Professional Documents
Culture Documents
Soma e Erotiseis Axiologisis
Soma e Erotiseis Axiologisis
Soma e Erotiseis Axiologisis
Δείκτης Επιτυχίας
ΣΩ.Ε.1 Να επεξηγούν την πορεία και τη διαδικασία της πέψης των τροφών, καθώς και της απορρόφησης των
θρεπτικών ουσιών μέσα στο αίμα.
1. (α) Ποιο από τα πιο κάτω οργανικά συστήματα αναλαμβάνει την πέψη της τροφής (σημείωσε √ κάτω
από το σωστό σχεδιάγραμμα).
(β) Να δείξεις με βέλος στο σωστό διάγραμμα και να σημειώσεις πιο κάτω τα ονόματα τεσσάρων
οργάνων από τα οποία περνά η τροφή κατά την πέψη της.
2. (α) Να γράψεις αριθμούς από το 1 ως το 5 για να δείξεις την πορεία της τροφής μέσα από τα διάφορα
όργανα, αφού την καταπιούμε.
Λεπτό
Στομάχι Στόμα έντερο Συκώτι Οισοφάγος Πάγκρεας Φάρυγγας
1
(β) Να βάλεις σε κύκλο το όνομα του οργάνου από το οποίο οι θρεπτικές ουσίες περνούν στο αίμα.
Αποβάλλονται από τον οργανισμό όταν δεν τις χρειάζεται εκείνη τη στιγμή.
6. Να γράψεις δύο λόγους για τους οποίους ο οργανισμός χρειάζεται τις θρεπτικές ουσίες.
(α) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
(β) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
7. (α) Να χρωματίσεις το όργανο από το οποίο οι θρεπτικές ουσίες περνούν στον
οργανισμό.
(β) Πώς ονομάζεται αυτό το όργανο; ………………….
(γ) Ποιος παραλαμβάνει από αυτό το όργανο τις θρεπτικές ουσίες και πού τις
μεταφέρει;
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
(δ) Τι χρειάζεται ο οργανισμός για να καταφέρει να κάψει τις θρεπτικές ουσίες;
………………………………………………………………………………………………………………………….
(ε) Σε ποιο σημείο του οργανισμού γίνεται η καύση των θρεπτικών ουσιών;
Α. Στο στομάχι Β. Στο λεπτό έντερο
Γ. Στους πνεύμονες Δ. Σε όλα τα μέρη του σώματος
9. «Ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα». Συμφωνείς με αυτό το γνωμικό; Αιτιολόγησε την
άποψή σου.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
10. Η Ελένη έφαγε πρωινό αλλά ο Σωτήρης όχι. Τα παιδιά θα περάσουν το πρωί τρέχοντας μια μακρινή
διαδρομή μέσα στη φύση. Ποιο από τα δύο παιδιά είναι πιο πιθανό να μπορέσει να πετύχει την
καλύτερη του απόδοση; Να εξηγήσεις την άποψή σου.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
11. Η Σύλβια έπεσε από το ποδήλατο της και χτύπησε το πόδι της. Πού θα βρει ο οργανισμός της τα υλικά
για να διορθώσει το χτύπημα;
Α. Στο νερό που ήπιε.
Β. Στον επίδεσμο που έβαλε.
Γ. Στις τροφές που έχει φάει.
Δ. Στο φάρμακο που έβαλε στην πληγή.
12. Τι από τα πιο κάτω συμβαίνει αν φάμε περισσότερο φαγητό από όσο χρειάζεται το σώμα μας:
13. Ποιος είναι ο καλύτερος λόγος για να τρώμε φρούτα και λαχανικά;
Α. Είναι νόστιμα.
Β. Μας χορταίνουν.
Γ. Περιέχουν βιταμίνες.
Δ. Δεν είναι παχυντικά.
Να επεξηγούν τη λειτουργία της αναπνοής με αναφορά στη διαδρομή του αέρα μέσα από τα διάφορα όργανα
κατά την εισπνοή και την εκπνοή και στην ανταλλαγή των αερίων.
1. (α) Ποιο από τα πιο κάτω οργανικά συστήματα είναι υπεύθυνο για την αναπνοή μας; (βάλε √ κάτω από
το σωστό σχεδιάγραμμα).
(β) Να δείξεις με βέλη στο σχεδιάγραμμα δύο από τα όργανα που λαμβάνουν μέρος σε αυτή τη
διαδικασία και να γράψεις τα ονόματα τους.
(γ) Πώς ονομάζεται ο μυς που ανεβοκατεβαίνει, για να συμβεί η αναπνοή; …………………………………………
(δ) Σχεδίασε τον συγκεκριμένο μυ στο σχεδιάγραμμα.
3. Ο Βασίλης κατασκεύασε το πιο κάτω μοντέλο του αναπνευστικού συστήματος. Να αναφέρεις μια
αντιστοίχιση του μοντέλου με το πραγματικό αναπνευστικό σύστημα και μια αδυναμία του.
Αντιστοίχιση: ……………………………………………………..………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………
Αδυναμία:…………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………
……………………………………………………………………….……………………………………………………
4. (α) Να σημειώσεις τα ονόματα των οργάνων που λείπουν στα πιο κάτω σχεδιαγράμματα που
παρουσιάζουν την ανταλλαγή των αερίων στους πνεύμονες.
βρόγχος
κυψελίδα
(β) Οι κυψελίδες των πνευμόνων παθαίνουν ζημιές από τον καπνό των τσιγάρων. Μπορείς να εξηγήσεις γιατί
οι καπνιστές κουράζονται εύκολα και λαχανιάζουν όταν γυμνάζονται;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
6. Η Νάταλι αναπνέει γρήγορα όταν ανεβαίνει με το ποδήλατο της έναν ανηφορικό δρόμο. Αυτό
συμβαίνει επειδή χρειάζεται περισσότερο:
Α. Τον δροσίζει.
Β. Χρησιμοποιείται στην καύση των τροφών.
Γ. Σπρώχνει το αίμα για να κυκλοφορεί.
Δ. Δεν χρησιμεύει σε τίποτα.
8. Να σημειώσεις √ στο κατάλληλο τετράγωνο δίπλα από την κάθε πρόταση για να δείξεις αν είναι ορθή
ή λανθασμένη.
Ορθό Λάθος
(α) Ο αέρας που μπαίνει στους πνεύμονες μας κατά την εισπνοή περιέχει μόνο οξυγόνο.
(β) Ο αέρας της εισπνοής περιέχει περισσότερο οξυγόνο από τον αέρα της εκπνοής.
(γ) Ο αέρας της εισπνοής περιέχει λιγότερο οξυγόνο από τον αέρα της εκπνοής.
Ο αέρας της εκπνοής έχει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα της
(δ)
εκπνοής.
(ε) Ο αέρας της εκπνοής περιέχει λιγότερο οξυγόνο από τον αέρα της εισπνοής.
(στ) Ο αέρας της εκπνοής περιέχει περισσότερο άζωτο από τον αέρα της εκπνοής
9. Ο μυς που βρίσκεται στο κάτω μέρος του θώρακα και έχει σημαντικό ρόλο στην αναπνοή ονομάζεται:
Π…………………………..
Δ……………………………….
10. Να αντιστοιχίσεις το κάθε μέρος του μοντέλου με το σχεδιάγραμμα και να ονομάσεις τα όργανα που
παριστάνει. Επίσης να αντιστοιχίσεις τα όργανα με τις λέξεις.
11. Σημείωσε πάνω από τις στήλες ποια περιλαμβάνει τα ποσοστά αερίων που περιέχει ο αέρας της
εισπνοής και ποια ο αέρας της εκπνοής.
Οξυγόνο 21 % 16 %
Άζωτο 78 % 78 %
Διοξείδιο του άνθρακα 0.04 % 5.04 %
Άλλα αέρια 0.96 % 0.96 %
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Ποιο αέριο είναι αυξημένο στην εκπνοή και για ποιον λόγο;
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
12. Αναπνέουμε συνεχώς, ακόμα και στον ύπνο μας! Σε τι χρησιμεύει το οξυγόνο στον οργανισμό;
............................................................................................................................................................................. .......
...................................................................................................................................................................... ..............
...............................................................................................................................................................
Δείκτης Επιτυχίας
ΣΩ.Ε.3.Να ερμηνεύουν διαγράμματα, γραφικές απεικονίσεις, προσομοιώσεις και τρισδιάστατα μοντέλα, για να
εξάγουν συμπεράσματα σχετικά με τη λειτουργία των οργάνων του κυκλοφορικού συστήματος και την πορεία
του αίματος κατά τη μικρή και μεγάλη κυκλοφορία.
1. Το αίμα μεταφέρει διάφορες ουσίες από το ένα μέρος του οργανισμού σε άλλο όπως φαίνεται στα πιο
κάτω σχεδιαγράμματα.
Με τη βοήθεια των πιο πάνω σχεδιαγραμμάτων να συμπληρώσεις πιο κάτω από ποιο όργανο παίρνει την κάθε
ουσία το αίμα και πού την παραδίδει. Να συμπληρώσεις πρώτα στο σημείο (α) τις ουσίες που μεταφέρει το
αίμα και μετά να συνεχίσεις με τα σημεία (β) και (γ).
2
Όλα τα μέρη του σώματος 3. Διοξείδιο του άνθρακα Πνεύμονες
2. Το πιο κάτω διάγραμμα παρουσιάζει την κίνηση του αίματος στο σώμα.
(α) Να εξηγήσεις προς ποιο όργανο κατευθύνεται το αίμα που περιέχει διοξείδιο του άνθρακα), όταν
απομακρύνεται από τη δεξιά κοιλία της καρδίας και για ποιον λόγο.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
(β) Γιατί το αίμα που φτάνει στην δεξιά κοιλία είναι πλούσιο σε διοξείδιο του άνθρακα;
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3. Μελέτησε το διάγραμμα που ακολουθεί και απάντησε την ερώτηση που ακολουθεί.
Κατά τη μεγάλη κυκλοφορία το αίμα:
4. (α) Στο εργοστάσιο «ο ανθρώπινος οργανισμός» θα προσλάβουν κάποιον στη θέση της καρδίας. Ποια
εργασία πρέπει να ξέρει να κάνει;
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
(β) Πώς η καρδία βοηθά ολόκληρο τον ανθρώπινο οργανισμό κάνοντας την πιο πάνω εργασία;
.........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
5. Να γράψεις δύο περιπτώσεις κατά τις οποίες η καρδία σου χτυπά πιο γρήγορα.
..................................................................................................... ..............................................................................
...................................................................................................................................................................................
7. Να σημειώσεις √ στο κατάλληλο τετράγωνο δίπλα από την κάθε πρόταση για να δείξεις αν είναι ορθή
ή λανθασμένη.
Ορθό Λάθος
Κατά τη μικρή κυκλοφορία η καρδία στέλνει το αίμα στο στομάχι για να πάρει
θρεπτικές ουσίες.
Κατά τη μεγάλη κυκλοφορία το αίμα πηγαίνει σε όλα τα μέρη του σώματος για
να συλλέξει το διοξείδιο του άνθρακα που παρήγαγαν όταν έκαψαν τις
θρεπτικές ουσίες.
Να επεξηγούν τις σχέσεις αλληλεπίδρασης ανάμεσα στις λειτουργίες του πεπτικού, του αναπνευστικού και του
κυκλοφορικού συστήματος.
Ερωτήσεις:
1. (α) Στον πιο κάτω πίνακα φαίνονται οι αναπνοές και οι παλμοί της καρδίας της Ευδοκίας όταν
κοιμάται, όταν διαβάζει κι όταν αθλείται. Να σημειώσεις στον πίνακα σε ποια από τις τρεις
περιπτώσεις συμβαίνει το κάθε ένα από τα πιο πάνω.
Αναπνοές το λεπτό. 12 25 15
Καρδιακοί παλμοί
70 130 85
το λεπτό.
Τι κάνει η Ευδοκία.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
2. Όταν κάποιος τρέχει ο οργανισμός του χρειάζεται να κάψει περισσότερες θρεπτικές ουσίες. Για να το
κάνει αυτό χρειάζεται:
Α. Περισσότερο οξυγόνο.
Β. Περισσότερο αίμα.
Γ. Μεγαλύτερο στομάχι.
Δ. Να πιει νερό.
3. Όταν κάποιος τρέχει, η καρδιά του χτυπά πιο γρήγορα και αναπνέει πιο γρήγορα και πιο βαθιά.
Αυτά συμβαίνουν γιατί (σημείωσε √, για να δείξεις αν η κάθε πρόταση είναι ορθή ή
λανθασμένη).
Ορθό Λάθος
(α) Ενώ τρέχει κάποιος μπαίνει πιο πολύς αέρας στη μύτη του.
(γ) Οι μύες ενώ εργάζονται σπρώχνουν την καρδία η οποία χτυπά πιο γρήγορα.
Το αίμα κυκλοφορεί πιο γρήγορα και να προλάβει να καλύψει τις ανάγκες των
(στ)
μυών σε οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες.
4. Ποιες αλλαγές θα παρατηρηθούν στους καρδιακούς παλμούς και στο ρυθμό της αναπνοής του
Αλέξανδρου έπειτα από έναν γρήγορο αγώνα δρόμου;
5. Η Αναστασία παλιά συνήθιζε να κάνει καθιστική ζωή και μετά άρχισε να γυμνάζεται τακτικά. Ποιες από
τις πιο κάτω μετρήσεις πάρθηκαν κατά την περίοδο της καθιστικής της ζωής και ποιες κατά την περίοδο
που έκανε τακτική άσκηση; Σημειώστε τις φράσεις «καθιστική ζωή» ή «άσκηση» στις γραμμές πιο
κάτω.
6. (α) Να ομαδοποιήσεις τα πιο κάτω όργανα, δείχνοντας ποια συνεργάζονται για να εκτελέσουν μια
συγκεκριμένη λειτουργία του οργανισμού. (Κάποια όργανα μπορεί να ανήκουν σε δύο ομάδες).
Στομάχι, Φάρυγγας, Πάγκρεας, Παχύ έντερο, Πνεύμονες, Καρδία, Κυψελίδες, Αρτηρίες, Οισοφάγος, Λεπτό
έντερο, Φλέβες, Στόμα, Συκώτι, Τραχεία, Βρόγχοι, Μύτη, Διάφραγμα
(α) Να κυκλώσεις και να ονομάσεις δύο όργανα, από τα οποία περνά τροφή.
(β) Να χρωματίσεις με μπλε χρώμα και να ονομάσεις δύο όργανα από τα οποία περνά αέρας. κατά την
εισπνοή.
8. Να σημειώσεις:
(α) την ονομασία του συστήματος του οργανισμού που παρουσιάζει το κάθε σχεδιάγραμμα.
(β) τρία όργανα του κάθε συστήματος στο αντίστοιχο σχεδιάγραμμα δείχνοντας τη θέση τους με βέλος.
(γ) το όργανο που λείπει και να το σχεδιάσεις με κόκκινο χρώμα στην κατάλληλη θέση στο δεύτερο
σχεδι
………………………………..…… ………..…………………………… ………..……………………………
Δείκτης Επιτυχίας
ΣΩ.Ε.5 Να λαμβάνουν αποφάσεις και μέτρα για την υγεία του αναπνευστικού και κυκλοφορικού συστήματος
με βάση δεδομένα που αφορούν τις παθήσεις τους και τα αίτια που τις προκαλούν.
Ερωτήσεις:
................................................................................ .........................
....................................................................
.............................................................................................................................................................................
2. Όταν υπάρχει πολλή σκόνη στην ατμόσφαιρα, το Υπουργείο Παιδείας ανακοινώνει ότι οι μαθητές δεν
πρέπει να κάνουν έντονη φυσική άσκηση. Ποιο εσωτερικό όργανο των μαθητών σκοπεύει να
προστατέψει με αυτή την οδηγία;
.............................................................................................................................................................................
Η σκόνη μπορεί να παρεμποδίσει μια διεργασία του οργανισμού που γίνεται στις κυψελίδες. Ποια είναι
αυτή η διεργασία;
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
3. Η πιο κάτω εικόνα παρουσιάζει μια αρτηρία μέσα στην οποία έχει προσκολληθεί λίπος (χοληστερόλη).
Ποιες τροφές είναι πιο πιθανό να οδήγησαν σε αυτό το φαινόμενο;
4. Να αναφέρεις δύο συνήθειες που βοηθούν το σώμα μας να έχει υγιή αιμοφόρα αγγεία και καλή
κυκλοφορία.
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
5. Να μελετήσεις τον πιο κάτω πίνακα και να αναφέρεις μια συνήθεια που βοηθά και μια που δυσκολεύει
την ορθή λειτουργία του οργανισμού μας. Αιτιολόγησε.
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
6. Ποιο από τα πιο κάτω μενού βοηθά την ορθή λειτουργία του οργανισμού μας (σημείωσε με √);
Διατροφή 1 Διατροφή 2
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
9. Να γράψεις έναν λόγο για τον οποίο πρέπει να αποφεύγουμε τους χώρους όπου υπάρχουν άτομα που
καπνίζουν.
....................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................