Hình Hoc 10 (Đã S A)

You might also like

Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 96

Ngày soạn: / / Bài 1: VÉC TƠ Tiết thứ: 1(theo ppct)

I. Mục tiêu:
1. Về kiến thức:
- Hiểu khái niệm vectơ, vectơ không , độ dài vectơ, hai vectơ cùng phương,
hai vecto bằng nhau.
- Biết được vecto – không cùng phương, cùng hướng với mọi vecto.
2. Về kỹ năng:
- Chứng minh được hai vecto bằng nhau.
- Khi cho trước điểm A và vecto , dựng điểm B sao cho .
- HS biết cách chứng minh 3 điểm phân biệt thẳng hàng.
3. Về thái độ:
- Chính xác, biết quy lạ về quen.
- Biết được toán học có ứng dụng trong thực tiễn.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Chuẩn bị của giáo viên: Chuẩn bị các hình 1.2, hình 1.3 (sgk)
2. Chuẩn bị của học sinh: Đọc trước bài ở nhà.
IV. Tiến trình giờ dạy:
1. Ổn định lớp: Sĩ số: A1: .............; A2:.............; A3:...............
2.Kiểm tra bài cũ: GV đặt vấn đề để vào nội dung bài học ( Khi học Vật Lý lớp 8 HS đã làm quen
với vecto)
3.Bài mới:

HOẠT ĐỘNG 1: KHÁI NIỆM VECTO

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu

HĐ1: Nêu một số ví dụ trong -HS theo dõi và ghi nhận kiến 1. Khái niệm vecto:
toán học và thực tế liên quan đến thức mới. Định nghĩa :SGK
vecto và hình thành định nghĩa. - Nếu vecto có điểm đầu là A và
HĐ2: Phát biểu định nghĩa:
điểm cuối là B thì ta kí hiệu:
(SGK )
HĐ3: Một vecto hoàn toàn được -Khi biết điểm đầu và điểm cuối - Những vecto không phân biệt
xác định khi biết những yếu tố của vecto. điểm đầu, điểm cuối ta kí hiệu:
nào?
HĐ4: Cho hai điểm A và B phân - Một vecto hoàn toàn xác định
-HS: 2 vecto.
biệt, ta có thể xác định được khi biết điểm điểm đầu và điểm
mấy vecto có điểm đầu và điểm cuối.
cuối là A hoặc B?

1
HĐ5: Hai vecto và có phân - Qua hai điểm A, B phân biệt,
- HS: Phân biệt. ta có thể xác định được 2 vecto
biệt không? Vì sao?
có điểm đầu và điểm cuối là A
HĐ6: (HD về nhà) Cho 3 điểm hoặc B.
phân biệt A, B, C, ta có thể xác -HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi:
định được mấy vecto có điểm đầu có 6 vecto thỏa mãn.
và điểm cuối là A hoặc B hoặc C ?

HOẠT ĐỘNG 2: HAI VECTO CÙNG PHƯƠNG, CÙNG HƯỚNG

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu
HĐ1: Khái niệm giá của một vecto - Nghe, quan sát, nhận xét và 2. Hai vecto cùng phương,
HĐ2: Treo hoặc vẽ hình 1.3, hỏi ghi nhận kiến thức. cùng hướng
phân tích trên hình vẽ và đưa ra - Các vecto có giá song song - Giá của hai vecto là đường
khái niệm 2 vecto cùng phương hoặc trùng nhau. thẳng đi qua điểm đầu và điểm
(SGK). cuối của vecto đó.
- Hai vecto cùng phương nếu
HĐ3: Hướng dẫn HS chứng minh: - Các vecto có giá không song giá của chúng song hoặc trùng
Ba điểm phân biệt A, B, C thẳng song và cũng không trùng nhau.
hàng khi và chỉ khi hai vecto và nhau. - Hai vecto cùng phương thì có
thể cùng hướng hoặc ngược
cùng phương. hướng.

HĐ 4: GV đặt câu hỏi: Khẳng định


- Hai vecto đó không nhất thiết
sau đây đúng hay sai: Nếu 3 điểm - Ba điểm phân biệt A, B, C
phải cùng hướng.
phân biệt A, B, C thẳng hàng thì thẳng hàng khi và chỉ khi hai
vecto và cùng hướng. vecto và cùng
phương.
HĐ 5: Củng cố khái niệm
HD HS bài tập 2 SGK - Cùng thảo luận để tìm câu trả Bài tập:
Nêu câu hỏi gợi ý: lời cho bài tập 2. Bài tập 2 ( SGK / 7)
? Nhận xét mối quan hệ về giá của Ta có:
vecto đó. * Các vecto cùng phương:
+
* Các vecto cùng hướng:
+
* Các vecto bằng nhau:
+

4. Củng cố:
* Vecto khác đường thẳng như thế nào?
2
* Một vecto hoàn toàn được xác định khi biết những yếu tố nào?
* Thế nào là giá của một vecto, điều kiện để cho 2 vecto cùng phương?
* Các khẳng định sau đây đúng không:
a. Hai vecto cùng phương vói một vecto thì 3 vecto cùng phương.

b. Hai vecto cùng phương với một vecto thứ 3 khác thì cùng phương.
c. Hai vecto cùng hướng với một vecto thứ 3 thì cùng hướng.
d. Hai vecto cùng hướng với một vecto thứ 3, khác vecto – không thì cùng hướng.
e. Hai vecto ngược hướng với một vecto khác vecto – không thì ngược hướng.
Đọc trước các mục 3 và 4 trong SGK.
Xem lại lý thuyết các mục 1, 2 trong SGK
V. Rút kinh nghiệm
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................

ểm

Ngày soạn: / / / Bài 1 VECTO ( tiếp) Tiết thứ 2 (theo ppct)

3
I. Mục tiêu
1. Về kiến thức:
- Củng cố các khái niệm vecto, vecto cùng phương
- Nắm được định nghĩa vecto, hai vecto bằng nhau. Định nghĩa và các tính chất của vecto
– không.
2. Về kỹ năng:
- Chứng minh được hai vecto bằng nhau.
- Khi cho trước điểm A và vecto , dựng được điểm B sao cho .
- Có mối liên hệ giữa các cặp vecto bằng nhau và hình bình hành.
3. Về thái độ:
- Cẩn thận, chính xác, biết quy lạ về quen.
- Biết được toán học có nhiều ứng dụng trong thực tiễn.
III. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
+Đói với GV: Chuẩn bị các hình vẽ minh họa cho nội dung của bài dạy, các bài tập vận dụng.
+Đối với HS: Đọc trước bài ở nhà và xây dựng bài trên lớp.
IV.Tiến trình bài dạy:
1. Ônr định lớp: A1:...............; A2: ...................; A3:.......................
2. Kiểm tra bài cũ
HS1: Lên bảng vẽ hai vecto cùng hướng, ngược hướng
HS dưới lớp đứng dậy trả lời
-Thế nào là vecto, giá của một vecto, nêu điều kiện cùng phương của hai vecto;
Một vecto xác định khi nào?
GV tổ chức cho các em dưới lớp nhận xét phần trình bày câu hỏi trên bảng.
3. Bài mới
Hoạt động 1: HAI VECTO BẰNG NHAU
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình bảng
HĐ 1: GV vẽ hình, phân tích 3. Hai vecto bằng nhau
trên hình vẽ, đặt câu hỏi giúp -HS theo dõi và phát biểu khái a/ Độ dài của vecto
hình thành định nghĩa. niệm độ dài của vecto. -VD: có độ dài là AB
HĐ 2: Phát biểu định nghĩa
(SGK ) -Ký hiệu: =AB
-Cần thỏa mãn đồng thời 2 điều
HĐ3: Nhắc lại điều kiện hai kiện: cùng hướng và cùng độ b/ Hai vecto bằng nhau
vecto bằng nhau. dài. +SGK

-VD1. Cho tam giác ABC.


M,N,P theo thứ tự là trung điểm
HĐ4: Ví dụ 1. -HS theo dõi ví dụ trên bảng.
của AB, BC, CA. Tìm trên hình
HĐ5: Ví dụ 2.
vẽ những vecto bằng vecto:
; ; .
-HS theo dõi cách dựng điểm A
H§6: dùng ®iÓm A trªn b¶ng. trên bảng. -VD2. Cho hình bình hành
ABCD có tâm là O. Hãy tìm
4
các cặp vecto bằng nhau trong
hình vẽ.
Chú ý: Cho trước VT và
điểm O thì ta luôn tìm được
điểm A sao cho .

Hoạt động 2: VECTO – KHÔNG

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu
HĐ1: Nhắc lại điều kiện xác định - VT hoàn toàn xác định khi biết 4.Vecto - không
của một vecto. điểm đầu và điểm cuối. * K/n:
HĐ2: Xác định giá của . Từ đó - Vecto – không (như ) có vô *T/C:
có nhận xét gì về quan hệ của số giá là những đường thẳng đi -Vecto – không cùng phương,
vecto – không với những vecto qua điểm A. cùng hướng với mọi vecto.
khác. -Độ dài của vecto – không
bằng 0.
- Kí hiệu vecto – không:
=> = với
A, B, M..

Hoạt động 3: CỦNG CỐ HAI VECTO BẰNG NHAU THÔNG QUA BÀI TẬP

Hoạt độngcủa GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu


HĐ1: Nêu nội dung bài tập và - Tiếp nhận nội dung bài tập 5. Bài tập vận dụng
phân tích. - Vẽ hình minh họa Phiếu học tập: C là trung
điểm của đoạn thăng AB. Các
HĐ2: Đặt các câu hỏi dẫn dắt HS khẳng định sau đúng hay sai?
tìm lời giải. a)

b)
? Chỉ ra tính chất của các đoạn - Nhớ lại tính chất của đường
NP, MQ trong các BCD và trung bình trong tam giác. c)
ABD. d)
- Vận dụng vào bài cụ thể (trên e)
hình vẽ) để giải.
f)

4. Củng cố
* Thế nào là độ dài của một vecto? Điều kiện để
N
hai vecto bằng nhau? B C
* Tóm tắt những tính chất của vecto - không M
* HS làm bài tập: P
A

5 Q D
Đề bài: Cho tứ giác ABCD. Gọi M, N, P, Q lần lượt là trung điểm các cạnh AB, BC, CD và DA.
CM: , .

* Bài tập về nhà: BT 3, 4 sgk/7; các bài tập trong SBT.

V .Rút kinh nghiệm


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

6
Ngày soạn: / / Bài Bài tập Tiết thứ 3(theo ppct)
I. Mục tiêu
1. Về kiến thức
- Củng cố khái niệm vecto, vecto cùng phương, độ dài vecto, hai vecto bằng nhau.
- Định nghĩa và các tính chất của vecto – không.
2. Về kỹ năng
- Điều kiện đẻ hai vecto cùng phương, bằng nhau. Áp dụng trong hình học
3. Về thái độ
- Cẩn thận, chính xác, biết quy lạ về quen.
- Phát hiện ý nghĩa của vecto trong hình học cũng như trong thực tế.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinhdung các ba
1. Đối với GV: Chuẩn bị nội dung bài dạy
2. Đối với HS: Chuẩn bị nội dung các bài tập cho về nhà
III. Phương pháp
Phương pháp gợi mở thông qua các hoạt động điều khiển tư duy
IV. Tiến trình giờ dạy
1.Ổn định lớp: A1: ....................; A3: ....................
2. Kiểm tra bài cũ:
HS1 (TB): Nêu định nghĩa hai vecto bằng nhau. Vẽ hai vecto bằng nhau
HS2 (K-G): CMR tứ giác ABCD có thì .
HS dưới lớp cùng làm và nhận xét.
3. Bài tập

Hoạt động 1: Hai vecto cùng phương

Hoạt động của HS Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu
-HĐ1: Yêu cầu HS lên bảng - Theo dõi bài chuẩn bị ở Bài tập 1 (7). Các khẳng định sau đúng hay
trình bày bài số 1 nhà, chuẩn bị ý kiến n sai?
Vẽ hình minh họa cho câu b) hận xét nội dung trên a.Trả lời Đ: Vì chúng có giá song song và
bảng. trùng nhau.
b. Trả lời S: Vì giả sử ngược hướng
nhau và ngược hướng với => cùng
hướng với , điều này trái giả thiết cho là
cùng ngược hướng với .

Hoạt động 2: HAI VECTO BẰNG NHAU

7
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu
- Gọi HS lên bảng trình bày + Thảo luận để tìm hướng giải Bài số 3(7): C/m:
- Chia nhóm trình bày lời giải (lên bảng giải nếu đã chuẩn bị ở Tứ giác ABCD là hình bình
- Đặt câu hỏi dẫn dắt (nếu cần). nhà). hành
Bài này cần chứng minh mấy ý? +) C/m: ABCD là hình bình 
hành
- HD các nhóm trình bày. Ta có ABCD là hình bình
- Hai phần chứng minh có thể gộp => . hành
làm một và sử dụng điều kiện +) C/m: =>
tương đương.  
ABCD là hình bình hành
(đpcm

Hoạt động 3. Kết hợp

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu
- Chia nhóm trình bày lời giải-Làm việc theo nhóm và trình Bài số 4(7).
- HD các nhóm trình bày bày vào bảng phụ Cho lục giác đều ABCDEF
-Kiểm tra và khích lệ nhóm HS -Xem lại điều kiện hai vecto có tâm O
giải đúng và nhanh cùng phương a)Tìm các vecto khác và
-Liệt kê.... cùng phương với vecto .
-Xem lại điều kiện hai vecto Tìm được 9 vecto (liệt kê)
bằng nhau
b)Tìm các vecto bằng vecto
-Liệt kê....
Đại diện nhóm lên trình bày
Tìm được 3 vecto bằng vecto
:( liệt kê)

Hoạt động 4: Củng cố và mở rộng

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu
Nêu yêu cầu bài và phân tích Nghe, vẽ hình tìm lời giải Bài tập: Cho ABC có H là
+ Để chứng minh hai vecto bằng + Dựa vào các kiến thức đã cho trực tâm và O là tâm đường
nhau ta cần chứng minh điều gì? chứng minh tứ giác AHCB’ là tròn ngoại tiếp. Gọi B’ là điểm
+ Nếu 4 điểm không thẳng hàng hình bình hành. đối xứng của B qua O. Chúng
thì để chứng minh 2 vecto tạo minh .
thành bởi 4 điểm đó bằng nhau ta Giải
cần chứng minh tứ giác đó là hình
gì?

8
A

B B'

BB’
C

đường kính của đường tròn (O)
nên:
 CH//B’A, AH//B’C
 tứ giác AHCB’ là hbh

4. Củng cố:
* Thế nào là giá của một vecto, điều kiện để hai vecto cùng phương?
* Thế là độ dài của một vecto, điều kiện để hai vecto bằng nhau
* Tóm tắt những tính chất của vecto - không?
Bài tập chép: Cho hbh ABCD . Hai điểm M, N lần lượt là trung điểm của BC và D. Điểm I là
giao điểm của AM và BN, K là giao điêmr của DM và CN. C/m

V .Rút kinh nghiệm


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

9
Ngµy so¹n: / / Bµi: 2 Tæng VÀ HIỆU cña hai vÐc t¬ TiÕt thø: 4 (theo ppct)

I.Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
- Cñng cè ®é dµi cña vÐc t¬, hai VT b»ng nhau.
- C¸ch x¸c ®Þnh vÐc t¬ tæng cña hai vÐc t¬.
2. VÒ kü n¨ng:
- N¾m ®îc hai qui t¾c x¸c ®Þnh vÐc t¬ tæng, c¸ch ph©n tÝch mét vÐc t¬ thµnh tæng
c¸c
vÐc t¬.
3. VÒ th¸i ®é:
- TÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c, chñ ®éng tiÕp thu vµ XD kiÕn thøc trªn líp.
- Ph¸t hiÖn ®îc ý nghÜa cña VT trong h×nh häc còng nh trong thùc tÕ.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
+§èi víi GV: - ChuÈn bÞ néi dung cña bµi d¹y.
+§èi víi HS: - ChuÈn bÞ ND c¸c bµi tËp ®îc cho vÒ nhµ, ®äc tríc bµi häc trªn líp.
III. Ph¬ng ph¸p: Ph¬ng ph¸p vÊn ®¸p gîi më th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®iÒu khiÓn t duy.
IV. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. SÜ sè: A1: ..............; A2: ...................; A3: ....................
2. KiÓm tra bµi cò:
HS1: Lªn b¶ng: Qua A dùng c¸c VT , .
HS díi líp ®øng t¹i chç nhËn xÐt néi dung yªu cÇu trªn b¶ng.
3. Bµi míi.

Hoạt động 1: DỰNG VECTO BẰNG VECTO CHO TRƯỚC

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG

*H§1: Cho hai VT vµ vµ Qua A dùng c¸c VT 1.Tæng cña hai vÐc t¬.
®iÓm A tuú ý. , * §/N: SGK
B *PhÐp t×m tæng cña hai VT ®-
îc gäi lµ phÐp céng VT.

A - HS pbiÓu thµnh §/N.

2.Quy t¾c h×nh b×nh hµnh.


+
-VÐc t¬ ®îc gäi lµ tæng
NÕu ABCD lµ hbh th× ta cã
cña hai VT vµ .
= +

10
*H§ 2: - Trªn h.vÏ h·y t×m - HS lªn b¶ng dùng ®iÓm D.
®iÓm D sao cho = - HS ph¸t biÓu thµnh nội dung
-Nèi C víi D ta ®îc hbh ABCD víi quy t¾c
®êng chÐo AC 3.Quy t¾c ba ®iÓm.

Víi 3 ®iÓm bÊt kú A, B, C ta


*H§ 3:-Cho ®o¹n th¼ng AC, B + = lu«n cã: + =
lµ ®iÓm n»m gi÷a A vµ C.
H·y ®iÒn vµo VP + =?

Hoạt động 2: TÍNH CHẤT CỦA PHÉP CỘNG CÁC VECTO

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG


+ Sö dông h×nh 1.8 ®Ó thùc + NhËn xÐt gi÷a c¸c t/c phÐp 3.tÝnh chÊt cña phÐp céng
hiÖn c¸c néi dung c¸c t/c. céng cña vÐc t¬ víi c¸c t/c phÐp c¸c vÐc t¬.
céng c¸c sè?
Víi ba vÐc t¬ tuú
ý ta cã
+ = + ( t,c giao
ho¸n)
( + )+ = +( + )
(t/c kÕt hîp)
( t/c cña
vÐc t¬-kh«ng)

4 .Cñng cè: (th«ng qua c¸c bµi tËp AD) trªn líp.
Bµi to¸n 1. Chøng minh r»ng víi 4 ®iÓm bÊt k× A, B,C, D ta lu«n cã: .

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG


Nªu nd bµi to¸n vµ HD HS t×m + ¸p dông quy t¾c ba ®iÓm Bµi to¸n 1.
c¸ch gi¶i. biÕn ®æi VT thµnh VP. HD: Cã:
? ¸p dông quy t¾c 3 ®iÓm. + T×m mét vµi c¸ch gi¶i kh¸c
? Yªu cÇu HS t×m c¸c c¸ch gi¶i nhau.
kh¸c nhau Ýt nhÊt 3 c¸ch.

Bµi to¸n 2. a) Cäi M lµ trung ®iÓm AB. Chøng minh r»ng .


b) Gäi G lµ träng t©m tam gi¸c ABC. Chøng minh r»ng: .

11
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG
Nªu nd bµi to¸n vµ HD HS t×m + ¸p dông tÝnh chÊt 2 vect¬ Bµi to¸n 2.
c¸ch gi¶i. b»ng nhau, vect¬ 0, quy t¾c 3 HD: a) Cã:
? ¸p dông tÝnh chÊt 2 vect¬ ®iÓm biÕn ®æi VT thµnh VP.
b»ng nhau, vect¬ 0, quy t¾c 3
®iÓm. A
M C’
G

B
C
b) Dùng hbh AGBC’.
+ Dùng vect¬ theo Cã : . Mµ G lµ
?X¸c ®Þnh vect¬ theo quy t¾c HBH. trung ®iÓm CC’ 
quy t¾c HBH. + T×m mèi liªn hÖ gi÷a hai .
? NhËn xÐt hai vect¬ vµ vect¬ vµ . VËy .
. + Nªu lêi gi¶i.

5. Híng dÉn HS häc vµ lµm bµi tËp:


- Bµi tËp 1 ý 1; 5 ý 1; 7a
- §äc tríc môc: hiÖu cña hai vÐc t¬.

V .Rót kinh nghiÖm.


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

Ngµy so¹n: / / Bµi: 2 TỔNG VÀ HIỆU CỦA HAI TiÕt thø: 5 (theo ppct)
VECTO
I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:

12
- Cñng cè ®Þnh nghÜa, c¸c qui t¾c, c¸c tÝnh chÊt cña phÐp céng cña hai vÐc t¬.
- Cung cÊp c¸c kh¸i niÖm: vÐc t¬ ®èi; vÐc t¬ hiÖu; qui t¾c ba ®iÓm, c¸ch x¸c ®Þnh
hiÖu cña hai vÐc t¬, c¸c tÝnh chÊt.
2. VÒ kü n¨ng:
- X¸c ®Þnh ®îc vÐc t¬ ®èi cña mét vÐct¬, qui t¾c x¸c ®Þnh vÐc t¬ hiÖu, c¸ch ph©n
tÝch mét vÐc t¬ thµnh hiÖu c¸c vÐc t¬.
3. VÒ t duy, th¸i ®é:
- TÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c, chñ ®éng tiÕp thu vµ XD kiÕn thøc trªn líp.
- Ph¸t hiÖn ®îc ý nghÜa cña VT trong h×nh häc còng nh trong thùc tÕ.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
+§èi víi GV: - ChuÈn bÞ néi dung cña bµi d¹y, hÖ thèng c©u hái V§, NV§.
+§èi víi HS: - ChuÈn bÞ ND c¸c bµi tËp ®îc cho vÒ nhµ, ®äc tríc bµi häc trªn líp.
III. Ph¬ng ph¸p:
Ph¬ng ph¸p gîi më vÊn ®¸p th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®iÒu khiÓn t duy.
IV. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. SÜ sè: A1: ..............; A2: ...................; A3: ....................
2. KiÓm tra bµi cò:
HS1: Lªn b¶ng: Cho hbh ABCD t©m O. T×m trªn h×nh b×nh hµnh c¸c cÆp vÐc t¬ ngîc
híng?
HS díi líp ®ømg t¹i chç nhËn xÐt néi dung yªu cÇu trªn b¶ng.
HS2: Víi 4 ®iÓm bÊt kú A, B, C, D chøng minh r»ng :
3. Bµi míi.
Hoạt động 1: DỰNG VECTO ĐỐI CỦA MỘT VECTO CHO TRƯỚC
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG
*H§1: * KiÓm tra kÕt qu¶ néi dung 5. HiÖu cña hai vect¬:
A B c©u hái KT bµi cò. a. Vect¬ ®èi.
* Cho vect¬ . VÐc t¬ cã cïng
D C
®é dµi vµ ngîc híng víi ®îc

gäi lµ VT ®èi cña vÐc t¬ , kÝ


*H§ 2: VÐc t¬ ®èi cña lµ ? * VÐc t¬ ®èi cña lµ hiÖu - .
* Mçi vect¬ cã mét vect¬ ®èi
* H§3: Trªn hbh ABCD h·y x¸c + C¸c vect¬ ®èi cña vect¬: duy nhÊt.
®Þnh c¸c vect¬ ®èi cña c¸c vect¬ lµ vµ . VD: VÐc t¬ ®èi cña lµ
:
lµ vµ .
lµ . hay: - = .

* VÐc t¬ ®èi cña lµ vÐc t¬

.
b. HiÖu cña hai vect¬:
§Þnh nghÜa: SGK

13
VËy .

PhÐp t×m hiÖu cña hai vÐc


*HS tù c/m
t¬ cßn ®îc gäi lµ phÐp trõ hai
vect¬.
c. Víi 3 ®iÓm O, A, B bÊt kú.
Ta lu«n cã:
=> C¸ch ph©n tÝch mét vÐc t¬
thµnh hiÖu cña hai VT cã chung
®iÓm ®Çu.
+C/m b»ng c¸ch ph©n tÝch mét
VT thµnh hiÖu cña 2 VT cã cïng
*H§ 3: Yªu cÇu HS t×m lời gi¶i. ®iÓm ®Çu. VÝ dô: Víi 4 ®iÓm bÊt kú A, B,
C, D ta lu«n cã:
- Chó ý cho HS tÝnh phong phó
vÒ lêi gi¶i. Gi¶i:
C¸ch 1.
C¸ch 2:

C¸ch 3:

Hoạt động 2: VẬN DỤNG

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG


* Kh¾c s©u l¹i c¸ch x¸c ®Þnh * ¸p dông quy t¾c x¸c ®Þnh Bµi tËp:
vect¬ tæng vµ vect¬ hiÖu. vect¬ tæng vµ vect¬ hiÖu ®Ó Bµi 1/12 SGK.
C M
dùng h×nh.
A B

a) VÏ . Khi ®ã:

b) Cã

Bµi 2/ 12sgk.
GV vÏ h×nh vµ ph©n tÝch:
C¸ch 1:
+ C1: ¸p dông quy t¾c ba ®iÓm Quan s¸t h×nh vÏ vµ nhËn xÐt.
víi phÐp céng vµ tÝnh chÊt hai + Ph©n tÝch hai vect¬ vµ
vect¬ ®èi nhau. theo hai vect¬ vµ
+ C2: ¸p dông quy t¾c trõ hai .
vect¬ vµ tÝnh chÊt hai vect¬

14
b»ng nhau.
+ ChuyÓn vÕ vµ biÕn ®æi.

C¸ch 2:

4. Cñng cè:
-PhÐp céng, trõ c¸c VT, c¸c quy t¾c x¸c ®Þnh VT tæng, hiÖu.
-§iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó ®iÓm I lµ trung ®iÓm cña ®o¹n AB.
-§iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó ®iÓm G lµ träng t©m cña tam gi¸c ABC.
5. Híng dÉn HS häc vµ lµm bµi tËp:
-Bµi tËp lµm tÊt c¶ c¸c bµi tËp cßn l¹i trong SGK+bµi tËp trong s¸ch BT

V .Rót kinh nghiÖm.


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

15
Ngµy so¹n: / / Bài tập : TỔNG VÀ HIỆU CỦA HAI VECTO TiÕt thø: 6 (theo ppct)
I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
-HS n¾m v÷ng ®Þnh nghÜa tæng cña c¸c vect¬, quy t¾c ba ®iÓm, quy t¾c h×nh b×nh
hµnh, c¸c tÝnh chÊt cña phÐp céng vect¬.
-HS cã kü n¨ng x¸c ®Þnh tæng cña c¸c vect¬ vµ ph©n tÝch mét vect¬ thµnh tæng cña c¸c
vect¬ thµnh phÇn.
2. VÒ kü n¨ng:
- N¾m ®îc hai qui t¾c x¸c ®Þnh vÐc t¬ tæng, hiÖu. C¸ch ph©n tÝch mét vÐc t¬ thµnh
tæng c¸c vÐc t¬(quy t¾c ba ®iÓm, h×nh b×nh hµnh), ph©n tÝch vÐc t¬ thµnh hiÖu hai
vÐc t¬ cïng ®iÓm ®Çu.
3. VÒ t duy, th¸i ®é:
- TÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c, chñ ®éng ¸p dông c¸c kiÕn thøc vµo gi¶i bµi tËp vµ XD
bµi trªn líp.
- ý nghÜa cña VT trong h×nh häc còng nh trong thùc tÕ.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
+§èi víi GV: - ChuÈn bÞ néi dung c¸c bµi tËp c¬ b¶n ®Ó ch÷a cho HS.
+§èi víi HS: - ChuÈn bÞ ND c¸c bµi tËp ®îc cho vÒ nhµ, x©y dùng bµi trªn líp.
III. Ph¬ng ph¸p:
Ph¬ng ph¸p vÊn ®¸p gîi më th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®iÒu khiÓn t duy.
IV.TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. SÜ sè: A1: ..............; A2: ...................; A8: ....................
2. KiÓm tra bµi cò:
3. Bµi míi.
Ch÷a bµi tËp:
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS
Bµi 3 (12-SGK) + ¸p dông quy t¾c céng vµ quy t¾c trõ c¸c vect¬
Gäi HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi. GV nhËn xÐt chÝnh ®Ó biÕn ®æi.
x¸cho¸ (trªn b¶ng).

Bµi 4 (12-SGK)
+ Lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i.
+ GV treo b¶ng phô vÏ tríc h×nh vµ gäi HS lªn
Gîi ý:
b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i. (nÕu häc sinh cßn lóng
tóng th× gîi ý).
? H·y ph©n tÝch c¸c vect¬ thµnh tæng cña hai
vect¬ theo quy t¾c céng vµ nhãm thÝch hîp.

16
+ Lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i (®· chuÈn bÞ tríc ë
Bµi 6 (12-SGK) nhµ).
GV vÏ h×nh vµ gäi 2 HS lªn b¶ng tr×nh bµy. Mçi Gîi ý:
HS lµm 2 ý. a) ;
GV gäi c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, chÝnh x¸c ho¸ vµ b) ;
cho ®iÓm.
d) .

+ Tr¶ lêi CH1: cïng ph¬ng, cïng híng, kh¸c ph¬ng.


+ Tr¶ lêi CH2:
Bµi 7 (12-SGK). (Dµnh cho HS kh¸ - giái)
GV ch÷a chi tiÕt bµi nµy. *NÕu vµ kh«ng cïng ph¬ng th× ba ®iÓm A,
B, C t¹o thµnh mét tam gi¸c vµ AB + BC > AC. V×
C©u hái 1: Cho 2 vect¬ bÊt k× th× gi÷a chóng cã
nh÷ng mèi quan hÖ nµo? nªn
C©u hái 2: §Æt , . H·y x¸c ®Þnh * NÕu vµ cïng ph¬ng th× ba ®iÓm A, B, C
vect¬ trong ba trêng hîp vµ nhËn xÐt. th¼ng hµng.
GV vÏ h×nh m« t¶ c¸c trêng hîp.  TH vµ cïng híng
C©u hái 3: H·y ph¸t biÓu bµi to¸n tæng qu¸t.  TH vµ ngîc híng
* TQ: víi mäi vect¬ vµ ta lu«n cã:

b) *NÕu vµ kh«ng cïng ph¬ng ta dùng hbh


OACB. Khi ®ã .
 hbh lµ hcn, nghÜa lµ c¸c gi¸ cña
hai vect¬ vµ vu«ng gãc víi nhau.
b) C©u hái 4: §Æt , h·y x¸c ®Þnh * NÕu NÕu vµ cïng ph¬ng:
c¸c vect¬ vµ trong c¶ ba trêng hîp.
 TH vµ cïng híng

 TH vµ ngîc híng

+ Cïng th¶o luËn ®Ó t×m híng gi¶i cñ bµi to¸n.


Bµi 10(12-SGK). VËt ®øng yªn lµ do .
GV ch÷a bµi nµy. VÏ h×nh thoi MAEB ta cã: vµ lùc
+ C©u hái 1: VËt ®øng yªn khi nµo? (c¸c vect¬
cã cêng ®é .
cã mèi quan hÖ g×?)
+ C©u hái 2: X¸c ®Þnh vect¬ hîp lùc cña hai Ta cã nªn lµ vect¬ ®èi cña .

vect¬ ? VËy cã cêng ®é lµ vµ ngîc híng víi


+ C©u hái 3: X¸c ®Þnh mèi quan hÖ cña vect¬ .
hîp lùc víi vect¬ ?

17
+ C©u hái 4: X¸c ®Þnh cêng ®é cña vect¬ hîp
lùc?
+ C©u hái 5: T×m cêng ®é vµ híng cña vect¬
?

4. Cñng cè:
-PhÐp céng, trõ c¸c VT, c¸c quy t¾c x¸c ®Þnh VT tæng, hiÖu.
-Mét sè ph¬ng ph¸p ®Ó C/m mét hÖ thøc vÐc t¬.
5. Híng dÉn HS häc vµ lµm bµi tËp:
-Bµi tËp lµm tÊt c¶ c¸c bµi tËp cßn l¹i trong SGK+bµi tËp trong s¸ch BT.
- Hoµn thµnh c¸c bµi GV ®· híng dÉn.

V . Rót kinh nghiÖm.


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

18
Ngµy so¹n: / / Bµi: 3 tÝch cña vect¬ víi mét sè TiÕt thø: 7 (theo ppct)

I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
- HiÓu ®Þnh nghÜa tÝch cña vect¬ víi mét sè (tÝch cña mét sè víi mét vect¬).
- BiÕt c¸c tÝnh chÊt cña phÐp nh©n vect¬ víi mét sè.
- BiÕt ®îc ®iÒu kiÖn ®Ó hai vect¬ cïng ph¬ng.
2. VÒ kü n¨ng:
- X¸c ®Þnh ®îc vect¬ khi cho tríc sè k vµ vect¬ .
- DiÔn ®¹t ®îc b»ng vect¬: ba ®iÓm th¼ng hµng, trung ®iÓm cña mét ®o¹n th¼ng,
träng t©m cña tam gi¸c, hai ®iÓm trïng nhau vµ sö dông c¸c ®iÒu ®ã ®Ó gi¶i mét sè bµi
to¸n h×nh häc.
3. VÒ t duy, th¸i ®é:
- TÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c, chñ ®éng tiÕp thu vµ XD kiÕn thøc trªn líp.
- Ph¸t hiÖn ®îc ý nghÜa cña VT trong h×nh häc còng nh trong thùc tÕ.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
+§èi víi GV: - ChuÈn bÞ néi dung cña bµi d¹y, hÖ thèng c©u hái V§, NV§.
+§èi víi HS: - ChuÈn bÞ ND c¸c bµi tËp ®îc cho vÒ nhµ, ®äc tríc bµi häc trªn líp.
III. Ph¬ng ph¸p:
- Ph¬ng ph¸p gîi më vÊn ®¸p, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®iÒu khiÓn t
duy.
IV. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. SÜ sè: A1: ..............; A2: ...................; A3: ....................
2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp hái khi häc bµi míi.
3. Bµi míi.
A
Hoạt động 1: ĐỊNH NGHĨA TÍCH CỦA MỘT VECTO VỚI
MỘT SỐ VÀ CÁC TÍNH CHẤT M N

§V§: GV nªu vµ híng dÉn HS xÐt vÝ dô. B C


 H·y so s¸nh hai vect¬ vÒ híng vµ ®é dµi.

 H·y so s¸nh hai vect¬ vÒ híng vµ ®é lín.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG

GV kh¼ng ®Þnh c¸c hÖ thøc HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi. 1. §Þnh nghÜa: SGK.
* Cïng híng, ®é dµi gÊp NhËn xÐt:
vµ , råi tõ
hai ®é dµi . + 1. =
®ã nªu ®Þnh nghÜa tæng qu¸t vÒ * Ngîc híng, ®é dµi gÊp
phÐp nh©n vect¬ víi mét sè.

19
hai ®é dµi . + (-1) lµ vect¬ ®èi cña vect¬
GV yªu cÇu HS ph©n biÖt * Ghi nhËn kiÕn thøc. .

vµ . Chó ý: (n  0).

Sö dông bµi to¸n ®Æt vÊn ®Ò HS qua s¸t h×nh vÏ, suy nghÜ vµ
nh»m cñng cè kh¸i niÖm cho HS. tr¶ lêi. VÝ dô: Cho tam gi¸c ABC cã G
? H·y so s¸nh c¸c cÆp vect¬: lµ träng t©m. X¸c ®Þnh mèi
quan hÖ gi÷a c¸c vect¬:

GV nªu vÝ dô.

- Ghi nhËn c¸c tÝnh chÊt. 2. TÝnh chÊt:


GV nªu vµ ph©n tÝch c¸c tÝnh
§Þnh lý: Víi mäi vect¬ , vµ
chÊt.
c¸c sè thùc k, l ta cã:
LÊy vÝ dô b»ng c¸c sè cô thÓ - ¸p dông tÝnh chÊt ®Ó lµm
®Ó häc sinh ¸p dông. mét sè phÐp to¸n ®¬n gi¶n.
H·y tÝnh:

Hoạt động 2: TRUNG ĐIỂM CỦA ĐOẠN THẲNG VÀ TRỌNG TÂM CỦA TAM GIÁC

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG


* Nªu ®Þnh lý díi d¹ng bµi to¸n * VËn dông c¸c kiÕn thøc ®· 3. Trung ®iÓm cña ®o¹n
vµ yªu cÇu häc sinh chøng minh. häc chøng minh ®Þnh lý. th¼ng vµ träng t©m cña tam
gi¸c:
? ¸p dông qua t¾c ba ®iÓm, h·y - Ph©n tÝch a) I lµ trung ®iÓm AB
ph©n tÝch vect¬ theo råi céng l¹i ®Ó  víi M : .
vect¬ råi céng l¹i vµ biÕn cã ®¼ng thøc cÇn chønh minh. b) G lµ träng t©m ABC
®æi ®Ó cã ®pcm.  víi M ta cã:
.
? T¬ng tù h·y chøng minh tÝnh - Lµm t¬ng tù ®Ó chøng minh
chÊt träng t©m. tÝnh chÊt cña träng t©m. VÝ dô: Cho tø gi¸c ABCD, gäi
* GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i. M vµ N lÇn lît lµ trung ®iÓm
AD vµ BC, chøng minh r»ng:
.

20
Hoạt động 3: ĐIỀU KIỆN ĐỂ HAI VECTO CÙNG PHƯƠNG
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG
GV nªu vµ ph©n tÝch ®Þnh lý. 4. §iÒu kiÖn ®Ó hai vect¬
- Ghi nhËn kÕt qu¶ cña ®Þnh lý. cïng ph¬ng.
? NÕu th× cã nhËn xÐt §Þnh lý: vµ cïng ph¬ng 
g× vÒ ph¬ng cña hai vect¬ vµ  k R sao cho .
. Chó ý: 3 ®iÓm A, B, C th¼ng
hµng khi vµ chØ khi  k0:

? NÕu vµ cïng ph¬ng th× .


cÇn chän k b»ng bao nhiªu ®Ó
. VÝ dô: Cho ABC träng t©m G,
Bíc ®Çu vËn dông ®îc ®Þnh lý gäi M lµ ®iÓm sao cho
®Ó chøng minh mét sè bµi to¸n
. Chøng
®¬n gi¶n.
minh : M, G, B th¼ng hµng.

Hoạt động 4: PHÂN TÍCH MỘT VECTO THEO HAI VECTO KHÔNG CÙNG PHƯƠNG

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG


GV nªu vµ ph©n tÝch ®Þnh lý. 5. Ph©n tÝch mét vect¬ theo
Gi¸o viªn nhÊn m¹nh cho hs tÝnh - Ghi nhËn kÕt qu¶ cña ®Þnh hai vect¬ kh«ng cïng ph¬ng.
x¸c ®Þnh vµ duy nhÊt cña mçi lý. Cho hai vect¬ : vµ kh«ng
c¸ch ph©n tÝch. cïng ph¬ng. Khi ®ã víi  
GV nhÊn m¹nh thªm: hai vect¬ : duy nhÊt cÆp sè (h, k) sao cho
vµ gäi lµ c¸c vect¬ c¬ së. .

Chó ý: §Ó ph©n tÝch mét vecto


theo hai vect¬ kh«ng cïng ph¬ng
ta thêng vËn dông c¸c quy t¾c
ba ®iÓm (víi phÐp céng vµ
phÐp trõ) vµ quy t¾c h×nh b×nh
hµnh.

Gi¸o viªn nªu nd bµi to¸n trong


Bµi to¸n: SGK
SGK vµ ph©n tÝch. VËn dông c¸c quy t¾c ®· häc tr¶
lêi c¸c c©u hái cña GV.

4. Cñng cè:
- Híng cña cña hai vect¬ vµ k phô thuéc vµo yÕu tè nµo?
-§iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó ®iÓm I lµ trung ®iÓm cña ®o¹n AB.
-§iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó ®iÓm G lµ träng t©m cña tam gi¸c ABC.
21
- §iÒu kiÖn ®Ó hai vect¬ cïng ph¬ng, ba ®iÓm th¼ng hµng?
5. Híng dÉn HS häc vµ lµm bµi tËp:
- Häc vµ hiÓu c¸c tÝnh chÊt cña trung ®iÓm, träng t©m tam gi¸c.
- N¾m v÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó hai vect¬ cïng ph¬ng, ba ®iÓm th¼ng hµng?
- §äc l¹i bµi to¸n SGK vµ lµm c¸c bµi tËp 1 - 9 sgk/17.

V .Rót kinh nghiÖm.


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

22
Ngµy so¹n: / / Bài 3: BT TÍCH CỦA VECTO VỚI MỘT SỐ TiÕt thø: 8 (theo ppct)
I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
- N¾m v÷ng ®Þnh nghÜa vµ c¸c tÝnh chÊt cña phÐp nh©n vect¬ víi mét sè.
- BiÕt ®îc ®iÒu kiÖn ®Ó hai vect¬ cïng ph¬ng, ®iÒu kiÖn ba ®iÓm th¼ng hµng.
2. VÒ kü n¨ng:
- Chøng minh ®îc mét sè ®¼ng thøc vect¬
- X¸c ®Þnh ®îc vect¬ khi cho tríc sè k vµ vect¬ .
- Ph©n tÝch ®îc mét vect¬ theo hai vect¬ c¬ së.
3. VÒ t duy, th¸i ®é:
- TÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c, chñ ®éng tiÕp thu vµ XD kiÕn thøc trªn líp.
- BiÕt quy l¹ vÒ quen.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
+§èi víi GV: - Gi¸o ¸n, c¸c t×nh huèng häc tËp, phiÕu häc tËp, chia nhãm hs ®Ó ho¹t ®éng.
+§èi víi HS: - ¤n l¹i kiÕn thøc cò. ChuÈn bÞ ND c¸c bµi tËp ®îc cho vÒ nhµ.
III. Ph¬ng ph¸p:
- Ph¬ng ph¸p gîi më vÊn ®¸p, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®iÒu khiÓn t
duy. Chia nhãm ®Ó ho¹t ®éng
IV. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. SÜ sè: A1: ..............; A2: ...................; A3: ....................
2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp hái khi luyÖn tËp
3. Bµi míi. LuyÖn tËp
Hoạt động 1: CHỨNG MINH CÁC ĐẲNG THỨC VECTO

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS


- GV nªu néi dung c¸c bµi 4, 5, 8 SGK vµ gäi - Lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i c¸c bµi tËp ®· chuÈn bị
HS lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i. ë nhµ mµ gi¸o viªn yªu cÇu.

- Yªu cÇu HS díi líp quan s¸t vµ nhËn xÐt. - HS díi líp quan s¸t vµ nhËn xÐt lêi gi¶i cña b¹n.
- GV gîi ý nÕu cÇn. - ChÝnh x¸c ho¸ kÕt qu¶ (ghi lêi gi¶i cña bµi to¸n)
- GV nhËn xÐt, chÝnh x¸c ho¸ vµ cho - Nªu mét sè c¸ch gi¶i kh¸c (nÕu cã).
®iÓm.
- §a ra lêi gi¶i (ng¾n gän nhÊt) cho c¶ líp.
Bµi 4/17) Gîi ý c¸ch gi¶i:
a)

b)

23
Bµi 5/17) Gîi ý c¸ch gi¶i:

Bµi 8/17) Gîi ý c¸ch gi¶i:


Gäi G lµ träng t©m tam gi¸c MPR. Cã:

VËy G còng lµ träng t©m tam gi¸c NQS.

Hoạt động 2: BIỂU THỊ MỘT VECTO QUA HAI VECTO KHÔNG CÙNG PHƯƠNG

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS


- GV nªu néi dung c¸c bµi 2, 3 SGK. - Chia thµnh c¸c nhãm theo yªu cÇu cña gi¸o viªn.
- Chia líp thµnh 4 nhãm. Mçi nhãm lµm mét - §äc ®Çu bµi vµ nghiªn cøu lêi gi¶i.
ý. - §¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bµy kÕt qu¶.
- Gäi ®¹i diÖn c¸c nhãm lªn tr×nh bµy kÕt - NhËn xÐt lêi gi¶i cña nhãm b¹n.
qu¶. - ChÝnh x¸c ho¸ kÕt qu¶(ghi lêi gi¶i cña bµi to¸n).
- Gäi nhãm kh¸c nhËn xÐt lêi gi¶i, bæ sung - Rót ra ph¬ng ph¸p ph©n tÝch.
söa ch÷a nÕu cã.
- GV nhËn xÐt, chÝnh x¸c ho¸ vµ cho
®iÓm.
Bµi 2/17) Gîi ý c¸ch gi¶i:

Bµi 3/17) Gîi ý c¸ch gi¶i:

Hoạt động 3: TÌM ĐIỂM THỎA MÃN ĐIỀU KIỆN CHO TRƯỚC

24
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS
- GV nªu néi dung c¸c bµi 7 SGK vµ gäi HS - Lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i c¸c bµi tËp ®· chuÈn
lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i. bÞ ë nhµ mµ gi¸o viªn yªu cÇu.
- Yªu cÇu HS díi líp quan s¸t vµ nhËn xÐt. - HS díi líp quan s¸t vµ nhËn xÐt lêi gi¶i cña b¹n.
- GV gîi ý nÕu cÇn. - ChÝnh x¸c ho¸ kÕt qu¶ (ghi lêi gi¶i cña bµi to¸n)
- GV nhËn xÐt, chÝnh x¸c ho¸ vµ cho - Nªu mét sè c¸ch gi¶i kh¸c (nÕu cã).
®iÓm.
- §a ra lêi gi¶i (ng¾n gän nhÊt) cho c¶ líp.
Bµi 7/17) Gîi ý c¸ch gi¶i:
Gäi C’ lµ trung ®iÓm AB. Ta cã:

VËy M lµ trung tuyÕn CC’.


4. Cñng cè: Kh¾c s©u c¸ch ph©n tÝch mét vect¬ thµnh tæng( hiÖu) cña hai vect¬.
5. Híng dÉn HS häc vµ lµm bµi tËp:
- Lµm c¸c bµi cßn l¹i trong SGK vµ lµm thªm c¸c bµi tËp 1.28-1.35sbt/32
- §äc tríc bµi HÖ trôc to¹ ®é

V .Rót kinh nghiÖm.


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

25
Ngµy so¹n: / / Bµi: 4 hÖ trôc to¹ ®é TiÕt thø: 9 (theo ppct)
I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
- HiÓu ®îc kh¸i niÖm trôc to¹ ®é vµ hÖ trôc to¹ ®é, to¹ ®é cña vect¬ vµ cña ®iÓm trªn
trôc vµ hÖ trôc.
- BiÕt kh¸i niÖm ®é dµi ®¹i sè cña mét vect¬ trªn trôc.
- HiÓu vµ nhí ®îc biÓu thøc to¹ ®é cña c¸c phÐp to¸n vect¬, ®é dµi vect¬ vµ kho¶ng
c¸ch gi÷a hai ®iÓm, to¹ ®é trung ®iÓm cña ®o¹n th¼ng vµ to¹ ®é träng t©m cña tam
gi¸c.
2. VÒ kü n¨ng:
- X¸c ®Þnh ®îc to¹ ®é cña ®iÓm, cña vect¬ trªn trôc vµ hÖ trôc. Sö dông ®îc biÓu thøc
to¹ ®é cña c¸c phÐp to¸n vect¬.
- X¸c ®Þnh ®îc to¹ ®é trung ®iÓm cña ®o¹n th¼ng vµ to¹ ®é träng t©m tam gi¸c.
3. VÒ t duy, th¸i ®é:
- TÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c, chñ ®éng tiÕp thu vµ XD kiÕn thøc trªn líp.
- ThÊy ®îc mèi quan hÖ gi÷a h×nh häc vµ ®¹i sè b»ng PP “§¹i sè ho¸ hh”.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
+§èi víi GV: - ChuÈn bÞ néi dung cña bµi d¹y, b¶ng phô.
+§èi víi HS: - §äc tríc bµi ë nhµ.
III. Ph¬ng ph¸p:
- Ph¬ng ph¸p gîi më vÊn ®¸p, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®iÒu khiÓn t
duy.
IV. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. SÜ sè: A1: ..............; A2: ...................; A3: ....................
2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp hái khi häc bµi míi.
3. Bµi míi.
Hoạt động 1: TRỤC VÀ ĐỘ DÀI ĐẠI SỐ TRÊN TRỤC
§V§: Gi¸o viªn nªu ý nghÜa cña viÖc ®Þ sè ho¸ h×nh häc. Nªu mét sè h×nh ¶nh vÒ hÖ trôc
to¹ ®é: Kinh tuyÕn, vÜ tuyÕn trªn qu¶ ®Þa cÇu, bµn cê...
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG
1. Trôc vµ ®é dµi ®¹i sè trªn
GV lÊy vÝ dô vÒ trôc to¹ ®é - Ghi nhËn kiÕn thøc. trôc
trong ®¹i sè ®Ó minh ho¹. a) Kh¸i niÖm trôc to¹ ®é:
Nªu kh¸i niÖm trôc to¹ ®é. Trôc to¹ ®é (hay trôc) lµ mét ®-
êng th¼ng trªn ®ã ®· x¸c ®Þnh
mét ®iÓm gäi lµ ®iÓm gèc vµ
mét vect¬ ®¬n vÞ. KÝ hiÖu (O;
)
LÊy M thuéc trôc (O; ). Vect¬ - Vect¬ vµ vect¬ cïng
vµ vect¬ cã mqh g×? ph¬ng.
b) To¹ ®é cña vect¬ trªn trôc:
GV ph©n tÝch: v× vµ
Cho M  (O; )  ! k  R sao
cïng ph¬ng nªn sè k tån t¹i lµ duy
26
nhÊt. cho . Ta gäi k lµ to¹
®é cña ®iÓm M ®èi víi trôc ®·
cho.

c) Cho A, B  (O; )
 ! a  R sao cho .
Ta gäi a lµ ®é dµi ®¹i sè cña
vect¬ ®èi víi trôc ®· cho.
KÝ hiÖu .

NhËn xÐt:
+ NÕu cïng híng víi th×
, cßn nÕu ngîc h-
íng víi th× .
+ NÕu hai ®iÓm A vµ B trªn
trôc (O; ) cã to¹ ®é lÇn lît lµ a
vµ b th× .

Hoạt động 2 : HỆ TRỤC TỌA ĐỘ

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG


* Cho HS thùc hiÖn H§ 1 ®Ó Quan s¸t vµ ®a ra ®¸p ¸n: c3, f5. 2. HÖ trôc to¹ ®é
®Æt vÊn ®Ò. - Ghi nhËn kiÕn thøc. a) §Þnh nghÜa: SGK.
- GV giíi thiÖu kh¸i niÖm hÖ HÖ trôc to¹ ®é (O; ; ) hay
trôc to¹ ®é.
Oxy:
+ O gäi lµ gèc to¹ ®é.
+ Ox: Trôc hoµnh.
+ Oy: Trôc tung.
MÆt ph¼ng Oxy gäi lµ mÆt
ph¼ng to¹ ®é.

* Treo b¶ng phô vµ cho häc sinh Thùc hiÖn H§2. b) To¹ ®é cña vect¬:
thùc hiÖn H§2.
Cã Trong mÆt ph¼ng Oxy cho
GV dÉn d¾t HS b»ng c¸c c©u
vect¬  ! cÆp sè (x;y) sao
hái:
cho
? H·y vÏ vect¬ vµ ph©n - Ghi nhËn kiÕn thøc.
CÆp sè (x; y) ®îc gäi lµ to¹ ®é
tÝch theo hai vect¬ .
cña vect¬ ®èi víi hÖ to¹ ®é
? H·y vÏ vect¬ vµ ph©n VËn dông ®Þnh nghÜa x¸c Oxy.
®Þnh to¹ ®é cña c¸c vect¬ ®·
tÝch theo hai vect¬ . KÝ hiÖu:
chØ ra.
.

27
+x: Hoµnh ®é
+ y: Tung ®é

- Th«ng qua c¸c H§ tù rót ra NhËn xÐt: NÕu


nhËn xÐt.
th×:
Tæ chøc cho HS tiÕn hµnh c¸c
H§ ®Ó cñng cè kh¸i niÖm. .

GV nhÊn m¹nh thªm cho HS:


VÝ dô.
? NhËn xÐt g× vÒ tung ®é cña
c¸c vect¬ n»m trªn trôc Ox, Oy? a) T×m to¹ ®é c¸c vect¬ t¬
(trªn b¶ng phô).
b) T×m to¹ ®é cña c¸c vect¬:
,

.
Gi¶i:

4. Cñng cè: - Kh¾c s©u to¹ ®é cña vect¬ trªn trôc vµ hÖ trôc.
5. Híng dÉn HS häc vµ lµm bµi tËp:
- Häc vµ hiÓu to¹ ®é cña vect¬ trªn trôc vµ hÖ trôc.
- Xem c¸c vÝ dô vµ lµm c¸c bµi tËp 1 - 3 sgk/26.

V .Rót kinh nghiÖm.


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

28
Ngµy so¹n: / / Bµi: 4 hÖ trôc to¹ ®é (tt) TiÕt thø: 10 (theo ppct)

I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
- HiÓu ®îc kh¸i niÖm trôc to¹ ®é vµ hÖ trôc to¹ ®é, to¹ ®é cña vect¬ vµ cña ®iÓm trªn
trôc vµ hÖ trôc.
- HiÓu vµ nhí ®îc biÓu thøc to¹ ®é cña c¸c phÐp to¸n vect¬, ®é dµi vect¬ vµ kho¶ng
c¸ch gi÷a hai ®iÓm, to¹ ®é trung ®iÓm cña ®o¹n th¼ng vµ to¹ ®é träng t©m cña tam
gi¸c.
2. VÒ kü n¨ng:
- X¸c ®Þnh ®îc to¹ ®é cña ®iÓm, cña vect¬ trªn trôc vµ hÖ trôc. Sö dông ®îc biÓu thøc
to¹ ®é cña c¸c phÐp to¸n vect¬.
- X¸c ®Þnh ®îc to¹ ®é trung ®iÓm cña ®o¹n th¼ng vµ to¹ ®é träng t©m tam gi¸c.
3. VÒ t duy, th¸i ®é:
- TÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c, chñ ®éng tiÕp thu vµ XD kiÕn thøc trªn líp.
- ThÊy ®îc mèi quan hÖ gi÷a h×nh häc vµ ®¹i sè b»ng PP “§¹i sè ho¸ hh”.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
+§èi víi GV: - ChuÈn bÞ néi dung cña bµi d¹y, b¶ng phô.
+§èi víi HS: - §äc tríc bµi ë nhµ.
III. Ph¬ng ph¸p:
- Ph¬ng ph¸p gîi më vÊn ®¸p, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®iÒu khiÓn t
duy.
IV. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. SÜ sè: A1: ..............; A2: ...................; A3: ....................
2. KiÓm tra bµi cò:
Cho c¸c vect¬ .

a) H·y viÕt c¸c vect¬ ®ã díi d¹ng

b) T×m to¹ ®é c¸c vect¬:


3. Bµi míi.
Hoạt động 1: TỌA ĐỘ CỦA ĐIỂM ĐỐI VỚI HỆ TRỤC TỌA ĐỘ
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG
2. HÖ trôc to¹ ®é
GV vÏ h×nh vµ ph©n tÝch trªn - Ghi nhËn kiÕn thøc. c) To¹ ®é cña mét ®iÓm:
h×nh vÏ tõ ®ã ®a ra kh¸i niÖm §/N: Trong mÆt ph¼ng to¹ ®é
to¹ ®é cña mét ®iÓm. Oxy to¹ ®é cña ®iÓm M lµ to¹
®é cña vect¬ . KÝ hiÖu
M(x; y) hoÆc M = (x; y).
x: gäi lµ hoµnh ®é.
y: gäi lµ tung ®é

29
Chó ý:
* Hoµnh ®é cña ®iÓm M cßn
®îc kÝ hiÖu lµ xM, tung ®é
cña ®iÓm M cßn ®îc kÝ hiÖu
lµ yM.

* NÕu gäi M1 vµ M2 lÇn lît lµ


h×nh chiÕu cña M trªn c¸c trôc
to¹ ®é th× .
GV cho HS lµm H§3 SGK ®Ó Quan s¸t h×nh vÏ vµ tr¶ lêi c©u
cñng cè ®Þnh nghÜa. hái.
VÝ dô (Ho¹t ®éng 3 SGK)
GV treo b¶ng phô vµ gäi HS A = (4; 2), B(-3; 0), C = (0; 2).
®øng t¹i chç tr¶ lêi.

Hoạt động 2: TỌA ĐỘ CỦA CÁC VECTO TỔNG, HIỆU, TÍCH

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG


GV th«ng qua H§ kiÓm tra bµi cò Tõ viÖc hoµn thµnh c©u hái 3. To¹ ®é cña c¸cvect¬
®Æt c©u hái ®Ó HS tù rót ra c¸c kiÓm tra bµi cò tù rót ra mèi
tÝnh chÊt. quan hÖ gi÷a to¹ ®é vect¬ tæng,
hiÖu, tÝch vµ to¹ ®é c¸c vect¬ Cho = (x; y); = (x'; y') vµ
. sè thùc k khi ®ã:
H·y nhËn xÐt to¹ ®é cña vect¬ a) = (x + x'; y + y')
tæng, vect¬ hiÖu víi to¹ ®é c¸c Tù rót ra c¸c c«ng thøc tæng
vect¬ thµnh phÇn. H·y tæng qu¸t qu¸t. b) = (x - x'; y - y')
c¸c tÝnh chÊt ®ã.
c) k = (kx; ky) , k  R

d) vµ cïng ph¬ng khi


vµ chØ khi tån t¹i k sao cho x =
kx’, y=ky’.
e) NÕu A=(xA; yA), B=(xB; yB)
th×

Gợi ý HS thực hiện VD2 (SGK -


VÝ dô: (VD 2 trang 25 SGK)
25)
Theo dõi gợi ý và thực hiện

30
Hoạt động 3: TỌA ĐỘ TRUNG ĐIỂM CỦA ĐOẠN THẲNG. TỌA ĐỘ TRỌNG TÂM CỦA TAM
GIÁC
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG
Gäi HS nªu l¹i c¸c tÝnh chÊt cña Tõ tÝnh chÊt: 4. Täa ®é trung ®iÓm cña
trung ®iÓm vµ träng t©m tam ®o¹n th¼ng. Täa ®é träng
gi¸c. t©m cña tam gi¸c
a) Cho hai ®iÓm A(xA; yA) vµ
B(xB; yB)
Tù rót ra to¹ ®é cña trung ®iÓm NÕu I lµ trung ®iÓm cña ®o¹n
Tõ tÝnh chÊt vÒ phÐp nh©n gîi ®o¹n th¼ng vµ to¹ ®é träng t©m AB th×
ý ®Ó HS tù rót ra mèi liªn hÖ tam gi¸c.
gi÷a to¹ ®é cña trung ®iÓm ®o¹n
th¼ng vµ to¹ ®é träng t©m tam
gi¸c.
b) Cho ABC cã A(xA; yA), B(xB;
yB) vµ C(xC;yC). Khi ®ã täa ®é
träng t©m G(xG;yG) cña  ABC
lµ:

VÝ dô: cho ABC cã A(1; 1),


Áp dông c¸c tÝnh chÊt t×m lêi
B(0; 2), C(-1; 0)
gi¶i cña bµi tËp GV cung cÊp.
Cñng cè kÜ n¨ng vËn dông c«ng a) T×m to¹ ®é c¸c trung ®iÓm
thøc cho HS th«ng qua bµi tËp. c¸c c¹nh cña t©m gi¸c.
b) T×m to¹ ®é träng t©m cña
t©m gi¸c.
Gîi ý phÇn c)
c) T×m to¹ ®é ®iÓm D sao cho
Áp dông tÝnh chÊt hai vect¬
tø gi¸c ABCD lµ h×nh b×nh
b»ng nhau th× to¹ ®é t¬ng øng
hµnh.
b»ng nhau.
§K

4. Cñng cè:
- C¸c hÖ thøc to¹ ®é liªn quan ®Õn c¸c phÐp toµn VT vµ c¸c ®iÓm träng t©m cña hÖ
®iÓm.
5. Híng dÉn HS häc vµ lµm bµi tËp:
- Lµm c¸c c©u hái vµ bµi tËp SGK/26 - 27
V .Rót kinh nghiÖm.
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

31
Ngµy so¹n: / / Bµi: bµi tËp hÖ trôc to¹ ®é TiÕt thø: 11 (theo ppct)

I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
- Cñng cè c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ to¹ ®é VT, to¹ ®é cña ®iÓm trªn mÆt ph¼ng to¹ ®é
Oxy.
2. VÒ kü n¨ng:
-ViÕt ®îc to¹ ®é cña VT, cña ®iÓm, c¸ch x¸c ®Þnh to¹ ®é VT vµ ®iÓm, c¸c quan hÖ vÒ
to¹ ®é cña c¸c VT trong mÆt ph¼ng to¹ ®é.
3. VÒ th¸i ®é:
- TÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c, chñ ®éng ¸p dông c¸c kiÕn thøc vµo gi¶i bµi tËp vµ XD
bµi trªn líp.
- ý nghÜa cña VT trong h×nh häc còng nh trong thùc tÕ.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
+§èi víi GV: - So¹n gi¶ng hÖ thèng BT, nghiªn cøu tµi liÖu vµ SGK
+§èi víi HS: - ChuÈn bÞ néi dung c¸c bµi tËp vÒ nhµ vµ x©y dùng bµi trªn líp.
III. Ph¬ng ph¸p:
- Ph¬ng ph¸p vÊn ®¸p gîi më th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®iÒu khiÓn t duy.
IV.TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp:
2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong néi dung ch÷a BT
3. Bµi míi: Ch÷a BT - SGK

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS


BT 2: Trong c¸c m/® sau m/® nµo ®óng hay sai? -T¹i chç tr¶ lêi c¸c c©u hái?
lµ hai VT ngîc híng; -Cã thÓ söa c¸c m/® sai thµnh m/®
®óng?
lµ hai VT ®èi nhau;

lµ hai VT ®èi nhau;


d) Hai VT b»ng nhau <=> chóng cã hoµnh ®é b»ng nhau vµ
tung ®é b»ng nhau.

BT3: T×m to¹ ®é cña c¸c VT sau: - HS dùa trªn hÖ thøc vÒ ®Þnh
nghÜa to¹ ®é cña VT => c©u TL

BT 4+5: (HD vµ cho HS tr¶ lêi t¹i chç KQ)


-HS ®a ra hÖ thøc VT lµ ®iÒu
kiÖn cho tứ giác ABCD lµ hbh?
BT6:
-Gi¶i hÖ tõ ®ã cho KQ.
Cho h×nh b×nh hµnh ABCD cã A(-1; -2), B(3; 2), C(4; -1).
T×m to¹ ®é ®Ønh D.

32
YCBT<=> <=>

BT7: C¸c ®iÓm A’(-4;1), B’(2;4), C’(2;-2) lÇn lît lµ trung (h×nh vÏ trùc quan)
®iÓm c¸c c¹nh BC, CA vµ AB cña tam gi¸c ABC. TÝnh to¹ ®é
c¸c ®Ønh cña tam gi¸c ABC. C/m r»ng träng t©m cña hai tam -B»ng PP to¹ ®é lµm thÕ nµo ®Ó
gi¸c ABC vµ A’B’C’ trïng nhau. chøng tæ ®îc hai ®iÓm nµo ®ã lµ
+§èi víi ®Ønh A ta cã: ( c¸c ®Ønh kh¸c lµm tt). trïng nhau?
+Gäi G lµ träng t©m cña tam gi¸c ABC => G(0; 1)
+Gäi G’ lµ träng t©m cña tam gi¸c A’B’C’ => G’(0; 1)
Do ®ã G vµ G’ trïng nhau.

BT8: Cho =(2;-2), =(1;4). H·y ph©n tÝch VT =(5;0) theo


hai VT vµ . -HS cã thÓ tham kh¶o VD 2(t 25).
-HS thùc hiÖn viÖc t×m nghiÖm
Gsö = k +l =(2k;-2k)+(l; 4l)=(2k+l; -2k+4l)
cña hÖ.

<=>

VËy =2 + .

4. Cñng cè:
- C¸c hÖ thøc to¹ ®é liªn quan ®Õn c¸c phÐp toµn VT vµ c¸c ®iÓm träng t©m cña hÖ
®iÓm.
5. Híng dÉn HS häc vµ lµm bµi tËp:
- Hoµn thµnh c¸c phÇn BT cßn l¹i SGK vµ BT trong SBT. Lµm c¸c BT «n tËp ch¬ng I.

V .Rót kinh nghiÖm.


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

33
Ngµy so¹n: Bµi: C©u hái vµ BT cuèi ch¬ng I TiÕt thø 12 (ppct)

I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
C¸c hÖ thøc VT, Quan hÖ gi÷a c¸c vÐc t¬, täa ®é VT, täa ®é ®iÓm, c¸c biÓu thøc täa
®é c¸c vÐc t¬ tæng, hiÖu, tÝch cña VT víi mét sè, täa ®é trung ®iÓm, träng t©m....
2.VÒ kü n¨ng:
KÜ n¨ng vËn dông c¸c hÖ thøc VT, x¸c ®Þnh täa ®é VT, ®iÓm.
3. VÒ th¸i ®é: Cã ý thøc x¸c ®Þnh híng «n tËp.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
1. §èi víi GV: - So¹n gi¶ng, nghiªn cøu tµi liÖu vµ SGK, hÖ thèng KT c¬ b¶n vµ BT
2. §èi víi HS: - ChuÈn bÞ néi dung bµi «n tËp.
III. Ph¬ng ph¸p: - KÕt hîp c¸c PP nh»m hÖ thèng c¸c KT c¬ b¶n trong néi dung «n tËp.
IV.TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp:
2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong hÖ th«ng KT «n tËp.
3. Bµi míi.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS


Bµi tËp 1 ( 27-SGK) -HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi.
Bµi tËp 2 ( 27-SGK)

Bµi tËp 3 ( 27-SGK). Tø gi¸c ABCD lµ h×nh g× nÕu: +HS ®a ra kÕt luËn: h×nh thoi,

.
-Gt thø nhÊt => HBH
-Gt thø hai => HBH lµ h×nh thoi
Bµi tËp 4 ( 27-SGK). C/m r»ng:

-§Æt B
A
+NÕu A, B, C kh«ng th¼ng hµng <=> vµ kh«ng cïng ph-
C
¬ng, tõ T/C c¸c c¹nh trong tam gi¸c ta cã
AC = / /=/ + /</ /+/ / = AB + BC
C A B

+NÕu A, B, C th¼ng hµnh th× A B C


-hoÆc vµ ngîc híng <=> Ta còng cã KÕt qu¶ trªn
-hoÆc vµ cïng h¬ng th×
AC = / /=/ + /=/ /+/ / = AB + BC

VËy ta lu«n cã: .

Bµi tËp 5 ( 27-SGK).

34
- HS tr¶ lêi thø tù c¸c c©u hái trªn
Bµi tËp 6 ( 27-SGK).Cho tam gi¸c ®Òu cã c¹nh b»ng a, tÝnh: líp.

a) / + / = = AH = (H lµ trung ®iÓm BC)

b) / - / = = CB = a A
+

Bµi tËp 7 ( 28-SGK). B H C


Bµi tËp 8 ( 28-SGK).
Bµi tËp 9 ( 28-SGK).
Bµi tËp 10 ( 28-SGK).
-C¸c BT nµy híng dÉn cho HS.

Bµi tËp 11 ( 28-SGK). Cho =(2; 1) vµ =(3; -4) =(-7; 2)


+HS ®îc híng dÉn vµ ®a ra KQ?
a) T×m to¹ ®é cña VT
b) T×m to¹ ®é cña VT sao cho -dµnh thêi gian cho HS chuÈn bÞ
c) T×m c¸c sè k vµ h sao cho: (xem VD 2 tr 25) +Tr¶ lêi t¹i líp

Bµi tËp 12 ( 28-SGK).(Xem nhËn xÐt sauVD2 trang 25 SGK)


Bµi tËp 13 ( 28-SGK).
*Cñng cè c¸c KT c¬ b¶n:

4. Cñng cè:
-C¸c hÖ thøc VT, täa ®é c¸c VT, ®iÓm.
-HÖ thèng c¸c BT ®îc ch÷a vµ híng dÉn.
5. Híng dÉn HS tù häc:
- Lµm bµi tËp cßn l¹i trong SGK vµ SBT, tr¶ lêi c©u hái tr¾c nghiÖm trang 28 SGK.
-TiÕt sau KT 45 phót.

V .Rót kinh nghiÖm.


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

Ngµy so¹n: / / Bµi: kiÓm tra ch¬ng I TiÕt thø: 13 (theo ppct)

I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
35
- KiÓm tra viÖc n¾m b¾t kiÕn thøc trong toµn ch¬ng cña häc sinh.
- Vect¬, hai vect¬ cïng ph¬ng, hai vect¬ b»ng nhau.
- C¸c phÐp to¸n vÒ vect¬: PhÐp céng, phÐp trõ, phÐp nh©n.
- C¸c phÐp to¸n vÒ to¹ ®é cña vect¬ vµ to¹ ®é cña ®iÓm.
- TÝnh chÊt cña c¸c ®iÓm ®Æc biÖt: trung ®iÓm ®o¹n th¼ng, träng t©m tam gi¸c.
2. VÒ kü n¨ng:
- BiÕt chøng minh hai vect¬ cïng ph¬ng, chøng minh ba ®iÓm th¼ng hµng, kh«ng th¼ng
hµng.
- BiÕt chøng minh c¸c ®¼ng thøc vect¬.
- BiÕt t×m to¹ ®é cña mét ®iÓm tho¶ m·n ®iÒu kiÖn cho tríc.
- BiÕt vËn dông kiÕn thøc vÒ to¹ ®é vµ vect¬ ®Ó chøng minh mét sè tÝnh chÊt h×nh
häc: ba ®iÓm th¼ng hµng, ba ®êng th¼ng ®ång quy.
3. VÒ th¸i ®é:
- CÈn thËn, tØ mØ vµ chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n vµ tr×nh bµy.
- Trung thùc trong kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
1. §èi víi GV: ND bµi kiÓm tra (in ra giÊy A4)
2. §èi víi HS: ChuÈn bÞ giÊy vµ c¸c dông cô häc tËp phôc vô cho bµi kiÓm tra.
III. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. A1: ……………… A2: ………………….. A3: ………………………..
2. KiÓm tra.:
§Ò1: Líp A1
Câu 1.(3 điểm)
Cho tam giác ABC. Gọi D là trung điểm AB và I là trọng tâm tam giác BCD.
a) Chứng minh rằng: .
b) Biểu thị vectơ theo hai vectơ và .
Câu 2. (5 điểm)
Trong mặt phẳng Oxy cho ba điểm A(3; -1), B(2; 4), C(5; 3).
a) Chứng minh rằng ba điểm A, B, C không thẳng hàng.
b) Tìm toạ độ điểm D sao cho .
c) Tìm toạ độ điểm E dao cho O là trọng tâm tam giác ABE.
Câu 3. (2 điểm)
Cho tứ giác ABCD. Gọi M và N lần lượt là trung điểm các đoạn AC và BD, I là trung điểm MN.
Gọi G là trọng tâm tam giác BCD. Chứng minh rằng:
a) .
b) Ba điểm A, I, G thẳng hàng.

§Ò 2: Líp A2 + A3
Câu 1. (5 điểm)
Cho tứ giác ABCD. Gọi M và N lần lượt là trung điểm các đoạn AC và BD, I là trung điểm MN.
Gọi G là trọng tâm tam giác BCD.
a) Phân tích theo và .
36
b) Chứng minh rằng: .
c) Chứng minh rằng: Ba điểm A, I, G thẳng hàng.
Câu 2. (5 điểm)
Trong mặt phẳng Oxy cho ba điểm A(3; -1), B(2; 4), C(5; 3).
a) Chứng minh rằng ba điểm A, B, C không thẳng hàng.
b) Tìm toạ độ điểm D sao cho .
c) Tìm toạ độ điểm E dao cho O là trọng tâm tam giác ABE.

Đáp án và thang điểm

Đề 1.
Câu 1.(3 điểm)
Cho tam giác ABC. Gọi D là trung điểm AB và I là trọng tâm tam giác BCD.
a) 1,5 điểm

b) 1,5 điểm

Câu 2. (5 điểm)
Trong mặt phẳng Oxy cho ba điểm A(3; -1), B(2; 4), C(5; 3).
a) .

Có  và không cùng phương hay ba điểm A, B, C không thẳng hàng.

b) Gọi D(xD; yD).

Vậy D = (6; -2).


Gọi E(xE; yE). O là trọng tâm  ABCE 

Vậy E(-5; -3).

Câu 3.

37
a)

b) Có

Vậy A, G, I thẳng hàng.

Đề 2
Câu 1.
a)

Ch¬ng II. TÝch v« híng cña hai vect¬ vµ øng dông

Ngµy so¹n: / / Bµi 1: c¸c gi¸ trÞ lîng gi¸c cña gãc tõ 00 ®Õn TiÕt thø: 14 (theo ppct)
1800
Môc tiªu cña ch¬ng

38
- Häc sinh n¾m ®îc ®Þnh nghÜa gi¸ trÞ lîng gi¸c cña mét gãc  víi 00    1800; ®Æc biÖt lµ
quan hÖ cña c¸c gi¸ trÞ lîng gi¸c cña hai gãc bï nhau, lµm quen víi gi¸ trÞ lîng gi¸c cña c¸c gãc
®Æc biÖt.
- Häc sinh n¾m ®îc ®Þnh nghÜa tÝch v« híng cña hai vect¬, c¸c tÝnh chÊt cña tÝch v« híng,
®ång thêi biÕt sö dông tÝch v« híng vµo c¸c bµi to¸n tÝnh ®é dµi cña mét ®o¹n th¼ng, tÝnh ®é
lín cña gãc gi÷a hai vect¬ vµ chøng minh c¸c vect¬ vu«ng gãc víi nhau.
- Häc sinh cÇn n¾m ch¾c ®Þnh lý c«sin vµ ®Þnh lý sin trong tam gi¸c cïng c¸c c«ng thøc tÝnh
®é dµi ®êng trung tuyÕn, c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch tam gi¸c vµ biÕt gi¶i tam gi¸c.

I. Môc tiªu cña bµi:


1. VÒ kiÕn thøc:
- HiÓu ®îc gi¸ trÞ lîng gi¸c cña gãc bÊt kú tõ 0 0 ®Õn 1800; n¾m ®îc quan hÖ gi÷a c¸c gi¸
trÞ lîng gi¸c cña hai gãc bï nhau, n¾m ®íc gi¸ trÞ lîng gi¸c cña c¸c gãc ®Æc biÖt.
- HiÓu ®îc kh¸i niÖm gãc gi÷a hai vect¬.
2. VÒ kü n¨ng:
- X¸c ®Þnh ®îc gãc gi÷a hai vect¬
3. VÒ t duy, th¸i ®é:
- ThÊy ®îc sù më réng tù nhiªn cña c¸c gi¸ trÞ lîng gi¸c, chñ ®éng tiÕp thu vµ XD kiÕn
thøc trªn líp.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
1. §èi víi GV:
- ChuÈn bÞ néi dung cña bµi d¹y, b¶ng phô, m¸y chiÕu Projector.
2. §èi víi HS:
- Xem l¹i tØ sè lîng gi¸c cña c¸c gãc nhän ®· häc ë líp 9. §äc tríc bµi ë nhµ.
III. Ph¬ng ph¸p:
- Ph¬ng ph¸p gîi më vÊn ®¸p, nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®iÒu khiÓn t
duy.
IV. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. SÜ sè: A1: ..............; A2: ...................; A3: ....................
2. KiÓm tra bµi cò: Nªu l¹i tØ sè lîng gi¸c cña c¸c gãc nhän ?
(Gi¸o viªn chiÕu h×nh vÏ ®Ó HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi)
3. Bµi míi.

Hoạt động 1: ĐỊNH NGHĨA

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG


GV chiÕu h×nh vÏ vµ néi * §Æt vÊn ®Ò
dung cña ho¹t ®éng 2 SGK (ChiÕu ho¹t ®éng 2)
- Quan s¸t liªn hÖ víi
®Ó HS quan s¸t.
kiÕn thøc ®· häc ®Ó
1. §Þnh nghÜa:
hoµn thµnh yªu cÇu cña
-Mçi gãc ta x¸c ®Þnh mét ®iÓm M
Ph©n tÝch ®Ó häc sinh hoµn ho¹t ®éng.
39
thµnh yªu cÇu cña ho¹t ®éng. trªn nöa ®êng trßn ®¬n vÞ.
- Gi¶ sö M(x0; y0) khi ®ã ta cã ®Þnh
nghÜa sau:
Tõ ho¹t ®éng trªn h×nh thµnh  Sin cña gãc lµ y0 , ký hiÖu lµ sin
kh¸i niÖm cho HS. - Ghi nhËn kiÕn thøc. = y0
 C«sin cña gãc lµ x0 , ký hiÖu lµ
sin = x0
 tang cña gãc lµ y0 /x0 , ký hiÖu lµ
tan =yo/x0
 C«tang cña gãc lµ x0/y0 , ký hiÖu
lµ cot = x0/y0
- C¸c sè sin , cos , tan vµ cot gäi
lµ c¸c GTLG cña gãc .
-Nªu vÝ dô ®Ó HS t×m
GTLG cña mét sè gãc ®Æc Quan s¸t h×nh vÏ vµ tr¶ VD: (H×nh vÏ) T×m c¸c gi¸ trÞ LG cña
lêi c©u hái. gãc 1350.
biÖt.
+ Theo nhËn xÐt trªn ®a
NhÊn m¹nh cho HS: ViÖc x¸c ra KQ to¹ ®é ®iÓm M To¹ ®é cña ®iÓm M lµ ( ) tõ ®ã
®Þnh c¸c GTLG lµ ®i x¸c vµ c¸c GTLG cña gãc
®Þnh to¹ ®é ®iÓm M. theo ®/n => KQ
1350.

? NhËn xÐt dÊu cña c¸c *Chó ý: - NÕu lµ gãc tï th× cos <0,
+ Häc sinh ®îc nhËn xÐt
GTLG cña gãc tï. tan < 0 vµ cot < 0.
vÒ dÊu cña c¸c GTLG
- tan chØ x¸c ®Þnh khi
cña c¸c gãc tï, cßn ®èi víi 0
90
c¸c GTLG cña gãc nhän
cot chØ x¸c ®Þnh khi 00
th× sao?
Nªu bµi tËp ®Ó cñng cè kiÕn vµ 1800
thøc cho HS .
VD: Bµi tËp sè 4: (40-SGK)

Hoạt động 2: TÍNH CHẤT – GIÁ TRỊ LƯỢNG GIÁC CỦA CÁC GÓC ĐẶC BIỆT

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG

VÏ h×nh vµ ph©n tÝch trªn +NhËn xÐt th«ng qua 2.TÝnh chÊt.( H×nh vÏ)
h×nh vÏ ®Ó HS rót ra ®îc c¸c h×nh vÏ vµ => KQ Ta cã: NÕu
tÝnh

chÊt. Vµ: yM = yN = y0; cßn xM = -xN = x0 . Tõ ®ã


ta cã:
(1) sin = sin( )
(2) cos = -cos( )
(3) tan = -tan( )
(4) cot = -cot( )
40
+Tæng c¸c gãc trong mét tam + Nghe vµ tr¶ lêi c©u hái VD: Bµi tËp 1: Chøng minh trong tam
gi¸c ABC ta ®Òu cã: sinA = sin(B + C).
gi¸c lµ bao nhiªu ®é? Tõ ®ã
=> B + C =? Cã: B + C = tõ ®ã ¸p dông
(1) => KQ

3. Gi¸ trÞ LG cña c¸c gãc ®Æc biÖt.


+T×m c¸c GTLG cña gãc 300? + Gi¸ trÞ LG cña c¸c gãc bÊt kú cã thÓ t×m
=> cñng cè c¸ch sö dông b¶ng thÊy trªn b¶ng sè hay trªn MTCT.
trªn. + Gi¸ trÞ LG cña c¸c gãc ®Æc biÖt ®îc ghi
trong b¶ng díi ®©y vµ cÇn ph¶i ghi nhí.
( B¶ng trang 37- SGK)
+ Chó ý: Tõ b¶ng trªn ta t×m ®îc GTLG cña
nh÷ng gãc ®Æc biÖt kh¸c trong kho¶ng (900;
1800).

+1200 = 1800 - 600


=> ( KQ thu ®îc theo VD: +T×m c¸c GTLG cña gãc 1200.
T/C). + Bµi tËp 3/a (40- SGK).
+Thùc chÊt HS ph©n
tÝch ®îc mét gãc cho tríc
thµnh tæng hoÆc hiÖu
cña hai gãc ®Æc biÖt
®Ó tõ ®ã ¸p dông vµo
KQ trong b¶ng cÇn ghi
nhí.

Hoạt động 3 : GÓC GIỮA HAI VECTO

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG


4. Gãc gi÷a hai vÐc t¬.
a)§Þnh nghÜa:
VÏ h×nh ph©n tÝch vµ ®a ra Quan s¸t, nghe vµ lÜnh
®Þnh nghÜa cho HS. héi kiÕn thøc. +Cho , . VÏ .
+ Gãc víi sè ®o tõ 0o ®Õn 180o ®îc
gäi lµ gãc gi÷a hai vÐc t¬ vµ .
+Ký hiÖu ( , ).
+NÕu ( , ) = 90o th× ta nãi r»ng vµ
vu«ng gãc víi nhau: viÕt lµ hoÆc
.
? Khi nµo gãc gi÷a hai vect¬ +NÕu th× ( , ) = 0o
0 0 Quan s¸t vµ tr¶ lêi c¸c
b»ng 0 ? 180 ?
c©u hái. +NÕu th× ( , ) = 180o
b)Chó ý: ( , ) =( , ).
Nªu vÝ dô vµ ph©n tÝch ®Ó Quan s¸t h×nh vÏ, dùng
HS x¸c ®Þnh ®îc gãc gi÷a hai h×nh vµ tr¶ lêi c©u hái. c)VÝ dô: ( Néi dung tãm t¾t trong SGK-

41
vect¬. Trang 39)
+Tríc hÕt = 40o
+ = = 50o

+ = = = 130o

+ = = 40o

+ = = = 40o

+ = = = 140o

+ = 90o (Cã hai gi¸ vu«ng gãc


nhau)

4. Cñng cè:
- C¸c GTLG cña gãc , c¸c T/c vµ néi dung b¶ng c¸c GTLG c¸c gãc ®Æc biÖt. - - - Häc
thuéc c¸c GTLG cña nh÷ng gãc ®Æc biÖt.
5. Híng dÉn HS tù häc:
-Lµm c¸c bµi tËp: 1,2,3,5 trang 40 SGK. §äc tríc môc 4 vµ môc 5 (trang 39-SGK).
- Giê häc sau HS mang MTCT ®Ó thùc hµnh.
- C¸c hÖ thøc VT, täa ®é c¸c VT, ®iÓm.
- HÖ thèng c¸c BT ®îc ch÷a vµ híng dÉn.

V .Rót kinh nghiÖm.

Ngµy so¹n: / / C¸c gi¸ trÞ lîng gi¸c cña gãc tõ TiÕt thø: 15 (theo ppct)
00 ®Õn 1800 (TiÕt2)

I. Môc tiªu cña bµi:


1. VÒ kiÕn thøc:
- Cñng cè c¸c gi¸ trÞ LG cña gãc bÊt kú, dÊu c¸c GTLG cña gãc bÊt kú.
42
- HiÓu ®îc kh¸i niÖm gãc gi÷a hai vect¬.
2. VÒ kü n¨ng:
- Sö dông thµnh th¹o c¸c T/C, c¸c GT LG cña c¸c gãc ®Æc biÖt, h×nh thµnh kü n¨ng x¸c
®Þnh gãc cña hai vÐc t¬.
-BiÕt sö dông MTCT ®Ó tÝnh c¸c GTLG vµ t×m gãc biÕt GTLG cña gãc ®ã.
3. VÒ t duy, th¸i ®é:
- ThÊy ®îc sù më réng tù nhiªn cña c¸c gi¸ trÞ lîng gi¸c, chñ ®éng tiÕp thu vµ XD kiÕn
thøc trªn líp.
- VËn dông linh ho¹t c¸c c«ng thøc vµ tÝnh chÊt ®Ó gi¶i quyÕt mét sè bµi to¸n.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
1 §èi víi GV: - ChuÈn bÞ néi dung cña bµi d¹y, b¶ng phô, m¸y chiÕu Projector.
2. §èi víi HS: - Häc vµ lµm bµi cò. ChuÈn bÞ MTCT.
III. Ph¬ng ph¸p: - KÕt hîp c¸c PP vµ hÖ thèng c¸c c©u hái nªu V§ ®Ó hoµn thµnh MT cña bµi d¹y.

IV. TiÕn tr×nh giê d¹y:


1. æn ®Þnh líp. SÜ sè: A1: ..............; A2: ...................; A3: ....................
2. KiÓm tra bµi cò:
HS1: Nªu ®Þnh nghÜa c¸c GTLG cña gãc  (00    1800). Chøng minh r»ng víi mäi gãc  (00
   1800) ta ®Òu cã: sin2 + cos2 = 1.
HD: sin2 + cos2 = .
HS2: Nªu GTLG cña c¸c gãc bï nhau? VËn dông chøng minh r»ng trong mäi tam gi¸c ABC ta cã:
sinA = sin(B + C).
HD: cã A + B+C = 1800  A = 1800 -(B + C)  sinA = sin[1800 -(B + C)] = sin(B + C)
3. Bµi míi.

T×nh huèng 1. Sö dông m¸y tÝnh bá tói ®Ó tÝnh gtlg cña mét gãc

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG

Nghe, quan s¸t c¸c thao 5. Sö dông MTCT ®Ó tÝnh gi¸ trÞ LG cña
t¸c. mét gãc.
Nªu néi dung c¸c bµi to¸n.
+ GV híng dÉn HS thùc hiÖn Thùc hiÖn c¸c tÝnh to¸n a)TÝnh gi¸ trÞ LG cña gãc .
c¸c bíc cho hai d¹ng bµi to¸n cÇn thiÕt. b)X¸c ®Þnh ®é lín cña gãc khi biÕt GT
xu«i vµ ngîc. LG cña nã.

T×nh huèng 2. luyÖn tËp


Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG
Nªu néi dung bµi tËp vµ - HS tù tãm t¾t ND bµi Bµi tËp sè 6 trang 40
ph©n tÝch híng gi¶i. to¸n. TÝnh:
? H·y x¸c ®Þnh gãc gi÷a c¸c - X¸c ®Þnh vµ tÝnh ®é +cos =cos
cÆp vect¬ ®· chØ ra. lín c¸c gãc.
= cos 135o =

43
+ C¸c phÇn kh¸c lµm t¬ng tù

Bµi tËp sè 5 trang 40


Cho gãc x, víi cosx = 1/3. H·y tÝnh GT cña
Cho cosx ®Ó tÝnh gi¸ trÞ biÓu thøc:
biÓu thøc ta cßn cÇn ph¶i P = 3sin2x + cos2x
tÝnh gi¸ trÞ nµo? HD:
X¸c ®Þnh híng gi¶i vµ
P = 3(1- cos2x) + cos2x = 3 - 2cos2x =
§Ó tÝnh sinx ta ¸p dông lªn b¶ng tr×nh bµy lêi
= 3 - 2/9 = 25/9.
c«ng thøc nµo? gi¶i.
Gäi HS lªn b¶ng gi¶i. Bµi 2/ 40
O
AK = AO.sin2
= a.sin2
? §Ó tÝnh AK ta dùa vµo TÝnh AK dùa vµo tam
gi¸c vu«ng AOK vu«ng OK = OA.cos2
tam gi¸c vu«ng nµo?
t¹i K. = a.cos2 K

Víi tam gi¸c AOK ta ®· cã


nh÷ng d÷ kiÖn nµo? A H B

T¬ng tù tÝnh OK.


Bµi tËp lµm thªm:
 lµ gãc nhän v× Cho gãc , biÕt cos = 3/5. H·y tÝnh:
Víi cos = 3/5 h·y cho biÕt cos>0. sin, tan, cot.
 lµ gãc nhän hay gãc tï? Gi¶i:
Ta tÝnh ®îc sin, tan
Cho cos ta cã thÓ tÝnh C«ng thøc cÇn ¸p dông Cã:
ngay ®îc c¸c GTLG nµo? lµ:
Nªu c«ng thøc ¸p dông? sin2 + cos2 = 1
( V× sin > 0).
.
.

4. Cñng cè:
- C¸c GTLG cña gãc , c¸c T/c vµ néi dung b¶ng c¸c GTLG c¸c gãc ®Æc biÖt.
- C¸ch x¸c ®Þnh gãc gi÷a hai vÐc t¬ theo ®Þnh nghÜa.
- X¸c ®Þnh dÊu cña c¸c GTLG.
5. Híng dÉn HS tù häc: - Lµm c¸c bµi tËp: cßn l¹i trang 40 SGK vµ trong SBT.

V .Rót kinh nghiÖm.


.............................................................................................................................................................

Ngµy so¹n: / / TR¶ bµi mét tiÕt ch¬ng i TiÕt thø: 16 (theo ppct)

I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
Cñng cè l¹i c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cho HS(nh phÇn kiÓm tra ®· yªu cÇu).
2. VÒ kü n¨ng:
- Kh¾c s©u l¹i cho HS mét sè kÜ n¨ng c¬ b¶n:
44
- BiÕt chøng minh hai vect¬ cïng ph¬ng, chøng minh ba ®iÓm th¼ng hµng, kh«ng th¼ng
hµng.
- BiÕt chøng ming c¸c ®¼ng thøc vect¬.
- BiÕt t×m to¹ ®é cña mét ®iÓm tho¶ m·n ®iÒu kiÖn cho tríc.
- BiÕt vËn dông kiÕn thøc vÒ to¹ ®é vµ vect¬ ®Ó chøng minh mét sè tÝnh chÊt h×nh
häc: ba ®iÓm th¼ng hµng, ba ®êng th¼ng ®ång quy.
3. VÒ th¸i ®é:
CÈn thËn, tØ mØ vµ chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n vµ tr×nh bµy.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
1. §èi víi GV: Bµi kiÓm tra ®· chÊm vµ c¸c lçi, sai lÇm mµ HS thêng m¾c ph¶i.
2. §èi víi HS: Lµm l¹i bµi kiÓm tra ë nhµ ®Ó nªu c¸c th¾c m¾c (nÕu cã).
III. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. A1: ……………… A2: ………………….. A3: …………………..
2. Tr¶ bµi kiÓm tra:
3. Th«ng b¸o ®¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm.
§Ò1: Líp A1
§Ò 2: Líp A2 + A8
Đáp án và thang điểm
Đề 1.
Câu 1.(3 điểm)
Cho tam giác ABC. Gọi D là trung điểm AB và I là trọng tâm tam giác BCD.

a) 1,5 điểm b) 1,5 điểm


0.5 0.5
0.5
0.5
0.5 0.5

Câu 2. (5 điểm)
Trong mặt phẳng Oxy cho ba điểm A(3; -1), B(2; 4), C(5; 3).
a) . 0.5

Có  và không cùng phương hay ba điểm A, B, C không thẳng hàng. 0.5

b) Gọi D(xD; yD).


0.5
1.0
0.5
Vậy D = (6; -2).
0.5
Gọi E(xE; yE). O là trọng tâm  ABCE 

1.0

Vậy E(-5; -3). 0.5


Câu 3. ( 3 điểm)
a) 1.5

45
b) Có:

0.5
0.5
Vậy A, G, I thẳng hàng
0.5

Đề 2
Câu 1.

a) .

4. Nªu vµ ch÷a mét sè sai lÇm mµ häc sinh thêng m¾c ph¶i:

5. KÕt qu¶:
Líp 10A1
§iÓm 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
SL

Líp 10A2
§iÓm 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
SL

Líp 10A3
§iÓm 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
SL

V .Rót kinh nghiÖm.


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

46
Ngµy so¹n:.../..../..... ¤n tËp häc k× I TiÕt thø: 17 (theo ppct)

I - Mục đích, yêu cầu:


Ôn lại toàn bộ kiến thức trong học kì I.
II.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
1. §èi víi GV: Bµi so¹n, hÖ thèng c¸c c©u hái vµ bµi tËp, m¸y chiÕu projector, m¸y tÝnh.
2. §èi víi HS: Lµm c¸c bµi tËp mµ GV yªu cÇu.
III. Ph¬ng ph¸p:
Nªu vÊn ®Ò, kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p truyÒn thèng ®Ó truyÒn ®¹t ph¬ng ph¸p häc tËp cho HS.
IV. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. A1: ……………… A2: ………………….. A8: ………………………
2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp hái khi luyÖn tËp.
3. Bµi míi.: LuyÖn tËp

Bµi 1: Cho 6 ®iÓm ph©n biÖt A, B, C, D, E, F chøng minh :

Bµi 2:.Cho 4 ®iÓm bÊt k× A, B, C, D vµ M, N lÇn lît lµ trung ®iÓm cña ®o¹n th¼ng AB, CD. Chøng
minh r»ng:
a)
b)

Bµi 3: Cho 3 ®iÓm A(1,2), B(-2, 6), C(4, 4)


a) Chøng minh A, B, C kh«ng th¼ng hµng.
b) T×m to¹ ®é trung ®iÓm I cña ®o¹n AB.
c) T×m to¹ ®é träng t©m G cña tam gi¸c ABC.
d) T×m to¹ ®é ®iÓm D sao cho tø gi¸c ABCD lµ h×nh b×nh hµnh.
e) T×m to¹ ®é ®iÓm N sao cho B lµ trung ®iÓm cña ®o¹n AN.
f) T×m to¹ ®é c¸c ®iÓm H, Q, K sao cho C lµ träng t©m cña tam gi¸c ABH, B lµ träng t©m cña tam
gi¸c ACQ, A lµ träng t©m cña tam gi¸c BCK.

Bµi 4: Trong hÖ trôc täa cho hai ®iÓm vµ .T×m täa ®é:
a) §iÓm M thuéc Ox sao cho A,B,M th¼ng hµng.
b) §iÓm N thuéc Oy sao cho A,B,N th¼ng hµng.
c) §iÓm P thuéc hµm sè y=2x-1 sao cho A, B, P th¼ng hµng.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS


Nªu néi dung c¸c bµi tËp theo tõng chñ Nghe vµ nhËn nhiÖm vô.
®Ò.
Gäi HS nªu l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n cña tõng §Þnh h×nh l¹i tõng néi dung kiÕn thøc cÇn vËn dông.
néi dung kiÕn thøc.

47
Gäi HS lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶I tõng Lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i.
bµi to¸n.

Híng dÉn HS lµm bµi tËp:


Bµi 1.
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS
Nªu c¸c quy t¾c, tÝnh chÊt vÒ phÐp Nh¾c l¹i c¸c quy t¾c vµ tÝnh chÊt cña c¸c phÐp to¸n vÒ
céng vµ trõ vect¬? vect¬.
Nªu c¸c c¸ch chøng minh mét ®¼ng thøc ¸p dông c¸c quy t¾c vµo bµi to¸n cô thÓ.
vect¬? .
Nªu c¸c quy t¾c ¸p dông cho tõng ý?
Gäi HS lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i.

Bài 2.
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS
Nªu c¸c tÝnh chÊt vÒ trung ®iÓm?
¸p dông vµo bµi to¸n 2.

Bµi 3.
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

Bµi 4:
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

4. Củng cố: - Khắc sâu các kiến thức trọng tâm.


- Nêu các dạng toán thường gặp.
5. Hướng dẫn học sinh tự học: - Xem lại các bài tập đã chữa và làm các bài tập trong phần ôn tập.
- Chuẩn bị kiểm tra học kì I.

V .Rót kinh nghiÖm.


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

48
Ngµy so¹n: / / KiÓm tra häc k× I TiÕt thø: 18 (theo ppct)

I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
- KiÓm tra viÖc n¾m b¾t kiÕn thøc cña häc sinh.
- Vect¬ vµ c¸c phÐp to¸n vÒ vect¬; to¹ ®é cña vect¬ vµ to¹ ®é cña ®iÓm.
2. VÒ kü n¨ng:
- BiÕt chøng minh hai vect¬ cïng ph¬ng, chøng minh ba ®iÓm th¼ng hµng, kh«ng th¼ng
hµng.
- BiÕt t×m to¹ ®é cña mét ®iÓm tho¶ m·n ®iÒu kiÖn cho tríc.
- BiÕt vËn dông kiÕn thøc vÒ to¹ ®é vµ vect¬ ®Ó chøng minh mét sè tÝnh chÊt h×nh
häc: ba ®iÓm th¼ng hµng, ba ®êng th¼ng ®ång quy.
3. VÒ th¸i ®é:
- CÈn thËn, tØ mØ vµ chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n vµ tr×nh bµy.
- Trung thùc trong kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
1. §èi víi GV: ND bµi kiÓm tra (in ra giÊy A4)
2. §èi víi HS: ChuÈn bÞ giÊy vµ c¸c dông cô häc tËp phôc vô cho bµi kiÓm tra.
III. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. A1: ……………… A2: ………………….. A3: ………………………..
2. KiÓm tra.:
§Ò1:
Bµi 1. (4 ®iÓm). Cho tam gi¸c MNP cã MQ, NS, PI lÇn lît lµ trung tuyÕn cña tam gi¸c. Chøng
minh r»ng:

b) Chøng minh r»ng hai tam gi¸c MNP vµ tam gi¸c SQI cã cïng träng t©m .

Bài 2. (6 điểm). Trong mặt phẳng với hệ toạ độ Oxy cho ba điểm A(2 ; 0), B(-2; 3), C(4; -2).
a) Chứng minh rằng A, B, C là ba đỉnh của một tam giác. Tìm toạ độ trọng tâm G của tam giác
ABC.
b) Tìm toạ độ điểm D sao cho tứ giác ABCD là hình bình hành.
c) Tìm toạ độ điểm E thuộc trục Ox sao cho ba điểm A, E, C thẳng hàng.

Đáp án và thang điểm:

Câu 1

Câu 2 a) A(2 ; 4), B(-2; 3), C(4; -2).


6đ 1,5 đ .

Có  và không cùng phương  A, B, C không thẳng

49
hàng. Vậy A, B, C là ba đỉnh của một tam giác.
Gọi G(xG; yG). Có:

; .

Vậy G( ).

b) 1 đ Gọi D(xD; yD). Có ABCD là hình bình hành  .


.

Vậy D(8; -1)


c) 1đ Gọi E(xE; 0). Có A, E, C thẳng hàng  cùng phương
1

cùng phương  .
1
Vậy E( ; 0)

4. Củng cố: - Khắc sâu các kiến thức trọng tâm.

5. Hướng dẫn học sinh tự học: - Xem và làm lại các bài tập.

V . Rút kinh nghiệm


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

50
Ngµy so¹n: ..../..../.... Bµi 2: TÝch v« híng cña hai vect¬ TiÕt thø: 19 (theo ppct)
(tiÕt 1)

I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
- Cung cÊp cho HS kh¸i niÖm vµ c¸ch t×m tÝch v« híng cña hai vÐc t¬ cña hai VT, vµ
c¸c T/C.
-Ph©n biÖt gi÷a kÕt qu¶ v« híng cña hai VT víi c¸c phÐp to¸n VT ®· häc.
2. VÒ kü n¨ng:
-Bíc ®Çu h×nh thµnh ®îc kü n¨ng ¸p dông t×m v« híng cña hai VT, cã kü n¨ng x¸c ®Þnh gãc
gi÷a c¸c VT vµo c¸c h×nh ®¬n gi¶n.
3. VÒ th¸i ®é: Liªn hÖ víi c¸c KT ®îc häc víi thùc tiÔn vµ víi bé m«n KH kh¸c.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
1.§èi víi GV: -Bµi gi¶ng vµ hÖ thèng c¸c c©u hái ®Ó hoµn thµnh bµi gi¶ng.
2. §èi víi HS: - §äc tríc néi dung bµi häc vµ XD bµi trªn líp.
III. Ph¬ng ph¸p: - KÕt hîp c¸c PP vµ hÖ thèng c¸c c©u hái nªu V§ ®Ó hoµn thµnh MT cña bµi d¹y.
IV. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp. A1: ……………… A2: ……………….. A3:…………………..
2. KiÓm tra bµi cò:
H?. Cho tam gi¸c ®Òu ABC cã c¹nh b»ng a vµ chiÒu cao AH. H·y x¸c ®Þnh gãc gi÷a c¸c
cÆp VT sau: vµ ; vµ ; vµ
(GV vÏ h×nh trªn b¶ng, HS lªn tr×nh bµy, díi líp cïng t×m c©u tr¶ lêi cho c©u hái trªn).
- GV ®Æt vÊn ®Ò néi dung bµi häc cã liªn quan ®Õn KQ c«ng viÖc trªn => bµi häc.
3. Bµi míi.
T×nh huèng 1. ®Þnh nghÜa tÝch v« híng cña hai vect¬

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG


1.§Þnh nghÜa:
§Æt vÊn ®Ò th«ng qua bµi to¸n Nghe vµ lÜnh héi kiÕn thøc. Cho hai vect¬ vµ kh¸c
vÒ c«ng sinh ra bëi lùc trong vËt vect¬ .
lý. TÝch v« híng cña vµ lµ
mét sè, ®îc ký hiÖu lµ: . , vµ
Giíi thiÖu cho HS ®Þnh nghÜa ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
tÝch v« híng cña hai vect¬.

ThÊy ®îc ®Ó tÝnh tÝch v« h- -NÕu mét trong hai vÐc t¬ vµ


? §Ó tÝnh tÝch v« híng cña hai íng cña hai vect¬ ta cÇn x¸c
lµ vect¬ th× ta qui íc . =
vect¬ ta cÇn x¸c ®Þnh yÕu tè ®Þnh gãc gi÷a hai vect¬ ®ã vµ
nµo? 0.
®é dµi mçi vect¬.
- Víi vµ kh¸c vect¬ ta cã:
. = 0 <=>
TÝnh tÝch v« híng cña hai vect¬ 2
- Khi = th× ta cã . =
khi hai vect¬ ®ã vu«ng gãc víi
vµ = / / 2
nhau?
51
2
gäi lµ b×nh ph¬ng v« híng
cña VT .

VÝ dô: 1/ Cho tam gi¸c ®Òu


GV nªu vµ ph©n tÝch vÝ dô. Gäi Nghe vµ tr¶ lêi c©u hái. ABC cã c¹nh b»ng a vµ chiÒu
HS ®øng t¹i chç ph©n tÝch vµ Áp dông ®Þnh nghÜa hoµn cao AH. Khi ®ã ta cã:
nªu ®¸p ¸n. thµnh yªu cÇu cña vÝ dô. + . = a.a.cos 60o = a2/2
+ . = a.a.cos 120o =-
-Tõ c¸c KQ trªn h·y cho biÕt khi a2/2
nµo tÝch v« h¬ng hai VT cã
dÊu d¬ng, ©m, b»ng kh«ng. + . = .a.cos 90o =

-HS cÇn x¸c ®Þnh ®îc gãc gi÷a 0


c¸c VT trong v« híng cña c¸c VT
®ã.

VÝ dô: 2/ BT 1 (45)
-NhËn xÐt quan hÖ gi÷a c¸c VT
Cho tam gi¸c vu«ng c©n ABC
tõ ®ã nhËn ®Þnh ngay KQ cÇn

t×m?
AB = AC = a. TÝnh c¸c tÝch v«
híng.
+ . = a.a.cos 90o = 0

+ .

=/ /./ /.cos ( ,

) = a. .(- ) =-

VÝ dô: 3/ BT 2 (45)
Cho O,A,B th¼ng hµng vµ
OA = a, OB = b. TÝnh tÝch v«
híng khi:
a) §iÓm O n»m ngoµi ®o¹n AB.
nªn =
a.b
b) §iÓm O n»m trong ®o¹n AB.
nªn = - a.b

Hoạt động 2: CÁC TÍNH CHẤT CỦA TÍCH VÔ HƯỚNG


52
Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG
2. C¸c tÝnh chÊt cña tÝch v«
GV nªu vµ ph©n tÝch c¸c tÝnh C¸c tÝnh chÊt HS nhí theo tõng híng
phÐp to¸n
chÊt.
Víi mäi vect¬ vµ mäi
sè thùc k ta cã:
+: .

+ .

+ .

4. Cñng cè:
- §/n vµ c¸ch x¸c ®Þnh v« híng cña hai VT. DÊu cña c¸c v« híng+c¸c t/c .
5. Híng dÉn häc sinh häc bµi:
- Xem l¹i c¸c vÝ dô ®· ch÷a, häc thuéc vµ hiÓu ®îc ®Þnh nghÜa còng nh c¸c tÝnh chÊt
cña tÝch v« híng cña hai vect¬.
-Lµm c¸c bµi tËp trong SGK trang 45 SGK vµ trong SBT.

V .Rót kinh nghiÖm.


.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

Ngµy so¹n: ..../..../.... Bµi 2: TÝch v« híng cña hai vect¬ TiÕt thø: 20 (theo ppct)
(tiÕt 2)

53
I. Môc tiªu:
1. VÒ kiÕn thøc:
- Cñng cè kh¸i niÖm vµ c¸ch t×m tÝch v« híng cña hai vÐc t¬ cña hai VT, vµ c¸c T/C.
- Cung cÊp cho HS c¸c KT liªn quan ®Õn biÓu thøc to¹ ®é v« híng cña hai VT.
2. VÒ kü n¨ng:
-Bíc ®Çu h×nh thµnh ®îc kü n¨ng ¸p dông biÓu thøc to¹ ®é v« híng cña hai VT.
3. VÒ th¸i ®é:
Liªn hÖ víi c¸c KT ®îc häc víi thùc tiÔn vµ víi bé m«n KH kh¸c.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:
1. §èi víi GV:
- Bµi gi¶ng vµ hÖ thèng c¸c c©u hái ®Ó hoµn thµnh bµi gi¶ng.
2. §èi víi HS:
- §äc tríc néi dung bµi häc vµ XD bµi trªn líp.
III. Ph¬ng ph¸p:
-KÕt hîp c¸c PP vµ hÖ thèng c¸c c©u hái nªu V§ ®Ó hoµn thµnh MT cña bµi d¹y th«ng
qua c¸c ho¹t ®éng ®iÒu khiÓn t duy.
IV. TiÕn tr×nh giê d¹y:
1. æn ®Þnh líp
2. KiÓm tra bµi cò:
C©u hái 1: Nªu ®Þnh nghÜa vµ c¸c tÝnh chÊt cña tÝch v« híng cña hai VT vµ .

C©u hái 2: Cho hai vect¬ , . H·y viÕt vµ díi d¹ng tõ ®ã


tÝnh tÝch v« híng .
3. Bµi míi

Ho¹t ®éng 1. BiÓu thøc to¹ ®é cña tÝch v« híng.

H§ cña GV H§ cña HS Ghi b¶ng


Th«ng qua kiÓm tra bµi cò Ghi nhËn kiÕn thøc. 3. BiÓu thøc to¹ ®é cña tÝch v« híng
GV ®Æt vÊn ®Ò vµo bµi * ) Trªn mÆt ph¼ng to¹ ®é Oxy cho hai VT
míi. vµ .
Khi ®ã: . = a1b1 + a2b2
ThÊy ®îc mèi liªn hÖ
Tõ biÓu thøc to¹ ®é cña gi÷a tÝnh chÊt h×nh häc   a1b1 + a2b2 = 0.
tÝch v« híng vµ ®Þnh vµ to¹ ®é cña hai vect¬
nghÜa tÝch v« híng cña hai vu«ng gãc.
vÐct¬ h·y nªu ®iÒu kiÖn
VÝ dô 1. Trªn mÆt ph¼ng to¹ ®é Oxy cho 3
®Ó hai vect¬ vu«ng gãc.
Áp dông c«ng thøc ®Ó ®iÓm: A(2; 4), B(1; 2), C(6; 2).
lµm vÝ dô 1. C/m .
Nªu bµi tËp cñng cè.

Ho¹t ®éng 2. øng dông cña BiÓu thøc to¹ ®é cña tÝch v« híng

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS NỘI DUNG


Tõ biÓu thøc to¹ ®é cña Thùc hiÖn yªu cÇu cña 4. Ứng dông

54
tÝch v« híng h·y tÝnh tõ GV vµ tù rót ra c«ng a) §é dµi vect¬
®ã suy ra ®é dµi cña . thøc. Cho ®é dµi cña nã ®îc tÝnh theo

c«ng thøc:

Nªu bµi tËp cñng cè.


VÝ dô 2. Cho hai vect¬ vµ
.
a) H·y tÝnh tÝch v« híng . .
b) TÝnh ®é dµi c¸c vect¬ vµ .
Gi¶i:

Gäi HS tr¶ lêi c©u hái:


b)Gãc gi÷a hai VT.
Tõ ®Þnh nghÜa tÝch v« h-
íng cña hai vect¬ h·y suy ra NÕu vµ ®Òu kh¸c
gãc gi÷a hai vect¬? VT kh«ng ta cã:

c)Kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iÓm.


Nªu c«ng thøc tÝnh to¹ ®é Kho¶ng c¸ch gia hai ®iÓm vµ
cña vect¬ biÕt to¹ ®é
®îc tÝnh theo c«ng thøc:
cña c¸c ®iÓm A vµ B?
Tõ ®ã suy ra c«ng thøc
tÝnh ®é dµi ®o¹n th¼ng
AB? VÝ dô: Trªn mÆt ph¼ng to¹ ®é Oxy cho 3
T×m to¹ ®é c¸c VT ®iÓm: A(2; 4), B(1; 2), C(6; 2).
§a ra bµi tËp ¸p dông. a) Chøng minh:
-KiÓm tra biÓu thøc to¹ b) TÝnh chu vi vµ diÖn tÝch tam gi¸c ABC.
®é v« híng?

4. Cñng cè: -Nh¾c l¹i c¸c KT c¬ b¶n liªn quan ®Õn to¹ ®é cña c¸c VT trong MF to¹ ®é Oxy.
5. Híng dÉn häc sinh häc bµi: -Lµm c¸c bµi tËp: 4,5,6,7 trang 45+46 SGK vµ trong SBT.
V. Rót kinh nghiÖm.
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

Thiếu tiết 21, 22,23

55
Kì 2

56
Ngày soạn: ..../.../.... CÁC HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM Tiết thứ: 23 (theo ppct)
GIÁC VÀ GIẢI TAM GIÁC

I/ Mục tiêu:
1. Về kiến thức:
- Củng cố các hệ thức lượng trong tam giác vuông.
- Hiểu đinh lí sin, cosin, công thức về độ dài đường trung tuyến trong tam giác.
- Biết được một số công thức tính diện tích tam giác.
- Biết áp dụng vào giải tam giác và ứng dụng vào trong thực tế đo đạc.
2. Về kỹ năng:
- Áp dụng được định lý côsin, định lý sin, công thức về độ dài đường trung tuyến, các
công thức về diện tích tam giác để giải một số bài toán có liên quan đến tam giác.
- Biết giải tam giác trong một số trường hợp đơn giản. Biết vận dụng kiến thức giải tam
giác vào các bài toán có nội dung thực tiễn. Kết hợp với việc sử dụng MTBT để giải toán.
3.Về tư duy: Học sinh tư duy linh hoạt trong việc tính toán biến đổi công thức.
4. Về thái độ: Học sinh nắm công thức từ đó biết liên hệ toán học vào thực tế.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1. Giáo viên: Giáo án, phấn màu, thước, máy chiếu projecter, máy tính.
2. Học sinh: xem lại hệ thức lượng đã học
III/ Phương pháp dạy học: Hỏi đáp , nêu vấn đề, gợi mở, xen hoạt động nhóm.
IV/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : Sĩ số :
2/ Kiểm tra bài cũ: Kết hợp hỏi khi học bài.
3/ Bài mới:
Hoạt động 1: Giới thiệu HTL trong tam giác vuông
Hoạt động của GV Hoạt động của HS NỘI DUNG
Gv giới thiệu bài toán 1 *Các hệ thức lượng trong tam giác
Trình chiếu nội dung HĐ1 Học sinh theo dõi, quan vuông :
SGK và hỏi vấn đáp. sát và trả lời các câu hỏi.
Yêu cầu : học sinh ngồi theo
nhóm gv phân công thực hiện.
Gv chính xác các HTL trong
tam giác vuông cho học sinh
ghi
Gv đặt vấn đề đối với tam giác
bất ki thi các HTL trên thể hiện
qua định lí sin và côsin như
sau
HĐ2:Giới thiệu đinh lí côsin và hệ quả
57
HĐGV HĐHS NỘI DUNG

Hỏi : Hãy phân tích vectơ BC Nghe, quan sát và trả lời 1.Đinh lí côsin:
theo hai vectơ và . các câu hỏi.
 
   TL: AC  AB
Viết : BC 2  ( AC  AB ) 2 =?
 
Hỏi : AC. AB =?   
TL: BC 2  AC 2  AB 2
 
- 2 AC. AB
Viết: BC2 =AC2 + AB2 -
2AC.AB.cosA
Nói : vậy trong tam giác bất ki TL:
   
thì AC. AB = AC . AB .cos A
BC2=AC2+AB2-2AC.AB.cosA TL:
AC2=AB2+BC2-
2 2
Hỏi : AC , AB =? 2AB.BC.cosB
AB =BC +AC2-
2 2

GV chốt lại và đưa ra nội dung 2BC.AC.cosC


định lý côsin. Nhận xét:
Học sinh ghi vở

TL: Nếu tam giác vuông


Hỏi:Nếu tam giác vuông thi thi đinh lí trên trở thành
đinh lí trên trở thành đinh lí Pitago
quen thuộc nào ?
b2  c2  a 2
Hỏi :từ các công thức trên hay TL:cosA=
2bc
suy ra công thức tính cosA,
cosB, cosC? a 2  c2  b2
cosB =
2ac
Gv cho học sinh ghi hệ quả. a 2  b2  c2
cosC =
2ab

GV khắc sâu nội dung định lý Nghe và lĩnh hội kiến thức
và đưa ra nhận xét. Áp dụng định lý vào ví dụ
GV nêu ví dụ áp dụng. 1.

Hỏi: Để tính CM ta vận dụng


định lý côsin vào tam giác
nào?
Gọi HS đứng tại chỗ tính và trả
lời.
HĐ3: Giới thiệu công thức tính độ dài đường trung tuyến
Hoạt động của GV Hoạt động của HS NỘI DUNG
GV chiếu hình vẽ và câu hỏi a *Công thức tính độ dài đường trung
TL: ma2=c2+( )2-
Hỏi :áp dụng đinh lí cosin cho 2 tuyến :
2
tam giác ABM thi ma = ? a
2 2
Tương tự mb =?;mc = ? 2c .cosB ,mà CosB
2
a 2  c2  b2
= nên
2ac
Gv cho học sinh ghi công thức

58
2(b 2  c 2 )  a 2
ma2=
4
2(a 2  c 2 )  b 2
mb2=
4
2(a 2  b 2 )  c 2
mc2=
4
Gv giới thiệu bài toán 4
Hỏi :để tính ma thi cần có dữ TL:để tính ma cần có
kiện nào ? a,b,c
Yêu cầu :1 học sinh lên thực 2(b 2  c 2 )  a 2
TH: ma2=
hiện 4
Gv nhận xét sưa sai 2(64  36)  49 151
= 
4 4
151
suy ra ma =
2
HĐ4: giới thiệu ví dụ *Ví dụ :2 SGKT50
Gv giới thiệu ví dụ 2 TL:áp dụng qui tắc hình
Hỏi :để ve hợp của hai lực ta iifnh hành A B
dùng qui tắc nào đa học ? TH: f1

Yêu cầu :1hs lên ve hợp lực s
của f1và f2 0 f2
Hỏi : áp dụng đinh lí cosin cho 2 2 2
TL: s = f1 + f2 -2f1.f2
tam giác 0AB thi s2=? cosA
Mà cosA=cos(1800-  )
Gv nhận xét cho điểm =cos 
Hd học sinh sưa sai vậy
s2= f12+ f22-2f1.f2.cos 
4/ Củng cố: nhắc lại đinh lí cosin , hệ quả , công thức tính đường trung tuyến của tam giác
5/ Hướng dẫn học sinh học bài: học bài , xem tiếp đinh lí sin ,công thức tính diện tích tam giác làm bài
tập 1,2,3 T59.
V. Rút kinh nghiệm
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

*************************

Ngày soạn: …./…/…. CÁC HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM Tiết thứ: 24 (theo ppct)
GIÁC VÀ GIẢI TAM GIÁC
I/ Mục tiêu
1. Về kiến thức:
- Hiểu đinh lí sin, cosin, công thức về độ dài đường trung tuyến trong tam giác.
- Biết được một số công thức tính diện tích tam giác.
2. Về kỹ năng:
- Áp dụng được định lý côsin, định lý sin, công thức về độ dài đường trung tuyến, các
công thức về diện tích tam giác để giải một số bài toán có 59ien quan đến tam giác.
- Biết giải tam giác trong một số trường hợp đơn giản. Biết vận dụng kiến thức giải tam
giác vào các bài toán có nội dung thực tiễn. Kết hợp với việc sử dụng MTBT để giải toán.
59
3.Về tư duy:
Học sinh tư duy linh hoạt trong việc tính toán biến đổi công thức.
4. Về thái độ:
Học sinh nắm công thức từ đó biết liên hệ toán học vào thực tế.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1. Giáo viên: Giáo án, phấn màu, thước.
2. Học sinh: xem lại hệ thức lượng đã học
III/ Phương pháp dạy học: Hỏi đáp , nêu vấn đề, gợi mở, xen hoạt động nhóm.
V/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : Sĩ số :
2/ Kiểm tra bài củ:
Câu hỏi: Nêu định lí cosin trong tam giác
Cho tam giác ABC có b=3,c=45, A = 450. Tính a?
3/ Bài mới:

Hoạt động 1: Giới thiệu định lý sin trong tam giác


Ghi bảng – trinh chiếu
Hoạt động của GV Hoạt động của HS

TL:
HĐ1:Giới thiệu định lí sin
Cho tam giác ABC nội tiếp Sin D= suy ra
đường trón tâm O bán kính R, vẽ 2.Định lí sin:
tam giác DBC vuông tại C SinA= = Trong tam giác ABC bất kì với
Hỏi: so sánh góc A và D ? BC=a,CA=b,AB=c và R là bán kính
sin D=? Suy ra sinA=? SinB= ;SinC= đường trón ngoại tiếp tam giác đó ta
Tương tự sinB =?; sinC=? có :
Hỏi :học sinh nhận xét gì về

? Từ đó hình
=2R
thành nên định lí ?
Gv chính xác cho học sinh ghi

Hỏi: cho tam giác đều ABC cạnh Ví dụ : cho tam giác đều ABC cạnh a
a thì bán kính đường tròn ngoại thì bán kính đường tròn ngoại tiếp
tiếp tam giác đó là bao nhiêu ? tam giác :
Gv cho học sinh thảo luận theo
nhóm 3’ Trình bày :Theo định lí thì : R= = =
Gv gọi đại diện nhóm trình bày
Gv và học sinh cùng nhận xét R= = =
sửa sai

Hoạt động 2 :Giới thiệu ví dụ

60
Hỏi: tính góc A bằng cách TL:tính A Ví dụ : bài 8trang 59
nào? A=1800-(B+C) Cho a=137,5 cm
Áp dụng định lí nào tính R ? tính R theo định lí sin Tính ,R,b,c
Yêu cầu :hs sinh lên thực hiện Trình bày : Giải
Gv gọi học sinh khác nhận xét A=1800-(B+C)=1800-1400 =400 =1800-( )=1800-1400 =400
sửa sai rồi cho điểm Theo đlí sin ta suy ra được Theo đlí sin ta suy ra được :
Hỏi : tính b,c bằng cách nào ?
Yêu cầu: học sinh lên thực R= =106,6 R= =106,6cm
hiện TL: b=2RsinB b=2RsinB=2.106,6.sin 830 = 211,6cm
Gv gọi học sinh khác nhận xét c=2RsinC c=2RsinC=2.106,6.sin570 =178,8cm
sửa sai rồi cho điểm

HĐ3:Giới thiệu công thức tính diện tích tam giác

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu
Hỏi: nêu công thức tính diện 3.Công thức tính diện tích tam
TL: S= a.ha
tích tam giác đã học ? giác
Cho tam ABC có các cạnh BC = a,
Nói :trong tam giác bất kì không CA = b, AB = c; có các đường cao
tính được đường cao thì ta sẽ ha, hb, hc; bán kính đường tròn
tính diện tích theo định lí hàm ngoại tiếp R, bán kính đường tròn
số sin như sau: nội tiếp r; nửa chu vi p. Gọi S là
diện tích tam giác, ta có:
Hỏi: xét tam giác AHC cạnh ha TL: ha=bsinC
được tính theo cônh thức nào ? S=
suy ra S=? ( kể hết các công Suy ra S= a.ha
thức tính S) = =
= a.b.sinC

GV giới thiệu thêm công thức 3, =


4 tính S theo nửa chu vi. =

= pr
=
(công thức Hê-rông)

HĐ4: Giới thiệu ví dụ Ví dụ: bài 4trang 49


Gv giới thiệu ví dụ a=7 , b=9 , c=12
TL:Tính S theo a, b,c S= Tính S,r
Hỏi: tính S theo công thức Giải
nào ?
=31,3 đvdt p= =14
Dựa vào đâu tính r?
S=pr =2,24 S= =31,3 đvdt
Gv cho học sinh làm theo nhóm
5’ S=pr =2,24
Gọi đại diện 2 nhóm lên trình
bày

Gv nhận xét và cho điểm


61
Gv giới thiệu ví dụ 1,2 trong
SGK cho học sinh về tham khảo

4/ Củng cố: nhắc lại đinh lí sin, công thức tính diện tích của tam giác.
5/ Hướngdẫn học sinh học bài: học lý thuyết, xem tiếp phần còn lại của bài, làm bài tập 5,6,7 T59.
V. Rút kinh nghiệm
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

62
Ngày soạn: ..../.../.... CÁC HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC Tiết thứ: 25 (theo ppct)
VÀ GIẢI TAM GIÁC

I/ Mục tiêu
1. Về kiến thức:
- Hiểu đinh lí sin, côsin, công thức về độ dài đường trung tuyến trong tam giác.
- Biết được một số công thức tính diện tích tam giác.
- Biết áp dụng vào giải tam giác và ứng dụng vào trong thực tế đo đạc.
2. Về kỹ năng:
- Áp dụng được định lý côsin, định lý sin, công thức về độ dài đường trung tuyến, các
công thức về diện tích tam giác để giải một số bài toán có liên quan đến tam giác.
- Biết giải tam giác trong một số trường hợp đơn giản. Biết vận dụng kiến thức giải tam
giác vào các bài toán có nội dung thực tiễn. Kết hợp với việc sử dụng MTBT để giải toán.
3.Về tư duy:
Học sinh tư duy linh hoạt trong việc tính toán biến đổi công thức.
4. Về thái độ: Học sinh nắm công thức từ đó biết liên hệ toán học vào thực tế.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1. Giáo viên: Giáo án, phấn màu, thước.
2. Học sinh: xem lại hệ thức lượng đã học
III/ Phương pháp dạy học: Hỏi đáp , nêu vấn đề, gợi mở, xen hoạt động nhóm.
V/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : Sĩ số :
2/ Kiểm tra bài củ:
Câu hỏi: Nêu định lí sin trong tam giác
Cho tam giác ABC có A =450, B
 =600 , a=2 2 .Tính b,c,R
3/ Bài mới:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS GHI BẢNG


HĐ1:Giới thiệu ví dụ 1 4.Giải tam giác và ứng dụng
Học sinh theo dõi vào việc đo đạc :
Nói :giải tam giác là tím tất cả các a. Giải tam giác:
dữ kiện cạnh và góc của tam giác Giải tam giác là tìm tất cả các
Gv giới thiệu ví dụ 1 là dạng cho 1 cạnh và góc trong tam giác
cạnh vá 2 góc
Ví dụ 1: (SGK T56)
Hỏi :với dạng này để tìm các cạnh TL: nếu biết 2 góc thì ta tìm
và góc còn lại ta tìm cạnh góc nào góc còn lại trước lấy tổng 3
trước và áp dụng công thức nào để góc trừ tổng 2 góc đã biết ,sau
tính ? đó áp dụng định lí sin tính các
Gv chính xác câu trả lời học sinh cạnh còn lại

Yêu cầu: 1 học sinh lên thực hiện 1 học sinh lên làm
Gv gọi học sinh khác nhận xét sửa 1 học sinh khác nhận xét sửa
sai sai
Gv chính xác và cho điểm
63
HĐ2:Giới thiệu ví dụ 2 Học sinh theo dõi Ví dụ 2:(SGK T56)

Gv giới thiệu ví dụ 2 là dạng cho 2


cạnh vá 1 góc xen giữa chúng

Hỏi :với dạng này để tìm các cạnh TL: bài toán cho biết 2 cạnh
và góc còn lại ta tìm cạnh góc nào và 1 góc xen giữa chúng ta
trước và áp dụng công thức nào để áp dụng định lí cosin tính
tính ? cạnh còn lại ,sau đó áp dụng
hệ quả của đlí cosin tính các
Gv chính xác câu trả lời học sinh góc còn lại

Yêu cầu: 1 học sinh lên thực hiện 1 học sinh lên làm
Gv gọi học sinh khác nhận xét sửa 1 học sinh khác nhận xét sửa
sai sai
Gv chính xác và cho điểm
HĐ3:Giới thiệu ví dụ 3 Học sinh theo dõi Ví dụ 3:(SGK T56+57)
Sửa số khác ở SGK
Gv giới thiệu ví dụ 3 là dạng cho 3
cạnh ta phải tính các góc còn lại
Hỏi :với dạng này để tìm các góc TL: bài toán cho biết 3 cạnh
còn lại ta áp dụng công thức nào để ta áp dụng hệ quả định lí
tính ? cosin các góc còn lại
Gv chính xác câu trả lời học sinh

Yêu cầu: 1 học sinh lên thực hiện 1 học sinh lên làm
tính các góc còn lại
Gv gọi học sinh khác nhận xét sửa 1 học sinh khác nhận xét sửa
sai sai
Gv chính xác và cho điểm

Yêu cầu: học sinh nhắc lại các công 1 học sinh nhắc lại các công
thức tính diện tích tam giác thức tính diện tích tam giác.

Hỏi: để tính diện tích tam giác trong Trong trường hợp này áp
trường hợp này ta áp dụng công dụng công thức  tính S,
thức nào tính được ? công thức tính r
Gv chính xác câu trả lời học sinh

Yêu cầu: 1 học sinh lên thực hiện 1 học sinh lên làm
Gv gọi học sinh khác nhận xét sửa 1 học sinh khác nhận xét sửa
sai sai
Gv chính xác và cho điểm.
HĐ4: Giới thiệu phần ứng dụng của b.Ứng dụng vào việc đo đạc:
định lí vào đo đạc Học sinh theo dõi Bài toán 1:
Bài toán 2:
Gv giới thiệu bài toán 1 áp dụng (SGK T57+58)
định lí sin đo chiều cao của cái tháp
mà không thể đến chân tháp được
Gv giới thiệu hình vẽ 2.21 SGK
64
Nói: để tính h thì ta lấy 2 điểm A,B
trên mặt đất sao cho A,B,C thẳng
hàng rồi thực hiện theo các bước
sau:

B1: Đo đoạn AB (G/S trong trường


hợp này AB=24m Ghi vở

B2: Đo góc CAD, CBD (g/s trong


trường hợp này và
)

B3: áp dụng đlí sin tính AD

B4: áp dụng đlí Pitago cho tam giác


vuông ACD tính h

Gv giới thiệu bài toán 2 cho học


sinh về xem

4/ Củng cố: nhắc lại đinh lí sin, công thức tính diện tích của tam giác.
5/ Hướngdẫn học sinh học bài: học lý thuyết, làm bài tập còn lại T59.

V. Rút kinh nghiệm


.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
****************************
Ngày soạn: ..../.../.... Bài tập: CÁC HỆ THỨC LƯỢNG TRONG Tiết thứ: 26 (theo ppct)
TAM GIÁC VÀ GIẢI TAM GIÁC
I/ Mục tiêu:
1. Về kiến thức:
Giúp học sinh biết cách vận dụng định lí sin, cosin vào tính cạnh và góc trong tam giác,
diện tích tam giác.
2. Về kỹ năng:
Rèn luyện kĩ năng tính cạnh , góc trong tam giác, tính diện tích tam giác.
3. Về tư duy:
Học sinh tư duy linh hoạt trong việc tính toán biến đổi công thức.
4. Về thái độ:
Học sinh nắm công thức từ đó biết liên hệ toán học vào thực tế.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1. Giáo viên: Giáo án, phấn màu, thước, các bài tập.
2. Học sinh: xem lại hệ thức lượng đã học

65
III/ Phương pháp dạy học:
Hỏi đáp , nêu vấn đề, gợi mở, xen hoạt động nhóm
IV/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : Sĩ số :
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi Nêu các công thức tính diện tích tam giác? Áp dụng tính diện tích tam giác biết
b = 8, c = 5, góc A là 1200
3/ Bài mới:
Hoạt động của GV Hoạt động của HS GHI BẢNG
Bai 1:
HĐ1:HD HS làm bài 1 HD
Ta có: C =1800-(A + B)
Hỏi:bài toán cho biết 2 góc ,1 cạnh TL:Tính góc còn lại dựa =1800-(900+580)=320
thì ta giải tam giác như thế nào? vào đlí tổng 3 góc trong b=asinB=72.sin580=61,06
tam giác ; tính cạnh dựa c=asinC=72.sin 320=38,15
Yêu cầu: học sinh lên bảng thực vào đlí sin
ha= =32,36
hiện
Học sinh lên bảng thực
Gọi học sinh khác nhận xét sửa sai hiện
Học sinh nhận xét sửa
Gv nhận xét cho điểm sai
HĐ2:HD HS làm bài 10/60 Bài 6:
HD:
Hỏi: góc tù là góc như thế nào? TL:góc tù là góc có số Tam giác có góc tù thì góc lớn nhất
Nếu tam giác có góc tù thì góc nào đo lớn hơn 900,nếu tam C phải là góc tù
trong tam giác trên là góc tù ? vì giác có góc tù thì góc đó
CosC= <0
sao? là góc C
Suy ra C là góc tù
Yêu cầu: 1 học sinh lên tìm góc C Học sinh lên bảng thực
và đường trung tuyến ma ? hiện ma2= =118,5
Gọi học sinh nhận xét sửa sai suy ra ma=10,89cm
Học sinh khác nhận xét
Gv nhận xét và cho điểm sửa sai
HĐ3: HD HS làm bài 7 Bài 7:
Góc lớn nhất là góc đối diện cạnh lớn
Hỏi :dựa vào đâu để biết góc nào là TL:dựa vào số đo cạnh , nhất
góc lớn nhất trong tam giác ? góc đối diện cạnh lớn a/ a=3cm;b=4cm;c=6cm
nhất thì góc đó có số đo nên góc lớn nhất là góc C
Yâu cầu: 2 học sinh lên bảng thực lớn nhất
cosC= =-
hiện mỗi học sinh làm 1 câu Học sinh 1 làm câu a
Học sinh 2 làm câu b  C =1170
Gv gọi học sinh khác nhận xét sửa b/ a=40cm;b=13cm;c=37cm
sai Học sinh khác nhận xét nên góc A là góc lớn nhất
sửa sai
Gv nhận xét và cho điểm. cosA=

suy ra A = 940
HĐ4: HD HS làm bài 8 Bài 8:

66
a=137cm;
Hỏi: bài toán cho 1 cạnh, 2 góc ta TL:tính góc trước dựa Tính ;b;c;R
tính gì trước dựa vào đâu? vào đlí tổng 3 góc trong Giải
tam giác ,rồi tính cạnh Ta có =1800-(830+570)=400
dựa vào đlí sin
Yêu cầu:1 học sinh lên bảng thực 1 học sinh lên thực hiện R=
hiện
b=2RsinB=2.107sin830=212,31
Gọi học sinh khác nhận xét sửa sai 1 học sinh khác nhận xét
c=2RsinC=2.107sin570=179,40
sửa sai
Gv nhận xét cho điểm
GV cho thêm một bài tổng hợp để Nghe, nhận nhiệm vụ. Bài tập làm thêm:
học sinh rèn luyện thêm Tìm hướng giải và thực Cho tam giác ABC có a = 13, b = 14,
Yêu cầu: HS xác định các công hiện lời giải ra nháp. c = 15. Tính diện tích S của tam giác,
thức cần áp dụng. chiều cao ha, các bán kính R, r và độ
dài đường trung tuyến ma của tam
Yêu cầu: HS tính ra nháp và trả lời giác.
câu hỏi. HD:

+p= .
Hỏi: Tam giác này có gì đặc biệt. Nhận xét đặc điểm của
tam giác.
GV nhấn mạnh thêm: tam giác có
độ dài ba cạnh liên tiếp là các số + .
nguyên và có diện tích là một số
nguyên gọi là tam giác Hê rông. + .

+ .

4/ Củng cố:
Nhắc lại đinh lí sin, côsin, hệ quả, công thức tính đường trung tuyến, công thức tính diện
tích của tam giác.
5/ Dặn dò: học bài, làm tiếp bài tập còn lại và các bài tập phần ôn tập chương.

V. Rút kinh nghiệm


.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.
********************************

Ngày soạn: ..../.../.... Bài tập: CÁC HỆ THỨC LƯỢNG TRONG Tiết thứ: 26+
TAM GIÁC VÀ GIẢI TAM GIÁC
I/ Mục tiêu:
1. Về kiến thức:
Giúp học sinh biết cách vận dụng định lí sin, cosin vào tính cạnh và góc trong tam giác,
diện tích tam giác. Áp dụng để giải các bài toán thực tiễn.
2. Về kỹ năng:
Rèn luyện kĩ năng tính cạnh , góc trong tam giác, tính diện tích tam giác.

67
- Rèn luyện kĩ năng áp dụng các công thức vào giải một số bài toán có nội dung thực tiễn.
3. Về tư duy:
Học sinh tư duy linh hoạt trong việc tính toán biến đổi công thức.
4. Về thái độ
Học sinh nắm công thức từ đó biết liên hệ toán học vào thực tế.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1. Giáo viên: Giáo án, phấn màu, thước,
2. Học sinh: xem lại hệ thức lượng đã học, làm các bài tập trong SGK và SBT.
III/ Phương pháp dạy học:
Hỏi đáp , nêu vấn đề, gợi mở, xen hoạt động nhóm.
V/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : Sĩ số :
2/ Kiểm tra bài cũ: Kết hợp hỏi khi luyện tập
3/ Bài mới
Hoạt động cuả GV Hoạt động của HS GHI BẢNG
HĐ1:HD HS làm bài 9/59 Bài 9/59 SGK:
GV vẽ hình và phân tích trên hình HD
vẽ. Ta có:
? Hãy phân tích các vectơ
theo các vectơ TL:
rồi áp dụng các hằng
đẳng thức về vectơ?
C2: Áp dụng quy tắc hbh và định lý
côsin với chú ý côsin của hai góc bù
Yêu cầu: học sinh lên bảng thực
hiện Học sinh lên bảng thực nhau thì đối nhau.
Gọi học sinh khác nhận xét sửa sai hiện
Gv nhận xét cho điểm. Học sinh nhận xét sửa
sai
HĐ2:HD HS làm bài 10/60 Đọc nội dung bài tập, Bài 10/60 SGK:
xác định được giả thiết HD:
Yêu cầu: 1 HS lên bảng vẽ hình. và kết luận. PBQ = 480 - 350 = 130 B
GV phân tích: P và Q phải ở cùng
phía với chân A của tháp.
Hỏi: Để tính được AB ta cần phải TL: ta phải tính được  BQ  764,935.
tính cạnh nào? cạnh BQ.
Hỏi: Để tính cạnh đó ta phải dựa TL: Để tính BQ ta dựa 35 48
0 0

vào tam giác nào? Xác định các yếu vào tam giác BPQ. P Q A
tố đã biết của tam giác đó. Các yếu tố đã biết: cạnh Chiều cao AB của tháp là:
PQ, góc P, góc Q. AB = BQ.sin480  764,935.sin480
Yêu cầu: Học sinh lên bảng trình Học sinh lên bảng thực  568,457 (m).
bày lời giải. hiện
Gọi học sinh nhận xét sửa sai Học sinh khác nhận xét
Gv nhận xét và cho điểm sửa sai
HĐ3:HD HS làm bài 10/60 Đọc nội dung bài tập, Bài 11/60 SGK:
Yêu cầu: HS phân tích đề bài. xác định được giả thiết Tương tự bài 10.

68
và kết luận. ĐS: CD = C1D + C1C  21,472 + 1,3
Hỏi: Nhận xét cấu trúc của bài này TL: Cách làm giống với  22,772 (m).
so với bài 10. bài 10.
Yêu cầu: Học sinh tính và cho đáp Học sinh tính và trả lời
án. câu hỏi của GV.
Gv nhận xét, chính xác hoá.

HĐ4: HD HS làm một số bài tập về Nghe và nhận nhiệm vụ. Bài tập làm thêm:
chứng minh. Bài 1. Gọi S là diện tích và R là bán
kính đường tròn ngoại tiếp tam giác
GV: Nêu nội dung bài tập và phân -Đọc nội dung bài toán ABC. CMR:
tích. và phân tích, tìm hướng S = 2R2sinAsinBsinC.
Hỏi: Bài toán cho ta biết gì? giải. HD:
TL:
Có:
Hỏi: Giữa S và R có mối liên hệ - GT cho biết S và R.
nào? Nêu công thức liên hệ giữa S Mặt khác, theo định lí sin:
- .
và R? a = 2RsinA, b = 2RsinB, c = 2RsinC.
Hỏi: Giữa cạnh, góc và R có mối - Định lí sin. thay vào công thức trên ta được:
liên hệ gì? Nêu công thức? Lên bảng trình bày lời
giải.

Hỏi: TL:
- PP chung để chứng minh một - Biến đổi VT  VT, Bài 2. Cho tam giác ABC có BC = a,
đẳng thức là gì? VP  VT hoặc cả hai vế CA = b, AB = c. Chứng minh rằng:
cùng bằng một đẳng b2 - c2 = a(bcosC - ccosB).
thức. HD:
- đẳng thức cần chứng minh có - có cạnh và góc. C1:
những yếu tố nào?
- Liên hệ theo định lí
- giữa cạnh và góc có mối liên hệ côsin và định lí sin.
gì?
Phân tích: VT chỉ có cạnh, như vậy C2:
ta sẽ biến đổi góc theo cạnh. - Định lí côsin.
Hỏi: Để biến đổi góc theo cạnh ta Thực hiện lời giải.
áp dụng công thức nào?

4/ Củng cố:
Nhắc lại đinh lí sin, côsin, hệ quả, công thức tính đường trung tuyến, công thức tính diện
tích của tam giác.
5/ Dặn dò: học bài, làm tiếp bài tập trong SBT cơ bản và nâng cao.
V. Rút kinh nghiệm
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

******************************

69
70
Chương 3: PHƯƠNG PHÁP TỌA ĐỘ TRONG MẶT PHẲNG

Ngày soạn: .../.../.. Bài 1: PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG THẲNG Tiết thứ: 29 (theo ppct)

I/ Mục tiêu của bài:


1. Về kiến thức:
Hiểu được khái niệm vectơ chỉ phương, phương trình tham số của đường thẳng; Biết được
mối liên hệ giữa vectơ chỉ phương và hệ số góc của đường thẳng.
2. Về kỹ năng:
- Biết cách lập phương trình tham số của đường thẳng.
3 Về tư duy:
Học sinh tư duy linh hoạt trong việc phân biệt giữa khái niệm đồ thị của hàm số trong đại
số với khái niệm đường thẳng cho bởi phương trình trong hình học.
4. Về thái độ:
Tích cực chủ động trong việc nắm kiến thức biết vận dụng vào giải toán.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1. Giáo viên: Giáo án, phấn màu, thước, bảng phụ
2. Học sinh: xem bài trước, bảng phụ cho nhóm.
III/ Phương pháp dạy học: Gọi mở vấn đáp, nêu vấn đề đan xen hoạt động nhóm.
IV/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : Sĩ số
2/ Kiểm tra bài cũ:
1
Câu hỏi: a) Vẽ đồ thị hàm số y  x trong mp Oxy
2
b) Tìm tọa độ M(6;y) và M0(2;y0) trên đồ thị hàm số trên.
3/ Bài mới:
Hoạt động của GV Hoạt động của HS GHI BẢNG

Hoạt động 1: Giới thiệu vecto chỉ phương


Từ trên đồ thị GV lấy vt (2;1) và I –Vectơ chỉ phương của đường
thẳng:
nói vt và là các vt chỉ
Định nghĩa: Vectơ được gọi là
phương của đt.
vectơ chỉ phương của đường thẳng
Hỏi:thế nào là vt chỉ phương của 1  nếu  và giá của song
TL:vt chỉ phương là vt
đường thẳng ? song hoặc trùng với .
có giá song song hoặc
trùng với .
Gv chính xác cho học sinh ghi Nhận xét:
Ghi vở
+ Vectơ k cũng là vecto chỉ
Hỏi: nhận xét mqh của hai vectơ TL: 1đường thẳng có vô phương của đthẳng  (k 0)
và . 1 đường thẳng có thể có số vt chỉ phương + Một đường thẳng được xác
định nếu biết vecto chỉ phương và 1
bao nhiêu vt chỉ phương, các vectơ
điểm trên đường thẳng đó.
này có quan hệ gì?

71
Gv nêu nhận xét thứ nhất.

Hỏi: như học sinh đã biết 1 đường TL: 1 đường thẳng được
thẳng được xác định dựa vào đâu? xác định nếu 2 điểm trên

Hỏi:cho trước 1 vt , qua 1 điểm bất TL: qua 1 điểm vẽ được
kì vẽ được bao nhiêu đường thẳng 1 đthẳng song song với
song song với vt đó ? vt đó
Nói: 1 đường thẳng được xác định
còn dựa vào vt chỉ phương và 1
điểm đường thẳng trên đó Ghi vở
Hoạt động 2: Giới thiệu phương trình tham số của đường thẳng

II-Phương trình tham số của


Nêu dạng của đường thẳng qua 1 đường thẳng:
điểm M có vt chỉ phương a) Định nghĩa:
Cho học sinh ghi vở Trong mp Oxy đường thẳng  qua
M(x0;y0) có vt chỉ phương
Hỏi: nếu biết phương trình tham số TL: biết phương trình
được viết như sau:
ta có xác định tọa độ vt chỉ phương tham số ta xác định được
và 1 điểm trên đó hay không? tọa độ vt chỉ phương và 1
điểm trên đó
Phương trình đó gọi là phương trình
tham số của đường thẳng
Ví dụ.
Gv giới thiệu 1 a/ HĐ2. SGK
Chia lớp 2 bên mỗi bên làm 1 câu Học sinh làm theo nhóm b/Viết phương trình tham số của
Gv gọi đại diện trình bày và giải 1 học sinh làm câu a đường thẳng đi qua A(-1;0) và có vt
thích 1 học sinh làm câu b chỉ phương
Gv nhận xét sửa sai giải
Nhấn mạnh: nếu biết 1 điểm và vt
a/ M=(5;2) và =(-6;8)
chỉ phương ta viết được phương
trình tham số; ngược lại biết b/
phương trình tham số ta biết được
toa độ 1 điểm và vt chỉ phương.

Hoạt động 2: Giới thiệu hệ số góc của đường thẳng

 Từ phương trình tham số ta có: b) Liên hệ giữa vectơ chỉ phương


với hệ số góc của đt:
Đường thẳng  có vectơ chỉ phương
thì hệ số góc của đường
Hói: như đã học ở lớp 9 thì hệ số TL: hệ số góc k=
góc lúc này là gì? thẳng là k= .
Gv chính xác cho học sinh ghi Học sinh ghi vở
VD. Đường thẳng d có vt chỉ
phương là có hệ số góc là
Hỏi: Đường thẳng d có vtcp là TL: hệ số góc k=
có hệ số góc là gì? k= .
Gv giới thiệu ví dụ Ví dụ:Viết phương trình tham số
của đường thẳng d đi qua 2 điểm
72
A(-1;2), B(3;2).Tính hệ số góc của
Hỏi: vt có phải là vt chỉ TL: là vt chỉ phương d.
phương của d hay không ?vì sao ? của d vì giá của Giải
trùng với d Đường thẳng d có vt chỉ phương là
Yêu cầu:1 học sinh lên thực hiện
Gọi học sinh khác nhận xét sửa sai Học sinh lên thực hiện Phương trình tham số của d là :
Gv nhận xét cho điểm

Nhấn mạnh:1 đường thẳng qua 2


Hệ số góc k=-1
điểm ta sẽ viết được phương trình
tham số

4/ Củng cố: Khắc sâu dạng phương trình tham số của đường thẳng và các yếu tố của nó.
5/ Hướng dẫn học sinh học bài: Học bài và đọc phần vt pháp tuyến và phương trình tổng quát.
V. Rút kinh nghiệm
........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
******************************
Ngày soạn: .../.../.. Bài 1: PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG THẲNG Tiết thứ: 30 (theo ppct)

I/ Mục tiêu của bài:


1. Về kiến thức:
- Nắm vững khái niệm vectơ chỉ phương, phương trình tham số của đường thẳng; Biết
được mối liên hệ giữa vectơ chỉ phương và hệ số góc của đường thẳng.
- Hiểu được khái niệm vectơ pháp tuyến, phương trình tổng quát của đường thẳng; Biết
được mối liên hệ giữa vectơ chỉ phương và vectơ pháp tuyến của đường thẳng.
2. Về kỹ năng:
- Biết cách lập phương trình tổng quát của đường thẳng.
3 Về tư duy:
Học sinh tư duy linh hoạt trong việc phân biệt giữa khái niệm đồ thị của hàm số trong đại
số với khái niệm đường thẳng cho bởi phương trình trong hình học.
4. Về thái độ:
Tích cực chủ động trong việc nắm kiến thức biết vận dụng vào giải toán.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1. Giáo viên: Giáo án, phấn màu, thước, bảng phụ
2. Học sinh: xem bài trước, bảng phụ cho nhóm.
III/ Phương pháp dạy học: Gọi mở vấn đáp, nêu vấn đề đan xen hoạt động nhóm.
IV/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : Sĩ số
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi:
a) Viết phương trình tham số cùa đường thẳng d qua 2 điểm A(-5; 4), B(-3; 7)
b) Tìm tọa độ một vectơ vuông góc với vectơ chỉ phương của đường thẳng d.
ĐS:

73
a) (d): . có 1 vectow chỉ phương của (d) là: .

b) Một vectơ vuông góc với vó toạ độ là : .


3/ Bài mới:
GHI BẢNG
Hoạt động của GV Hoạt động của HS

Hoạt động 1: Giới thiệu veto pháp tuyến của đường thẳng
Nói : vectơ nhứ thế gọi là VTPT III-Vectơ pháp tuyến của đường
của . thẳng:
ĐN: vectơ được gọi là vectơ pháp
Hỏi: thế nào là VTPT? một đường Trả lời: VTPT là vectơ tuyến của đường thẳng nếu
thẳng có bao nhiêu vectơ pháp vuông góc với vectơ chỉ
và vuông góc với vectơ chỉ
tuyến ? Các vectơ này có quan hệ gì phương.
phương của .
với nhau? - có vô số vectơ pháp

Nhận xét: - Một đường thẳng có vô


Hỏi: Cho điểm M0 và vectơ . tuyến, các vectơ này số vectơ pháp tuyến, các vectơ này
cùng phương với nhau.
Có bao nhiêu đường thẳng đi qua cùng phương với nhau.
M0 và nhận làm VTPT? - Một đường thẳng được xác định
- Có duy nhất một đường
nếu biết 1 điểm và 1 vectơ pháp tuyến
thẳng như vậy.
của nó.
Gv chính xác cho học sinh ghi.
Học sinh ghi vở.
Hoạt động 2: Giới thiệu phương trình tổng quát của đường thẳng

Gv nêu bài toán để dẫn đến phương Học sinh theo dõi và trả IV-Phương trình tổng quát của
trình tổng quát của đường thẳng: lời các câu hỏi. đường thẳng:
GV: phân tích: Bài toán: Trong mặt phẳng toạ độ
cho đường thẳng  đi qua điểm
Hỏi: - M   khi nào? và M  M0(x0; y0) có VTPT là .
có liên hệ gì?  Tìm điều kiện của x, y để M(x; y)
 nằm trên .
Yêu cầu:- Hãy thay vào biểu thức
Đặt c = -ax0 - by0 ta được
toạ độ và biến đổi. * Định nghĩa: PT ax + by +c = 0
PT : ax + by + c = 0.
Đặt c = -ax0 - by0 ta được PT ntn? với (a2 + b2  0 được gọi là PTTQ
Nói: PT có dạng như vậy gọi là PT của đường thẳng.
tổng quát của đường thẳng.

Hỏi: nếu đt có VTPT thì


TL: VTCP là
VTCP có tọa độ bao nhiêu?
*NX: -Nếu đường thẳng có
suy ra
Yêu cầu: học sinh viết PTTS của đt PTTQ là ax + by + c=0 thì vectơ
có VTCP ? pháp tuyến là và VTCP là
t=
.
Nói : từ PTTS ta có thể đưa về - Đường thẳng đi qua điểm
PTTQ được không ? đưa như thế ax+by+(-ax0-by0)=0. M0(x0; y0) có VTPT thì
nào?gọi 1 học sinh lên thực hiện.
có:
Gv nhận xét sửa sai
+ PTTQ: a(x - x0) + b(y - y0) = 0.

74
Nhấn mạnh : từ PTTS ta có thể
biến đổi đưa về PTTQ và ngược lại. + PTTS: .

Hỏi: Nếu đường thẳng có VTPT là - Đường thẳng có VTPT


-có hệ số góc . thì có hệ số góc là:
thì có hệ số góc bằng bao
nhiêu? k= .

Hoạt động 3 : Ví dụ

Gv giới thiệu ví dụ 1 Nghe, quan sát và thực Ví dụ 1:Viết phương trình tổng
hiện nhiệm vụ. quát của đi qua 2 điểm A(-2;3)
Hỏi: Đt đi qua 2 điểm A,B nên Trả lời có VTCP là và B(5;-6)
VTPT của là gì? Từ đó suy ra Giải
VTPT? Đt có VTCP là
VTPT là
Gv gọi 1 học sinh lên viết PTTQ
PTTQ : 9x+7y-3=0 Suy ra VTPT là
của đt .
Gv nhận xét cho điểm. PTTQ của có dạng :
9(x +2) +7(y - 3) = 0
hay 9x + 7y - 3 = 0
Nêu ví dụ 2 và phân tích: Ví dụ 2: Cho đường thẳng  có
PT:
-Nêu toạ độ các VTPT, VTCP? TL :a)VTPT là , 3x + 4y + 5 = 0
- Làm thế nào để kiểm tra một điểm VTCP là a) Hãy tìm tọa độ của VTPT, VTCP
.
có thuộc đường thẳng đã cho hay - Thay toạ độ điểm đó vào của 
không? b) Trong các điểm sau điểm nào
PT của đường thẳng, nếu
- Làm thế nào để lấy một điểm thoả mãn thì điểm đó thuộc , điểm nào không thuộc  :
thuộc đường thẳng cho trước? M(1;-2), N(-1 ;2), P(0 ;-5/4), Q(-
thuộc.
3 ;1)
GV: Nhấn mạnh lại cách lấy điểm - Lĩnh hội kiến thức. ĐS: a) VTPT là VTCP là
thuộc đường thẳng. .
b) M , N , P , Q .
Hoạt động 4:Giới thiệu các trường hợp đặc biệt của pttq

ĐVĐ: cho đường thẳng : TL: a = 0  có dạng by + c = 0 * Các trường hợp đặc biệt :
ax + by + c = 0. Cho đường thẳng : ax + by +
hay y =   // Ox ; cắt Oy tại
Em có nhận xét gì về vị trí tương c = 0.
đối của  với các trục toạ độ khi
(0; ). +a = 0  y = là đường
a = 0? khi b = 0? khi c = 0?
 b = 0,  có dạng ax + c = 0 thẳng // Ox,  và cắt Oy tại (0;
Gv cho học sinh quan sát các
hình 3.6 đến 3.8. hay x =  // Oy; cắt Ox tại ) (h3.6)

Nêu bài toán: Viết PTTQ của ( ;0). +b = 0  x = là đường


đường thẳng đi qua hai điểm thẳng // Oy,  và cắt Ox tại (
 c = 0,  có dạng ax + by = 0
A(a; 0) và B(0; b) với ab 0.
75
hay y = x là đường thẳng qua ;0) (h3.7)

gốc tọa độ O.
Hỏi: VTPT của đường thẳng là + c = 0 y = x là đường
TL: VTCP 
gì? thẳnh qua gốc tọa độ O (h3.8)
VTPT .
PT có dạng ntn?

Hãy biến đổi để có dạng PT: b(x - a) + ay = 0 hay bx + ay - + Đường thẳng đi qua hai điểm

. ab = 0 hay . A(a; 0) và B(0; b), với ab0 có

GV: Nhấn mạnh: Phương trình phương trình dạng: .


này được gọi là phương trình Phương trình này được gọi là
đường thẳng theo đoạn chắn. phương trình đường thẳng theo
đoạn chắn.
GV nêu bài toán 7.
Gv gọi học sinh lần lượt lên vẽ Học sinh lên vẽ các đường thẳng Ví dụ. (HĐ 7 SGK )
các đường thẳng .
Gv nhận xét cho điểm
4/ Củng cố:
- Nêu dạng của PTTQ của đường thẳng .
- Nêu quan hệ giữa vectơ chỉ phương và vectơ pháp tuyến của đường thẳng.
5/Hướng dẫn học sinh học bài: Học bài và làm bài tập 1,2 trang 80.

**************************
Ngày soạn: / / PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG THẲNG (tt) Tiết thứ: 31(theo ppct)
I/ Mục tiêu của bài:
1. Về kiến thức:
- Nắm vững khái niệm vectơ chỉ phương, vectơ pháp tuyến và các dạng phương trình:
phương trình tham số, phương trình tổng quát của đường thẳng.
- Biết được mối liên hệ giữa vectơ chỉ phương, vectơ pháp tuyến với hệ số góc của đường
thẳng.
2. Về kỹ năng:
- Biết cách lập các dạng phương trình của đường thẳng. Biết chuyển từ dạng phương trình
này sang phương trình khác.
- Viết được phương trình các đường trong một tam giác biết các yếu tố cho trước.
3 Về tư duy:
Linh hoạt trong việc áp dụng lí thuyết vào giải các bài tập.
4. Về thái độ:
Tích cực chủ động trong việc nắm kiến thức biết vận dụng vào giải toán.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1. Giáo viên: Giáo án, bảng phụ, các dạng bài tập ôn tập.
2. Học sinh: Học lí thuyết, làm các bài tập trong SGK và sách BT.
III/ Phương pháp dạy học: Gọi mở vấn đáp, nêu vấn đề đan xen hoạt động nhóm.
IV/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : Sĩ số

76
2/ Kiểm tra bài cũ:
HS 1: Viết phương trình tổng quát của đường thẳng qua 2 điểm A(-1;3) ,B(4;-5) và chỉ ra
vtcp của chúng.
HS 2: Viết phương trình đường thẳng  đi qua điểm M(2; 4) và vuông góc với đường
thẳng:

3/ Bài mới:

Hoạt động 1. Xét vị trí tương đối của hai đường thẳng:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu
HĐ3:Giới thiệu vị trí tương đối của 5.Vị trí tương đối của hai đường
hai đường thẳng. thẳng :

Hỏi: Cho hai đường thẳng trong mặt TL:Dạng là: Xét hai đường thẳng lần lượt có
phẳng thì giữa chúng có những vị phương trình là :
trí tương đối nào? 1:a1x+b1y+c1=0
2:a2x+b2y+c2=0.
Yêu cầu: học sinh nhắc lại dạng của Vậy : 1 2 khi hpt
hpt bậc nhất hai ẩn. có 1 n0;
Toạ độ giao điểm của 1 và 2 là
1// 2 khi hpt vô n0;
nghiệm của hệ phương trình :
1 2 khi hpt vsn
Hỏi : khi nào thì hệ phương trình
trên có 1 nghiệm, vô nghiệm, vô số (I)
nghiệm ?

Nói :1 phương trình trong hệ là 1 + Nếu hệ có một nghiệm thì 1 cắt 2


phương trình mà ta đang xét chính .
vì vậy mà số nghiệm của hệ là số + Nếu hệ vô n0 thì 1 // 2
giao điểm của hai đường thẳng + Nếu hệ có vô số n0 thì 1  2.

* Nhận xét
Hỏi :từ những suy luận trên ta suy
ra hai đường thẳng cắt nhau khi +Nếu thì 1 2

nào? Song song khi nào? Trùng


nahu khi nào?
+Nếu thì 1// 2

+Nếu thì 1 2
Vậy : tọa độ giao điểm chính là
nghiệm của hệ phương trình trên Lưu ý: muốn tìm tọa độ giao điểm
hai đường thẳng ta giải hpt sau:

TH: ví dụ
Gọi 1 học sinh lên xét vị trí của
với d1  Ví dụ:cho d: x-y+1=0 Xét vị trí
Ta có :
tương đối của d với :

77
Gv nhận xét sửa sai Nên : d 1 1:2x+y-4=0

Ta có :

Nên : d 1

Hoạt động 2. Củng cố và vận dụng kiến thức


HĐ4: Thực hiện bài toán 8 1 học sinh lên thực hiện Bài 8. Xét vị trí tương đối của
:x-2y+1=0 với
Nói :với d2 ta phải đưa về pttq rồi  d1: -3x + 6y - 3 = 0.
mới xét TL:Tìm 1 điểm trên đt
và 1 vtpt
Hỏi: làm thế nào đưa về pttq? TH: Ta có:
Cho học sinh thực hiện theo nhóm A(-1;3) và =(2;-1) nên d1
4’ PTTQ:
Gọi đại diện nhóm thực hiện 2x-y-(2.(-1)+(-1).3)=0
2x-y+5=0  d2:
Gv nhận xét sửa sai Khi đó :
Ta có d2 đi qua điểm A(-1;3) có vtcp
=(1;2) nên d2 có pttq là :
2x-y+5=0
Nên cắt d2
Khi đó :

Nên cắt d2
Nhấn mạnh: xét vị trí tương đối ta Lưu ý : khi xét vị trí tương đối ta đưa
phải đưa ptts về pttq rối mới xét phương trình tham số về dạng tổng
quát rồi mới xét.
Cách 2 : hệ phương trình :

có nghiệm .

Vậy d3 cắt .
Ví dụ 3. Xét vị trí tương đối của hai
Hỏi : Để xét vị trí tương đối của hai Trả lời: Xét mối quan hệ đường thẳng :
đường thẳng có phương trình tham của hai vectơ chỉ
số ta làm như thế nào ? phương. và

Giải :
Trong trường hợp hai vectơ chỉ Lấy một điểm thuộc
d có VTCP , d’ có VTCP
phương cùng phương thì làm thế đường thẳng này và thay
nào để biết chúng song song hay vào phương trình của .
trùng nhau ? đường thẳng kia xem có có cùng phương với nên d//d’
thoả mãn hay không. hoặc d  d’.
Lấy M(-1 ; 2)  d thay vào phương
trình của d’ ta có :

hệ vô nghiệm.

Vậy d // d’.
4. Củng cố:
Khắc sâu cách xét vị trí tương đối của hai đường thẳng.
78
5. Hướng dẫn học sinh tự học:
- Học lí thuyết, xem lại các ví dụ và đọc trước bài học.
- Làm các bài tập trong SGK.
V. Rút kinh nghiệm
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
******************************
Ngày soạn: / / PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG THẲNG (tt) Tiết thứ: 32(theo ppct)

I/ Mục tiêu của bài:


1. Về kiến thức:
- Nắm được khái niệm góc giữa hai đường thẳng, công thức tính góc giữa hai đường
thẳng và công thức tính khoảng cách từ một điểm đến một đường thẳng.
2. Về kỹ năng:
- Áp dụng được các công thức tính góc giữa hai đường thẳng và công thức tính khoảng
cách từ một điểm đến một đường thẳng để giải được một số các bài tập.
3 Về tư duy:
Linh hoạt trong việc áp dụng lí thuyết vào giải các bài tập.
4. Về thái độ:
Tích cực chủ động trong việc nắm kiến thức biết vận dụng vào giải toán.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1. Giáo viên: Giáo án, bảng phụ .
2. Học sinh: Xem lại khái niệm và cách tính góc giữa hai vectơ.
III/ Phương pháp dạy học:
Gợi mở vấn đáp, nêu vấn đề đan xen hoạt động nhóm.
IV/ Tiến trình của bài học :
1/ Ổn định lớp : Sĩ số
2/ Kiểm tra bài cũ:
Học sinh 1: Nêu lại khái niệm góc giữa hai vectơ và công thức tính góc giữa hai vectơ
biết toạ độ của chúng.
Học sinh 2: Xét vị trí tương đối của hai đường thẳng sau và nhận xét mối quan hệ giữa
các vectơ pháp tuyến của chúng:
d1: 4x - 2y + 3 = 0 và d2: 3x + 6y - 1= 0.
3/ Bài mới:
Hoạt động 1. Xây dựng công thức tính góc hai đường thẳng
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu
HĐ1: Giới thiệu góc giữa 2 đường 6-Góc giữa hai đường thẳng:
thẳng * Khái niệm: Hai đường thẳng 1 và
Yêu cầu: học sinh nhắc lại định TL: góc giữa haiđường 2 cắt nhau tạo thành bốn góc. Nếu 1
nghĩa góc giữa hai đường thẳng thẳng cắt nhau là góc không vuông góc với 2 thì nhọn trong
nhỏ nhất tạo bới hai bốn góc đó gọi là góc giữa hai đường
Nói: cho hai đường thẳng đường thẳng đó thẳng. Kí hiệu (1, 2).
như sau: Chú ý: + 1  2  (1, 2) = 900.

+  (1, 2) = 00.

Hỏi: góc nào là góc giữa hai đường TL: góc là góc giữa Cho hai đường thẳng
thẳng hai đường thẳng

79
Nói : góc giữa hai đường Góc giữa hai đường thẳng và
bằng hoặc bù với góc giữa hai vectơ được tính theo công thức
pháp tuyến của chúng.

Gv giới thiệu công thức tính góc


Với là góc giữa 2 đường thẳng và
giữa hai đường thẳng
.
Chú ý:
Hay k1k2 = -1(k1, k2 là hệ số góc của
đường thẳng và )
Hoạt động 2. Củng cố cách tính góc giữa hai đường thẳng

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu
Hỏi: Nhận xét mối quan hệ của Ví dụ. Tính góc giữa hai đường thẳng:
hai đường thẳng d1 và d2 từ đó - d1 và d2 vuông góc d1: x + 2y + 4 = 0 và d2: 2x - y + 6 = 0
suy ra góc giữa chúng.
1: và 2:
Hỏi: Để tính được góc giữa hai - Tìm toạ độ các vectơ
Giải:
đường thẳng ta phải làm gì? pháp tuyến và nhận xét
a) có d1  d2  (d1, d2) = 900.
mối quan hệ giữa chúng.
Nhấn mạnh: Ta có thể tính góc
b)
giữa hai đường thẳng dựa vào - Áp dụng công thức.
góc giữa hai vectơ chỉ phương.
- Lên bảng thực hiện
phép tính.

Hoạt động 3. Công thức tính khoảng cách giữa hai đường thẳng

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu
Gv giới thiệu công thức tính 7. Công thức tính khoảng cách từ
khoảng cách từ điểm M(x0, y0) đến một điểm đến một đường thẳng :
đthẳng : ax + by + c = 0 Học sinh ghi vở Trong mp Oxy cho đường thẳng
: ax + by + c = 0;điểm M(x0, y0).
d(M, )= Khoảng cách từ điểm M đến
được tính theo công thức
Gv giới thiệu ví dụ d(M, )=
d(M, )=
Gọi 1 học sinh lên thực hiện Ví dụ 1: Tính khoảng cách từ điểm M(-
1;2) đến đthẳng :x + 2y - 3 = 0
Mời 1 học sinh nhận xét và sửa sai Giải:

Hỏi :có nhận xét gì về vị của M với TL: điểm M nằm trên Ta có d(M, )=
đthằng . Suy ra điểm M nằm trên đt .
Gv gọi hai học sinh lên tính Lên bảng thực hiện phép Ví dụ 2 : Tính khoảng cách từ điểm
tính. M(-2;1) và O(0;0) đến đường thẳng :
Gv mới hai học sinh khác nhận xét 3x – 2y – 1 = 0
sửa sai
80
Giải: Ta có

d(M, )=

d(O, )=

4. Củng cố:
Nhắc lại công thức tính góc giữa hai đường thẳng và công thức tính khoảng cách từ một điểm đến
đường thẳng
5. Dặn dò:
Học sinh học công thức và làm bài tập SGK.
V. Rút kinh nghiệm
…….............................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

********************************
Ngày soạn: / / BÀI TẬP: Tiết thứ: 33(theo ppct)
PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG THẲNG
I/ Mục tiêu:
1.Về kiến thức:
- Giúp học sinh nắm cách viết phương trình tham số, phương trình tổng quát của một
đường thẳng.
- Cách xét vị trí tương đối của hai đường thẳng, nắm vững các công thức tính góc giữa hai
đường thẳng, khoảng cách từ một điểm đến một đường thẳng.
2. Về kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng viết phương trình tham số, tổng quát của đường thẳng.
- Xác định vị trí tương đối, tính góc giữa hai đường thẳng; tính khoảng cách từ 1 điểm đến
đường thẳng.
3. Về tư duy:
Hoc sinh tư duy linh hoạt trong việc chuyển một bài toán phức tạp về bài toán đơn giản đã
biết cách giải.
4. Về thái độ:
Học sinh nắm kiến thức biết vận dụng vào giải toán.
II/ Chuấn bị của thầy và trò:
1. Giáo viên: Giáo án,phấn màu,thước kẻ,bảng phụ.
2. Học sinh : xem bài trước, bảng phụ cho nhóm.
III/ Phương pháp dạy học:
Gợi mở, vấn đáp, nêu vấn đề đan xen các hoạt động nhóm.
V/ Tiến trinh bài học
1/ Ổn định tổ chức
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi:
Viết phương trình tham số và phương trình tổng quát của đường thẳng đi qua điểm
M(4;0) và N(0;-1)
3/ Bài mới:
81
Hoạt động của GV HĐHS GHI BẢNG
HĐ1:Giới thiệu bài 1 Trả lời:phương trình Bài 1:Viết PTTS của đt d :
tham số có dạng: a)Qua M(2;1) VTCP =(3;4)
Yêu cầu:học sinh nhắc lại dạng
của phương trình tham số d có dạng:

2 học sinh lên thực b)Qua M(-2:3) VTPT =(5:1)


Gọi 2 học sinh thực hiện bài a,b
hiện.
Mời 2 học sinh khác nhận xét sửa d có vtcp là =(-1;5)
Các HS khác làm và
sai
nhận xét d có dạng:
Gv nhận xét và cho điểm
HĐ2:Giới thiệu bài 2 Bài 2:Viết PTTQ của
a)Qua M(-5;-8) và k=-3
Yêu cầu: học sinh nhắc lại dạng Trả lời: phương trình có vtpt =(3;1)
của phương trình tổng quát. tổng quát có dạng: pttq :3x+y-(3.(-5)+(-8)=0
Gọi 2 học sinh lên thực hiện . ax+by+c=0 3x+y=+23=0
b)Qua hai điểm A(2;1),B(-4;5)
Mời 2 học sinh khác nhận xét sũa 2 học sinh lên thực hiện =(-6;4)  có vtpt =(2;3)
sai
pttq: 2x+3y-(2.2+3.1)=0
Gv nhận xét và cho điểm.
2x+3y-7=0
HĐ3:Giới thiệu bài 3 Bài 3:A(1;4).B(3;-1),C(6;2)

Yêu cầu:học sinh nhắc lại cách - HS trả lời a) =(3;3)


viết phương trình đường thẳng đi (BC) nhận =(-1;1) làm vtpt có pttq
qua 2 điểm
là:-x+y-(-3-1.1)=0  x-y-4=0

Hỏi : đường cao trong tam giác có Trả lời: Phương trình
b)Đường cao AH nhận =(3;3)
đặc điểm gì? cách viết phương (BC) có vtcp suy ra
trình đường cao? làm vtpt có pttq là :x+y-5=0
vtpt phương trình
Tọa độ trung điểm M của BC là M(
(BC)
Đường cao AH vuông ) =( )
Gọi 2 học sinh lên bảng thực hiện. góc với BC nhận
Mời 2 học sinh khác nhận xét sửa Đường trung tuyến AM có vtpt là
làm vtpt ptrình AH
sai =(1;1) pttq là:x+y-5=0
Gv nhận xét và cho điểm
2 học sinh lện thực hiện

HĐ4:Giới thiệu bài 5 Trả lời: 3 trường hợp Bài 5:Xét vị trí tương đối của :

Yêu cầu: học sinh nhắc lại các vị +cắt nhau a) Ta có : nên d1 cắt d2
trí tương đối giữa 2 đường thẳng b) d2 có pttq là:2x-y-7=0
Gọi học sinh đứng tại chỗ trả nêu + // :
đáp án. Ta có: nên d1//d2
+trùng

HĐ5:Giới thiệu bài 6 Bài 6:M d nên M=(2+2t;3+t)


Hỏi: M d thì tọa độ của M là gì? AM=5 nên AM2=25
Nêu công thức khoảng cách giữa 2 Trả lời (2+2t-0)2+(3+t-1)=25
điểm? M=(2+2t;3+t) 5t2+12t-17=0 t=1  M(4;4)
AM=

82
= suy ra M( )

HĐ3:Giới thiệu bài 8 Bài 8:Tính khoảng cách


Gọi 2 học sinh lên thực hiện a, c 2 học sinh lên thực hiện a)Từ A(3;5) đến :4x+3y+1=0

Mời học sinh khác nhận xét sửa sai học sinh khác nhận xét d(A; )= =
sửa sai
c)C(1;2) đến m:3x+4y-11=0
Gv nhận xét và cho điểm
d(C;m)=

HĐ4:Giới thiệu bài 9 Bài 9:Tính R đtròn tâm C(-2;-2)


tiếp xúc với :5x+12y-10=0
Hỏi:đường tròn tiếp xúc với đường Trả lờiR=d(C; )
thẳng thì bán kính là gì? R=d(C; )=
Gọi 1 học sinh lên thực hiện Học sinh lên thực hiện
Gv nhận xét cho điểm =

4. Củng cố: Nhắc lại dạng phương trình tham số ,phương trình tổng quát các vị trí tương đối giữa hai
đường thẳng,góc giữa hai đường thẳng.
5. Dặn dò: Làm bài tập còn lại trong SGK và các bài tập trong SBT cơ bản và nâng cao.
V. Rút kinh nghiệm
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
*********************************
Ngày soạn: / / KIỂM TRA 1 TIẾT Tiết thứ:34 (theo ppct)

I/ Mục tiêu của bài:


1. Về kiến thức:
- Kiểm tra sự nhận thức của học sinh về các kiến thức trong chương 2 và 3 về các vấn đề
của hệ thức lượng trong tam giác và phương trình đường thẳng.
2. Về kỹ năng:
- Rèn luyện kĩ năng tính toán,trình bày và làm bài kiểm tra cho học sinh.
3 Về tư duy:
- Tự giác, tích cực trong học tập, tư duy các vấn đề của toán học một cách logic và hệ
thống.
4. Về thái độ:
Trung thực, nghiêm túc trong kiểm tra.
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1. Giáo viên: Chuẩn bị các đề kiểm tra, in, phô tô.
2. Học sinh: Ôn tập kiến thức, chuẩn bị tốt mọi thứ để kiểm tra.
III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1.Ổn định tổ chức: Sĩ số
2:Vào bài mới:
Hoạt động 1:GV phát đề yêu cầu học sinh kiểm tra lại đề.
Hoạt động 2:GV coi kiểm tra, học sinh làm bài nghiêm túc
Hoạt động 3:GV thu bài, nhận xét quá trình làm bài của học sinh.
4. Củng cố: Khắc sâu một số dạng toán về đường thẳng.

83
5. Hướng dẫn HS tự học: Về xem và làm lại bài kiểm tra.
V. Rút kinh nghiệm
……………….
…………………………………………………………………………………………………….................
................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
*****************************
Ngày soạn: / / PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG TRÒN Tiết thứ:35, 36 (theo ppct)

I/ Mục tiêu:
1. Về kiến thức:
Giúp học sinh nắm hai dạng phương trình đường tròn,cách xác định tâm và bán kính, cách
viết phương trình đường tròn dựa vào điều kiện cho trước
2. Về kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng viết phương trình đường tròn,xác định tâm và bán kính
3. Về tư duy:
Học sinh tư duy linh hoạt trong việc chọn dạng của phương trình đường tròn để làm toán
4. Về thái độ:
Học sinh nắm kiến thức biết vận dụng vào giải toán
II/ Chuẩn bị của thầy và trò
1. Giáo viên: Giáo án, phấn màu, thước kẻ,bảng phụ
2. Học sinh: xem bài trước , bảng phụ cho nhóm
III/ Phương pháp dạy học:
Gợi mở vấn đáp, nêu vấn đề đan xen hoạt động nhóm.
IV/ Tiến trình bài học
1/ Ổn định tổ chức : Sĩ số
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi 1. Trong mặt phẳng toạ độ Oxy, nêu công thức tính:
a) Khoảng cách giữa hai điểm A(xA; yA) và B(xB; yB).
b) khoảng cách từ một điểm M(x0; y0) đến đường thẳng : ax + by + c = 0.
Câu hỏi 2: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy, để viết PTTQ của đường thẳng ta cần
biết yếu tố nào?
3/ Bài mới:
Hoạt động của GV Hoat động của HS Ghi bảng – trình chiếu
HĐ1:Giới thiệu phương trình 1 Phương trình đường tròn có tâm
đtròn. Học sinh theo dõi và bán kính cho trước:
Hỏi: Một đường tròn hoàn toàn Đường tròn tâm I(a,b) và bán kính R
được xác định khi nào? có dạng:
- Khi biết tâm và bán kính (x-a)2+(y-b)2=R2
ĐVĐ: trong mp Oxy cho đường Ví dụ1: Đường tròn có tâm I(1;-2)
tròn (C) có tâm là I(a; b) và bán bán kính R = 2 có dạng :
kính R. Tìm điều kiệ cần và đủ để (x -1)2 +( y + 2)2 = 4.
điểm M(x;y) thuộc (C)? Ví dụ 2. Cho đường tròn có phương
trình: (x - 7)2 + (y + 3)2 = 4
Hỏi: IM=? Trả lời Chọn khẳng định đúng trong các
IM = R khẳng định sau:
84
=R IM= a)Toạ độ tâm I(-7;3) và bán kính
bằng 4
(x-a)2+(y-b)2=R2
b)Toạ độ tâm I(7;-3) và bán kính
Trả lời
bằng 4
Yêu cầu:học sinh viết phương (x-1)2+(y+2)2=4
c)Toạ độ tâm I(7;-3) và bán kính
trình đtròn tâm I(1;-2) bán kính
bằng 2
R=2. Trả lời: C
d)Toạ độ tâm I(-7;3) và bán kính
Nêu ví dụ 2 trên bảng phụ.
bằng 2
Trả lời: x2+y2=R2
Hỏi: phương trình đường tròn tâm
Đặc biệt :đường tròn tâm O(0;0)
O có dạng gì?
bkính R có dạng:x2 + y2 = R2.
Nghe, quan sát và trả lời
Ví dụ 3. Cho hai điểm A(3; -4) và B(-
Nêu ví dụ 3. câu hỏi.
3; 4). Viết phương trình đường tròn
Trả lời: toạ độ tâm và
(C) nhận AB làm đường kính.
Hỏi : Muốn lập phương trình bán kính..
Giải:
đường tròn ta cần tìm những yếu
Đường tròn (C) nhận AB làm đường
tố nào?
kính vậy tâm đường tròn là trung
Tâm I là trung điểm AB,
điểm I của AB và bán kính đường
? Đường tròn đường kính AB có bán kính R = AB/2
tròn là R= IA = AB/2.
tâm là điểm nào? Bán kính bằng
Có: I = (0; 0), R = 5.
gì?
Vậy phương trình đường tròn (C) là:
? hãy xác định toạ độ tâm và bán
x2 + y2 = 25
kính của đường tròn.

HĐ2:Giới thiệu phần nhận xét 2 Nhận xét:


-Phương trình đường tròn còn viết
Yêu cầu: học sinh khai triển được dưới dạng:
phương trình đường tròn trên Trả lời(x-a)2+(y-b)2=R2 x2 +y2-2ax-2by+c=0
x2 +y2-2ax-2by+a2+b2=R2 với c=a2+b2-R2
Nói :vậy phương trình đtròn còn x2 +y2-2ax-2by+ -Phương trình gọi là phương trình
viết được dưới dạng: a2+b2-R2=0 đtròn nếu :hệ số của x2;y2 bằng nhau
x2 + y2 - 2ax - 2by + c = 0 và a2+b2-c>0
(c = a2 + b2 - R2) Khi đó R=
Nhấn mạnh: pt đtròn thỏa 2 đk:hệ Học sinh ghi vở
số của x2; y2 bằng nhau và a2 + b2 -
c > 0.
Ví dụ:cho biết phương trình nào là
phương trình đường tròn:
Yêu cầu: học sinh thảo luận nhóm Học sinh thảo luận nhóm
a) 2x2+y2-8x+2y-1=0
tìm xem phương trình nào là tìm phương trình đtròn là
không phải pt đường tròn
phương trình đtròn ? x2+y2+2x-4y-4=0
b) x2+y2+2x-4y-4=0
là pt đường tròn
Gv nhận xét kết quả

HĐ3:Giới thiệu phương trình tiếp Học sinh theo dõi ghi vở III-Phương trình tiếp tuyến của
tuyến của đường tròn đường tròn:
Gv giới thiệu phương trình tiếp Cho M(x0;y0) thuộc đường tròn (C)
tuyến của đường tròn tại M(x0;y0) tâm I(a;b) .Pt tiếp tuyến của (C) tại
Gv ghi ví dụ lên bảng M có dạng:
Yêu cầu :1 học sinh lên thực hiện 1 học sinh lên thực hiện (x0-a)(x-x0)+(y0-b)(y-y0)=0
Ví dụ :Viết phương trình tiếp tuyến

85
Mời 1 học sinh nhận xét sửa sai 1 học sinh nhận xét sửa của đường tròn (C) :
Gv nhận xét và cho điểm sai (x-1)2+(y-2)2=4 tại M(-1;2)
Giải
Phương trình tiếp tuyến có dạng:
(-1-1)(x+1)+(2-2)(y-2)=0
-2x-2=0 hay x+1=0
4. Củng cố: Nhắc lại dạng phương trình đường tròn, phương trình tiếp tuyến của đường tròn tại 1 điểm
5. Hướng dẫn HS tự học: Học bài và làm bài tập 1-6 SGK
V. Rút kinh nghiệm
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
*******************************
Ngày soạn: / / BÀI TẬP PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG TRÒN Tiết thứ: 37 (theo ppct)

I/ Mục tiêu:
1. Về kiến thức:
Giúp học sinh nắm hai dạng phương trình đường tròn,cách xác định tâm và bán kính, cách
viết phương trình đường tròn dựa vào điều kiện cho trước
2. Về kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng viết phương trình đường tròn,xác định tâm và bán kính
3. Về tư duy:
Học sinh tư duy linh hoạt trong việc chọn dạng của phương trình đường tròn để làm t
oán
4. Về thái độ:
Học sinh nắm kiến thức biết vận dụng vào giải toán
II/ Chuẩn bị của thầy và trò
1. Giáo viên: Giáo án, phấn màu, thước kẻ,bảng phụ
2. Học sinh: xem bài trước , bảng phụ cho nhóm
III/ Phương pháp dạy học:
Gợi mở vấn đáp, nêu vấn đề đan xen hoạt động nhóm.
IV/ Tiến trình bài học
1/ Ổn định tổ chức : Sĩ số
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi 1. Nêu phương trình đường tròn.Xác định tâm và bán kính của đường tròn:
(x + 2)2 + (y-3)2 = 9
3/ Bài mới:
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng – trình chiếu
HĐ1:Giới thiệu bài 1 Bài 1: Tìm tâm và bán kính đường
tròn
Gọi 3 hs lên thực hiện a,b,c 3 học sinh lên thực hiện a) x2+y2-2x-2y-2=0
Tâm I=(1;1)
Mời hs khác nhận xét sửa sai Bán kính: R= =2
Gv nhận xét và cho điểm Hs khác nhận xét sửa sai 2 2
b) 16x +16y +16x-8y-11=0

86
x2+y2+x- =0

Tâm I=( )

Bán kính :

R=

c)x2+y2-4x+6y-3=0
Tâm I=(2;-3)
Bán kính R= =6
HĐ2:Giới thiệu bài 2 3 hs lên thực hiện Bài 2:Lập pt đtròn (C)
a) I(-2;3) và đi qua M(2;-3)
Gv hướng dẫn bài a,b (C): x2+y2-2ax-2by+c=0
4+9-2(-2).2-2.3(-3)+c=0
Gọi 3 hs lên thực hiện c=-39
vậy (C): x +y2+4x-6y-39=0
2

Mời hs khác nhận xét sửa sai


b) I(-1;2) t.xúc với (d):x-2y+7=0
Gv nhận xét sửa sai
R=d(I;d)= =

Vậy (C): (x+1)2+(y-2)2=

c) Đ.kính AB với A(1;1),B(7;5)

R=

Tâm I(4;3)
Vậy (C): (x-4)2+(y-3)2=13
HĐ3:Giới thiệu bài 4 Bài 4:Lập pt đtròn tiếp xúc với
0x;0y và đi qua M(2;1)
Hỏi: đtròn tiếp xúc với 0x,0y cho Trả lời R = R=
ta biết diều gì?
Do đtròn đi qua M(2;1) nên đtròn
Gv hướng dẫn học sinh thực hiện
1 học sinh lên thực hiện tiếp xúc 0x,0y trong góc phần tư thứ
Gọi 1 học sinh lên thực hiện
nhất suy ra a=b
1 học sinh nhận xét sửa Pt (C):(x-a)2+(y-a)2=a2
Mời 1 học sinh nhận xét sửa sai
sai (2-a)2+(1-a)2=a2
4-4a+a2+1-2a+a2=a2
Gv nhận xét cho điểm
a2-6a+5=0

(C):(x-1)2+(y-1)2=1
(C):(x-5)2+(y-5)2=25
4.Củng cố: Nhắc lại dạng phương trình đtròn,phương trình tiếp tuyến của đtròn tại 1 điểm
5. Hướng dẫn học sinh tự học: Xem trước bài “phương trình đường elip”.
V. Rút kinh nghiệm
……….............................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

87
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
Ngày soạn: / / PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG ELIP Tiết thứ: 38 (theo ppct)

I/ Mục tiêu:
1. Về kiến thức
Giúp học sinh nắm dạng phương trình chính tắc của elip và các thành phần của elip từ đó
nắm cách lập phương trình chính tắc xác định các thành phần của elíp
2. Về kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng viết phương trình đường elip,xác định các thành phần của elip
3. Về tư duy:
Học sinh tư duy linh hoaït trong việc đưa một phương trình về dạng của elip
4. Về thái độ:
Học sinh nắm kiến thức biết vận dụng vào giải toán
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1. Giáo viên: Giáo án, phấn mầu, thước kẻ,bảng phụ
2. Học sinh: xem bài trước , bảng phụ cho nhóm
III/ Phương pháp dạy học:
Thuyết trình,nêu vấn đề,hoạt động nhóm,
IV/ Tiến trình bài học
1/ Ổn định tổ chức :
2/ Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi:: Viết phương trình đường tròn đi qua hai điểm A(2;-3) và B(5;1)
3/ Bài mới

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng


HĐ1:Giới thiệu đướng elip Hs theo dõi ghi vở 1 Định nghĩa đường elip:
Cho hai điểm cố định F1 và F2 và một
Gv vẽ đường elip lên bảng giới độ dài không đổi 2a lớn hơn F1F2.Elip
thiệu các đại lượng trên đường elip là tập hợp các điểm M trong mặt
phẳng sao cho :F1M+F2M=2a
Các điểm F1,F2 gọi là tiêu điểm của
elip.
Độ dài F1F2=2c gọi là tiêu cự của
elip M

HĐ2:Giới thiệu pt chính tắc elip 2 Phương trình chính tắc elip:
Cho elip (E) có tiêu điểm F1(-c;0)
Gv giới thiệu pt chính tắc của elip Hs theo dõi ghi vở và F2(c;0); M(x;y) (E) sao cho
F1M+F2M=2a
Vẽ hình lên bảng giới thiệu trục lớn Phương trình chính tắc của (E) có
trục nhỏ ,tiêu cự ,đỉnh của elip
dạng:

Với b2=a2-c2

88
B2
F1 F2
Phương trình chính tắc của elip là A1 0 A2
bậc chẳn đối với x,y nên có 2 trục A1;A2;B1;B2 gọi là đỉnh của (E)
đối xứng là Ox, Oy  có tâm đối A1A2 gọi là trục lớn
xứng là gốc tọa độ. B1B2 gọi là trục nhỏ
_ Cho y=0  x=? 3. Hình dạng của elip:
 (E)cắt Ox tại A1(-a;0),A2(a;0) a) (E) có các trục đối xứng là Ox,
_ Cho x=0  y= ? y=0  x=  a Oy và tâm đối xứng là gốc tọa
 (E) cắt Oy tại B1(0;-b),B2(0;b) độ
x=0  y=  b b) Các điểm A1(a;0),A2(a;0),
B1(0;-b),B2(0;b): gọi là các
đỉnh của elip.
A1A2 = 2a:gọi là trục lớn của elip
B1B2= 2b: gọi là trục nhỏ của elip
• Chú ý: Hai tiêu điểm của elip nằm
trên trục lớn.
HĐ3:Giới thiệu ví dụ Hs thảo luận nhóm trả Ví dụ: tìm tọa độ tiêu điểm,tọa độ
Cho hs thảo luận nhóm tìm các yêu lời đỉnh, độ dài trục của (E)
cầu bài toán
Gv sửa sai
Hỏi: khi nào elip trở thành đường Giải Ta có :a=5;b=3;c=4
tròn? Tl: khi các trục bằng F1(-4;0),F2(4;0),A1(5;0),A2(5;0),
Gv nhấn mạnh lại nhau B1(0;-3),B2(0;3)
Trục lớn 10;trục nhỏ 6
4. Liên hệ giữa đường tròn và đường
elip: (giảm tải)
4.Củng cố: Nhắc lại dạng phương trình Elip,phương trình tiếp tuyến của đtròn tại 1 điểm
5/ Dặn dò Làm bài tập 1,2,3,4(SGK).

******************************
Ngày soạn: / / BÀI TẬP PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG ELIP Tiết thứ: 39 (theo ppct)

I/ Mục tiêu:
1. Về kiến thức
Giúp học sinh nắm dạng phương trình chính tắc của elip và các thành phần của elip từ đó
nắm cách lập phương trình chính tắc xác định các thành phần của elíp
2. Về kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng viết phương trình đường elip,xác định các thành phần của elip
3. Về tư duy:
Học sinh tư duy linh hoaït trong việc đưa một phương trình về dạng của elip
4. Về thái độ:
Học sinh nắm kiến thức biết vận dụng vào giải toán
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
3. Giáo viên: Giáo án, phấn mầu, thước kẻ,bảng phụ
4. Học sinh: xem bài trước , bảng phụ cho nhóm
III/ Phương pháp dạy học:
Thuyết trình,nêu vấn đề,hoạt động nhóm,

89
IV/ Tiến trình bài học
1/ Ổn định tổ chức :
2/ Kiểm tra bài cũ

Câu hỏi:: Xác định các yếu tố của Elip:

3/ Bài mới

HĐ của giáo viên HĐ của học sinh Lưu bảng

_ Cho biết a=? b=? Bài 1:[88] a) làm ở ví dụ


1 1 c) 4x2+9y2 =1
a= ; b =
2 3 x2 y2
_ Độ dài trục lớn:  1  1 1
A1A2= 2a =1 4 9
_ Độ dài trục nhỏ:
_ Tìm tọa độ tiêu điểm ta cần tìm gì 2
? B1B2 = 2b =
3
_ Tìm c =?
1 1 5 x2 y2
c2= a2-b2 = - = d) 4x2+9y2=36   1
4 9 36 9 4
 c= 5 làm tương tự
6 Bài 2[88]:Lập p.t chính tắc của
_ Tọa độ các đỉnh ? elip:
_ Các tiêu điểm:
5 5 a) Độ dài trục lớn:2a=8  a=4
F1(- ; 0),F2( ;0) Độ dài trục nhỏ:2b=6  b=3
6 6 2 2
1  x  y 1
_ Các đỉnh:A1(- ;0) 16 9
2
1 1 b)
A2( ;0),B1(0;- ) Bài 3:[88]Lập p.t chính tắccủa
2 3
1 elip:
B2(0; ) a) (E) qua điểm M(0;3)và N(3;-
_ Để lập p.t chính tắc của elip ta 3
12
cần tìm gì ? )
5
P.t chính tắc của elip:
Câu b) cho độ dài trục lớn ,tiêu x2 y2
 1 x2 y2
cự ,cần tìm gì ? a2 b2 Kết quả:  1
25 9
_ Tìm a , b = ?
x2
b) Kết quả:  y2  1
_ cho a,c cần tìm b 4
x2 y2
Nhận xét : (E): 2  2  1
a b .
M,N  (E) thì tọa độ của M,N thỏa x2 y2
Vd: Cho (E):  1
mản p.t của elip, giải p.t tìm a,b a=5, b=3 25 9
A1(-5;0),A2(5;0) a) Xác định tọa độ các đỉnh của
B1(0;-3),B2(0;3) elip.
 A1A2=2a=10 b) Tính độ dài trục lớn , trục nhỏ
 B1B2=2b = 6 của elip.
c2 = a2-b2= 25-9=16 c) Xác định tọa độ tiêu điểm và tiêu

90
 c=4 cự.
Các tiêu điểm F1(-4;0) d) Vẽ hình elip trên.
F2(4;0)
 F1F2 = 2c = 8

5.Củng cố:
_ Lập p.t elip , xác định các thành phần của một elip.
BTVN: 4,5 trang 88

Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 40:
ÔN TẬP CHƯƠNG III

1. Mục tiêu:
Về kiến thức: cũng cố, khắc sâu kiến thức về:
-Viết ptts, pttq của đường thẳng
- Xét vị trí tương đối gĩa 2 đường thẳng, tính góc giữa 2 đường thẳng
- Viết ptrình đường tròn, tìm tâm và bán kính đường tròn
- Viế ptrình elip, tìm độ dài các trục, tọa độ các tiêu điểm, các đỉnh của elip.
Về kỹ năng:
Rèn luyệ kỹ năng áp dụng ptrìng đường thẳng, dường HSn và elip để giải 1 số bài toán cơ bản của hình
học như tìm giao điểm, tính khoảng cách, vị trí tương đối giữa 2 đường thẳng….
Về tư duy: Bước đầu hiểu được việc Đại số hóa hình học
Hiểu được ccách chuyển đổi từ hình học tổng hợp sang tọa độ.
Về thái độ: cẩn thận , chính xác.
2. Chuẩn bị phương tiện dạy học
a) Thực tiển: Hsinh nắm được kiến thức về đương thẳng, đường tròn, elip
b) Phương tiện: SGK, Sách Bài tập
c) Phương pháp: vấn đáp gợi mở, luyệ tập
3. Tiến trình bài học:
Bài tập 1:
Cho 3 điểm A(2,1), B(0,5), C(-5,-10).
a) Tìm tọa độ trọng tâm G, trực tâm H và tâm I đường HSn ngoại tiếp tam giác ABC.
b) Chứng minh I, G, H thẳng hàng.
c) Viết phương trình đường HSn ngoại tiếp tam giác ABC.

Học sinh Giáo viên Ghi bảng


x x x 205 Giáo viên gọi hs nêu lại a) Kquả G(-1, -4/3)
xG  A B C   1
3 3 công thức tìm trọng tâm G.
y  yB  yC 1  5  10 4 Tọa độ
yG  A  
3 3 3 HS nêu lại công thức tìm
Tọa độ trực tâm H (x,y) là nghiệm trực tâm H.
của phương trình Trực tâm H(11,-2)
    Giáo viên hướng dẫn cho
AH  BH AH  BC  0
      HS tìm tâm I(x,y) từ Hệ Tâm I.
BH  AC BH  AC  0 phương trình : IA2=IB2 Kết quả: I(-7,-1)

91
5( x  2)  15( y  1)  0 IA2=IC2
 Hướng dẫn cho HS chứng b) CM : I, H, G, thẳng
7 x  11( y  5)  0
minh 2 vectơ cùng phương. hàng.
5 x  10  15 y  15  0    
  IH , IG ta có: IH  3IG
7 x  11y  55  0
x  11 Đường HSn ( ) đã có tâm vậy I, G, H thẳng hàng.
 y  2 và bán kính ta áp dụng
phương trình dạng nào?. c) viết phương trình đường
Học sinh tự giải hệ phương trình . HS (c) ngoại tiếp tam giác
x  7
ABC.
Kết quả: y  1
Kết quả:

IH  (18, 1) (x+7)2+(y+1)2=85

IG  (6, 1)
 
Nhận xét: IH  3IG
Dạng (x-a)2 + (y-b)2 =R2
 IA  81  4  85
Vậy (c) (x+7)2 + (y+1)2 = 85

Bài tập 2. Cho 3 điểm A(3,5), B(2,3), C(6,2).


a) Viết phương trình đường tròn ( ) ngoại tiếp ABC .
b) Xác định toạ độ tâm và bán kính ( ) .

Học sinh Giáo viên Ghi bảng


( ) có dạng: Đường HSn chưa có tâm và a) Viết Phương trình
x2+y2-2ax-2by+c =0 bán kính. Vậy ta viết ở dạng
vì A, B, C nên nào?
Hãy tìm a, b, c.

Nhắc lại tâm I(a,b) bán kính b) Tâm và bán kính



R=?.
bk

Bài tập 3. Cho (E): x2 +4y2 = 16


a) Xác định tọa độ các tiêu điểm và các đỉnh của Elip (E).

b) viết phương trình đường thẳng qua có VTPT

92
c) Tìm toạ độ các giao điểm A và B của đường thẳng và (E) biết MA = MB

Học sinh Giáo viên Ghi bảng


2 2
x +y = 16 Hãy đưa Pt (E) về dạng chính Xác định tọa độ A1, A2, B1, B2,
tắc. F1, F2 của (E)

c2 = a2-b2 = 16 – 4 = 12 Tính c?
toạ độ đỉnh?. nên F1=
F2=
Có 1 điểm, 1 VTPT ta sẽ viết A1(-4,0), A2(4,0)
Viết phương trình tổng quát B1(0,-2), B2(0,2)
phương trình đường thẳng
đường thẳng qua M có dạng nào dễ nhất.
VTPT là: Phương trình qua

có VTPT
là x + 2y –2 =0
Hướng dẫn HS tìm toạ độ gaio
Tìm toạ độ giao điểm A,B.
HS giải hệ bằng phương pháp điểm của và (E) từ hệ
thế đưa về phương trình: phương trình:
2y2 – 2y –3 =0

Nhận xét xem M có là trung CM: MA = MA


 điểm đoạn AB?


vậy MA = MB (đpcm)
vậy MA = MB

Củng cố: Qua bài học các em cần nắm vững cách viết phương trình của đường thẳng, đường HSn, elip,
từ các yếu tố đề cho.
Rèn luyện thêm các bài tập 1 đến 9 trang 93/94 SGK.
Lập PTTS và PTTQ của đường thẳng d biết.
d qua M(2,1) có VTCP
d qua M(-2,3) có VTCP
d qua M(2,4) có hệ số góc k = 2.
d qua A(3,5) B(6,2).
Xét vị trí tương đối các cặp đường thẳng.

a) d1: 4x – 10y +1 = 0 d2:

b) d1: 4xx + 5y – 6 = 0 d2:


Tìm số đo góc tạo bởi 2 đường thẳng:
d1: 2x – y + 3 = 0
d2 : x – 3y + 1 = 0
93
Tính khoản cách từ:
A(3,5) đến : 4x + 3y + 1 = 0
B(1,2) đến : 3x - 4y - 26 = 0
Viết phương trình ( ) : biết
( ) có tâm I(-1,2) và tiếp xúc với : x - 2y + 7 = 0
( ) có đường kính AB với A(1,1) B(7,5).
( ) qua A(-2,4) B(5,5) C(6,-2).
Lập phương trình (E) biết:
Tâm I(1,1), tiêu điểm F1(1,3), độ dài trục lớn 6.
Tiêu điểm F1(2,0) F2(0,2) và qua góc tọa độ.
5.Củng cố:
_ Lập p.t elip , xác định các thành phần của một elip,đường tròn.
- Ôn tập cuối năm
BTVN: Xem các bài tập đã chữa,làm các bài tập còn lại.bài tập ôn tập cuối năm

Ngày soạn :
Ngày giảng :
Tiết 41 :
ÔN TẬP CUỐI NĂM

1. Mục đích:
_ Ôn tập về các hệ thức lượng trong tam giác
_ Ôn tập về phương pháp tọa độ trong mặt phẳng,cho học sinh luyện tập các loại toán:
+ Lập phương trình tổng quát, phương trình tham số của đường thẳng
+ Lập phương trình đường tròn.
+ Lập phương trình đường elip.
2. .Phương pháp dạy học: vấn đáp gợi mở.
3. .Tiến trình ôn tập:
Kiểm tra bài cũ : được nhắc lại trong quá trình làm bài .
Nội dung ôn tập:
HĐ của giáo viên HĐ của học sinh Lưu bảng
HĐ 1: Giáo viên cho bài tập Bài 1: Cho ABC có AB = 5
AC=8; BC = 7.Lấy điểm M
nằm trên AC sao cho MC =3
a)Tính số đo góc A
b)Tính độ dài cạnh BM
c)Tính bán kính đường HSn
ngoại tiếp ABM.
d)Xét xem góc tù hay
nhọn ?
e)Tính
f)Tính độ dài đường cao hạ từ
đỉnh B của ABC
Giáo viên gọi một học sinh vẽ g)Tính độ dài đường trung
hình tuyến CN của BCM
Nhắc lại :Định lý Cosin Giải
94
CosA = ? BC2=AB2+AC2-2AB.AC.CosA a)Tính =?
Cos A=
_ Tính BM ta dựa vào tam giác Cos = = 600
nào ? tại sao ? _ Để tính BM ta dùng ABM
 Tính BM = ?
vì ABM đã có 3 yếu tố rồi
(dùng định lý Cosin để tính BM)
_ Tính dùng công thức _ Định lý sin
c)Tính
nào ?
_ Để xét góc tù hay Kq: =

nhọn ,ta cần tính Cos . d)Góc tù hay nhọn ?


* Cos >0
nhọn
* Cos <0 tù Kq: nhọn.
e)Tính
Kq:
f)Tính độ dài đường cao từ
đỉnh B của
g)Tính CN =?

HĐ 2: Cho bài tập học sinh làm. Bài 2: Trong mp Oxy cho
_ Câu a) sử dụng kiến thức tích A(2:-2) :B(-1;2)
vô hướng của 2 vectơ a)Tìm điểm M nằm trên trục
_ Câu b) sử dụng kiến thức về sự Cho hoành sao cho MAB vuông
cùng phương của 2 vectơ tại M.
cùng phương b)Tìm điểm N nằm trên đường
thẳng (d): 2x+y-3=0
HĐ 3: dạng toán về phương
pháp tọa độ

Bài 3:Cho ABC có phương


trình các cạnh AB,AC lần lượt
là:x+y-3=0 ; x-2y+3=0.Gọi H(-
1;2) là trực tâm ABC
Viết p.t đường cao BH của
ABC.
Viết p.t đường cao AH của
ABC.
Viết p.t cạnh BC của
Gọi học sinh vẽ hình minh họa ABC
Nhắc lại:(D):Ax+By+C=0 d)Viết p.t đường trung tuyến
( ) (D) P.t ( ) là: CM của ABC
Bx-Ay+C=0 Giải
_ Có nhận xét gì đường cao a)Viết p.t đường cao BH:
BH ? (BH)
_ Có nhận xét gì đường cao
AH ?

95
_ Có nhận xét gì về cạnh BC ? (AH) ,cần tìmtọa độ
b)Viết p.t đường cao AH :
điểm A trước.

(BC) , cần tìm tọa độ c)Viết p.t cạnh BC:


_ Có nhận xét gì về đường trung
tuyến CM ? điểm B trước ?
d)Viết p.t đường trung tuyến
(CM) qua điểm C và qua trung điểm CM:
M của AB
HĐ 4:Lập phương trình đ.HSn: _ Tìm tọa độ điểm
_Cho hs đọc đề và phân tích đề =BC AC ; tọa độ điểm M
_ Gọi I(a;b) là tâm đ.HSn thì
Bài 8[100]:Lập p.t đ.HSn:
( ):4x+3y-2=0
(d1):x+y+4 = 0
lập hệ p.t , giải tìm a,b =? (d2):7x-y+4 = 0
Nhắc lại:(E):
Giải
Với b2=a2-c2 Kq: (C1):(x-2)2+(y+2)2 =8
_ Các đỉnh là: A1(-a;0),A2(a;0) (C2): (x+4)2 +(y-6)2 = 18
B1(0;-b),B2(0;b)
Bài 9[100]: (E):
_ Các tiêu điểm:F1(-c ; 0),
F2(c ; 0)
_ Câu b) đường thẳng qua tiêu (Bài tập về nhà.)
điểm có p.t như thế nào ? Tìm y
=?

P.t đường thẳng qua tiêu điểm là: x=


c y=

96

You might also like