Thực hành Điện tử số

Phần lý thuyết

Bài 6: MẠCH MÃ HÓA/GIẢI MÃ

I. Mục tiêu

Thiết kế được mạch mã hóa và giải mã 3 bít nhị phân

Sử dụng được các IC mã hóa và giải mã
II. Linh kiện và thiết bị
Máy tính cài phần mềm OrCAD của Cadence
74LS138
74LS147

III. Lý thuyết

1. IC giải giải mã

74LS138 là một IC dùng để giải đa hợp (demultiplexer) hoặc giải mã tốc độ cao thường
được dùng trong ứng dụng giải mã địa chỉ bộ nhớ. Sơ đồ chân của IC được mô tả ở Hình
1 bao gồm các chân cho phép hoạt động 𝐸1 , 𝐸2 tích cực mức thấp, chân cho phép 𝐸3 tích
cực mức cao. Các chân 𝐴2 , 𝐴1 , 𝐴0 là các chân địa chỉ vào. Các chân từ 𝑂0 đế𝑛 𝑂7 là các
chân ngõ ra tích cực mức thấp. Hình 2 mô tả sơ đồ ký hiệu logic của IC.

Khoa Điện tử Viễn thông, 2020 | 1

Thực hành Điện tử số

Hình 1: Sơ đồ chân IC 74LS138

Hình 2: Sơ đồ ký hiệu locgic của IC74LS138

Bảng 1 mô tả bảng sự thật của IC

Khoa Điện tử Viễn thông, 2020 | 2

Thực hành Điện tử số

Bảng 1: Bảng sự thật của IC 74LS138

IC74138 hoạt động ở hai chức năng là giải đa hợp và giải mã. Ở chức năng giải đa hợp, tín
hiệu được đưa vào chân 𝐸3 để chọn vào tích cực thấp và đưa vào chân 𝐸1 hoặc 𝐸2 để chọn
vào tích cực cao. Ở chế độ giải mã các ngõ ra tích cực mức thấp

Trong bài thực hành này, chúng ta sẽ thực hiện chức năng giải mã của IC

2. IC mã hóa ưu tiên thập phân sang BCD 74147

IC 74147 là một IC mã hóa ưu tiên từ 10 đường thập phân sang 4 đường BCD, có
sơ đồ chân được minh họa ở Hình 3, thường được sử dụng trong các ứng dụng giải mã bàn
phím. IC có các chân ngõ vào từ 0 đến 9 tích cực mức thấp và ưu tiên ở các ngõ chọn có
giá trị lớn hơn. Các ngõ ra D, C, B, A tương ứng với mã BCD và cũng tích cực mức thấp.
Bảng sự thật của của IC được trình bày trong Bảng 2.

Khoa Điện tử Viễn thông, 2020 | 3

Thực hành Điện tử số

Hình 3: Sơ đồ chân IC 74LS147

Bảng 2: Bảng sự thật của IC74LS147

Khoa Điện tử Viễn thông, 2020 | 4

Thực hành Điện tử số

Phần thực hành

Bài 6: MẠCH MÃ HÓA/GIẢI MÃ

I. Chuẩn bị trước

Sinh viên đọc trước datasheet của 74LS138, 74LS147

Thực hiện thiết kế mạch mã hóa nhị phân 3 bít và vẽ sơ đồ thiết kế trong báo cáo thực
hành

II. Mô phỏng

1. Mô phỏng mạch đã thiết kế phần chuẩn bị

2. Thực hiện mô phỏng mạch giải mã 4 sang 16 sử dụng IC 74LS138
3. Mô phỏng hoạt động của IC 74LS147

III. Ráp mạch

1. Khảo sát IC giải mã 74LS138

Thực hiện tương tự như chức năng giải đa hợp

2. Khảo sát IC74147

Thực hiện mạch mã hóa thập phân sang BCD trên breadboard và vẽ lại sơ đồ mạch
trên báo cáo

Hướng dẫn: Sử dụng các nút nhấn và điện trở 10𝐾Ω để tạo các logic đầu vào và sử
dụng các LED nối các ngõ rã để quan sát. Khi nhấn bất kì một nút nhấn nào sẽ hiển
thị mã nhị phân tương ứng

Khoa Điện tử Viễn thông, 2020 | 5

Thực hành Điện tử số

Báo cáo thực hành

Bài 6: MẠCH MÃ HÓA/GIẢI MÃ

Họ và tên:

Lớp:

MSSV:

I. Chuẩn bị trước

Sơ đồ mạch thiết kế mạch mã hóa nhị phân 3 bít

II. Mô phỏng

1. Mạch mô phỏng và dạng sóng của mạch đã thiết kế phần chuẩn bị

Khoa Điện tử Viễn thông, 2020 | 6

Thực hành Điện tử số

2. Sơ đồ mạch và dạng sóng mô phỏng mạch giải mã 4 sang 16 sử dụng IC 74LS138

3. Sơ đồ mạch và dạng sóng mô phỏng hoạt động của IC 74LS147

Khoa Điện tử Viễn thông, 2020 | 7

Thực hành Điện tử số

III. Ráp mạch

Sơ đồ mạch mã hóa thập phân sang BCD sử dụng IC 74LS147

Khoa Điện tử Viễn thông, 2020 | 8