- Tác giả: Nguyễn Khuyến (1835-1909) xuất thân trong một gia đình nhà nho

nghèo, do đỗ đầu cả ba kì thi nên ông được gọi là “Tam Nguyên Yên Đổ”.
Tuy đỗ đạt cao nhưng ông chỉ làm quan hơn mười năm, còn phần lớn cuộc
đời là dạy học và sống thanh bạch ở quê nhà.
- Nguyễn Khuyến là người tài năng, có cốt cách thanh cao, có tấm lòng yêu
nước thương dân, từng bày tỏ thái độ kiên quyết không hợp tác với chính
quyền thực dân Pháp.
- Sáng tác của Nguyễn Khuyến gồm cả chữ Hán và chữ Nôm với số lượng
lớn.
- Thơ chữ Hán của ông hầu hết là thơ trữ tình.
- Thơ Nguyễn Khuyến nói lên tình yêu quê hương đất nước, gia đình, bè bạn;
phản ánh cuộc sống của những con người khổ cực, thuần hậu, chất phác;
châm biếm, đả kích thực dân xâm lược, tầng lớp thống trị, đồng thời bộc lộ
tấm lòng ưu ái đối với dân, với nước.
- Tác phẩm:
+ Nằm trong chùm 3 bài thơ Thu Điếu, Thu ẩm, Thu Vịnh của Nguyễn Khuyến
(thuộc Thu Điếu)
+ Nội dung:
 Vẻ đẹp bình dị, quen thuộc của cảnh thu điển hình cho cảnh sắc mùa thu của
thiên nhiên vùng đồng bằng Bắc Bộ. Những hình ảnh nhỏ bé, gần gũi với
cuộc sống ở làng quê trong thơ Nguyễn Khuyến trở nên thật sống động trong
khung cảnh cao rộng, trong veo của bầu trời. Thiên nhiên đầy sức sống với
cuộc sống thanh bình, yên ả - Đó cũng là khát khao muôn đời của những
người trí giả yêu nước dương thời.
 Cảnh sắc mùa thu ở đồng bằng vùng Bắc Bộ mang một nét đẹp bình dị, quen
thuộc. Nguyễn Khuyến đã đưa những hình ảnh gần gũi ở cuộc sống vào
trong bài, khiến chúng trở nên sinh động hoà với cái bao la của bầu trời.
 Thể hiện khát khao muôn đời của những người trí giả yêu nước đương thời
với một cuộc sống yên bình.
 Cho thấy tình yêu thiên nhiên, đất nước và tâm trạng thời thế của Nguyễn
Khuyến: Ông bỏ lại phía sau lưng lối sống mưu cầu danh lợi để trở về quê
"buông cần bó gối" ngồi câu cá giữa thiên nhiên đất trời.
 Là lối sống thanh nhàn, ẩn dật mà nhiều bậc trí giả đương thời lựa chọn để
giữ mình thanh cao giữa dòng đời xô bồ, đen tối.
+ Nghệ thuật:
 Bài thơ thất ngôn bát cú với cách gieo vần đặc biệt, vần “eo” (tử vận) khó
làm, được tác giả sử dụng một cách thần tình, độc đáo, đưa vào thơ rất tự
nhiên diễn tả một không gian vắng lặng, thu nhỏ dần, phù hợp với tâm trạng
đầy uẩn khúc của nhà thơ.
 Lấy động tả tĩnh – nghệ thuật thơ cổ phương Đông.
 Vận dụng tài tình nghệ thuật đối.