Câu 1: Bệnh nhân này có yếu tố nguy cơ xơ vữa động mạch không? Đó là những yếu tố nào? Tại sao?

1. Xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch (Atherosclerosis) là tình trạng động mạch hình thành các mảng vữa và xơ cứng. Xơ vữa
động mạch có thể ảnh hưởng đến hầu hết các động mạch trong cơ thể như các động mạch ở tim, não, cánh
tay, chân, mạc treo và thận. Các bệnh liên quan đến xơ vữa động mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật
và tử vong.

Quá trình hình thành mảng xơ vữa xảy ra khi thành động mạch bị tổn thương (do viêm, chấn thương, dị ứng,
miễn dịch, gene…), các cholesterol tích tụ tập trung lại thành từng dải lipid. Tại đây, các tiểu cầu, hồng cầu,
bạch cầu, quá trình đông máu, lắng đọng Ca++ tạo màng bao bọc mảng xơ vữa.

Khi lớp màng bọc mảng xơ vữa bị nứt vỡ sẽ kích hoạt quá trình đông máu, tạo thành cục máu đông. Cục máu
đông này sẽ gây thiếu máu cấp tính các vị trí phía sau nơi nó gây tắc mạch, như: tắc động mạch vành gây nhồi
máu cơ tim cấp tính, tắc động mạch não gây đột quỵ thiếu máu cục bộ (nhồi máu não), tắc động mạch chi
dưới gây hoại tử chi dưới.
2. Các yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch

Tình trạng Yếu tố Nguy cơ

Không thay đổi được Tuổi cao

Tiền sử gia đình có xơ vữa động mạch sớm

Nam giới

Có thể thay đổi, đã được chứng minhRối loạn lipid máu (ví dụ, tăng các hạt apolipoprotein B)
 Đái tháo đường

Tăng huyết áp

Hút thuốc lá

Có thể thay đổi được, đang được

Uống rượu quá mức
nghiên cứu hoặc cân nhắc
Nhiễm khuẩn Chlamydia pneumoniae

Cấy ghép tim

Apolipoprotein B (apoB) cao

Giá trị máu lắng và protein C phản ứng (CRP)

LDL cao

Lipoprotein cao (a) cao

Tăng insulin máu

Tăng triglycerid máu

Ăn ít trái cây và rau

Béo phì hoặc hội chứng chuyển hóa

Các trạng thái dễ sinh huyết khối (ví dụ, tăng fibrinogen trong máu,
chất ức chế chất hoạt hóa plasminogen cao)

Các yếu tố tâm lý xã hội (ví dụ, trầm cảm nhân cách loại A, lo âu, đặc
điểm công việc, tình trạng kinh tế)

Xạ trị vùng ngực

Suy thận

*Xơ vữa ở người có quan hệ huyết thống trực hệ trẻ hơn 55 tuổi với nam và 65 tuổi với nữ.

CRP = Protein phản ứng C, HDL = lipoprotein cholesterol tỷ trọng cao, LDL = lipoprotein cholesterol tỷ trọng
thấp.

Các yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch trên bnhan

Tuổi : 72 tuổi
Càng nhiều tuổi, bệnh xơ vữa động mạch càng phát triển và càng nặng.
Do: cơ thể già có xu hướng tích mỡ, một phần do giảm vận động, phần khác do suy yếu các tuyến huy động
mỡ; giảm hoạt tính hệ enzym heparin-lipase …
Giới tính : Nam
Nguy cơ xơ vữa mạch ở nam lớn hơn nữ (do hormone testosteron), tuy nhiên phụ nữ sau mãn kinh thì nguy
cơ mắc ngang bằng ( do mãn kinh sụt giảm hormone estrogen)
Tiền sử Rối loạn lipid máu: Trong rối loạn lipid máu, LDL được tăng cường hấp thu và oxy hóa dưới nội mạc,
lipid được oxy hóa kích thích sản sinh các phân tử dính và cytokine viêm, ngoài ra chúng còn có tính kháng
nguyên và kích thích tế bào T gây phản ứng viêm ở thành động mạch. Mặc dù HDL trước đây được cho là bảo
vệ chống lại chứng xơ vữa động mạch thông qua vận chuyển cholesterol ngược và bằng cách vận chuyển các
enzym chống oxy hóa, nó có thể phân hủy và trung hòa các lipid oxy hóa, bằng chứng cho thấy có vai trò ít
quan trọng hơn đối với HDL trong quá trình sinh xơ vữa. Vai trò của tăng triglyceride trong hình thành mảng
xơ vữa rất phức tạp, mặc dù nó có thể có tác động nhỏ độc lập. Yếu tố quyết định chính đối với nguy cơ mắc
bệnh tim mạch do xơ vữa là nồng độ của lipoprotein gây xơ vữa, được phản ánh tốt nhất bởi nồng độ
apolipoprotein B (apoB) (hoặc bởi nồng độ không phải HDL-C, nếu không có apoB).
Tiền sử Tăng huyết áp: có thể dẫn đến viêm mạch máu thông qua các cơ chế với angiotensin II là trung gian.
Angiotensin II kích thích các tế bào nội mô, các tế bào cơ trơn mạch máu, và các đại thực bào để sản sinh các
chất trung gian tăng xơ vữa, bao gồm các cytokines tiền viêm, các anion superoxide, các yếu tố tăng huyết
khối, các yếu tố tăng trưởng, và các receptor giống lectin cho LDL bị oxy hóa.
Tiền sử Đái tháo đường: làm hình thành các chất glycan hóa, qua đó tăng cường quá trình sản xuất các
cytokine tiền viêm từ tế bào nội mạc. Các chất oxy hóa và gốc tự do chứa oxy sinh ra trong bệnh đái tháo
đường gây tổn thương trực tiếp nội mạc và thúc đẩy xơ vữa động mạch.