KABANATA 1: BATAYANG KAALAMAN SA
Kontekstong Historikal - kaligirang maibibigay
WIKA AT KOMUNIKASYON
Komunikasyon
 mahalagang salik na kontemporaryong sibilisasyon
ang komunikasyon
 nagmula sa salitang Latin na “communis” na ang
kahulugan ay karaniwan
Katangian Ng Komunikasyon
 Ang komunikasyon ay isang proseso
 Ang proseso ng komunikasyon ay dinamiko
Mga Layunin ng Komunikasyon
1. Magsilbing daan sa pagkakaunawaan.
2. Maipahayag ang tamang impormasyon.
3. Malinang ang pakikipag-ugnayan sa tulong ng
pakikipagpalitan ng isipan.
4. Makatugon sa tungkuling panlipunan at
mapahalagahan ang mga usaping kaugnay nito.
Mga Uri Ng Komunikasyon
1. Komunikasyong Berbal – komunikasyong
ginagamitan ng wika, maaaring pasulat o pasalita.
2. Komunikasyong Di-Berbal – ginagamit ang mga
kilos ng katawan o bahagi nito, pinapahalagahan din
ang kalidad ng tinig kung saan ang mga
interpretasyon ay tiyak at napagkasunduan.
Komunikasyong Pantao
1. Interpersonal – proseso kung saan ang isang
indibidwal ay nakikipagpalitan ng kuro-kuro sa iba.
2. Pangmadla – ang pagpapahatid ng mensahe ng isang
indibidwal o pangkat ng mga tao sa mga taong hindi
nakakahalubilo at nakikita
3. Intrapersonal – ito ang pakikipag-usap sa sarili.
Komponent Ng Komunikasyon
1. Konteksto – ang kalagayan kung saan magaganap
ang komunikasyon.
a. Kontekstong Pisikal - pisikal ng komunikasyon
ang lugar, ang kondisyong pangkaligiran.
b. Kontekstong Sosyal - uri ng relasyon ng kalahok
sa usapan
c.
ng mga naunang episodo ng komunikasyon sa
pagitan ng mga kalahok sa usapan
d. Kontekstong Sikolohikal – kalagayang
emosyonal at damdaming dala ng taong
kasangkot sa komunikasyon.
e. Kontekstong Kultural - paniniwala,
pagpapahalaga at huwarang pinanaligan ng isang
pangkat ng tao.
2. Tagapagsalita – ang pinagmulan ng mensahe
3. Mensahe – nagaganap ang komunikasyon sa
pamamagitan ng paghahatid at pangtanggap ng
mensahe.
4. Tagatanggap – ang kalahok na nasa kabilang dulo ng
balangkas sa proseso ng komunikasyon
5. Tsanel – ito ang ruta o daluyan dinaraanan ng
mensahe.
6. Ingay – ito ang nakakasagabal sa pagbabahagi ng
pakahulugan.
7. Pidbak – ang tugon o resulta ng mga kalahok ukol sa
mensahe.
Paralanguage – ito ay ang di-berbal na komunikasyon o
mga aspeto ng Pagsasalita na hindi nakabatay sa salitang
binibigkas
a. Pitch – ang taas ng tinig o baba ng tono ng tinig.
b. Volyum – ang lakas o hina ng bugso ng
pagbigkas.
c. Bilis – ang katulinan o kabagalan ng
pagpapahayag.
d. Kalidad ng Tinig – ang taginting ng tinig ng
tagapagsalita.
WIKA
 ay isang likas at kultural na paraan ng pagpapahayag
 isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog
na isinaayos sa paraang arbitraryo upang maging daan
sa pagpapabatid (Henry Gleason)
Mga Katotohanan Ukol Sa Wika
1. Ang wika ay intermediary
2. Gamit ang wika sa pagtatal at paglalarawan
3. Kaugnay ng lipunan at kultura
4. Gabay sa Realidad
5. Mula sa kamalayan at damdamin
6. Kasangkapan sa pagkatuto 7. Teoryang Ta-Ta - kumpas ng maestro sa musika.

Kahalagahan Ng Wika 8. Teoryang La-La - pwersang may kinalaman sa

 Wika ang naging dahilan upang magkaisa ang mga romansa.
tao, umunlad, at makamit ang kalayaan.
9. Teoryang Tarara-Boom-De-Ay – seremonya at ritwal
Katangian Ng Wika
Linggwistika – ang siyentipikong pag-aaral ng wika
1. Masistemang balangkas
2. Sinasalitang tunog Linggwistikang Pantereotikal (Theoretical Linguistics)
3. Isinaayos sa paraang arbitraryo – sangay ng linggistika na nag-aaral ng mga Teorya at
4. Ginagamit sa komunikasyon prinsipyong bumubuo sa estruktura ng wika
5. Pantao lamang
6. Nakaugnay sa kultura a. Linggwistikang Pangwika (Historical
7. Natatangi Linguistics)
8. Nagbabago b. Sosyolinggwistika (Sociolinguistics)
9. Malikhain c. Aplikadong linggwistika (applied linguistics)
d. Neurolinggwistika (neurolinguisitics)
Gamit Ng Wika
Ponolohiya – pag-aaral ng makabuluhang tunog ng salita
1. Maglebel at magtakda Ponema – makabuluhang yunit ng tunog
2. Nagpapahalaga
3. Pagtalakay sa mga karanasang hindi pa napagdadaanan Morpolohiya - itinuturing itong palabuuan sapagkat
4. Nagtatakda ng mga sinasaklaw na kahulugan nakasentro ito sa pag-aaral ng pagbubuo ng mga morpema
5. Nagsasaad ng pag-uutos ng wika.
6. Nagbibigay impormasyon Morpema - unit na pinakamaliit sa isang salita na
nagtataglay ng kahulugan.
Kalikasan Ng Wika
Sintaksis – sangay ng linggwistika na nag-aaral ng
1. May mga elementong operasyunal pagsusuri at estruktura ng mga pangungusap
2. May ispeling
3. Pinagsama-samang tunog Semantika – ang pag-aaral ng nais o ipinakahulugan ng
4. May etimolohiya mga salita sa loob ng pangungusap
5. May istrukturang pambalarila
Mga Pilosopiyang Panglingwistika
Mga Teorya Hinggil Sa Pinagmulan Ng Wika
1. Ronald Wardhaugh –nakasalalay sa kasarian
1. Tore Ng Babel - Teoryang nahalaw mula sa bibliya. (sexism)

2. Teoryang Bow-Wow - panggagaya ng mga tunog na
nalilikha ng mga hayop.
3. Teoryang Dingdong - ang mga tunog ng mga bagay-
bagay sa ating kapaligiran
4. Teoryang Pooh-Pooh - bugso ng damdamin
5. Teoryang Yo-He-Ho - Nalikha dahil sa pwersang
gamit.
6. Teoryang Yum-Yum - iniluwal ng pagkalam ng
sikmura ng tao dala ng labis ng pagkagutom.
2. Bejamin Lee Whorf – ang wika ay nakasalalay sa
mga ibinigay na pagpapakahulugan ng mga tao sa
kanyang kapaligiran.
3. Hudson - karaniwang karanasan ang siyang maging
madalas na batayan ng wika.
4. Giambattista Vico – nagsisilbing tugon ng mga tao
sa mga pangyayari sakanyang kapaligiran.
5. Noam Chomsky – ang husay at kakayahan ng tao sa
proseso ng pakikinig ang siyang batayan ng wika ng
tao.
6. Basil Bernstein – ang uri ng lipunan ang siyang Kahalagahan Ng Ugnayang Pagbasa-Pagsulat
sangkalang pinagmumulan ng wika (codes) 1. Nagiging masigla ang pagkatutong literasi;
2. Nagaganap ang pagkatuto;
Mga Teoryang Panglingwistika sa Pagkatuto 3. Nalilinang ang aspeto ng pagkaunawa; at
4. Naihahanda ang mga mag-aaral sa daigdig na
1. Teoryang Behaviorist ni Skinner – ang paggamit ng naghihintay.
mga pagganyak at pamukaw-siglang ehersisyo ang
naging daan upang mapangalagaan ang kaunlarang Level ng pagpoprosesong mental tulad ng;
pangkaisipan. 1. kamalayan
2. kontrol
2. Teoryang Kognitibo – ang pag-iisip at 3. repleksyon
pagpapahalaga sa mga nakalap na impormasyon ay 4. semiotic mediation
mahalagang aspeto upang makabuo ng mga
panibagong pahayag ukol dito. Itinuturing na Proseso ng pagbasa
mahalagang salik sa pagkatuto ang paggawa o mga
pagkakataong gumagawa ng mali.
rekognisyon komprehensiyon reaksyon aplikasyon

3. Teoryang Innate – ayon kay Noam Chomsky, ang

bata ay nagtataglay ng likas na kakayahang
matutunan ang wika. Pag-Unawa sa Rehistro ng Wika: Tugong Akma Sa
Komunikasyon

 Wika at kahusayan sa paggamit nito ang komponent

KABANATA 2: UGNAYANG PAGBASA sa komunikasyon na napakahalaga.
PAGSULAT
 Itinuturing ni Pearson (1985) ang ugnayang pagbsa Dayalekto – panrehiyon o heograpiko na varayti ng wika
at pagsulat bilang nag-iisang pinakamahalagang na may sariling ponolohiya, sintaksis, at leksiyon.
pagbabago sa pagtuturo ng wika.
o Palakasin ang ugnayan ng pagbasa at Halimbawa:
pagsulat Morong rizal
o Mapabuti ang kasanayan sa pag-unawa at  Susunor?
paggamit ng wika  Sanrok
o Magkaroon ng masusing pag-unawa sa mga  Raga
teksto na kanilang binabasa  Bunrok
o Paggamit ng wika sa iba’t-ibang larangan
Bulacan
Limang Saklaw na Mag-Uugnay sa Pagbasa at  Pila – baterya ng sasakyan
Pagsulat  Saukan – sawsawan
1. Impormasyon;  Patuka – feeds
2. Istruktural;
3. Transakyonal; Register – isang opisyal na listahan ng pangalan,
4. Aestetiko; at kapanganakan,pagpapakasal pagkamatay
5. Proseso
Akronim na CA: Cancer (Medisina), Calcium
Pagbasang Pang-Impormasyon – ito’y pagbasang may (Nutrisyon), Communication Arts.
layuning malaman ang impormasyon
Withdrawal
Nalilinang nila ang kasanayan sa:  pag-atras o pagsuko sa larangan ng military.
1. Encoding at Decoding,  pagkuha ng salapi sa banko (salapi)
2. Pagsulat ng pangungusap,  pagpapalabas ng semilya upang hindi
3. Paglinang ng talata at  makapasok sa kaangkinan ng babae (agham)
4. Pagsulat ng higit sa mahabang seleksyon.
 pagtigil o pagpigil sa bagay na gusting sabihin o
gawin (komuniksayon)
KABANATA 3: PAGPAPALAWAK NG
TALASALITAAN
Talasalitaan – tinatawag ding Vocabulary o
bukabularyo, ay ang pangkat ng mga salita na nasa loob
ng isang wika na pamilyar sa isang tao.
Anglo-saxon – ang talasalitaan ay isang imbakan ng mga
salita na dapat angkinin at pahalagahan
Intsik – ang talasalitaan ay isang malawak na dagat ng
mga salita na kailangan hulihin
• Mga Salitang Pangnilalaman (content words) –
salitang ito’y maaaring tumukoy sa isang tao, bagay,
kilos, o galaw, katangian, kalagayan
• Mga salitang pangkayarian (function words) –
salita o kataga na nagkakaroon lamang ng tiyak na
kahulugan kapag nasa pangungusap at tungkulin nito
na mapagsama-sama at mapag-ugnay-ugnay ang mga
salitang pangnilalaman
• Pang-ukol (conjunctions)– mga salitang
naglalarawan ng relasyon ng isang bagay sa isa pang
bagay
• Pantukoy (propositions)– ay mga salitang
naglalarawan o nagbibigay identidad sa isang tao,
bagay, hayop, lugar
• Pangatnig (adpositions) – mga salitang nag-uugnay
ng mga salita, parirala o sugnay
• Pang-angkop (demonstratives) – mga salitang nag-
uugma o nagpapakita ng kaugnayan ng isang salita
sa ibang bahagi ng pangungusap
• Pangawing (verbal affixes) – mga salitang
nagbibigay Kahulugan sa pandiwa
• Ayon kay Channell (1988), ang isang bagong
talasalitaan ay maaangkin lamang ng mag-aaral kung
maibibigay niya ang kahulugan alinsunod sa gamit
nito sa loob at labas ng isang konteksto at magagamit
din niya ito nang buong husay sa pakikipagtalastasan.
Pag-alam sa Kahulugan ng isang Salita – mga salitang
iisa ang baybay ngunit magkakaiba ng bigkas.
Mga Salik na Nakakaimpluwensya sa Paglinang ng
Talasalitaan – ang mga salitang natutuhan sa
pamamagitan ng aktibong paggamit nito ay higit na
natatandaan kaysa sa mga salitang naririnig lamang o
nababasa kaya.
Mga Talasalitaang Aktib At Pasib
Aktib (Aktibo) – ang mga salitang aktib ay naglalarawan
ng kilos o gawain ng isang tao o bagay na nagiging aktor
o nagtataglay ng kilos
Pasib (Pasibo) – ang mga salitag pasib, sa kabilang
banda, ay naglalarawan ng isang bagay na ginagampanan
ang kilos o akisyon nito. Ito ang tinatawag na layon o
layunin ng kilos
Ang Mga Salita at Pagpapakahulugan sa mga Ito
1. Denotasyon – karaniwang kahulugan dala ng
diksyunaryo o salitang ginagamit sa pinaka
karaniwan at simpleng pahayag.
2. Konotasyon – pansariling kahulugan ng isang tao o
pangkat. Kung may dalang kahulugang iba kaysa sa
karaniwang pakahulugan.
3. Salita na Maraming Kahulugan (Polysemy)
• may mga salita na iisa ang anyo subalit
nagtataglay ng dalawa o mahigit pang
kahulugan.
• Polysemous ang tawag sa mga salitang ito.
4. Kasingkahulugan (Synonym) – may mga salita na
halos pareho ang kahulugan.
5. Magkasalungat (Antonym) – ang mga salitang
kabaligtaran ng kahulugan ng isang salita ay
sinasabing kasalungat na salita.
6. Mga hayponim (Hyponyms) – may mga salita na
magkakugnay sa kahulugan kaya’t ang kahulugan ng
isang salita ay maaaring sumaklaw sa kahulugan ng
iba pang salita
7. Homograph – ang salitang parehong baybay ngunit
magkaiba ng bigkas at kahulugan.
8. Homophones – ang salitang parehong bigkas ngunit
magkaiba ng baybay at Kahulugan
 Pag-uugnay ng Kaalamang Pantalasalitaan sa Pag-
unawa ng Teksto
• Ayon kina Anderson at Freebody sa kanilang aklat na
Vocabulary Knowledge (1981) may tatlong pananaw
o posisyon sa ganitong pag-uugnay.
1. Pangkagamitang Posisyon (Instrumentalist
Position) – dapat na pag-aralan nang tuwiran ang mga
talasalitaan ng mga estudyante sa halip na hayaan na
lamang silang matutunan ito sa pagbabasa.
2. Pangkakayahang Posisyon (Aptitude Position) –
ang mga estudyante ay nagkakaroon ng malawak na
kaalamang pantalasalitaan sa pamamagitan ng
malawakang pagbabasa.
3. Pangkaalamang Posisyon (Knowledge Position) –
pagkakaroon ng kakayahang pantalasalitaan at
pagunawa ay dulot ng malawak na kaalaman tungkol
sa sariling kapaligiran at kultura.
C. Ang Pag-uugnay ng mga Salita (Word Association)
– hindi lamang kayarian at gamit ng salita ang dapat
bigyang pansin sa pagpapakahulugan ng mga salita.
1. Collection – pagsasama-sama ng angkop na
mga salita upang makabuo ng ibang
kahulugan.
2. Clustering – pagbibigay ng iba pang mga
salita na halos kapareho rin ng kahulugan ng
naunang salita.
3. Clining – pagkilala ng pagkakaugnay ng
mga salita ayos sa antas o tindi ng
kahulugang ipinapahayag. May mga salita
na ginagamit ayon sa tindi.
4. Level of Formality – pagpapangkat ng mga
salita ayon sa antas ng paggamit o
pormalidad ng gamit nito.

4. Interaktibong Posisyon (Interactive Position) 5. Classification – pagpapangkat ng salita ayon

• ito ang pag-uugnayan ng mga sistema ng palatandaan sa punong salita o paksa.
o hudyat (cueing system) sa teksto na tumutulong sa
mabisang pag-unawa. 6. Association/Word Network – pagbibigay
• Ang mga palatandaang ito ay: ng mga salita kaugnay sa isang salita o paksa.
a. Palatandaang Grapoponiko – nauukol sa tunog
na bumubuo sa mga salita.

b. Palatandaang Sintaktibo – nauukol sa

pagbubuo o kayarian ng mga salita.

c. Palatandaang Semantiko – nauukol sa

kahulugan ng salita ayon sa pagkakaugnay nito sa
iba pang salita.

d. Palatandaang Iskematik – pag-uugnayan ng

sariling karanasan sa binabasa.

Mga Estratehiya sa Paglinang ng Talasalitaan

A. Pagsusuring Pangkayarian (Structural Analysis) –

mauunawaan ng isang mag-aaral ang isang salita sa
pamamagitan ng pagsuri ng kayarian nito tulad sa
salitang-ugat, mga panlapi, paraan ng pagkakabuo sa
salitang tulad ng payak, maylapi, inuulit o tambalan.

B. Paggamit ng mga Palatandaang Nagbibigay

Kahulugan (Context Clues) – ang mga palatandaan
o pahiwatig ay makikita sa pamamagitan ng pagsusuri
at pag-uugnay sa mga salitang sinusundan o
sumusunod sa di-kilalang salita.