APARATURA DO BADAŃ

AUDIOLOGICZNYCH
AGENDA

• Czym jest audiologia?

• Ucho- narząd słuchu.
• Czym jest badanie słuchu?
• Badania słuchu.
• Aparatura audiologiczna (audiometry,
kabina audiometryczna, stroik
laryngologiczny, tympanometr,
endoskop, urządzenie do badań
słuchowych potencjałów wywołanych
pnia mózgu ABR/BAEP, urządzenie do
pomiarów otoemisji akustycznej,
otoskop, aparat słuchowy, implanty).
• Choroby ucha i uszkodzenia słuchu.
• Jak zapobiegać uszkodzeniu słuchu?
CZYM JEST
AUDIOLOGIA?

Audiologia to gałąź medycyny i

nauki zajmująca się badaniem,
diagnozowaniem i leczeniem
problemów związanych ze słuchem.
Audiologowie, specjaliści w tej
dziedzinie, stosują różnorodne testy
i procedury, aby zidentyfikować
zaburzenia słuchu u pacjentów.
Oprócz diagnozy, audiologia skupia
się również na świadczeniu usług
rehabilitacyjnych, takich jak
dostosowywanie aparatów
słuchowych czy prowadzenie
terapii słuchowej.
UCHO- NARZĄD SŁUCHU

• ucho zewnętrzne: małżowina uszna,

przewód słuchowy zewnętrzny
• ucho środkowe: jama bębenkowa,
kosteczki słuchowe (młoteczek,
kowadełko, strzemiączko), trąbka
słuchowa (Eustachiusza)
• ucho wewnętrzne: błędnik (kostny,
błoniasty), nerw przedsionkowo-
ślimakowy
 CZYM JEST
BADANIE SŁUCHU?

Badanie słuchu to ocena reakcji

organizmu powstałej w wyniku
stymulacji dźwiękowej.
BADANIA SŁUCHU

SUBIEKTYWNE OBIEKTYWNE
wymagają czynnego udziału pacjenta nie wymagają aktywnego udziału pacjenta,
wykorzystują specjalistyczny sprzęt
 BADANIA SŁUCHU

SUBIEKTYWNE OBIEKTYWNE
• próby stroikowe • audiometria impedacyjna
• audiometria tonalna • otoemisja akustyczna (OAE)
• audiometria mowy • badanie potencjałów wywołanych z pnia
mózgu (BERA)

Audiometria to dział medycyny zajmujący się pomiarami słuchu.

APARATURA AUDIOLOGICZNA
AUDIOMETR
AUDIOMETR

Audiometr to urządzenie generujące dźwięki w szerokim zakresie częstotliwości, które

następnie przesyłane są za pomocą słuchawek bezpośrednio do ucha badanej osoby.
Badanie audiometryczne ma na celu sprawdzenie stanu narządu, a także wykrycie
ewentualnych zaburzeń w prawidłowym słyszeniu.
 RODZAJE AUDIOMETRÓW

• audiometry tonowe (tzw. audiometria tonalna) -

generujące sygnały tonowe w zakresie 125–8000 Hz
• audiometry słowne (tzw. audiometria słowna) -
pozwalające badać słuch za pomocą sygnałów mowy
• audiometry wysokich częstotliwości (tzw.
audiometria nadprogowa) - generujące sygnały w
zakresie 8000–16 000Hz
TYPY AUDIOMETRÓW

• standardowe – sterowane ręcznie lub automatycznie z możliwością zmian

częstotliwości tonów;
• impedancyjne – badanie opiera się na pomiarze ciśnienia w uchu środkowym,
odruchów mięśnia strzemiączkowego oraz napięcia błony bębenkowej. Obejmuje
tympanometrię, czyli pomiar ciśnienia w uchu środkowym, pomiar odruchu z mięśnia
strzemiączkowego oraz test drożności trąbki słuchowej;
• tonalne – służą do wyznaczania najmniejszego poziomu dźwięku, który pacjent jest w
stanie usłyszeć. Następuje pomiar przewodnictwa powietrznego poprzez przewód
słuchowy z wykorzystaniem słuchawek.
PODSTAWOWE ELEMENTY AUDIOMETRU

• generator drgań sinusoidalnych

• generator szumu białego lub generator szumu wąskopasmowego
• układy pomocnicze
• wzmacniacz
• tłumik
• przetwornik elektroakustyczny- słuchawki lub wibrator kostny
 W audiometrii impedancyjnej pomiar
polega na pobudzaniu do drgań
AUDIOMETR rezonansowych błony bębenkowej, a
wraz z nią całego układu mechanicznego
IMPEDANCYJNY ucha środkowego, za pomocą generatora
dźwięku.
Rezonans występujący dla danej
częstotliwości dźwięku jest wykrywany
za pomocą mikrofonu.
Na podstawie pomiaru oblicza się
impedancję i podatność mechaniczną. W
ten sposób ocenie poddawana jest
sprawność przewodzenia dźwięku ucha
środkowego.
BUDOWA AUDIOMETRU
IMPEDANCYJNEGO
BUDOWA AUDIOMETRU
IMPEDANCYJNEGO
• sonda- to małe urządzenie, które jest umieszczone w kanale słuchowym. Zawiera
głośnik do generowania dźwięków i mikrofon do rejestrowania dźwięków odbitych;
• głośnik-generuje ton o ustalonej częstotliwości, najczęściej w zakresie niskich
częstotliwości, np. 226 Hz;
• mikrofon- to czujnik rejestrujący dźwięki odbite od ucha środkowego. Zbiera
informacje na temat ilości dźwięku, który wraca z ucha;
• manometr- umożliwia kontrolowanie ciśnienia powietrza w kanale słuchowym;
• wyświetlacz- przedstawia wyniki pomiarów;
• panel kontrolny- zawiera przyciski i ustawienia, które pozwalają na sterowanie
audiometrem impedancyjnym i dostosowywanie parametrów badania.
AUDIOMETR
TONALNY
Audiometria tonalna jest badaniem
mającym na celu określenie progu
słyszenia na drodze powietrznej i
kostnej w zakresie badanych
częstotliwości.
Celem badania jest ustalenie progu
słuchu, tj. minimalnego natężenia
dźwięku, które słyszy pacjent.
PRZEBIEG BADANIA
AUDIOMETREM
TONALNYM

Badanie audiometrii tonalnej jest

zupełnie nieinwazyjne.
Przeprowadzane jest w
specjalnych słuchawkach dla
przewodnictwa powietrznego i
kostnego, oddzielnie dla ucha
prawego i lewego.
Do ucha podawane są dźwięki o
określonej częstotliwości i
natężeniu, a zadaniem pacjenta
jest naciskanie przycisku w
momencie słyszenia bodźca.
AUDIOGRAM

Audiogram to wynik
badania audiometrycznego.
Przyjmuje on postać
wykresu, który obrazuje
funkcjonowanie narządu
słuchu pacjenta poprzez
przedstawienie progu
słyszenia na różnych
częstotliwościach.
AUDIOGRAM PRAWIDŁOWY

Ułożenie krzywych przewodnictwa powietrznego i kostnego na audiogramie odnosi się

do kondycji naszego słyszenia.
Prawidłowy wynik badania słuchu to taki, kiedy obie krzywe znajdują się w przedziale
0-15 dB HL, a odległość między nimi nie przekracza 10dB.
Nieprawidłowy wynik badania słuchu przedstawia nisko ułożone krzywe – powyżej 15
dB HL.
AUDIOMETRYCZNE BADANIE SŁUCHU

Audiometria jest bezbolesna. Aby badanie przebiegło miarodajnie pacjent powinien

przebywać w kabinie ciszy czyli specjalnie przygotowanym pomieszczeniu, które jest
wyizolowane i wytłumione.
Audiometria pozwala w sposób szybki i bezinwazyjny zidentyfikować skalę problemu
oraz podjąć stosowne leczenie.

Za pomocą audiometrii możliwe jest:

• określenie tego, jak dobrze osoba badana
słyszy (zakres częstotliwości),
• określenie poziomu ubytku słuchu,
• rozpoznanie przyczyn niedosłuchu,
• zaproponowanie skutecznej metody leczenia,
• dobranie odpowiedniego aparatu słuchowego.
 KABINA
AUDIOMETRYCZNA
KABINA AUDIOMETRYCZNA

Kabina akustyczna do badań audiometrycznych

to specjalne pomieszczenie, w którym badana
osoba odizolowana jest od dźwięków z
otoczenia.
Wykorzystywana jest do audiometrii tonalnej i
słownej, która ma za zadanie wykrywanie wad
słuchu i zmian zachodzących w zdolności
odbierania wrażeń słuchowych.
BUDOWA KABINY
AUDIOMETRYCZNEJ

Kabina skonstruowana jest z czterech

segmentów ściennych, segmentu
podłogowego i sufitowego. Segment czołowy
wyposażony jest w tablicę instalacji
audiometru, zamykane drzwi oraz
dźwiękoszczelne okno pozwalające na kontakt
wzrokowy z badana osobą.
Kabina posiada wytłumiony układ wentylacji
wyciągowej zapewniający dostęp powietrza.
W celu uzyskania odpowiedniej izolacji
akustycznej takiej kabiny jest zastosowanie
specjalnych mat wygłuszających.
 STROIK
LARYNGOLOGICZNY
STROIK LARYNGOLOGICZNY

Stroik laryngologiczny to sprzęt

umożliwiający szybkie, nieinwazyjne i
bezbolesne badanie przewodnictwa kostnego i
powietrznego dźwięku.
Przyrząd ten ma bardzo charakterystyczny
kształt – przypomina widełki. Obecnie
wykonuje się go ze stali nierdzewnej.
Po uderzeniu stroika przez osobę
przeprowadzającą badania, słyszany jest
zawsze identyczny, jednakowy dźwięk.
Umożliwia to zdiagnozowanie problemów ze
słuchem pacjenta.
P R Ó B Y S T RO I K OW E
TYMPANOMETR
TYMPANOMETR

Tympanometr to urządzenie
wykorzystywane do oceny funkcjonowania
ucha środkowego.
Jest to bardzo przydatne narzędzie w
diagnozowaniu różnych stanów i schorzeń
ucha, takich jak zapalenie ucha środkowego,
perforacja błony bębenkowej, czy
dysfunkcja trąbki Eustachiusza.
Tympanometria jest zazwyczaj częścią
rutynowej oceny słuchu, ale może być
również używana do monitorowania stanu
pacjentów z chronicznymi problemami ucha.
DZIAŁANIE TYMPANOMETRA

Tympanometr działa poprzez generowanie

fali dźwiękowej, która jest wprowadzana
do kanału słuchowego. Na podstawie
odbicia tej fali urządzenie mierzy
mobilność błony bębenkowej oraz ciśnienie
powietrza w uchu środkowym.
Wykres z tych pomiarów, zwany
tympanogramem, może dać specjalistom
cenne informacje o stanie ucha
środkowego.
WYNIKI TYMPANOMETRII

W zależności od wyglądu i rozmieszczenia krzywej tympanometrycznej ucho środkowe

ocenia się jako normę (typ A), niedrożność całkowitą (typ B) lub niedrożność częściową
(typ C). W przypadku wyniku B lub C podejmowane jest leczenie farmakologiczne,
fizjoterapeutyczne lub operacyjne.
ENDOSKOP
ENDOSKOP

Endoskop to rodzaj wziernika medycznego w

formie rury lub przewodu z własnym źródłem
światła, służący do badania wnętrza organizmu i
wykonywania małoinwazyjnych zabiegów
endoskopowych. Obraz jest przekazywany przez
układ soczewek lub, w przypadku fiberoskopu,
przez włókna szklane.
 BADANIE
ENDOSKOPOWE

Endoskopowe badanie ucha

umożliwia bardzo dokładne
badanie całego przewodu
słuchowego zewnętrznego, błony
bębenkowej i małżowiny usznej.
Badanie odbywa się w pozycji
siedzącej.
Dokumentacja w postaci
fotografii i płyt CD, wydruk z
drukarki ułatwiają
długoterminową ocenę
porównawczą.
 URZĄDZENIE DO
POMIARÓW OTOEMISJI
AKUSTYCZNEJ
 OTOEMISJA AKUSTYCZNA
(OAE)

Otoemisja akustyczna jest przesiewowym badaniem słuchu,

które ocenia reakcję pacjenta na podany przez sondę impuls
tonalny lub trzask. Badanie jest proste i nieinwazyjne i
pozwala wykryć niedosłuch odbiorczy pochodzenia
ślimakowego.
Jest to badanie obiektywne, tzn. niewymagające aktywnej
współpracy ze strony pacjenta, dzięki temu badanie może być
wykonywane w każdym wieku – dzieciom, młodzieży oraz
osobom dorosłym.
Badanie polega na umieszczeniu w uchu pacjenta sondy
pomiarowej, która składa się z niewielkiego głośnika
emitującego dźwięki oraz niewielkiego, bardzo czułego
mikrofonu, który rejestruje otoemisję. Do ucha są podawane
delikatne tony wysokie oraz niskie. W momencie, gdy
bodziec dźwiękowy biegnący z głośnika wprawia w ruch
komórki słuchowe, te w wyniku owego ruchu wytwarzają
wtórny dźwięk odbierany przez mikrofon.
Otoemisja przeprowadzana jest osobno dla ucha prawego i
lewego. Badanie odbywa się w dźwiękoszczelnym
gabinecie.
Otoemisja akustyczna od 2002 roku
jest w Polsce przesiewowym badaniem
słuchu i wykonywana jest na oddziale
noworodkowym każdemu dziecku w
drugiej dobie życia.
URZĄDZENIE DO BADAŃ
SŁUCHOWYCH
POTENCJAŁÓW
WYWOŁANYCH PNIA
MÓZGU ABR/BAEP
BADANIE POTENCJAŁÓW
WYWOŁANYCH Z
PNIA MÓZGU (ABR)

Rejestracja słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu

(ang. ABR – BERA) to badanie, które polega na rejestrowaniu
czynności bioelektrycznej powstającej w wyższych piętrach
drogi słuchowej (w pniu mózgu), w odpowiedzi na bodźce
słuchowe podawane do ucha.
Jest to najpopularniejsze, nieinwazyjne badanie słuchu, z
grupy badań obiektywnych. Badanie wykonuje się w celu
określenia progu słyszenia pacjenta (stopień ubytku słuchu)
oraz miejsca wystąpienia niedosłuchu (rodzaj niedosłuchu, np.
odbiorczy, przewodzeniowy, mieszany).
PRZEBIEG BADANIA

Słuchowe potencjały wywołane pnia mózgu, BAEP, ABR to zjawiska elektryczne

powstające w mózgu, będące odpowiedzią na bodziec dźwiękowy. Do zbierania
sygnałów używa się trzech elektrod:
• aktywnej – umieszczanej na szczycie głowy lub czole pacjenta,
• odniesienia – przytwierdzonej do wyrostka sutkowatego lub płatka ucha po stronie
badanej
• uziemiającej - zlokalizowanej na wyrostku sutkowatym lub płatku ucha po stronie
przeciwnej.
Podczas badania na głowie pacjenta umieszczane są trzy naklejane elektrody –
rejestrujące odpowiedzi, a do stymulowania ucha używa się słuchawek lub specjalnych
wkładek usznych. Czas trwania takiego badania to zazwyczaj nie więcej 60 minut i musi
się ono odbywać w całkowitej ciszy. Dodatkowo pacjent nie może się poruszać,
przełykać śliny. Oczy pacjenta powinny być zamknięte.
Godziny wykonywania badania ABR
• Ze względu na konieczność wykonania
pomiaru w śnie fizjologicznym, badania
ABR wykonywane są w godzinach
wieczornych 18.00-22.00.
• Czas trwania badania razem z
przygotowaniem Pacjenta wynosi 2
godziny (18.00-20.00, 19.00-21.00,
20.00-22.00). Pierwsza godzina
przeznaczona jest na krótki wywiad z
rodzicem, wykonanie badań wstępnych
(OAE, AI, otoskopia), naklejenie
elektrod oraz uśpienie dziecka. Druga
godzina to czas poświęcony na
wykonanie pomiaru ABR, czyli badanie
właściwe.
OTOSKOP
OTOSKOP

Otoskop to narzędzie laryngologiczne służące do

wziernikowania ucha. Jest to cylindrycznie
zwinięta metalowa trąbka w kształcie stożka o
różnej średnicy. Istnieją otoskopy zwykłe,
wyposażone w urządzenia optyczne i oświetlane
pośrednio przy użyciu lampy czołowej, oraz
otoskopy elektryczne z własnym źródłem światła.
OTOSKOPIA

Badanie wykonywane przy użyciu otoskopu nazywa się otoskopią. Do jego wykonania
nie jest konieczne żadne specjalne przygotowanie. W przypadku, jeśli otoskop ma
jednorazowy wziernik, konieczne jest nałożenie nowej, nieużywanej części.
Samo badanie jest bezbolesne, nieinwazyjne i stosunkowo szybkie. Po przygotowaniu
otoskopu lekarz lekko naciąga małżowinę uszną, by rozprostować kanał słuchowy, a
następnie wkłada urządzenie do środka. Przy pomocy światła, które generuje otoskop i
delikatnych ruchów możliwe jest dokładne obejrzenie np. wnętrza ucha.
APARAT SŁUCHOWY
APARAT SŁUCHOWY

Aparat słuchowy to urządzenie, którego celem

jest poprawa jakości słyszenia i rozumienia
mowy, u osób z wadą słuchu.
Istnieje wiele modeli aparatów słuchowych.
Każdy jest inny i ma inne możliwości, ale są
pewne stałe i niezmienne elementy budowy,
które z powodzeniem można nazwać
konstrukcją fundamentalną aparatów
słuchowych.
PODSTAWOWE ELEMENTY SKŁADOWE
APARATU SŁUCHOWEGO
• mikrofony - zadaniem mikrofonu w aparacie słuchowym
jest zamiana sygnału akustycznego na elektryczny.
Następnie sygnał ten przetwarzany jest przez kolejne
elementy aparatu słuchowego. Ważne jest, aby sygnał
elektryczny na wyjściu z mikrofonu możliwie dobrze
odwzorowywał sygnał akustyczny na jego wejściu.
• wzmacniacze - najważniejszym elementem w torze
elektroakustycznym aparatu słuchowego jest wzmacniacz.
To on powoduje, że dźwięki o poziomie niższym niż próg
słyszenia osoby z niedosłuchem są dla niej słyszalne.
Zadaniem wzmacniacza jest zwiększenie wartości sygnału
elektrycznego pochodzącego z mikrofonu odpowiednio
dla danego pasma częstotliwości w zależności od tego,
jaki ubytek słuchu ma pacjent.
• słuchawka - miniaturowy głośnik aparatu, który
podaje dźwięk do ucha albo przez wkładkę
douszną,
albo bezpośrednio do ucha
• obudowa -wykonana seryjnie lub indywidualnie
• komora baterii - miejsce do wkładania baterii
lub akumulatora zasilającego cały układ
• regulatory (opcjonalnie) - umożliwiające zmianę
programów słyszenia lub głośności
SCHEMAT DZIAŁANIA APARATU
SŁUCHOWEGO
 KLASYFIKACJA APARATÓW SŁUCHOWYCH

Aparaty kieszonkowe Aparaty zauszne Aparaty umieszczane

wewnątrz zewnętrznego kanału
słuchowego
IMPLANTY
IMPLANTY

W przypadku gdy badana osoba całkowicie nie słyszy

dźwięków oraz zastosowanie aparatów słuchowych nie
dało pozytywnych rezultatów, można podejrzewać
uszkodzenie ucha wewnętrznego (ślimaka) lub nerwu
słuchowego. W takich przypadkach konieczne jest
zastosowanie implantów:
• implantu pniowego - jeśli są uszkodzone nerwy
słuchowe
• implantu ślimakowego - jeśli uszkodzone jest ucho
wewnętrzne
IMPLANT UCHA ŚRODKOWEGO

Implant ucha środkowego składa się z części

zewnętrznej i wewnętrznej.
Część zewnętrzna to procesor dźwięków, który
jest noszony pod włosami na powierzchni głowy
za uchem i jest mocowany magnesem do
wszczepionej pod skórę cewki. Procesor jest
lekki i stosunkowo mały, zasilany jest przez
jedną baterię, która wystarcza na ponad 50
godzin pracy.
Część wewnętrzna implantu składa się z dwóch
elementów: części właściwej implantu,
umieszczanej tuż pod skórą głowy za uchem,
oraz aktuatora umieszczanego w części sutkowej
kości skroniowej i przymocowanego do
kosteczek słuchowych w uchu środkowym.
IMPLANT UCHA
ŚRODKOWEGO

Procesor dźwięków odbiera dźwięki i, zgodnie ze

swoimi ustawieniami wzmacnia, filtruje i dostraja
sygnał, który następnie przesyła przez cewkę
magnetyczną do implantu. Implant przetwarza go
na sygnał elektryczny, który przesyła przewodem
do aktuatora. Aktuator jest rodzajem maleńkiego
silniczka, który przetwarza sygnał elektryczny na
wibracje mechaniczne i przekazuje je
bezpośrednio na jedną z kosteczek. Od tego
punktu dalej proces słyszenia zachodzi tak, jak
przy normalnym słuchu.
 Wszczepienie wewnętrznej części implantu
trwa około dwóch godzin i jest wykonywana w
znieczuleniu ogólnym. Aby umieścić implant
ślimakowy pod skórą, chirurg wykonuje
nacięcie za uchem. Następnie mocuje kapsułę
implantu i ostrożnie wprowadza matrycę
OPERACJA elektrod do ślimaka. Powrót do zdrowia po
operacji trwa od 3 do 5 tygodni.Aby można
WSZCZEPIENIA było słyszeć dźwięk, należy założyć procesor
mowy. Procesor zakłada się po wygojeniu
miejsca wszczepienia. Korzystając ze
specjalnego programu do dopasowania,
audiolog dostosowuje procesor mowy do
potrzeb pacjenta i reguluje ustawienia elektrod
tak, aby było wyraźnie słychać dzwięk.
CHOROBY UCHA I
USZKODZENIA
SŁUCHU
• zapalenie ucha
- zewnętrznego
(ucho pływaka)
- środkowego
- wewnętrznego
• otoskleroza
• grzybicze zapalenie ucha
• perlak ucha
• choroba Meniere’a
• zatkane ucho
• czyrak ucha
• zaburzenia równowagi
• niedosłuch
• głuchota
- nagła
- nabyta
- wrodzona
- dziedziczna
JAK ZAPOBIEGAĆ USZKODZENIU
SŁUCHU?

• Ograniczaj ekspozycję na głośne dźwięki,

szczególnie przez długie okresy czasu
• Korzystaj z ochrony słuchu, takiej jak zatyczki do
uszu lub nauszniki, gdy jesteś w środowisku o
wysokim poziomie hałasu
• Unikaj używania słuchawek na dużą głośność
przez długi czas
• Regularnie sprawdzaj swój słuch u lekarza
otolaryngologa
• Dbaj o zdrowy styl życia, ponieważ ogólna
kondycja zdrowotna może wpływać na zdolność
słuchu
• Podczas słuchania głośnych dźwięków (np.
muzyki, koncertów, podczas zajęć fitness itp.) rób
sobie przerwy od hałasu
• Zmniejsz głośność telewizora, radia, muzyki itp.
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
 BIBLIOGRAFIA

„Zastosowanie nowych technik w diagnostyce, terapii i rehabilitacji osób z wadą słuchu”-

Irena Urban, Piotr H. Skarżyński
„Diagnostyka różnicowa zaburzeń Słyszenia”- Magdalena Lachowska
„Protetyka słuchu”- Edward Hojan
https://www.tel-med.pl/artykuly/343-audiometria-tympanometria-otoemisja-czyli-badanie-
sluchu-na-kilka-sposobow