1. Na schemacie przedstawiono strukturę i funkcjonowanie łańcucha oddechowego.

1.1.Określ lokalizację białkowych kompleksów łańcucha oddechowego w komórce

prokariotycznej i komórce eukariotycznej. W miejsce wyznaczone przy każdym rodzaju
komórki (A–B) wpisz numer właściwej struktury wybrany spośród 1.–5.

Rodzaj komórki prokariotyczna: ..................

eukariotyczna: ....................

Lokalizacja białkowych kompleksów łańcucha oddechowego zewnętrzna

błona mitochondriom

błona komórkowa

cytozol

nukleosom

wewnętrzna błona mitochondrium

1.2. Wykaż związek między działaniem kompleksów białkowych łańcucha oddechowego,

oznaczonych na schemacie cyframi I, III i IV, a działaniem syntazy ATP.

1.3. Oceń, czy poniższe informacje dotyczące funkcjonowania łańcucha oddechowego są

prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
2. Na uproszczonym schemacie przedstawiono współzależność dwóch procesów
metabolicznych w komórce roślinnej.

a) Uzupełnij powyższy schemat – wpisz w puste komórki nazwy lub wzory chemiczne
substancji będących substratami lub produktami wymienionych procesów.

b) Określ, który kierunek przemian metabolicznych – I czy II – ma charakter

anaboliczny. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do schematu.

c) Opisz, na czym polegają przekształcenia energii zachodzące podczas procesów

metabolicznych przedstawionych na schemacie. W odpowiedzi wykaż ich
współzależność.

3. Syntezę związków organicznych u pewnych bakterii chemosyntetyzujących poprzedzają

poniższe reakcje chemiczne.
2NH3 + 3O2 → 2HNO2 + 2H2O + energia
2HNO2 + O2 → 2HNO3 + energia
Podaj nazwę grupy bakterii chemosyntetyzujących, które przeprowadzają przedstawione
reakcje chemiczne, i określ znaczenie tych reakcji dla organizmów przeprowadzających
chemosyntezę.
Nazwa grupy bakterii:
Znaczenie:

4. Energii niezbędnej do wywołania skurczu mięśnia dostarcza związek chemiczny – ATP

(adenozynotrifosforan).
 Na schemacie przedstawiono w uproszczeniu dwie drogi (szlaki metaboliczne)
uzyskiwania ATP przez komórki mięśniowe w procesie oddychania: droga A składająca
się z procesów oznaczonych na schemacie cyframi I i II oraz droga B – składająca się z
procesów I i III.
a) Podaj nazwę procesu oznaczonego na schemacie cyfrą I oraz miejsce jego przebiegu
w komórce.
Nazwa procesu:
Lokalizacja w komórce:
b) Uzupełnij poniższe zdania – określ, czy dana droga uzyskiwania energii jest procesem
tlenowym czy beztlenowym. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając informacje
przedstawione na schemacie.
Droga A jest procesem, ponieważ
Droga B jest procesem, ponieważ

5. Na rysunku przedstawiono budowę mitochondrium.

a) Wybranym elementom budowy mitochondrium (A–C) przyporządkuj po jednym z

procesów (1–4), jakie w nich zachodzą. Wpisz odpowiednie numery w wyznaczone
miejsca. Elementy budowy mitochondrium
grzebień mitochondrialny
macierz mitochondrialna
 rybosomy
Procesy
glikoliza łańcuch oddechowy cykl kwasu cytrynowego synteza białka

b) Wybierz z poniższych (A–D) i zaznacz etap oddychania tlenowego, w którym

powstaje najwięcej cząsteczek ATP w przeliczeniu na jedną cząsteczkę utlenionej
glukozy.
1. glikoliza
2. powstawanie acetylo-CoA (reakcja pomostowa)
3. cykl kwasu cytrynowego (cykl Krebsa)
4. łańcuch transportu elektronów (łańcuch oddechowy)

6. Przechowywanie ziarna zbóż wymaga zachowania odpowiednich warunków. Nasiona zbóż

przechowuje się w stanie suchym, w pomieszczeniach zabezpieczonych przed wilgocią. W
takich warunkach ich oddychanie jest ograniczone.

a) Wyjaśnij, dlaczego przechowywanie nasion zbóż w suchych pomieszczeniach

skutkuje ograniczeniem ich procesu oddychania.

b) Wyjaśnij, dlaczego nasilenie procesu oddychania w przechowywanych ziarnach zbóż

jest zjawiskiem niekorzystnym z gospodarczego punktu widzenia.

7. Komórki uzyskują energię w procesie oddychania tlenowego lub beztlenowego. Na

schemacie przedstawiono w uproszczeniu jeden z rodzajów oddychania komórkowego.

a) Podaj nazwę typu oddychania komórkowego – tlenowe albo beztlenowe –

przedstawionego na schemacie. Odpowiedź uzasadnij.

b) Podaj nazwy albo wzory chemiczne substratów lub produktów oddychania, które
należałoby wpisać w miejsca oznaczone na schemacie cyframi 1 i 2.

8. Jednym z najważniejszych enzymów mitochondrialnych jest syntaza ATP: kompleks

białek, dzięki któremu w procesie fosforylacji oksydacyjnej powstaje ATP. Na schemacie
przedstawiono mitochondrium oraz lokalizację materiału genetycznego zawierającego
informację o budowie podjednostek syntazy ATP, a także miejsca ich syntezy i składania.

8.1. (0–1) Na przykładzie wytwarzania syntazy ATP uzasadnij, że mitochondria są

organellami półautonomicznymi.

8.2. (0–1) Zaznacz wśród wymienionych elementów budowy mitochondrium ten, w którym
występuje aktywna syntaza ATP.

błona zewnętrzna

przestrzeń międzybłonowa

błona wewnętrzna

matriks (macierz)

8.3. (0–1) Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały one informacje prawdziwe. Podkreśl
w każdym nawiasie właściwe określenie. Przez kanał utworzony z podjednostek syntazy
ATP (elektrony / protony) powracają do (matriks / przestrzeni międzybłonowej). Ich
przepływ przez kanał syntazy ATP sprawia, że możliwe jest przyłączenie reszty fosforanowej
do (ATP / ADP).