Klucz odpowiedzi biol Liczba punktów 43

Grupa A

1 Autor: CKE
(0-3 p.)

Komentarz: CKE, maj 2010 (PR), zad. 16

2 a) (0–1) słupek (znamię słupka) – 1, pręcik (główka pręcika, pylnik) – 2, osłonki zalążka Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
– 6, ośrodek – 7
b) (0–1) Jest to kwiat rośliny dwuliściennej, ponieważ ma on okwiat zróżnicowany na
kielich i koronę (na działki kielicha i płatki korony).
3 a) (0–1) rośliny dwuliścienne Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
b) (0–1) liście ogonkowe, nerwacja liści pierzasta, kształt blaszki liściowej niewydłużony,
korzeń rozgałęziający się, palowy.
c) (0–1) U rośliny przedstawionej na rysunku występują wiązki przewodzące otwarte.
4 (0–1) Za wypełnienie tabeli sześcioma prawidłowymi przyporządkowaniami. Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Części owocu lub nasienia Części kwiatu
owocnia ściana zalążni
nasienie zalążek
zarodek zapłodniona komórka jajowa
bielmo wtórne (triploidalne) zapłodniona komórka centralna
łupina nasienna osłonka zalążka
obielmo ośrodek zalążka
5 a) (0–1) za poprawną odpowiedź Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Wektor \ Proces Zapylanie Rozsiewanie nasion
woda
wiatr X
zwierzęta X
b) (0–1) Cecha kwiatów: barwa, cecha nasion: struktury lotne / aparat lotny / struktury
umożliwiające lot

strona 1 z 13
6 a) (0–1) za poprawne skonstruowanie tabeli Autor: Nowa Era

Sposób rozprzestrzeniania Przystosowania w budowie nasion i owoców (0-3 p.)

tkanka powietrzna w owocni, odporność na działanie

Hydrochoria (przez wodę)
wody oraz na nasiąkanie nią
haczyki i wyrostki przyczepiające się do sierści
Zoochoria (przez zwierzęta) zwierząt, osłonięcie nasion mięsistą, jadalną dla
zwierząt owocnią
małe, lekkie nasiona ze skrzydełkami lub innymi
Anemochoria (przez wiatr)
wytworami ułatwiającymi unoszenie przez wiatr
b) (0–1) C
c) 1(0–1) Typowe owoce powstają w wyniku przekształcenia zalążni słupka, natomiast w
powstaniu owoców rzekomych uczestniczą dodatkowo inne części kwiatu (np. dno
kwiatowe).

7 (0–1) Podwójne zapłodnienie polega na tym, że jedna z komórek plemnikowych łączy się Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
z komórką jajową, w wyniku czego powstaje zygota, natomiast druga komórka
plemnikowa łączy się z komórką centralną woreczka zalążkowego, dając początek
bielmu.
8 a) (0–2) za podanie dwóch prawidłowych przystosowań; (0–1) za podanie jednego Autor: Nowa Era
(0-5 p.)
prawidłowego przystosowania np. pręciki są długie i wiotkie; znamiona słupków mają
dużą powierzchnie; pyłek jest lekki i sypki; rośliny wytwarzają go w dużej ilości; okwiat
nie występuje lub jest zredukowany, bezwonny.
b) (0–1) Pręciki dojrzewają szybciej (w innym czasie) niż słupki (przedprątność), więc
nie może dojść do zapylenia w obrębie jednego kwiatu.
c) (0–2) za prawidłowe podanie dwóch mechanizmów; (0–1) za prawidłowe podanie
jednego mechanizmu np. samosterylność (zapylenie własnym pyłkiem nie prowadzi do
wytworzenia nasion); przedsłupność (słupki dojrzewają szybciej niż pręciki); heterostylia
(różnosłupkowość; powstają dwa rodzaje słupków – długie i krótkie).
9 a) (0–1) Heterostylia (różnosłupkowość), która polega na wytwarzaniu dwóch rodzajów Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
kwiatów – w jednych kwiatach słupki znajduja się wyżej niż pręciki (słupki mają długą
szyjkę słupka, pręciki są nisko usytułowane), w innych kwiatach słupki mają krótkie
szyjki słupka a pręciki usytuowane są wyżej umiszczone niż zmanię słupka (słupki
umiejscowione są poniżej, wyżej umieszczonych pręcików).
b) (0–1) za dwa mechanizmy spośród podanych: samosterylność (samopłonność),
przedsłupność, przedprątność, zróżnicowanie dojrzewania słupków i pręcików.
c) (0–1) Samozapylenie jest zjawiskiem niekorzystnym, ponieważ ogranicza możliwość
rekombinacji genów (ogranicza zróżnicowanie genetyczne osobników potomnych).
d) (0–1) Kwiaty pierwiosnka zapylane za pośrednictwem zwierząt, ponieważ mają
okazały okwiat (służący do przywabiania np. owadów).
10 a) (0–1) Podwójne zapłodnienie polega na tym, że jedna z komórek plemnikowych łączy Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
się z komórką jajową (powstaje zygota), a druga – z komórką centralną (powstaje tkanka
odżywcza – bielmo).
b) (0–1) okrytonasienne (okrytozalążkowe)
c) (0–1) zygota (2n), bielmo (3n)

strona 2 z 13
11 a) (0–1) za poprawne uzupełnienie tabeli Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Zalążek roślin Zalążek roślin
Porównywane cechy
nagozalążkowych okrytozalążkowych
liczba osłon jedna dwie
okienko występuje występuje
ośrodek występuje występuje
brak rodni, jest aparat
jajowy (komórka jajowa i
woreczek zalążkowy/
z dwiema rodniami dwie synergidy) oraz trzy
gametofit żeński
antypody i wtórne jądro
woreczka zalążkowego
b)(0–1) za poprawną odpowiedź
Komórka jajowa: po zapłodnieniu - zarodek sporofitu.
Bielmo pierwotne lub bielmo wtórne: tkanka odżywcza dla zarodka – prabielmo u
nagozalążkowych i bielmo u okrytozalążkowych.
Osłonki zalążka – łupina nasienna.
12 (0–1) za skreślenie Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
A. Gametofit stanowi samodzielne pokolenie.
B. Ruch gamet zaopatrzonych w organelle ruchu odbywa się w obecności wody.
C. Gatunki rozprzestrzeniają się za pośrednictwem roznoszonych przez wiatr zarodników.
13 (0–1) za poprawną odpowiedź uwzględniającą role łagiewki pyłkowej Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Przykładowe odpowiedzi:
– Rośliny nasienne uniezależniły proces zapłodnienia od wody przez wytworzenie
łagiewki pyłkowej. Dzięki niej komórki plemnikowe (plemniki) dostają się do wnętrza
zalążka, gdzie biorą udział w zapłodnieniu.
– U roślin nasiennych komórki plemnikowe (plemniki) są dostarczane bezpośrednio do
miejsca, w którym zapładniają komórkę jajową przez łagiewkę pyłkową.

strona 3 z 13
14 Autor: CKE
(0-2 p.)

Komentarz: CKE, egzamin maturalny, maj 2015, zad. 15

strona 4 z 13
15 Autor: CKE
(0-3 p.)

Komentarz: CKE, maj 2018, zad. 8.

16 Autor: CKE
(0-1 p.)

Komentarz: CKE, czerwiec 2012 (PR), zad. 10

strona 5 z 13
17 Autor: CKE
(0-3 p.)

Komentarz: CKE, maj 2016, zad. 7

strona 6 z 13
18 Autor: CKE
(0-3 p.)

Komentarz: CKE, maj 2009 (PR), zad. 10

Grupa B Liczba punktów 43

1 Autor: CKE
(0-3 p.)

Komentarz: CKE, maj 2010 (PR), zad. 16

2 a) (0–1) słupek (znamię słupka) – 1, pręcik (główka pręcika, pylnik) – 2, osłonki zalążka Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
– 6, ośrodek – 7
b) (0–1) Jest to kwiat rośliny dwuliściennej, ponieważ ma on okwiat zróżnicowany na
kielich i koronę (na działki kielicha i płatki korony).
3 a) (0–1) rośliny dwuliścienne Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
b) (0–1) liście ogonkowe, nerwacja liści pierzasta, kształt blaszki liściowej niewydłużony,
korzeń rozgałęziający się, palowy.
c) (0–1) U rośliny przedstawionej na rysunku występują wiązki przewodzące otwarte.

strona 7 z 13
4 (0–1) Za wypełnienie tabeli sześcioma prawidłowymi przyporządkowaniami. Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Części owocu lub nasienia Części kwiatu
owocnia ściana zalążni
nasienie zalążek
zarodek zapłodniona komórka jajowa
bielmo wtórne (triploidalne) zapłodniona komórka centralna
łupina nasienna osłonka zalążka
obielmo ośrodek zalążka
5 a) (0–1) za poprawną odpowiedź Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Wektor \ Proces Zapylanie Rozsiewanie nasion
woda
wiatr X
zwierzęta X
b) (0–1) Cecha kwiatów: barwa, cecha nasion: struktury lotne / aparat lotny / struktury
umożliwiające lot
6 (0–1) Podwójne zapłodnienie polega na tym, że jedna z komórek plemnikowych łączy się Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
z komórką jajową, w wyniku czego powstaje zygota, natomiast druga komórka
plemnikowa łączy się z komórką centralną woreczka zalążkowego, dając początek
bielmu.
7 a) (0–1) za poprawne skonstruowanie tabeli Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
Sposób rozprzestrzeniania Przystosowania w budowie nasion i owoców
tkanka powietrzna w owocni, odporność na działanie
Hydrochoria (przez wodę)
wody oraz na nasiąkanie nią
haczyki i wyrostki przyczepiające się do sierści
Zoochoria (przez zwierzęta) zwierząt, osłonięcie nasion mięsistą, jadalną dla
zwierząt owocnią
małe, lekkie nasiona ze skrzydełkami lub innymi
Anemochoria (przez wiatr)
wytworami ułatwiającymi unoszenie przez wiatr
b) (0–1) A
c) (0–1) Typowe owoce powstają w wyniku przekształcenia zalążni słupka, natomiast w
powstaniu owoców rzekomych uczestniczą dodatkowo inne części kwiatu (np. dno
kwiatowe).

8 a) (0–2) za podanie dwóch prawidłowych przystosowań; (0–1) za podanie jednego Autor: Nowa Era
(0-5 p.)
prawidłowego przystosowania np. pręciki są długie i wiotkie; znamiona słupków mają
dużą powierzchnie; pyłek jest lekki i sypki; rośliny wytwarzają go w dużej ilości; okwiat
nie występuje lub jest zredukowany, bezwonny.
b) (0–1) Pręciki dojrzewają szybciej (w innym czasie) niż słupki (przedprątność), więc
nie może dojść do zapylenia w obrębie jednego kwiatu.
c) (0–2) za prawidłowe podanie dwóch mechanizmów; (0–1) za prawidłowe podanie
jednego mechanizmu np. samosterylność (zapylenie własnym pyłkiem nie prowadzi do
wytworzenia nasion); przedsłupność (słupki dojrzewają szybciej niż pręciki); heterostylia
(różnosłupkowość; powstają dwa rodzaje słupków – długie i krótkie).

strona 8 z 13
9 a) (0–1) Heterostylia (różnosłupkowość), która polega na wytwarzaniu dwóch rodzajów Autor: Nowa Era
(0-4 p.)
kwiatów – w jednych kwiatach słupki znajduja się wyżej niż pręciki (słupki mają długą
szyjkę słupka, pręciki są nisko usytułowane), w innych kwiatach słupki mają krótkie
szyjki słupka a pręciki usytuowane są wyżej umiszczone niż zmanię słupka (słupki
umiejscowione są poniżej, wyżej umieszczonych pręcików).
b) (0–1) za dwa mechanizmy spośród podanych: samosterylność (samopłonność),
przedsłupność, przedprątność, zróżnicowanie dojrzewania słupków i pręcików.
c) (0–1) Samozapylenie jest zjawiskiem niekorzystnym, ponieważ ogranicza możliwość
rekombinacji genów (ogranicza zróżnicowanie genetyczne osobników potomnych).
d) (0–1) Kwiaty pierwiosnka zapylane za pośrednictwem zwierząt, ponieważ mają
okazały okwiat (służący do przywabiania np. owadów).
10 a) (0–1) Podwójne zapłodnienie polega na tym, że jedna z komórek plemnikowych łączy Autor: Nowa Era
(0-3 p.)
się z komórką jajową (powstaje zygota), a druga – z komórką centralną (powstaje tkanka
odżywcza – bielmo).
b) (0–1) okrytonasienne (okrytozalążkowe)
c) (0–1) zygota (2n), bielmo (3n)
11 a) (0–1) za poprawne uzupełnienie tabeli Autor: Nowa Era
(0-2 p.)
Zalążek roślin Zalążek roślin
Porównywane cechy
nagozalążkowych okrytozalążkowych
liczba osłon jedna dwie
okienko występuje występuje
ośrodek występuje występuje
brak rodni, jest aparat
jajowy (komórka jajowa i
woreczek zalążkowy/
z dwiema rodniami dwie synergidy) oraz trzy
gametofit żeński
antypody i wtórne jądro
woreczka zalążkowego
b)(0–1) za poprawną odpowiedź
Komórka jajowa: po zapłodnieniu - zarodek sporofitu.
Bielmo pierwotne lub bielmo wtórne: tkanka odżywcza dla zarodka – prabielmo u
nagozalążkowych i bielmo u okrytozalążkowych.
Osłonki zalążka – łupina nasienna.
12 (0–1) za skreślenie Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
A. Gatunki rozprzestrzeniają się za pośrednictwem roznoszonych przez wiatr nasion.
B. Plemniki są dostarczane do rodni za pomocą łagiewki pyłkowej.
C. Gametofit jest całkowicie zależny od rodzicielskiego sporofitu.
13 (0–1) za poprawną odpowiedź uwzględniającą role łagiewki pyłkowej Autor: Nowa Era
(0-1 p.)
Przykładowe odpowiedzi:
– Rośliny nasienne uniezależniły proces zapłodnienia od wody przez wytworzenie
łagiewki pyłkowej. Dzięki niej komórki plemnikowe (plemniki) dostają się do wnętrza
zalążka, gdzie biorą udział w zapłodnieniu.
– U roślin nasiennych komórki plemnikowe (plemniki) są dostarczane bezpośrednio do
miejsca, w którym zapładniają komórkę jajową przez łagiewkę pyłkową.

strona 9 z 13
14 Autor: CKE
(0-2 p.)

Komentarz: CKE, egzamin maturalny, maj 2015, zad. 15

strona 10 z 13
15 Autor: CKE
(0-3 p.)

Komentarz: CKE, maj 2018, zad. 8.

16 Autor: CKE
(0-1 p.)

Komentarz: CKE, czerwiec 2012 (PR), zad. 10

strona 11 z 13
17 Autor: CKE
(0-3 p.)

Komentarz: CKE, maj 2016, zad. 7

strona 12 z 13
18 Autor: CKE
(0-3 p.)

Komentarz: CKE, maj 2009 (PR), zad. 10

strona 13 z 13