Comité Orgaandonatie Alert

Secretariaat
Westeinde 256
1647 ML Berkhout
Email: info@orgaandonatiealert.nl www. orgaandonatiealert.nl

Aan de Raad van State

Postbus 20019
25ee EA DEN HAAG

Berkhout, 19 april 2024

Geachte leden van de Raad van State.

Wij reageren naar u naar aanleiding van het gepresenteerde jaarverslag 2023.
https://www.raadvanstate.nl/actueel/nieuws/april/raad-van-state-jaarverslag-2023/

De zin “Disfunctioneren van de rechtsstaat ligt op de loer als de kwetsbare vertrouwensrelaties

tussen overheid en burger en tussen burgers onderling niet verbeteren” is voor ons de reden u te
benaderen. Wij vragen u: Hoe moeten burgers vertrouwen hebben in hun overheid als wetgeving de
burgers op een dwaalspoor zet?

De Wet op Orgaandonatie is opgesteld om donatie van organen ‘na overlijden’ mogelijk te maken.
Om de daarvoor benodigde momenten van overlijden vast te stellen zijn twee protocollen opgesteld.
Deze protocollen vormen samen het BESLUIT VASTSTELLING VAN DE DOOD BIJ POSTMORTALE
ORGAANDONATIE. Dit besluit wordt als Algemene Maatregel van Bestuur vastgesteld door de
Minister. 1

Deze wet is opgesteld om artsen te beschermen tegen aanklachten van moord, immers de potentiële
orgaandonor wordt doodverklaard voordat de dood is ingetreden. Het ging bij invoering van de wet
alleen om de dood die zou zijn ingetreden na vaststelling van de hersendood, de zogenaamd DBD-
procedure. Na aanpassing van de wet is daar nu de vaststelling van de dood op basis van
circulatoire gronden bijgekomen, de DCD-procedure.

Hersendood of DBD-donatie
Uit geen enkel stuk blijkt dat burgers door de overheid op adequate wijze worden geïnformeerd
over de status van de donor. Nergens wordt vermeld dat de doodsverklaring een juridische
noodzaak heeft en dat er risico’s bestaan voor de donor die weliswaar dood is verklaard maar van
wie het stervensproces niet eerder zal aanvangen dan op het moment dat de organen worden
verwijderd. Het niet is uit te sluiten dat deze donoren zich van hun omgeving bewust zijn maar dat
door de aard van hun trauma niet aan de omstanders duidelijk kunnen maken. Dat zij zich van hun
omgeving bewust kunnen zijn is bekend door de getuigenissen van mensen die op het laatste
moment niet als donor werden ingezet. Wereldwijd komen deze situaties voor.

1
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2020-36.html

1
Circulatoire dood of DCD-donatie
Meer dan 50% van de orgaandonoren bestaat uit patiënten waarbij de dood mag worden vastgesteld
nadat er vijf minuten geen bloedcirculatie is geconstateerd. Nergens in de voorlichting wordt de
burger er op gewezen dat bij deze patiënten -na binnenkomst in de operatiekamer- de circulatie
mechanische wordt hersteld (NRP). Ook hier worden de burgers niet gewezen op de risico’s die
deze procedure met zich meebrengt.
Op een vooraf afgesproken moment wordt door een arts de patiënt afgesloten van de beademing
met doel het leven van de patiënt te beëindigen. Nadat de bloedcirculatie is gestopt wordt vijf
minuten gewacht en wordt vervolgens de dood vastgesteld. In Zwitserland wacht men 10 minuten,
in Italië 20 minuten. Duitse artsen vinden dat deze methode niet kan worden toegestaan omdat de
hersenen van de donor niet de kans krijgen af te sterven. Tevens vinden zij dat de donor aan
risicovol handelen wordt onderworpen door het opstarten van de circulatie. Deze zorg blijkt terecht
te zijn, er bestaat een rapportage over een vrouw die weer zelfstandig begon te ademen of bij wie
mogelijk nooit sprake is geweest van circulatiestilstand.
Eurotransplant -die zorgt voor verdeling van organen over een groot deel van Europa- mag om die
reden geen organen leveren aan Duitsland die op die manier zijn verworven. Maar ook aan Kroatië
en Hongarije mogen deze DCD-organen niet worden geleverd.
Er is op dit moment in ons land één uitzondering bij het herstellen van de circulatie en dat is als
door deze donoren het hart wordt gedoneerd. Dan wordt de circulatie niet hersteld maar wordt bij
binnenkomst in de operatiekamer direct begonnen met drainage van bloed uit het lichaam en ligt het
hart van de donor binnen 20 minuten kloppend in een speciale transportbox om naar een nieuwe
eigenaar te gaan.

Het vaststellen van deze laatste dood is in een op de wet gebaseerd protocol geregeld, het daaraan
voorafgaande handelen niet en dat roept vragen op over de legaliteit van dit handelen: Is er
mogelijk sprake van moord? 2 Deze vraag hebben we voorgelegd aan het Ministerie van VWS maar
zij weigeren tot nog toe antwoord te geven op deze vraag. De vraag is ook voorgelegd aan het
Openbaar Ministerie, het Parket Generaal, zij hebben bericht gegeven dat deze vraag door de
wetgever moet worden beantwoord.

Hoe moeten burgers vertrouwen houden in een overheid die blijkbaar niet in staat is haar burgers
goed te informeren over wetgeving en geen antwoorden wil geven op vragen?

Uiteraard zijn wij bereid om ons schrijven nader toe te lichten.

COMITÉ ORGAANDONATIE ALERT

Secretariaat:
A Wood-de Haas

2
Hij die opzettelijk en met voorbedachten rade een ander van het leven berooft.