ĐỀ : CHI TIẾ T LÀ BỤ I VÀ NG CỦ A TÁ C PHẨ M VĂ N HỌ C.
ANH CHỊ HÃ Y CHỨ NG MINH NHẬ N
ĐỊNH TRÊ N QUA MỘ T SỐ TÁ C PHẨ M MÌNH BIẾ T. DIỄ N ĐẠ T HAY: Bà i là m Viết về nguồ n gố c củ a vă n chương, Charles DuBois đã từ ng nó i : “Vă n họ c,đó là tư tưở ng đi tìm cá i đẹp trong á nh sá ng.” Phả i chă ng, trong quá trình sá ng tạ o nghệ thuậ t, mỗ i ngườ i nghệ sĩ phả i tìm mộ t lố i đi riêng để tá c phẩ m củ a mình mở ra mộ t hình sắ c riêng, mộ t cả m xú c riêng về cuộ c số ng. Điều đó khiến ta bă n khoă n tự hỏ i: Điều gì trướ c hết là m nên sứ c hấ p dẫ n củ a mộ t tá c phẩ m? Và khi tìm gặ p ý kiến củ a Pauxtopxki, dườ ng như ta nhậ n đượ c lờ i giả i đá p cho chính mình:“Chi tiết là m nên bụ i và ng củ a tá c phẩ m” Để tạ o nên tá c phẩ m vă n họ c, nhờ và o nhiều yếu tố trong đó chi tiết nghệ thuậ t đó ng vai trò rấ t quan trọ ng, tự a như mộ t hạ t cá t nhỏ bé nhưng đủ để ta hình dung về mộ t sa mạ c mênh mô ng, như mộ t giọ t nướ c mà ta thấ y đượ c cả đạ i dương rộ ng lớ n chi tiết nghệ thuậ t tuy nhỏ bé nhưng là m nên tá c phẩ m đặ c biệt! Vậ y chi tiết là gì? Chi tiết là mộ t trong nhữ ng yếu tố nhỏ nhấ t, quan trọ ng nhấ t là m nên tá c phẩ m. Chi tiết nghệ thuậ t cũ ng chính là nhữ ng yếu tố nhỏ lẻ củ a tá c phẩ m nhưng mang sứ c chứ a lớ n về cả m xú c và tư tưở ng. Và , sứ c chinh phụ c củ a hình tượ ng nghệ thuậ t là ở sự truyền cả m gó p phầ n quyết định tạ o ra sứ c hấ p dẫ n, lô i cuố n ngườ i đọ c là ở chi tiết. Bụ i và ng là thứ bụ i nhỏ , Mịn củ a kim loạ i và ng ( quý, hiếm) có mà u sắ c, á nh sá ng lấ p lá nh bao phủ lên toà n bộ tá c phẩ m. Từ đó , ta nhậ n ra Pautoxki đã đá nh giá chính xá c vai trò củ a chi tiết trong tá c phẩ m nghệ thuậ t: chi tiết gó p phầ n tạ o nên tá c phẩ m, chi tiết nghệ thuậ t độ c đá o sẽ có vai trò truyền tả i đến ngườ i đọ c thô ng điệp củ a nhà vă n về cuộ c số ng, con ngườ i, tư tưở ng, tình cả m, cả m xú c củ a tá c giả đến bạ n đọ c. Vậ y tạ i sao nó i chi tiết là bụ i và ng củ a tá c phẩ m vă n họ c?Bở i lẽ chi tiết tuy tuy nhỏ bé nhưng mang giá trị nộ i dung, tư tưở ng mạ nh mẽ củ a nhà vă n gử i gắ m đến bạ n đọ c. Vă n chương gó i gọ n bứ c tranh cuộ c số ng trong mộ t nộ i dung có hạ n, nhà vă n lớ n phả i là ngườ i biết chưng cấ t cả đạ i dương trong mộ t giọ t nướ c.Chi tiết chính là kết tinh củ a quá trình lao độ ng sá ng tạ o, nhữ ng kinh nghiệm trong đờ i số ng củ a nhà vă n. Vì lẽ ấ y, chi tiết tuy bé nhỏ nhưng nó chứ a đự ng biết bao tâ m tư, cả m xú c củ a nhà vă n khiến ta phả i tră n trở suy ngẫ m. Hơn nữ a, chi tiết là cô ng cụ đắ c lự c củ a ngườ i nghệ sĩ, thô ng qua chi tiết, tính cá ch, tâ m trạ ng số phậ n củ a nhâ n vậ t đượ c bộ c lộ , thú c đẩ y sự phá t triển mộ t cá ch mạ ch lạ c và logic củ a cố t truyện, tạ o nên nhữ ng bướ c ngoặ t trong tá c phẩ m.Từ đó , mỗ i chi tiết trong tá c phẩ m quý giá như nhữ ng hạ t bụ i và ng-nhỏ bé mà tỏ a sá ng lấ p lá nh và quý giá vô cù ng. Là bụ i và ng củ a tá c phẩ m, chi tiết Nướ c Mắ t A Phủ phả n á nh chủ đề tư tưở ng và giá trị nhâ n đạ o củ a truyện ngắ n Vợ chồ ng A Phủ . chi tiết ấ y nằ m ở gầ n cuố i câ u chuyện, vì sơ ý để hổ bắ t mấ t mộ t con bò củ a thố ng lí, A Phủ bị tró i đứ ng ở giữ a sâ n, bỏ mặ c đó i rét suố t mấ y ngà y liền.Sau mọ i nỗ lự c tự giả i cứ u mình nhưng khô ng thà nh, trong nỗ i bấ t lự c, tuyệt vọ ng đến cù ng A Phủ đã khó c: “hai mắ t A Phủ vừ a mở , mộ t dò ng nướ c mắ t bò xuố ng hai hõ m má đã xá m đen lạ i”... Và nếu như trong tá c phẩ m chiếc thuyền ngoà i xa, giọ t nướ c mắ t củ a ngườ i đà n bà hà ng chà i khiến ta nhậ n ra sự tan ná t củ a trá i tim, sự đau đớ n nhụ c nhã củ a ngườ i mẹ, ngườ i vợ khi chứ ng kiến cả nh đứ a con mình “nhả y xổ và o bố nó như mộ t con só i con”, “giằ ng đượ c chiếc thắ t lưng, liền rướ n thẳ ng ngườ i vung chiếc khó a sắ t quậ t và o giữ a khuô n ngự c” ngườ i chồ ng thì trong Vợ chồ ng A Phủ , ta bắ t gặ p giọ t nướ c mắ t đau đớ n đến tậ n cù ng củ a A Phủ củ a sự tuyệt vọ ng trướ c cá i chết cậ n kề mà chẳ ng thể là m gì đượ c củ a mộ t chà ng trai ương bướ ng, gai gó c chẳ ng biết sợ điều gì. Qua hạ t bụ i và ng lấ p lá nh củ a chi tiết ấ y, dườ ng như bạ n đọ c đượ c chứ ng kiến cuộ c lộ i ngượ c dò ng về ý thứ c, và cả m nhậ n đượ c vẻ đẹp tâ m hồ n mạ nh mẽ, dũ ng cả m, sứ c phả n khá ng, cù ng vớ i mộ t trá i tim đầ y ấ m á p củ a Mị.. Bở i lẽ Chính "dò ng nướ c mắ t lấ p lá nh ấ y" đã là m tan chả y lớ p bă ng giá lạ nh trong lò ng Mị, khiến lò ng Mị trỗ i dậ y mộ t nỗ i xó t xa, từ vô cả m chuyển sang đồ ng cả m, từ trơ lì chuyển sang hiểu thấ u và xó t thương Lò ng Mị chợ t bồ i hồ i trướ c mộ t ngườ i trù ng cả nh ngộ . Bở i lẽ khi chứ ng kiến hoà n cả nh bị tró i đứ ng và giọ t nướ c mắ t củ a A Phủ , Mị từ đồ ng cả m, xó t thương chuyển sang phẫ n uấ t că m ghét và bấ t bình bở i sự tà n khố c củ a nhà thố ng lí Pá Tra. Như nhậ n ra đượ c sự bấ t cô ng và vô lí về nhữ ng cá i chết củ a mộ t kiếp ngườ i: rồ i A Phủ cũ ng sẽ chết chong sự đau đớ n, chết trong đó i khá t, chết trong rét buố t că m că m, A Phủ cũ ng phả i chết trong sợ xích củ a thế lự c nhà thố ng lí. Từ đó Mị thương cả m, phẫ n uấ t và nhìn nhậ n rĩ nhữ ng sự bấ t cô ng, chẳ ng phả i thứ bụ i và ng lấ p lá nh từ chi tiết giọ t nướ c mắ t ấ y đã tạ o nên mộ t cuộ c lộ i ngượ c dò ng củ a ý thứ c, mộ t chuyển biến trong tâ m lí củ a Mị đó sao? Hẳ n rằ ng, thứ bụ i và ng ó ng á nh ấ y đã soi chiếu và o nhữ ng trang vă n dạ t dà o cả m xú c, khiến ta khô ng chỉ nhậ n ra vẻ đẹp từ sự ấ m á p đồ ng cả m, từ mộ t cuộ c lộ i ngượ c dò ng ý thứ c củ a Mị mà ở đó ta cò n nhậ n ra vẻ đẹp tâ m hồ n dũ ng cả m, mạ nh mẽ và sứ c số ng mã nh liệt củ a nà ng. Bở i lẽ, nếu khô ng có sự dũ ng cả m, khô ng có mộ t khao khá t số ng mộ t cuộ c đờ i đá ng số ng, khá t khao đượ c tự do, đượ c thoá t kiếp trâ u ngự a nhà thố ng lí, là m sao Mị có thể liều lĩnh, can đả m biến sứ c mạ nh nộ i tâ m trở thà nh hà nh độ ng? Vì nếu là trướ c đâ y, Mị khô ng mả y may quan tâ m đến thâ n phậ n nô lệ củ a mình, mặ c kệ đờ i xô đẩ y bở i bó ng ma thầ n quên đã đè lên đô i vai nhỏ bé ấ y khiến Mị khô ng cò n suy nghĩ giả i thoá t nữ a, Mị chỉ biết rằ ng ma nhà Thố ng Lí đã nhậ n mặ t mình, “số ng là m ma nhà nà y, chết cũ ng là m ma nhà nà y” thì giờ đâ y lò ng thương ngườ i, khao khá t vù ng lên củ a Mị đã lớ n hơn tấ t cả mọ i nỗ i sợ hã i, cô gá i ấ y dù ng dao cắ t lú a rú t dâ y mâ y quấ n chặ t lấ y sự tự do củ a A Phủ Đó và cũ ng chính là sợ i dâ y tró i chặ t cuộ c đờ i mình. Như vậ y, nếu trong đêm tình mù a xuâ n, sứ c số ng bên trong Mị đượ c đá nh thứ c bở i tiếng sá o và tiếng gọ i bạ n tình thì giọ t nướ c mắ t củ a A Phủ đã đá nh thứ c sứ c số ng tiềm tà ng bên trong con ngườ i Mị. Mị đã giả i cứ u A Phủ đồ ng thờ i giả i thoá t cho chính mình khỏ i cuộ c số ng đọ a đầ y, khô ng có tự do để hướ ng đến cuộ c số ng tươi sá ng, hạ nh phú c! Đố i vớ i A Phủ , chi tiết nà y khiến ta nhậ n ra nỗ i niềm uấ t ứ c trướ c nhữ ng nỗ lự c phả n khá ng nhưng bấ t thà nh củ a anh trai ương bướ ng, gai gó c, chẳ ng biết sợ điều gì . Nhữ ng hạ t bụ i lấ p lá nh ấ y đã dẫ n lỗ i cho ta thấ u hieeur đượ c nỗ i đau đớ n đến tậ n cù ng nơi trá i tim A Phủ đau đớ n vì nhữ ng sợ i dâ y may rít và o ngườ i, đau đớ n vì tình cả nh đá ng thương củ a mình, đau đớ n vì khô ng thể vượ t khỏ i “nhà tù ” nô lệ oan ứ c ấ y.Dò ng nướ c mắ t ấ y đượ c Tô Hoà i miêu tả trong trang thá i lấ p lá nh, thể hiện mộ t khá t vọ ng đượ c số ng, đượ c tự do đến cù ng cự c củ a anh trai mạ nh mẽ nà y. Bờ vự c giữ a sự số ng và cá i chết sao mà mong manh đến thế? Mộ t con ngườ i từ ng “Trượ ng Nghĩa” sao bâ y giờ lạ i trở nên bấ t lự c trướ c cử a tử thâ nhf đến như vậ t? Dò ng nướ c mắ t lă n dà i, mọ i thứ dườ ng như đã khép lạ i đố i vớ i anh trai ấ y khiến ta khô ng khỏ i xó t xa, thương cả m cho số phậ n nghiệt ngã củ a anh… Là bụ i và ng củ a tá c phẩ m, giọ t nướ c mắ t A Phủ để lạ i 1 thô ng điệp sâ u sắ c về sự khá t vọ ng số ng sẽ khiến con ngườ i ta có thể là m đượ c nhữ ng điều phi thườ ng bở i lẽ nó đã chuyển hó a mị từ sự dử ng dưng, thờ ơ đến dũ ng cả m mạ nh mẽ cở i tró i cho A Phủ mặ c dù biết trướ c đượ c kết cụ c củ a bả n thâ n khi thự c hiện điều đó , khá t vọ ng ấ y đã khiến mị đứ ng lên, khô ng cò n cam chịu, yếu ớ t mà vù ng lên như mộ t quy luậ t hiển nhiên rằ ng ở đầ u có á p bứ c ở đó sẽ có sự vù ng dậ y đấ u tranh để chố ng lạ i nhữ ng thế lự c đã chà đạ p lên quyền số ng củ a con ngườ i, chẳ ng phả i nếu khô ng có khá t khao chố ng lạ i nhà thố ng lí, là m sao mị có thể là m đượ c nhữ ng điều kì diệu đến thế để có thể cù ng A Phủ thoá t khỏ i Hồ ng Ngà i và cù ng A Châ u là m cá ch mạ ng… Quả thự c hạ t bụ i và ng ấ y đã thắ p sá ng lên á nh lử a củ a hiện thự c mà qua đó ta nhậ n ra bộ mặ t củ a giai cấ p phong kiến xưa đã chà đạ p lên cuộ c số ng, nhâ n phẩ m, quyền số ng, quyền đượ c tự do, đượ c hạ nh phú c củ a con ngườ i. Từ đó , nhà vă n cấ t lên tiếng nó i nhâ n đạ o là sự thô ng cả m, đồ ng cả m sâ u sắ c vớ i bấ t hạ nh củ a con ngườ i; xó t thương cho nhữ ng số phậ n khổ đau, bấ t hạ nh như mị, a phủ Khẳ ng định, ngợ i ca nhữ ng phẩ m chấ t tố t đẹp, nhữ ng ướ c mơ, khá t vọ ng chính đá ng củ a con ngườ i và niềm tin củ a tá c giả và o con ngườ i, tin và o bả n chấ t, khả nă ng và sứ c số ng củ a con ngườ i, hướ ng con ngườ i đến sự đấ u tranh để tự giả i phó ng mình.Tố cá o đến tộ i á c củ a cha con nhà thố ng lí. Bở i lẽ sinh mạ ng củ a ngườ i lao độ ng nghèo vớ i gia đình nà y trở nên vô cù ng nhỏ bé và rẻ mạ c, chú ng có thể tướ c đi quyền số ng củ a con ngườ i ta bấ t cứ lú c nà o.Chi tiết ấ y cò n là đạ i diện cho nỗ i thố ng khổ mà ngườ i dâ n vù ng cao phả i chịu đự ng trướ c khi có á nh sá ng củ a đả ng soi dọ i đèn, bở i họ chẳ ng thể tìm đượ c lố i thoá t để giả i cứ u bả n thâ n mình. Và có quá khô ng khi nó i rằ ng chi tiết nt nà y là nố t nhạ c đầ u tiên để ngâ n lên bà i ca về khá t vọ ng tự do củ a con ngườ i, khá t vọ ng tự do, hạ nh phú c? Bở i sá ng tá c ra tá c phẩ m nà y nă m 1953 Tô Hoà i ở thờ i điểm đó nhà vă n đã đượ c giá c ngộ lí tưở ng cá ch mạ ng, đã tin và o mộ t điểm sá ng cuố i cù ng cho hai nhâ n vậ t kết lạ i, nên giọ t nướ c mắ t ấ y, gó p phầ n mở ra mộ t tương lai rấ t sá ng và trà n đầ y hy vọ ng. Vớ i sự sá ng tạ o độ c đá o củ a mình, “Bụ i và ng” từ nhữ ng giọ t nướ c mắ t trong “VCAP” đã chứ ng minh cho tà i nă ng củ a nhà vă n Tô Hoà i. Bở i lẽ chi tiết ấ y đã tạ o nên sự hợ p lí trong xâ y dự ng mạ ch truyện, nếu có tình huố ng để con ngườ i ta trở nên tha hó a sẽ có hoà n cả nh để con ngườ i ta hồ i sinh đó chính là điều hợ p quy luậ t trong việc xâ y dự ng truyện, xâ y dự ng tâ m lí tâ m trạ ng củ a nhâ n vậ t. Hơn nữ a chi tiết ấ y cò n là mộ t nú t mở , mở ra cuộ c đờ i mớ i cho mị, cho a phủ . Mở ra mộ t con đườ ng dẫ n lố i hai ngườ i đến vớ i hoạ t độ ng cá ch mạ ng, khiến nhữ ng ngườ i nô ng dâ n nhỏ bé tìm lạ i đượ c tình yêu cuộ c số ng, và nên duyên vợ chồ ng! Nếu chi tiết nướ c mắ t A Phủ để lạ i nhữ ng bụ i và ng lấ p lá nh về tình ngườ i đẹp đẽ và khao khá t đượ c số ng mã nh liệt củ a mộ t “đó a hoa” chố n Tâ y Bắ c thì chi tiết bứ c ả nh chiếc thuyền ngoà i xa trong tá c phẩ m cù ng tên ấ y đã soi chiếu và o tâ m hồ n bạ n đọ c khiến ta có biết bao tră n trở , suy ngẫ m. Bứ c ả nh nghệ thuậ t chính là chi tiết nà y khép lạ i tá c phẩ m. Sau khi Nhậ n lệnh đượ c điều độ ng đi chụ p mộ t bứ c ả nh ở vù ng biển tỉnh miền Trung. Phù ng đã may mắ n tìm thấ y và kiếm tìm trong suố t nhiều ngà y mộ t cả nh tượ ng mà cự c kì tuyệt mĩ và khô ng nơi đâ u có thể dễ dà ng tìm thấ y đượ c. Bứ c ả nh nghệ thuậ t ấ y Trướ c hết đó là mộ t bứ c ả nh thuầ n nghệ thuậ t dà nh cho nhữ ng nhà sà nh nghệ thuậ t: Mộ t bứ c ả nh mang vẻ đẹp toà n mĩ, vố n là mộ t cả nh đắ t trờ i cho, kết tinh cô ng phu và sự may mắ n củ a ngườ i nghệ sĩ (sau hà ng tuầ n mai phụ c, Phù ng đã chộ p đượ c). Mộ t bứ c ả nh về con thuyền đượ c chụ p từ ngoà i xa vớ i vẻ đẹp hà i hò a giữ a con ngườ i và cả nh vậ t. Mộ t cả nh đẹp đượ c ghi lạ i bằ ng mộ t ấ n tượ ng thuầ n tuý nghệ thuậ t. Mộ t bứ c ả nh khô ng chỉ đem đến mộ t niềm hạ nh phú c cho ngườ i sá ng tạ o mà cò n đủ sứ c thuyết phụ c vớ i cả nhữ ng nhà sà nh nghệ thuậ t và có sứ c số ng lâ u bền “mã i mã i về sau”… Chi tiết bứ c tranh ấ y là m nổ i bậ t lên tính cá ch đá ng yêu, đá ng mến củ a nhâ n vậ t Phù ng. Bụ i và ng củ a tá c phẩ m chiếc thuyền ngoà i xa đã thà nh cô ng chứ ng minh sự kiên trì, tình yêu đố i vớ i nghệ thuậ t củ a Phù ng, bở i lẽ để bắ t gặ p đượ c khoả nh khắ c “ thế kỉ” ấ y Phù ng đã khô ng ngạ i ă n sương nằ m gió ngoà i biển khơi suố t mấ y tuầ n trờ i. Dườ ng như khoả nh khắ c bắ t gặ p mộ t hình ả nh vô cù ng đẹp, con thuyền “lướ i vó ” có mộ t mà u sương vô cù ng tuyệt mĩ bao xung quanh chính mó n quà mà thiên nhiên ban tặ ng cho anh-mộ t ngườ i nghệ sĩ hết mình vì nghệ thuậ t....Hẳ n rằ ng, từ chi tiết ấ y, ta khô ng chỉ cả m nhậ n đượ c mộ t niềm đam mê chá y bỏ ng củ a ngườ i nghệ sĩ mà ở đó ta cò n nhậ n ra sự sá ng tạ o trong cô ng việc nghệ thuậ t củ a Phù ng bở i lẽ, khi đượ c giao nhiệm vụ chỉ chụ p mộ t bứ c ả nh biển vắ ng khô ng ngườ i củ a trưở ng phò ng, anh lạ i chụ p bứ c ả nh vớ i gia đình hà ng chà i… và tình cờ tạ o nên mộ t kiệt tá c hoà n mĩ như thế! Và có lẽ để tạ o nên bứ c ả nh để đờ i ấ y Phù ng khô ng chỉ say mê, kiên trì hay sá ng tạ o mà cò n cầ n có sự thuậ t nghiêm tú c trong lao độ ng nghệ thuậ t. Nếu như trong tá c phẩ m “chiếc lá cuố i cù ng”, kiệt tá c nghệ thuậ t củ a cụ Bơ-men gieo và o lò ng Giô n-xi niềm hy vọ ng và sứ c mạ nh vượ t lên cá i chết, khiến cho cô gá i ấ y có thể chiến thắ ng că n bệnh hiểm nghèo thì vớ i Phù ng, bứ c trang nghệ thuậ t củ a chính mình gieo và o lò ng anh sự tră n trở , suy về nhữ ng điều đằ ng sau tấ m ả nh , nhữ ng hình ả nh khá c. Đó là hình ả nh củ a nhữ ng con ngườ i khố n khổ . Vớ i anh "mỗ i lầ n ngắ m kĩ", nghĩa là anh đã hơn mộ t lầ n ngắ m kĩ, rồ i lạ i "nhìn lâ u hơn". Phả i chă ng đó là nỗ i bă n khoan day dứ t hay sự ngưỡ ng mộ đến chua xó t cho đứ c hy sinh cao cả , cho mẫ u tử thiêng liêng củ a ngườ i đà n bà hà ng chà i. Thậ t khó để ta có thể phâ n định đượ c, nhưng mộ t điều chú ng ta- nhữ ng ngườ i giả i mã tá c phẩ m chắ c chắ n đượ c rằ ng đó chính là phẩ m chấ t cao quý củ a mộ t ngườ i nghệ sĩ có trá ch nhiệm, lương tâ m, luô n cà y xớ i, lậ t lạ i, đà o sâ u hơn và o chính bứ c ả nh củ a mình, chính thứ nghệ thuậ t tưở ng như đã hoà n mĩ củ a mình! Từ đó , bụ i và ng ấ y đã thự c sự tạ o nên sự kết nố i kì diệu vớ i trá i tim bạ n đọ c, khiến ta nhậ n ra vẻ đẹp đá ng quý củ a Phù ng nhà vă n thể hiện mộ t trá i tim tră n trở vớ i cuộ c số ng và sự tha hó a củ a con ngườ i. Khá m phá đượ c cá i khoả nh khắ c “trong ngầ n củ a tâ m hồ n” tương phả n vớ i nó là sự tà n bạ o và man rợ . Chi tiết nà y đã gieo ra mộ t tình huố ng tự nhậ n thứ c mà ở đó ngườ i ta thấ y rõ hơn về nhâ n vậ t Phù ng: Phù ng khô ng phả i tìm kiếm ở đâ u mà anh đang cà y xớ i, lậ t lạ i, đà o sâ u hơn và o chính bứ c ả nh củ a mình, chính thứ nghệ thuậ t tưở ng như đã hoà n mĩ củ a mình. Khô ng ai bắ t anh là m thế và khô ng ai biết anh là m thế, nhưng vớ i trá ch nhiệm, lương tâ m củ a mộ t nghệ sĩ châ n chính buộ c anh phả i liên tụ c tră n trở như vậ y. Con ngườ i Phù ng hay cũ ng chính là hình ả nh tá c giả bở i nhà vă n đã từ ng đặ t mệnh lệnh cho mình: Khô ng có quyền miêu tả cuộ c số ng mộ t cá ch hờ i hợ t. Quả thự c từ Bứ c trang nghệ thuậ t củ a Phù ng, “thứ bụ i và ng” diệu kì ấ y đã thà nh cô ng truyền cho bạ n 1 thô ng điệp sâ u sắ c về nghệ thuậ t rằ ng Nghệ thuậ t cấ t lên từ cuộ c số ng nhưng giữ a cá i đẹp củ a nghệ thuậ t và cuộ c số ng luô n có khoả ng cá ch. Nếu khô ng cẩ n thậ n cá i đẹp thuầ n tuý nghệ thuậ t lạ i trở thà nh cá i đẹp giả dố i... và đố i vớ i ngườ i nghệ sĩ họ Cầ n phả i nhìn thẳ ng và o cuộ c số ng dù nó khô ng phả i thơ mộ ng như chú ng ta muố n.Cầ n phả i kéo gầ n khoả ng cá ch giữ a nghệ thuậ t và cuộ c số ng, muố n phả n á nh trung thự c cuộ c số ng ngườ i nghệ sĩ phả i đi đến vớ i cuộ c đờ i. Tá c phẩ m khép lạ i vớ i cả m xú c củ a ngườ i nghệ sĩ trướ c tá c phẩ m củ a mình, đó là mộ t sự xá c nhậ n sứ c số ng lâ u bền củ a mộ t tá c phẩ m nghệ thuậ t có giá trị cao. Hơn thế nữ a, chỉ ngườ i nghệ sĩ dá m sá ng tạ o, dấ n thâ n và o sá ng tạ o và trung thự c, nghiêm khắ c vớ i bả n thâ n mớ i đặ t cuộ c số ng cao hơn nghệ thuậ t. như chính nhà vă n Nguyễn minh Châ u đã từ ng tâ m niệm “Vă n họ c và đờ i số ng là hai vò ng trò n đồ ng tâ m mà tâ m điểm là con ngườ i”. Hẳ n rằ ng, thô ng qua chi tiết nghệ thuậ t ấ y, Nguyễn Minh Châ u đã cấ t lên tiếng nó i nhâ n đạ o khiến ta phả i tră n trở suy ngẫ m. Bở i lẽ, từ việc miêu tả hình ả nh ngườ i đà n bà hà ng chà i bướ c ra khỏ i bứ c tranh và hò a mình và o dò ng ngườ i,nhà vă n đã cấ t lên tiếng lò ng cả m thô ng, xó t xa khi nhậ n ra hạ nh phú c giả n dị, nhỏ nhoi củ a ngườ i phụ nữ . Qua đó thấ u hiểu nỗ i vấ t vả củ a ngườ i lao độ ng và ca ngợ i đứ c hy sinh, tình yêu thương cao quý củ a họ vớ i gia đình Là bụ i và ng củ a tá c phẩ m vă n họ c, chi tiết bứ c ả nh chứ ng minh cho tà i nă ng xâ y dự ng truyện củ a nhà vă n Nguyễn Minh Châ u. Đó chính là Nghệ thuậ t tương phả n đượ c sử dụ ng mộ t cá ch triệt để ( hình ả nh ngườ i đà n bà hà ng chà i bướ c ra khỏ i bứ c tranh bướ c nhữ ng bướ c chậ m rã i hò a mình và o đá m đô ng trong tưở ng tượ ng củ a Phù ng so vớ i hiện thự c cuộ c số ng củ a bà ) Phả i chă ng đó là quá trình rấ t dũ ng cả m củ a nhiếp ả nh gia Phù ng khi dá m thay đổ i gó c nhìn vì cuộ c số ng nà y phả i nhìn nhậ n mộ t cá ch đa điện, nhiều chiều. bở i đô i khi sự thậ t về cuộ c sô ng nó trở nên thô rá p trầ n trụ i vì thế ngườ i nghệ sĩ cầ n phả i đủ nhạ y cả m, nhìn sâ u và o bên trong cs, trong hiện thự c xã hộ i để đố i mặ t vớ i nó . Chi tiết nt nà y tự a như dấ u chấ m hết khép lạ i tp, nhưng mở ra trong tâ m trí bạ n đọ c nhữ ng suy tư tră n trở về ngườ i nghệ sĩ châ n chính, về cá ch đó n nhậ n mộ t tá c phẩ m nghệ thuậ t. Từ đó Nguyễn Minh Châ u đã thà nh cô ng phá t huy tố i đa qua quá trình sá ng tạ o củ a độ c giả vớ i nhà vă n khiến ta trả i qua biết bao nhiêu xú c cả m, và nhà vă n đã thự c sự in sâ u và o trá i tim bạ n đọ c ấ n tượ ng về mộ t ngườ i nghệ sĩ Hai tá c phẩ m ra đờ i ở hai thờ i điểm khá c nhau, khô ng cù ng tá c giả nhưng tấ t cả đều hướ ng về nhâ n sinh,về nhữ ng điều tố t đẹp dẫ u xã hộ i ngoà i kia có bấ t cô ng ra sao. Bở i “xét đến cù ng ý nghĩa thậ t sự củ a vă nhọ c là nhâ n đạ o hó a con ngườ i” nên dù cố t truyện, tình huố ng truyện, chi tiết truyện có ra sao đi chă ng nữ a, tá c giả vẫ n luô n muố n gử i gắ m đến bạ n đọ c nhữ ng “cuộ c đố i thoạ i” về đờ i. Chi tiết nhỏ thế thô i,nhưng nó lạ i mang trong mình khô ng chỉ là giá trị nghệ thuậ t độ c đá o mà cò n là cả mộ t “vù ng trờ i” tư tưở ng củ a ngườ i cầ m bú t, là bướ c ngoặ t thay đổ i cả số phậ n củ a mộ t nhâ n vậ t, là điểm sá ng thẩ m mĩ, là m nên sứ c số ng, thô i và o cá i hồ n và là m nên chiều sâ u cho tá c phẩ m. Qủ a khô ng sai khi ví chi tiết nhỏ như “bụ i và ng” củ a tá c phẩ m, vì chú ng khô ng quan trọ ng ở mặ t kích thướ c, cố t yếu quý giá củ a chú ng nằ m ở nộ i dung mà chi tiết đó mang theo Từ đó , để mỗ i chi tiết đều như mộ t “bụ i và ng” trong tá c phẩ m vă n chương mỗ i nhà vă n phả i Ngườ i nghệ sĩ cầ n phả i số ng sâ u vớ i đờ i, thâ m nhậ p và o cuộ c số ng để có nhữ ng phá t hiện mớ i mẻ, độ c đá o, như nhà vă n Tô hoà i tâ m niệm: “ muố n viết vă n điều quan trọ ng nhấ t là chi tiết. Mà chi tiết thì khô ng thể phịa ra đượ c. Phả i chịu quan sá t, ghi chép, đọ c và tiếp xú c cà ng nhiều cà ng tố t”. Từ đó , ta nhậ n ra nhà vă n phả i dồ n tâ m lự c, để sá ng tạ o nên nhữ ng chi tiết nghệ thuậ t đặ c sắ c. Và , nhà vă n sẽ khô ng là m nên tên tuổ i nếu tá c phẩ m củ a anh khô ng bắ t đầ u từ nhữ ng chi tiết như mộ t lẽ hiển nhiên rằ ng “ chi tiết nhỏ là m nên nhà vă n lớ n”.Hơn nữ a Nhà vă n phả i hó a thâ n, thâ m nhậ p và o nộ i tâ m củ a nhâ n vậ t, số ng nhiều số phậ n, nhiều cuộ c đờ i để có hiểu biết sâ u sắ c về con ngườ i để có thể dồ n nén tấ t cả và o từ ng chi tiết và là m nên bụ i và ng củ a tá c phẩ m vă n chương Đố i vớ i nhữ ng ngườ i giả i mã tá c phẩ m,chú ng ta cầ n nhậ n ra rằ ng khi cả m nhậ n nhữ ng chi tiết nghệ thuậ t đặ c biệt là chi tiết đặ c sắ c là mở nhữ ng cá nh cử a đầ u tiên để đi và o thế giớ i nghệ thuậ t củ a tá c phẩ m vă n họ c. Mỗ i chi tiết nghệ thuậ t là mộ t sá ng tạ o riêng củ a nhà vă n nhưng đồ ng thờ i cũ ng kết tinh từ nhữ ng gì thu lượ m đượ c trong đờ i số ng sâ u và rộ ng củ a ngườ i viết. Như giọ t nướ c kết tinh cá i mặ n mò i củ a biển, chi tiết đồ ng thờ i cho thấ y vố n số ng củ a ngườ i cầ m bú t.Từ đó , ta cầ n trau dồ i vố n số ng để có khả nă ng giả i mã nhữ ng chi tiết mà tá c giả gử i gắ m và có nhữ ng phá t hiện mớ i mẻ và cá ch lí giả i độ c đá o cho nhữ ng chi tiết nghệ thuậ t. Đồ ng thờ i, khi phâ n tích, bình giả ng tá c phẩ m phả i đặ t cá c chi tiết nghệ thuậ t trong chỉnh thế nghệ thuậ t. Và , bạ n đọ c sẽ chẳ ng thể nố i đượ c nhịp cầ u tri â m vớ i tá c giả nếu khô ng thô ng qua tp từ nhữ ng chi tiết nhỏ nhấ t. Bở i lẽ, châ n lí trong sá ng tạ o nghệ thuậ t luô n là : “chi tiết nhỏ là m nên nhà vă n lớ n”! Lê-ô -nố p Lê-ô -nít từ ng viết “ Nếu tình huố ng tạ o ra bướ c ngoặ t củ a tá c phẩ m thì chi tiết nghệ thuậ t là bá nh bẻ lá i trên đườ ng cua tuyệt diệu ấ y” Muố n tá c phẩ m có mộ t đờ i số ng thự c thụ , chi tiết nghệ thuậ t phả i già u tính nghệ thuậ t, phả i đượ c xuấ t hiện đú ng lú c, đú ng chỗ , mộ t cá ch hợ p tình hợ p lí. Để rồ i khi gấ p lạ i tá c phẩ m, bạ n đọ c chú ng ta vẫ n thấ y đâ u đó mộ t tiếng nứ c nở tuyệt vọ ng, sự chua chá t củ a số phậ n, hay niềm vui hâ n hoan. Từ đó , nhữ ng chi tiết nghệ thuậ t ấ y sẽ mang sứ c mạ nh kì diệu, chẳ ng nhữ ng tỏ a sá ng sắ c và ng đẹp đẽ, ló ng lá nh mà cò n khiến tá c phẩ m chiến thắ ng quy luậ t bă ng hoạ i nghiệt ngã củ a thờ i gian và số ng mã i trong trá i tim bạ n đọ c…Đú ng như lờ i bình luậ n: “ Vă n họ c nằ m ngoà i mọ i sự bă ng hoạ i. Chỉ riêng mình nó khô ng chấ p nhậ n quy luậ t củ a cá i chết.
LĐ3: Ở những câu văn tiếp theo, tâm trạng của Mị có sự thay đổi và chuyển biến rõ rệt. Từ vô thức, Mị bỗng đột khởi cảm giác phấn chấn và nhận thức được giá trị bản thân
LĐ1: Trước hết, Mị hiện lên trong đoạn trích là một người có sức sống tiềm tàng đang trỗi dậy mãnh liệt khi thể hiện thái độ và các hành động "nổi loạn"