Περιγραφή του πεπτικού συστήματος

Κύρια λειτουργία του πεπτικού συστήματος είναι η εξασφάλιση του διαρκούς ανεφοδιασμού
του οργανισμού με νερό και θρεπτικά συστατικά. Για να επιτευχθεί όμως αυτό απαιτείται:

1. Κίνηση της τροφής μέσα στον πεπτικό σωλήνα

2. Έκκριση των πεπτικών υγρών και πέψη της τροφής
3. Απορρόφηση των τροφών (μετά την πέψη τους), του νερού
4. Κυκλοφορία του αίματος για να παραληφθούν οι ουσίες που απορροφούνται
Το πεπτικό σύστημα περιλαμβάνει την γαστρεντερική οδό, την οποία αποτελούν όργανα τα
οποία συνιστούν την κύρια οδό απορρόφησης θρεπτικών συστατικών και είναι μήκους
περίπου 5 μέτρων, όπως επίσης και κάποια σχετιζόμενα με αυτήν όργανα, κυρίως το
πάγκρεας, το ήπαρ και την χοληδόχο κύστη.

Την ανώτερη γαστρεντερική οδό

1. Στόμα
2. Φάρυγγας
3. Οισοφάγος
4. Στόμαχος
Την κατώτερη γαστρεντερική οδό

1. Λεπτό έντερο (δωδεκαδάκτυλος, νήστιδα και ειλεός)

2. Παχύ Έντερο ή Κόλον
Λοιπά Όργανα

1. Ήπαρ (συκώτι)
2. Πάγκρεας
3. Χοληδόχος Κύστη

Περιγραφή της ανώτερης γαστρεντερικής

οδού
Στόμα και φάρυγγας

Το στόμα και ο φάρυγγας συνιστούν την στοματική κοιλότητα, η οποία αποτελεί την είσοδο
της πεπτική οδού. Η τροφή περνάει από το στόμα στον φάρυγγα και συνέχεια στον
οισοφάγο.

Οισοφάγος
Ο οισοφάγος τελειώνει με τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα, που είναι το σημείο ένωσης
του οισοφάγου με τον στόμαχο.

Στόμαχος

Ο στόμαχος είναι ένα όργανο με σχήμα αγκύλης και βρίσκεται στην αριστερή πλευρά της
κοιλίας, κάτω από το διάφραγμα. Ο όγκος του στομάχου όταν είναι άδειος είναι περίπου 50
ml αλλά όταν είναι γεμάτος μπορεί να φτάσει το 1-1.5 lt. Ο στόμαχος τελειώνει με τον
πυλωρικό σφιγκτήρα που ελέγχει την απελευθέρωση του χυμού (η τροφή που έχει υποστεί
μερική πέψη και η οποία έχει την μορφή ημίρρευστης μάζας) στο δωδεκαδάκτυλο του
λεπτού εντέρου. Ο συγκεκριμένος σφιγκτήρας επιτρέπει την διέλευση ποσότητας του
γαστρικού χυμού, μόνο ενός κουταλιού του γλυκού την φορά. Για το πλήρες γέμισμα του
στομάχου μπορεί να χρειαστούν από 2-4 ώρες, ανάλογα με το είδος και την ποσότητα της
τροφής.

Περιγραφή της κατώτερης

γαστρεντερικής οδού
Λεπτό Έντερο

Το λεπτό έντερο αποτελείται από τον δωδεκαδάκτυλο (μήκους λιγότερο από 30 cm), τη
νήστιδα και τον ειλεό (τα οποία μαζί έχουν μήκος σχεδόν τρία μέτρα). Το λεπτό έντερο
αποτελεί το κύριο σημείο πέψης και απορρόφησης θρεπτικών συστατικών. Το
δωδεκαδάκτυλο δέχεται εκκρίσεις από το ήπαρ, τη χοληδόχο κύστη και το πάγκρεας. Οι
εκκρίσεις αυτές είναι απαραίτητες για την πέψη της τροφής.

Ήπαρ

Το ήπαρ είναι το μεγαλύτερο εσωτερικό όργανο του σώματος. Τα κύτταρα του παράγουν την
χολή, η οποία είναι απαραίτητη για την πέψη των λιπών. Η χολή μέχρι να χρειαστεί από το
λεπτό έντερο για την πέψη των λιπών, συγκεντρώνεται και αποθηκεύεται σε ένα μικρό
όργανο με χωρητικότητα 40-50 ml, το οποίο ονομάζεται χοληδόχος κύστη.

Πάγκρεας

To πάγκρεας είναι ένας μεγάλος, σύνθετος αδένας, με μήκος που κυμαίνεται από 15-23 cm.
Βρίσκεται παράλληλα πίσω από τον στόμαχο και εκκρίνει το υγρό του μέσα στον
δωδεκαδάκτυλο του λεπτού εντέρου. Πέρα από το παγκρεατικό υγρό, το πάγκρεας εκκρίνει
και ινσουλίνη.

Παχύ Έντερο

To παχύ έντερο διαιρείται στο τυφλόν, το κόλον, και το ορθό. Υλικά που δεν μπορούν να
υποστούν την διαδικασία της πέψης περνούν μέσα από το παχύ έντερο μέχρι να
απορριφθούν.

Η διαδικασία της πέψης

Στοματική κοιλότητα

Κατά την είσοδο στο στόμα οι τροφές κατατέμνονται και λειοτριβούνται με τη μάσηση. Η
ύπαρξη επομένως υγιών δοντιών και ούλων είναι βασικής σημασίας. Αυξάνεται η επιφάνεια
τους με την μάσηση και διευκολύνεται η καλύτερη επαφή τους με τα πεπτικά υγρά και τα
ένζυμα που περιέχουν. Η καλή επομένως μάσηση τροφών είναι επίσης βασική σημασία.

Στην συνέχεια η τροφή αναμιγνύεται με το σάλιο (σίελο) που παράγεται από τους
σιελογόνους αδένες (παρωτίδα, υπογνάθιος και υπογλώσσιος αδένας). Η παραγωγή του είναι
συνεχής και ανέρχεται σε 1.2lt-1.5lt/24ώρο για ενήλικο άτομο και αποτελείται κατά 99.5%
από νερό.

Το σάλιο διατηρεί το στόμα υγρό και καθαρό. Χρησιμοποιείται για την εφύγρανση των
τροφών υποβοηθώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη μάσηση, την κατάποση και την αίσθηση της
γεύσης. Στο σάλιο το κυριότερο ένζυμο που περιέχεται είναι η α-αμυλάση, το οποίο διασπά
το άμυλο των τροφών σε γλυκόζη. Παράγεται κυρίως όταν οι τροφές είναι αλμυρές και
πικρές. Για αυτόν τον λόγο όταν αφήσουμε ένα κομμάτι ψωμί στο στόμα μας για
περισσότερη ώρα, γίνεται γλυκό. Στο σάλιο βρίσκονται τέλος και κάποιες ουσίες με
αντιβακτηριδιακή και αντί-ιική δράση.

Η διακίνηση της τροφής από το στόμα στον φάρυγγα συνιστά την κατάποση. Προκειμένου
να ξεκινήσει η διαδικασία της κατάποσης, θα πρέπει να χαλαρώσει ο οισοφαγικός
σφιγκτήρας, επιτρέποντας έτσι το άνοιγμα του οισοφάγου.

Οισοφάγος

Όταν η τροφή διέρχεται από τον οισοφάγο, δέχονται τα εκκρίματα του, τα οποία έχουν
βλεννώδη σύσταση, και κύρια λειτουργία τους είναι η λίπανση του οισοφάγου για να
διευκολύνεται η κατάποση της τροφής.

Η βλέννα που εκκρίνεται από τους σύνθετους αδένες του κατώτερου οισοφάγου εμποδίζει
την βλάβη του από τα γαστρικά υγρά του στομάχου, που πολλές φορές παλινδρομούν προς
τα άνω (που βρίσκεται το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου) και ονομάζεται
γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Αυτό είναι δυνατόν να συμβεί λόγω χαλάρωσης του
κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Το κάπνισμα, η κατανάλωση σοκολάτας, τροφίμων
υψηλής περιεκτικότητας σε λίπη, αλκοόλ και αρωματικών φυτών όπως ο δυόσμος μπορούν
να οδηγήσουν σε αυτήν την κατάσταση.

Στόμαχος

Μετά την δίοδο από τον οισοφάγο, η τροφή σε μορφή βλωμού εισέρχεται στο στόμαχο. Όταν
ο στόμαχος είναι γεμάτος, το τοίχωμα του παρουσιάζει κάθε 20 δευτερόλεπτα ασθενή
συσταλτικά κύματα, που ονομάζονται και κύματα ανάμιξης. Έτσι η τροφή αναμιγνύεται με
το γαστρικό υγρό που παράγεται σε ποσότητα περίπου 3 Lt/24ώρο από τους γαστρικούς
αδένες. Το γαστρικό υγρό περιέχει σημαντικές ποσότητες υδροχλωρικού οξέος (HCL) το
οποίο ασκεί αρκετές λειτουργίες όπως:

 Την διάσπαση των πρωτεϊνών των τροφών άμεσα είτε έμμεσα.

  Καταστροφή των περισσότερων μικροβίων των τροφών και του νερού και έτσι
προστασία του οργανισμού από μολύνσεις.
Η υπερβολική έκκριση γαστρικού υγρού είναι δυνατόν να προκαλέσει πεπτικό έλκος τόσο
στο βλεννογόνο του στομάχου ή του αρχικού τμήματος του λεπτού εντέρου.

Εκτός από τις περισταλτικές συστολές που παρατηρούνται όταν στο στόμαχο υπάρχει τροφή,
όταν έχει μείνει κενός για μεγάλο διάστημα παρατηρείται ένας άλλος τύπος συστολών, οι
λεγόμενες συστολές της πείνας. Η ένταση αυτών των συστολών αυξάνεται όταν το σάκχαρο
του αίματος είναι χαμηλό. Οι συστολές της πείνας συνοδεύονται από το αίσθημα της πείνας
και συνεπώς αποτελούν ένα σημαντικό τρόπο με τον οποίο ο πεπτικός σωλήνας εντείνει την
παρόρμηση για αναζήτηση τροφής.

Λεπτό έντερο

Μετά την είσοδο του χυμού στο λεπτό έντερο, ο χυμός αναμιγνύεται και κινείται σε αυτό με
την βοήθεια ορισμένων κινήσεων (συστολές ανάμιξης και προώθησης) που άλλωστε
υπάρχουν και σε άλλα τμήματα του γαστρεντερικού σωλήνα. Υφίσταται την επίδραση τριών
κυρίων εκκρίσεων:

1. Παγκρεατικό υγρό: Περιέχει ένζυμα που είναι υπεύθυνα για την πέψη των
πρωτεϊνών (πρωτέασες), υδατανθράκων (α-αμυλάση) και λιπών (παγκρεατική
λιπάση).
2. Χολή: Περιέχει κάποια συστατικά τα οποία ονομάζονται χολικά οξέα και άλατα τα
οποία δρουν ως «απορρυπαντικά». Δηλαδή διαλύουν το λίπος της τροφής και
αυξάνουν την εκτεθειμένη επιφάνεια των λιπών στα ένζυμα για να δράσουν.
3. Εντερικό υγρό: Εκκρίνεται από τα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου και διασπούν σε
ακόμη μεγαλύτερο βαθμό τα ήδη διασπασμένα θρεπτικά συστατικά έτσι ώστε να
απορροφηθούν.
Όταν τα τρόφιμα είναι μολυσμένα ή χαλασμένα, τα προϊόντα που παράγονται ερεθίζουν τα
ευαίσθητα τοιχώματα του εντέρου. Το έντερο, τότε, προσπαθεί είτε να απαλλαγεί απ’ αυτές
βιαστικά, γεγονός που προκαλεί διάρροια, είτε να εμποδίσει με μια σπασμωδική σύσπαση
την κίνηση τους, πράγμα που προκαλεί δυσκοιλιότητα.

Παχύ Έντερο

Το παχύ έντερο εκκρίνει βλέννα αλλά όχι και ένζυμα. Για αυτό η πέψη της τροφής έχει
ολοκληρωθεί προτού μπει στο παχύ έντερο. Παρ’ όλα αυτά όμως ο χυμός παραμένει εκεί επί
10-12 ώρες όπου υφίσταται ζύμωση από την μικροχλωρίδα και απορροφάται νερό από αυτό.

Τα μικρόβια του παχέως εντέρου είναι εκείνα που ευθύνονται κυρίως για τα αέρια που
σχηματίζονται και είναι κυρίως διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο και υδρογόνο.

Η διαδικασία της απορρόφησης

Τα θρεπτικά συστατικά αφού υποστούν την διαδικασία της πέψης, θα πρέπει να
απορροφηθούν. Αν και ένα μικρό μέρος της απορρόφησης κάποιων θρεπτικών συστατικών
λαμβάνει χώρα στον στόμαχο, η απορρόφηση των περισσοτέρων θρεπτικών συστατικών
 γίνεται στο λεπτό έντερο. Το περισσότερο μέρος του νερού, των σακχάρων, των πεπτιδίων,
των λιπαρών οξέων, των βιταμινών, της αλκοόλης απορροφούνται στο λεπτό έντερο.

Η απορρόφηση στο λεπτό έντερο γίνεται από τις λάχνες. Οι λάχνες είναι προεκβολές του
βλεννογόνου χιτώνα, ύψους περίπου 1 χιλιοστού (mm), αριθμούν περίπου 5 εκατομμύρια
στον άνθρωπο και καλύπτουν επιφάνεια μέχρι 40 τετραγωνικά μέτρα. Η απορρόφηση από τις
λάχνες είναι τόσο αποτελεσματική ώστε θα μπορούσε να συντελεσθεί σε ικανοποιητικό
βαθμό ακόμη και εάν υπάρξει αφαίρεση του μισού λεπτού εντέρου.

Μερικές φορές δεν γίνεται απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από το έντερο, έστω και εάν
η πέψη της τροφής είναι ικανοποιητική. Ελάττωση της απορροφητικότητας του εντέρου είναι
δυνατόν να προκαλέσουν διάφορα νοσήματα, τα οποία περιγράφονται με τον γενικό όρο
κοιλιοκάκη. Είναι αυτονόητο πως η δυσαπορρόφηση μπορεί να παρατηρηθεί και σε
περίπτωση αφαίρεσης μεγάλων τμημάτων του λεπτού εντέρου.

Στο παχύ έντερο απορροφάται κυρίως νερό και ηλεκτρολύτες (νάτριο, χλώριο). Η κύρια
αποστολή του παχέος εντέρου είναι η εναπόθεση των άπεπτων τροφών μέχρι την αποβολή
τους και η απορρόφηση νερού από αυτά. Τα άπεπτα υπολείμματα τροφών με ένα πλήθος
μικροοργανισμών αφού επαλειφθούν με βλέννα από το παχύ έντερο σχηματίζουν τα
κόπρανα, τα οποία αποβάλλονται με την αφόδευση.

Παράδειγμα πέψης ενός τροφίμου

Τροφή Αρχικά Θρεπτικά Συστατικά Τελικά Θρεπτικά Συστατικά

Ψωμί Υδατάνθρακες Σάκχαρα-γλυκόζη

Κοτόπουλο Πρωτεΐνες Αμινοξέα

Μαγιονέζα Λίπος Λιπαρά οξέα και γλυκερόλη

Ένα παράδειγμα των παραπάνω διαδικασιών μπορούν να φανούν με το αποτέλεσμα της

πέψης ενός σάντουιτς με κοτόπουλο και μαγιονέζα
Όπως φαίνεται, τα αρχικά θρεπτικά συστατικά των τροφίμων μετατρέπονται στους
αντίστοιχους μεταβολίτες με την βοήθεια των ενζύμων και των πεπτικών εκκρίσεων, οι
οποίοι στην συνέχεια μπορούν να απορροφηθούν από το λεπτό έντερο.
https://diaitologos.com/katastaseis-ygeias/peptiko-systima-apo-ti-apoteleitai-kai-pos-
leitoyrgei/
ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Το πεπτικό σύστημα έχει σκοπό να προμηθεύσει στον οργανισμό θρεπτικές ουσίες, νερό και
ηλεκτρολύτες.
Θρεπτικές ουσίες είναι τα λευκώματα, τα λίπη και οι υδατάνθρακες, αλλά και οι βιταμίνες,
κ.α
Οι τροφές μέσα στο πεπτικό σύστημα δέχονται μηχανική επίδραση (μηχανική πέψη) &
χημική επίδραση (χημική πέψη)
Μηχανική πέψη ονομάζεται ο κατακερματισμός, το λιώσιμο, το ανακάτεμα των τροφών με
τα πεπτικά υγρά καθώς και η προώθηση τους κατά μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα.
Χημική πέψη ονομάζεται η διάσπαση των μεγαλομοριακών ουσιών σε μικρομοριακές που
είναι κατάλληλες για απορρόφηση και χρησιμοποίηση. Η χημική πέψη γίνεται με την
επίδραση ενζύμων π.χ. πεψίνη & υποβοηθητικών παραγόντων π.χ. υδροχλωρικό οξύ.
Οι θρεπτικές ουσίες όταν απελευθερωθούν διέρχονται το εντερικό επιθήλιο και με το αίμα
μεταφέρονται στους ιστούς όπου θα χρησιμοποιηθούν:
 Ως δομικά συστατικά για τη δημιουργία νέων κυττάρων.
 Για αναπλήρωση των συστατικών που έχουν φθαρεί.
 Ως πηγή ενέργειας.
Το σύνολο των χημικών επεξεργασιών που γίνονται στον οργανισμό
ονομάζεται ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ. Οι επεξεργασίες αυτές διακρίνονται σε διασπάσεις των
μεγαλομοριακών ουσιών σε μικρομοριακές (Καταβολισμός) & σε συνθέσεις
μεγαλομοριακών ουσιών από μικρομοριακές (Αναβολισμός).
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Το πεπτικό σύστημα αποτελείται από το γαστρεντερικό ή πεπτικό σωλήνα και από ορισμένα
συμπαγή όργανα.
ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ
 Είναι ένας μακρύς συνεχόμενος σωλήνας που ξεκινάει από το στόμα και τελειώνει
στο πρωκτό.
 Έχει μήκος περίπου 9 μέτρα.
 Τα όργανα που αποτελούν το γαστρεντερικό σωλήνα είναι το στόμα, ο φάρυγγας, ο
οισοφάγος, το στομάχι, το λεπτό & το παχύ έντερο.
Τα όργανα που προσαρτώνται στον πεπτικό σωλήνα είναι τα δόντια, η γλώσσα, οι σιελογόνοι
αδένες, το ήπαρ με το χοληφόρο δένδρο και το πάγκρεας.
Διασχίζει 3 περιοχές του σώματος :
 Κεφάλι & αυχένα (φάρυγγας)
 Θώρακας (οισοφάγος)
 Κοιλία (στομάχι)
Το τελικό μέρος του οισοφάγου πριν καταλήξει στο στομάχι λειτουργεί σα σφΙγκτήρας και
ονομάζεται καρδιακός σφυγκτήρας ή κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (ΚΟΣ) και
παρεμποδίζει την παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο.
Στομάχι, ήπαρ & πάγκρεας βρίσκονται στην κοιλιακή χώρα. Μετά τον οισοφάγο ακολουθεί
το στομάχι που είναι μια διευρυμένη κοιλότητα σε σχήμα J. Στο κατώτερο μέρος του
στομάχου βρίσκεται ο πυλωρικός σφιγκτήρας που αποτελεί το όριο στομάχου -
δωδεκαδάκτυλου.
Το δωδεκαδάκτυλο, που είναι η αρχική μοίρα του λεπτού εντέρου, έχει σχήμα πετάλου C.
Φέρεται πίσω από το στομάχι και μεταπίπτει στη νήστιδα & στον ειλεό που γεμίζουν το
μεγαλύτερο μέρος της κοιλίας. Το δωδεκαδάκτυλο, η νήστιδα & ο ειλεός αποτελούν το λεπτό
έντερο. Στο τέλος του ειλεού στο σημείο που καταλήγει στο τυφλό, το πρώτο τμήμα του
παχέως εντέρου, υπάρχει σφιγκτήρας που λειτουργεί ως βαλβίδα και ονομάζεται ειλεοκολική
βαλβίδα και η οποία εμποδίζει την παλινδρόμηση κοπράνων από το τυφλό προς τον ειλεό. Σε
ένα σημείο του τυφλού βρίσκεται η σκωληκοειδής απόφυση.
Το κόλον αποτελεί συνέχεια του τυφλού και έχει τα εξής τμήματα:
 Ανίον κόλον
 Δεξιά κολική καμπή
 Εγκάρσιον κόλον
 Κατιόν κόλον.
Το κατιόν κόλον ακολουθείται από ένα βραχύ τμήμα που λέγεται σιγμοειδές κόλον και το
οποίο καταλήγει στο ορθό. Το τελικό στόμιο του πεπτικού σωλήνα τελειώνει στον πρωκτικό
σφιγκτήρα.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Δύο στιβάδες από το τοίχωμα του πεπτικού σωλήνα έχουν μεγάλη λειτουργική σημασία:
 Η μία αποτελείται από λείες μυϊκές ίνες (μετακίνηση τροφής)
 Η άλλη βρίσκεται στο εσωτερικό του τοιχώματος του πετπικού σωλήνα, έχει αδένες
που παράγουν διάφορες χημικές ουσίες (κυρίως ένζυμα)
Εκτός από ένζυμα οι αδένες που βρίσκονται στο στομάχι παράγουν και υδροχλωρικό οξύ =>
όξινο περιβάλλον στη στομαχική κοιλότητα.
Οι αδένες του λεπτού εντέρου παράγουν διττανθρακικό νάτριο => ελάττωση της οξύτητας
του περιεχομένου του στομάχου όταν αυτό περνάει στο έντερο
Το σύνολο των ουσιών που παράγουν οι αδένες του στομάχου λέγονται γαστρικό υγρό και
αντίστοιχα οι του εντέρου εντερικό υγρό.
Εκτός από το εντερικό υγρό μέσα στην κοιλότητα του εντέρου χύνεται η χολή (παράγεται
στο ήπαρ) και το παγκρεατικό υγρό (παράγεται στο πάγκρεας)
Η χολή και το παγκρεατικό υγρό συμμετέχουν επίσης στη λειτουργία της πέψης.
Η ΠΕΨΗ
 1. Στο στόμα μασάμε τις τροφές
 2. Τα ένζυμα του σάλιου μετατρέπουν το άμυλο σε απλά σάκχαρα
 3. Οι τροφές κατεβαίνουν από τον οισοφάγο
 4. Εδώ το γαστρικό υγρό διασπά τις πρωτεϊνες
 5. Από το συκώτι εγκρίνεται η χολή που διασπά τα λίπη
 6. Οι διαλυμένες τροφές απορροφούνται από τις εντερικές λάχνες του λεπτού
εντέρου
  7. Οι τροφές πηγαίνουν με το αίμα σε όλα τα κύτταρα
 8. Οι άχρηστες ουσίες αποβάλλονται από τον οργανισμό.
Το έντερο ως πηγή λοιμώξεων
Το έντερο είναι μια μεγάλη διαχωριστική επιφάνεια, που λειτουργεί ως φραγμός για τους
μικροοργανισμούς και τις ενδ- και έξω - τοξίνες τους. Είναι ο φραγμός μεταξύ του
περιβάλλοντος και του οργανισμού.
Το τοίχωμά του αποτελείται από 4 χιτώνες:
 1. βλενογόνος
 2. υποβλενογόνος
 3. μυικός
 4. ορογόνος
Η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό συμβαίνει μέσω πτερυγωτών
δομών που καλούνται <<λάχνες>> (π.χ. εντερικές λάχνες)
Η εντερική μικροχλωρίδα αποτελεί ένα σύνθετο οικοσύστημα, που διαδραματίζει ουσιώδη
ρόλο στην προάσπιση της υγείας του ανθρώπου.
Η ενδογενής μικροχλωρίδα του παχέος εντέρου περιλαμβάνει πολυάριθμα βακτηριακά γένη,
είδη και στελέχη τα οποία βρίσκονται σε δυναμική ισορροπία και επάγουν σύνθετες
διαατροφικές, μεταβολικές, ανοσολογικές και προστατευτικές δραστηριότητες.
Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του μοναδική <<συλλογή>> βακτηριδίων.
Η εντερική μικροβιακή χλωρίδα δημιουργείται αμέσως μετά τη γέννηση. Η σύστασή της
επηρεάζεται από:
 το είδος του τοκετού
 την αρχική διατροφή του νεογνού
 την επαφή του με περιβαλλοντικούς παράγοντες
Μετά από δύο έτη η μικροβιακή εντερική χλωρίδα είναι ταυτόσιμη μη με αυτή των
ενηλίκων.
Τι μας ενδιαφέρει η φυσιολογική χλωρίδα; Μπορεί να μας κάνει και καλό;
 1. Αντίσταση στον αποικισμό. Ανταγωνισμός με τα παθογόνα για χώρο και τροφή
 2. Έκλυση βακτηριοκινών και κολικινών (αντιμικροβιακές ουσίες), που
προφυλάσσουν από την ανάπτυξη παθογόνων.
 3. Παραγωγή βιταμίνης Κ στο έντερο.
 4. Συνεχής αντιγονική διέγερση (κυτταροκίνες, αντισώματα). Διατηρούν το ανοσιακό
σύστημα σε κατάσταση <<εγρήγορσης>> με αποτέλεσμα να αντιδρά καλύτερα και
ταχύτερα.
 5. Πέπτουν την τροφή μας
 6. Εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα
  7. Μας κρατούν στη ζωή
1-2 κιλά μικροβιακή χλωρίδα με 400 - 4000 διαφορετικά στελέχη
Που βρίσκονται:
 στον εντερικό σωλήνα
 στην επιδερμίδα
 στο στομάχι
 στο στόμα
 στη μύτη
 στα αυτιά και στα μάτια

ΕΠΙΒΛΑΒΗΣ / ΠΑΘΟΓΟΝΟΣ ΘΡΑΣΗ ΩΦΕΛΙΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΔΡΑΣΗ

Παραγωγή τοξινών: Παρεμπόδιση ανάπτυξης εξωγενών και / ή
επιβλαβών βακτηριδίων
Διάρροια Διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος
Δυσκοιλιότητα Υποβοήθηση της πέψης και της
απορρόφησης των συστατικών της
τροφής / ιχνοστοιχείων
Λοιμώξεις Σύνθεση Βιταμινών
Βλάβη του ήπατος
Καρκίνος
Εγκεφαλοπάθεια
Παραγωγή καρκινογόνων
Εντερική σήψη
ΑΝΟΣΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Το ανοσιακό σύστημα είναι ο τρόπο του οργανισμού να προστατεύεται έναντι των
μικροοργανισμών και άλλων ξένων ουσιών. Αποτελείται από δύο κύρια μέρη:
 Το ένα συστατικό, τα Β λεμφοκύτταρα, παράγουν αντισώματα, πρωτεϊνες που
επιτίθενται στις <<ξένες>> ουσίες και προκαλούν την απομάκρυσνή τους από τον
οργανισμό.
 Το άλλο συστατικό αποτελείται από ειδικά λευκοκύτταρα που ονομάζονται Τ
λεμφοκύτταρα που μπορούν να επιτίθενται άμεσα στις ξένες ουσίες.
Παράγοντες που επηρεάζουν την εντερική χλωρίδα.
Διαφορές στον τρόπο διαβίωσης και υγιεινής, περιβάλλον, εποχικότητα, παραδοσιακές
συνήθειες διατροφής, εισαγωγής αντιβιοτικών στο νερό και στα τρόφιμα, μπορούν να
επηρεάσουν τη χλωρίδα.
Αίτια διαταραχής της εντερικής χλωρίδας
 αντιβιοτικά
 μείωση του pH εντέρου (stress, αϋπνία και κακή διατροφή)
 Δυσκοιλιότητα <<αφυδατωμένο>> και ξηρό περιβάλλον
 Διάρροια, αποβολή βακτηρίων
Χρήση αντιβιοτικών στη μεταβολή της εντερικής χλωρίδας
Η χρήση αντιβιοτικών οδηγεί σε
 Θάνατο της ευαίσθητης εντερικής χλωρίδας
 Οδηγεί σε Υπερανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών & Clostridium difficile
 Οδηγεί σε παραγωγή τοξίνης C. Difficile
 Οδηγεί σε Διάρροια, ψευδομεμβρανώδη κολίτιδα
Θεραπεία
 σταματάμε τα υπεύθυνα αντιβιωτικά
 Αποκατάσταση με επαναφορά της φυσιολογικής χλωρίδας
 προβιοτικά
Διαταραχή της εντερικής χλωρίδας. Επιπτώσεις:
 Υπερανάπτυξη μηκύτων
 Μείωση ενεργειακού υποστρώματος (Συμμετοχή στον μεταβολισμό)
 Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου
Η νόσος Crohn (CD) και η ελκώδης κολίτιδα (UC) είναι χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις που
χαρακτηρίζονται από απορύθμιση της ανοσολογικής απάντησης του βλεννογόνου. Η κλινική
εικόνα παρουσιάζει:
 Αιματηρή διάρροια
 Κοιλιακό άλγος
 Πυρετός
 Απώλεια βάρους σε σοβαρές περιπτώσεις
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή σπαστική κολίτιδα.
Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι ένα πρόβλημα που αφορά το παχύ έντερο, και
προκαλεί διάφορα συμπτώματα όπως:
 Κοιλιακό πόνο,
 Μετεωρισμό (φούσκωμα)
  Διάρροια
 Δυσκοιλιότητα

https://www.ygeiaserga.com/431548808
Πεπτικό σύστημα είναι το σύστημα των πολυκύτταρων οργανισμών το οποίο έχει ως λειτουργία
την πέψη της τροφής και την αποβολή των ουσιών που δεν χωνεύτηκαν.
Το πεπτικό σύστημα ποικίλει από οργανισμό σε οργανισμό. Η πιο συνήθης μορφή του είναι
ο πεπτικός σωλήνας, ο οποίος εμφανίζεται σε όλα τα σπονδυλωτά και σε μερικά ασπόνδυλα.
Άλλοι οργανισμοί αντί για πεπτικό σωλήνα έχουν κοιλότητα στην οποία γίνεται η πέψη, όπως
στα σαρκοφάγα φυτά. Άλλοι πολυκύτταροι οργανισμοί έχουν πεπτικό σύστημα χωρίς έντερα.
Αρχικά η πέψη στους πολυκύτταρους οργανισμούς γινόταν με φαγοκυττάρωση σε κάθε κύτταρο
όπως στους μονοκύτταρους. Αργότερα, εμφανίστηκε το στόμα, το οποίο οδηγεί την τροφή σε μια
ειδική κοιλότητα, το στομάχι. Η αρχική λειτουργία του στόματος εκτός από την είσοδο της τροφής
ήταν και η αποβολή των αχώνευτων ουσιών.[1] Στους πιό εξελιγμένους οργανισμούς υπάρχουν
το έντερο και ο πεπτικός σωλήνας, δηλαδή η τροφή μπαίνει από το στόμα και εξέρχεται στην
άλλη άκρη μετά από την πέψη. Υπάρχουν διάφορα είδη πεπτικών σωλήνων. Το πεπτικό
σύστημα του κάθε οργανισμού αναπτύχθηκε και διαφοροποιήθηκε από τα υπόλοιπα πεπτικά
συστήματα ανάλογα με τη διατροφή του κάθε οργανισμού. Ο πεπτικός σωλήνας αποτελείται από
τα ίδια όργανα, στην ίδια σειρά σε κάθε οργανισμό.
Στο πεπτικό σύστημα, όπως και στο καλυπτήριο σύστημα υπάρχουν πάρα
πολλοί μικροοργανισμοί, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι απαραίτητοι στην πέψη
ορισμένων ουσιών.
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BA
%CF%8C_%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1

Το πεπτικό σύστημα
Η σωστή λειτουργία του γαστρεντερικού σωλήνα είναι επιτακτική για την ευεξία και τη ζωή
μας. Ένας γαστρεντερικός σωλήνας που δεν λειτουργεί ή δεν λειτουργεί σωστά μπορεί να
είναι η πηγή πολλών χρόνιων προβλημάτων υγείας που μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα
ζωής σας.

Ακολουθεί μια ματιά στη σημασία δύο κύριων λειτουργιών του πεπτικού συστήματος: πέψη
και απορρόφηση.

Η λειτουργία του κατώτερου γαστρεντερικού

Πέψη
Η γαστρεντερική οδός είναι υπεύθυνη για τη διάσπαση και την απορρόφηση των διαφόρων
τροφίμων και υγρών που απαιτούνται για τη διατήρηση της ζωής. Πολλά διαφορετικά όργανα
έχουν ουσιαστικό ρόλο στην πέψη της τροφής, από τη μηχανική κατανομή της τροφής από τα
δόντια έως τη δημιουργία χολής (γαλακτωματοποιητή) από το ήπαρ.
Η παραγωγή χολής διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πέψη: αποθηκεύεται και
συμπυκνώνεται στη χοληδόχο κύστη κατά τη διάρκεια των σταδίων νηστείας και απορρίπτεται
στο λεπτό έντερο. Οι παγκρεατικοί χυμοί απεκκρίνονται στο πεπτικό σύστημα για να
διαλύσουν σύνθετα μόρια όπως πρωτεΐνες και λίπη.
Απορρόφηση
Η απορρόφηση εμφανίζεται στο λεπτό έντερο, όπου τα θρεπτικά συστατικά εισέρχονται
απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος.

Κάθε συστατικό του πεπτικού συστήματος παίζει ιδιαίτερο ρόλο σε αυτές τις διαδικασίες. Η
δομή κάθε συστατικού υπογραμμίζει τη λειτουργία του συγκεκριμένου οργάνου, παρέχοντας
μια απρόσκοπτη ανατομία για να διατηρεί το σώμα μας γεμάτο και υγιή.

Συστατικά του πεπτικού συστήματος

Το πεπτικό σύστημα αποτελείται από τον διατροφικό σωλήνα ή τον πεπτικό σωλήνα και άλλα
βοηθητικά όργανα που παίζουν ρόλο στην πέψη – όπως το συκώτι, η χοληδόχος κύστη και
το πάγκρεας. Το διατροφικό κανάλι και η γαστρεντερική οδός είναι όροι που μερικές φορές
χρησιμοποιούνται εναλλακτικά.
Το διατροφικό κανάλι είναι ο μακρύς σωλήνας που εκτείνεται από το στόμα (όπου εισέρχεται
το φαγητό) στον πρωκτό (όπου αφήνονται τα άπεπτα απόβλητα). Τα όργανα στο διατροφικό
κανάλι περιλαμβάνουν:

 το στόμα ,
 τον οισοφάγο,
 το στομάχι,
 το λεπτό έντερο
 το παχύ έντερο,
 το ορθό και
 τον πρωκτό.
Από το στόμα έως τον πρωκτό, ο μέσος πεπτικός σωλήνας των ενηλίκων έχει μήκος περίπου
30 πόδια (30 ′).

Διαδικασίες πέψης
Η τροφή είναι η πηγή καυσίμου του σώματος. Τα θρεπτικά συστατικά στα τρόφιμα δίνουν στα
κύτταρα του σώματος την ενέργεια που χρειάζονται για να λειτουργήσουν. Προτού
χρησιμοποιηθεί το φαγητό, πρέπει να χωριστεί μηχανικά σε μικροσκοπικά κομμάτια και στη
συνέχεια να διαχωριστεί χημικά, ώστε να μπορούν να απορροφηθούν τα θρεπτικά συστατικά.

Στους ανθρώπους, οι πρωτεΐνες πρέπει να χωριστούν σε αμινοξέα, άμυλα σε σάκχαρα και λίπη
σε λιπαρά οξέα και γλυκερόλη. Αυτή η μηχανική και χημική διάσπαση περιλαμβάνει τη
διαδικασία της πέψης.

Για να ανακεφαλαιώσετε αυτές τις δύο διαδικασίες:

1. Μηχανική πέψη: Μεγαλύτερα κομμάτια τροφής χωρίζονται σε μικρότερα κομμάτια

ενώ προετοιμάζονται για χημική πέψη. αυτή η διαδικασία ξεκινά στο στόμα και
συνεχίζεται στο στομάχι.
2. Χημική πέψη: Αρκετά διαφορετικά ένζυμα διασπώνται σε μικρότερα μόρια που
μπορούν να απορροφηθούν. Η διαδικασία ξεκινά στο στόμα και συνεχίζεται στο
έντερο.
Ενυδάτωση και κατανομή των τροφίμων
Η πέψη ξεκινά στο στόμα. Ένα αντανακλαστικό του εγκεφάλου ενεργοποιεί τη ροή του σάλιου
όταν βλέπουμε ή ακόμη και σκεφτόμαστε τρόφιμα. Τα ένζυμα στο σάλιο αρχίζουν στη
συνέχεια τη χημική κατανομή των τροφίμων. τα δόντια βοηθούν στη μηχανική διάσπαση των
μεγαλύτερων σωματιδίων τροφίμων.
Το σάλιο υγραίνει το φαγητό, ενώ τα δόντια μασούν το φαγητό και διευκολύνουν την
κατάποση. Για την επίτευξη αυτού του στόχου υγρασίας, οι σιελογόνιοι αδένες παράγουν
περίπου τρία λίτρα σάλιο την ημέρα.

Η αμυλάση, το πεπτικό ένζυμο που βρίσκεται στο σάλιο, αρχίζει να διασπά το άμυλο σε απλά
σάκχαρα προτού το φαγητό φύγει ακόμη και από το στόμα. Η νευρική οδός που εμπλέκεται
στην απέκκριση των σιελογόνων απαιτεί διέγερση των υποδοχέων στο στόμα, αισθητηριακές
παρορμήσεις στο στέλεχος του εγκεφάλου και παρασυμπαθητικές παρορμήσεις στους
σιελογόνους αδένες. Μόλις το φαγητό υγρανθεί και κυληθεί και είναι έτοιμο να καταπιεί,
είναι γνωστό ως βλωμός.

Η κατάποση και η κίνηση των τροφίμων

Για να συμβεί σωστά η κατάποση, ένας συνδυασμός 25 μυών πρέπει όλοι να συνεργάζονται
ταυτόχρονα. Η κατάποση συμβαίνει όταν οι μύες στη γλώσσα και το στόμα σας μεταφέρουν
τον βλωμό στον φάρυγγα σας.

Ο φάρυγγας, που είναι η δίοδος για φαγητό και αέρα, έχει μήκος περίπου 5 ίντσες, έναν
εξαιρετικά μικρό χώρο. Ένα μικρό πτερύγιο δέρματος που ονομάζεται επιγλωττίδα κλείνει
πάνω από τον φάρυγγα για να αποτρέψει την είσοδο τροφής στην τραχεία, κάτι που θα
προκαλούσε πνιγμό. Αντ’ αυτού, η τροφή ωθείται στον μυϊκό σωλήνα που ονομάζεται
οισοφάγος. Κύματα μυϊκής κίνησης, που ονομάζεται περισταλτική, μετακινούν τον βλωμό
κάτω στο στομάχι.

Ενώ βρίσκεστε στον πεπτικό σωλήνα, το φαγητό περνά πραγματικά μέσα από το σώμα και όχι
στο σώμα. Οι λείοι μύες των σωληνοειδών πεπτικών οργάνων μετακινούν αποτελεσματικά την
τροφή καθώς διασπώνται σε εύκολα απορροφούμενα ιόντα και μόρια.
Μεγάλη διάσπαση στο στομάχι
Μόλις ο βλωμός φτάσει στο στομάχι, οι γαστρικοί χυμοί αναμιγνύονται με το μερικώς
χωνευμένο φαγητό και συνεχίζουν τη διαδικασία διάσπασης. Το bolus μετατρέπεται σε
γλοιώδες υλικό που ονομάζεται chyme.

Το στομάχι είναι μια μυϊκή σακούλα που ελιγμεί σωματίδια τροφίμων, αναμιγνύοντας
εξαιρετικά όξινο γαστρικό χυμό και ισχυρά πεπτικά ένζυμα με το χυμό για να προετοιμαστεί
για απορρόφηση θρεπτικών ουσιών στο λεπτό έντερο. Οι διεγερτικές ορμόνες όπως η
γαστρίνη και η μοτιλίνη βοηθούν το στομάχι να αντλεί γαστρικό χυμό και να μετακινεί το
χυμό. Το σύνθετο δίκτυο ορμονών προετοιμάζει τελικά το χυμό για είσοδο στο
δωδεκαδάκτυλο, το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου.
Απορρόφηση στο λεπτό έντερο
Κατά τη διάρκεια της απορρόφησης, τα θρεπτικά συστατικά που προέρχονται από τρόφιμα
(όπως πρωτεΐνες, λίπη, υδατάνθρακες, βιταμίνες και μέταλλα) διέρχονται από το τοίχωμα του
λεπτού εντέρου και στην κυκλοφορία του αίματος. Με αυτόν τον τρόπο τα θρεπτικά
συστατικά μπορούν να διανεμηθούν σε όλο το υπόλοιπο σώμα. Το λεπτό έντερο αυξάνει την
επιφάνεια για απορρόφηση μέσω μικροσκοπικών εσωτερικών προεξοχών.

Συμπύκνωση αποβλήτων στο παχύ έντερο

Στο παχύ έντερο υπάρχει απορρόφηση νερού και απορρόφηση ορισμένων υλικών, καθώς
σχηματίζονται κόπρανα. Τα κόπρανα είναι τα απόβλητα μέρη της τροφής που το σώμα περνά
μέσα από τον πρωκτό.

https://sotiropoulos-georgios.gr/peptiko-systima/
Το πεπτικό ή γαστρεντερικό (γαστέρα = κοιλιά & έντερο) σύστημα είναι το σύνολο των
οργάνων που απαρτίζουν το σύστημα πρόσληψης της τροφής, της επεξεργασίας της και της
εν τέλει αποβολής των άχρηστων προς των οργανισμό ουσιών. Ταυτόχρονα κατακρατεί και
ενσωματώνει τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη, ούτως ώστε ο οργανισμός να
επιβιώνει, να λειτουργεί εύρυθμα και να αναπτύσσεται. Ουσιαστικά, το πεπτικό σύστημα
είναι ένας ινομυώδης σωλήνας επενδυμένος εσωτερικά με βλεννογόνο, ο οποίος ξεκινώντας
από το στόμα – την πύλη εισόδου της τροφής – διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος του σώματος
(προσωπικό κρανίο, τράχηλος, θώρακας, κοιλία και πύελος) και καταλήγει στον πρωκτό –
την πύλη εξόδου της τελικής μορφής της τροφής μετά την επεξεργασία της. Στην πορεία
αυτή, ο γαστρεντερικός σωλήνας επικουρείται από ένα σύνολο αδένων, που επίσης
εντάσσονται στο πεπτικό σύστημα. Οι εν λόγω αδένες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: τους
μικρούς αδένες που βρίσκονται στο τοίχωμα του γαστρεντερικού σωλήνα και τους μεγάλους,
οι οποίοι εκκρίνουν το περιεχόμενό τους, μέσω εκφορητικών πόρων, στον αυλό του σωλήνα.
Τόσο οι μεγάλοι αδένες (ήπαρ και χοληδόχος κύστη, πάγκρεας, μείζονες σιελογόνοι), όσο
και οι μικροί (πλειάδα κατηγοριών όπως οι ελάσσονες σιελογόνοι, οι γαστρικοί, οι αδένες
του Lieberkuhn, οι αδένες του Brunner κ.α.) παράγουν αθροιστικά το σύνολο του υγρού του
πεπτικού συστήματος, το οποίο ευθύνεται για την χημική/ενζυμική πέψη της τροφής. Μαζί
με τα όργανα του πεπτικού συστήματος είθισται να περιγράφεται και ο σπλήνας, όχι λόγο
λειτουργικής συσχέτισης καθότι υπάγεται στο λεμφικό σύστημα, αλλά λόγω τοπογραφικής
συνάφειας με τα σπλάχνα της άνω κοιλίας.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΕΨΗΣ Ο οσφρητικός θύσανος (τελικά νημάτια του
οσφρητικού νεύρου) στην οροφή της ρινικής κοιλότητας, ανιχνεύει τα αρωματικά στοιχεία
της τροφής που αιωρούνται στον αέρα, με αποτέλεσμα το κεντρικό νευρικό σύστημα να
κινητοποιεί τους σιελογόνους αδένες να εκκρίνουν σίελο. Η διαδικασία της πέψης, συνεπώς,
εκκινεί πριν την είσοδο της τροφής στο στόμα. Η τροφή υφίσταται το πρώτο στάδιο της
πέψης στη στοματική κοιλότητα, όπου κατακερματίζεται μηχανικά από τις οδοντοστοιχίες
και πέπτεται, ως έναν βαθμό, από τα ένζυμα του σιέλου. Στην συνέχεια, η γλώσσα ωθεί την,
πλέον αναμεμειγμένη με σίελο, τροφή στην σκληρά υπερώα, όπου το μείγμα μετατρέπεται
στην πρώτη μορφή του βλωμού («μπουκιάς»). Έπειτα αρχίζει η κατάποση: Τη στιγμή που η
γλώσσα ωθεί το βλωμό οπισθίως και άνω, η μαλθακή υπερώα/υπερώιο ιστίο έλκεται
οπισθίως και άνω, πάνω στον στοματοφάρυγγα, σφραγίζοντας την είσοδο προς τον
ρινοφάρυγγα και κατ’ επέκταση την ρινική κοιλότητα. Ταυτόχρονα, η επιγλωττίδα κλείνει το
στόμιο του λάρυγγα και ο στοματοφάρυγγας με τον λαρυγγοφάρυγγα συσπώνται,
προωθώντας την τροφή προς τα κάτω. Ο βλωμός παίρνει την τελική του μορφή στους δύο
απιοειδείς βόθρους, εκατέρωθεν του λάρυγγα, και εισέρχεται στον οισοφάγο, ο οποίος με τις
περισταλτικές του κινήσεις λειτουργεί σαν αντλία και ωθεί την τροφή στον στόμαχο μέσω
του καρδιακού σφιγκτήρα. Στον στόμαχο, όπου η τροφή «αποθηκεύεται» προσωρινά (ο
χρόνος παραμονής στον στόμαχο εξαρτάται κατά βάση από το είδος και την ποσότητα της
καταναλισκόμενης τροφής), λαμβάνει χώρα το επόμενο στάδιο της πέψης μέσω των μυϊκών
συσπάσεων, των ενζύμων του γαστρικού υγρού αλλά και του γαστρικού οξέος (υδροχλωρικό
οξύ με ph 1-2). Έπειτα, μέσω του πυλωρικού σφιγκτήρα του στομάχου, η τροφή περνά στο
λεπτό έντερο, όπου η πέψη συνεχίζεται μέσω ενζύμων και απορροφώνται νερό, οργανικές
ουσίες, ιόντα και βιταμίνες. Την ενζυμική πέψη που επιτελείται σ’ αυτό, βοηθούν το
παγκρεατικό υγρό και η παραγόμενη από το ήπαρ χολή, που εκκρίνονται εντός της πρώτης
μοίρας του λεπτού εντέρου, στο δωδεκαδάκτυλο. Όταν η τροφή διέλθει και από τα δύο
εναπομείναντα τμήματα του λεπτού εντέρου, δηλαδή, από τη νήστιδα και τον ειλεό,
εισέρχεται στο παχύ έντερο μέσω της ειλεοτυφλικής βαλβίδας. Εν συνεχεία, η τροφή
διέρχεται από τα διάφορα τμήματα του παχέος εντέρου και συγκεκριμένα κατά σειρά, από το
τυφλό, το κόλον (ανιόν, εγκάρσιο, κατιόν και σιγμοειδές) και το ορθό ή απευθυσμένο έντερο.
Κατά τη διάρκεια της διαδρομής αυτής, η τροφή (πλέον τα παραπροϊόντα της πέψης)
συμπυκνώνεται μέσω της απορρόφησης νερού και ηλεκτρολυτών και αποκτά την τελική
μορφή των κοπράνων. Τέλος, τα κόπρανα αποβάλλονται από το πεπτικό σύστημα,
διερχόμενα από το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου και συνάμα την πύλη εξόδου του
γαστρεντερικού σωλήνα, τον πρωκτό.
https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/NURS249/%CE%93%CE%B1%CF
%83%CF%84%CF%81%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE
%BA%CF%8C%20%CE%A3%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE
%B1.pdf
Πεπτικό Σύστημα
• Πεπτικό σύστημα είναι το σύστημα των πολυκύτταρων οργανισμών το οποίο έχει ως λειτουργία
την πέψη της τροφής και την αποβολή των ουσιών που δεν χωνεύτηκαν.
• Το πεπτικό σύστημα ποικίλει από οργανισμό σε οργανισμό. Η πιο συνήθης μορφή του είναι ο
πεπτικός σωλήνας, ο οποίος εμφανίζεται σε όλα τα σπονδυλωτά και σε μερικά ασπόνδυλα. Άλλοι
οργανισμοί αντί για πεπτικό σωλήνα έχουν κοιλότητα στην οποία γίνεται η πέψη, όπως στα
σαρκοφάγα φυτά. Άλλοι πολυκύτταροι οργανισμοί έχουν πεπτικό σύστημα χωρίς έντερα.
Για να διατηρηθεί η ζωή, χρειάζεται ενέργεια. Ο άνθρωπος εξασφαλίζει την απαραίτητη ενέργεια με
τη διάσπαση (οξείδωση) των θρεπτικών ουσιών που βρίσκονται στις τροφές. Οι θρεπτικές ουσίες
που παρέχουν ενέργεια στον οργανισμό είναι
• οι υδατάνθρακες
• τα λίπη
• οι πρωτεΐνες
Ως θρεπτικές ουσίες χαρακτηρίζονται και άλλες, που παρά το ότι δεν παρέχουν ενέργεια, είναι
απαραίτητες για την πραγματοποίηση διάφορων λειτουργιών του οργανισμού. Σ' αυτές
περιλαμβάνονται
• το νερό
• οι βιταμίνες
• τα ανόργανα άλατα.
Οι θρεπτικές ουσίες εισέρχονται στον οργανισμό μέσω του πεπτικού συστήματος, όπου και
υφίστανται την απαραίτητη κατεργασία, ώστε να μπορούν να απορροφηθούν. Η κατεργασία αυτή
λέγεται πέψη. Η απορρόφηση των προϊόντων της πέψης των θρεπτικών ουσιών, του νερού, των
βιταμινών και των ανόργανων αλάτων επιτελείται επίσης στο πεπτικό σύστημα.
Πέψη
Η γαστρεντερική οδός είναι υπεύθυνη για τη διάσπαση και την απορρόφηση των διαφόρων
τροφίμων και υγρών που απαιτούνται για τη διατήρηση της ζωής. Πολλά διαφορετικά όργανα έχουν
ουσιαστικό ρόλο στην πέψη της τροφής, από τη μηχανική κατανομή της τροφής από τα δόντια έως
τη δημιουργία χολής (γαλακτωματοποιητή) από το ήπαρ. Η παραγωγή χολής διαδραματίζει
σημαντικό ρόλο στην πέψη: αποθηκεύεται και συμπυκνώνεται στη χοληδόχο κύστη κατά τη
διάρκεια των σταδίων νηστείας και απορρίπτεται στο λεπτό έντερο. Οι παγκρεατικοί χυμοί
απεκκρίνονται στο πεπτικό σύστημα για να διαλύσουν σύνθετα μόρια όπως πρωτεΐνες και λίπη.
Απορρόφηση
 Η απορρόφηση εμφανίζεται στο λεπτό έντερο, όπου τα θρεπτικά συστατικά εισέρχονται
απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος.
 Κάθε συστατικό του πεπτικού συστήματος παίζει ιδιαίτερο ρόλο σε αυτές τις διαδικασίες. Η δομή
κάθε συστατικού υπογραμμίζει τη λειτουργία του συγκεκριμένου οργάνου, παρέχοντας μια
απρόσκοπτη ανατομία για να διατηρεί το σώμα μας γεμάτο και υγιή.
Συστατικά του πεπτικού συστήματος
Το πεπτικό σύστημα αποτελείται από τον διατροφικό σωλήνα ή τον πεπτικό σωλήνα και άλλα
βοηθητικά όργανα που παίζουν ρόλο στην πέψη – όπως το συκώτι, η χοληδόχος κύστη και το
πάγκρεας. Το διατροφικό κανάλι και η γαστρεντερική οδός είναι όροι που μερικές φορές
χρησιμοποιούνται εναλλακτικά.
Το διατροφικό κανάλι είναι ο μακρύς σωλήνας που εκτείνεται από το στόμα (όπου εισέρχεται το
φαγητό) στον πρωκτό (όπου αφήνονται τα άπεπτα απόβλητα). Τα όργανα στο διατροφικό κανάλι
περιλαμβάνουν:
 το στόμα
 τον οισοφάγο
 το στομάχι
 το λεπτό έντερο
 το παχύ έντερο
 το ορθό
 τον πρωκτό
Από το στόμα ως τον πρωκτό, ο μέσος πεπτικός σωλήνας των ενηλίκων έχει μήκος περίπου 30
πόδια.
Στόμα Τ
ο ανθρώπινο στόμα είναι το αρχικό τμήμα του πεπτικού συστήματος που λαμβάνει και
επεξεργάζεται την τροφή, εκκρίνει σάλιο και διευκολύνει την αναπνοή. Παίζει σημαντικό ρόλο και
στη λεκτική επικοινωνία. Οι βασικοί ήχοι της φωνής παράγονται σε πρώτο στάδιο στον λαιμό. Η
γλώσσα, τα χείλη, τα δόντια και η γνάθος είναι απαραίτητα στοιχεία για την παραγωγή της ποικιλίας
των ήχων που εμφανίζονται στην ανθρώπινη ομιλία. Το στόμα ακόμη συμβάλλει στη γεύση και την
αφή. Τα μέρη του στόματος είναι:
 Στοματική κοιλότητα
 Στοματική σχισμή
 Νεύρα του στόματος
 Ανάπτυξη
Οισοφάγος
Ο οισοφάγος είναι ένας σωλήνας που συνδέει τον φάρυγγα με το στομάχι. Ο οισοφάγος είναι μέρος
του πεπτικού συστήματος, έχει μήκος 25-30 εκατοστά και εύρος γύρω στα 2,5 εκατοστά,
αποτελώντας τη συνέχεια του φάρυγγα. Η συστολή των μυϊκών ινών του οισοφάγου προκαλεί την
προώθηση της τροφής προς τα κάτω. Η σύσπαση είναι έντονη, εξασφαλίζοντας την μετακίνηση της
τροφής προς το στομάχι.
Στομάχι
Το στομάχι είναι ένα παχύ, τοιχωμένο όργανο που βρίσκεται μεταξύ του οισοφάγου και του πρώτου
μέρους του λεπτού εντέρου (το δωδεκαδάκτυλο). Βρίσκεται στην αριστερή πλευρά της κοιλιακής
κοιλότητας. Κάτω από το στομάχι βρίσκεται το πάγκρεας. Μια βλεννογόνος μεμβράνη
ευθυγραμμίζει το στομάχι που περιέχει τους αδένες που εκκρίνουν γαστρικούς χυμούς. Μέχρι τρία
λίτρα αυτού του πεπτικού υγρού παράγεται καθημερινά. Οι γαστρικοί αδένες ξεκινούν να
εκκρίνονται πριν το φαγητό εισέλθει στο στομάχι λόγω των παρασυμπαθητικών ερεθισμάτων του
νεύρου συστήματος, που καθιστούν επίσης το στομάχι έναν κάδο αποθήκευσης για αυτό το οξύ.
Λεπτό και παχύ έντερο
Το έντερο βρίσκεται μέσα στην κοιλιακή κοιλότητα και χωρίζεται
 στο λεπτό και
 στο παχύ
Το συνολικό μήκος του λεπτού εντέρου είναι περίπου 5 μ. και έχει τη μορφή ελίκων ενός
συνεχιζόμενου σωλήνα. Εκτείνεται μεταξύ του στομάχου και του παχέος εντέρου. Αποτελείται από
το δωδεκαδάκτυλο, στο οποίο εκβάλλουν ο χοληδόχος και ο παγκρεατικός πόρος, καθώς και από το
ελικώδες έντερο, που υποδιαιρείται στη νήστιδα και τον ειλεό. Βασική λειτουργία του λεπτού
εντέρου είναι η μεταφορά, η ανάδευση και η απορρόφηση του χυμού των τροφών. Επιπλέον
διαθέτει και ενδοκρινικές και ανοσολογικές λειτουργίες.
Ορθό
Το ορθό είναι η μοίρα του πεπτικού σωλήνα μετά το σιγμοειδές κόλον και πριν τον πρωκτό, η οποία
έχει πολύπλοκο σχήμα το οποίο ακολουθεί το καμπύλο σχήμα του ιερού οστού. Το ορθό μαζί με τον
πρωκτικό σωλήνα επιτελούν την καίρια λειτουργία της αποθήκευσης και ελεγχόμενης αποβολής των
κοπράνων. Ρόλος του ορθού είναι η προσωρινή αποθήκευση κοπράνων έως ότου το άτομο κρίνει
ότι οι συνθήκες του επιτρέπουν να ενεργηθεί. Η διαδικασία αυτή της εγκράτειας επιτυγχάνεται με
δύο μυϊκές ομάδες, τον έσω σφιγκτήρα του πρωκτού (ακούσια λειτουργία, δηλαδή το άτομο δεν τον
ελέγχει) και έξω σφιγκτήρα του πρωκτού (εκκούσια λειτουργία, δηλαδή το άτομο μπορεί να τον
ελέγξει συνειδητά)
Πρωκτός
 Είναι το τελικό τμήμα του πεπτικού συστήματος. Κατά τον κεφαλουραίο άξονα εκτείνεται από την
ορθοπρωκτική συμβολή ως το πρωκτικό στόμιο και κατά τον προσθιοπίσθιο άξονα από το περινεϊκό
σώμα ως τον πρωκτοκοκκυγικό σύνδεσμο. Η ορθοπρωκτική συμβολή εσωτερικά δεικνύεται από τα
πάνω όρια των πρακτικών στύλων (οδοντωτή γραμμή). Το πάνω τμήμα του πρωκτού εμβρυολογικά
προέρχεται από το πίσω έντερο ενώ το κατώτερο τμήμα από το πρωκτικό εντύπωμα. Περιβάλλεται
από τους ανελκτήρες μυς και τους έσω και έξω σφιγκτήρες του πρωκτού. Ελέγχει την αποβολή των
κοπράνων που περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο αποπεπτωκότα του εντερικού βλεννογόνου, άπεπτη
τροφή, τροφή χωρίς θρεπτικά συστατικά ή περίσσεια βακτηρίων και άλλων ενδοβιωτικών
οργανισμών.

http://gym-ag-vasileios-lef.schools.ac.cy/data/uploads/mathites/ergasies/Biology/2022-01-28-
PEPTIKO-SYSTHMA-PROJECT-VIOLOGY.pdf