KABANATA 5: PAGBASA SA IBA’T IBANG
DISIPLINA Pagbasa Ayon sa Paraan:
• Ang pagbasa ay interpretasyon ng mga
nakalimbag na simbolo ng kaisipan.
• Ayon kay Arrogante, ang pagbabasa ay
nakapagpapalawak ng pananaw.
• Ayon kay Thorndike, ang pagbabasa ay
pangangatwiran at pag-isip.
• May nagbabasa upang kumuha ng dagdag
kaalaman o karunungan.
William S. Gray – Ama ng Pagbasa
1. Ang pagbasa sa akda
2. Ang pag-unawa sa binasa
3. Ang reaksyon sa binasa
4. Ang pagsasama-sama at pag-uugnay ng
mga bagong kaalaman sa binasa at ng
dating kaalaman.
Layunin sa Maunlad na Pagbasa
1. Mapabuti ang pag-unawa at bilis sa pagbasa.
2. Maihanda ang mga tiyak na kagamitan sa
masaklaw at masidhing pagbasa.
3. Makilala ang mga bpaksang pinag-aaralan
upang matamo ang impormaasyon
hinggil sa iba’t ibang larangan tulad ng sining,
agham at mga bagay na
pangkatauhan o humanities.
4. Magamit ang pagbasa sa pagpapabuti ng
mga kasanayan sa pakikinig,
pagsasalita at pagsulat.
5. Matamo ang pagsasarili sa pag-aaral at
magkaroon ng mabisang pag-uugali sa
pag-aaral sa tahanan, paaralan at aklatan.
6. Mapadalisay ang mga kasanayan sa kritikal
na pag-iisip sa pamamagitan ng
pagtataya at pagpapahalaga sa mga binabasa.
7. Makamtan ang kasiyahan at katuwaan na
dulot ng pagbabasa.
Mga Uri ng Pagbasa
1. Mabilisang Pagbasa (Skimming) – ang
pinakamabilis na pagbasa na nakakaya ng
isang tao. Tinatawag din itong pinaraanang
pagbasa at pinakamabilis na paraan ng
pagbasa.
2. Pahapyaw na Pagbasa (Scanning) – tumu
tukoy sa paghahanap ng isang tiyak na
impormasyon sa isang pahina.
3. Pagsusuring Pagbasa (Analytical Reading)
– nakasalalay sa mga materyales ang
gawaing pagsusuri sa pagbasa.
4. Pamumunang Pagbasa (Critical Reading)
– dapat na matiyak ng mambabasa na
naunawaan ang buong nilalaman ng akda.
5. Tahimik na Pagbasa (Silent Reading) –
mata lamang ang gumagalaw sa uri ng
pagbasang ito, walang puwang dito ang
paggamit ng bibig kaya walang tunog ng
salita ang nalilikha ng bumabasa ng teksto.
6. Pasalitang Pagbasa (Oral Reading) –
pagbasa ito sa teksto na inaangkupan ng
wastong pagbigkas sa mga salita at sapat na
lakas ng tinig upang sapat na marinig at
maunawaan ng mga tagapakinig.
7. Masinsinang Pagbasa - hindi ito “undertime
pressure” na pagbasa. Binibigyan dito ng
guro ang mga mag-aaral ng sapat na
panahon upang maisa-isang basahin at
mapagtuunan ng pansin ang mga salitang
bumubuo sa teksto.
Pananaliksik at Pandiksyunaryong
Kasanayan (Research & dictionary skills) –
may kakayahan sa paghahanap o pagsisiyasat
sa mga bagay at kaalamang di makita o
matagpuan
 Limang Panukatan o Dimensyon sa
Pagbasa
1. Pag-unawang Literal – pagkuha ng
pangunahing, literal at tuwirang kahulugan
ng salita, o pagkuha nito ayon sa
pagkakagamit sa pangungusap
• Pagkilala (Recognizing) – mga
impormasyon o ideyang malinaw na
isinasaad ng binasa.
• Sanhi at bunga (cause and effect)
• Paggunita (recalling) – makagawa ng
sariling pangungusap at maipaliwanag.
• Pagbubuo ng kaisipan (re-organization)
a. Pagbubukud-bukod ayon sa
kategorya (classifying)
b. Pagbabalangkas (outlining)
c. Paglalagom (summarizing)
d. Pagsasama-sama (synthesizing)
2. Interpretasyon (interpretation)
• Paghinuha (inferring) – pagbibigay ng
haka-haka
• Pagkakasunud-sunod (sequence)
• Paghahambing (comparison)
• Pagkakaugnay ng sanhi at bunga
3. Mapanuring Pagbasa (critical reading)
• Pagbibigay halaga sa katumpakan ng
pagbabasa
• Tiyakin ang kaugnayan nito sa isang
partikular sa suliranin
• Pagbibigay ng sariling pasya tungkol sa:
 Katangian
 Kabuluhan
 Katumpakan
4. Aplikasyon sa Binasa/ Paglalapat
a. Pagsanib ng mga kaisipang nabasa at ng
mga karanasan upang magdulot ng
bagong pananaw at pagkaunawa
b. Malaman ang kahalagahan ng nilalaman
ng binabasa sa karanasan ng bumabasa
5. Pagpapahalaga (Appreciation)
a. Paglikha ng sariling kaisipang ayon sa
mga kasanayan at kawilihan sa binasang
seleksyon
b. Pagdama sa kagandahan ng
ipinahihiwatig ng nilalaman ng kwento
c. Maipahayag ang mga damdamin ayon sa
pamamaraan ng may akda
Ang Proseso ng Pagbasa
1. Persepsyon – ito ay pagkilala at pagtukoy
sa mga nakalimbag na simbolo at
kakayahan sa pagbigkas ng mga tunog
2. Komprehensyon – ito ay pag-unawa sa
mga nakalimbag na simbolo o salita
3. Reaksyon – ito ay kaalaman sa pagpasiya
o paghatol sa kawastuhan, kahusayan,
pagpapahalaga at pagdama sa teksto
4. Integrasyon – ito ay kaalaman sa
pagsasanib o pag-uugnay at paggamit ng
mambabasa sa kanyang dati at mga bagong
karanasan sa tunay na buhay
Mga Teorya sa Pagbasa
1. Teoryang Itaas-Pababa (Top-Down) – ang
teoryang ito ay naniniwalang ang pag-
unawa ay nagmumula sa isipan ng
mambabasa. Mayroon nang dating
kaalaman at karanasan.
2. Teoryang Ibaba-Pataas (Bottom-Down) -
Ito ay pananaw sa pagbasa na naniniwalang
ang pag-unawa sa teksto ay batay sa mga
nakikita rito tulad ng salita, pangungusap,
larawan, diyagram o iba pang simbolo.
3. Teoryang Interaktibo
• Ito ang kombinasyon ng teoryang
bottom-up at top-down sapagkat ang
proseso ng komprehensyon ay may
dalawang direksyon
4. Teoryang Iskema (Schema) - Ang lahat ng
ating naranasan at natutuhan ay nakaimbak
sa ating isipan o memorya. Ito ay nagiging
dating kaalaman (prior knowledge).
➢ Iskemata (schemata) – ang sistema ng
pag-iimbak ng impormasyon sa utak ng tao.
(Anderson at Pearson, 1984)
➢ Ang iskema ay nararagdagan, nalilinang,
nagbabago at napauunlad.
Iba’t-ibang Pattern o Uri ng Pagbabasa
1. Iskaning
2. Iskiming
3. Previewing
4. Kaswal
5. Pagbasang pang-impormasyon
6. Matiim na pagbasa
7. Re-reading o muling pagbasa
8. Pagtatala
Metakognisyon sa Pagbasa
➢ Ayon kay Flavel (1976), ang metakognisyon
ay tumutukoy sa pagkakaroon ng kamalayan
at kasanayan sa pagkontrol sa sariling
proseso ng pag-unawa.
Prosesong Metakognisyon
➢ Ayon kay Graves, et al. (2007), ang isang
metakognitibong mambabasa ay itinatanong
sa sarili ang sumusunod: naunawaan ko ba
ang sinasabi ng awtor, at iba pang
katanungan.
Mga Kasanayan sa Pagbasa
Kasanayan sa Bilis:
• Pagpansin o pagtingin nang higit na
malawak ang agwat
• Pagtingin sa higit na maraming salita
• Pagbasa nang higit na mabilis
• Pagkakaroon ng mas kakaunting pagbabalik
mata
Kasanayan sa Pang-unawa
 Paglilinang ng talasalitaan
 Pag-unawa ng talata
 Pagsunod sa hudyat o pahiwatig na
palimbag
 Pagbasa namg pahapyaw at pasuri
 Pagbasa at pag-unawa sa mahihirap na
babasahin
• Ayon kay Lalunio (1985), ang bilis ay
tumutukoy sa ikatatagal ng mambabasa sa
pagbabasa ng teksto. Ito ay ang bilang ng
salitang nabasa sa loob ng isang minuto.
• Ang mambabasa na may katamtamang bilis
ay nakababasa ng 250 salita bawat
minuto.
• Ang mahusay na mambabasa nakababasa
ng 500 – 600 salita bawat minuto.
• Ang napakahusay na mambabasa na may
bilis ay nakababasa ng 1,000 salita bawat
minuto.
• Ang isang mahusay na mambabasa ay
nakatatamo ng 70 – 90% na pag-unawa sa
teksto at 90 – 95% sa mga tekstong nasa
malayang antas.
• Upang maging mahusay na mambabasa,
dapat na alamin kung bakit ka babasa at
kung ano ang gusto mong malaman.
4 na Kahulugang Nakapaloob sa Teksto (De
Castro et.al.,1999)
1. Kahulugang Konseptwal - ito ang
pansariling kahulugang mga salita.
2. Kahulugang Proposisyunal- ito ang
pansariling kahulugan ng pangungusap.
3. Kahulugang Kontekstwal- ito ang
kahulugang taglay ng pangungusap kung
nasa isang kalagayan o konteksto.
4. Kahulugang Pragmatiko - ito ang
kahulugan ng pangungusap batay sa
interaksyon ng awtor at ng mga
mambabasa.
 KABANATA 6: TEKSTONG EKSPOSITORI 3. Pagsusunod-sunod
• Nagpapakita ito ng serye ng mga
Tekstong Ekspositori – ay bunga ng pangyayari na maaring humantong sa
pagpapahayag na ang layunin ay gumawa ng isang kongklusyon o pagkakasunod-
malinaw, sapat at walang kinikilingang sunod ng mga pangyayari
pagpapaliwanag sa ano mang bagay na
nasasaklaw ang isip ng tao. • May tatlong uri ng pagsusunod-sunod na
hulwaran ng teksto
Katangian ng Tekstong Ekspositori
a. Obhetibo ang Pagtalakay sa paksa a. Sekwensyal – ang mga serye ng
b. Sapat na mga kaalamang ilalahad pangyayari na patungo sa
c. Malilinaw ang pagkakahanay sa mga kongklusyon o ang sekwens ng mga
ideya pangyayari na may kaugnayan sa
d. Analitiko ang pagsusuri ng mga kaisipan partikular na pangyayari
at datos
b. Kronolohikal – inaayos ng
Hulwaran ng mga Organisasyon ng Teksto manunulat sa kronolohikal na
kaayusan, inililista niya ang hakbang
1. Depenisyon – pagbibigay sa pamamagitan
o pangyayari ayon sa
ng iba’t-ibang pananaw o maaring sa
pagkakapangyari ng kasaysayan at
pagbibigay ng mga kasingkahulugan
kuwento.
• Paglalahad – ay isang anyo ng
c. Prosedyural
pagpapahayag, pasalita man o pasulat,
• Kapag nagpapaliwanag ng isang
na nagpapaliwanag.
proseso ang manunulat, ang
hakbang ay kailangang ayusin din
a. Pormal o Maanyo – kapapansinin ng
.
tatlong bahagi.
4. Paghahambing at Pagkokontrast
1. Salita o katawan (term)
 Sa paghahambing, ipinapaliwanag ng
2. Pangkat na kinabibilangan o
manunulat ang pagkakatulad sa pagitan
kaurian (genre)
ng dalawa o higit pang ideya, tao, lugar,
3. Kaibahan (difference)
pangyayari, bagay at iba pa.
b. Di-pormal o Malaya – Nagbibigay
 Samantalang sa pagkokontrast,
kahulugan sa paggamit ng mga
ipinapaliwanag naman ang pagkakaiba.
salitang nakapukaw ng damdamin at
hindi tuwirang sumusunod sa
5. Problema at Solusyon – paglalahad ito ng
kaayusan ng pangungusap sa pormal
mga suliranin at paglalapat ng kaukulang
na pamaraan.
solusyon
• May dalawang dimensyon ang
6. Sanhi at Bunga
depinisyon:
 Nagpapakita ito ng mga kadahilanan ng
1. Denotasyon
isang bagay o pangyayari at ang
2. Konotasyon
kaugnay na epekto nito
2. Enumerasyon o Paglilista – pag-aayos ng
 Ang sanhi ay isang ideya o pangyayari
detalye ayon sa pagkakasunud-sunod, mula
na maaaring humantong sa isang bunga
simula hanggang huli.
 KABANATA 7: MGA KASANAYAN SA
AKADEMIKONG PAGBASA
1. Pag-uuri ng mga Ideya/Detalye
• ang mga ideya ay ang kaisipan na
nalilinang sa talata
• ito ang nagsasabi kung ano ang
pangunahing kaisipan
Badayos (2000) – mahalaga ang pagkilala at
pag-unawa sa mga detalyeng nagbibigay ng
suporta sa pangunahing ideya.
a. Susi sa lubusang pag-unawa
b. Nakakatulong ang pangsuportang
detalye para madaling matandaan
c. Maunawaan ang pagkakabuo ng isang
talata
d. Mga tanong Hinggil sa pangalan, petsa,
lugar
2. Pagtiyak sa Damdamin, Tono, at
Pananaw ng Teksto
• Isa sa kasanayan sa pagbasa ay ang
pagtiyak sa damdamin, tono, at pananaw
ng teksto
• Ang tono ay tumutukoy sa saloobin ng
awtor
• Pananaw ng teksto (Point of View)
a. Unang panauhan
b. Ikalawang panauhan
c. Ikatlong panauhan
3. Pagkilala sa Pagkakaiba ng Opinyon sa
Katotohanan
• Sa pagbabasa ng isang teksto,
napagpapalit ang katotohanan sa
opinyon o ang opinyon sa katotohanan
4. Paghinuha at Paghula sa Kalalabasan ng
Pangyayari
5. Pagbuo ng Lagom at Kongklusyon
• Ang lagom o buod ang pinakapayak o
pinakasimpleng anyo ng paglalahad o
diskurso. Isa itong pagpapanibagong-
gawa ng akda ng ibang tao.
Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng
Lagom/Buod
1) Basahin munang mabuti ang buong akda
2) Hanapin din ang pangunahing kaisipan
3) Dapat gamitan ito ng mga payak na
pangungusap
4) Hindi dapat na malayo ang diwa ng
orihinal sa ginawang buod
Mga Katangian ng Isang Lagom/Buod
1) Maikli
2) Malinaw ang paglalahad.
3) Malaya.
4) Matapat na kaisipan.
5) Ang kongklusyon ay ang paglalagom at
pagbibigay-diin sa mga ideya na
inilalahad sa kabuuan ng teksto.
6. Pabibigay ng Interpretasyon sa Mapa,
Tsart, Grap at Talahanayan
a. Mga Grapikong Representasyon
(Graphic Representation) - Binubuo ng
mga grap, talahanayan, flow chart at
organisasyong instruktural. Ang mga
katawagan, termino, pagtutumbas at iba
pa ay kinatawan ng mga numero,
simbulo at larawan.
Mga Uri ng Grap
1) Bar Grap (Bar Graph)
• gumagamit ng mga bara o bloke para
maglarawan at maghambing.
• Gumagamit ng bar upang tukuyin ang
kantidad.
2) Linyang Grap (Line Graph)
• mabisang naglalahad ng pagbabago.
• binubuo ng dalawang guhit
perpendicular o hugis L.
3) Bilog na Grap (Pie Graph)
• ilustrasyon ng kabuuan at naipapakita
ang relasyon ng bawat bahagi sa
kabuuan.
4) Piktograp (Picture Graph)
• gumagamit ng larawan na kumakatawan
sa mga bagay na ipinaghahambing.

b. Flow Tsart (Flow Chart)

• Ipinapakita ng ganitong uri ng
representasyon ang daloy o flow ng
isang proseso.

c. Talahanayan (Table)
• Paglalahad ng mga datos o mga
mahahalagang kaisipan sa pormang
tabyular.
• Sistematikong inilalagay sa mga hanay
o kolum ang mga nalikom na datos.

d. Mapa (Map)
• Ang mapa ay naglalarawan ng lokasyon,
hugis at distansya. Ang mapa ay
nagtuturo sa mga palatandaan ng
lokasyon ng isang lugar. Ito ay
nakatutulong sa pagbibigay direksyon.