Professional Documents
Culture Documents
Bài 5
Bài 5
Bài 5
Văn minh là sự tiến bộ về vật chất và tinh thần của xã hội loài người
Đặc điểm: gắn với nhà nước, đô thị, chữ viết, tiến bộ về tổ chức xã hội, luân lí, kĩ thuật để cải thiện cuộc
sống của con người.
Văn hóa là tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần mà con người sáng tạo nên.
Đặc điểm: Văn hóa xuất hiện với sự xuất hiện của loài người.
2. Khái quát tiến trình lịch sử của các nền văn minh thế giới cổ-trung đại
- Thời kì cổ trung đại, phương Đông hình thành bốn trung tâm văn minh lớn: Ai Cấp, Lưỡng Hà, Ấn Độ,
Trung Hoa.
- Thời trung đại, văn minh Ấn Độ và văn minh Trung Hoa tiếp tục phát triển, Đông Bắc Phi và tây Á chịu
ảnh hưởng của A-rập
- Văn minh Hy Lạp- La Mã phát triển rực rõ và trở thành cơ sở văn minh phương Tây sau này.
II. Một số nền văn minh phương Đông thời kỉ cổ-trung đại
Cơ sở hình thành
Nội dung
Dân cư và xã hội
- Khoảng hơn 3000 năm TCN, những tộc người từ châu Phi, pa-le-xtin, Xi-ri đến định cư và sáng tạo nền
văn minh
Kinh tế
- Trồng lúa mì, lúa mạch, kê và nhiều loại hoa màu khác.
Chính trị
- Thiên niên kỉ IV TCN, nhà nước sơ khai đầu tiên hình thành (nôm)
Lĩnh vực
Thành tựu
- Sùng bái đa thần. Thờ các vị thần tự nhiên, thần động vật và thờ linh hồn người chết.
- Tín ngưỡng, tôn giáo có ảnh hưởng và ý nghĩa quan trọng văn hóa, xã hội chính trị và thành tựu.
Chữ viết
- Sáng tạo ra một trong những hệ thống chữ viết cổ nhất thế giới (chữ tượng hình)
- Có chữ viết -> ghi chép, để lại nhiều tư liệu quý giá
- Cung điện, đền thờ và kim tự tháp là loại hình kiến trúc tiêu biểu nhất.
- Hiện nay nhiều công trình kiến trúc, điêu khắc vẫn còn hiện hữu.
Khoa học, kĩ thuật
- Toán học: hệ số thập phân, tính diện tích hình tam giác, sử dụng số pi…
- Thiên văn: làm lịch dựa trên chu kì vận động của Mặt trời
a. Cơ sở hình thành
Cơ sở hình thành
Nội dung
- Khí hậu khô nóng, ba mặt giáp biển, thuận lợi cho giao thương và giao lưu văn hóa
Dân cư và xã hội
Kinh tế
- Kinh tế nông nghiệp đa dạng, trồng nhiều loại cây lương thực, và chăn nuôi
Chính trị
- Cuối thiên niên kỉ II, người A-ri-a xây dựng nhà nước ở lưu vực sông Hằng
- Thời cổ-trung đại, Ấn Độ nhiều lần bị xâm lược và thống trị bởi ngoại tộc.
Lĩnh vực
Thành tựu
Tôn giáo
Chữ viết
Văn học
- Ảnh hưởng của tôn giáo: cột đá, tháp Phật giáo, đền thờ, lăng mộ Hin-đu giáo, cung điện Hồi giáo…
- Toán học: sáng tạo 10 chữ số, tính gái trị số pi…
- Y-dược: ghi chép về giải phẫu học, độc dược học, phẫu thuật,…
- Vật lí, hóa học: thuyết nguyên tử, thuật luyện kim để không bị ăn mòn