TRƯỜNG THPT PHAN ĐÌNH PHÙNG

BÀI 7. THƯỜNG THỨC PHÒNG TRÁNH MỘT

SỐ LOẠI BOM, MÌN, ĐẠN, VŨ KHÍ HOÁ HỌC,
VŨ KHÍ SINH HỌC, VŨ KHÍ CÔNG NGHỆ CAO,
THIÊN TAI, DỊCH BỆNH VÀ CHÁY NỔ

Môn: Giáo dục Quốc phòng – An ninh

Họ và tên: Trần Minh Thu – 10D1

1 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

 MỤC LỤC:
Nội dung Số trang

Tổng quan về Mìn 3

Bom 6

Đạn 9

Vũ khí hoá học 11

Vũ khí sinh học 12

Vũ khí công nghệ cao 15

Tác hại, hậu Mìn 16

quả của
Bom 17

Đạn 18

Vũ khí hoá học 18

Vũ khí sinh học 20

Vũ khí công nghệ cao 22

Biện pháp phòng tránh bom, mìn, đạn, vũ khí hoá học, vũ khí sinh học, 22
vũ khí công nghệ cao

Tổng quan về Thiên tai 24

Dịch bệnh 25

Cháy nổ 26

Cách phòng chống thiên tai, dịch bệnh, cháy nổ 27

Các link nguồn tham khảo 28

2 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

I. PHÒNG, TRÁNH BOM, MÌN, ĐẠN, VŨ KHÍ HOÁ HỌC, VŨ KHÍ
SINH HỌC VÀ VŨ KHÍ CÔNG NGHỆ CAO:

1, Tổng quan các loại mìn, đạn, vũ khí hoá học, vũ khí sinh học, vũ khí công
nghệ cao:
A. MÌN:
a.1.Mìn:

Gọi đầy đủ là mìn quân dụng (military mine) là một dụng cụ nổ, được bố trí tại những vị
trí cố định, thường được kích hoạt nhờ tác động, trực tiếp cũng như gián tiếp của chính
“nạn nhân” mục tiêu.

a.2.Một số loại mìn phổ biến:

Qua cách đặt/cài mìn

• Mìn lộ thiên: được đặt trên mặt đất, được che sơ hoặc ngụy trang. Phần lớn loại mìn
này thường được rải từ trên cao xuống.
• Mìn phóng: có thể bằng tên lửa, pháo, trực thăng hoặc xe đặc biệt để cài. Loại mìn này
sẽ tự động chỉnh đúng hướng thuận lợi sau khi chạm xuống đất. Loại ngòi của nhóm
này thuộc mìn chống tăng, do ngòi bẻ, ngòi từ trường hoặc ngòi rung động, như thế khi
bị đè lên sẽ gây hại đến cả chiều rộng của xe.
• Mìn rải bằng máy bay: vỏ nhựa, được quân đội Liên Xô cũ rải xuống Afghanistan bằng
máy bay. Những quả mìn đó sẽ nổ khi người ta cầm lên tay. Một số đầu đạn nổ đó bề
ngoài trông giống đồ chơi trẻ con.
• Mìn chôn.

Qua vẻ bề ngoài, qua vật liệu...

• Mìn đĩa - hiện vẫn được sử dụng, thường dùng chống tăng.
• Mìn chốt
• Mìn dẵm - Anti-Personenminen
• Mìn nhựa - ngoài ngòi bằng kim loại thì tất cả đều là nhựa, do vậy việc tìm kiếm bằng
mắy dò tìm sẽ khó khăn (chỉ có thể tìm ở độ sau khoảng 12 cm).
• Mìn bươm bướm - một loại tìm dẫm của Nga được rải từ trên không. Trẻ em hay nhầm
tưởng nó là đồ chơi.
• Mìn bẫy - bẫy nổ được giấu vào những đồ dùng thông thường hoặc vào nhà cửa.
• Claymore - Loại mìn mảnh của quân đội Mỹ.
• Mìn đá - loại cũ của Claymore, bên trong có chứa đá cứng, khi nổ sẽ bắn ra.

Qua kết quả phá hủy

• M-Kill hay mobility kill': chống những bộ phận chuyển động như (trục xe, bánh, xích,
chân, đùi). Hệ thống vũ khí thông thường không bị hủy hoại.
• K-Kill hay catastrophic kill: để phá hủy hệ thống vũ khí hoặc ê-kíp lái (tổ lái).

3 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

 Mìn sông
Mìn sông, hay còn được gọi mìn bờ: không thấm nước, có thể thả neo thường có dạng thủy
động lực tốt và được gài ở những khu vực sông hồ cạn, đặc biệt ở bờ biển với mục đích
chống đổ bộ bằng thuyền phi cơ hoặc tàu. Loại mìn này được Liên Xô phát triển mạnh.
Ngòi của loại mìn này phần lớn là cảm ứng từ trường, điện trường và âm thanh.

Thủy lôi
Thủy lôi là mìn dùng để chống thuyền và tàu ngầm. Mìn được đặt ở ngoài khơi.

a.3. Kích nổ mìn:

Những loại mìn vũ khí thực tế kích nổ bằng những động tác của nạn nhân. Các mìn cơ khí
thường có máy kích nổ, kim hỏa đập vào hạt nổ. Còn mìn lớn máy móc phức tạp điểm hỏa
điện. Thủy lôi có loại ngòi đập nổ, cần đập phá bình chứa dung dịch điện phân, sinh điện, để
thường rất bền.

• Đè nổ: do trọng lượng cơ thể của nạn nhân gây ra. Mìn chống tăng cần làm lực đè nổ
hàng trăm kg, người dẫm lên không nổ, đỡ tốn kém vì nổ vô ích.
• Vướng nổ: phát nổ sau khi dây kéo bị giãn mạnh, thường quả mìn có nhiều dây rất nhỏ
chăng như mạng nhện, người đi qua vướng phải.
• Tháo nổ, lựu đạn có ngòi nổ tức thì được dùng, ví dụ đặt dưới quả mìn đè nổ, khi nhấc
quả mìn trên đi thì lựu đạn nổ.
• Gạt nổ: được sử dụng ở mìn chống tăng để tác động tới chiều rộng của xe. Từ này xuất
hiện từ mìn gạt Củ Chi.
• Cảm biến từ trường: ảnh hưởng bởi sự biến đổi từ trường xung quanh; ví dụ do kim loại
của xe cộ hoặc do máy dò mìn.
• Cảm biến chấn động: do rung động xung quanh được truyền trong đất. Hệ thống VP-13
của Nga là một ví dụ, với hệ thống cảm ứng rung động có thể cảm nhận được bước đi
cách xa 15 mét và ra lệnh nổ cùng lúc tới 5 quả mìn. Những quả mìn đó không gần nơi
gây động mà có thể cách xa. Hệ thống này được vận hành bằng pin điện và có thể tự
hủy sau khi gây nổ bằng lượng thuốc nổ nhỏ được gắn kèm theo.
Một số nguyên tắc kích nổ khác.

• Hẹn giờ: sẽ làm mìn nổ sau một khoảng thời gian nào đó. Ngòi hẹn giờ được sử dụng
với nhiều mục đích: Khu vực cài mìn sẽ không thể dọn trong một thời gian; ngòi hẹn giờ

4 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

 sẽ như hệ thống tự hủy, như vậy khu vực cài mìn không cần phải mất công dọn sau
này. Ngoài ra những loại mìn với ngòi nổ khác có thể còn được cài thêm ngoài hẹn giờ.
• Làm chậm. Những loại mìn chiến tranh có thể có làm chậm, ví dụ mìn đè nổ có một chốt
chì, sau khi cài 5 phút chốt chì mới bị lò xo kéo đứt, trong thời gian đó dẫm lên không
nguy hiểm.
• Kích nổ điện, người dùng mìn phục ở đâu đó điểm hỏa điện.
• Đốt nổ bằng dây cháy chậm.

a.4.Gỡ mìn:

• Gỡ/phá mìn: mìn sẽ bị phá hủy bằng cách cho nổ có kiểm soát, bắn hoặc bằng máy phá
mìn chuyên nghiệp.
• Vô hiệu hóa mìn: mìn sẽ được cài chốt an toàn để không thể phát nổ được. Sau đó nó
có thể được sử dụng lại hoặc bị phá hủy.
Về nguyên tắc người ta phân biệt gỡ mìn quân sự và gỡ mìn nhân đạo. Gỡ mìn quân sự để
nhanh chóng vượt qua khu vực gài mìn với tổn thất nhỏ. Gỡ mìn nhân đạo thì lại có mục
tiêu trước tiên là trả lại sự an toàn cho cuộc sống của thường dân (như tái định cư, trồng
trọt, tiếp cận nguồn nước v.v.).
Việc gỡ mìn quân sự khó khăn nhiều do không thể sử dụng thiết bị lớn mạnh và yêu cầu
thời gian. Trong các trận đánh, người ta thường dùng bộc phá để kích nổ mìn và dọn dẹp
vật cản. Bộc phá ống của Quân đội Nhân dân Việt Nam gồm nhiều cột dài chứa thuốc nổ,
liên tiếp đặt lên và kích nổ tạo thành một đường hào, dọn dẹp mìn và hàng rào.
Mỹ hiện nay dùng một loại tên lửa có đầu nổ lõm tạo áp suất cao trên mặt đất, tên lửa bắn đi
từ xe, điều khiển dây tầm vài chục mét.
Trong thời bình, có nhiều phương pháp phát hiện và tháo gỡ, nhưng chậm và mức độ nguy
hiểm lớn.
Người ta dùng các máy dò điện từ để phát hiện vỏ kim loại của mìn. Các radar sâu để phát
hiện các điểm đặc biệt trong đất, các máy siêu âm nhận ra vật cứng trong đất. Phương pháp
tiên tiến là dùng X-quang nhận ra khối thuốc nổ trong đất, nhưng vẫn còn rất hạn chế.
Khi thấy bom mìn lớn nhỏ, người ta có thể gỡ hay tiên tiến hơn dùng các tia nước mạnh
kích nổ phá hủy chúng. Với bom mìn lớn, dùng hơi nước xì chảy thuốc nổ, tháo dần ra.
Nhìn chung rất nguy hiểm vì chi tiết cấu tạo bom mìn đã cũ rỉ, không tin cậy.

Hình ảnh một số loại mìn.

5 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

B. BOM:
b.1.Bom:

- Bom (bắt nguồn từ từ tiếng Pháp bombe /bɔ̃b/) là một thiết bị nổ tạo ra và giải phóng năng
lượng của nó một cách cực kỳ nhanh chóng thành một vụ nổ và sóng xung kích mãnh liệt
mang tính phá hủy. Bom đã được sử dụng từ thế kỷ thứ 11 bắt đầu ở Đông Á.
- Đa số bom không chứa nhiều năng lượng hơn nhiên liệu thông thường, ngoại trừ trường
hợp vũ khí nguyên tử. Một quả bom thường ở hình thức thùng chứa nhồi đầy vật liệu nổ,
được thiết kế để gây ra phá hủy khi được kích hoạt.
- Thuật ngữ bom thường không được áp dụng cho các thiết bị nổ được sử dụng cho mục
đích dân sự như xây dựng hoặc khai thác, mặc dù những người sử dụng thiết bị đôi khi có
thể gọi chúng là "bom". Việc sử dụng quân sự của thuật ngữ "bom", hay cụ thể hơn là hành
động ném bom trên không, thường dùng để chỉ vũ khí nổ, không có sức mạnh, thường
được sử dụng bởi không quân và hàng không hải quân. Các vũ khí nổ khác của quân đội
không được phân loại là "bom" bao gồm đạn pháo, điện tích sâu (sử dụng trong nước) hoặc
mìn trên mặt đất. Trong chiến tranh độc đáo, các tên khác có thể đề cập đến một loạt vũ khí
tấn công. Ví dụ, trong các cuộc xung đột ở Trung Đông gần đây, các loại bom tự chế được
gọi là "thiết bị nổ ngẫu hứng" (IED) đã được sử dụng bởi các máy bay chiến đấu nổi dậy có
hiệu quả rất cao.
=> CẤU TẠO: Bom gồm có thân bom chứa thuốc nổ hoặc vật nhồi, ngòi nổ, cánh ổn định.

b.2.Một số loại bom:

- Các chuyên gia thường phân biệt giữa bom dân sự và quân sự. Loại thứ hai hầu như luôn
được sản xuất hàng loạt, được phát triển và chế tạo theo thiết kế tiêu chuẩn ngoài các thành
phần tiêu chuẩn và dự định sẽ được triển khai trong một thiết bị nổ tiêu chuẩn. IED được chia
thành ba loại cơ bản theo kích thước cơ bản và phân phối. Loại 76, IED là bom bưu kiện hoặc
vali mang theo bằng tay, loại 80, là "áo tự sát" được mặc bởi máy bay ném bom, và thiết bị loại 3
là phương tiện chở chất nổ để hoạt động như bom cố định hoặc tự hành cỡ lớn, còn được biết
đến như VBIED (IEDs do xe cộ).
- Dưới đây là danh sách năm loại bom khác nhau dựa trên cơ chế nổ cơ bản mà chúng sử dụng.

6 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

 Khí nén

Những vụ nổ tương đối nhỏ có thể được tạo ra bằng cách tạo áp lực cho một container cho
đến khi thất bại thảm khốc như với một quả bom băng khô. Về mặt kỹ thuật, các thiết bị tạo
ra vụ nổ loại này không thể được phân loại là "bom" theo định nghĩa được trình bày ở đầu
bài viết này. Tuy nhiên, vụ nổ được tạo ra bởi các thiết bị này có thể gây thiệt hại tài sản,
thương tích hoặc tử vong. Các chất lỏng, khí và hỗn hợp khí dễ cháy phân tán trong các vụ
nổ này cũng có thể bốc cháy nếu tiếp xúc với tia lửa hoặc ngọn lửa.
Chất nổ thấp

Những quả bom đơn giản và lâu đời nhất lưu trữ năng lượng dưới dạng chất nổ thấp. Bột
màu đen là một ví dụ về chất nổ thấp. Chất nổ thấp thường bao gồm một hỗn hợp của một
loại muối oxy hóa, chẳng hạn như kali nitrat (saltpeter), với nhiên liệu rắn, như than củi hoặc
bột nhôm. Các chế phẩm này làm xì hơi khi đánh lửa, tạo ra khí nóng. Trong trường hợp
bình thường, sự xì hơi này xảy ra quá chậm để tạo ra một sóng áp lực đáng kể; Do đó, chất
nổ thấp thường phải được sử dụng với số lượng lớn hoặc nhốt trong thùng chứa có áp suất
nổ cao để có ích như một quả bom.
Chất nổ cao

Một quả bom nổ cao là một loại sử dụng một quá trình gọi là "kích nổ" để nhanh chóng
chuyển từ một phân tử năng lượng cao ban đầu sang một phân tử năng lượng rất thấp. [14]
Phát nổ khác với sự xì hơi ở chỗ phản ứng hóa học lan truyền nhanh hơn tốc độ âm thanh
(thường nhanh hơn nhiều lần) trong một sóng xung kích dữ dội. Do đó, sóng áp suất được
tạo ra bởi chất nổ cao không tăng đáng kể khi bị giam cầm vì sự phát nổ xảy ra quá nhanh
khiến plasma thu được không giãn nở nhiều trước khi tất cả các vật liệu nổ đã phản ứng.
Điều này đã dẫn đến sự phát triển của chất nổ nhựa. Một vỏ bọc vẫn được sử dụng trong
một số quả bom nổ cao, nhưng với mục đích phân mảnh. Hầu hết các quả bom nổ cao bao
gồm một chất nổ thứ cấp không nhạy cảm phải được kích nổ bằng nắp nổ có chứa chất nổ
chính nhạy hơn.
Thermobaric

Bom nhiệt là loại chất nổ sử dụng oxy từ không khí xung quanh để tạo ra vụ nổ cường độ
cao, nhiệt độ cao và trong thực tế, sóng nổ thường được tạo ra bởi một vũ khí như vậy có
thời gian dài hơn đáng kể so với sản xuất bởi một loại ngưng tụ thông thường thuốc nổ.
Bom không khí nhiên liệu là một trong những loại vũ khí nhiệt điện nổi tiếng nhất.
Phản ứng phân hạch hạt nhân

Bom nguyên tử loại phân hạch hạt nhân sử dụng năng lượng có trong các hạt nhân nguyên
tử rất nặng, như U-235 hoặc Pu-239. Để giải phóng năng lượng này một cách nhanh chóng,
một lượng nhất định của vật liệu phân hạch phải được củng cố rất nhanh trong khi tiếp xúc
với nguồn neutron. Nếu sự cố kết xảy ra chậm, các lực đẩy sẽ đẩy vật liệu ra xa nhau trước
khi một vụ nổ đáng kể có thể xảy ra. Trong trường hợp phù hợp, hợp nhất nhanh chóng có
thể gây ra một phản ứng dây chuyền có thể sinh sôi nảy nở và tăng cường bởi nhiều bậc độ
lớn trong vòng micro giây. Năng lượng được giải phóng bởi một quả bom phân hạch hạt
nhân có thể lớn hơn hàng chục nghìn lần so với một quả bom hóa học có cùng khối lượng.
Phản ứng tổng hợp hạt nhân

Vũ khí nhiệt hạch là một loại bom hạt nhân giải phóng năng lượng thông qua sự kết hợp
phân hạch và hợp hạch của hạt nhân nguyên tử ánh sáng của deuterium và triti. Với loại
bom này, một vụ nổ nhiệt hạch được kích hoạt bằng cách kích nổ bom hạt nhân loại phân
hạch chứa trong một vật liệu có chứa nồng độ deuterium và triti cao. Năng suất vũ khí
thường được tăng lên với một người can thiệp làm tăng thời gian và cường độ của phản
ứng thông qua sự giam cầm quán tính và phản xạ neutron. Bom nhiệt hạch hạt nhân có thể

7 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

có năng suất cao tùy ý làm cho chúng mạnh hơn hàng trăm hoặc hàng nghìn lần so với
phân hạch hạt nhân.
Vũ khí nhiệt hạch nguyên chất là vũ khí hạt nhân không cần giai đoạn phân hạch chính để
bắt đầu phản ứng tổng hợp.
Phản vật chất

Về mặt lý thuyết, bom phản vật chất có thể được chế tạo, nhưng phản vật chất rất tốn kém
để sản xuất và khó bảo quản an toàn
b.3.Phân loại:
Theo công dụng

• Bom công dụng chung: Bom phá, Bom sát thương, Bom xuyên
• Bom công dụng đặc biệt: Bom khói, Bom bi, Bom cháy, Bom chiếu sáng, Bom chất
độc, Bom napan, Bom chỉ thị mục tiêu, Bom ba càng, Bom bay, Bom bướm, Bom chân
không, Bom chìm, Bom chống ngầm, Bom chống tăng, Bom chùm, Bom có điều
khiển, Bom điện từ, Bom điều khiển từ vệ tinh, Bom E, Bom mềm, Bom hidrô (Bom
H,Bom khinh khí), Bom hạt nhân, Bom hóa học, Bom hơi ngạt, Bom không quân, Bom
lade, Bom nguyên tử (Bom A), Bom nhiên liệu, Bom nổ chậm, Bom neutron, Bom phản
lực, Bom phóng, Bom vô tuyến truyền hình, bom động đất
Trong các loại bom thì vũ khí hạt nhân có sức công phá lớn nhất có thể gây nên những
thảm họa nghiêm trọng. Nếu các loại bom thông thường dựa vào phản ứng cháy nổ của các
chất hóa học để gây ra một bán kính sát thương nhất định thì vũ khí hạt nhân dựa vào các
phản ứng dây chuyền để gấy ra một luồng năng lượng cực lớn.
Theo chất nổ nhồi trong bom

• Bom nổ mạnh
• Bom hóa học
• Bom cháy
• Bom phóng
• Bom nhồi chất trơ (inert)

8 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

C. ĐẠN:
c.1.Đạn:

Đạn là một loại vũ khí dùng để sát thương đối phương hoặc phá hủy mục tiêu. Đạn có thể
được bắn từ các cung, nỏ, súng, máy/giàn phóng. Đạn cũng có thể được ném bằng tay.

c.2.Phân loại đạn:

b, Đạn công dụng đặc biệt
Theo cỡ đạn và phương pháp bắn
• Đạn chiếu sáng
• Đạn súng • Đạn cháy
• Đạn pháo • Đạn chỉ thị mục tiêu
• Đạn cối • Đạn hóa học
• Đạn phản lực • Đạn hơi cay
• Đạn khói
Theo công dụng Theo chất nổ nhồi trong bom

a, Đạn • Đạn nổ mạnh

• Đạn hóa học
• Đạn nổ phá
• Đạn cháy
• Đạn sát thương
• Đạn nhồi chất trơ (inert)
• Đạn nổ phá sát thương
• Đạn xuyên
c.3.Các loại đạn:
Đạn sát thương (Anti-personnel - APERS)

Đạn sát thương (chống bộ binh) còn gọi là đạn nổ mạnh văng mảnh (High explosive
fragmentation - HE-FRAG). Đạn chứa một lượng lớn thuốc nổ và vỏ vỡ thành nhiều mảnh,
phá công sự tường gạch đất và vang mảnh sát thương. Thông thường đạn có ngòi chạm nổ
ở đầu, có thể thiết lập cơ chế nổ; nổ ngay, nổ khi xuyên mục tiêu (dưới 1 mét) hay nổ bằng
ngòi cháy chậm đảm bảo xuyên hết tường. Đạn 125mm bắn từ xe tăng Nga còn lắp ngòi nổ
cảm biến điện tử, khi đi qua hệ thống nạp đạn điện tử, hệ thống này lập trình cho ngòi, đảm
bảo đạn phát nổ ở tầm cần thiết, rất hiệu quả khi bắn máy bay. Các đạn bắn từ súng yếu có
thể chứa bi, còn đạn bắn từ súng mạnh thường có vỏ hợp kim giòn. Như đạn 3Sh-7 125mm
Nga nặng 23 kg, chứa hơn 3 kg hỗn hợp thuốc nổ RDX và bột nhôm, khi nổ tạo ra 4700-
4800 mảnh 1,26g văng ở tốc độ 1 km/s.
Đạn nổ mạnh (High Explosive - HE)

Đạn nổ mạnh có vỏ làm bằng thép tốt, lắp ngòi nổ. Đạn phải thiết kế sao cho không vỡ và
không kích nổ khi gặp tường, giáp. Sau khi xuyên qua tường giáp mới nổ. Đạn nổ mạnh
nhồi nhiều thuốc nổ hơn Đạn sát thương, nên còn được gọi là đạn trái phá. Đạn trái phá
thường có khối lượng lớn. Súng bắn đạn này cũng được dùng để bắn các loại khác như
đạn khói, đạn truyền đơn, đạn hóa học, đạn phóng xạ. Đạn nặng dẫn tới đạn đạo cong.
Đạn nổ mạnh chống tăng (High Explosive Anti-Tank - HEAT)

Đạn ứng dụng Lượng nổ lõm (hiệu ứng Munroe) để xuyên giáp. Nhưng ngày nay, để chống
xe tăng hiện đại, đạn được bố trí nhiều tầng liều lõm thuốc nổ mạnh. Đạn được lắp cơ chế
ngòi cực nhạy, có nắp bảo vệ ngòi và điểm hỏa ở thời điểm chính xác. 3BK-31 125mm Nga
xuyên được hàng mét thép cán là một ví dụ.
Đạn nổ mạnh chống tăng có hai kiểu thiết kế. Một kiểu ống và một kiểu dùng tấm tích năng
lượng. Kiểu dùng tấm tích năng lượng có góc mở rộng, sức xuyên nhanh chóng phân tán,

9 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

nhưng thuận tiện khi sử dụng, nhẹ, hay dùng cho các đầu đạn có động năng thấp. Đạn đại
bác thường dùng liều nổ lõm kiểu ống nhiều tầng, sức xuyên rất mạnh.
Đạn nổ dẻo (High Explosive Plastic - HEP và High Explosive Squash Head -
HESH)

Đạn được thiết kể để nổ ép; khi chạm mục tiêu, đầu đạn (chứa thuốc nổ dẻo) dẹt ra tăng tiết
diện tiếp xúc thuốc nổ lên mục tiêu, ngòi nổ đuôi chạm nổ quán tính kích nổ đạn ngay sau
đó. Đầu đạn nổ dẻo không gây hiệu ứng xuyên phá mục tiêu. Hiệu ứng nổ dẻo, ngược lại,
dùng sóng nổ (shockwave) xé nát lớp giáp phía bên kia mục tiêu, tạo mảnh văng gây sát
thướng và phá hủy phương tiện/công sự. Đạn nổ mạnh dẻo thường sử dụng chống các loại
giáp mỏng.
Đạn xuyên giáp (Armor Piercing - AP)
Đạn xuyên giáp loại này không nhồi thuốc nổ. Đạn có đuôi lửa, có thể có chóp gió hay
không có chóp gió. Sức xuyên phá loại đạn này hoàn toàn do động năng và đặc tính của
thân đạn (còn gọi là lõi xuyên).
Đạn xuyên giáp đầu cứng (Armor Piercing Capped - APC)
Đạn xuyên giáp có tăng cường đầu thép cứng để xuyên các lớp giáp cứng mà không bị
trượt. Sau đầu thép cứng là khối kim loại mềm tạo thành đệm để bám giáp nghiêng. Bên
trong đạn bố trí một liều nổ mạnh. Đạn được dùng rộng rãi cho các loại đại bác trong Thế
chiến 2. Đạn được người Đức phát kiến, sử dụng trong Hải quân đầu thế kỷ 20.
Đạn xuyên giáp đầu cứng chóp gió (Armor Piercing Capped, Ballistic Cap -
APCBC)
Loại đạn này có kết cấu tương tự loại APC nhưng có thêm chóp gió ở mũi đạn để tạo hình
dạng khí động học, làm giảm lực cản không khí, tăng tốc độ và tầm bắn của đạn.
Đạn xuyên giáp dưới cỡ nòng (Armor Piercing Composite, Rigid – APCR)
Xuất hiện năm 1941 trong quân Đức. Đạn gồm một lõi cứng có mật độ vật chất cao đặt
trong một vỏ mềm nhẹ. Lõi cứng làm bằng vonphram. Loại đạn này không nhồi thuốc nổ,
phần lõi cứng xuyên qua mục tiêu. Sau khi xuyên qua mục tiêu, tính chất đặc biệt của vật
liệu làm lõi gây ra vụ nổ ở trong xe tăng hay xe bọc thép.
Đạn xuyên giáp bóp nòng
Đạn thiết kế lõi làm bằng vật liệu mật độ cao, không cứng. Nòng súng có thiết kế bóp lại
phía trước, sử dụng phổ biến bởi quân đội Đức. Ví dụ; súng Schwere Panzer-Büchse 41
(Đức) bắn đạn 28mm ra khỏi nòng chỉ còn 20mm, súng 7,5 cm Pak 41 bắn đạn 75mm khi
rời nòng chỉ còn 55mm. Loại đạn này chỉ được dùng một thời gian rất ngắn, vì thiết kế bắn
làm giảm tuổi thọ nòng (có loại chỉ bắn được 1000 lần)

10 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

Đạn xuyên giáp tách guốc (Armor Piercing Discarding Sabot – APDS)

Đạn xuyên thép thoát vỏ ổn định bằng cánh của Pháp

Là đạn xuyên giáp tách guốc dưới cỡ nòng. Đạn này có phần lõi thép kẹp bởi guốc đạn.
Thiết kế tách guốc nhằm làm tăng tốc độ cho lõi xuyên so với tốc độ của đạn xuyên giáp
bằng cỡ không thoát vỏ. Lõi giảm cỡ đỡ thanh xuyên (KE).
Đạn xuyên giáp tách guốc cánh ổn định (Armor Piercing Fin Stabilized Discarding
Sabot - APFSDS)

Đạn xuyên thép thoát vỏ ổn định bằng cánh

(APFSDS) trên đường bay tại thời điểm các vỏ
bọc đang tách ra khỏi lõi thép.

Thiết kế tương tự đạn xuyên giáp tách guốc, tăng cường thêm cánh định hướng ở đuôi.
Đạn cũng có thể bắn từ pháo nòng xoắn, nhưng lắp trong cối quay chống xoáy trong nòng.
Lõi xuyên động năng (Kinetic Energy)
Đạn xuyên giáp tách guốc APDS và APFSDS đều mang lõi xuyên động năng (KE). Đây thực
chất là bộ phận chiến đấu của đầu đạn. Lõi xuyên động năng là mũi tên đục thủng giáp mục
tiêu. Lõi có thể làm từ vật liệu cứng nặng, như vật liệu gốc volphram, uranium nghèo. Thiết
kế lõi xuyên không nhồi thuốc nổ, chỉ bố trí đuôi lửa. Đạn có lõi xuyên giáp dưới cỡ nòng
thường nhẹ hơn các đạn khác, sơ tốc đạn cao, đường đạn tốt. Khả năng bay nhanh đến
mục tiêu giúp chống mục tiêu di động một cách hiệu quả.

D. VŨ KHÍ HOÁ HỌC:

d.1.Vũ khí hoá học:

Vũ khí hóa học là loại vũ khí sử dụng hóa chất (thường là chất độc quân sự) gây tổn
thương, nguy hại trực tiếp cho người, động vật và cây cỏ. Vũ khí hóa học là 1 trong những
loại vũ khí hủy diệt lớn gây chết người hàng loạt. Vũ khí hóa học dựa trên đặc điểm độc
tính cao và gây tác dụng nhanh của chất độc quân sự để gây tổn thất lớn cho đối phương.

11 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

d.2.Phân loại:

Vũ khí hóa học được phân loại như sau:

1. Theo loại chất độc

1. Vũ khí hóa học gây ngạt
2. Vũ khí hóa học gây tổn thương thần kinh
3. Vũ khí hóa học gây loét da
4. Vũ khí hóa học diệt cây
2. Theo đối tượng tác chiến
1. Vũ khí hóa học tiêu diệt sinh lực
2. Vũ khí hóa học diệt cây
d.3.Lịch sử:

- Trong các cuộc chiến tranh, xung đột rất xa xưa, người ta đã biết sử dụng các loại chất hóa
học như tên tẩm thuốc độc do thổ dân da đỏ dùng để tiêu diệt ác thú, đánh giặc ngoại xâm.
Người ta cũng sử dụng chất độc bỏ vào giếng nước ăn để tiêu diệt hàng loạt sinh lực đối
phương. Trước Công Nguyên người Ấn Độ đã biết dùng khói hơi ngạt để hạ đối phương.
- Theo Luật pháp quốc tế, vũ khí hóa học đã bị cấm sử dụng từ năm 1899. Trong Công ước
Hague 1899: điều 23 đã được thông qua bởi Hội nghị La Hay đầu tiên, "đặc biệt" cấm sử dụng
"chất độc và vũ khí độc".
- Tuy nhiên, vũ khí hóa học vẫn được sử dụng phổ biến nhất từ thế kỷ XX, đặc biệt là trong
2 cuộc đại chiến thế giới, trong Chiến tranh Việt Nam và một số cuộc chiến khác. Trong Chiến
tranh thế giới thứ nhất, cả 2 phe tham chiến đều dùng Khí làm chảy nước mắt, khí Clo,
khí phosgene gây ngạt chứa trong chai, trong đạn pháo, đạn cối làm cho 1.360.000 người bị
nhiễm độc vì hơi ngạt, trong đó có 94.000 người đã chết. Trong Chiến tranh Việt Nam, Mỹ đã sử
dụng nhiều loại vũ khí hóa học, đặc biệt là chất độc da cam gây hậu quả nặng nề cho nhân
dân Việt Nam trong cuộc chiến tranh xâm lược, để lại hậu quả nặng nề do di truyền cho bao
nhiêu thế hệ người Việt.
- Ngày 1/6/1990, George Herbert Walker Bush và Mikhail Sergeyevich Gorbachev ký hiệp định
Xô-Mỹ về chấm dứt sản xuất vũ khí hóa học.

E. VŨ KHÍ SINH HỌC:

e.1.Vũ khí sinh học:

Vũ khí sinh học là 1 loại vũ khí hủy diệt hàng loạt dựa vào đặc tính gây bệnh hay truyền
bệnh của các vi sinh vật như vi trùng, vi khuẩn; hoặc các độc tố do một số vi trùng tiết ra để
gây mầm bệnh hay cái chết cho con người, cho động vật hoặc cây trồng, phá hoại mùa

12 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

màng, gây ô nhiễm môi trường sinh thái. Đưa đến những hậu quả không thể lường trước
được, tùy thuộc vào khả năng lan truyền của chúng trong cơ thể động vật hay cây trồng.

e.2.Sử dụng:

Vũ khí sinh học thường được sử dụng ở dạng sol khí, ngoài ra còn dùng các loại côn
trùng, chuột mang mầm bệnh để truyền bệnh.

e.3.Đặc điểm gây hại:

Đặc điểm lý tưởng của các vũ khí sinh học là dễ lây nhiễm, hiệu lực cao, dễ phát tán bằng
các bình xịt.
- Vũ khí sinh học chỉ gây bệnh truyền nhiễm và gây dịch bệnh cho người, động vật, phá hoại
mùa màng nhưng không phá hủy các cơ sở vật chất kỹ thuật, công trình kiến trúc, đường
sá, cầu cống.
- Mỗi sinh vật xâm nhập vào cơ thể con người có thời gian ủ bệnh dài ngắn khác nhau, có
thể từ vài ngày cho đến vài tuần.
- Mỗi vi sinh vật gây nên 1 loại bệnh khác nhau.
- Gây xuất hiện các ổ bệnh mới.
- Gây ô nhiễm môi trường sinh thái và làm mất cân bằng sinh thái.
- Gây tác hại cho mùa màng gia súc, gây khó khăn cho đời sống nhân dân.
- Khi gặp các điều kiện không thuận lợi, các vi sinh vật sẽ "thu mình" dưới dạng bào tử chờ
những điều kiện thuận lợi sẽ tiếp tục hoạt động và gây hại.
e.4.Các bệnh chính:
1. Bệnh dịch tả 5. Sốt vàng da
2. Bệnh than 6. Sốt ban cháy rận
3. Bệnh dịch hạch 7. Viêm não Nhật Bản
4. Bệnh đậu mùa
e.5.Một số loại vũ khí sinh học:
Bacillus Anthracis (Anthrax) – Vi khuẩn than:
Được đánh giá là nguy hiểm và đáng sợ nhất, vi khuẩn than đã được sử dụng như một
vũ khí sinh học khoảng một thế kỷ bằng cách trộn với bột, khí dạng xịt, thức ăn và nước.
Bào tử của vi khuẩn vô hình, không mùi, không vị và khả năng lây nhiễm mạnh khiến vi
khuẩn than trở thành một loại vũ khí sinh học rất linh hoạt. Trong lịch sử, đã có vụ việc
sử dụng bào tử vi khuẩn than dạng bột tẩm vào trong phong bì thư và được gửi qua hệ
thống bưu điện Hoa Kỳ năm 2001, gây ảnh hưởng tới 22 người và làm chết 5 người.

Độc tố Botulinum:
Độc tố Botulinum tương đối dễ sản xuất và có hiệu lực cũng như khả năng gây tử vong
rất cao. Dạng độc tố này có thể được sử dụng theo nhiều hình thức, dưới dạng khí xịt
hay trong thực phẩm, nước uống. Ngộ độc Botulism là một loại ngộ độc được tạo ra bởi
độc tố thần kinh do vi khuẩn Clostridium Botulinum tạo ra. Vi khuẩn được tìm thấy trong
tự nhiên trong đất rừng, trầm tích ở đáy sông hồ, suối hay đường ruột của một số loài
cá, động vật.

Variola (Smallpox) – bệnh đậu mùa:

13 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

 Virus Variola là loại virus gây nên bệnh đậu mùa – căn bệnh rất dễ lây lan và không có
thuốc chữa trị, chỉ có thể phòng ngừa bằng tiêm chủng. Bệnh đậu mùa được cho là đã
được sử dụng dưới dạng vũ khí sinh học trong chiến tranh cách mạng tại Hoa Kỳ

Vi khuẩn Francisella tularensis – Bệnh sốt thỏ:

Với khả năng lây nhiễm cực cao, dễ phát tán và khả năng tiến triển bệnh gây tử vong
cao khiến vi khuẩn Francisella tularensis trở thành một vũ khí sinh học rất nguy hiểm.
Trong lịch sử, loại vi khuẩn này từng được sử dụng làm vũ khí sinh học trong trận chiến
tại Stalingrad trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Loại vi khuẩn này cũng được xếp loại A
– tương tự như độc tố Botulinum, được coi là nguy hiểm đối với an ninh quốc gia.

Yersinia pestis – Bệnh dịch hạch:

Bệnh dịch hạch gây ra bởi vi khuẩn Yersinia pestis – được CDC Hoa Kỳ phân loại A
trong danh sách nguy hiểm. Vi khuẩn có thể được tạo ra trong phòng thí nghiệm với số
lượng lớn phục vụ cho mục đích làm vũ khí sinh học. Bệnh dịch hạch thể phổi lây lan từ
người sang người. Bệnh dịch hạch được sử dụng làm vũ khí sinh học từ thế kỷ 14, gây
ra số lượng tử vong lớn trên toàn cầu.

Marburg Virus – Sốt xuất huyết do virus Marburg:

Sốt xuất huyết do virus Marburg gây ra bởi virus Marburg – thuộc họ filovirus trong đó có
bao gồm cả virus Ebola. Virus Marburg cũng được xếp loại A trong danh sách các loại
virus đặc biệt nguy hiểm, có thể phân lập và sản xuất như một vũ khí sinh học và được
tìm thấy trong loài dơi ăn quả tại Châu Phi.

Bunyavirus – hội chứng sốt giảm tiểu cầu:

Virus Bunya thuộc họ Bunyaviridae, bao gồm 3 loại virus là Nairovirus, Phlebovirus và
Hantavirus. Sốt xuất huyết do virus Hanta bùng phát trong lịch sử khiến ước tính khoảng
300 trường hợp nhiễm bệnh. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng cụ thể về việc virus được
sử dụng như một vũ khí sinh học. Virus Bunya gây hội chứng nhiễm trùng ở người
tương tự như hội chứng phổi Hanta (HPS), sốt Rift-Valley và sốt xuất huyết Crimean-
Congo. Virus được truyền từ động vật sang người bởi các động vật chân đốt và các loài
gặp nhấm. Trong nhóm 3 loại virus này, virus Hanta gây hội chứng phổi Hanta có khả
năng gây tử vong đến 50%.

14 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

F. VŨ KHÍ CÔNG NGHỆ CAO:
f.1.Vũ khí công nghệ cao:
Vũ khí công nghệ cao là “vũ khí được nghiên cứu thiết kế, chế tạo dựa trên những thành
tựu của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại, có sự nhảy vọt về chất lượng
và tính năng chiến - kỹ thuật.
f.2.Đặc điểm nổi bật:
Vũ khí công nghệ cao có một số đặc điểm nổi bật đó là:
Hiệu suất của vũ khí, phương tiện tăng gấp nhiều lần so với vũ khí, phương tiện thông
thường ; hàm lượng tri thức, kĩ năng tự động hoá cao; tính cạnh tranh cao, được nâng cấp
liên tục, giá thành giảm.
Vũ khí công nghệ cao hay còn gọi là vũ khí “thông minh”, vũ khí “tinh khôn” bao gồm
nhiều chủng loại khác nhau như : vũ khí huỷ diệt lớn (hạt nhân, hoá học, sinh học...), vũ khí
được chế tạo dựa trên những nguyên lí kĩ thuật mới (vũ khí chùm tia, vũ khí laze, vũ khí
chùm hạt, pháo điện từ...).
Thế kỷ XXI, vũ khí “thông minh” dựa trên cơ sở tri thức sẽ trở nên phổ biến. Điển hình
là đạn pháo, đạn cối điều khiển bằng laze, rađa hoặc bằng hồng ngoại. Bom, mìn, “thông
minh” kết hợp với các thiết bị trinh thám để tiêu diệt mục tiêu. Tên lửa “thông minh” có thể tự
phân tích, phán đoán và ra quyết định tiến công tiêu diệt. Súng “thông minh” do máy tính
điều khiển có thể tự động nhận biết chủ nhân, có nhiều khả năng tác chiến khác nhau, vừa
có thể bắn đạn thông thường hoặc phóng lựu đạn. Xe tăng “thông minh” có thể vượt qua
các chướng ngại vật, nhận biết các đặc trưng khác nhau của mục tiêu, mức độ uy hiếp của
mục tiêu và điều khiển vũ khí tiến công mục tiêu, nhờ đó có hoả lực và sức đột kích rất
mạnh,...
Tóm lại, vũ khí công nghệ cao có những đặc điểm nổi bật sau: khả năng tự động hoá
cao ; tầm bắn (phóng) xa; độ chính xác cao; uy lực sát thương lớn.
f.3.Điểm mạnh – Điểm yếu:
+ Điểm mạnh:
- Độ chính xác cao, uy lực sát thương lớn, tầm hoạt động xa.
- Có thể hoạt động trong những vùng nhiễu, thời tiết phức tạp, ngày, đêm, đạt hiệu quả
cao hơn hàng chục đến hàng trăm lần so với vũ khí thông thường.
- Một số loại vũ khí công nghệ cao được gọi là vũ khí “thông minh” có khả năng nhận
biết địa hình và đặc điểm mục tiêu, tự động tìm diệt...
+ Điểm yếu:
- Thời gian trinh sát, xử lí số liệu để lập trình phương án đánh phá phức tạp, nếu mục
tiêu “thay đổi” dễ mất thời cơ đánh phá.
- Dựa hoàn toàn vào các phương tiện kĩ thuật, dễ bị đối phương đánh lừa
- Một số loại tên lửa hành trình có tầm bay thấp, tốc độ bay chậm, hướng bay theo
quy luật... dễ bị bắn hạ bằng vũ khí thông thường.
- Tác chiến công nghệ cao không thể kéo dài vì quá tốn kém. Dễ bị đối phương tập
kích vào các vị trí triển khai của vũ khí công nghệ cao.
- Dễ bị tác động bởi địa hình, thời tiết, khí hậu dẫn đến hiệu quả thực tế khác với lí thuyết.
Do đó, nên hiểu đúng đắn về vũ khí công nghệ cao, không quá đề cao, tuyệt đối hoá vũ khí
công nghệ cao dẫn đến tâm lí hoang mang khi đối mặt. Ngược lại, cũng không nên coi thường
dẫn đến chủ quan mất cảnh giác.

15 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

2, Tác hại – hậu quả của các loại bom, mìn, đạn, vũ khí hoá học, vũ khí sinh
học và vũ khí công nghệ cao:

A.MÌN:
a.1. Hậu quả:

- Mìn tuy lợi thế về quân sự, nhưng rất khó thu hồi. Sau chiến tranh, đất đai bị xáo trộn, bản
vẽ những bãi mìn thất lạc hoặc chưa bao giờ có. Việc gỡ mìn rất tốn thời gian và nhân
mạng, tiền của. Mìn còn lại sau chiến tranh gây những thảm họa lớn và lâu dài. Ở Việt
Nam, Campuchia và nhiều nước khác, mìn ở lại trong đất 40-50 năm vẫn hoạt động được.
- Quân Mỹ trước đây cài một lượng mìn khổng lồ ở Miền Trung và Miền Nam. Ở Trường
Sơn, Mỹ dùng máy bay thả xuống vô cùng nhiều mìn lá, loại mìn rất lâu bị hỏng và không
thể dò bằng máy dò điện từ, có màu sắc lẫn vào cây cối đất đá. Trong giải quyết các hậu
quả chiến tranh này, vấn đề mìn luôn chiếm vị trí hàng đầu.
- Ở Campuchia, phiến quân cũng được viện trợ một lượng mìn khổng lồ, trong đó chủ yếu
từ Trung Quốc, Anh. Một số mìn ở đây được thiết kế để không thể dò bằng máy dò điện từ.
Phiến quân bố trí mìn hết sức bừa bãi, không hề ghi chép đánh dấu, để lại hậu quả tai hại
lâu dài ở miền Tây Campuchia.
- Việc tìm kiếm mìn chưa nổ luôn di kèm với tìm kiếm các đầu đạn chưa nổ. Có những bom
cỡ rất lớn, đáng sợ. Một hiểm họa nữa là lớp mạ không gỉ nhiều vũ khí rất đẹp, như đạn
M79 có thể được trẻ em chơi. Lòng tham kiếm thuốc nổ sắt vụn thừa bán lấy tiền cũng làm
tăng số tai nạn.
- Từ năm 1999 đến cuối năm 2004 đã có 144 quốc gia ký Hiệp uớc Quốc tế Ottawa yêu cầu
tẩy chay sử dụng mìn công binh. 42 quốc gia không tham gia hiệp ước này, trong đó có Hoa
Kỳ, Trung Quốc, Ấn Độ, Nga và Việt Nam. Năm 2003 thống kê chính thức cho thấy hơn
8.000 người trên thế giới chết và bị thương do mìn, nhưng con số thực tế có thể lên tới
khoảng 20.000.
a.2.Hiểm hoạ nhân đạo:

- Những đầu đạn nổ khó nhận biết hoặc những loại mìn nhỏ là một mối nguy hiểm rất lớn
đối với trẻ em. Hàng năm có khoảng chục nghìn người bị thương hoặc bị giết chết do mìn.
- Theo Biên bản về mìn trên đất của Liên Hợp Quốc thì vị trí, khu vực bị cài mìn cần được
ghi lại. Hệ thống tự vô hiệu hóa sau một thời gian cần đi kèm. Trên thực tế mìn được cài
không kiểm soát và không theo kế hoạch. Mìn được rải trên không phân tán không đồng
đều, một phần có thể nằm cách biệt ở khoảng cách rộng do cấu hình không lực học (có
cánh như mìn bươm bướm) hoặc có dù nhỏ được gió thổi đi xa. Một số nhóm tranh đấu cố
tình dùng mìn nhắm vào thường dân, với mục đích triệt tiêu định cư, đồng ruộng, đồn điền
không thể sử dụng hay khủng bố dân thường phía đối phương. Đói, chết và tàn tật cả đời là
hậu quả của những người vô tội.
- Hiệu quả của nó tương tự như bom bi là Đạn dược thứ cấp. Một phần không nhỏ của bom
bi bị mất tích và thông thường phát nổ với một va động nhẹ. Mìn thường được sản xuất với
giá rẻ và rất dễ với lượng lớn. Chính vì vậy với những phe phái thù địch, không có vũ khí tối
tân, thường có nhu cầu rất cao. Nó cũng được sử dụng trong quân đội của Mỹ, Nga, Trung
Quốc, Ấn Độ và Pakistan.

16 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

B. BOM:
b.1.Sóng xung kích:

Sóng xung kích nổ có thể gây ra các tình huống như dịch chuyển cơ thể (tức là, người bị
ném lên không trung), mất tinh thần, chảy máu trong và vỡ màng nhĩ. Sóng xung kích được
tạo ra bởi các sự kiện nổ có hai thành phần riêng biệt, sóng dương và sóng âm. Sóng
dương đẩy ra từ điểm phát nổ, theo sau là khoảng trống chân không "hút ngược" về phía
điểm xuất phát khi bong bóng sốc sụp đổ. Cách phòng thủ lớn nhất chống lại chấn thương
sốc là khoảng cách từ nguồn gây sốc. Như một điểm tham chiếu, áp lực trong vụ đánh bom
ở Thành phố Oklahoma được ước tính trong phạm vi 28 MPa.
b.2.Nhiệt:

Một sóng nhiệt được tạo ra bởi sự giải phóng nhiệt đột ngột do một vụ nổ. Các vụ thử bom
của quân đội đã ghi nhận nhiệt độ lên tới 2.480 °C (4.500 °F). Mặc dù có khả năng gây bỏng
nặng đến thảm khốc và gây ra hỏa hoạn thứ cấp, hiệu ứng sóng nhiệt được coi là rất hạn
chế trong phạm vi so với sốc và phân mảnh. Tuy nhiên, quy tắc này đã bị thách thức bởi sự
phát triển quân sự của vũ khí nhiệt điện, sử dụng kết hợp các hiệu ứng sóng xung kích âm
và nhiệt độ cực cao để đốt cháy các vật thể trong bán kính vụ nổ. Điều này sẽ gây tử vong
cho con người, vì các vụ thử bom đã được chứng minh.

b.3.Phân mảnh:

Sự phân mảnh được tạo ra bởi sự gia tốc của các mảnh vỡ của vỏ bom và các vật thể vật lý
liền kề. Việc sử dụng phân mảnh trong các quả bom có từ thế kỷ 14, và xuất hiện trong văn
bản thời nhà Minh là Huolongjing. Những quả bom phân mảnh chứa đầy những viên sắt và
những mảnh sứ vỡ. Khi quả bom phát nổ, các mảnh vỡ thu được có khả năng xuyên qua da
và làm mù mắt binh lính địch.
Trong khi thông thường được xem là những mảnh kim loại nhỏ di chuyển với tốc độ siêu
âm, sự phân mảnh có thể xảy ra theo tỷ lệ sử thi và di chuyển trong khoảng cách xa. Khi SS
Grandcamp phát nổ trong Thảm họa thành phố Texas ngày 16 tháng 4 năm 1947, một trong
những mảnh vỡ của vụ nổ đó là một neo hai tấn được ném gần hai dặm nội địa để nhúng
nó trong bãi đậu xe của nhà máy lọc dầu Pan American.
b.4.Ảnh hưởng tới sinh vật:

- Đối với những người gần với một vụ nổ, chẳng hạn như kỹ thuật viên xử lý bom, binh sĩ
mặc áo giáp, kẻ phá hoại hoặc cá nhân không mặc gì để bảo vệ, có bốn loại hiệu ứng nổ
trên cơ thể người: áp chế (sốc), phân mảnh, tác động và nhiệt.
- Quá áp lực đề cập đến sự gia tăng đột ngột và mạnh mẽ của áp lực xung quanh có thể
làm hỏng các cơ quan nội tạng, có thể dẫn đến thiệt hại vĩnh viễn hoặc tử vong.
- Sự phân mảnh cũng có thể bao gồm cát, mảnh vụn và thảm thực vật từ khu vực xung
quanh nguồn nổ. Điều này rất phổ biến trong các vụ nổ mìn chống người. Việc chiếu các vật
liệu đặt ra một mối đe dọa có thể gây chết người do vết cắt ở các mô mềm, cũng như nhiễm
trùng và tổn thương các cơ quan nội tạng.
- Khi sóng quá áp tác động vào cơ thể, nó có thể gây ra mức độ gia tốc dữ dội do nổ. Kết
quả thương tích có thể từ nhỏ đến không thể chữa khỏi. Ngay sau khi tăng tốc ban đầu này,
chấn thương giảm tốc có thể xảy ra khi một người tác động trực tiếp lên bề mặt cứng hoặc
chướng ngại vật sau khi bị chuyển động bởi lực nổ.
- Cuối cùng, chấn thương và tử vong có thể xảy ra do quả cầu lửa nổ cũng như các tác
nhân gây cháy được chiếu lên cơ thể. Thiết bị bảo vệ cá nhân, chẳng hạn như bộ quần áo
bom hoặc quần áo rà phá bom mìn, cũng như mũ bảo hiểm, tấm che và bảo vệ chân, có thể
làm giảm đáng kể bốn hiệu ứng, tùy thuộc vào điện tích, độ gần và các biến khác.

17 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

C. ĐẠN:
Tuỳ thuộc vào đặc điểm từng loại đạn và thiết bị phóng của đạn, tác hại, hậu quả gây ra lên
sinh vật có sự thay đổi.
Ví dụ những loại đạn bắn ra từ các khẩu đại bác sẽ có công lực mạnh hơn hẳn những loại
đạn bắn ra từ súng hay nỏ thông thường, gây ra sát thương trong phạm vi lớn lên nhiều
người, hay tường thành,v.v…
Các loại súng như AK47, AA-12, USAS-12, MK46,…thì sẽ có phạm vi gây sát thương nhỏ
hơn đại bác, tuy vậy nếu ngắm bắn chuẩn sẽ gây sát thương chí mạng hơn là sát thương
diện rộng.
Nhiều loại đạn ngoài đầu đạn được phóng ra và ghim lên đối phương, thậm chí còn văng ra
nhiều các mảnh vỡ vụn nhỏ, nguy hiểm.
Các loại đạn đặc biệt như đạn hơi cay, đạn khói, đạn cháy, đạn chiếu sáng,…thì không có
hình dạng nhất định như các loại đạn khác.
Đạn hơi cay thì dạng hơi nước được phun ra (thường là phun vào mắt) khiến đối phương
không còn khả năng vững như ban đầu.
Đạn khói thì gây ra để tung hoả mù, đối phương sẽ không nhìn thấy gì trong phạm vi khói
phun ra, chỉ để cản trở tầm nhìn mà không gây ra những sát thương nhất định.
Đạn chiếu sáng để báo hiệu bản thân với đồng đội vị trí của nhau, không gây ra sát thương.
Còn lại hầu hết các loại đạn đều gây ra sát thương dù ít hay nhiều.

D. VŨ KHÍ HOÁ HỌC

Các vũ khí hoá học sẽ có tác hại khác nhau dựa trên đặc điểm từng loại, sau đây là một
số ví dụ:
d.1.Chất độc thần kinh VX:

VX là một loại hợp chất cực độc họ Phốt pho, được phân loại là một chất độc thần kinh khủng
khiếp vì nó ảnh hưởng đến việc truyền các xung thần kinh trong hệ thần kinh con người. Chỉ
10mg VX tiếp xúc trên da người nó cũng có thể giết chết nạn nhân trong tích tắc, hay cụ thể
1 gam chất VX có thể giết chết hơn 50.000 người. Các triệu chứng nhiễm độc bao gồm tiết
nước bọt, tức ngực, co thắt lồng ngực.

d.2.Chất độc Sarin:

Sarin là một chất độc cực mạnh được dùng làm vũ khí hóa học. Nó được Liên Hợp Quốc xếp
vào loại vũ khí hủy diệt hàng loạt. Việc sản xuất và tích trữ Sarin bị cấm bởi Hiệp định Vũ khí
hoá học năm 1993. Sau khi lan tỏa ra không khí, nó sẽ nhanh chóng xâm nhập vào cơ thể
con người và trở thành mối đe dọa kinh hoàng. Tương tự như VX, triệu chứng khi nhiễm độc
sarin cũng bao gồm đau đầu, tiết nước bọt, chảy nước mắt, tiếp đó là co giật, tê liệt cơ bắp
dẫn đến tử vong.

18 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

d.3.Khí độc mù tạt:

Khí mù tạt có tính sát thương lớn, gây ra những vết bỏng hóa học trên da, mắt và phổi. Nó có
thể gây chết người, khiến nạn nhân tàn tật, gây ung thư hoặc mù vĩnh viễn. Theo Trung tâm
Kiểm soát và phòng ngừa bệnh dịch Mỹ, khí mù tạt có thể tồn tại trong môi trường nhiều ngày,
thậm chí nhiều tuần.

Trong ảnh: Mỹ đã thử nghiệm khí

mù tạt lên cơ thể binh sĩ dựa theo
chủng tộc màu da để nghiên cứu
ảnh hưởng của khí mù tạt.

d.4.Chất độc Phosgene:

Phosgene là một hóa chất công nghiệp được sử dụng trong chế tạo nhựa và thuốc trừ sâu.
Nó là một tác nhân gây nghẹt thở, hoạt động dựa trên cơ sở tấn công các mô phổi. Khi mới
tiếp xúc, nạn nhân có triệu chứng ho, cảm giác cháy trong cổ họng và chảy nước mắt, xót
mắt, thị lực mờ, thở dốc và ói mửa, sau đó khó thở, ho ra chất dịch màu hồng, huyết áp thấp,
suy tim.

Binh sĩ Anh bị thương

do trúng chất độc
phosgene trong cuộc
tấn công của quân đội
Đức năm 1915.

d.5.Khí Clo:

Khí clo có màu vàng xanh và có mùi tương tự như thuốc tẩy. Giống như phosgene, nó là một
tác nhân gây nghẹt thở, cản trở hô hấp và làm tổn hại các mô trong cơ thể. Clo có thể phản

19 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

ứng với nước trong niêm mạc của phổi để tạo thành axit clohydric, một chất kích thích có thể
làm chết người. Phân tử clo lan nhanh chóng trong không khí và ở gần mặt đất do nó nặng
hơn không khí. Mặc dù ít nguy hiểm hơn các chất hóa học khác nhưng clo cũng là chất độc
hóa học bị cấm trong chiến tranh.

E. VŨ KHÍ SINH HỌC:

Các vũ khí sinh học sẽ có tác hại khác nhau dựa trên đặc điểm từng loại, sau đây là một
số ví dụ:
e.1. Bacillus Anthracis (Anthrax) – Vi khuẩn than

- Phần lớn các ca nhiễm bệnh đều do tiếp xúc, khi chúng ta chạm phải bào tử của vi khuẩn.
Nguy hiểm nhất là khi hít phải bào tử, bào tử sẽ di chuyển vào phổi, hệ miễn dịch của cơ thể
sẽ đưa chúng tới các hạch lympho. Tại đây, bào tử bắt đầu nhân lên, tiết ra độc tố làm xuất
hiện các triệu chứng như sốt, các vấn đề về đường hô hấp, mệt mỏi, nhức cơ, nổi hạch
lympho, buồn nôn, nôn, tiêu chảy và xuất hiện các vết loét màu đen. Trong 3 dạng lây truyền
bệnh thì dạng hít phải vi khuẩn là nguy hiểm nhất, tỉ lệ tử vong là 100% nếu không điều trị,
75% nếu được điều trị tích cực. Số liệu có được chính là từ 5 nạn nhân đã tử vong năm 2001.

- Nhiều tác nhân sinh học nguy hiểm chỉ có thể tồn tại một thời gian ngắn trong những điều
kiện nhất định. Nhưng vi khuẩn bệnh than B. anthracis có thể tồn tại đến 40 năm và hơn thế
nữa, vậy nên sự đe dọa đến sức khỏe vẫn tồn tại quanh đây.

e.2. Độc tố Botulinum:

Sau khoảng 12 đến 36 tiếng sau khi hít phải độc tố Botulinum, triệu chứng đầu tiên sẽ xuất
hiện: mắt nhìn mờ, nôn và khó nuốt. Nếu không được điều trị, sự liệt cơ sẽ xảy ra, ban đầu
là cơ xương, và sau đó là đến cơ hô hấp – rồi tử vong. Với sự trợ giúp của máy thở, tỉ lệ tử
vong giảm từ 70% xuống còn 6%, nhưng phải mất nhiều thời gian để hồi phục. Đó là vì độc
tố gắn chặt vào nơi đầu dây thần kinh nối với cơ, ngắt tín hiệu điều khiển từ não bộ. Để có
thể hồi phục hoàn toàn, cơ thể bệnh nhân cần phải tái tạo các cúc tận cùng của dây thần
kinh – việc này thường kéo dài nhiều tháng. Và mặc dù tồn tại vaccin, nhưng do có nhiều
tác dụng phụ nên không được sử dụng rộng rãi.

20 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

e.3. Variola (Smallpox) – bệnh đậu mùa:

Bệnh đậu mùa gây ra bởi variola virus. Ở thể điển hình, tỉ lệ tử vong là 30%. Triệu chứng
của bệnh gồm có sốt cao, đau nhức người, kèm theo nổi nhiều ban đỏ, phồng rộp lên chứa
đầy nước, sau đó sẽ để lại sẹo vĩnh viễn. Bệnh chủ yếu lây truyền qua sự tiếp xúc với da
người bị bệnh hoặc các dịch cơ thể, tuy nhiên cũng có thể lây qua đường thở ở trong môi
trường ngột ngạt, hạn chế.

e.4. Vi khuẩn Francisella tularensis – Bệnh sốt thỏ:

Tùy thuộc vào vị trí nhiễm trùng, bệnh sốt thỏ có sáu biến thể lâm sàng đặc trưng: loét (loại
phổ biến nhất chiếm 75% của tất cả các dạng), tuyến, hầu họng, viêm phổi, bạch cầu
và thương hàn.
Thời gian ủ bệnh cho bệnh sốt thỏ là từ 1 đến 14 ngày; hầu hết các bệnh nhiễm trùng ở
người trở nên rõ ràng sau ba đến năm ngày, Ở hầu hết các động vật có vú nhạy cảm, các
dấu hiệu lâm sàng bao gồm sốt, thờ ơ, chán ăn, có dấu hiệu nhiễm trùng huyết và có thể tử
vong. Động vật có vú không phải người hiếm khi phát triển các tổn thương da nhìn thấy ở
người. Nhiễm trùng cận lâm sàng là phổ biến, và động vật thường phát triển các kháng
thể cụ thể đối với sinh vật. Sốt là trung bình hoặc rất cao, và trực khuẩn tularemia có thể
được phân lập từ cấy máu ở giai đoạn này. Mặt và mắt đỏ lên và bị viêm. Viêm lan rộng đến
các hạch bạch huyết, mở rộng và có thể suppurate (bắt chước bệnh dịch hạch). Liên quan
đến hạch bạch huyết đi kèm với sốt cao.
e.5. Yersinia pestis – Bệnh dịch hạch:

Bệnh dịch hạch thường có 2 thể: thể hạch và thể phổi. Dịch hạch thể hạch – bubonic plague
– thường được lây truyền qua vết cắn của bọ chét, nhưng cũng có thể lây truyền từ người
này sang người khác qua đường tiếp xúc với dịch cơ thể. Gọi là dịch hạch thể hạch vì cơ
thể người bị bệnh sẽ nổi các hạch ở bẹn, nách và cổ. Sưng hạch thường kèm theo sốt, rét
run, đau đầu và kiệt sức. Triệu chứng xuất hiện sau 2 – 3 ngày và thường kéo dài 1 – 6
ngày. Nếu không được điều trị đúng cách, 70% số người nhiễm bệnh sẽ chết. Dịch hạch thể
phổi – pneumonic plague – hiếm hơn và có thể lan truyền qua không khí khi người bệnh ho,
hắt hơi hay nói chuyện trực tiếp với người khác. Triệu chứng của thể bệnh này là sốt cao,
ho, ho ra dịch lẫn máu và khó thở.
e.6. Marburg Virus – Sốt xuất huyết do virus Marburg:
Bệnh sốt xuất huyết gây ra bởi virus Marburg rất khó phân biệt với sốt xuất huyết thông
thường. Mặc dù vậy, có một số triệu chứng điển hình để nhận biết khi bị nhiễm virus như:

• Từ lúc bắt đầu nhiễm virus đến khi có triệu chứng thường kéo dài từ 2 đến 21 ngày.
Sau khoảng thời gian này, cơn sốt xuất huyết sẽ bất ngờ xuất hiện khiến bệnh nhân
sốt cao, đau đầu một cách dữ dội.
• Toàn bộ cơ thể sẽ trở nên đau nhức, tiêu chảy nhiều nước, đau bụng, chuột rút, buồn
nôn, nôn từ ngày thứ 3 trở đi.
• Tiêu chảy kéo dài trong suốt 1 tuần liền.
• Đôi mắt sâu hoắm, khuôn mặt vô cảm và cực kỳ thờ ơ.
• Máu tươi xuất hiện trong phân, chất nôn, dịch mũi, lợi hay thậm chí là âm đạo.
• Người nhiễm virus có thể trở nên lú lẫn, cáu kỉnh hoặc hung hăng bất thường nếu hệ
thần kinh bị ảnh hưởng.
e.7. Bunyavirus – hội chứng sốt giảm tiểu cầu:

Bunyavirus gây ra một số bệnh ở người và vật nuôi, bao gồm sốt, sốt xuất huyết, suy thận,
viêm não, viêm màng não, mù lòa và dị tật bẩm sinh ở vật nuôi. Hầu hết các bệnh là sốt tự

21 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

 giới hạn kéo dài từ 1 đến 4 ngày và kèm theo nhức đầu, đau cơ, buồn nôn, xung huyết kết
mạc và suy nhược toàn thân. Một số bệnh nghiêm trọng hơn: viêm não La Crosse được đặc
trưng bởi sốt, co giật, lơ mơ và các dấu hiệu thần kinh khu trú; Sốt xuất huyết Crimean-
Congo được đặc trưng bởi đau đầu, đau ở chân tay, và trong trường hợp nghiêm trọng,
chảy máu từ nhiều lỗ; sốt xuất huyết với hội chứng thận (sốt xuất huyết Hàn Quốc, bệnh
thận hư) được đặc trưng bởi sốt, xuất huyết và suy thận cấp; và hội chứng phổi hantavirus
được đặc trưng bởi sốt và suy hô hấp cấp tính. Rift Valley có thể bắt chước bệnh sốt, bệnh
não hoặc xuất huyết của các bệnh nhiễm trùng bunyavirus khác và bệnh nhân cũng có thể
bị mù do viêm mạch võng mạc. Những căn bệnh này là những bệnh đáng kể, hiện không
được kiểm soát của con người. Virus La Crosse gây ra phần lớn bệnh viêm não do
arbovirus ở Bắc Mỹ. Ngoài ra, hơn 100.000 trường hợp sốt xuất huyết với hội chứng thận
xảy ra hàng năm ở Châu Á và Châu Âu. Ai Cập vào năm 1977, khi ước tính có khoảng
200.000 trường hợp mắc bệnh, với 598 trường hợp tử vong, được ghi nhận. Hội chứng phổi
do Hantavirus không phổ biến, nhưng có liên quan đến tỷ lệ tử vong 50% trường hợp.

F. VŨ KHÍ CÔNG NGHỆ CAO:

Không tác động trực tiếp đến sức khoẻ con người nói riêng, sinh vật nói chung mà thông
qua những bước gián tiếp, gây tổn hại về các mặt khác nhau như lý luận và thực tiễn quân
sự, ví dụ như:
- Với việc trang bị vũ khí công nghệ cao (VKCNC), kẻ xâm lược hoàn toàn có thể tiến công
quân sự một nước khác mà không cần đưa quân vào nước đó, thậm chí không cần đưa bộ
binh ra khỏi lãnh thổ của mình mà vẫn đạt được mục đích của cuộc chiến tranh.
- Ngày nay, VKCNC với tính ưu việt của nó đã cho phép đối tượng sử dụng có thể mở rộng
không hạn chế không gian tác chiến, cả trên bộ, trên biển, trên không và trong vũ trụ, trong
điện từ trường. Do vậy, sự phân biệt tiền tuyến và hậu phương chỉ còn là tương đối, ranh
giới giữa chúng ngày càng mờ nhạt. Nếu như không gian tác chiến được mở rộng, thì
ngược lại, VKCNC lại khiến cho thời gian tác chiến giảm hẳn, tiến dần tới tác chiến theo thời
gian thực; và do đó, độ dài về thời gian của một chiến dịch hay một cuộc chiến tranh có xu
hướng rút ngắn xuống nhiều lần so với trước đây.

3, Một số biện pháp phòng, tránh:

NGÀY XƯA NGÀY NAY

Bom Tổ chức quan sát, phát hiện sớm và thông - Không tác động trực tiếp vào BM&VLCN
báo cho mọi người, nguỵ trang, nghi binh như cưa đục bom mìn, mở tháo bom mìn,
lừa địch, làm hầm trú ẩn, tận dụng các công
trình, kiến trúc cơ sở hạ tầng để tránh bom,

22 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

 khắc phục hậu quả sau đánh bom (cứu ném vật khác vào bom mìn, và vận chuyển
thương, cứu sập, cứu hoả,…) bom mìn.

- Không đốt lửa trên vùng đất còn nhiều bom

Mìn Không đến gần nơi bố trí mìn hoặc nghi
ngờ có mìn, không đốt lửa trên vùng đất có
nhiều mìn, không cưa, đục, tháo gỡ mìn, khi - Không đi vào khu vực có biển báo bom mìn.
phát hiện mìn nhanh chóng báo cho cơ
quan chức năng biết để xử lí (rà, phá hoặc
dò, gỡ và làm mất tác dụng của mìn)
Đạn Triệt để lợi dụng địa hình, địa vật và hệ
thống công sự, trận địa
mìn.
Nếu đã nhỡ đi vào khu vực có bom mìn thì
phải thận trọng đi ra theo lối đã đi vào, hoặc
đứng yên la to cho người khác biết để giúp
đỡ.
- Không chơi đùa ở những nơi có thể còn sót
lại bom mìn như hố bom, bụi rậm, căn cứ
quân sự cũ

- Khi thấy vật lạ nghi là bom mìn phải tránh

xa và báo cho người lớn biết .

- Không đứng xem người khác cưa đục, tháo

dỡ bom min, phải tránh xa.

- Không tham gia rà tìm và buôn bán phế liệu

chiến tranh.

Vũ khí Cảnh giác phát hiện kịp thời, sẵn sàng mọi
hoá phương tiện để phòng chống, triệt để lợi
học dụng địa hình, địa vật, binh khí kĩ thuật,…để
ẩn nấp
Nhanh chóng sử dụng khí tài phòng chống
vũ khí hoá học khi qua vùng bị nhiễm độc
Hiện nay, Việt Nam đã tham gia công ước
Quốc tế về cấm phát triển, sản xuất, tàng trữ,
sử dụng vũ khí hoá học và tiêu huỷ chúng
(1993) và cấm phát triển, sản xuất, tàng trữ,
sử dụng vũ khí sinh học và độc tố (1972)

Khi phát hiện người bị nhiễm độc nhanh

chóng đưa nạn nhân ra khỏi vùng nhiễm
độc và cấp cứu kịp thời, làm các biện pháp
để tiêu độc

Thông báo cho mọi người về tình hình

nhiễm độc của địa hình

Khắc phục hậu quả do vũ khí hoá học gây

nên.

-Vệ sinh phòng dịch thường xuyên: thực

Vũ khí
hiện nếp sống vệ sinh, tiêm chủng phòng
sinh ngừa vệ sinh cho cả người và thú, diệt côn
học trùng, diệt chuột gây bệnh truyền nhiễm
-Đề phòng địch sử dụng vũ khí sinh học: sử

23 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

 dụng tốt các loại khí tài phòng hoá (khi có
yêu cầu), thường xuyên uống thuốc phòng
dịch
-Biện pháp khắc phục hậu quả: quan sát
phát hiện kịp thời địch dùng vũ khí sinh học,
nhanh chóng thông báo cho mọi người để
phòng tránh, đánh dấu khoanh vùng khu
vực nhiễm (đánh dấu phân biệt rõ khu bị
nhiễm và khu vực sạch, không bị nhiễm),
diệt trùng khu vực bị nhiễm, tổ chức cấp
cứu kịp thời, điều trị đúng hướng khi bị
nhiễm
Vũ khí Ngăn ngừa và đẩy lùi chiến tranh, ý định tiến công bằng vũ khí công nghệ cao của địch;
công phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân; phòng chống trinh sát của
nghệ địch (làm hạn chế đặc trưng của mục tiêu; che giấu mục tiêu; ngụy trang mục tiêu; tổ chức
cao tốt việc nghi binh đánh lừa địch); dụ địch đánh vào những mục tiêu có giá trị thấp làm chúng
tiêu hao lớn; tổ chức bố trí lực lượng phân tán, có khả năng tác chiến độc lập; kết hợp giữa
xây dựng cơ sở hạ tầng đô thị với xây dựng hầm ngầm.

II, PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI, DỊCH BỆNH VÀ CHÁY NỔ:

1, Tổng quan về thiên tai, dịch bệnh, cháy nổ:

A.THIÊN TAI:
a.1.Thiên tai:
Thiên tai ( thiên: thiên nhiên; tai: tai nạn; thiên tai: tai nạn của thiên nhiên có nghĩa là thảm
hoạ tự nhiên ) là hiệu ứng của một tai biến tự nhiên (ví dụ lũ lụt, bão, phun trào núi
lửa, động đất, sóng thần hay lở đất) có thể ảnh hưởng tới môi trường, và dẫn tới những
thiệt hại về tài chính, môi trường và/hay con người. Thiệt hại do thảm hoạ tự nhiên phụ
thuộc vào khả năng chống đỡ và phục hồi của con người với thảm hoạ. Sự hiểu biết này
được tập trung trong công thức: "thảm hoạ xảy ra khi rủi ro xuất hiện cùng sự dễ bị tổn
thương." Một rủi ro thiên nhiên vì thế không thể dẫn tới thảm hoạ tự nhiên tại các khu vực
không dễ bị tổn thương, ví dụ những trận động đất lớn tại các khu vực không có người ở.
Thuật ngữ tự nhiên do vậy đã bị tranh cãi bởi các sự kiện đơn giản không phải là rủi ro hay
thảm hoạ nếu không liên quan tới con người.

a.2.Một số loại thiên tai:

Loại thảm hoạ/ thiên tai Khái niệm; nội dung

Tuyết lở Là hiện tượng khi một lượng tuyết lớn trộn với nước và không khí, đột
ngột tuôn xuống triền núi.

24 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

Thảm hoạ Động đất Là một sự dịch chuyển bất thần của vở Trái Đất, những dao động có
do đất di thể khác biệt về tần mức. Các trận động đất hiếm khi gây thiệt hại cho
chuyển con người hay động vật hoang dã, thường các tác động thứ cấp do
chúng gây ra như nhà cửa sụp đổ, hoả hoạn, sóng thần, núi lửa, mới
là thảm hoạ cho con người.

Phun trào núi Một vụ phun trào có thể chính nó đã là một thảm hoạ bởi sức nổ của
lửa núi lửa hay do đá rơi xuống nhưng có nhiều hiệu ứng có thể diễn ra
sau một vụ phun trào và thường có nguy cơ với đời sống con người:
dung nham, tro núi lửa, siêu núi lửa, các dòng chảy nham tầng,…

Thảm hoạ Lũ lụt Là hiện tượng nước trong sông, hồ tràn ra một vùng đất.
do nước
Những cơn bão nhiệt đới cũng có thể gây ra những trận lụt.

Sóng thần Do các trận động đất ngầm dưới đáy biển gây ra

Sóng thần được liệt vào tiêu chí thảm hoạ do đất di chuyển bởi nó phát
sinh với một trận động đất

Thảm hoạ Bão Bão, bão nhiệt đới là hai cái tên khác nhau cho cùng 1 hiện tượng một
do thời tiết hệ thống bão xoáy hình thành trên đại dương

Hạn hán Là một thời gian kéo dài nhiều tháng, năm khi một khu vực trải qua sự
thiếu nước

Mưa đá Là những giọt mưa đã kết hợp với nhau tạo thành đá. Một cơn mưa đá
đặc biệt nguy hại có thể làm đổ hàng nghìn cây cối và thiệt hàng hàng
triệu dollar.

B. DỊCH BỆNH:
b.1.Khái niệm:

Là sự lây lan nhanh chóng của một bệnh truyền nhiễm với số lượng lớn những người bị
nhiễm trong một cộng đồng hoặc một khu vực trong vòng một thời gian ngắn, thường là hai
tuần hoặc ít hơn.

b.2.Nguyên nhân:

Dịch bệnh truyền nhiễm thường được gây ra bởi một số yếu tố trong đó có một sự thay đổi
trong sinh thái của số lượng vật chủ (ví dụ như sự gia tăng hoặc tăng mật độ của một
loài vector), một sự thay đổi di truyền trong các ổ mầm bệnh hoặc bắt đầu của một tác nhân
gây bệnh mới nổi (do sự biến đổi các tác nhân gây bệnh hoặc vật chủ). Nói chung, dịch

25 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

bệnh xảy ra khi hệ miễn dịch vật chủ hoặc là một tác nhân gây bệnh mới xuất hiện hoặc một
mầm bệnh mới nổi đột nhiên giảm xuống dưới đó được tìm thấy trong trạng thái cân bằng
đặc hữu và ngưỡng truyền được vượt quá.

b.3.Đặc điểm khác:

Một dịch bệnh có thể được giới hạn trong một không gian; Tuy nhiên, nếu nó lây lan sang
các quốc gia hoặc châu lục khác và ảnh hưởng đến số lượng lớn người dân người dân mắ
bệnh, nó có thể được gọi là một đại dịch
Các tuyên bố về một dịch bệnh thường đòi hỏi dựa trên cơ sở về số lượng hay tỷ lệ mới
mắc của một bệnh; Dịch bệnh xảy ra do các bệnh nhất định, chẳng hạn như cúm, được định
nghĩa là gia tăng đáng kể các trường hợp bị nhiễm, cũng được xác định dựa trên cơ sở này.
Vài trường hợp của một bệnh rất hiếm có thể phân loại là một dịch bệnh, còn những trường
hợp của các bệnh phổ biến như cảm lạnh thông thường không được coi là dịch bệnh.

Ví dụ về một dịch bệnh cho

thấy số ca nhiễm mới thay
đổi theo thời gian.

C. CHÁY NỔ:
c.1.Cháy:
Cháy là một phản ứng hóa học có tỏa nhiệt và phát ra ánh sáng. Theo định nghĩa ta thấy
cháy có 3 dấu hiệu đặc trưng:
- Có phản ứng hóa học
- Có tỏa nhiệt
- Phát ra ánh sáng.
Khi ta thấy có đầy đủ 3 dấu hiệu này thì đó là sự cháy thiếu một trong những dấu hiệu đó thì
không phải là sự cháy.
Khái niệm về đám cháy: Đám cháy là sự cháy xảy ra ngòi sự kiểm soát của con người, gây
thiệt hại về sức khỏe, tính mạng con người và tài sản.

c.2.Nổ:
Căn cứ vào tính chất nổ, chia thành 2 loại nổ chính: nổ lý học và nổ hóa học.
- Nổ lý học: là nổ do áp xuất trong một thể tích tăng lên quá cao thể tích đó không chịu được
áp lực lớn nên bị nổ (như nổ xăm lốp xe khi bị bơm quá căng, nổ nồi hơi các thiết bị áp ực
khác…)
- Nổ hóa học: là hiện tượng cháy xảy ra với tốc độ nhanh làm hỗn hợp khí xung quanh giãn
nở đột biến sinh công gây nổ.

26 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

 c.3.Dấu hiệu nhận biết:
Thường có 3 dấu hiệu cơ bản để nhận biết được đám cháy.
- Mùi vị: sản phẩm cháy được hình thành do sự cháy không hoàn toàn của chất chý tạo nên,
do đó sản phẩm cháy của chất nào thì mang mùi vị đặc trưng của chất đó.
- Khói: khói là sản phẩm của sự cháy, sinh ra từ các chất cháy khác nhau nên có màu sắc
khác nhau màu sắc của khói phụ htuộc vào điều kiện cháy đủ không khí hoặc thiếu không
khí.
- Ánh lửa và tiếng nổ là biểu hiện đặc trưng của phản ứng cháy từ sự phát sáng của ngọn
lửa mà phát hiện được cháy. Hoặc sự cháy xảy ra gây nổ và phát hiện được cháy.
- Từ các dấu hiệu của đám cháy giúp ta phát hiện được đám cháy phán đoán được loại chất
cháy để có biện pháp sử dụng phương tiện thiết bị kỹ thuật chữa cháy cho phù hợp đạt hiệu
quả cao.

c.4.Phân loại các đám cháy:

Căn cứ vào trạng thái của chất cháy đám cháy được phân thành các loại như sau:
- Class A: Chất cháy rắn: Ký hiệu A, chất cháy rắn với quá trình cháy âm ĩ gọi là A1: gỗ,
giấy, cỏ khô, rơm, rạ, than, sản phẩm dệt, ngược lại chất cháy với quá trình cháy không âm
ỉ gọi là A2: chất dẻo
- Class B:Chất cháy lỏng: Ký hiệu B, gồm 2 nhóm: chất lỏng không tan trong nước: xăng,
ete, dầu mỏ….Chất cháy lỏng hòa tan trong nước: rượu, metanol, glyxerin…
- Class C: Chất cháy khí: Ký hiệu C: metan, hydro…
- Class D: Chất cháy kim loại: Ký hiệu D: gồm 3 nhóm: kim loại nhẹ, kim loại kiềm, các hợp
chất kim loại….
- Class E : Cháy điện: Ký hiệu E đám cháy từ các thiết bị điện, tia lửa điện, linh kiện máy
móc…
- Class F (Mỹ là Class K): đám cháy bắt nguồn từ nhà bếp từ các chất như dầu, mỡ….
c.5. Nguyên nhân:
Do chủ quan: Sơ suất, bất cẩn, vi phạm các quy định quản lý, sử dụng nguồn lửa, nguồn
nhiệt và các tiêu chuẩn về phòng cháy, chữa cháy,…
Do khách quan: Sét đánh, núi lửa hoạt động, bão, lụt, chất cháy tiếp xúc với môi trường
không khí, chất cháy bị oxy hoá tích nhiệt,…

2, Cách phòng, chống:

Tác hại Biện pháp
Nên làm Không nên làm
Thiên Bão Phá huỷ nhà cửa, tài -Chấp hành nghiêm các -Lơ là, chủ quan khi biết
tai sản, công trình,… văn bản pháp luật về công được thông tin về thiên tai
Lũ lụt Gây ngập úng, thiệt tác phòng, chống giảm -Hoảng loạn, tự ý hành
hại về người và của nhẹ thiên tai động mà không nghe theo
Hạn Gây ra sa mạc hoá, -Tích cực tham gia các sự hướng dẫn của chính
hán thiếu nước làm cây chương trình, các buổi quyền, lực lượng cứu
trồng khô héo, thiếu tuyên truyền về phòng, hộ,…
nước sinh hoạt chống thiên tai
-Khi xảy ra thiên tai phải
bình tĩnh nghe theo hướng
dẫn của người lớn, của
lực lượng giúp đỡ
-Nắm được một số kĩ
năng cơ bản như bơi, sơ
cấp cứ ban đầu,…

27 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

Dịch bệnh Lây lan từ người qua -Thông tin, giáo dục,
người hoặc từ con vật truyền thông về phòng,
qua người, là các chống dịch bệnh tới tất cả
bệnh truyền nhiễm gây mọi người
nguy hiểm cho sức -Tiến hành công tác vệ
khoẻ của người/vật sinh để phòng bệnh truyền
nhiễm bệnh nhiễm nơi ở, nơi làm việc
-Tổ chức giám sát chặt
chẽ các trường hợp mắc
bệnh
-Giám sát tác nhân gây
bệnh truyền nhiễm
-Sử dụng vaccine, sinh
phẩm y tế để phòng dịch
-Thực hiện các biện pháp
cách ly người, khu vực
nhiễm bệnh, diệt khuẩn,
khử trùng môi trường,
phòng hộ cá nhân, vệ sinh
cá nhân.
Cháy nổ Gây thiệt hại cho các -Bình tĩnh, suy sét tình
công trình hạ tầng, cơ hình một cách hợp lý
sở vật chất, nhà cửa -Ngắt hệ thống điện và gọi
và tài sản, con người cứu hoả
-Lập tức tìm lối thoát hiểm
theo các biển chỉ dẫn,
không trốn ở những nơi
kín như tủ quần áo, gầm
bàn
-Dùng khăn ướt bịt mũi,
miệng, khom người xuống
sát mặt đất khi di chuyển
để tránh khói, khí độc
-Sử dụng chăn, màn hoặc
quần áo nhúng nước để
choàng lên người, lên đầu
-Bò sát khu vực gần cửa
sổ
-Kêu gọi sự giúp đỡ từ
bên ngoài
-Không tuân thủ, chấp
hành theo hiệu lệnh của
Bộ Y tế
-Che giấu bản thân hoặc
người thân, người quen
về tình trạng của bản thân,
người thân, người quen
-Khai báo sai sự thật về
tình trạng sức khoẻ của
bản thân hoặc người xung
quanh
-Khi nghi ngờ mắc, hạn
chế tiếp xúc với những
người xung quanh để
tránh truyền nhiễm
-Đừng cố mang theo
những đồ có giá trị, những
vật nặng chiếm diện tích,
ảnh hưởng đến quá trình
thoát hiểm
-Không sử dụng thang
máy
-Không nán lại toà nhà bị
cháy lâu hơn thời gian mà
bạn bắt buộc phải ở trong
đó
-Không quay lại đám cháy

CÁC LINK THAM KHẢO ĐỂ VIẾT NÊN BÀI VIẾT NÀY:

1/ https://vi.wikipedia.org/wiki/V%C5%A9_kh%C3%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc

2/ https://vi.wikipedia.org/wiki/V%C5%A9_kh%C3%AD_h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc

3/ https://vi.wikipedia.org/wiki/Bom

4/ https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1n#

5/ https://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%ACn

28 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

6/ https://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BB%87nh_s%E1%BB%91t_th%E1%BB%8F

7/ https://sites.google.com/site/conghau12thxd/goc-hoc-tap/phng-chng-v-kh-hy-dit-ln

8/ https://vienyhocungdung.vn/nhung-vu-khi-sinh-hoc-cuc-ky-nguy-hiem-botulinum-dung-thu-
hai-20200901100548975.htm

9/ http://vdi.org.vn/article/1037/nhan-thuc-ve-vu-khi-cong-nghe-cao-trong-the-tran-quoc-
phong-toan-dan-bao-ve-to-quoc

10/ https://baonghean.vn/5-loai-vu-khi-hoa-hoc-cam-su-dung-trong-chien-tranh-
post137292.html

11/ https://aokieudep.com/doc/tac-hai-cua-vu-khi-hoa-hoc-bien-phap-phong-chong/

12/ https://genk.vn/10-vu-khi-sinh-hoc-nguy-hiem-nhat-thoi-dai-phan-1-
20120427021731200.chn

13/ https://genk.vn/10-vu-khi-sinh-hoc-nguy-hiem-nhat-thoi-dai-phan-2-
20120513061850383.chn

14/ https://vnreview.vn/thread-old/vu-khi-hoa-hoc-la-gi-gay-ra-tac-hai-the-nao.677855
15/ https://medlatec.vn/tin-tuc/virus-marburg-trieu-chung-la-gi-va-cach-phong-tranh-lay-
nhiem-s94-
n29699#:~:text=Marburg%20l%C3%A0%20t%C3%AAn%20c%E1%BB%A7a%20m%E1%B
B%99t,c%C5%A9ng%20c%C3%B3%20c%E1%BA%A5p%20%C4%91%E1%BB%99%204.
16/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK8004/#:~:text=Bunyaviruses%20cause%20sever
al%20diseases%20of,in%20domestic%20animals%2C%20congenital%20defects.
17/ http://tapchiqptd.vn/vi/an-pham-tap-chi-in/tac-dong-cua-vu-khi-cong-nghe-cao-den-ly-
luan-va-thuc-tien-quan-su/2013.html
18/ https://procurement-
notices.undp.org/view_file.cfm?doc_id=185296#:~:text=%2D%20Kh%C3%B4ng%20%C4%
91%E1%BB%91t%20l%E1%BB%ADa%20tr%C3%AAn%20v%C3%B9ng,kh%C3%A1c%20
bi%E1%BA%BFt%20%C4%91%E1%BB%83%20gi%C3%BAp%20%C4%91%E1%BB%A1.
&text=%2D%20Khi%20th%E1%BA%A5y%20v%E1%BA%ADt%20l%E1%BA%A1%20nghi,
b%C3%A1o%20cho%20ng%C6%B0%E1%BB%9Di%20l%E1%BB%9Bn%20bi%E1%BA%B
Ft%20.
19/ https://baigiang.co/bai-giang/vu-khi-hoa-hoc-vu-khi-lua-va-cach-phong-chong-7483/
20/ https://sites.google.com/site/conghau12thxd/goc-hoc-tap/ngh-thut-qun-s-vit-
nam/hp2/phng-chng-ch-tin-cng-ha-lc-bng-v-kh-cng-ngh-cao
21/https://vi.wikipedia.org/wiki/Thi%C3%AAn_tai#:~:text=Thi%C3%AAn%20tai%20(%20thi%
C3%AAn%3A%20thi%C3%AAn%20nhi%C3%AAn,m%C3%B4i%20tr%C6%B0%E1%BB%9
Dng%20v%C3%A0%2Fhay%20con
22/ https://vi.wikipedia.org/wiki/D%E1%BB%8Bch_b%E1%BB%87nh
23/ https://phucdaian.com.vn/ban-da-biet-nhung-khai-niem-ve-chay-no-va-dam-chay-
chua#:~:text=Kh%C3%A1i%20ni%E1%BB%87m%20v%E1%BB%81%20n%E1%BB%95&te
xt=%2D%20N%E1%BB%95%20h%C3%B3a%20h%E1%BB%8Dc%3A%20l%C3%A0%20hi

29 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)

%E1%BB%87n,bi%E1%BA%BFn%20sinh%20c%C3%B4ng%20g%C3%A2y%20n%E1%BB
%95.
24/ https://pcccantam.com/khi-xay-ra-dam-chay-ban-nen-lam-gi.html
25/ https://sites.google.com/site/giaoducquocphong0/bai-9-phong-chong-dhich-tien-cong-
hoa-luc-bang-vu-khi-cong-nghe-cao

---------------------------------------------------- THE END--------------------------------------------------

30 | GDP-AN: BÀI 7 (@tranminhthu)