Sprawdzian dla klasy I

Cytologia
28 pkt.

Zadanie 1. (5 pkt.)
Rysunek poniżej przedstawia model przestrzenny otoczki jądrowej.

1.1. (2 pkt.)
Podane poniżej związki chemiczne lub struktury są transportowane przez pory jądrowe w
kierunku zaznaczonym strzałkami A lub B. Przyporządkuj je do odpowiednich punktów A i B
zgodnie z kierunkiem ich transportu: ATP, białka histonowe, mRNA, nukleotydy,
podjednostki rybosomów, tRNA.
A:białka histonowe,Mrna,Trna
B:ATP,nukleotydy,podjednostki rybosomów

1.2. (2 pkt.)
Oceń, czy poniższe twierdzenia dotyczące jądra komórkowego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli
stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

1. Jądro komórkowe jest otoczone dwiema błonami białkowo-lipidowymi, P F

tworzącymi otoczkę jądrową.
2. Wszystkie komórki eukariotyczne, z wyjątkiem martwych komórek roślinnych, P F
zawierają jądro komórkowe.
3. Jądro komórkowe jest przedziałem, w którym znajduje się materiał genetyczny P F
organizmu.

1.3. (1 pkt.)
Określ, które organellum komórkowe łączy się bezpośrednio z błonami jądrowymi:
rybosomy
Zadanie 2. (4 pkt.)
Zbadano skład chemiczny mitochondriów i okazało się, że w 65-70% składają się one z
białek. Udział białek w mitochondriach komórek wątroby kształtuje się następująco:
najwięcej, bo aż 67% białek mitochondrialnych jest zlokalizowane w macierzy, 21% w błonie
wewnętrznej, a tylko po 6% przypada na błonę zewnętrzną oraz przestrzeń międzybłonową.

2.1. (2 pkt.)
Narysuj wykres jednosłupkowy przedstawiający procentowy udział białek w różnych
przedziałach mitochondrium w komórce wątroby.
2.2. (2 pkt.)
Wyjaśnij, dlaczego wewnętrzna błona mitochondrialna zawiera więcej białek niż błona
zewnętrzna.
Błona mitochondrialna zawiera więcej białek niż błona zewnętrzna ponieważ zachodzą w niej
procesy które wymagają więcej energii.

Zadanie 3. (6 pkt.)
Rysunek przedstawia budowę mitochondrium.

3.1. (3 pkt.)
Podaj trzy widoczne na rysunku cechy mitochondrium, które świadczą o endosymbiotycznym
pochodzeniu tego organellum.
1.:dwuwarstwowa błona (błona zewnętrzna + wewnętrzna)
2.:mtDNA
3.:Syntaza Atp
3.2. (1 pkt.)
W tkankach o wysokiej aktywności metabolicznej mitochondria mają bardzo rozbudowane
grzebienie. Na podstawie rysunku wykaż związek między liczbą grzebieni mitochondrialnych
a aktywnością metaboliczną tkanki. W odpowiedzi uwzględnij funkcję syntazy ATP.

Grzebienie zwiększają powierzchnie wewnętrznej błony co zwiększa produkcje ATP co

wskazuje na wyższą wydajność tkanki.

3.3. (2 pkt.)
Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące mitochondriów są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli
stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

1. Mitochondria występują we wszystkich komórkach eukariotycznych oraz P F

oddychających tlenowo komórkach prokariotycznych.
2. Mitochondria niektórych komórek, np. komórek macierzystych erytrocytów, P F
ulegają degeneracji, by nie zużywać tlenu.
3. Mitochondria pełnią w komórkach zwierzęcych tę samą funkcję co chloroplasty P F
w komórkach roślinnych – uwalniają energię zmagazynowaną w cząsteczkach
związków organicznych.

Zadanie 4. (1 pkt.)
Oceń, czy stwierdzenie: „Wszystkie rybosomy w komórkach zwierzęcych są jednakowej
wielkości” jest prawdziwe. Odpowiedź uzasadnij.
Stwierdzenie to jest fałszywe ponieważ rybosomy różnią się rozmiarami w zależności od
lokalizacji i funkcji.

Zadanie 5. (3 pkt.)
Jednym z najważniejszych enzymów mitochondrialnych jest syntaza ATP, czyli kompleks
białek, który potrafi przeprowadzać reakcję: ADP + Pi + E = ATP (Pi – fosforan
nieorganiczny, E – energia).
Na schemacie przedstawiono mitochondrium oraz lokalizację DNA zawierającego informację
o budowie podjednostek białkowych syntazy ATP, miejsce powstawania tych podjednostek
oraz miejsce składania podjednostek białkowych w cząsteczkę syntazy ATP.

5.1. (1 pkt.)
Na przykładzie wytwarzania syntazy ATP wyjaśnij, dlaczego mitochondria są określane jako
organella półautonomiczne.
Mitochondria są uznawane za organella półsamodzielne, ponieważ posiadają pewną
autonomię względem jądra komórkowego, szczególnie w kwestii replikacji DNA
mitochondrialnego i syntezy niektórych białek niezbędnych do ich funkcjonowania.

5.2. (1 pkt.)
Wśród wymienionych elementów budowy mitochondrium zaznacz ten, w którym występuje
aktywna syntaza ATP.

A. Błona zewnętrzna
B. Przestrzeń międzybłonowa
C. Błona wewnętrzna
D. Matriks (macierz mitochondrialna)

5.3. (1 pkt.)
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały one informacje prawdziwe. Podkreśl w każdym
nawiasie właściwe określenie.

Przez kanał utworzony z podjednostek syntazy ATP (elektrony/protony) powracają do

(matriks/przestrzeni międzybłonowej). Ich przepływ przez kanał syntazy ATP sprawia, że
możliwe jest przyłączenie reszty fosforanowej do (ATP/ADP).

Zadanie 6. (2 pkt.)
Podczas doświadczenia wprowadzono radioaktywne aminokwasy do komórek
wydzielniczych trzustki produkujących hormony białkowe wydzielane do krwi, a następnie
śledzono zmiany radioaktywności w tych komórkach. W określonych odstępach czasu
dokonywano pomiaru stopnia radioaktywności w wybranych organellach komórkowych.
Początkowo wykryto sygnał radioaktywny płynący z siateczki śródplazmatycznej szorstkiej,
który stopniowo się osłabiał wraz ze wzrostem promieniotwórczości aparatu Golgiego. Po
osiągnięciu pewnego poziomu sygnał radioaktywny aparatu Golgiego zaczął maleć, a pojawił
się w pęcherzykach przemieszczających się w kierunku błony komórkowej.

Przedstaw przyczyny zmian (wzrostu i spadku) radioaktywności w szorstkiej siateczce

śródplazmatycznej oraz aparatu Golgiego. W odpowiedzi uwzględnij funkcję tych
struktur.

Szorstka siateczka śródplazmatyczna: wzrost radioaktywności – radioaktywne aminokwasy

zostają wbudowane w białka podczas syntezy spadek radioaktywności-

Aparat Golgiego:wzrost radioaktywności- radioaktywność organellum wzrasta

Zadanie 7. (4 pkt.)
Na rysunku przedstawiono wybrane elementy zintegrowanego systemu transportu
pęcherzykowego oraz podziału komórki na kompartmenty (przedziały).

7.1. (1 pkt)
Opisz, na czym polega rola aparatu Golgiego w komórce. W odpowiedzi uwzględnij obie
części – A. i B. – zaznaczone na rysunku.

a. sortowanie białek i lipidów

b. wydalanie przetworzonych białek

7.2. (2 pkt.)
Podaj dwa przykłady kompartmentów komórkowych uwzględnionych na rysunku.

1.:jądro komórkowe
2.:mitochondria

7.3. (1 pkt.)
Wyjaśnij, dlaczego w przedstawionej na rysunku komórce nie następuje ubytek błony
komórkowej mimo zachodzenia endocytozy.

Dzięki aparatowi Golgiego możliwe jest odzyskiwanie składników, które zostały utracone
podczas procesu endocytozy, co umożliwia odbudowę błony.
Zadanie 8. (2 pkt.)

Rysunek powyżej przedstawia 3 komórki. Która z nich jest komórką roślinną, która
zwierzęcą, a która grzybową? Odpowiedź uzasadnij.
Roślinna- pierwsza od lewej , ponieważ ma chloroplasty
grzybowa- pierwszy od prawej ponieważ ma ściane komórkową tak samo jak roślinna
zwierzęca- ta pośrodku ponieważ nie ma ściany komórkowej

Zadanie 9. (1 pkt.)
Na poniższej liście organelli komórkowych oznacz cyfrą 1 te, które otoczone są pojedynczą
błoną białkowo-lipidową, cyfrą 2 te, które otacza podwójna błona białkowo-lipidowa, zaś
cyfrą 0 te, które nie mają błony:

Siateczka śródplazmatyczna 2
Jądro komórkowe 2
Lizosomy 1
Aparat Golgiego 1
Mitochondrium 2
Chloroplasty 2
Wakuola 0
Rybosomy 0
Leukoplasty 1
Centrosomy 0
Peroksysomy 2