Đề bài: Cảm nhận của em về đoạn thơ sau:

"Ta làm con chim hót

Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca,
Một nốt trầm xao xuyến

Một mùa xuân nho nhỏ

Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc."
("Mùa xuân nho nhỏ" - Thanh Hải, Ngữ văn 9, Tập hai, NXB GDVN)

BÀI LÀM
Nhà thơ Nguyễn Đình Thi từng viết: "Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc
qua một lần mà bỏ xuống được. ...". Qủa thật, khi đọc "Mùa xuân nho nhỏ" của nhà
thơ Thanh Hải, ta như không muốn rời mắt mà muốn đọc đi đọc lại, ngân nga trong
lòng và dâng lên bao sục sôi khát vọng, lí tưởng sống đẹp khi trải nghiệm cùng thi
nhân qua những dòng thơ:
"Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca,
Một nốt trầm xao xuyến

Một mùa xuân nho nhỏ

Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc".
("Mùa xuân nho nhỏ" - Thanh Hải)
Thanh Hải (1930- 1980) quê ở Phong Điền- Thừa Thiên- Huế. Ông là cây bút
có công xây dựng nền văn học giải phóng miền Nam từ những ngày đầu. "Mùa xuân
nho nhỏ" viết 1980, lúc nhà thơ đang nằm trên giường bệnh. Bài thơ là tiếng nói
Thanh Hải bộc lộ tình cảm mến yêu, gắn bó thiết tha với cuộc đời, với quê hương,
đất nước. Đoạn thơ trên là ước nguyện chân thành, là lời tâm niệm thể hiện tiếng lòng
đẹp của tác giả.
Xúc cảm trước mùa xuân của thiên nhiên, của đất nước, nhà thơ muốn góp một
mùa xuân nho nhỏ của mình để làm nên một mùa xuân lớn, mùa xuân của thiên
nhiên, mùa xuân của đất nước, mùa xuân của cách mạng.
Thanh Hải đã thiết tha được sống hoà nhập vào cuộc sống của đất nước, cống
hiến phần tốt đẹp, dù nhỏ bé, của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước bằng khát
vọng hóa thân thật đẹp:
"Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca,
Một nốt trầm xao xuyến"
 Đó là tiếng lòng khát khao hòa nhập vào cuộc sống của nhân dân, đất nước;
đem cái riêng của mình hòa vào với cái chung. Nhà thơ muốn làm con chim, nhành
hoa, nốt trầm xao xuyến đem đến những âm thanh, những màu sắc, hương thơm cho
cuộc đời. Điều tâm niệm ấy được thể hiện một cách chân thành trong những hình ảnh
tự nhiên giàu sức gợi tả, gây xúc động sâu xa trong lòng người đọc. Ước nguyện
được làm một tiếng chim, một cành hoa để góp vào vườn hoa muôn hương muôn sắc,
rộn rã tiếng chim, để đem lại hương sắc, tô điểm cho mùa xuân thêm tươi đẹp. Nhà
thơ nguyện cầu được làm một “nốt trầm xao xuyến” không ồn ào, không cao điệu mà
chỉ âm thầm, lặng lẽ để “nhập”vào khúc ca, tiếng hát của nhân dân vui mừng đón
xuân về. Hình ảnh nhuần nhị, tự nhiên, giọng thơ chân thành, nhè nhẹ, êm ái, ngọt
ngào của những thanh bằng liên tiếp kết hợp với cách cấu tứ lặp lại con chim, nhành
hoa cũng là những những hình ảnh đẹp đẽ của thiên nhiên có ý nghĩa biểu tượng xuất
hiện ở đầu tác phẩm như vậy đã mang một ý nghĩa mới nhấn mạnh thêm mong ước
được sống có ích cho đời, cống hiến cho đất nước như một lẽ tự nhiên. Một ước mơ
nho nhỏ, chân tình, gần gũi, khiêm tốn và đáng yêu! Điệp từ “ta” ba lần kết hợp với
động từ “làm’ như một lời khẳng định, vừa như một tiếng lòng, như một lời tâm sự
nhỏ nhẹ, chân tình, tha thiết được hóa thân để sống đẹp, có ích. Ước nguyện đó đã
được đẩy lên cao thành một lẽ sống cao đẹp, không chỉ cho riêng nhà thơ mà cho tất
cả mọi người, cho thời đại của chúng ta. Tố Hữu, nhà thơ xứ Huế, đồng hương với
Thanh Hải cũng đã có những lời tâm niệm thật chân thành, giản dị và tha thiết như
thế:
“Nếu là con chim, chiếc lá,
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả,
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình.”
Đó là những lẽ sống đẹp, thật đáng trân trọng. Với Thanh Hải, tiếng lòng khát
khao hòa nhập ấy còn được đẩy lên cao trở thành một lẽ sống cao đẹp, lẽ sống cống
hiến và hi sinh:
"Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc".
“Mùa xuân nho nhỏ” là một ẩn dụ đầy sáng tạo, biểu lộ một cuộc đời đáng yêu,
một khát vong sống cao đẹp. Nếu các nhà thơ khác, họ định danh mùa xuân là "mùa
xuân chín", "xuân lòng",... thì Thanh Hải lại định lượng cho mùa xuân "nho nhỏ",
xinh xinh, đáng yêu. Với nhà thơ, chỉ là một con chim, bông hoa, nốt trầm cũng là
"Một mùa xuân nho nhỏ" để mang niềm vui, ý nghĩa cho đời. Dẫu nhỏ bé nhưng tất
cả những gì tốt đẹp đều làm đẹp cho quê hương. Bởi vì, với Thanh Hải sống cũng là
để hóa thân, để cống hiến cho đời lặng lẽ, khiếm tốn, không kể gì đến tuổi tác. Thái
độ ‘lặng lẽ dâng cho đời” nói lên ý nguyện thật khiêm nhường nhưng hết sức bền bỉ
và vô cùng đáng quý vì đó là những gì tốt đẹp nhất trong cuộc đời. Thật cảm động
làm sao trước ao ước của nhà thơ dẫu đã qua tuổi xuân của cuộc đời, vẫn được làm
một mùa xuân nhỏ trong cái mùa xuân lớn lao ấy. Điệp ngữ “dù là” ở đây như một lời
tự khẳng định để nhủ với lương tâm sẽ phải kiên trì, thử thách với thời gian tuổi già,
bệnh tật để mãi mãi làm một mùa xuân nho nhỏ trong mùa xuân rộng lớn của quê
hương đất nước. Giọng thơ vẫn nhỏ nhẹ, chân tình nhưng mang sức khái quát lớn.
Hình ảnh thơ hoán dụ: tuổi hai mươi, khi tóc bạc đã thể hiện ước nguyện và ý chí,
niềm tin cống hiến cho đời của nhà thơ. Thật cảm động và kính phục biết bao khi đọc
những vần thơ như lời tổng kết của cuộc đời: Dù là tuổi hai mươi/Dù là khi tóc bạc.
Với Thanh Hải “Dù là tuổi hai mươi” đã tích cực tham gia tham gia kháng chiến cho
đến khi tóc bạc là thời điểm hiện tại vẫn lặng lẽ dâng hiến cho đời. Càng xúc động
hơn khi Thanh Hải viết bài thơ này là một trong những bài thơ cuối cùng ông viết
tặng cho đời, cho người. Chính vì vậy, hình ảnh “mùa xuân nho nhỏ” ở cuối bài như
ánh lên, toả sức xuân tâm hồn Thanh Hải trong toàn bài thơ.
"Mùa xuân nho nhỏ" thực sự là một bài thơ hay có sức lan tỏa đến mọi người,
ở mọi thời. Bài thơ chẳng những mang đến cho người đọc những tình cảm thẩm mĩ
đẹp đẽ mà còn có hình thức thể hiện độc đáo sáng tạo. Đoạn thơ 4,5 nói riêng và cả
thi phẩm được viết theo thể thơ năm tiếng, có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi
với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, những hình ảnh so sánh và ẩn dụ
đẹp, sáng tạo .... đã thể hiện xúc động tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất
nước, với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho
đất nước, góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc. Đó
là khát vọng cao đẹp, là lẽ sống cống hiến hi sinh, là trái tim yêu tha thiết đất nước
quê hương. Tiếng lòng của Thanh Hải cũng chính là tiếng lòng của triệu triệu trái tim,
con người Việt Nam đã hòa cùng tiếng lòng của biết bao thế hệ. Ta từng bắt gặp nhiệt
tình cống hiến ấy ở những người lính lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”
của Phạm Tiến Duật, ở anh thanh niên và những con người làm việc âm thầm cho đất
nước trong “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long….
Khép lại bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" Thanh Hải đã thổi lên trong thế hệ trẻ của
chúng ta một lí sống thật cao đẹp: mỗi người phải luôn sống có ích, có khát vọng,
cống hiến, dù là một phần nhỏ bé của mình vào cộng đồng, sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam yêu dấu.