ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent

Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

Naam student: Jade De Muynck Leergroep OLO2A1

Naam mentor: Sarah Van der Strieckt Klas
6B Aantal lln.: 17
Febe Van Damme
School: Sint-Gertrudisbasisschool

…DAG 11/03/202 Handtekening mentor + datum:

4

Van 10u30 tot 11u20

Leergebied(onderdeel): Nederlands (spelling)
Lesonderwerp: Het trema

Leerplandoelen: Leerplan: ZILL – OVSG – GO! – andere

SErv3 Samenwerken met anderen en zo bijdragen aan het
realiseren van een gemeenschappelijk doel
• 5-12j Gericht samenwerken in duo of kleine groep - iets aan elkaar
kunnen uitleggen - voorstellen formuleren om tot een gezamenlijk
antwoord te komen bij vragen
TOtn2 Nadenken over de belangrijkste aspecten van het
taalsysteem. Daarbij taalbeschouwelijke termen
gebruiken
• Spelling en interpunctie
• Spelling en interpunctie > 4-12j Onderzoeken op welke manier
hulpmiddelen voor spelling (zoals woordkaarten, schema’s, algoritmes,
spellingcorrector …) nuttig kunnen zijn bij correct schrijven -
hulpmiddelen voor spelling gebruiken
• Spelling en interpunctie > 10-12j Hulptekens en uitspraaktekens
onderzoeken bij frequent gebruikte woorden en deze tekens gebruiken in
betekenisvolle schrijfopdrachten:
 het gebruik van hulptekens, en daarbij de termen ‘koppelteken’,
‘apostrof’ en ‘trema’ kennen en gebruiken
 het gebruik van het uitspraakteken accent, en daarbij de term
‘accent’ kennen en gebruiken

Leerinhoud:
Het trema
 Wij gebruiken een trema om te voorkomen dat je een woord met twee opeenvolgende
klinkers verkeerd leest. Op de plaats van het trema begint altijd een nieuwe lettergreep.
 We gebruiken een trema:
o Bij meervouden van woorden die eindigen op -ee, -ie.
 !!! let op de klemtonen: kolonie  geen klemtoon op de -ie DAN koloniën =
trema op de e die al aanwezig is +n
o Bij voltooide deelwoorden van woorden die beginnen met -e, -i, -u.
o Om een verkeerde uitspraak te voorkomen.

1
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

Regels: de apostrof
- Waarom kunnen we deze woorden niet juist lezen?/wanneer gebruiken wij een apostrof?
 Wij gebruiken een apostrof:
o Als weglatingsteken
 Bv. ’s Morgens, m’n boek
o Bij meervouden van woorden die eindigen op a, i, o, u of y
 Bv. Auto’s, baby’s
o Bij verkleinwoorden van woorden die eindigen op y
 Bv. Baby’tje
o Bij afkortingen met een achtervoegsel
 Bv. Sms’je, tv’tje
Regels: het koppelteken
- Waarom kunnen we deze woorden niet juist lezen?/wanneer gebruiken wij een
koppelteken?
 Wij gebruiken een koppelteken:
o Bij plaatsnamen
 Bv. West-Vlaanderen
o Bij afleidingen van plaatsnamen
 Bv. West-Vlaamse
o Bij samenstelling
 Bv. Sint-Gertrudisbasisschool

Lesdoelen:
De leerlingen kunnen...
1. Meervouden van woorden op -ee- of -ie- op een correcte manier met een trema schrijven.
(TOtn2)
2. Voltooide deelwoorden van werkwoorden die beginnen met e-, i-, of u- (als u uitgesproken) op
een correcte manier en met een trema schrijven. (TOtn2)
3. Het trema correct gebruiken bij woorden om een verkeerde uitspraak te voorkomen. (TOtn2)
4. Een apostrof en koppelteken correct toepassen. (TOtn2)
5. In duo of groep samenwerken om met de verworven kennis een spel te kunnen winnen. (SErv3)

Beginsituatie specifiek voor deze les:

Situering in het leerproces: aanbrengen inoefenen
Waarop bouwt deze les verder?
De leerlingen kunnen :
 een apostrof en een trema gebruiken bij het schrijven van meervouden.
 Een koppelteken gebruiken bij het schrijven van plaatsnamen.
Ze begrijpen ook nog niet alle woorden. Zij mogen steeds vragen wat woorden betekenen. Deze
zal ik dan ook uitleggen en indien nodig visueel ondersteunen.
 Ook de andere leerlingen in de klas begrijpen/kennen niet altijd alle woorden. Ook voor hen is
het dus nog belangrijk om deze woorden uit te leggen en indien nodig visueel te ondersteunen.
 Maryam, Deon, Ebru Nisa, Hasan, Aljin, Filimon: hebben het regelmatig moeilijk bij spelling. Het
zal ook bij hen zeer belangrijk zijn dat ze gebruik maken van het schema.
 De leerlingen worden graag uitgedaagd en zijn erg competititief. Ze zullen dus erg enthousiast
zijn om de leerstof op deze manier te testen. Het zal daarom ook belangrijk zijn om regels op te
stellen zodat ze niet te luid en te geweldig worden.
 Ik kies er deze keer voor om de leerlingen in duo’s te laten werken zoals ze nu zitten. Op die
manier leren ze met iedereen samenwerken. Deze duo’s blijven doorheen het volledige spel
hetzelfde. Elke leerlingen heeft zijn talenten en zal deze doorheen het spel zeker eens kunnen

2
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

inzetten.

Bronnen: volgens de APA-normen

 …
 …

Bijlagen: bordschema, ingevulde werkbladen, teksten …

 Bijlage 1: krantenartikel skiër Elien
 Bijlage 2: schema: Het gebruik van woordtekens
 Bijlage 3: ingevulde werkbladen
 Bijlage 4: vlaggen

Materiaal / locatiewijziging:
 Krantenartikels
 Kleine schemaatjes?
 Posters: vlaggen/landen
 plakband

Lesopbouw

1. Het belang van het trema ontdekken. (2’)

oriënteren verwerven verwerken afronden
1. Meervouden van woorden op -ee- of -ie- op een correcte manier met een trema
schrijven. (TOtn2)
2. Voltooide deelwoorden van werkwoorden die beginnen met e-, i-, of u- (als u
uitgesproken) op een correcte manier en met een trema schrijven. (TOtn2)
3. Het trema correct gebruiken bij woorden om een verkeerde uitspraak te voorkomen.
(TOtn2)
4. Een apostrof en koppelteken correct toepassen. (TOtn2)

Oefening
De kerstvakantie is bijna voorbij en dat betekent dat veel gezinnen met hun autos terugkeren van
wintersport. Ook topsporter Elien komt terug naar Belgie. Deze West Vlaamse skier won afgelopen
jaren al tweeendertig trofeeen. Deze week ging het mis. Tijdens het skien in de Pyreneeen in Zuid
Frankrijk is ze verkeerd gevallen en had heel veel pijn aan haar knieen. Na een nachtje als patient in
het ziekenhuis mocht ze s morgens vroeg terug naar de chalet waar ze verbleef. Helaas kwam ze met
een gebroken been naar huis en zal het skien even moeten wachten. Zo moet ze dan ook voor enkele
maanden haar training beeindigen.

- Wat valt op aan dit artikel?

o Enkele woorden zijn moeilijk leesbaar.
o Deze woorden hebben een trema nodig om dit probleem op te lossen.

2. Het trema correct leren gebruiken door enkele regels toe te passen. (10’)
oriënteren verwerven verwerken afronden

3
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

1. Meervouden van woorden op -ee- of -ie- op een correcte manier met een trema
schrijven. (TOtn2)
2. Voltooide deelwoorden van werkwoorden die beginnen met e-, i-, of u- (als u
uitgesproken) op een correcte manier en met een trema schrijven. (TOtn2)
3. Het trema correct gebruiken bij woorden om een verkeerde uitspraak te voorkomen.
(TOtn2)
4. Een apostrof en koppelteken correct toepassen. (TOtn2)
Oefening
De kerstvakantie is bijna voorbij en dat betekent dat veel gezinnen met hun autos terugkeren van
wintersport. Ook topsporter Elien komt terug naar Belgie. Deze West Vlaamse skier won afgelopen
jaren al tweeendertig trofeeen. Deze week ging het mis. Tijdens het skien in de Pyreneeen in Zuid
Frankrijk is ze verkeerd gevallen en had heel veel pijn aan haar knieen. Na een nachtje als patient in
het ziekenhuis mocht ze s morgens vroeg terug naar de chalet waar ze verbleef. Helaas kwam ze met
een gebroken been naar huis en zal het skien even moeten wachten. Zo moet ze dan ook voor enkele
maanden haar training beeindigen.

1. Auto’s
2. België
3. West-Vlaamse
 Na de eerste drie nog voorbeelden nodig? Niet allemaal overlopen, de rest kan men nog maken
als klaartaak.
4. Skiër
5. Tweeëndertig
6. Trofeeën
7. Skiën
8. Pyreneeën
9. Zuid-Frankrijk
10. Knieën
11. Patiënt
12. ‘s morgens
13. Skiën
14. Beëindigen

Regels: het trema

- Waarom kunnen we deze woorden niet juist lezen?/waarom gebruiken wij een trema?
 Wij gebruiken een trema om te voorkomen dat je een woord met twee opeenvolgende
klinkers verkeerd leest. Op de plaats van het trema begint altijd een nieuwe lettergreep.
 Wij gebruiken een trema:
o Bij meervouden van woorden die eindigen op -ee, -ie.
 Bv. Knieën, trofeeën
 !!! let op de klemtonen: kolonie  geen klemtoon op de -ie DAN koloniën =
trema op de e die al aanwezig is +n
o Bij voltooide deelwoorden van woorden die beginnen met -e, -i, -u.
o Om een verkeerde uitspraak te voorkomen.

Regels: de apostrof
- Waarom kunnen we deze woorden niet juist lezen?/wanneer gebruiken wij een apostrof?
 Wij gebruiken een apostrof:
o Als weglatingsteken
 Bv. ’s Morgens, m’n boek
o Bij meervouden van woorden die eindigen op a, i, o, u of y
 Bv. Auto’s, baby’s

4
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

oBij verkleinwoorden van woorden die eindigen op y

 Bv. Baby’tje
o Bij afkortingen met een achtervoegsel
 Bv. Sms’je, tv’tje
Regels: het koppelteken
- Waarom kunnen we deze woorden niet juist lezen?/wanneer gebruiken wij een koppelteken?
 Wij gebruiken een koppelteken:
o Bij plaatsnamen
 Bv. West-Vlaanderen
o Bij afleidingen van plaatsnamen
 Bv. West-Vlaamse
o Bij samenstelling
 Bv. Sint-Gertrudisbasisschool

3. De regels onder de knie krijgen door zelfstandig oefeningen te maken met het schema
ernaast.
oriënteren verwerven verwerken afronden
1. Meervouden van woorden op -ee- of -ie- op een correcte manier met een trema
schrijven. (TOtn2)
2. Voltooide deelwoorden van werkwoorden die beginnen met e-, i-, of u- (als u
uitgesproken) op een correcte manier en met een trema schrijven. (TOtn2)
3. Het trema correct gebruiken bij woorden om een verkeerde uitspraak te voorkomen.
(TOtn2)
4. Een apostrof en koppelteken correct toepassen. (TOtn2)
Opdracht
Jullie gaan straks aan de slag met:
q Oefening 2
q Oefening 3
q Oefening 4: eerste 2 samen
Schema projecteren: Belangrijk dat ze dit gebruiken. Zeker bij oefening 4 zullen ze fouten kunnen
voorkomen door deze te gaan gebruiken.
Mogelijke moeilijke woorden
- De egoïst: iemand die alleen maar aan zichzelf denkt.
- De reünie: mensen die na lange tijd elkaar niet meer hebben te zien terug samenkomen
- Koloniën: een gebied van het land buiten het eigen land.
- Industriële: iets dat te maken heeft met een fabriek. Bv. Broden die gemaakt worden in
fabrieken zijn industriële broden.
- Officiële: volgens de regels
- Sint-Michiels: deelgemeente van Brugge
- Financieel: alles wat met geld te maken heeft
- Geërfd: bij je geboorte eigenschappen krijgen van je ouders (bv. De kleur van de ogen) of als
er iemand sterft dan kan je dingen erven zoals meubels, juwelen…
- Neuriën: (voortonen) bv. Een liedje neuriën
- Poriën: kleine openingen in je huid (zo kan zweet naar buiten komen)

Samen verbeteren
Schema projecteren naast de oefeningen!
4. Spelenderwijs in duo’s het tegen elkaar opnemen om de verwerkte leerstof te testen.
oriënteren verwerven verwerken afronden

5
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

3. Het trema correct gebruiken bij woorden om een verkeerde uitspraak te voorkomen.
(TOtn2)
4. Een apostrof en koppelteken correct toepassen. (TOtn2)
5. In duo of groep samenwerken om met de verworven kennis een spel te kunnen
winnen. (SErv3)

Uitleg
Welkom bij de Olympische spelen van 6A.

Op het einde van elke les zal ik jullie uitdagen om het in duo’s tegen elkaar op te nemen.
Deze les nemen jullie pagina 7 in jullie werkboek erbij. Aan de voorkant van elke bank hangt een
plaat met een vlag en de naam van het land erbij. Het is de bedoeling dat je jouw werkboek op je
bank laat liggen. Je gaat rechtstaan en gaat kijken naar een vlag en de naam. Je probeert de naam te
onthouden en gaat terug naar je plaats. Daar vul je de naam juist in. Als je alles denkt te hebben
controleer je samen met je buur. Nadien gaan we verbeteren. Voor elke naam dat jullie BEIDE goed
hebben opgeschreven verdienen jullie een punt op het scorebord.

Ik toon dit eens voor met België als voorbeeld.

Organisatie
- Het is de bedoeling dat jullie dit in stilte doen.
- Er wordt ook niet gelopen. Je stapt gewoon naar de plaat en stapt ook op een normale
manier terug.

6
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

Bijlagen: bordschema, ingevulde werkbladen, teksten …

 Bijlage 1: krantenartikel skiër Elien + verbetersleutel

7
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

8
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

 Bijlage 2: schema: Het gebruik van woordtekens

9
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

 Bijlage 3: ingevulde werkbladen

10
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

11
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

12