Professional Documents
Culture Documents
Final Samskrita Bhasha Deepika
Final Samskrita Bhasha Deepika
$$ dr_"sZ_"Z_\"O"r_"W"p, ówŒuZr $$
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
T"øP"X"p
Copies : 5000
Price : Rs.25/-
ìpðpr\"êE"S"X"o
iv _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
²æÃB
zÀQëuÁªÀiÁßAiÀÄ ±ÀÈAUÉÃjà ²æà ±ÁgÀzÁ ¦ÃoÁ¢üñÀégÀgÁzÀ C£ÀAvÀ²æë¨sÀƶvÀgÁzÀ
dUÀzÀÄÎgÀÄ ²æòæèsÁgÀwÃwÃxÀð ²æÃZÀgÀtgÀ C£ÀÄUÀæºÀ ¸ÀAzÉñÀ
VêÁðtªÁtÂAiÀÄ ¥ÀZ æ ÁgÀPÁÌV ¥ÁævBÀ ¸Àägt À àAiÀÄgÁzÀ £ÀªÄÀ ä ²æÃUÀÄgÀÄZÀgtÀ gÁzÀ ²æòæÃC©ü£ÀªÀ «zÁåwÃxÀðªÀĺÁ¸Áé«ÄUÀ½AzÀ
LªÀvÀÄÛ ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ¸ÁܦvÀªÁzÀ ²æøÀÄgÀ¸ÀgÀ¸ÀéwøÀ¨sÉAiÀÄÄ ¸ÀgÀ¼À ¸ÀA¸ÀÌøvÀ ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀÄvÁÛ, ®PÁë¢üPÀ d£ÀjUÉ
zÉêÀ¨sÁµÉAiÀÄ°è gÀÄaAiÀÄ£ÀÄß GvÁࢸÀÄvÁÛ, D ¨sÁµÉAiÀÄ ¥ÀjZÀAiÀĪÀ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÁÛ EgÀĪÀÅzÀÄ £ÀªÀÄUÉ
¸ÀAvÉÆõÀª£ À ÄÀ ßAlĪÀiÁrzÉ. F ¸À¨A És iÀÄÄ ¥Àx æ ª
À iÀ Á¢AzÀ ªÉÆzÀ®ÄUÉÆAqÀÄ ¥Àª æ ÃÉ ±À ¥ÀAiÀÄðAvÀªÁzÀ vÀgU À w
À UÀ¼°
À è D¸ÀQÛAiÀÄļÀî
«zÁåyðUÀ½UÉ ¥ÀoÀå ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß «zÁéA¸ÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¸ÀdÄÓUÉƽ¹zÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ C£ÉÃPÀ ¥ËgÁtÂPÀ PÀxÉUÀ½AzÀ®Æ,
£ÃwUÀ½AzÀ®Æ, zÉêÀ¥Áæxð À £ÉU½
À AzÀ®Æ PÀÆrzÀÄÝ, «zÁåyðUÀ¼° À è zsª
À ÄÀ ð±Àz
æ ÞÉ AiÀÄ£ÀÆß, ¨sU
À ª
À z
À ãÀ QÛAiÀÄ£ÀÆß, ¸ÀvìÀA¸ÁÌgª
À £
À ÆÀ ß
GvÁࢸÀÄvÀÛªÉ. PÁ® PÁ®PÉÌ ¥ÀjªÀvÀð£É ºÉÆAzÀĪÀ F ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ ¸À¨sÉAiÀÄ GzÉÝñÀzÀ ¥Á®£ÉAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄxÀðªÁVªÉ.
¸ÀA¸ÀÌøvÀ¨sÁµÁ¥ÉæëÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀÈzÀAiÀÄgÀÄ F ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ZÉ£ÁßV C¨sÀå¹¹ ¸ÀA¸ÀÌøvÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¥ÀjZÀAiÀĪÀ£ÀÄß
¥ÀqÉzÀÄ, vÀªÀÄä ¨sÁgÀwÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁxÀðPÀ¥Àr¹PÉƼÀÄîvÁÛgÉAzÀÄ D²¸ÀÄvÉÛêÉ.
Sree
The pontiff of Dakshinamnaya Sree Sringeri Sharada Peetham adorned with infinite
virtues, His Holiness Sri Sri Bharathitheertha Mahaswamiji’s benedictary message.
It gives me immense pleasure to note that Sri Surasaraswathi Sabha, established by our
Guru His Holiness Jagadguru Sri Sri Abhinava V idyatheertha Swamiji, for propagation of
Sanskrit language, has been training lakhs of students by serving as an introduction to
the uninitiated and develop taste for this language. For students, the Sabha has
published text books from Prathama to Pravesha with the help of scholars. Puranic
stories, prayers, morals etc are incorporated in these books which help students develop
devotion and values. The text books have been meeting goals of the Sabha, despite
being revised periodically. I wish that good hearted Sanskrit loving people become true
Bharathiyas by getting introduced to Sanskrit language and our culture through the
proper study of these books.
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 v
Administrator’s Message
As goes the saying “Samskritihi Samskrutaashritaa”, the entire
Bharateeya Samskruti can be known only through Samskruta. Mindful of
the importance of Devabhasha, Sri Sura Saraswathi Sabha was
established in the year 1969 by His Holiness Jagadguru Sri Sri Abhinava
Vidyateertha Swamiji of Sringeri with the ultimate desire of educating the
masses in Sanskrit language and thereby in Bharateeya Samskruti. Now the
Sabha is being sustained by the divine blessings of H.H. Jagadguru Sri Sri
Bharathiteeertha Mahasannidhaanam and H.H. Jagadguru Sri Sri
Vidhushekhara Bharati Sri sannidhaanam. As Samskruta aficionados
are aware, the Sabha conducts exams at five levels and lakhs of people have
been benefited by these exams.
As per the directions of Mahasannidhaanam, syllabus and text books are
periodically updated keeping in mind the requirements of Samskruta learn-
ers. The text books are priced very nominally so that it is in the reach of
every one. I urge the entire astika-community to get benefited by this en-
deavor of the Math.
Padmashree, Gurusevadhureena,
Dr. V.R. Gowrishankar
Administrator and CEO
Sringeri Shankar Math and Its Properties
DqÀ½vÁ¢üPÁjUÀ¼À ¸ÀAzÉñÀ
“¸ÀA¸ÀÌøwB ¸ÀA¸ÀÌøvÁ²ævÁ” JA§ £ÁtÄÚrAiÀÄAvÉ £ÀªÄÀ ä ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ¸ÀA¸ÀÌøvÀ¨Ás µÁzsåÀ AiÀÄ£À C¤ªÁAiÀÄð.
±ÀÈAUÉÃjAiÀÄ ±ÁgÀzÁ¦ÃoÀzÀ dUÀzÄÀ ÎgÄÀ UÀ¼ÁzÀ ²æà ²æà C©ü£ª À «
À zÁåwÃxÀð ªÀĺÁ¸Áé«ÄUÀ¼ª À g
À ÄÀ F «µÀAiÀĪÀ£ÄÀ ß ªÀÄ£ÀUA
À qÀªg
À ÁV
1969£Éà E¸À«AiÀÄ°è ‘ ²æøÀÄgÀ¸ÀgÀ¸ÀéwøÀ¨sÁ’ JA§ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹, F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV, CzÀPÉÌ §Ä£Á¢AiÀiÁV, ²æøÁªÀiÁ£ÀåjUÀÆ ¸ÀA¸ÀÌøvÀªÀ£ÀÄß ¨ÉÆâü¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV ¥ÀæxÀªÀiÁ, ¢éwÃAiÀiÁ,
vÀÈwÃAiÀiÁ, vÀÄjÃAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àª
æ ÃÉ ±ÀU¼
À A
É § LzÀÄ ¸Àg¼
À ¸
À A
À ¸ÀÌøvÀ ¥ÀjÃPÉU
ë ¼
À £
À ÄÀ ß £Àq¸
É ÄÀ ªÀAvÉÀ ªÀÄvÀÄÛ D ¥ÀjÃPÉU
ë ½
À UÉ «zÁéA¸ÀgÄÀ UÀ½AzÀ
¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß §gɬĹ, ®PÉëÆÃ¥À®PÀë feÁÕ¸ÀÄUÀ½UÉ ªÉâPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀȶֹgÀÄvÁÛgÉ.
dUÀzÄÀ ÎgÄÀ UÀ¼À F D±ÀAiÀĪÀ£ßÉ Ã ªÀÄÄAzÀĪÀj¸ÀÄvÁÛ, ²æêÀÄoÀz À À EA¢£À dUÀzÄÀ ÎgÄÀ UÀ¼ÁzÀ ²æà ²æà ¨sÁgÀwÃwÃxÀðªÀiºÁ¸À¤ßzsÁ£ÀAUÀ¼ª À g
À À
ªÀÄvÀÄÛ dUÀzÀÄÎgÀÄ ²æà ²æà «zsÀıÉÃRgÀ¨sÁgÀwà ²æøÀ¤ßzsÁ£ÀAUÀ¼ÀªÀgÀ C£ÀÄUÀæºÀ ªÀÄvÀÄÛ D²ÃªÁðzÀUÀ½AzÀ ¸ÀA¸ÀÌøvÀ feÁÕ¸ÀÄUÀ¼À
CªÀ±åÀ PvÀ AÉ iÀÄ£ÀÄß UÀªÄÀ ¤¹ PÁ®PÁ®PÉÌ ¥ÀoåÀ ¥ÄÀ ¸ÀPÛ U À ¼
À ÄÀ ªÀiÁ¥ÁðqÀ£ÄÀ ß ºÉÆAzÀÄvÁÛ ²æøÀ¨A És iÀÄÄ ¥ÀU
æ w
À AiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÄÀ wÛz.É ²æêÀÄoÀ¢AzÀ¯ÃÉ
¥ÀPæ Á±À£UÀ ÆÉ ¼ÀÄw
î g
Û ÄÀ ªÀ ¥ÀĸÀPÛ U
À ¼
À ÄÀ ²æøÁªÀiÁ£ÀåjUÀÆ ¸ÀÄ®¨sU À ÁæºåÀ ªÁzÀ ¨É¯U
É É ¹UÀĪÀAvÁVgÀÄvÀz Û .É F ¸ÀzÁªÀPÁ±Àª£ À ÄÀ ß G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ
¸ÀA¸ÀÌøvÀ¨sÁµÁfeÁÕ¸ÀÄUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß w½zÀÄ ±ÉæÃAiÉÆèsÁVUÀ¼ÁUÀÄvÁÛgÉAzÀÄ D²¸ÀÄvÉÛãÉ.
¥ÀzÀä²æÃ, UÀÄgÀĸÉêÁzsÀÄjÃt,
qÁ|| «. Dgï. UËjñÀAPÀgï
DqÀ½vÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ
vi _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
ªÀÄÄ£ÀÄßr
£ÀªÀÄä zÉñÀzÀ J®è ¨sÁµÉUÀ½UÉ ªÀÄÆ®ªÀÇ ±ÉæõÀתÀÇ DzÀ ¸ÀA¸ÀÌöÈvÀ ¨sÁµÉAiÀÄ£ÀÄß J®ègÀÆ PÀ°AiÀĨÉÃPÉA§
GzÉÝñÀ¢AzÀ ²æà ±ÀÈAUÉÃj ªÀĺÁ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ §æ»äèsÀÆvÀ dUÀzÀÄÎgÀÄUÀ¼ÁzÀ ²æòæêÀÄzÀ©ü£ÀªÀ«zÁåwÃxÀð
ªÀĺÁ¸Áé«ÄUÀ¼ÀªÀgÀÄ ‘²æøÀÄgÀ¸ÀgÀ¸ÀéwøÀ¨sÁ’ JA§ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹ ¥ÉÇö¹zÀgÀÄ. FV£À ²æà ±ÀÈAUÉÃj
ªÀĺÁ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ ¥ÀÇdå dUÀzÀÄÎgÀÄUÀ¼ÁzÀ
²æòæà ¨sÁgÀwÃwÃxÀðªÀĺÁ¸Áé«ÄUÀ¼ÀªÀgÀÄ ºÁUÀÆ vÀvÀÌgÀPÀªÀÄ® ¸ÀAeÁvÀgÁzÀ dUÀzÀÄÎgÀÄ ²æòæà «zsÀıÉÃRgÀ
¨sÁgÀwøÁé«ÄUÀ¼ÀªÀgÀÄ F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÇö¸ÀÄwÛzÁÝgÉ.
dUÀzÀÄÎgÀÄ ²æòæà ¨sÁgÀwÃwÃxÀðªÀĺÁ¸Áé«ÄUÀ¼ÀªÀgÀ DzÉñÀzÀªÉÄÃgÉUÉ ¸À¨sÉAiÀÄÄ gÀa¹zÀ ¥ÀæxÀªÀiÁ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ
¸À«ÄwAiÀÄÄ F PɼÀPÀAqÀAwzÉ.
1. CzsÀåPÀëgÀÄ - «zÁé£ï ²æà n.¹. C±ÀéxïPÀĪÀiÁgï
ªÀÄÄSÉÆåÃ¥ÁzsÁåAiÀÄgÀÄ, ªÀÄ£ÉÆãÀä¤Ã ¸ÀA¸ÀÌøvÀ ¥ÁoÀ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
2. ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ - «zÁé£ï ¥Àæ¸Ázï, JA.J., ©.Jqï.
¸ÀA¸ÀÌøvÀ ²PëÀPÀgÀÄ, ¨sÁgÀvÀªÀiÁvÁ «zÁåªÀÄA¢gÀ, ¨Á®QAiÀÄgÀ ¥ËæqsÀ±Á¯É, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
3. ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ - qÁ|| ªÀÄ°èPÁdÄð£ï ©.J¸ï.
¸ÀA¸ÀÌøvÀ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, eÕÁ£À¨sÁgÀwÃ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ.
F ¸À«ÄwAiÀĪÀgÀÄ CvÀåAvÀ ±ÀæzÉݬÄAzÀ ±ÀæªÀĪÀ»¹, ¥ÀjµÀÌj¹, £ÀÆvÀ£À ªÀiÁzÀjAiÀÄ, ªÀtðgÀAfvÀªÁzÀ,
C¨sÁå¸À ¸À»vÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀªÀ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹PÉÆnÖgÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÉ®èjUÀÆ £À£Àß ºÀÈvÀÆàªÀðPÀªÁzÀ zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß
¸À°è¸ÀÄvÉÛãÉ.
dUÀzÄÀ ÎgÄÀ ²æòæà ¨sÁgÀwÃwÃxÀðªÀĺÁ¸Áé«ÄUÀ¼ª
À g
À ÄÀ F ¥ÀĸÀPÛ ª
À £
À ÄÀ ß DªÀÄƯÁUÀª
æ ÁV ¥Àj²Ã°¹ D²ÃªÀð¢¹
PÉÆnÖgÀÄvÁÛgÉ. EªÀjUÉ £À£Àß ºÀÈvÀÆàªÀðPÀªÁzÀ ¥ÀæuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄwÛzÉãÉ.
F ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀzÀ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è ¸ÀÆPÀÛ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆlÄÖ ¸ÀºÀPÀj¹zÀ «zÁé£ï JA.J.ªÉAPÀmÉñÀ ¨sÀlÖgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ «zÁé£ï J£ï.Dgï. ¸ÀħæºÀätå F ¥ÀĸÀÛPÀzÀ ¨ÉgÀ¼ÀZÀÄÑ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄl«£Áå¸ÀªÀ£ÀÄß ¹zÀÝ¥Àr¹PÉÆlÖ
²æà ¥Àæ¸Ázï, ªÁUÀxÀð ªÀÄÄzÀæuÁ®AiÀÄ - F J®è «zÁéA¸ÀjUÀÆ PÀÈvÀdÕvÁ ¥ÀǪÀðPÀªÁzÀ zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß
C¦ð¸ÀÄvÉÛãÉ.
F ¥ÀŸÀÛPÀªÀ£ÀÄß PÁ®PÁ®PÉÌ ¥ÀÅ£ÀªÀÄÄð¢æ¸À®Ä ¥ÉÇæÃvÁ컸ÀÄwÛgÀĪÀ ²æêÀÄoÀzÀ DqÀ½vÁ¢üPÁjUÀ¼ÁzÀ
UÀÄgÀĸÉêÁzsÀÄjÃt, ¥ÀzÀä²æà ¥ÀÅgÀ¸ÀÌöÈvÀ ªÀiÁ£Àå qÁ|| «.Dgï. UËjñÀAPÀgï CªÀjUÀÆ F UÀæAxÀªÀ£ÀÄß CAzÀªÁV
¸ÀPÁ®PÉÌ ªÀÄÄzÀæt ªÀiÁrPÉÆnÖgÀĪÀ ²æëzÁå¨sÁgÀwà ªÀÄÄzÀæuÁ®AiÀÄzÀ ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀgÁzÀ ²æà ²æäªÁ¸À£ïgÀªÀjUÀÆ
PÀÈvÀdÕvÁ ¥ÀǪÀðPÀªÁzÀ zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß C¦ð¸ÀÄvÉÛãÉ.
¸ÀA¸ÀÌøvÀ ¨sÁµÁyðUÀ¼ÀÄ F ¥ÀĸÀÛPÀzÀ ¸ÀzÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ ±ÉæÃAiÉÆèsÁVUÀ¼ÁUÀ¯ÉAzÀÄ
D²¸ÀÄvÉÛãÉ.
Preface
His Holiness Jagadguru Sri Sri Abhinavavidyateertha Mahasannidhanam, the thirty
fifth pontiff of Dakshinamnaya Sri Sharada Peetham, Sringeri, established the institution
Sri Surasaraswathi Sabha in view of propogating the study of Sanskrit, the mother
language of all Indian languages, in the year 1969. This is now growing under the
patronage of His Holiness Jagadguru Sri Sri Bharathiteertha Mahasannidhanam and
His Holiness Jagadguru Sri Sri Vidhushekhara Bharathi Srisannidhanam.
The committee with great efforts has brought out this colourful bilingual work book
cum text book with a modern out look, conducive for the students to learn the language. I
thank the committee for their commendable work.
Vidwan M.A.Venkatesh Bhat and Vidwan N.R. Subramanya have given their
valuable in puts in this endeavour. Type setting and colourful book layout is the skilled
hand work of Sri Prasad, Vagartha Printers. I whole heartedly thank all these scholars
for their valuable contribution.
I also thank Sri Srinivasan, Manager, Sri Vidya Bharathi Press, for printing and
supplying the books on time.
I trust and hope that this text book will serve as a best tool and motivate the aspirants
of Sanskrit language.
{\"^"Y"pS"s@ø¡X"{Np@¡p
1. T"øpP"êS"p 1
2. \"NpêX"p“pT"qZE"Y": 3
3. T"øP"X": T"pK>: - T"s{„ŒðpVQT"qZE"Y": 29
4. {ŸO"rY": T"pK>: - ®r{“ŒðpVQT"qZE"Y": 35
5. O"wO"rY": T"pK>: - S"T"sz_"@¡{“ŒðpVQT"qZE"Y": 40
6. E"O"sP"ê: T"pK>: - Y"s^X"Qo - ì_X"Qo - ðpVQT"øY"puBp: 46
7. T"ú"X": T"pK>: - _"sW"p{^"O"p{S" 50
8. ^"Î>: T"pK>: - ò[SçY"p{Np 54
9. _"Ê"X": T"pK>: - _"[SR": 57
10. ìÍ>X": T"pK>: - S"Qr 64
11. S"\"X": T"pK>: - ìpZpX": 69
12. QðpX": T"pK>: - G"S"@¡_"sO"Y"pu: _"XW"p^"NpX"o 75
13. ï@¡pQðp: T"pK>: - {X"e"Y"pu: _"XW"p^"NpX"o 80
14. ŸpQðp: T"pK>: - {O"D>SO"X"o ({@ø¡Y"pT"QX"o) 85
15. e"Y"puQðp: T"pK>: - ðpVQá¡T"p{Np 93
16. E"O"sQêðp: T"pK>: - _"‹÷p 100
17. T"ú"Qðp: T"pK>: - ìS"s\"pQpWY"p_": 108
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 1
T"øpP"êS"p
ìG"z {S"{\"ê@¡ÚT"z {S"Zp@¡pZX"u@z¡
{S"ZpS"SQX"pS"SQX"ŸvO"T"tNpêX"o $
T"Zz {S"BpsêNpz {S"{\"êðpu^"z {S"Zr`z
T"ZV"øÏ"á¡T"z BpNpuðpz W"G"uX" $$1$$
X"p“p_"sR"p@s¡XW"{\"V"puR"X"sçp-
{\"üp{\"ZpG"O@¡Z\"pqZG"pO"pX"o $
ìT"pZ@¡pàNY"_"sR"pXV"sZp{ðpz
drðppZQpXV"pz T"øNpO"pu&[_X" {S"OY"X"o $$ 2 $$
ðpŠ¡pá¡T"uNp X"{‚"f"z
T"Š¡r@w¡O"X"W"tüY"p $
{@¡Š¡Zr Y"_Y" _"p X"pY"p
ðpŠ¡ZpE"pY"êX"pdY"u $$ 5 $$
{\"\"u{@¡S"z X"`pT"øc"z
R"vY"pvêQpY"êb"X"p{S"{R"X"o $
_"Qp{W"S"\"T"t\"| O"z
{\"üpO"rP"êBpsàz W"G"u $$ 6 $$
W"pZO"r@¡àNppT"pe"z
W"pZO"rT"QW"t^"NpX"o $
W"pZO"rT"QX"pá¡M>z
W"pZO"rO"rP"êX"pdY"u $$ 7 $$
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 3
T"øP"X": T"pK>:
\"NpêX"p“p
_"z_@w¡O"W"p^"pY"pX"o ìÍ>E"O\"pqZzðpO"o ìb"Zp{Np _"[SO" $ \"NpêX"p“pY"pz T"øR"pS"O"Y"p e"Y": {\"W"pBpp:
_"[SO" $ O"u -
ìb"Zp{Np
_\"Zp: - 13 ìY"puBp\"p`pv - 02
ì ìp ò òê í î¡ ìz - ìS"s_\"pZ:
h¡ i¡ j ï ïu ìpu ìpv ì: - {\"_"Bpê:
\Y"ý"S"p{S" - 33
@¡ A" Bp C" D>
E" F G" H" I"
J> K> L M Np
O" P" Q R" S"
T" U¡ V" W" X"
ã_\"_\"Zp:-5 QrC"ê_\"Zp:-8
ì ò í h¡ j ìp òê î¡ i ï ïu ìpu ìpv
ìS"s_\"pZ: ìz {\"_"Bpê: ì:
\"BprêY"\Y"ý"S"p{S"
ì\"BprêY"\Y"ý"S"p{S"
Y"o Zo “o \"o ðpo ^"o _"o `o
˨ݦìWÜÙÜá j (ÓÜÌÃÜ) ÊÜáñÜᤠ“o+h¡= j(WÜá~ñÝPÜÒÃÜ) WÜÙÜÈÉ CÃÜŸÖÜá¨Ý¨Ü EaÝcÃÜOæ¿á ÊÜÂñÝÂÓÜÊÜ®Üá°
A«Ý±ÜPÜÄí¨Ü £Ú¨ÜáPæãÙÜÛ¸æàPÜá.
Students should learn the difference in pronounciation between j and “o+h¡= j from the
teacher.
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 5
_\"ZpNppz “uA"S"pWY"p_"z @s¡àO"
ÓÜÌÃÜWÜÙÜ ÇæàS®Ý»ÝÂÓÜÊÜ®Üá° ÊÜÞwÄ. Write and practise the vowels
ìpv ìz ì:
ìpu
ïu
ï
j
i
h¡
î¡
í
òê
ò
ìp
ì
u
6 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
Bps{NpO"pb"ZpWY"p_"z @s¡àO"
WÜá~ñÝPÜÒÃÜWÜÙÜ ÇæàS®Ý»ÝÂÓÜÊÜ®Üá° ÊÜÞwÄ. Write and practise
@¡ @¡p {@¡ @¡” @s¡ @t¡ @w¡ @%¡ ×j @u¡ @v¡ @¡pu @¡pv @z¡ @¡:
A"
Bp
C"
D>
E"
F>
G"
H"
I"
J>
K>
L>
M>
Np
O"
P"
Q
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 9
R" R"p {R" R"r R"s R"t R"w R"% Rj R"u R"v R"pu R"pv R"z R":
S"
T"
U¡
V"
W"
X"
Y"
Z
“
\"
ðp
^"
_"
`
10 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
ðpp@¡p{S"
U¡“p{S"
\"SY"X"wBpp:
T"øp{NpS":
T"s^T"p{Np
T"{b"Np:
\"Nppê:
Z˜¡\"Npê:
T"rO"\"Npê:
Ä"uO"\"Npê:
S"r“\"Npê:
`qZO"\"Npê:
T"pJ>“\"Npê:
@¡pv_O"sW"\"Npê:
ðY"pX"“\"Npê:
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 19
®ÝÊÜâ QËÀáí¨Ü PæàÙÜáÊÜ ÊÜáñÜᤠ¸ÝÀáÀáí¨Ü EaÜcÄÓÜáÊÜ ÊÜ|ìPæR APÜÒÃÜÊæí¨Üá ÖæÓÜÃÜá. PæçÀáí¨Ü
ŸÃæ¿ááÊÜâ¨Üá ÊÜáñÜᤠPÜ~¡¯í¨Ü ®æãàw K¨ÜáÊÜâ¨Üá Ȳ. APÜÒÃÜWÜÙÜ ÓÜÊÜáá¨Ý¿áÊæà ÊÜ|ìÊÜÞÇæ. ÓÜíÓÜ¢ñÜ
»ÝÐæ¿áÈÉ ®ÜÆÊÜñæ¤íoá APÜÒÃÜWÜÚÊæ. ÊÜááSÂÊÝX AÊÜâ ÊÜáãÃÜá Ë«Ü. _\"Z:, \Y"ý"S"X"o ÊÜáñÜᤠìY"puB"\"p`pv.
Alphabets are those letters which we hear and pronounce. Script is that which is
written by hand and read through eyes. The group of alphabets is called as \"NpêX"p“p the
'Garland of Letters'. Samskrita has fortyeight alphabets. They are divided mainly into
three varieties. _\"Z:, \Y"ý"S"X"o and ìY"puB"\"p`pv.
ÓÜÌñÜíñÜÅÊÝX EaÜcÄÓÜŸÖÜá¨Ý¨Ü APÜÒÃÜWÜÚWæ ÓÜÌÃÜWÜÙæí¨Üá ÖæÓÜÃÜá. ã_\"_\"Zp: 5, QrC"ê_\"Zp: 8
Jí¨Üá ÊÜÞñÝÅPÝƨÜÈÉ EaÜcÄÓÜŸÖÜá¨Ý¨Ü ÓÜÌÃÜWÜÚWæ ÖÜÅÓÜÌÓÜÌÃÜWÜÙæí¨Üá ÖæÓÜÃÜá. E¨Ý : ì, ò, í, h¡, “w
A svara or a vowel is that which can be pronounced without the help of any other
letter. The time required to pronounce a Hrasva or a short vowel is called a matra.
Ex., ì, ò, í, h¡, “w.
GÃÜvÜá ÊÜÞñÝÅ PÝƨÜÈÉ EaÜcÄÓÜŸÖÜá¨Ý¨Ü ÓÜÌÃÜWÜÚWæ ©àZìÓÜÌÃÜWÜÙæí¨Üá ÖæÓÜÃÜá. E¨Ý : ìp, òê, î¡,
h¡, ï, ïu, ìpu, ìpv. The time required to pronounce a Deergha or a long vowel is two
matras. Ex., ìp, òê, î¡, h¡, ï, ïu, ìpu, ìpv.
ÊÜÂíg®ÜÊÜâ A«Üì ÊÜÞñÝÅ PÝƨÜÈÉ EaÜcÄÓÜƳvÜáñܤ¨æ. E¨Ý : @o¡, E"o. ÊÜÞñÝÅPÝÆÊæí¨ÜÃæ, Jí¨Üá bqPæ
Öæãvæ¿áÆá ¸æàPÝWÜáÊÜÐáÜ r PÝÆ.
\"B"rêY"\Y"ý"S"p{S" 25
@¡\"B"ê: - @¡ A" B" C" D>
E"\"B"ê: - E" F> G" H" I"
J>\"B"ê: - J> K> L> M> N"
O"\"B"ê: - O" P" Q R" S"
T"\"B"ê: - T" U¡ V" W" X"
ì\"B"rêY"\Y"ý"S"p{S" 8
ìSO"_P"p: - Y" Z “ \"
î¡^X"pN": - ð" ^" _" `
ÊÜÂíg®ÜWÜÙÜ®Üá° PÜPÜìÍÜ ÊÜáñÜᤠÊÜáê¨ÜáÊÜÂíg®Ü Gí¨Üá GÃÜvÜá Ë«ÜÊÝX ËíWÜwԨݪÃæ.
@¡@ê¡ð"\Y"ý"S"p{S" - ±ÜÅ£ ÊÜWÜì¨Ü Êæã¨ÜÆ®æ¿á ÊÜáñÜᤠGÃÜvÜ®æ¿á APÜÒÃÜWÜÙÜá ÊÜáñÜᤠð" ^", _" WÜÙÜá.
X"wQl\Y"ý"S"p{S" - ±ÜÅ£ ÊÜWÜì¨Ü Pæã®æ¿á ÊÜáãÃÜá APÜÒÃÜWÜÙÜá ÊÜáñÜᤠY" Z “ \" WÜÙÜá.
ÊÜÂíg®ÜWÜÙÜ®Üá° AƳ±ÝÅ|, ÊÜáÖݱÝÅ| ÊÜáñÜᤠA®Üá®ÝÔPÜ Gí¨Üá ÊÜáãÃÜá Ë«ÜÊÝX¿áã ËíWÜwԨݪÃæ.
ìÚT"T"øpN"pb"Zp{N" - ±ÜÅ£ ÊÜWÜì¨Ü Êæã¨ÜÆ®æ¿á ÊÜáñÜᤠÊÜáãÃÜ®æ¿á APÜÒÃÜWÜÙÜá ÊÜáñÜᤠY" Z “ \" WÜÙÜá.
X"`pT"øpN"pb"Zp{N" - ±ÜÅ£ ÊÜWÜì¨Ü GÃÜvÜ®æ¿á ÊÜáñÜᤠ®ÝÆR®æ¿á APÜÒÃÜWÜÙÜá ÊÜáñÜᤠð" ^" _" ` WÜÙÜá
ìS"sS"p{_"@¡pb"Zp{N" - D> I" N" S" X" WÜÙÜ®Üá° EaÜcÄÓÜÆá ÊÜáãX®Ü ÓÜÖÝ¿áÊÜä ¸æàPݨÜá¨ÜÄí¨Ü CÊÜPæR
A®Üá®ÝÔPÜWÙÜ íæ ¨Üá ÖæÓÃÜ áÜ .
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 21
ÓÜãaÜ®æ : APÜÒÃÜWÜÙÜ®Üá° ÖæàÙÜáÊÝWÜ APÜÒÃÜ¨Ü Pæã®æWæ ‘@¡pZ’ GíŸ ±ÜÅñÜ¿áÊÜ®Üá° ÓæàÄÔ ÖæàÙܸæàPÜá.
E¨Ý : ì@¡pZ:, @¡@¡pZ:, E"@¡pZ: CñÝ©. ‘Z’ GíŸ APÜÒÃÜÊÜ®Üá° ‘ZuU¡’ Gí¨Üá ÖæàÙÜáñݤÃæ.
A Vyanjana or a consonant is that which is pronounced with the help of a vowel.
To facilitate the pronunciation of the consonants the vowel ì is added to them.
They are of two varieties :
\"B"rêY"\Y"ý"S"p{S" 25
@¡\"B"ê: - @¡ A" B" C" D>
E"\"B"ê: - E" F> G" H" I"
J>\"B"ê: - J> K> L> M> N"
O"\"B"ê: - O" P" Q R" S"
T"\"B"ê: - T" U¡ V" W" X"
ì\"B"rêY"\Y"ý"S"p{S" 8
ìSO"_P"p: - Y" Z “ \"
î¡^X"pN": - ð" ^" _" `
The consonants are further divided as Hard consonants (@¡@ê¡ð"\Y"ý"S") and Soft
consonants (X"wQl\Y"ý"S")
@¡@ê¡ð"\Y"ý"S"p{S" - The first two letters of the five classes of the consonants and the
sibilants ð", ^", _" are Surds or Hard-consonants
X"wQl\Y"ý"S"p{S" - The last there letters of the five classes of the consonants and
Sonants. Y" Z “ \" ` Sonants or soft consonants
The consonants are further divided as Alpaprana (pronounced with slight breathing)
Mahaprana (pronounced with hard breathing), and Nasals (Anunasikas).
ìÚT"T"øpN"pb"Zp{N" - The first and the third letters of each class and semi-vowels Y" Z “
\" are Alpapranas.
X"`pT"øpN"pb"Zp{N" - The second and the fourth letter of each class and ð" ^" _" ` are
Mahapranas.
ìS"sS"p{_"@¡pb"Zp{N" = D> I" N" S" X". The fifth letter of every class is termed as
Anunasika or Nasal, as they need the help of the nose for their pronunciation.
Note : While pronouncing, the suffix ‘@¡pZ’ should be added to every alphabet.
22 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
Organs of Pronounciation
It is imperative to know the place of origin and effort while pronouncing the
alphabets.
Throat (@¡NK>:), Palate (O"p“s), Cerebram (X"tR"pê), Labials (ìpuÎ>:), Teeth (QSO":), Throat
and Palate (@¡NK>O"p“s), Throat and Lips (@¡NK>puÎ>X"o), Teeth and Lips (QSO"puÎ>X"o) and Nose.
7. ïQvO"pu: @¡NK>O"p“s $
ï and ïu are both gutturals and palatals.
8. ìpuQpvO"pu: @¡NK>puÎ>X"o $
ìpu and ìpv are both gutturals and labials.
9. \"@¡pZ_Y" QSO"puÎ>X"o $
\" is dental and labial.
10. {G"ˆpX"t“rY"_Y" {G"ˆpX"t“X"o $
@¡ A" The root of the tongue is the place of origin of Jihvamuliya.
U U
11. S"p{_"@¡pS"s_\"pZ_Y" $
The nose is the place of origin of the anusvara and is called nasal. Eg., ìz.
Note : Jihvamuliya and upadhmaniya are the visargas that are followed by @¡/A" and
T"/U¡ respectively. Eg.: ZpX": @¡Zpu{O", E"ve": A"S"{O" and ZpX": T"E"{O", O"à: U¡“{O" $
ìWY"p_": - 1
I. _"zY"puGY" {“A"O" :-
íQp`ZNpX"o = Uo¡+ì+“o+ìp+S"o+ò = U¡“p{S"
1. Zo + ì + X"o + ìp + V"o + ìp + òê =
2. Zo + ì + P"o + ìpu + O"o + _"o + ì + \"o + ì: =
3. ðpo + ò + @o¡ + ^"o + ì + @o¡ + ì: =
4. \"o + ìp + _"o + ì + Zo + ìp: =
5. \"o + ìp + Zo + ìp + Npo + ì + _"o + òê =
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 25
6. _"o + ï + \"o + ìp + Uo¡ + ì + “o + ìX"o =
7. ìp + @o¡ + ìp + ðpo + ì: =
8. ïu + Zo + ìp + \"o + ì + O"o + ì: =
II. {\"W"GY" {“A"O" :-
íQp`ZNpX"o = Qu\"p“Y": = Qo + ï + \"o + ìp + “o + ì + Y"o + ì:
íf"pS"T"pQ: =
.........................................................................
ZpG"R"pS"r =
.........................................................................
X"uS"@¡p =
.........................................................................
ìpX"øU¡“X"o =
.........................................................................
G"pS"@¡”ZX"Np: =
.........................................................................
ìÄ"X"uR": =
.........................................................................
R"X"ê\Y"pR": =
.........................................................................
W"p_@¡Z: =
.........................................................................
26 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
»ÝÃܨÝÌg@™/Bharadwaajaha
A£Å@/Atrihi
±ÜÅ¿ÞWÜ@™/Prayaagaha
PÝξàÃÜ´ÜÆÊÜå…/Kaashmira Phalam
ÃÝÊÜÞ¿á|ÊÜå…/Raamaayanam
ÊÜáÖÝ»ÝÃÜñÜÊÜå…/Mahaabhaaratam
¨ÜÍÜÃÜ¥Ü@™/Dasharathaha
EWÜÅÓæà®Ü@™/Ugrasenaha
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 27
Ëí«ÜÂ@™/Vindhyaha
PÝíaÜ®ÜÊÜå…™/Kaanchanam
1. {ð"b"@¡: =.................................................................................
2. W"øX"Z: =.................................................................................
3. _P"t“pv =.................................................................................
4. Ä"uO"p: =.................................................................................
VI. CÊÜâWÜÚWæ q±Ü³~ ŸÃæÀáÄ. Write short notes on.
1. ìS"sS"p{_"@¡p{S" ..................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
2. QrC"ê_\"Z: ........................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
3. @¡NK÷\"Nppê: .....................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
4. X"wQ\l Y"ý"S"X"o .....................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
28 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
T"s{z “Œ:
V"p“: V"p“pv V"p“p:
ÖÜávÜáWÜ CŸºÃáÜ ÖÜávÜáWÜÃáÜ ÖÜávÜáWÜÃáÜ
Boy Two Boys Boys
ï@¡\"E"S"X"o
_": @¡:? _": ZpX": $ ZpX": $ ï^": @¡: ? ï^": ZpX": $
ï^": @¡: ? ï^": ð"s@¡: $ ð"s@¡: $ _": @¡: ? _": ð"s@¡: $
{Ÿ\"E"S"X"o
O"pv @¡pv ? O"pv F>pe"pv $ ïO"pv @¡pv ? ïO"pv F>pe"pv $
ïO"pv @¡pv ? ïO"pv `z_"pv $ O"pv @¡pv ? O"pv `z_"pv $
V"`l\"E"S"X"o
O"u @u¡ ? O"u `Y"p: $ ïO"u @u¡ ? ïO"u `Y"p: $
ïO"u @u¡ ? ïO"u ZP"p: $ O"u @u¡ ? O"u ZP"p: $
ï@¡\"E"S"X"o
_": @¡”ªðp: O"àNp: ? _": _"sSQZ: O"àN": $
ï^": @¡”ªðp: V"p“@¡: ? ï^": E"O"sZ: V"p“@¡: $
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 31
{Ÿ\"E"S"X"o
O"pv @¡”ªðppv BpG"pv ? O"pv _P"t“pv B"G"pv $
ïO"pv @¡”ªðppv O"àNppv ? ïO"pv R"rZpv O"àN"pv $
V"`l\"E"S"X"o
O"u @¡”ªðpp: ìG"p: ? O"u T"rS"p: ìG"p: $
ïO"u @¡”ªðpp: ìÄ"p : ? ïO"u V"{“Î>p: ìÄ"p: $
S"pX"T"Qp{S" {\"ðpu^"Npp{S"
@¡Z:, C"J>:, O"J>:, @¡J>:, \"wb":, Qu`:, QrS":, ìpM÷:, O"rbNp:, íß"O":,
T"J>:, T"pQ:, @¡N"ê:, S"Z:, {T"@¡:, _"u\"@¡:, _P"t“:, @w¡ðp:, E"O"sZ:, T"r\"Z:,
W"øX"Z:, `_O":, {ð"b"@¡:, _"v{S"@¡:, @¡N"ê: _"tbX":, X"SQ:, ðptZ:, {\"ðpp“:
ÓÜãaÜ®æ :& Note :-
1. ÊæáàÇæ PæãqrÃÜáÊÜ ±Ü¨ÜWÜÙÜ®Üá° E±ÜÁãàXÔ ÊÜáãÃÜã ÊÜaÜ®ÜWÜÙÜÈÉ ÊÝPÜÂÊÜÞwÄ.
2. Êæáà騆 ±Ü¨ÜWÜÙÜ ÊÜáãÃÜá ÊÜaÜ®ÜWÜÙÜ ÃÜã±ÜWÜÙÜ®Üá° PÜísܱÝsÜ ÊÜÞwÄ.
3. ÊæáàÇæ PæãqrÃÜáÊÜ ±Ü¨ÜWÜÙÜ®Üá° E±ÜÁãàXÔ ±ÜÅÍæã°àñܤÃÜ ÊÜÞ«ÜÂÊÜá©í¨Ü ÊÜåèUPÝ»ÝÂÓÜÊÜ®Üá° ÊÜÞwÄ.
1. Frame Sentence using the words given above in all the three numbers.
2. Memorise the forms in all the three numbers of the words given above.
3. Using the words given in the box, do oral exercise by question - answer method.
PÜt| ±Ü¨ÜWÜÙÜ A¥Üì & Meaning of difficult words.
{ð"b"@¡: = E±Ý«Ý¿á, Teacher, F>pe": = ÎÐÜÂ, Disciple, ð"s@¡: = XÚ, Parrot, E"O"sZ: =
Ÿá©œÊÜíñÜ, Clever, _"v{S"@¡: = Óæç¯PÜ, Soldier, W"øX"Z: = ¨Üáí¹, Honey bee, @¡J>: = aݱæ, Mat, Qu`:
= ÍÜÄàÃÜ, Body, ZP": = ÃÜ¥Ü, Chariot, T"rS": = ÊæáçñÜáí¹PæãívÜ, Stout, _"sSQZ: = ÓÜáí¨ÜÃÜÊݨÜ,
beautiful. íß"O": = GñܤÃÜÊݨÜ- - Tall, @w¡ðp: = ÓÜ|¡ -- Lean.
ÊÜá®ÜáÐÜÂ, ±ÝÅ~, A¥ÜÊÝ Jí¨Üá ÊÜÓÜá¤Ë®Ü ÖæÓÜÃÜ®Üá° £ÚÓÜáÊÜ ÍÜŸªWÜÚWæ "®ÝÊÜá±Ü¨Ü'WÜÙæí¨Üá ÖæÓÜÃÜá.
ìWY"p_":
1. ÓÜíÓÜ¢ñܨÜÈÉ EñܤÄÔ. Answer in Samskritha.
1. {T"@¡: ..............................................................................
2. O"àN"pv ..............................................................................
3. ìÄ"p: ..............................................................................
4. `z_"pv ..............................................................................
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 33
5. _": ..............................................................................
6. ï^": ..............................................................................
3. ñܱÜâ³WÜÙÜ®Üá° £©ª ŸÃæÀáÄ. Correct the errors.
ì ìp
1. X"SQpv \"wb"p:
2. ïO"u {T"@¡:
3. _": F>pe"pv
4. íß"O"p: S"Zp:
5. ïO"pv òêðp:
6. O"u O"àNppv
3. ¸æàÃæ ÊÜaÜ®ÜWÜÙÜ®Üá° ŸÃæÀáÄ. Write other numbers
®r{“Œ:
V"p“p V"p“u V"p“p:
ÖÜávÜáX CŸºÃáÜ ÖÜávÜáX¿áÃÜá ÖÜávÜáX¿áÃÜá
Girl Two Girls Girls
ï@¡\"E"S"X"o
_"p @¡p ? _"p V"p“p $ ï^"p @¡p ? ï^"p V"p“p $
ï^"p @¡p ? ï^"p X"{`“p $ _"p @¡p ? _"p X"{`“p $
{Ÿ\"E"S"X"o
O"u @u¡ ? O"u X"p“u $ ïO"u @u¡ ? ïO"u X"p“u $
ïO"u @u¡ ? ïO"u {G"ˆu $ O"u @u¡ ? O"u {G"ˆu $
V"`l\"E"S"X"o
O"p: @¡p: ? O"p: {ð"“p: $ ïO"p: @¡p: ? ïO"p: {ð"“p: $ ïO"p: @¡p: ?
ïO"p: ð"pA"p: $ O"p: @¡p: ? O"p: ð"pA"p: $
ï@¡\"E"S"X"o
_"p @¡”ªðpr V"p{“@¡p ? _"p E"O"sZp V"p{“@¡p $
ï^"p @¡”ªðpr S"p{_"@¡p ? ï^"p QrC"pê S"p{_"@¡p $
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 37
{Ÿ\"E"S"X"o
O"u @¡”ªðY"pv ““S"u ? O"u \"w«u ““S"u $
ïO"u @¡”ªðY"pv ZuA"u ? ïO"u \"@øu¡ ZuA"u $
V"`l\"E"S"X"o
O"p: @¡”ªðY": {ðp“p: ? O"p: @¡{K>S"p: {ð"“p: $
ïO"p: @¡”ªðY": S"ü: ? ïO"p: {S"X"ê“p: S"ü: $
S"pX"T"Qp{S" {\"ðpu^"Npp{S"
S"p{_"@¡p, Z_"S"p, \"rN"p, T"u{J>@¡p, ìRY"p{T"@¡p, _P"t“p, @w¡ðpp, QrS"p,
\"vüp, “O"p, O"s“p, íOT"r{K>@¡p, T"{e"@¡p, E"O"sZp, T"r\"Zp, {\"ðpp“p,
X"{`“p, \"w«p, W"pY"pê, X"p“p, ZuA"p ìpM÷p, íß"O"p
ÓÜãaÜ®æ :-- Note :-
1. ÊæáàÇæ PæãqrÃÜáÊÜ ±Ü¨ÜWÜÙÜ®Üá° ÊÜáãÃÜá ÊÜaÜ®ÜWÜÙÜÈÉ ±ÜÅÁãàXÔÄ.
2. ÊÜáãÃÜá ÊÜaÜ®ÜWÜÙÜ ®ÝÊÜá±Ü¨Ü ÊÜáñÜᤠÓÜÊÜì®ÝÊÜá ÃÜã±ÜWÜÙÜ®Üá° PÜísܱÝsÜ ÊÜÞwÄ.
3. Ô÷àÈíWÜ¨Ü ÍÜŸªWÜÙÜ®Üá° WÜÊÜá¯ÔÄ.
4. ±ÜÅÍæã°àñܤÃÜ ÊÜÞ«ÜÂÊÜá©í¨Ü ÊÜåèUPÜÊÝX A»ÝÂÓÜ ÊÜÞwÄ.
1. Use the above words in sentences in all the three numbers.
2. Memorise the forms of nouns and pronouns in all the three numbers.
3. Observe the above feminine words.
4. Practise orally adopting Q&A method.
{G"ˆp, Z_"S"p = ®ÝÈWæ, Tongue, S"p{_"@¡p = ÊÜáãWÜá, Nose, ð"pA"p = Pæãí¸æ, Branch, íOT"r{K>@¡p
= Êæáàgá, Table, \"w«p = ÊÜáá¨ÜáQ, Old woman, X"p“p = ÖÝÃÜ, Garland, ZuA"p = ÃæàTæ, line, “O"p
= ŸÚÛ, Creeper, W"pY"pê = ÖæívÜ£, Wife, @¡{K>S"p = PÜt|ÊݨÜ, Hard, O"s“p = ñÜPÜRw, Balance.
ìWY"p_":
1. ÓÜíÓÜ¢ñܨÜÈÉ EñܤÄÔÄ. Answer in Sanskritha
1. X"{`“p ................................
2. S"p{_"@¡p ................................
3. ðppA"p ................................
4. {ðp“p ................................
ì ìp
1. O"p: X"{`“p ...........................................
2. ï^"p ðppA"p: ...........................................
3. ïO"p: V"p“p ...........................................
4. _"p {ðp“p: ...........................................
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 39
5. ±ÜÅÍÜ°ÊÝPÜÂÊÜ®Üá° ŸÃæÀáÄ. Frame interrogative sentences.
ï@¡\"E"S"X"o
O"O"o {@¡X"o ? O"O"o U¡“X"o $ ïO"O"o {@¡X"o ? ïO"O"o U¡“X"o $ ïO"O"o {@¡X"o ?
ïO"O"o @s¡_"sX"X"o $ O"O"o {@¡X"o ? O"O"o @s¡_"sX"X"o $
{Ÿ\"E"S"X"o
O"u @u¡ ? O"u X"[SQZu $ ïO"u @u¡ ? ïO"u X"[SQZu $ ïO"u @u¡ ?
ïO"u S"ue"u $ O"u @u¡ ? O"u S"ue"u $
V"`l\"E"S"X"o
O"p{S" @¡p{S" ? O"p{S" \"®p{Np $ ïO"p{S" @¡p{S" ? ïO"p{S" \"®p{Np $ ïO"p{S" @¡p{S" ? ïO"p{S"
T"Nppê{S" $ O"p{S" @¡p{S" ? O"p{S" T"Nppê{S" $
42 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
ÓÜãaÜ®æ :&
1. ÊæáàÇæ PæãqrÃÜáÊÜ ±Ü¨ÜWÜÙÜ®Üá° ÊÜáãÃÜá ÊÜaÜ®ÜWÜÙÜÈÉ ŸÃæÀáÄ.
1. Use the above words in all the three numbers
ìWY"p_":
1. ÓÜíÓÜ¢ñܨÜÈÉ EñܤÄÔÄ : Answer in Samskritha
1. ïO"O"o {@¡X"o ? .................................................
2. O"p{S" @¡p{S" ? .................................................
3. ïO"u @u¡ ? .................................................
4. O"p{S" @¡”ªðpp{S" X"[SQZp{Np ? .................................................
5. ï^": @¡”ªðp: O"àNp: ? .................................................
6. ïO"p{S" @¡p{S" ? .................................................
7. O"O"o {@¡X"o ? .................................................
8. O"u @u¡ ? .................................................
2. ÃæàTÝíQñÜ ±Ü¨ÜÊÜ®Üá° B«ÜÄÔ ±ÜÅÍÜ°ÊÝPÜÂWÜÙÜ®Üá° ÊÜÞwÄ : Change the following
into interrogative sentences based on the underlined word
1. O"puY"X"o = .............................................................
2. T"s^T"X"o = .............................................................
3. S"ue"X"o = .............................................................
4. ðpr^"êX"o = .............................................................
5. X"[SQZp{Np = .............................................................
6. S"b"e"p{Np = .............................................................
7. ìpW"ZNpX"o = .............................................................
8. _"puT"pS"X"o = .............................................................
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 45
{Ÿ\"E"S"X"o
T"s{„Œ: ®r{“Œ: S"T"sz_"@¡{“Œ:
V"`l\"E"S"X"o
T"s{„Œ: ®r{“Œ: S"T"sz_"@¡{“Œ:
46 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
E"O"sP"ê: T"pK>:
O\"X"o = ¯à®Üá = You, Y"s\"pz = ¯àËŸºÃÜá = You two, Y"tY"X"o = ¯àÊÜâ = You,
ì`X"o = ®Ý®Üá = I, ìp\"pz = ®ÝËŸºÃÜá = We two, \"Y"X"o = ®ÝÊÜâ = We,
ì`z F>pe": $ O\"z @¡: ? ì`z {ðpb"@¡: $ Y"s\"pz @¡pv ? ìp\"pz {ðp^Y"pv $ ìp\"pz @¡pv ? Y"s\"pz
{ðpb"@¡pv $ \"Y"z @u¡ ? Y"tY": F>pe"p: $ Y"tY"z @¡p: ? \"Y"z X"{`“p: $ ï^": @¡: ? ï^": X"p“p@¡pZ: $ _":
{@z¡ @¡Zpu{O" ? ï^": X"p“pz ZE"Y"{O" $ ï^": @¡”ªðprë X"p“pz ZE"Y"{O" ? _": _"sSQZrë X"p“pz ZE"Y"{O" $
_": @u¡S" _"` X"p“pz ZE"Y"{O" $ ï^": O"SO"sS"p _"` X"p“pz ZE"Y"{O" $
ïO"pv @s¡{\"SQpv $ ïO"pv {@z¡ @s¡àO": ? ïO"pv \"®p{Np \"Y"O": $ ïO"pv @¡”ªðpp{S" \"®p{Np \"Y"O": ?
ïO"pvv ìX"tÚY"p{S" \"®p{Np \"Y"O": $ O"sWY"z @¡p{S" \"®p{Np {T"øY"p{Np ? X"åz @¡pT"pê_"p{S" \"®p{Np {T"øY"p{Np $
O"uWY": V"p“@u¡WY": @¡p{S" ìXV"Zp{Np {T"øY"p{Np ? O"uWY": @¡pvðpuY"p{S" ìXV"Zp{Np {T"øY"p{Np $ X"X" {X"e"pY"
ìpvNp| \"®z {T"øY"X"o $
ïO"u @u¡ ? O"u {E"e"@¡pZp: $ ïO"u {@z¡ @s¡\"ê[SO" ? ïO"u _"sSQZp{Np {E"e"p{Np {“A"[SO" $ ïO"u @u¡ ?
ïO"u `qZNpp: $ ïO"u {@z¡ @s¡\"ê[SO" $ O"u `qZO"p{S" O"wNpp{S" A"pQ[SO" $ `qZO"p{S" O"wNpp{S" @s¡e" _"[SO" ?
`qZO"p{S" O"wNpp{S" \"S"u _"[SO" $
O\"pz @¡: ìpˆY"{O" ? X"pz BppvZrðp: ìpˆY"{O" $ Y"s\"pz @¡pv {S"SQO": ? ìp\"pz ZX"uðpBppuT"p“pv
{S"SQO": $ Y"s^X"pS"o @u¡ T"øðpz_"[SO" ? ì_X"pS"o _"ƒ"S"p: T"øðpz_"[SO" $ Y"s^X"pS"o @u¡ T"pK>Y"[SO" ? ì_X"pS"o
ìRY"pT"@¡p: T"pK>Y"[SO" $ O\"Y"p _"p@z¡ @¡: ìpBpEF>{O" ? X"Y"p _"pR"| G"S"@¡: ìpBpEF>{O" $ Y"s\"pWY"pz
_"pR"| @u¡ T"K>[SO" ? ìp\"pWY"pz _"X"z _"O"rPY"pê: T"K>[SO" $ ïO"v: _"` @¡p: BppY"[SO" ? ï{W": _"X"z V"p{“@¡p:
BppY"[SO" $ O"uS" (Qu\"uS") {\"S"p O"wNpX"{T" S" E"“{O" $ QY"Y"p {\"S"p R"X"ê: S" ZpG"O"u $
PÜt| ±Ü¨ÜWÜÙÜ A¥Üì : Meaning of difficult words
{ðp^Y": @¡”ªðp: = GíñÜÖÜÊÜ®Üá = what kind of, O"SO"sS"p = ¨ÝÃÜ©í¨Ü
= ÎÐÜÂ = deciple,
= By the thread, ìX"tÚY"p{S" = ¸æÇæ ¸ÝÙÜáÊÜ = precious, @¡pT"pê_": = ÖÜ£¤ = cotton,
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 47
`qZO"p{S" = ÖÜÔÃÝ¨Ü = Green, ìpvNpêX"o = EOæ¡ = wollen, _"`, _"p@¡X"o, _"pR"êX"o, _"X"X"o =
hæãñæ = along with, @s¡{\"SQ: = ®æàPÝÃÜ = weaver.
ìWY"p_":
1. ÓÜíÓÜ¢ñܨÜÈÉ EñܤÄÔÄ & Answer in Sanskrit
T"ú"X": T"pK>:
_"sW"p{^"O"p{S"
1. S"p[_O" {\"üp_"X"pu V"SR"sS"pê[_O" _"OY"_"X"z O"T": $
S"p[_O" ZpBp_"X"z Ql:A"z S"p[_O" OY"pBp_"X"z _"sA"X"o $$
2. S"W"_"pu W"t^"Npz E"Sç: S"pZrNppz W"t^"Npz T"{O": $
T"w{P"\Y"p W"t^"Npz ZpG"p {\"üp _"\"ê_Y" W"t^"NpX"o $$
3. _"sA"_Y"pS"SO"Zz Ql:A"z Ql:A"_Y"pS"SO"Zz _"sA"X"o $
E"@ø¡\"O"o T"qZ\"O"êSO"u Ql:A"p{S" E" _"sA"p{S" E" $$
4. S"Z_Y"pW"ZNpz á¡T"z á¡T"_Y"pW"ZNpz BpsNp: $
BpsNp_Y"pW"ZNpz c"pS"z c"pS"_Y"pW"ZNpz b"X"p $$
5. {\"Quðpu^"s R"S"z {\"üp \Y"_"S"u^"s R"S"z X"{O": $
T"Z“pu@u¡ R"S"z R"X"ê: ðpr“z _"\"êe" \"v R"S"X"o $$
6. T"øQpu^"u QrT"@¡Æ"Sç: T"øW"pO"u QrT"@¡pu Z{\": $
e"u“pu×Y"u QrT"@¡pu R"X"ê: _"sT"se": @s¡“QrT"@¡: $$
7. “p“Y"uO"o T"ú"\"^"pê{Np Qðp\"^"pê{Np O"pL>Y"uO"o $
T"øpÊ"u O"s ^"puL>ðpu \"^"uê T"se"z {X"e"\"QpE"ZuO"o $$
8. _\"Bpw`u T"tGY"O"u X"tA"ê: _\"BpøpX"u T"tGY"O"u T"øW"s: $
_\"Quðpu T"tGY"O"u ZpG"p {\"ŸpS"o _"\"êe" T"tGY"O"u $$
9. ìR"X"p R"S"{X"EF>[SO" R"S"X"pS"pv O"s X"RY"X"p: $
íf"X"p X"pS"{X"EF>[SO" X"pS"pu {` X"`O"pz R"S"X"o $$
10. íüX"uS" {` {_"RY"[SO" @¡pY"pê{Np S" X"S"puZP"v: $
S" {` _"sÊ"_Y" {_"z`_Y" T"ø{\"ðp[SO" X"sA"u X"wBpp: $$
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 51
11. \"wf"z O"s _"\"êP"p Zb"uO"o {\"f"X"pY"p{O" Y"p{O" E" $
S" b"rNppu {\"f"O": b"rNppu \"wf"O"_O"s `O"pu `O": $$
ìWY"p_":
1. D ±ÜÅÍæ°WÜÚWæ Jí¨Üá ÊÝPܨÜÈÉ EñܤÄÔÄ & Answer in one sentence.
1. @¡Y"p _"X"pu V"SR"s: S"p[_O" ?
........................................................
2. ZpG"p @¡_Y"p: W"t^"NpX"o ?
........................................................
3. _"sA"_Y"pS"SO"Zz {@¡X"o ?
........................................................
4. b"X"p @¡_Y" ìpW"ZNpX"o ?
........................................................
5. @s¡“QrT"@¡: @¡: ?
........................................................
6. {\"ŸpS"o @s¡e" T"tGY"O"u ?
........................................................
7. T"se"z @¡P"X"o ìpE"ZuO"o ?
........................................................
8. X"pS": @u¡^"pz R"S"X"o ?
........................................................
9. @¡pY"pê{Np @u¡S" {_"«÷[SO" ?
........................................................
10. {@z¡ _"\"êP"p Zb"uO"o ?
........................................................
52 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
3. {Q\"p X 4. {\"Quðp: X
2. ì[_O"
^"Î>: T"pK>:
ò[SçY"p{Np
2. \"Y"z S"ue"pWY"pz á¡T"z T"ðY"pX": $ S"ue"{\"`rS": ìSR": $ ï@u¡S" S"ue"uNp {\"`rS": @¡pNp: $ S"ue"pWY"pz
{\"S"p G"r\"S"z S" _"sA"@¡ZX"o $ ‘‘_"\"uê[SçY"pNppz S"Y"S"z T"øR"pS"X"o’’ $
3. Z_"S"Y"p {\"{\"R"pS"o Z_"pS"o ìp_\"pQY"pX": $ O"Y"p ï\" \"QpX": $ Z_"S"u[SçY"uNp {\"`rS": X"t@¡pu
W"\"{O" $ Z_"S"Y"p {\"S"p \"˜sz¡ S" T"pZY"pX": $
4. C"øpNpuS" BpSR"z {G"C"øpX": $ Bpp\": BpSR"uS" T"ðY"[SO" $ d\"NppWY"pz ðpVQX"o ìp@¡NpêY"pX": $
d\"Npu[SçY"{\"`rS": V"{R"Z: $ dsO\"p dsO\"p ï\" ìc": T"øpc": W"\"{O" $ ìO": _"O@¡P"pd\"NpX"o ï\"
@¡NppêW"ZNpX"o $
5. O\"E"p _T"wðppX": $ O\"{Bp[SçY"z ðpZrZu _"\"êe" \Y"pÊ"X"o ì[_O" $ O\"E"p {\"S"p ðprO"X"o í^Npz E" c"pO"sz
S" T"pZY"pX": $
6. ï\"z T"ú"u[SçY"p{Np G"S"pS"o íT"@s¡\"ê[SO" $ ïO"u^"pX"o ò[SçY"pNppz {S"Bpø`z @w¡O\"p _"\"êe" {\"G"Y"O"u G"S": $
ìO": ò[SçY"{S"Bpø`pY" Y"Ñ": {\"R"uY": $
ìWY"p_":
1. Jí¨Üá ÊÝPܨÜÈÉ EñܤÄÔÄ ï@¡\"p×Y"uS" íf"Zz {“A"O" $
1. c"pS"u[SçY"p{Np @¡p{S" ?
.....................................................................
2. d\"Npu[SçY"{\"`rS": @¡: ?
.....................................................................
3. Bpp\": @u¡S" T"ðY"[SO" ?
.....................................................................
4. ðpVQz @¡pWY"pX"o ìp@¡NpêY"pX": ?
.....................................................................
5. T"ú"u[SçY"p{Np @¡pS"o íT"@s¡\"ê[SO" ?
.....................................................................
2. TÝÈ ¹or ÓܧÙÜWÜÙÜ®Üá° ±Üä£ì ÊÜÞwÄ qZ˜¡_P"pS"z T"tZY"O" $
1. ï@u¡S" ................ {\"`rS": @¡pNp: $
2. \"Y"z S"ue"pWY"pz ................ T"ðY"pX": $
3. ................ S"Y"S"z T"øR"pS"X"o $
4. ìSY"P"p S" _" ................ $
3. ®ÝÆR®æ¿á ±Ü¨ÜÊÜ®Üá° ŸÃæÀáÄ E"O"sP"| T"Qz {“A"O" $
1. S"ue"{\"`rS": - ìSR": : Z_"S"u[SçY"{\"`rS": - ................ $
2. S"p{_"@¡p - BpSR"X"o : S"Y"S"X"o - ................ $
3. W"tO"p{S" - T"ú" : ò[SçY"p{Np - ................ $
56 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
_"[SR":
_\"Z_"{SR": \Y"ý"S"_"{SR": {\"_"Bpê_"{SR":
(ìE"o_"[SR":) (`“o_"[SR":)
_\"Z_"{SR": (ìE"o_"[SR":) _"Ê"R"p $
1. _"\"NpêQrC"ê_"{SR": 2. BpsNp_"{SR":
3. \"w{«_"{SR": 4. Y"Npo_"{SR":
5. Y"pSO"-\"pSO"pQuðp_"{SR": 6. T"t\"êá¡T"_"{SR":
7. T"ø@w¡{O"W"p\"_"{SR":
ìe" T"øX"sA"O"Y"p _"\"Npê-BpsNp-\"w{«-Y"Npo-_"SR"rS"pX"o ìWY"p_"z @s¡X"ê: $
1. _"\"NpêQrC"ê_"{SR":
ì-ò-í-h¡ (ã_\"-QrC"ê) ïO"u^"pz \"NppêS"pz _"\"Npuê T"Zu ŸY"pu: \"NpêY"pu: _P"pS"u ï@¡: _"\"NpêQrC"ê: ìp{QÍ>:
W"\"{O" $ ìY"X"u\" ‘‘_"\"NpêQrC"ê_"{SR":’’ $
¯¿áÊÜá : ì, ìp, ò, òê, í, î¡, h¡, i¡- -D ÓÜÌÃÜWÜÙÜ ÊÜááí¨æ ÓÜhÝ£à¿á ÓÜÌÃÜÊÜâ
Ÿí¨ÜÃæ AÊæÃÜvÜÃÜ Óݧ®Ü¨ÜÈÉ ÓÜhÝ£à¿á ©àZì ÓÜÌÃÜÊÜâ B¨æàÍÜÊÝX ŸÃÜáñܤ¨æ.
Rule : When the vowels ì, ìp, ò, òê, í, î¡, h¡, i¡- are followed by the vowels
of the same variety, the substitute for them is the homogeneous long vowel.
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 59
T"t\"êT"Q_Y" íf"ZT"Q_Y"
+ = ìpQuðp\"Npê:
ì{SO"X"\"Npê: T"t\"ê\"Npê:
ì ì
ìp + ìp = ìp
ò ò
òê +
òê = òê
í í
+ = î¡
î¡ î¡
h¡ h¡
+ =
i i i¡
h¡ - i¡ u ìZo
ìWY"p_":
1. D PæÙÜX®Ü ±Ü¨ÜWÜÙÜ®Üá° ÓÜí— ÊÜÞw ÓÜí— ÖæÓÜÃÜ®Üá° ŸÃæÀáÄ. & Effect the sandhi
and name them
1. X"s{S" + òSç: =
2. {T"O"w + h¡NpX"o =
3. ðps@ø¡ + íQY": =
4. Qu\" + ïuÄ"Y"êX"o =
5. S"S"s + ì`X"o =
6. BpŒp + ìpOX"G":=
7. BppvZr + òêðp: =
8. X"`p + h¡{^": =
9. {Q\Y" + ìpv^"R"X"o =
10. X"pO"w + ìpc"p =
11. _"pR"s + 혡X"o =
12. ZX"p + òêðp: =
13. ï@¡ + òêðp: =
14. T"ø{O" + íf"ZX"o =
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 63
2. D PæÙÜX®Ü ÓÜí—WÜÙÜ®Üá° ¹wÔÓÜí—ÖæÓÜÃÜ®Üá° ŸÃæÀáÄ. & Split the sandhi in the
following and name them.
1. O"P"p{T" =
2. Y"Qu{O" =
3. _"v\" =
4. @¡p{T" =
5. W"\"[O\"{O" =
6. åe" =
7. S"S"t˜¡X"o =
8. ZC"tf"X": =
9. _\"pQmQ@¡X"o =
10. T"ZzO\"`X"o =
11. T"øP"X"v@¡\"E"S"X"o =
12. òOY"p{Q =
13. _"p[R\"QX"o =
14. _"sZ{^"ê: =
15. _"\"êe"v\"X"o =
64 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
ìÍ>X": T"pK>:
S"Qr
1. W"pZO"_Y" íf"ZW"pBpu T"\"êO"ZpG": {`X"p“Y": ðppuW"O"u $ T"\"êO"uWY": ìS"u@¡p: S"ü: T"øW"\"[SO" $ S"Qr^"s BpŒp
Y"X"sS"p, BppuQp\"Zr òOY"püp: T"øX"sA"p: $ BpŒpY"p: íÿX"_P"pS"z BpŒpue"r $ _"p BpŒp T"t\"ê_"X"sçz _"[XX"“{O" $
W"pZO"rY"p: T"t\"ê_"X"sçX"o - BpŒp_"pBpZ:, T"[ðE"X"_"X"sçX"o - {_"SR"s_"pBpZ: ò{O" @¡P"Y"[SO" $ Q{b"Np
W"pZO"u @¡p\"uZr, O"sŒW"çp, ðpZp\"O"r òOY"püp: S"ü: T"ø\"`[SO" $ O"sŒpS"QrO"rZu ówŒuZrb"ue"z {\"ZpG"O"u $
ìSY"S"QrS"pX"o íÿX"_P"pS"p{Q{\"\"ZNpX"o ìR": Q{ðpêO"X"o $
S"Qr íÿX"_P"pS"X"o _"ŒX"_P"pS"X"o
Y"X"sS"p Y"X"sS"pue"r T"t\"ê_"X"sçX"o
BppuQp\"Zr V"øÏ"{BpqZ: T"t\"ê_"X"sçX"o
_"Z_\"O"r {e"G"rNpX"o `mB“rS"Qr
S"X"êQp ìX"Z@¡NJ>@¡X"o T"{Æ"X"_"X"sçX"o
{_"SR"t {J>V"uJo> T"{Æ"X"T"øpSO"X"o T"{Æ"X"_"X"sçX"o
@¡p\"uZr O"“@¡p\"uZr T"t\"ê_"X"sçX"o
2. O"P"p E" T"\"êO"BpW"uê Y"u _"pZp: _"[SO" O"u _"pZp: S"QrT"ø\"p`uNp O"J>u {\"@¡”Y"êSO"u $ ìO": S" QpqZçoY"z
S"QrO"J>_P"pS"pX"o $ T"øR"pS"O"Y"p _"Ê"S"ü: T"ø\"`[SO" $ O"p: S"ü: T"øpO": _X"ZNprY"p: $ ìp[_O"@¡p: G"S"p:
ï\"z S"Qr: T"øOY"`z _"z_X"Z[SO" $
‘‘BpŒu E" Y"X"sS"u E"v\" BppuQp\"qZ _"Z_\"{O" $
S"X"êQu {_"SR"s-@¡p\"uqZ G"“u&[_X"S"o _"{ß"{R"z @s¡à $$’’ ò{O"
3. S"QrO"J>u ï\" _"\"pê: _"z_@w¡O"Y": _"X"s¬\"[SO" $ O"e" W"pZO"rY"_"z_@w¡O"u: S"ü ï\" ìpR"pZW"tO"p: $ S"Qr
G"“X"o ìOY"X"tÚY"z T"tG"S"rY"z E" $ G"S"p: T"pT"T"qZ`pZpP"| T"sNY"_"zT"pQS"pP"| E" S"Qrë BpO\"p O"e" ÃpS"z
@s¡\"ê[SO" $ O"pz W"ÒY"p T"tG"Y"[SO" $ O"ƒ"“z O"rP"ê{X"{O" _\"r@s¡\"ê[SO" $
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 65
4. O"{QQz G"“X"o íT"W"puBppY" ò{O" _\"pP"êª{Í>: S" Y"s˜¡p $ G"“_Y" {X"O"puT"Y"puBp: {`O"pY" @¡ÚT"O"u $
ìpR"s{S"@¡puüX"uS" S"QrG"“z @¡“s^"r{@ø¡Y"O"u $ ïO"uS" G"SO"\": X"{“S"G"“T"pS"uS" Zpu{BpNppu W"\"[SO" $ ìO":
G"“_Y" íT"Y"puBp: G"pBpá¡@¡O"Y"p @¡ZNprY": $ W"uQW"p\"z {\"S"p S"QrG"“z _"\"pêS"o íT"@¡Zpu{O" $ ìO": G"SO"\":
_"\"uê S"QrS"pz @w¡O"u @w¡O"c"p: W"\"uY"s: $
5. G"“z _"X"u^"pz G"r\"S"X"o $ G"“uS" {\"S"p G"SO"\": S" G"r\"[SO" $ O"{ŸS"p @w¡{^"@¡p: @w¡{^"z @¡O"s| S"
T"pZY"[SO" $ G"“pW"p\"u íüX"p: _P"{BpO"p W"\"[SO" $ X"wBpp: T"øNpðY"[SO" $ A"Bpp: G"“pW"p\"u S"ðY"[SO" $ òOP"z
S"Qrë {\"S"p G"“_"X"w{«: S" W"\"{O", G"“_"X"w{«z {\"S"p G"r\"S"_"X"w{«: E" S" W"\"{O" $ ìO":
G"r\"S"_"X"w«÷P"| S"Qr _"\"êP"p _"\"êQp Zb"NprY"p $$
S"Qr O"pT"{\"S"pðppY" T"pT"pS"pz `ZNppY" E" $
_"z_"pZQl:A"S"pðppY" T"tGY"O"u _"\"êG"SO"s{W": $$
ìWY"p_":
1. Jí¨Üá ÊÝPܨÜÈÉ EñܤÄÔÄ. ï@¡\"p×Y"uS" íf"Zz {“A"O" $
1. _"Z_\"O"rS"üp: íÿX"_P"pS"z {@¡X"o ?
.................................................................................
2. S"ü: @¡_Y"p: ìpR"pZW"tO"p: _"[SO" ?
.................................................................................
3. G"“pW"p\"u {@z¡ {@z¡ _"XW"\"{O" ?
.................................................................................
4. W"pZO"rY"p: S"QrG"“z {@¡{X"{O" W"p\"Y"[SO"/_\"r@s¡\"ê[SO" ?
.................................................................................
5. W"pZO"Quðpu T"øR"pS"O"Y"p @¡{O" S"ü: T"ø\"`[SO" ?
.................................................................................
6. T"\"êO"ZpG": @¡: ?
.................................................................................
66 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
3. ìpR"s{S"@¡puüX"uS" =
4. G"“pW"p\": =
3. ìp[_O"@¡p: X 4. T"pT"pS"pX"o X
S"\"X": T"pK>:
ìpZpX":
1. @w¡^"@¡p: W"pZO"\"^"ê_Y" ìpR"pZ_O"XW"p: _"[SO" $ O"u BpøpX"u^"s {S"\"_"[SO" $ O"u ì`{S"êðpz @w¡{^"@¡X"ê
@w¡O\"p G"r\"S"puT"Y"puBpr{S" R"pSY"pQr{S" b"ue"u^"s ì{R"@¡X"o íOT"pQY"[SO" $
2. ï^": ìpZpX": $ ìpZpX"u^"s @w¡^"r\"“p: S"pS"p{\"R"pS"o \"wb"pS"o ZpuT"Y"[SO" $ ìpZpX"z T"qZO":
@¡NJ>@¡\"w{O": \"O"êO"u $ Y"e"p{R"@z¡ G"“_"pv@¡Y"êX"[_O" O"e"pZpX"p: {\"üSO"u $ ìpT"BppWY": O"J>p@u¡WY": _"ZpuWY":
E" @w¡^"@¡p: ì{R"@z¡ _"{““z T"øpT"ns\"[SO" $ ìpZpX"u^"s T"øpY": S"pqZ@u¡“\"wb"p:, T"tBp\"wb"p:, ìpX"ø\"wb"p:,
T"S"_"\"wb"p:, @¡Q“rT"pQT"p: E" Zpu`[SO" $
3. ï^": @¡Q“rT"pQT": $ \"Y"z @¡Q“rT"e"u^"s W"puG"S"z @s¡X"ê: $ @¡Q“rðp“pJ>\":, T"s^T"p{Np,
@¡pNL>p:, E" \Y"ý"S"pY"puT"Y"sGY"SO"u $ @¡Q“rU¡“p{S" ìO"r\" X"R"sZp{Np \"O"êSO"u $ ï@¡:
@¡Q“rT"pQT": _"@w¡O"o ï\" U¡“z Y"EF>{O" $ ï@¡[_X"S"o @¡Q“rBpsEF>u ðpO"p{R"@¡p{S" U¡“p{S"
{\"üSO"u $
4. ï^": S"pqZ@u¡“\"wb": $ ïO"u O"Z\": í^NpQuðpu {\"ðpu^"uNp Zpu`[SO" $ G"S"p: S"pqZ@u¡“\"wb"z
‘@¡ÚT"O"à:’ ò{O" @¡P"Y"[SO" $ O"_Y" \"wb"_Y" _"\"pê{Np E"pŒp{S" ìX"tÚY"p{S" $ ïO"u ðpO"z \"^"pê{Np
G"r\"[SO" $ ïO"u ìX"wO"@¡ÚT"z G"“z U¡“p{S" E" T"øY"EF>[SO" $
1. G"r\"S"puT"Y"puBpr{S" 2. R"pSY"pQr{S"
3. Y"e"p{R"@¡X"o 4. \Y"ý"S"pY"puT"Y"sGY"SO"u
5. ì\"“XVY"v\" 6. Y"P"uEF>X"o
7. @w¡O\"p{R"@¡X"o 8. T"pqZG"pO"pQr{S"
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 73
VI. ®ÝÊÜá±Ü¨Ü, QÅ¿Þ±Ü¨Ü ÊÜáñÜᤠAÊÜ¿áWÜÙÜ®Üá° WÜáÃÜá£Ô, ŸÃæÀáÄ. Identify the
nouns, verbs and indeclinables :
1. Zpu`{O" 2. T"øpY":
3. U¡“p{S" 4. ì`X"o
5. @¡P"X"o 6. ì[_X"
ÓÜãaÜ®æ / Note
1. ÓÜáŸíñÜWÜÙÜ®Üá° GÇÝÉ ÈíWÜ&Ë»ÜQ¤&ÊÜaÜ®ÜWÜÙÜÈÉ PÜísܱÝsÜ ÊÜÞw ÊÝPÜÂWÜÙÜÈÉ ±ÜÅÁãàXÔ.
Memorise all the forms in all the genders, cases and numbers and
use them in sentences.
2. ÊÝÂPÜÃÜ| Ë»ÝWܨÜÈÉ PæãqrÃÜáÊÜ AíÍÜWÜÙÜ®Üá° A«Ü¿á®Ü ÊÜÞw.
Note the points given under the section on grammar.
3. ÓÜáŸíñÜÊæí¨ÜÃæ Ë»ÜQ¤ ±ÜÅñÜ¿áWÜÚí¨Ü PÜãwÃÜáÊÜâ¨Üá. £_íñÜ Êæí¨ÜÃæ BTÝÂñÜ ±ÜÅñÜ¿áWÜÚí¨Ü
PÜãwÃÜáÊÜâ¨Üá.
Subanta _"sV"SO"X"o is a noun along with the case suffixes and tinanta
{O"D>SO"X"o means a verb.
4. T"qZO":, ì{W"O": = ÓÜáñܤÆã. D AÊÜ¿áWÜÙÜ®Üá° ŸÙÜÔ¨ÝWÜ CÊÜPæR ÓÜíŸí«Ü±Üor ±Ü¨ÜÊÜâ
©Ì£à¿Þ Ë»ÜQ¤¿áÈÉ CÃÜáñܤ¨æ.
T"qZO":, ì{W"O": = around, These indeclinables govern the accusative
case ({ŸO"rY"p {\"W"{˜¡:).
D AÊÜ¿áWÜÙÜ®Üá° ŸÙÜÔ¨ÝWÜ CÊÜPæR ÓÜíŸí«Ü±Üor ±Ü¨ÜÊÜâ ©Ì£à¿Þ Ë»ÜQ¤¿áÈÉÃÜáñܤ¨æ.
G"S"@¡: - T"se", ìX"tÚY"z X"pS"s^"z G"SX" $ G"SX"_"pP"ê×Y"pY" _"{ŸüpWY"p_"z @s¡à $ ìSY"P"p G"SX" \Y"P"|
_Y"pO"o $
_"sO": - O"pO", @¡p _"p _"{Ÿüp ?
G"S"@¡: - @s¡X"pZ, Y"Y"p O"f\"c"pS"z W"\"{O" _"p _"{Ÿüp $
_"sO": - G"S"@¡, O"f\"c"pS"uS" {@z¡ U¡“X"o ?
G"S"@¡: - O"S"Y", O"f\"c"pS"uS" _"z_"pZV"SR"S"pO"o X"pub": {_"RY"{O" $ ìSY"p: _"\"pê: {\"üp: @u¡\"“z
G"r{\"@¡pY"v _"X"P"pê: $
_"sO": - O"{`ê, _"p {\"üp @¡P"z _"XT"pQ{Y"O"sz ðp×Y"O"u ?
G"S"@¡: - ìX"ZW"pZO"r _"\"ê_"f\"_"XT"ß"p $ O"Y"p íf"X"z c"pS"z _"XT"pQ{Y"O"sz ðp×Y"O"u $ ìO":
_"z_@w¡O"W"p^"pWY"p_"z @s¡à $
_"sO": - O"pO", òY"z W"p^"p, d\"NppS"SQ@¡Zr, âüp E" $ W"p^"p_"s X"sAY"p, X"R"sZp, {Q\Y"p E"
Bpr\"pêNpW"pZO"r $ T"Zz O"s ìO"r\" {±¡Í>p _"p W"p^"p $ Y"O":, \Y"p@¡ZNp{S"Y"X"p: QlV"puêR"p: $
X"SQT"øc"uS" ìRY"uO"sz _"\"êP"p S" ðp×Y"O"u $ ìO" ï\" S" X"u O"e" T"ø\"w{f": $
G"S"@¡: - ìpOX"G", X"p O"P"p \"Q $ \Y"p@¡ZNp{S"Y"X"p: _"\"pê_"s W"p^"p_"s _"[SO" $ ì_Y"pz O"s {\"ðpu^"O":
_"[SO" {S"Y"X"p: $ ì_Y"pz W"p^"pY"pz O"“_T"{ðpêc"pS"z ðpp®c"pS"pX"o ìOY"p\"ðY"@¡X"o $
\Y"p@¡ZNp_Y" _"pX"pSY"c"pS"z _"\"uê^"pX"o ìp\"ðY"@¡X"o $ Y"O":, \Y"p@¡ZNpz _"\"êðpp®puT"@¡pZ@¡X"o $
_"sO": - ìSY"P"p {@z¡ W"\"{O" ?
G"S"@¡: - ìSY"P"p, ìT"ðpVQT"øY"puBpuNp ìS"P"ê: W"\"{O" $ Y"O":, òY"z W"p^"p ï@¡_Y"pb"Z_Y" \Y"OY"Y"X"{T"
S" _"`O"u $ íQp`ZNpz T"øY"EF>p{X" $ ìp@¡NpêY", ‘V"pR"{O"’ òOY"s˜u¡ ìT"ðpVQ: $ ‘V"pR"O"u’
òOY"s˜u¡ _"pR"sðpVQ: $ ‘W"\"{O"’ òOY"_Y" ìSY": ìP"ê: ‘W"\"O"r’ òOY"_Y"pT"Z: ìP"ê: $
{\"S"p \Y"p@¡ZNpðpp®z T"QT"QpP"êc"pS"z S" W"\"{O" $ _"pX"pSY"c"pS"pY" Y"O"_\" (T"øY"Ñ"z @s¡à)
76 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
@¡ÚT"O"u
_"`O"u
V"pR"O"u
G"pY"O"u
ðp×Y"O"u
3. ì[_X"S"o
4. W"p^"pNppX"o
5. O\"{Y"
6. O\"pX"o $
5. Split the sandhi : ÓÜí— ¹wÔÄ
O"P"p{T" +
_"v\" +
ìO"r\" +
òOY"s˜u¡ +
_T"Í>pu‚"pZNpX"o +
ï@¡pQðp: T"pK>:
{X"e"Y"pu: _"XW"p^"NpX"o
.............................................................................
5. \"Y"z dr@w¡^NpG"SX"puO_"\"z @¡Qp ìpE"ZpX": ?
.............................................................................
6. dr@w¡^Np_Y" X"pO"p{T"O"Zpv @¡pv ?
.............................................................................
7. @z¡_": W"{BpS"rë @s¡e" S"Y"{O" _X" ?
.............................................................................
8. dr@w¡^Np_Y" QY"Y"p {@z¡ {@z¡ W"\"{O" ?
.............................................................................
9. dr@w¡^Np_Y" G"SX"_P"pS"z {@¡X"o ?
.............................................................................
10. dr@w¡^Np: @¡_Y" _"zZb"@¡: ì[_O" ?
.............................................................................
2. QlG"êS"p: $
3. S"Y"{O"
4. T"øW"p\"uNp
7. ±Ü¿Þì¿á ±Ü¨ÜÊÜ®Üá° ŸÃæÀáÄ. T"Y"pêY"T"Qz {“A"O" $
84 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
1. íO_"\": = 2. {X"e"X"o =
3. {BpqZ: = 4. {\"\"p`: =
5. QY"p =
3. R"X"ê: X 4. {`O"pY" X
Verbs.
QſޱܨÜWÜÚí¨Ü PæÆÓÜÊÜâ ®Üvæ¨Ü PÝÆ ÊÜáñÜᤠBþæ™, ±ÝÅ¥Üì®æ ÊÜááíñÝ¨Ü A¥ÜìÊÜâ £Ú¨Üá
ŸÃÜáñܤ¨æ. QÅ¿Þ±Ü¨Ü¨Ü ±ÜÅñÜ¿áWÜÚWæ “@¡pZ Gí¨Üá ÖæÓÜÃÜá. D ÆPÝÃÜWÜÙÜá ÖÜñÜᤠCÊæ. ÖÜñÜá¤
ÆPÝÃÜWÜÙÜÈÉ¿áã ÃÜã±ÜWÜÙÜá ¸æàÃæ ¸æàÃæ¿ÞWÜáñܤÊæ.
The Verbs denote the time of the work done and the meanings like order, request
etc. The suffixes are “@¡pZs. There are ten “@¡pZs. The forms are different in all the
ten “@¡pZs.
“@¡pZp: ÆPÝÃÜWÜÙÜá
“@¡pZ: @¡p“:/T"øV"puR": ìP"ê: Meaning
1. “Jo> \"O"êX"pS": ÊÜñÜìÊÜÞ®Ü Present Tense
2. “Do>/“sD>o /{“Jo> W"tO"@¡p“: »ÜãñÜPÝÆ Past Tense
3. “wJ>o /“sJ>o W"{\"^Y"O@¡p“: »ÜËÐÜÂñÝRÆ Future Tense
4. “puJ>o ìpc"p Bþæ/±ÝÅ¥Üì®æ Order/Request
5. {\"{R"{“Do> {\"{R": Ë— Potential Mood
6. ìpðpr{“êDo> ìpðpr: BÎàÊÝì¨Ü Benedictive mood
7. “wDo> _"Šu¡O": ÓÜíPæàñÜ Conditional Mood
86 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
Roots are divided into ten conjugations (BpNp s). The form of roots regularly.
occuring and belongins to 1-4-6-10 groups are given here. Practise them.
T"Z_X"vT"QX"o
1®æà WÜ| Group T"Ko> «ÝñÜá ‘ì’ {\"@¡ZNpT"øOY"Y":
4®æà WÜ| Group S"wO"o «ÝñÜá ‘Y"’ {\"@¡ZNpT"øOY"Y":
6®æà WÜ| Group {\"ðpo «ÝñÜá ‘ì’ {\"@¡ZNpT"øOY"Y":
10®æà WÜ| Group BpNp «ÝñÜá ‘ìY"’ {\"@¡ZNpT"øOY"Y":
{T"V"{O" PÜáw/to drink, BpEF>{O" ÖæãàWÜá/to go, S"X"{O" ®ÜËáÓÜá/to salute, {“A"{O" ŸÃæ/to write,
Y"EF>{O" PæãvÜá/to give, @ø¡”L>{O" BoÊÝvÜá/to play, A"pQ{O" £®Üá°/to eat, `_"{O" ®ÜWÜá/to laugh,
{_"RY"{O" ÓÝ—ÓÜá/to attain, @s¡TY"{O" Pæãà±ÜWæãÙÜáÛ/to get angry, S"wOY"{O" ®Ü£ìÓÜá/to dance, ì_Y"{O"
GÓæ/to throw, E"puZY"{O" PÜ©/to steal, QNL>Y"{O" ¨ÜíwÓÜá/to punish, X"pBpêY"{O" ÖÜávÜáPÜá/to search
88 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
ìpOX"S"uT"QX"o
ìpAY"pO"T"øOY"Y"p: ATÝÂñÜ ±ÜÅñÜ¿áWÜÙÜá 9 (ìpOX"S"uT"{Q)
Present Tense ÊÜñÜìÊÜÞ®ÜPÝÆ (“Jo>)
\"SQO"u ÊÜí©ÓÜá/to salute, _"u\"O"u ÓæàËÓÜá/to serve, X"puQO"u ÓÜíñæãàÑÓÜá/to rejoice, T"E"O"u AwWæ
ÊÜÞvÜá/to cook, Y"pE"O"u ¿ÞbÓÜá/to beg, {b"T"O"u GÓæ/to throw, E"uÍ>O"u aæàÑrÓÜá/to move, \"R"êO"u
ÊÜ—ìÓÜá/to grow, ðppuW"O"u Íæãà¼ÓÜá/to shine, \"O"êO"u CÃÜá/to be, “W"O"u ƼÓÜá/to get, _"`O"u ÓÜ×ÓÜá/
to tolerate, G"pY"O"u g¯ÓÜá/to take birth, @¡ÚT"O"u PÜȳÓÜá/to imagine, E"puZY"O"u PÜ©/to steal, O"pu“Y"O"u
ñÜãWÜá/to balance, T"øpP"êY"O"u ±ÝŦìÓÜá/to pray, Y"O"O"u ¿á£°ÓÜá/to try, Bpp`O"u ÖÝñæãÃæ/to crave, @s¡àO"u
ÊÜÞvÜá/to do $
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 89
ÓÜãaÜ®æ :
1. Jí¨Üá ÊÝPܨÜÈÉ PæÆÓÜ ÊÜÞvÜáÊÜ ÊÜÂQ¤¿á®Üá° ÖæàÙÜáÊÜ ÍÜŸª @¡O"wêT"Q $ A¨Üá ±ÜÅ¥ÜÊÜÞ
Ë»ÜQ¤¿áÈÉÃÜáñܤ¨æ.
@¡O"êwT"QX"o or Subject is that word which denotes the person who does the work.
That will be in T"øP"X"p {\"W"{˜¡.
2. QſޱܨÜPæR "¿ÞÃÜ®Üá°' "H®Ü®Üá°' Gí¨Üá ±ÜÅÍæ° ÖÝQ¨ÜÃæ ŸÃÜáÊÜ EñܤÃÜÊæà @¡X"êT"Q A¨Üá
©Ì£à¿Þ Ë»ÜQ¤¿áÈÉÃÜáñܤ¨æ.
@¡X"êT"Q or Object is that word which comes as an answer to the questions
'Whom ?' or 'What ?' to the Verb. It will always be in {ŸO"rY"p{\"W"{˜¡ or Accusative
case.
{\"ðpu^"{@ø¡Y"pá¡T"p{Np
‘ì_"o’ R"pO"s: (\"O"êX"pS"@¡p“:) “Jo>“@¡pZ:
ï\"X"u\" U¡“-T"s^T"-G"“-Y"pS"-R"S"-òOY"pQY": $
Q@¡pZpSO": T"sz{“Œ: ‘ïO"Qo’ ðpVQ: CÊÜ®Üá/ This(M)
E"O"sQêðp: T"pK>:
_"‹÷p
ï@¡X"o 1
e"r{Np 3
T"ú"c"pS"u[SçY"p{Np
S"ue"X"o
S"p{_"@¡p @¡Npê:
O\"@o¡ Z_"S"p
T"ú"X"`pW"tO"p{S"
^"Lo>-Qpu^"p: `pO"\Y"p:
{S"çp O"Sçp W"Y"X"o @ø¡puR": ìp“_Y"X"o QrC"ê_"te"O"p
^"Lo>-Z_"p:
_"Ê" 7
_"Ê" h¡^"Y":
\"àNp:/T"[ðE"X"p T"t\"pê/òSç:
r
S
{S"h "hv ¡O"r pÐpYu " p:
¡ê {O" ì {Ð
: Q{b"Npp ì
Y"X":
S"\" 9
S"\"Z_"p:
(1) ðpwŒpZ: (2) \"rZ: (3) @¡àNp:
Qðp 10
Qðp-ì\"O"pZp:
(1) X"O_Y":, (2) @t¡X"ê:, (3) \"Zp`:, (4) S"Z{_"z`:, (5) \"pX"S":
(6) T"ZðpsZpX":, (7) drZpX":, (8) dr@w¡^Np:, (9) V"s«:, (10) @¡[Ú@¡:
104 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
ï@¡pQðp 11
ï@¡pQðp àçp:
ŸpQðp 12
ŸpQðp ZpðpY":
X"u^":, \"w^"W":, {X"P"sS"X"o, @¡@¡pêJ>@¡:, {_"z`:, @¡SY"p,
O"s“p, \"w{Æ"@¡:, R"S"s:, X"@¡Z:, @s¡XW":, X"rS": $
T"ú"Qðp 15
T"ú"Qðp {O"P"Y":
T"ø{O"T"O"o, {ŸO"rY"p, O"wO"rY"p, E"O"sP"rê, T"ú"X"r, ^"Î>r, _"Ê"X"r,
ìÍ>X"r, S"\"X"r, QðpX"r, ï@¡pQðpr, ŸpQðpr, e"Y"puQðpr, E"O"sQêðpr, T"t{NpêX"p $
@w¡^NpT"b"u T"ú"Qðpr {O"{P": ìX"p\"p_Y"p $
_"Ê"{\"zðp{O" 27
_"Ê"{\"zðp{O": S"b"e"p{Np
ì{Ä"S"r, W"ZNpr, @w¡{f"@¡p, Zpu{`Npr, X"wBpðpr^"êX"o, ìpçpê, T"sS"\"ê_"t, T"s^Y":, ìpð“u^"p,
X"C"p, T"t\"êU¡ÚBpsS"r, íf"ZU¡ÚBpsS"r, `_O":, {E"e"p, _\"p{O":, {\"ðppA"p, ìS"sZpR"p, GY"uÎ>p,
X"t“X"o, T"t\"pê^"pM>p, íf"Zp^"pM>p, d\"Np:, R"{S"Î>p, ðpO"{W"^"@o¡, T"t\"pêW"pçp, íf"ZpW"pçp, Zu\"O"r $
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 105
_"‹÷p:
í‚"v: T"K>O" - ì\"BpEF>O" - qZ˜¡_P"pS"u^"s {“A"O" E"
1 1 ï@¡X"o ....................... 26 26 ^"Lo>{\"zðp{O": ...................
2 2 Ÿu ....................... 27 27 _"Ê"{\"zðp{O": ...................
3 3 e"r{Np ....................... 28 28 ìÍ>p{\"zðp{O": ...................
4 4 E"O\"pqZ ....................... 29 29 S"\"{\"zðp{O": ...................
5 5 T"ú" ....................... 30 30 {e"zðpO"o ...................
6 6 ^"Jo> ....................... 31 31 ï@¡{e"zðpO"o ...................
7 7 _"Ê" ....................... 32 32 Ÿp{e"zðpO"o ...................
8 8 ìÍ> ....................... 33 33 e"Y"{®zðpO"o ...................
9 9 S"\" ....................... 34 34 E"O"s{®zðpO"o ...................
10 10 Qðp ....................... 35 35 T"ú"{e"zðpO"o ...................
11 11 ï@¡pQðp ....................... 36 36 ^"Jo>{e"zðpO"o ...................
12 12 ŸpQðp ....................... 37 37 _"Ê"{e"zðpO"o ...................
13 13 e"Y"puQðp ....................... 38 38 ìÍ>p{e"zðpO"o ...................
14 14 E"O"sQðê p ....................... 39 39 S"\"{e"zðpO"o ...................
15 15 T"ú"Qðp ....................... 40 40 E"O\"pqZzðpO"o ...................
16 16 ^"puL>ðp ....................... 41 41 ï@¡E"O\"pqZzðpO"o ................
17 17 _"Ê"Qðp ....................... 42 42 {ŸE"O\"pqZzðpO"o ................
18 18 ìÍ>pQðp ....................... 43 43 {e"E"O\"pqZzðpO"o ................
19 19 S"\"Qðp ....................... 44 44 E"O"sðE"O\"pqZzðpO"o ................
20 20 {\"zðp{O": ....................... 45 45 T"ú"E"O\"pqZzðpO"o ................
21 21 ï@¡{\"zðp{O": ................... 46 46 ^"Jo>E"O\"pqZzðpO"o ................
22 22 Ÿp{\"zðp{O": ................... 47 47 _"Ê"E"O\"pqZzðpO"o ................
23 23 e"Y"pu{\"zðp{O": ................... 48 48 ìÍ>E"O\"pqZzðpO"o ................
24 24 E"O"s{\"|ðp{O": ................... 49 49 S"\"E"O\"pqZzðpO"o ................
25 25 T"ú"{\"zðp{O": ................... 50 50 T"ú"pðpO"o ................
106 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
ìWY"p_":
I.ÓÜíÓÜ¢ñܨÜÈÉ EñܤÄÔÄ & Answer in Samskrta :
1. \"E"S"p{S" @¡p{S" ?
2. T"ú" W"tO"p{S" @¡p{S" ?
3. ^"Lo> h¡O"\": @u¡ ?
4. ìÍ> {Q×T"p“@¡p: @u¡ ?
5. S"\" Bpø`p: @u¡ ?
6. Qðp ì\"O"pZp: @u¡ ?
7. ^"Lo> Z_"p: @u¡ ?
8. `pO"\Y"p: Qpu^"p: @u¡ ?
9. ZpðpY": @u¡ ?
10. {E"f"p S"b"e"pQpZWY" Qðp S"b"e"pNppz S"pX"p{S" {“A"O" ?
II. ËhÝ£à¿á ±Ü¨ÜÊÜ®Üá° ŸÃæÀáÄ & Write the odd words :
1. X"u^":, ì{Ä"S"r, {X"P"sS"X"o, {_"z`: $ ......................
2. S"\"X"r, ï@¡pQðpr, òSç:, T"t{NpêX"p $ ......................
3. @¡ðY"T":, BppvO"X":, {S"hê¡{O":, \"{_"Î>: $ ......................
4. W"bY"X"o, W"puGY"X"o, “uåX"o, _"pvXY": $ ......................
5. ìp@¡pðpX"o, T"p\"@¡:, W"tO"“X"o, X"t“X"o $ ......................
108 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
T"ú"Qðp: T"pK>:
ìS"s\"pQpWY"p_":
1. PܮܰvÜPæR A®ÜáÊÝ¨Ü ÊÜÞwÄ & Translate into English
1. V"p“: BpEF>{O" $ .....................................................
2. ìÄ"pv R"p\"O": $ .....................................................
3. X"wBpp: E"“[SO" $ .....................................................
4. _"u\"@¡: W"pZz \"`{O" $ .....................................................
5. W"˜¡p: Qu\"z T"tG"Y"[SO" $ .....................................................
6. R"{S"@¡: R"S"z Y"EF>{O" $ .....................................................
7. V"p{“@¡p BprO"z BppY"{O" $ .....................................................
8. X"pO"p T"se"pS"o T"p“Y"{O" $ .....................................................
9. F>pe"p: \"uQpS"o T"K>[SO" $ .....................................................
10. _"tY"ê: T"t\"ê{Q{ðp íQu{O" $ .....................................................
2. ÓÜíÓÜ¢ñÜPæR A®ÜáÊÝ¨Ü ÊÜÞwÄ & Translate into Samskrita
1. AÊÜ®Üá K¨Üáñݤ®æ. & He reads.
.................................................................................
2. AÊÜÙÜá ®ÜWÜáñݤÙæ. & She is laughing.
.................................................................................
3. CÊÜÃÜá ®ÜWÜÃÜPæR ÖæãàWÜáñݤÃæ. & These (M) are going to the city.
.................................................................................
4. AÊÜÙÜá ÖÝvÜ®Üá° ÖÝvÜáñݤÙæ. & She is singing song.
.................................................................................
5. CÊÜ®Üá ®Ü®Ü°®Üá° PæàÙÜáñݤ®æ. & This (M) asks me.
.................................................................................
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 109
6. ®Ý®Üá ±ÜâÓܤPÜÊÜ®Üá° K¨Üáñæ¤à®æ. & I am reading the book.
.................................................................................
7. ®ÝËŸºÃÜá ¨æàÊÜÄWæ ÊÜí©ÓÜáñæ¤àÊæ. & We two salute the God.
.................................................................................
8. ®ÝÊÜâ ÓÝ°®ÜÊÜ®Üá° ÊÜÞvÜáñæ¤àÊæ. & We are taking bath.
.................................................................................
9. ¯à®Üá GÈÉWæ ÖæãàWÜᣤàÁáà ? & Where are you going ?
.................................................................................
10. ¯àÊÜâ PÜdæàÄWæ ÖæãàWÜᣤàÃÝ ? & Are you going to the office ?
.................................................................................
3. PܮܰvÜPæR A®ÜáÊÝ¨Ü ÊÜÞwÄ & Translate into English
1. `Zrðp: ðpp“pz BpEF>{O" $
.................................................................................
2. E"Sç: ìp@¡pðpu ðppuW"O"u $
.................................................................................
3. “bX"r: W"puG"S"z @¡Zpu{O" $
.................................................................................
4. G"BpQrðp: G"S"@u¡S" _"` BpEF>{O" $
.................................................................................
5. X"pO"p T"se"pY" b"rZz Y"EF>{O" $
.................................................................................
6. O\"z BpøpX"z BpEF>{_" $
.................................................................................
7. Y"tY"z {@z¡ @s¡àP" ?
.................................................................................
110 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
8. ì`z G"“z ìpS"Y"p{X" $
.................................................................................
9. ìp\"pz T"ZpuT"@¡pZz @s¡\"ê: $
.................................................................................
10. \"Y"z Bpw`z T"ø{\"ðppX": $
.................................................................................
4. ÓÜíÓÜ¢ñÜPæR A®ÜáÊÝ¨Ü ÊÜÞwÄ & Translate into Samskrita
1. «Ü¯PÜ®Üá ¨ÜĨÜůWæ ÖÜ|ÊÜ®Üá° PæãvÜáñݤ®æ. & The richman gives money to the poor.
.................................................................................
2. ÃæçñÜÃÜá ±ÝÅ~WÜÙÜ®Üá° ÓÝPÜáñݤÃæ. & The farmers rear animals.
.................................................................................
3. AÊÜ®Üá ÊæáçÓÜãÄWæ ÖæãàWÜáñݤ®æ. & He is going to Mysore.
.................................................................................
4. ÃÝZÊÜ®Üá FoÊÜ®Üá° ÊÜÞvÜáñݤ®æ. & Raghav is eating food.
.................................................................................
5. ®ÜñÜìQ¿áá ®ÜêñÜÂÊÜ®Üá° ÊÜÞvÜáñݤÙæ. & The dancer dances.
.................................................................................
6. ÊÜoáWÜÙÜá Êæà¨ÜÊÜ®Üá° ÖæàÙÜáñݤÃæ. & The Vatus recite the Veda.
.................................................................................
7. ÃæãàX¿áá LÐÜ«ÝÆ¿áPæR ÖæãàWÜáñݤ®æ. & The ill person is going to the clinic.
.................................................................................
8. PÜêÐÜ¡®Ü ÓÜÖæãà¨ÜÃÜ ŸÆÃÝÊÜá®Üá. & Krishna's brother is Balarama.
.................................................................................
9. ®ÝÙæ ÍÝÇæ¿áÈÉ ±ÜÄàûæ C¨æ. & Tomorrow there will be exam in school.
.................................................................................
10. ÊÜáÙæÀáí¨Ü ¸æÙæ¿áá ¸æÙæ¿ááñܤ¨æ. & The crops grow by rain.
.................................................................................
_"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1 111
q±Ü³~ / Notes
112 _"z_@w¡O"W"p^"pQr{T"@¡p-1
q±Ü³~ / Notes