانی شده اند و جهت محدودسازی چین و جلوگیری از پیرشفتهای آن در سطح بیناملللی‪ ،‬اعامل‬
‫محدودیتهای نظامی (از طریق حضور گمسرتده نظامی در منطقه)‪ ،‬تشدید تحریمهای تسلیحاتی‪ ،‬فشار‬

‫‪www.csrskabul.com‬‬ ‫‪info@csrskabul.com‬‬
 ‫| ‪5‬‬ ‫تحلیل هفته‪414 /‬‬
‫ــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫فزاینده در مسئله حقوق برش‪ ،‬تقویت توان نظامی و سیاسی تایوان و جاپان برای کنرتل تفوق طلبی چین را‬
‫روی دست گرفته اند که میتواند با متوجه ُنودن چینیها به مسائل حاشیهای‪ ،‬آنان را از تحکیم پایههای‬
‫توان ملی بازدارد‪.‬‬

‫برنامههای چین درمنطقه‬

‫برنامه چین در منطقه خاورمیانه به منظور توسعه روابط اقتصادی‪ ،‬سیاسی و امنیتی با کشورهای منطقه‬
‫است‪ .‬این برنامه شامل توسعه همکاریهای تجاری‪ ،‬رسمایهگذاری در زیرساختها‪ ،‬پروژههای انرژی‪ ،‬حمل‬
‫و نقل و تجارت است‪.‬‬

‫چین نیز به دنبال منابع انرژی برای رشد اقتصادی خود میباشد و منطقۀ خاورمیانه به عنوان منبع مهمی‬
‫برای تأمین نفت و گاز برای چین محسوب میشود‪ .‬همچنین‪ ،‬چین به دنبال توسعه روابط سیاسی با‬
‫کشورهای منطقه است تا در قضایای منطقهای و بیناملللی تأثیرگذار باشد‪ .‬برنامههای چین در منطقه شامل‬
‫برقراری صلحی پایدار‪ ،‬مخالفت با تجزیهطلبی‪ ،‬جلوگیری از قاچاق اسلحه‪ ،‬تأمین منافع اقتصادی در حوزه‬
‫انرژی و رقابت با قدرتهای منطقه میشود‪.‬‬

‫پس از فروپاشی اتحاد جامهیر شوروی‪ ،‬چین توانسته با روسیه‪ ،‬هند‪ ،‬پاکستان‪ ،‬و ترکیه‪ ،‬بازی بزرگی را در‬
‫منطقه آسیای مرکزی آغاز کند‪ .‬دلیل این امر منابع قابل توجه انرژی و بازارهای مرصفی آسیای مرکزی‬
‫است که انگیزهای قوی را برای فعالیت چین در منطقه فراهم کرده است‪ .‬چین در تالش است تا روابط خود‬
‫را با کشورهای منطقه جهت انتقال منابع انرژی‪ ،‬زغال سنگ‪ ،‬نفت‪ ،‬گاز‪ ،‬فلزات گرانبها‪ ،‬توسعه منافع تجاری‬
‫گسرتده و زیرساختهای مورد نیاز را گسرتده و محکمتر سازد‪ .‬میتوان گفت چین در پی گسرتش و تقویت‬
‫امنیت و همچنین تبدیل توان اقتصادی به توان نظامی است‪ .‬از اینرو این کشور برای جلوگیری از نفوذ‬
‫ِ‬
‫بزرگ مانند ایاالت متحده‪ ،‬روسیه و هند به دنبال تقویت و گسرتش نفوذ از طریق رسمایهگذاری‬ ‫قدرتهای‬
‫در منطقه میباشد‪ .‬تالش ایاالت متحده امریکا برای افزایش حضور و مداخله در منطقه پس از فروپاشی‬
‫اتحاد شوروی و تالش چین برای جلوگیری از این موضوع‪ ،‬به یکی از مهمترین ویژگیهای روابط چین با‬
‫کشورهای منطقه تبدیل شده است‪ .‬این عامل سبب شده حتی روسیه و چین به نوعی تفاهم موضوعی دست‬
‫یابند‪.‬‬

‫انگیزه مشغولیت چین در منطقه عمدتاً بر چهار عامل استوار است‪ :‬دسرتسی به منابع انرژی؛ گسرتش‬
‫دسرتسی به بازار برای تجارت و رسمایهگذاری‪ ،‬به خصوص در بخشهای زیرساختی‪ ،‬تولید و ارتباطات؛ توسعه‬
‫پروژههای زیرساختی برای پروژه کمربند و جادهاش و ُنایش جایگاه قدرت باالیش‪.‬‬

‫‪www.csrskabul.com‬‬ ‫‪info@csrskabul.com‬‬
 ‫| ‪6‬‬ ‫تحلیل هفته‪414 /‬‬
‫ــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫الف) دسرتسی به منابع انرژی منطقه‬

‫کشورهای منطقه برای چین از نظر دسرتسی به منابع انرژی حایز اهمیت است‪ .‬این منطقه دارای ذخایر نفت‬
‫و گاز غنی است و چین به عنوان یک کشور صنعتی در حال رشد‪ ،‬نیاز به انرژی دارد‪ .‬در ‪ ۵۲‬سال گذشته‪،‬‬
‫واردات نفت چین از منطقه نه تنها در ارزش مطلقاش‪ ،‬بلکه در سهم چین در کل صادرات نفت خام‬
‫خلیجفارس‪ ،‬افزایش یافته است‪ .‬در سال ‪ ۶۹۹۱‬میالدی ‪ ،‬چین ‪ 0/9‬میلیارد دالر نفت از خلیجفارس وارد کرد؛‬
‫‪ 34/9‬درصد از واردات نفت خامش‪ .‬تا سال ‪ ۵۱۶۹‬میالدی‪ 09/5 ،‬میلیارد دالر از کشورهای منطقه وارد کرد‪،‬‬
‫‪ 43/9‬درصد از کل واردات نفت خامش‪ .‬از ‪ ۵۱۶۱‬میالدی تا ‪ ۵۱۶۹‬میالدی کشورهای منطقه به طور میانگین‬
‫‪ ۸۴‬درصد از واردات نفت چین را تأمین کردهاند‪ .‬امروز‪ ،‬چین حدودا ‪ ۸۱‬درصد از نفتش را از کشورهای منطقه‬
‫وارد میکند‪ .‬سعودیها بیش از یکسوم این نفت را به چین میفروشند‪ .‬در سال ‪ ۵۱۶۹‬میالدی‪ ،‬عربستان‬
‫سعودی‪ ،‬عراق و عامن سه صادر کننده اول نفت از منطقه به چین بودند‪ .‬ایران و قطر به عنوان بزرگرتین‬
‫تولیدکنندگان نفت و گاز در خاورمیانه‪ ،‬حجم قابلی توجهی از انرژی خویش را به چین صادر میکنند‪.‬‬
‫همچنین کشورهای قزاقستان‪ ،‬ترکمنستان و اوزبکستان نیز از جمله صادرکنندگان نفت و گاز به چین‬
‫هستند‪ .‬کشورهای منطقه برای چین از نظر دسرتسی به منابع انرژی بسیار حایز اهمیت است‪.‬‬

‫ب) گسرتش دسرتسی به بازارهای منطقه با عضویت گرفنت در سازمانهای منطقهای‬

‫چینیها باورمند استند که گسرتش دسرتسی به بازارهای منطقه به وسیله اجرای سیاستهای خارجی‬
‫مناسب و برنامهریزی دقیق میرس میشود‪ .‬بر این اساس چین از روابط دوجانبه با کشورهای منطقه استفاده‬
‫کرده و توافقات تجاری و اقتصادی را با آنها امضا کرده است‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬چین در سازمانها و اتحادیههای‬
‫منطقهای عضویت دارد‪ .‬چین عضو بسیاری از سازمانهای منطقهای است از قبیل؛ سازمان همکاری‬
‫شانگهای‪ ،‬سازمان همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه‪ ،‬سازمان همکاریهای رشق آسیا و سازمان همکاری‬
‫اقتصادی رشق آسیا‪ .‬چین با عضویت در این سازمانها و همکاری با آنها‪ ،‬توانسته دسرتسی به بازارهای‬
‫منطقه داشته و تجارت خود را گسرتش دهد‪ .‬چین از گسرتش در بازارهای منطقه سودهای متعددی برداشت‬
‫میکند‪ .‬این شامل موارد ذیل است‪:‬‬

‫دسرتسی به بازارهای بزرگ‪ :‬با عضویت در سازمانهای منطقهای‪ ،‬چین به بازارهای بزرگ و پررونق‬ ‫‪-0‬‬
‫منطقه دسرتسی پیدا میکند‪ .‬این به چین امکان میدهد تا محصوالت و خدمات خود را به تعداد بیشرتی‬
‫از مشرتیان هدف عرضه کند و درآمد خود را افزایش دهد‪.‬‬

‫افزایش صادرات‪ :‬با عضویت در سازمانهای منطقهای‪ ،‬چین به تسهیالت تجاری و تسهیالت‬ ‫‪-9‬‬
‫صادراتی دسرتسی پیدا میکند‪ .‬این به چین امکان میدهد تا صادرات خود را به کشورهای عضو سازمانها‬
‫افزایش دهد و درآمدهای صادراتی خود را افزایش دهد‪.‬‬

‫‪www.csrskabul.com‬‬ ‫‪info@csrskabul.com‬‬
 ‫| ‪7‬‬ ‫تحلیل هفته‪414 /‬‬
‫ــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫جذب رسمایهگذاری‪ :‬با عضویت در سازمانهای منطقهای‪ ،‬چین محل جذب رسمایهگذاری خارجی‬ ‫‪-3‬‬
‫میشود‪ .‬این به چنین امکان میدهد رسمایهگذاری خارجی را به کشور جذب کند و از فناوری و رسمایهگذاری‬
‫خارجی بهره بربد‪.‬‬

‫افزایش تجارت دو جانبه‪ :‬با عضویت در سازمانهای منطقهای‪ ،‬چین به تسهیل تجارت دوجانبه با‬ ‫‪-4‬‬
‫کشورهای عضو دسرتسی دارد‪ .‬این به چین امکان میدهد تا روابط تجاری خود را با کشورهای عضو تقویت‬
‫کند و مزایای اقتصادی بیشرتی را برای هر دو طرف فراهم کند‪.‬‬

‫توسعه صنعت و اشتغال‪ :‬با عضویت در سازمانهای منطقهای‪ ،‬چین به فرصتهای توسعه صنعت و‬ ‫‪-5‬‬
‫اشتغال در منطقه دسرتسی پیدا میکند‪ .‬این به چین امکان میدهد تا صنایع خود را گسرتش داده و اشتغال‬
‫بیشرتی را برای جمعیت خود ایجاد کند‪.‬‬

‫ج) ساخت "کمربند و جاده ابریشم"‬

‫راه ابریشم یک مسیر تجاری قدیمی بود که از چین به غرب میرفت و به اروپا میرسید‪ .‬این مسیر توسط‬
‫تاجران و مسافران استفاده میشد و کاالهای مختلف از جمله ابریشم‪ ،‬ادویهجات‪ ،‬فلزات گرانبها و اسباب‬
‫بازیها از طریق آن حمل و نقل میشدند‪ .‬راه ابریشم تأثیر قابل توجهی بر توسعه اقتصادی‪ ،‬فرهنگی و‬
‫سیاسی منطقه داشت و باعث تبادل دانش‪ ،‬فرهنگ و تکنالوژی مختلف شد‪.‬‬

‫امروزه چین به عنوان یکی از بزرگرتین کشورهای اقتصادی جهان‪ ،‬در حال توسعه برنامههای منطقهای جدید‬
‫برای احیای راه ابریشم است‪ .‬این برنامه که به نام "مسیر ابریشم اقتصادی" شناخته میشود‪ ،‬شامل احداث‬
‫زیرساختهای حمل و نقل مدرن از چین تا اروپا و مناطق دیگر جهان است‪ .‬این زیرساختها شامل جادهها‪،‬‬
‫راهآهنها‪ ،‬خطوط لوله و پروژههای بندری میباشد که به تسهیالت تجارت و حمل و نقل بین کشورهای‬
‫مختلف میپردازد‪ .‬برنامه کمربند در واقع به توسعه یک شبکه حمل و نقل بینامللی در منطقه آسیای مرکزی‪،‬‬
‫آسیای میانه‪ ،‬افریقا و اروپا میپردازد‪ .‬این طرح به منظور ترویج تجارت و رسمایهگذاری بین کشورها‪ ،‬افزایش‬
‫همکاری اقتصادی و فرهنگی‪ ،‬توسعه صادرات و واردات و تبادل فرهنگ و تکنالوژی بین ماملک است‪.‬‬

‫کمربند و جاده ابریشم را رئیسجمهور چین‪ ،‬شیجینپینگ با تبلیغات فراوان در ‪ ۵۱۶۲‬کلید زد‪ .‬از آن زمان‬
‫چین برای پیشربد پروژه کمربند و جاده ابریشم چند صد میلیارد دالر به قرض و تأمین مالی تخصیص داده‬
‫است و نهادهای مالی چندجانبه جدیدی برای جهتدهی و نظارت بر این مخارج تأسیس کرده است که‬
‫بانک توسعه زیرساخت آسیا از آن جمله قابل توجه است‪ .‬چین همچنین رسمایه دیپلامتیک بسیاری وقف‬
‫ترویج این پروژه کرده است‪.‬‬

‫د) منایش جایگاه قدرت باال‬

‫‪www.csrskabul.com‬‬ ‫‪info@csrskabul.com‬‬
 ‫| ‪8‬‬ ‫تحلیل هفته‪414 /‬‬
‫ــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫چین برای حفظ قدرت نظامی خود در منطقه برنامههای متعددی دارد‪ ،‬از جمله‪:‬‬

‫توسعه نیروی دریایی‪ :‬چین در حال توسعه نیروی دریایی قدرمتندی است تا بتواند نفوذ و حفظ‬ ‫‪-0‬‬
‫منافع خود را در منطقه تضمین کند‪.‬‬

‫افزایش بودجه نظامی‪ :‬چین در سالهای اخیر بودجه نظامی خود را افزایش داده است تا بتواند‬ ‫‪-9‬‬
‫نیروی نظامی قویتری را در منطقه حفظ کند‪.‬‬

‫احداث پایگاههای نظامی‪ :‬چین در منطقه آسیای مرکزی پایگاههای نظامی را احداث کرده است تا‬ ‫‪-3‬‬
‫بتواند حضور و تأثیر خود را در منطقه تقویت کند‪ .‬به گونه مثال چین در تاجیکستان پایگاه نظامی احداث‬
‫کرده است‪.‬‬

‫همکاری نظامی با کشورهای منطقه‪ :‬چین با برقراری روابط نظامی با کشورهای منطقه‪ ،‬به ویژه‬ ‫‪-4‬‬
‫کشورهای تولیدکننده نفت و گاز‪ ،‬همکاری نظامی خود را تقویت میکند‪.‬‬

‫توسعه فناوری نظامی‪ :‬چین در حال توسعه فناوری نظامی است تا بتواند تجهیزات نظامی‬ ‫‪-5‬‬
‫پیرشفتهتری را تولید کند و قدرت نظامی خود را در منطقه تقویت کند‪.‬‬

‫جایگاه افغانستان در برنامههای منطقهای چین‬

‫افغانستان برای چین اهمیت اسرتاتیژیک دارد‪ .‬این کشور به عنوان یکی از کشورهای همسایه چین در منطقه‬
‫آسیای مرکزی قرار دارد و به عنوان یک پل عبوری بین چین و منطقه عمل میکند‪ .‬همچنین‪ ،‬افغانستان‬
‫دارای منابع طبیعی مهمی مانند ذغال سنگ‪ ،‬طال‪ ،‬مس آهن و‪ ...‬میباشد این کشور برای چین جذاب است‪.‬‬

‫به عالوه‪ ،‬افغانستان در قلب مسیرهای حمل و نقل بیناملللی قرار دارد و اتصاالت حمل و نقل را بین چین‬
‫و منطقههای دیگر فراهم میکند‪ .‬همچنین‪ ،‬افغانستان به عنوان موقعیت جغرافیایی خود در منطقه میتواند‬
‫به چین در تحقق اهداف سیاسی و امنیتی خود در منطقه کمک کند‪ .‬افغانستان به عنوان یک کشور با منابع‬
‫طبیعی غنی و موقعیت جغرافیایی اسرتاتیژیک‪ ،‬میتواند نقش مهمی در توسعه صنعت و تجارت در منطقه‬
‫داشته باشد‪ .‬چین به منظور تأمین منابع معدنی و انرژی‪ ،‬توسعه زیرساختهای حمل و نقل و ارتباطات‪ ،‬و‬
‫توسعه تجارت با کشورهای این منطقه‪ ،‬به همکاری با افغانستان عالقمند است‪.‬‬

‫افغانستان به عنوان یک کشور مهم ژئواکنومیکی در منطقه‪ ،‬میتواند به چین در تأمین منابع انرژی کمک‬
‫کند‪ .‬همچنین‪ ،‬افغانستان در لوله گاز ترکمنستان – پاکستان – هند قرار دارد که میتواند به چین در صادرات‬
‫و واردات انرژی کمک کند‪.‬‬

‫‪www.csrskabul.com‬‬ ‫‪info@csrskabul.com‬‬
 ‫| ‪9‬‬ ‫تحلیل هفته‪414 /‬‬
‫ــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫راههای بهرهبرداری افغانستان از برنامههای منطقهای چین‬

‫برای بهرهبرداری بیشرت از برنامههای منطقهای چین‪ ،‬افغانستان میتواند اقدامات زیر را انجام دهد‪:‬‬

‫توسعه همکاریهای دو جانبه‪ :‬افغانستان باید روابط دوجانبه خود با چین را تقویت کرده و به‬ ‫‪-0‬‬
‫همکاریهای بیشرت در زمینههای مختلف اقتصادی‪ ،‬امنیتی و فرهنگی مترکز کند‪ .‬این شامل تشکیل‬
‫کمیسیونهای مشرتک‪ ،‬تبادل مالقاتهای رسمی و تشکیل نشستهای تخصصی است‪.‬‬

‫ترویج رسمایهگذاری خارجی‪ :‬افغانستان باید سیاستها و آمادگی الزم را برای جذب رسمایهگذاری‬ ‫‪-9‬‬
‫خارجی به خصوص از چین تدارک ببیند‪ .‬این شامل ارائه تسهیالت مالی و مالیاتی‪ ،‬حفاظت از حقوق مالکیت‬
‫فکری و تسهیالت اداری برای رسمایهگذاران است‪.‬‬

‫توسعه زیرساختهای الزم‪ :‬افغانستان باید زیرساخت الزم برای جذب رسمایهگذاری و تسهیل تجارت‬ ‫‪-3‬‬
‫را توسعه دهد‪ .‬این شامل ساخت و بهبود بنادر‪ ،‬میدانهای هوایی‪ ،‬جادهها و راهآهنها است‪.‬‬

‫تقویت قدرت نرم‪ :‬افغانستان باید به تقویت قدرت نرم خود توجه کند تا بتواند در مذاکرات با چین به‬ ‫‪-4‬‬
‫موقعیت قابل قبولی دست یابد‪ .‬این شامل توسعه فرهنگ و هرن‪ ،‬تبلیغات و رسانهها و ترویج زبان و فرهنگ‬
‫افغانستان است‪.‬‬

‫توسعه منابع انسانی‪ :‬افغانستان باید به توسعه منابع انسانی خود توجه کند و دانش و مهارتهای‬ ‫‪-5‬‬
‫الزم را برای بهرهبرداری از برنامههای چینی ارتقا دهد‪ .‬این شامل آموزش فنی و حرفهای‪ ،‬تحصیالت عالی و‬
‫تبادل دانشگاهی است‪.‬‬

‫همکاری در زمینه انرژی‪ :‬افغانستان میتواند از همکاری با چین در زمینه توسعه منابع انرژی خود‬ ‫‪-9‬‬
‫بهره بربد‪ .‬این شامل نیروگاههای برق‪ ،‬استخراج و بهرهبرداری از منابع انرژی تجدید پذیر مانند باد و خورشید‬
‫و همچنین توسعه شبکه برق و انتقال انرژی به مناطق دیگر است‪.‬‬

‫با انجام این اقدامات‪ ،‬افغانستان میتواند از برنامههای منطقهای چین بهره بیشرتی برده و به توسعه‬
‫اقتصادی و اجتامعی خود بپردازد و روابط دوجانبه با چین را بهبود سازد‪.‬‬

‫نتیجه گیری‬

‫چین با استفاده از اسرتاتیژیهای مختلف توانسته به گسرتش بازرگانی خود به منطقه دست پیدا کند‪ .‬برخی‬
‫از عوامل کلیدی در این زمینه عبارتند از‪:‬‬

‫‪www.csrskabul.com‬‬ ‫‪info@csrskabul.com‬‬
 ‫| ‪01‬‬ ‫تحلیل هفته‪414 /‬‬
‫ــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫الف) رسمایهگذاری در زیر ساختها‪ :‬چین با رسمایهگذاری در زیر ساختهای بزرگ مانند بنادر‪ ،‬راهآهن‬
‫و جادهها‪ ،‬توانسته به راحتی کاالهای خود را به منطقه صادر کند‪.‬‬

‫ب) همکاری با سازمانهای منطقهای‪ :‬چین عضو بسیاری از سازمانهای منطقهای است و از طریق‬
‫همکاری با این سازمانها‪ ،‬توانسته به دسرتسی به بازارهای منطقه کمک کند و منافع خود را نیر تحقق‬
‫ببخشد‪ .‬امضای توافقنامههای تجاری‪ :‬چین با امضای توافقنامههای تجاری با کشورهای منطقه‪ ،‬مانند‬
‫افغانستان‪ ،‬تسهیالت تجاری و تعرفههای پایینتر را برای صادرات خود فراهم کرده است‪.‬‬

‫ج) (‪ BRI) Belt and Road Initiative‬توسعه منطقه از طریق پروژههای عظیم‪ :‬چین با اجرای پروژههای‬
‫بزرگ مانند کمربند یا راه ابریشم‪ ،‬توانسته است به بازارهای منطقه دسرتسی داشته باشد‪.‬‬

‫افغانستان به عنوان یکی از کشورهای این منطقه‪ ،‬میتواند از این برنامههای کشور چین بهرهبرداری کند و‬
‫در زمینههایی مانند توسعه صنایع استخراجی‪ ،‬حمل و نقل‪ ،‬انرژی و تجارت با چین همکاری کند‪ .‬به طور‬
‫کلی‪ ،‬همکاری با چین در قالب برنامه منطقهای چین میتواند به توسعه اقتصادی و تجارت افغانستان کمک‬
‫کند و روابط دوجانبه بین این دو کشور را بهبود سازد‪.‬‬

‫افغانستان میتواند با داشنت موقعیت جغرافیایی و واقع در قلب آسیا و به عنوان یک پل ارتباطی بین چین و‬
‫کشورهای منطقه میتواند بیشرت و خوبرت از برنامههای منطقهای چین استفاده کند‪ .‬از سوی دیگر روابط‬
‫چین و افغانستان بعد از پیروزی حکومت امارت اسالمی نیز خوب است و این امر نیز به استفاده کردن‬
‫افغانستان از برنامههای چین در منطقه میشود‪.‬‬

‫پیشنهادات‬
‫تعیین اسرتاتیژیهای دیپلامسی‪ :‬امارت اسالمی باید اسرتاتیژیهای دیپلامسی مؤثری را برای‬ ‫‪-0‬‬
‫برقراری روابط با کشورها‪ ،‬از جمله چین‪ ،‬تعیین کند‪ .‬این اسرتاتیژیها باید بر منافع ملی و حفظ استقالل و‬
‫سیادت کشور مترکز کند‪.‬‬

‫حفظ و ایجاد روابط با کشورهای همسایه‪ :‬امارت اسالمی باید روابط خود را با کشورهای همسایه‪ ،‬از‬ ‫‪-9‬‬
‫جمله چین‪ ،‬حفظ کند‪ .‬این روابط باید بر پایه احرتام متقابل‪ ،‬عدم مداخله در امور داخلی و تسهیل تجارت و‬
‫همکاری اقتصادی باشد‪.‬‬

‫برقراری روابط دیپلامتیک قوی با چین‪ :‬افغانستان باید روابط دیپلامتیک قوی با چین برقرار کند تا‬ ‫‪-3‬‬
‫بتواند از منافع اقتصادی و امنیتی همکاری با چین بهره بربد‪.‬‬

‫‪www.csrskabul.com‬‬ ‫‪info@csrskabul.com‬‬
 ‫| ‪00‬‬ ‫تحلیل هفته‪414 /‬‬
‫ــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫همکاری در حوزههای اقتصادی‪ :‬افغانستان میتواند با همکاری با چین در حوزههای اقتصادی‪ ،‬به‬ ‫‪-4‬‬
‫ویژه در زمینه نفت و گاز و تجارت‪ ،‬از منافع اقتصادی خود بهره بربد و روابط تجاری را تقویت کند‪.‬‬

‫تسهیل رسمایهگذاری چین در افغانستان‪ :‬افغانستان میتواند با تسهیل رسمایهگذاری چین در‬ ‫‪-5‬‬
‫زمینههای مختلف‪ ،‬از تجربه و منابع مالی چین بهره بربد و توسعه اقتصادی خود را ترسیع کند‪.‬‬

‫منابع‬

‫‪ .0‬بهاره‪ ،‬سازمند (‪ ،)0399‬سیاست های خارجی قدرتهای بزرگ‪ ،‬تهران‪ :‬انتشارات ابرار‪.‬‬
‫‪ .9‬متنا‪ ،‬فرامرز (‪ ،)0393‬سیاست خارجی افغانستان در سپهر همکاریهای منطهیی‪ ،‬کابل‪ :‬انتشارات‬
‫مرکز مطالعات اسرتاتیژیک وزرات امور خارجه‪.‬‬
‫‪3. https://www.virascience.com/article/153049/‬‬
‫‪4. https://hammihanonline.ir/news/international/brnamh-chyn-bray-khlyj-fars‬‬
‫‪5. https://madanyatdaily.com/china-strategic-assessment-of-afghanistan‬‬
‫‪6. https://pir.shahreza.iau.ir/article_555593.html‬‬
‫‪7. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8‬‬
‫‪%AF_%DA%86%DB%8C%D9%86‬‬

‫مرکز مطالعات اسرتاتژیک و منطقوی یک نهاد مطالعاتی غیردولتی و غیرانتفاعی میباشد که در سال ‪۶۲۴۴‬‬
‫خورشیدی در شهر کابل بنیان نهاده شده است‪ .‬این مرکز از طریق پژوهشهای دقیق و بیطرفانۀ خویش به منظور‬
‫ارزیابی و غنامندی پالیسیها در افغانستان ومنطقه فعالیت میکند‪.‬‬
‫ارتباط با ما‪:‬‬
‫‪csrskabul@gmail.com info@csrskabul.com‬‬ ‫ایمیل‪:‬‬
‫وب سایت‪www.csrskabul.net - www.csrskabul.com :‬‬

‫‪: +93780618000‬‬ ‫‪+۹۲۹۴۱۱۶۴۱۱۱‬‬ ‫متاس‪:‬‬

‫‪www.csrskabul.com‬‬ ‫‪info@csrskabul.com‬‬