Τεχνολογίες Ελέγχου στα

Αιολικά Συστήματα
Ενότητα 2: Μηχανικό μέρος ανεμογεννητριών

Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης

Πολυτεχνική Σχολή
Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας
Υπολογιστών
 Σημείωμα Αδειοδότησης
Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons
Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής
Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα
κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους
όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων».

[1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/

Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση:

• που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για
το διανομέα του έργου και αδειοδόχο
• που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση
στο έργο
• που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος
(π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο

Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για
εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Τίτλος Ενότητας 2
 Διατήρηση Σημειωμάτων
Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει
να συμπεριλαμβάνει:
 το Σημείωμα Αναφοράς
 το Σημείωμα Αδειοδότησης
 τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων
 το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει)
μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Τίτλος Ενότητας 3
 Άδειες Χρήσης
• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
χρήσης creative commons.
• Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που
υπόκεινται σε άλλου τύπου άδειες χρήσης, η άδεια
χρήσης αναφέρεται ρητώς.

Τίτλος Ενότητας 4
 Σκοποί ενότητας
• Σκοπός της ενότητας αυτής είναι να παρουσιαστούν η
λαμβανόμενη ισχύς από τον άνεμο, οι μηχανισμοί μηχανικής
ρύθμισης της λαμβανόμενης ισχύος, οι περιοχές λειτουργίας
των ανεμογεννητριών και το μοντέλο του συστήματος
μετάδοσης.

Τίτλος Ενότητας 5
 Περιεχόμενα ενότητας
• Λαμβανόμενη ισχύς από τον άνεμο
• Μηχανισμοί μηχανικής ρύθμισης της λαμβανόμενης ισχύος
• Περιοχές λειτουργίας των ανεμογεννητριών μεταβλητών
στροφών
• Μοντελοποίηση μηχανικού συστήματος μετάδοσης

Τίτλος Ενότητας 6
 Λαμβανόμενη ισχύς από τον άνεμο
Θεωρώντας μια αέρια μάζα m στιγμιαίας ταχύτητας v(t), τότε η
κινητική ενέργεια του ανέμου, W, υπολογίζεται ως
1 2
W  t   mv  t 
2
Επίσης, θεωρώντας Α το εμβαδόν της επιφάνειας που διαπερνά ο
άνεμος και ρ την πυκνότητα της αέριας μάζας, τότε η ανά μονάδα
χρόνου μάζα του αέρα είναι
m  t    Av  t 
Συνδυάζοντας τις παραπάνω σχέσεις, λαμβάνεται η στιγμιαία
ισχύς του ανέμου ως
1
P   Av3  t 
2
Τίτλος Ενότητας 7
 Λαμβανόμενη ισχύς από τον άνεμο
Στην πραγματικότητα, μόνο ένα κλάσμα της διαθέσιμης ισχύος
ανέμου μπορεί να δεσμευθεί από τον ανεμοκινητήρα, διότι
αφενός ο άνεμος απομακρύνεται από τον ανεμοκινητήρα με
κάποια ταχύτητα, αφετέρου τα πτερύγια του ανεμοκινητήρα
προκαλούν εκτροπή μέρους του αέρα το οποίο παρακάμπτει τον
ανεμοκινητήρα χωρίς να τον διαπεράσει. Έτσι, ορίζεται ο
συντελεστής ισχύος C p ενός ανεμοκινητήρα ως εξής
P
Cp  m
P
όπου Pm είναι η μηχανική ισχύς που παράγεται.
Επιπλέον ισχύει ότι η επιφάνεια Α που σαρώνουν τα πτερύγια του
ανεμοκινητήρα υπολογίζεται ως A   RT2 , όπου RT η ακτίνα των
πτερυγίων.
Τίτλος Ενότητας 8
 Λαμβανόμενη ισχύς από τον άνεμο
Αποδεικνύεται κάτω από κάποιες παραδοχές ότι ο συντελεστής
ισχύος ανεμοκινητήρα λαμβάνει τη μέγιστη θεωρητική τιμή
16
Cp 
max
 0.593
27
που είναι γνωστή ως όριο του Betz. Στην πράξη όμως λόγω
μηχανικών τριβών, στροβίλων και αεροδυναμικών ατελειών, η τιμή
του C p δεν ξεπερνά το 0.5.
Ένα χαρακτηριστικό μέγεθος των ανεμοκινητήρων είναι ο λόγος
ταχύτητας ακροπτερυγίου  (tip-speed ratio, TSR) που δίνεται από
τη σχέση rot RT

vwind
όπου rot η γωνιακή ταχύτητα περιστροφής των πτερυγίων και vwind
η ταχύτητα του ανέμου.
Τίτλος Ενότητας 9
 Λαμβανόμενη ισχύς από τον άνεμο
Εικόνα 2.1
0.5

0.45
Ο συντελεστής C p εξαρτάται
0.4

0.35
άμεσα από το λόγο ταχύτητας
0.3 ακροπτερυγίου λ, όπως
φαίνεται στην Εικόνα 2.1.
p

0.25
C

0.2

0.15

0.1

0.05

0
0 2 4 6 8 10 12 14
λ
…………………………………………………………………

Τίτλος Ενότητας 10
 Λαμβανόμενη ισχύς από τον άνεμο
Ωστόσο, στη γενική περίπτωση ο συντελεστής ισχύος C p εξαρτάται
τόσο από το λόγο ταχύτητας ακροπτερυγίου  όσο και από τη
γωνία βήματος πτερυγίου (pitch angle)  .
Έτσι, για κάθε ταχύτητα ανέμου, η γωνιακή ταχύτητα του ρότορα
του ανεμοκινητήρα πρέπει να λαμβάνει τιμές που να
βελτιστοποιούν τα  και  , προκειμένου να επιτυγχάνεται μέγιστη
παραγωγή ισχύος από την ανεμογεννήτρια. Για δεδομένα  και  ,
ένας συνήθης προσεγγιστικός τύπος για τον υπολογισμό του
συντελεστή ισχύος είναι ο ακόλουθος
 116 
12.5
 1 1 0.035
C p   ,    0.22   0.4   5  e i
, με   3
 i  i   0.08   1

Τίτλος Ενότητας 11
 Λαμβανόμενη ισχύς από τον άνεμο
Εικόνα 2.2
0.5
β=0ο
0.45
Με βάση τις δύο τελευταίες
β=5ο
ο
0.4 β=10

0.35
σχέσεις είναι δυνατόν να
β=15ο
β=20ο
0.3
σχεδιαστεί το διάγραμμα που
β=25ο
β=30ο
εμπλέκει τον συντελεστή C p με
p

0.25
C

0.2 τα  και  .
0.15

0.1
Αυτό παρουσιάζεται στην
0.05
Εικόνα 2.2. Καθώς ο τύπος
0
0 2 4 6 8 10
υπολογισμού του συντελεστή
12 14
λ
ισχύος είναι προσεγγιστικός,
παρατηρείται πως για τιμές της γωνίας βήματος πτερυγίου άνω
των 20ο ο συντελεστής ισχύος λαμβάνει μη μηδενικές τιμές για
μηδενικό λόγο ταχύτητας ακροπτερυγίου.
Τίτλος Ενότητας 12
 Λαμβανόμενη ισχύς από τον άνεμο
Παρατηρείται ότι η μέγιστη τιμή του συντελεστή C p αντιστοιχεί σε
γωνία    opt  0 , ενώ γι αυτή την τιμή της γωνίας  οι βέλτιστες
τιμές για τα C p και  είναι
C popt  0.4382 και opt  6.325
Έτσι, γίνεται κατανοητό πως για κάθε ταχύτητα ανέμου υπάρχει
μια μοναδική βέλτιστη γωνιακή ταχύτητα των πτερυγίων rot
opt
,
προκειμένου να επιτυγχάνεται η λειτουργία με βέλτιστο
συντελεστή ισχύος C popt , η οποία υπολογίζεται ως εξής
opt
 opt
rot  vwind
RT

Τίτλος Ενότητας 13
 Λαμβανόμενη ισχύς από τον άνεμο
Η μηχανική ισχύς που λαμβάνεται από τον άνεμο δίνεται από τη
σχέση
1
Pm   RT2C p   ,   vwind
3

2
ενώ η μηχανική ισχύς που δεσμεύεται μέσω του στρεφόμενου
ρότορα από τον άνεμο δίνεται από τη σχέση
Pm  rotTaero
οπότε συνδυάζοντας τις τελευταίες δύο σχέσεις λαμβάνεται η
σχέση της ροπής στο ρότορα του ανεμοκινητήρα
1 Cp ,   2
Taero   RT
3
vwind
2 

Τίτλος Ενότητας 14
 Λαμβανόμενη ισχύς από τον άνεμο
Για τις βέλτιστες τιμές  opt και opt ορίζεται η βέλτιστη τιμή της
opt
ροπής, Taero , η οποία εξαρτάται από την ταχύτητα ανέμου ως
εξής opt

Taero   RT 3 rot 
opt 1 3
C p opt 2

2 opt
Έτσι, γίνεται κατανοητό ότι προκειμένου να επιτευχθεί
λειτουργία μέγιστης απομάστευσης ισχύος, με Pmopt , πρέπει το
σύστημα του ανεμοκινητήρα να λειτουργεί με τη βέλτιστη
ταχύτητα rot opt
.

Τίτλος Ενότητας 15
 Μηχανισμοί μηχανικής ρύθμισης της
λαμβανόμενης ισχύος
Οι ανεμογεννήτριες είναι σχεδιασμένες να παράγουν ηλεκτρική
ενέργεια με όσο το δυνατόν μικρότερο κόστος. Έτσι, οι
ανεμογεννήτριες είναι γενικά σχεδιασμένες να αποδίδουν την
ονομαστική τους ισχύ σε ταχύτητες ανέμου μεταξύ των 11.5 και
15m/sec.
Δεν υπάρχει λόγος να αποδίδουν την ονομαστική τους ισχύ σε
ταχύτητες ανέμου μεγαλύτερες από τις προαναφερθείσες, μιας και
τόσο δυνατοί άνεμοι είναι πολύ σπάνιοι. Στην περίπτωση όμως
που υπάρξουν άνεμοι με μεγαλύτερη ταχύτητα, είναι απαραίτητο
να θυσιαστεί η παραπάνω ισχύς που θα μπορούσε να παραχθεί,
προκειμένου να μην προκληθεί βλάβη ή ακόμα και καταστροφή
της ανεμογεννήτριας.

Τίτλος Ενότητας 16
 Μηχανισμοί μηχανικής ρύθμισης της
λαμβανόμενης ισχύος
Έτσι, όλες οι ανεμογεννήτριες κατασκευάζονται ώστε καταρχήν να
λειτουργούν με ασφάλεια στις μεγάλες ταχύτητες ανέμου που
τυχόν θα εμφανιστούν.
Για να επιτευχθεί ο περιορισμός της ισχύος στις μοντέρνες
ανεμογεννήτριες υπάρχουν δύο διαφορετικοί τρόποι, ο έλεγχος
βήματος πτερυγίου (pitch control) και η απώλεια στήριξης (stall
control), αλλά και ένας συνδυασμός τους που ονομάζεται ενεργή
απώλεια στήριξης (active stall control).

Τίτλος Ενότητας 17
 Μηχανισμοί μηχανικής ρύθμισης της
λαμβανόμενης ισχύος
I. Έλεγχος γωνίας βήματος πτερυγίου
Στον έλεγχο γωνίας βήματος πτερυγίου, όταν ο άνεμος ξεπεράσει
την ονομαστική του τιμή τα πτερύγια περιστρέφονται γύρω από
τον άξονα τους έτσι ώστε η γωνία πρόσπτωσης του ανέμου να
μειώνεται. Αντίθετα, όσο η ταχύτητα του ανέμου μειώνεται και
πλησιάζει την ονομαστική ταχύτητα η γωνία των πτερυγίων
μεταβάλλεται μέχρι να επανέλθει στην αρχική της θέση για
ανέμους με ταχύτητα μικρότερη η ίση με την ονομαστική. Για τον
έλεγχο της γωνίας βήματος πτερυγίου χρησιμοποιούνται συνήθως
υδραυλικοί ή ηλεκτρικοί ενεργοποιητές.

Τίτλος Ενότητας 18
 Μηχανισμοί μηχανικής ρύθμισης της
λαμβανόμενης ισχύος
II. Απώλεια στήριξης
Στις ανεμογεννήτριες με τεχνική απώλειας στήριξης, τα πτερύγια
είναι πακτωμένα στον άξονα με μια σταθερή γωνία, ενώ είναι
σχεδιασμένα έτσι ώστε αυτόματα, αεροδυναμικά να διασφαλίζεται
ότι σε μεγάλες ταχύτητες ανέμου θα εμφανιστούν στα πλάγια των
πτερυγίων από την αντίθετη πλευρά πρόσπτωσης του ανέμου
δίνες και στροβιλισμοί.
Αυτές οι διαταραχές αντισταθμίζουν τις δυνάμεις άντωσης στα
πτερύγια και τις περιορίζουν στο να επενεργούν στο ρότορα. Κατά
την απώλεια στήριξης το πτερύγιο στρέφεται αργά κατά μήκος του
άξονα του.

Τίτλος Ενότητας 19
 Μηχανισμοί μηχανικής ρύθμισης της
λαμβανόμενης ισχύος
Αυτό γίνεται εν μέρει προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα
πτερύγια χάνουν τη στήριξη σταδιακά και όχι απότομα όταν η
ταχύτητα ανέμου φτάσει στην κρίσιμη της τιμή.
Τα βασικά πλεονεκτήματα της τεχνική απώλειας στήριξης είναι ότι
αποφεύγεται η χρήση κινούμενων μερών στο ρότορα αλλά και
ενός πολύπλοκου συστήματος ελέγχου.
Ωστόσο, η τεχνική αυτή αποτελεί ένα πολύπλοκο αεροδυναμικό
πρόβλημα σχεδίασης και επηρεάζει το σχεδιασμό όλης της
ανεμογεννήτριας.

Τίτλος Ενότητας 20
 Μηχανισμοί μηχανικής ρύθμισης της
λαμβανόμενης ισχύος
III. Ενεργός απώλεια στήριξης
Οι ανεμογεννήτριες με χρήση της τεχνικής ενεργού απώλειας
στήριξης μοιάζουν με αυτές που κάνουν χρήση γωνίας βήματος
πτερυγίου, μιας και έχουν κινούμενα πτερύγια. Χρησιμοποιούνται
συνήθως υδραυλικοί ή ηλεκτρικοί βηματικοί κινητήρες.
Προκειμένου να ληφθεί μια αρκετά μεγάλη ροπή σε μικρές
ταχύτητες ανέμου, οι ενεργοποιητές συνήθως προγραμματίζονται
να κινούν τα πτερύγια σαν τους μηχανισμούς γωνίας βήματος
πτερυγίου.
Ωστόσο, όταν η ανεμογεννήτρια φτάσει την ονομαστική της ισχύ
και πρόκειται να υπερφορτωθεί, ο ενεργοποιητής κινεί τα πτερύ-
για σε αντίθετη κατεύθυνση από τον έλεγχο γωνίας βήματος πτε-
ρυγίου.
Τίτλος Ενότητας 21
 Μηχανισμοί μηχανικής ρύθμισης της
λαμβανόμενης ισχύος
Έτσι, αυξάνεται η γωνία πρόσπτωσης των πτερυγίων προκειμένου
να τα αναγκάσει να οδηγηθούν σε μια βαθύτερη απώλεια στήριξης
και να μειωθεί η λαμβανόμενη ενέργεια από τον άνεμο.
Ένα από τα πλεονεκτήματα αυτής της τεχνικής είναι ότι κανείς
μπορεί να ελέγξει την ισχύ εξόδου με μεγαλύτερη ακρίβεια από
την παθητική απώλεια στήριξης, αποφεύγοντας έτσι υπερυψώσεις
άνω της ονομαστικής ισχύος στην αρχή μιας ριπής ανέμου.
Επιπλέον, η ανεμογεννήτρια μπορεί να λειτουργήσει σχεδόν
ακριβώς στην ονομαστική της ισχύ για όλες τις μεγάλες ταχύτητες
ανέμου, ενώ στην περίπτωση της παθητικής απώλειας στήριξης η
ανεμογεννήτρια εμφανίζει μείωση της ηλεκτρικής ισχύος εξόδου
σε μεγάλους ανέμους καθώς τα πτερύγια χάνουν όλο και περισ-
σότερο της στήριξη τους.
Τίτλος Ενότητας 22
 Περιοχές λειτουργίας των
ανεμογεννητριών μεταβλητών στροφών
Προκειμένου να λαμβάνεται η
Εικόνα 2.3 μέγιστη ισχύς από τον άνεμο,
έγινε ο ανεμοκινητήρας πρέπει
να προσαρμόζει την ταχύτητα
περιστροφής τους με βάση την
ταχύτητα του ανέμου.
Η τυπική καμπύλη αποδι-
δόμενης ηλεκτρικής ισχύος μιας
ανεμογεννήτριας μεταβλητών
στροφών σε σχέση με την
ταχύτητα του ανέμου παρου-
………………………..
σιάζεται στην Εικόνα 2.3.

Τίτλος Ενότητας 23
 Περιοχές λειτουργίας των
ανεμογεννητριών μεταβλητών στροφών
Υπάρχουν τρεις σημαντικές τιμές της ταχύτητας ανέμου
Ι) Η ταχύτητα ανέμου που αντιστοιχεί στην έναρξη λειτουργίας της
ανεμογεννήτριας (cut-in wind speed), vcut in , η οποία είναι η ελάχιστη ταχύ-
τητα ανέμου στην οποία η ανεμογεννήτρια δύναται να αποδώσει ωφέλιμη
ηλεκτρική ισχύ,
ΙΙ) Η ονομαστική ταχύτητα ανέμου (nominal ή rated wind speed), vnom ,στην
οποία η ανεμογεννήτρια αποδίδει την ονομαστική ισχύ εξόδου, Pnom ,
ΙΙΙ) Η ταχύτητα ανέμου που αντιστοιχεί στην αποσύνδεση της
ανεμογεννήτριας (cut-out wind speed), vcut out , η οποία είναι η μέγιστη ταχύ-
τητα ανέμου στην οποία επιτρέπεται να λειτουργεί η ανεμογεννήτρια και να
αποδίδει ισχύ στο δίκτυο. Το όριο αυτό επιβάλλεται λόγω μηχανικών
φορτίων και περιορισμών ασφαλείας,
που χωρίζουν την καμπύλη σε τέσσερεις διακριτές περιοχές.

Τίτλος Ενότητας 24
 Περιοχές λειτουργίας των
ανεμογεννητριών μεταβλητών στροφών
Κάτω από την vcut in η ενέργεια απωλειών είναι πολύ μεγαλύτερη
από την αποδιδόμενη ηλεκτρική ενέργεια και γι αυτό το λόγο η
ανεμογεννήτρια σταματάει να κινείται κάνοντας χρήση του
συστήματος φρένου.
Στην περιοχή ταχυτήτων ανέμου ανάμεσα στη vcut in και την ονο-
μαστική vnom , η αποδιδόμενη ηλεκτρική ισχύς εξόδου μεταβάλ-
λεται ακολουθώντας τον κύβο της ταχύτητας ανέμου, ενώ στην
περιοχή ανάμεσα στη vnom και τη vcut out η ανεμογεννήτρια δουλεύει
συνήθως με σταθερές στροφές ίσες με τις ονομαστικές και η ισχύς
εξόδου περιορίζεται συνήθως μέσω ελέγχου της γωνίας βήματος
πτερυγίου, ώστε να αποφευχθεί η βλάβη ή καταστροφή της
ανεμογεννήτριας.

Τίτλος Ενότητας 25
 Περιοχές λειτουργίας των
ανεμογεννητριών μεταβλητών στροφών
Τέλος, σε ταχύτητες ανέμου μεγαλύτερες από τη vcut out η
ανεμογεννήτρια αποσυνδέεται και η λειτουργία της διακόπτεται
κάνοντας χρήση του συστήματος φρένου, ενώ επανασυνδέεται
όταν η ταχύτητα ανέμου πέσει 3 έως 4m/sec κάτω από τη vcut out .
Χαρακτηριστικές τιμές για σύγχρονες ανεμογεννήτριες ονομασ-
τικής ισχύος ισχύος άνω του 1MW είναι για τη vcut in τα 3-5m/sec,
για τη vnom τα 11.5-15m/sec και για τη vcut out τα 25-30m/sec.

Τίτλος Ενότητας 26
 Μοντελοποίηση μηχανικού
συστήματος μετάδοσης
Η περιστροφική κίνηση του ανεμοκινητήρα μεταδίδεται στην
ηλεκτρική γεννήτρια με μηχανικό τρόπο, μέσω του συστήματος
μετάδοσης (drive train).
Η δομή του συστήματος αυτού εξαρτάται άμεσα από την
τεχνολογία του χρησιμοποιούμενου αιολικού συστήματος.
Έτσι, για παράδειγμα, στην περίπτωση αιολικών συστημάτων με
πολυ-πολικές σύγχρονες γεννήτριες χρησιμοποιείται συνήθως
ευθύ σύστημα μετάδοσης, όπου ο ανεμοκινητήρας και ο δρομέας
της γεννήτριας συνδέονται απευθείας στον ίδιο άξονα.

Τίτλος Ενότητας 27
 Μοντελοποίηση μηχανικού
συστήματος μετάδοσης
Ωστόσο, στα περισσότερα αιολικά συστήματα γίνεται χρήση
ασύγχρονων γεννητριών, όπου ο μέγιστος αριθμός ζευγών πόλων
περιορίζεται στα τρία, με αποτέλεσμα να γίνεται χρήση
μηχανισμών πολλαπλασιασμού της ταχύτητας περιστροφής του
ανεμοκινητήρα, που αποτελούνται από ένα ή πολλαπλά στάδια
κιβωτίων ταχυτήτων με ένα συγκεκριμένο λόγο πολλαπλασιασμού.
Έτσι, είναι δυνατό να υπάρχει μεγάλη μηχανική ροπή στον αργά
στρεφόμενο ανεμοκινητήρα, αλλά αυξημένη ταχύτητα
περιστροφής και μειωμένη ηλεκτρομαγνητική ροπή στην
ασύγχρονη γεννήτρια.

Τίτλος Ενότητας 28
 Μοντελοποίηση μηχανικού
συστήματος μετάδοσης
Προκειμένου να μελετηθεί η δυναμική συμπεριφορά του
μηχανικού συστήματος ανεμοκινητήρα μαζί με το κιβώτιο
ταχυτήτων και τους εμπλεκόμενους άξονες μέχρι το δρομέα της
ασύγχρονης ηλεκτρικής γεννήτριας έχουν προταθεί διάφορα
μοντέλα, όπως το μοντέλο δύο μαζών και το μοντέλο τριών μαζών.
Εδώ παρουσιάζεται το μοντέλο δύο μαζών με απλό κιβώτιο
ταχυτήτων και άκαμπτα πτερύγια.
Στο συγκεκριμένο μοντέλο λαμβάνονται τα πτερύγια και ο δρομέας
της γεννήτριας ως δύο μάζες (δίσκοι) με ροπές αδράνειας J rot και
J gen , αντίστοιχα.

Τίτλος Ενότητας 29
 Μοντελοποίηση μηχανικού
συστήματος μετάδοσης
Επιπλέον, λαμβάνεται υπόψη στη μοντελοποίηση ο συντελεστής
τριβής (friction coefficient) που συμβολίζεται με brot και bgen για την
αργά στρεφόμενη πλευρά των πτερυγίων και τη γρήγορα
στρεφόμενη πλευρά του δρομέα, αντίστοιχα, ενώ θεωρούνται
άκαμπτοι και οι δύο άξονες.
Όσον αφορά το κιβώτιο ταχυτήτων, θεωρείται ότι έχει αμελητέα
ροπή αδράνειας σε σχέση με τις υπόλοιπες δύο, ενώ επίσης ο
συντελεστής τριβής και η ακαμψία του είναι αμελητέες.
Επίσης, ο αριθμός των δοντιών στα γρανάζια του κιβωτίου
ταχυτήτων είναι N rot και N gen , αντίστοιχα, ο λόγος του κιβωτίου
ταχυτήτων υπολογίζεται ως
N
ng  rot
N gen
Τίτλος Ενότητας 30
 Μοντελοποίηση μηχανικού
συστήματος μετάδοσης
Οι ροπές μετάδοσης στα άκρα του κιβωτίου ταχυτήτων
συμβολίζονται ως Trot και Tgen , αντίστοιχα, ενώ η μηχανική ροπή
στα πτερύγια συμβολίζεται ως Taero και η ηλεκτρομαγνητική ροπή
στο δρομέα της γεννήτριας ως Te .
Η γωνία του άξονα του ανεμοκινητήρα και η γωνιακή ταχύτητα
περιστροφής του συμβολίζονται ως  rot και rot , ενώ η γωνία του
άξονα του δρομέα της γεννήτριας και η γωνιακή ταχύτητα
περιστροφής του συμβολίζονται ως  r και r , αντίστοιχα.
Τέλος, οι γωνίες των αξόνων, οι γωνιακές ταχύτητες περιστροφής
και οι ροπές μετάδοσης συνδέονται με μεταξύ τους με τις σχέσεις
 r  ng rot , r  ngrot και Trot  ngTgen

Τίτλος Ενότητας 31
 Μοντελοποίηση μηχανικού
συστήματος μετάδοσης
Εικόνα 2.4

ενώ ισχύει, λόγω των αμελητέων απωλειών στο κιβώτιο

ταχυτήτων, ότι η μηχανική ισχύς είναι ίση στα δύο άκρα του,
δηλαδή Trotrot  Tgenr .
Το μελετώμενο σύστημα παρουσιάζεται στην Εικόνα 2.4.
Τίτλος Ενότητας 32
 Μοντελοποίηση μηχανικού
συστήματος μετάδοσης
Οι διαφορικές εξισώσεις που περιγράφουν την κίνηση του αργά
και γρήγορα στρεφόμενου άξονα, αντίστοιχα, της Εικόνας 2.4 είναι
οι εξής
Trot  J rotrot  brotrot  Taero
Te  J genr  bgenr  Tgen
Η πρώτη από τις παραπάνω διαφορικές εξισώσεις γράφεται ως
εξής J b T
Tgen  rot2 r  rot2 r  aero
ng ng ng
Συνδυάζοντας τις δύο διαφορικές εξισώσεις παίρνουμε
Te  J r  br  Tm

Τίτλος Ενότητας 33
 Μοντελοποίηση μηχανικού
συστήματος μετάδοσης
J rot brot Taero
όπου J  2  J gen , b  2  bgen και Tm  , ενώ αποτελούν
ng ng ng
τις συνολικές τιμές ροπής αδράνειας δρομέα, συντελεστή τριβής
και την ισοδύναμη μηχανική ροπή στη γρήγορα στρεφόμενη
πλευρά του συστήματος μετάδοσης.
Η βέλτιστη γωνιακή ταχύτητα δρομέα της γεννήτριας δίνεται από
τη σχέση opt
 r  ng
opt
vwind
RT
ενώ η βέλτιστη ισοδύναμη μηχανική ροπή του ρότορα στη
γρήγορα στρεφόμενη πλευρά του συστήματος μετάδοσης
υπολογίζεται ως
opt opt

 RT 3 rot   3  RT 3 r 
1 C 2 1 C opt 2
Tm 
opt 3 p opt 3 p

Τίτλος Ενότητας
2 ng opt 2 ng opt 34
Τέλος Ενότητας
 Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων

Όλα τα σχήματα, οι εικόνες και τα γραφήματα που παρουσιάστηκαν σε αυτήν την

ενότητα προέρχονται από τις πανεπιστημιακές σημειώσεις με τίτλο «Τεχνολογίες
Ελέγχου στα Αιολικά Συστήματα», Αντώνης Θ. Αλεξανδρίδης, εκδόσεις Πανεπισ-
τημίου Πατρών.

Τίτλος Ενότητας 36
Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου
Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0.

Τίτλος Ενότητας 37
 Σημείωμα Αναφοράς
Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Αντώνιος Αλεξανδρίδης . «Εφαρμοσμένη
Βελτιστοποίηση. Ενότητα 2». Έκδοση: 1.0. Πάτρα 2015. Διαθέσιμο από τη
δικτυακή διεύθυνση: https://eclass.upatras.gr/courses/EE889.

Τίτλος Ενότητας 38
 Χρηματοδότηση
• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του
εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.
• Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών»
έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού
υλικού.
• Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος
«Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την
Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς
πόρους.

Τίτλος Ενότητας 39