8. WALY 8.1. PROJEKTOWE OBLICZANIE WALOW, we [4,14,15,29,30,32,59), (na proykladaie waht 3 uktadu napedowege - 198. 2.1) PARAMETRY ZADANE ~ schema obliezniowepo wat ~ rostaw pode 4 nm gos yshgowegy kia wads mn oles ol poxpary do punks jo readin st w2angbienia mw = ymiary kt mm (S31p. 1h = sity w auzgienu beigiajce wal Fy. frotee N- GBIP.8) ebcitiene ewnguane wah Sy,” N St Q) = prenoszony moment obotowy Nan (tbl 24; ‘isn kierank bracain ws (st ey em) ~ mers wah (dobira koro) 3. ZALECANA KOLEJNOSG OBLICZEN WAU: |. Ustala sig punkty preykladania, kierunek i wartoci sit ob- cigajgeych wal w plaszezyénic YOZ (1ys. 8.1.3a, 8.1.4). 2. Usala sig punkty preykladania,kierunek i wartosc sit ob- cisajgcyeh wal w plaszenyinie XOZ (19s. 8.13e, 81.4), 3. Oblicza sie eakeje Rs, i Rey, Nw podporach B iE wplasaczyinie YOZ (1ys. 8.130, 8.149), 4. Oblicza sg reakeje Rag 1 Rex, Nw podporach B iE w plaszezyinie XOZ (1ys. 8.130, 8.1.40). 5. Oblicza sg wypadkowe reaksje Rs i Rew poxiporach Bi BN cok), Re={RR 6. Oblicza sie momenty gngee w charakterystycenych punk- tach waln i preedstawia wyktes momentow gnacych Mp. Nam w plaszezyénie YOZ. (ry. 8.1.35, 8.1.4). 7. Oblcza sig momenty gnace w charakterystycznych punk tach wahu i proedstawia wykres momentow enacych Myus Nem w plaszcayénie XOZ (1s. 8.1.34, 8.1.40, 8. Oblicn ie wypadkowe momenty gnace My w chara: rerystyeznyeh punkiach wahs My = [M-=Mz", Nom i preedsawia wyknes My (9.8.1.3, 81.40) 9. Preedstawia se wykres momentOw skrgcajacyet7, Nom preenoszonych prez wal (ys 81.3, 81.40) 10, Oblica sig momenty gngee 2s DCze Myr (dla domi- By. 8.1.1 Schema wat 3 ud napedowego ‘WEIYS 21 (posta kernek oracani) anujgcegozginania) w charakterystycenych punktach wa- tu My=(Mz~(@T)?, Nem i preedstawia wykres Myr (os. 8.134, 8.149), gdzic a=Zyo (2Zu) %/32 w preypadku zmiany kie- rink obracania wa eZ i2Z,)=Zpo(4Z 0) = 3A preypad ‘ku staloie kierunks abracanis wal; Zao, Zan Zy (1. 192.1). 1, Oblice sie teoretyeznalinie prekrojéw wala (red c= wal da szereguprzirojé, ms) Aion {My WHOA Kes) i preedtawia wykres diye, mM (98.81.30, BAH), Bizie hyo=Zyo/z ~dopuseczalne naprgzenia na obu- steonne zainanie dla materia wahy; 5) -wspolezyanik zapesu wytrzymalos 12, Teoretyezn linia prackrojOw walu obrysowy wana jest, rasczywistym pashaojem majge na uwadze, 2¢ dodo (98. 81.3i, 81.4) z wwzglednioniem Konstrkeyjnych, technolgicanyeh oraz montazowych wymaga (8.12) 13, Otrzymana w ten sposc konsiukeja wats z o8adzany- rina wale i otczajayen wal czeeiamt i zespoan est przedsawiona marys, 81.5, 1 Obirenie eats poprowyeh Ay 1 alec ie wyhonat arta UM gy =D. Reman 2 gy 0 bee spramdsi rem pprawnoi bli 2 Naschematch olcasomsch wal kierne aks pies ‘sper episod eh watt Obicznastdoic wali @yay zea sie wyhora da serge acco (prac (10.,13) mm dg we), 4. Waeyshie obicarsioweschomaty wah wykrny momen ‘obeitajacyeh wal zales sg wyonatw jnakowe hal coz isicié majeure (813,814) zee 2 uke waniem wah i obudows (9.81.5) S.Pray aniane Kerk obracaia obceeia wyhori sil ich hiemnkowobracoia Usztakowanc way pow sig wp wightveh sedsic x dwdch iesnkw obracaia a a x fan? ys. 8.1.2. Schemat wat 3 ultadu napgdowego ‘wg.rys. 2.1 (2mieniony kierunek obracania)» Mae. Neo pe Prrerrgje 1 eo Rys. 8.1.3. Wyniki projekiowego obliczania walu (podstawowy kierunek obracania) Rys. 8.1.4. Wyniki projektowego obliczania wahu (zmieniony kierunek obracania) Rys. 8.1.5. Wat z osadzonymi i otoczajacymi czeSciamino 8.1.1. PRZYKLAD OBLICZEN PARAMETRY ZADANE: | schemat obliczeniowego wala ys. 8.1.1, 81.2; © ezstaw podpir & =98 mm; ~ dhugosé wysigowegoodeinka wat c+ = 80 mm; | odleglosé od podpory do punks | preykladania sil w zazgbieniu — z =49 mm — wymiary k6l q2~ 189,02 mm; 1 OBLICZA SIE (podstawowy kierunek obracania): 1 Obizeniony schema wath w pseayinie YOZ-1. 8.138 2 Obticreiowy schemat waa wpaszzynie XOZ ys. 8136. 3.Reakeje Ruy i Ro. Nw podporach BiB (plasszyma ¥O2) (9.8138) UMy=0. Ry= [Flot Faysin 7(L+L YY ~[421-0,0495o0sn30%(0,098+008))0,098= S842 X Ray FF (L-La) Fagin? La JL ~(2121(0.098-.0049) 10830 008)0.098- =a Sprawéeinie, ZF) #0. Riythr-Roy*Faysin? = = 87142821-5842+5100sin0=0. 4 Reaksje Ri Reay Nw podporch BE (paszeryma XOZ) (rys.8.1.3¢). EMy= 0. Re=[ Fr g-Fo0,5du2tFuycos M(L#L1)/L= | 9.004998 05, 185+5100%0130%(0,098+,08)}0098 = = 8087 N DMO. RygaEh(LeLg)-Fy0Sdua%Fiysos? Lib ! -=[-895(0,098-0,049)-438-0,5-0,1894510000s30°-0,08)}/0,098 i =2735 N Sprawdzni. 2 Fe=0. RagtFr-Rect Fy 6087 2735-495-4047651006080"-0 Resksie w posporch 2 i Ria (RE ORE = OST EM R,=ARE+ RS, = (804771 58422-9988 N. 6. Momenty gngce w charakteystyeanych punktach wale (plasz- | cxyena YOZ) preskadj 1 Msy= 0% preskrtj 2. May=RoyL2~ $710,089 = 42,7 Nan, prockrdj 3. May" Rip L*R(L-L3)= = 871: 0,098+2421(0,098-0,089) = 2040 Nm; preckrdj 4 May=Roy(L4L))*Fe(L-Latlp) Raby ™ = 871(0,098+0,08}-2421(0,098.0,049+0 08)-58420.08 = 0 | Wykres momentéw gngcyeh My F95 8:1.3. “Momenty gngce w chrakterysyeznych punktach waly (plasz- czyzma X02) praekt6j 1 Msx=0;, precks6j 2 May~ Rs, b= 27380,089 = 1340 Nim, May" Rye la +Fo0Sdep 2735-0,049438-0,50,189 © 175.4 Nam; racked} 3 Moy= Riu Ls Fo OSdq2F(L-L2) = = 2735-0,098+438-0,50,189+895(0,098-0,049) =355,7 Nim, prackréj 4 Max Rus(L#Ls)* Fo0SdwrtFe(L-L2*LabReaLy™ 7 = 2735(0,098+0,08)438:0,50,189+ -+895(0,098-0,049-0,08)-8047-0,08 = 0. Wykres momentow gngeyeh May -F9. 8.1.3 | 5 Momenty gnace w charakterystyeznyeh punktach wah ~ material wale ~ sily w zazgbieniu obciagajace wal Fj =2421 N; 895 Ni 438 Ni ~ abeigeenie zewnetrene wala 5100 N; y =30% ~ preenoszony moment obrotowy T= 28,8 Nam; ~ amiana kierunku obracania wat ~ jest 235, OBLICZA SIE (zmivniony kicrunck obracania) 1 Obticzeniowy shemat wala w plasrzyinie YOZ ys. 8.148 2.Oblczeiowy schema waka w pasexyénie XOZ ys. 8.4, B.Reaksje Ry 1 Reyy Nw podporach B iE (paszeryzna Yoz) (ns. 8.1.48) EMs=0. Ry=(-RLa*Feysin7(L+L)VL= =12421-0,0494510sin30"0,098+0,08)0.098= = 301 N Roya [(LeL3)* Fay sin? Ly= 2421 (0098-.0,049/51ODsn3O" 0.08}0.088= 3092 N, Sprawdzenie, 1 Fy= 0, Riy-FeRoy*Faysin? = = 3292-2421-342145100 sind0?=0. 4.Reakeje Ry i Rey, Nw podporach 4 (pscayana Oz) (ys. 8.1.40) EMyr0. Ra=[ Fil2+Fo0Sdy2+Feycos7(L+Ly)}/L= = [3950,019¢4380.50189451003830-(0.098+008)/0 098 = = 8692 DM_=0. Ra=[F(L-La Hy 0,Sda24Fiye0s7 LivL= 895 (0,098-0,04991498-05-0,189+5100030" 0,08 0,098 = 540 N Sprawdeenie,EF,= 0. Ragt Ret Py087= = 35801495.889245100830°= 0 5 Reakeje w podporach B iB (RE +2 = sei aae7 R,=VR34 R2, = 1889273421 6. Momenty gnace w charaktrystyemych punktach was (pase ‘aya YOZ): prackasj 1 My,=0, prackz§} 2. May® Ryyb2=3292-0.049= 1613 Nom; preskasj3 May= Roy R(leLa)~ 3292-0098-2421(0.098-0,0) ~ 2040 Nim oske6} 4 May=Ry (LAL) -F(LeLr#L PR Ly = = 3292(0,098+0,08)- 242 0,098-0,0490,08) 3621-0. Wykes momentw gasyeh Myy =F. 8.1.4 7. Momenty gnace w eharkterysijcamych punktach waks (pase exyena X02) precesj1 Mine; Precis} May= Ra ha= 35800,049 = 175.4 Nes Mars Rug La- FolSdyz 5800,089-4380,50,8 prshigj3}- Mou Rel Fo0Sdy2 F(l-La) = 35H0-0,098-4380,5.0,1691895(0,098.0.049)~ 355. Nim preektdj 4 Me™ Rag (L+L1)- Fo0,5 dwatFr(L-La+Ly)-Rerly ~ 35800,098+0,08)~438 0.50185 +95(0,098-.0,04940,08)4892 0.08 =0. Wylses momentw oacyeh Mge =. 8.1.4 6. Momenty grace w charaiterstyeznych panitach wa: EM.=0. 340 Nm;| peaks) Mil MRN (2080 Nm preshasj2 Moyo ME.9M, = (THRO VAZP? = 140.6 Now | (Mie Mi, =175,42442,7? = 180.5 Nm | przekaj3- Mapai 335,775 208 = 410.0 Nm | preeagjs Mage EMM, 0240? = 0 Nm ‘Wykres momentbw gnaeych M18. 6.1 3e 9, Moment skrecsincy preenoscony prez wa (od pracktoju 2 do preckaoju 4) T=228,8 Nm ‘Wykres momenta shrgeajacego T 19s. 8.1.36 10. Momenty gnace zastepeze Mg. (dla dominujgcego zpinania) w ehankenystyemnych pnktach wah Nm: = 1406 Nom; Mage" (Mag HaT)"= 14,6" (08309 Mags(arty Vi 1620 Nm Mage= {Mig aT)? /AT007= (ORT IIR A= 45,8 New; Mago(Mav(aT)=/0(OR3228RF= 1899 Nex, nie @=2 0/22) = 280(2150) = 083-w prypadky _many Kier cbacania Zp0~280 MP3; Zi 150 MPa (abl. 192.1. Wires enteh moment angpench Magn 83 U1. Srednice wat w charakterystyeznych preekrojach: ear Mgr 110g = 0 damr= hig AG. {AOSTO ONS) 28.2 mm; A = Ma 10°, = 1262,010970,1625) = 34.7 mame 4 bee= ig 0710, Ky) = 4STTO AGT) = 41,6 mam, 4 sa iMag 170.1) = 1189, 910710.5623)~ 31.2 mm, keonZay/n~ 25014 "625 MPa x (4.3) wpblezynik pass wyeymaloe Wykres sednie wal onaprgzniachrOwnyeh dopaszezalnym (os 61.28. | 12. Wpreakrojach 1,2,3,4 prayimujomy wigkse 70 rede wah wwerys.8.1.3hzaokraglone do ez eatkowityeh nar =0 mm, ana 340 mm r= 42.0 d= 32,0 Rocarywisty prc wal cbrysownjaey creyezny pres oraz whitey kostkeye, technoogicme i montage we wymagania (82) jest predawiony a3, 8131 Uksztattowanic wats pologa na obrysowanit lintitoo- retycenych przekrojOw Wahu dy, linig rzeczywistych preekrojéw d prey dotreymani warunky dex Teoretyczna linia przekrojéw walu, gdzie zastepcze napredenia gnace dpe s rowne naprezeniom dopusz- | czalnym kyy (Gje"Kgo) Jest preedstawiona na rys, 8.1.36, Kztaltujae wat uwzglednia sie wymagania konstruk- eyine, technologiczne, montazowe i inne. ‘Uksztatowanie walu wykonuje sig w dwéch wariantach: 1.Lozyska w podporach B i E (prackroje 15) sa | jednakowe (ys. 8.2.le,d) (wariamt 1, zaleca sie); | .2.Lodyska w podporach Bi & (prackroje 15) sa j rbme (rys. 8.2.26) (watiant 2), | WARIANT 1 (78.82.16, ) | 1. Srenica wafu w lonyskach podpér 8 i E (praciroje 1,2, 5) mus: | bye bw ub wigkse od ednie oblezeniowych preekrdj 1 My=iMEEMY=V0F0F=0 Nims prosks6)2 Mayol Mig MR 21 = 2383 Nm; Mayo MRM, = (10+ 161,38 2097 Nom, preckrdj 3 Mig=V Mit Mi, = (355,77s 204,08 410.0 Nim; praekréj 4 Mag="M3+M3,= 10740? = 0 Nem. ‘Wytes momentow gnaeyeh Mes 81.42 9. Moment skresicy preenoszny praez wal (od preckroju 2 do przekroju 4) T=2288 Nm Wykres moment skrgesjgcego T np. 8.86 10. Momenty amace zastepeze Myr (dia dominsjgcego znania) ‘ charakterstyenych porkiach was Mige=/Migh@T)'=V0"0? =0 Nim, Map=(MalHaT)"= (283730! = 2363 Nm Map= (Mal aT)? 1208.77 (ORBAN = 2829 Now; Mag /Maf (oT)? = 14100 (0,83228,8)" = 451,8 Nom, Moga /Maj"(@T)"= (07 (ORSDRHP=1899 Nm, tie 0=Z ol(2Z,.)= 2502-150) = 0,83 - w praypad za ny Kieranky obra Zqo=250 MPa; Zo= 150 MPa (ib. 1921) ‘Wokzesgnacych momentiwzastepcaych M ay -F8. 61.43 Sredhice wat w charakterystyeznych przekrojck 4 ar IMs 10AO pd = 0; se MOAT 4 ae /MaytO7A0 ep) = |282,94070,5023) eae MCL ie) = 1899 10770.1028)~ 319 am k 50/4 = 62,5 MPa. (4°5)- wspélezynnik zapasu wytrzymaloi Woes érednic walu o naprezeniach réwnych dopuszezalaym (ys. 81.4), 12, W prackrojach 1,2, 3,4 preyimujemy wighsze ze Sednic wala ‘ways. 8.14h zackraglone do lcrb calkowityeh: yeo= 0 mm; dae = 37,0 mam; 20 mm; daar 32,0 mn. Reverywisty prokréj walu obrysowajcy teoretycany prechx ‘oraz uwzgledniacy konstrakcye, technologiczne i montazo- we wymagania (82) jest preedstawiony na ys. 8.1 13, Wal zosadzonymi i otoczajacymi wal czeieiami i zespolami jes proedstawiony narys. 8.1.5 8.2. UKSZTALTOWANIE WALOW, we (15) jag Om, dauoe™28 mm, de 42 ro; mie ostatnia liezbg wymiaru 0 lub 5 mm (wewmnetr2- ne Srednice lozysk tocznych sq. wykonane w wymi rach, ktérych ostatnig liczba jest 0 lub S mm). Prayjmuje sig d,=d,=45 mm, 1.2 Srednica waty dla otwors piasty (przekrdj 3) mas bye ~ wigksza od Srednicy obliezeniowe) dja wee=40 mm; = wigksza od di=d,=45 mm, zeby byla modlivos fosadzenia Kola na wale bez uszkodzenia powierzchni pod lozysko, Prayjmuje sig d;= 48 mm, 1.3. Z jednej strony piasty (zaleca sig ze strony wysiggowe- 0 odcinka), migdzy piasta a lozyskiem, wal wykonuje sig kolnierem o éreaicy d= 53 mm, co wynikaz wy- sokosci odsadzenialozyska do (dy 9.9.2) 1.4. Z drugiej strony piasty (migdzy piasta a tozyskiem) us- talona jest tule o wewnetrene} Srednicy d,= 45 mm, Taki rozwiganiepozvoli od lene} stony wat sadé do kok nicrza (d= $3 mm) piaste (d= 48mm), talejke (d= 45 mm)2 [ea Rys. 82.1, Uksztattowanie watu (wariant 1) i weeny pierce (4 = 4 me). Zewntrny ier ci ozs jet podpierany pre poke oer, \Weeystkie srednice wysiggowego odcinka alu muszq byé mniejze od d.= 45 mm. Sredaica waky pod uszezelnienie (praskroje 6,7) musi bye = wicks od Sodnicy obliceniowe} dy y= 40 mn; + mnisza od srednicy (lub rowna) dy= 45 ram; = rgodna 2 szeregiem wewnetrznych Srednic uszezel nied (tbl 10.11). Prayjmuje sig dy= 42 mm, Srednica wysiggowego odeinka walt dy musi by6 = wigksza od Seeaic teoretyeenych w preekrojach 78 (€oy= 36 mm, ogy 32 My, zgodna 2 szeregiem wymiaréw czopéw walcowych (abl. 84.1), Prayjmuje sig d,= 38 mm. WARIANT 2 (15.822c,¢) Srednica wake pod loiysko podpory E (preckrsj5) musi byé = rovma lub wigksza od rednicy oblczeniowej ysne = 42 mm = mieé ostatnig liezbe wymiaru 0 lub S mm (p. 1.1) Prayjmuje sig d= 45 mm, Rys, 82.2. Uksztaltowanie walu (wariant 2) 2.2 Srednica watu pod Yozysko podpory B (preckroje 1,2) musi by¢: + rwna lub wigksza od Stednic obliczeniowyeh Fg OHM, ge 28 TM, - mieé ostatnig liczbe wymiara 0 lub $ mm (p, 1.1). Moana prayjaé d\= 30 mm. Prayjmuje si¢ d= 35 mm, 2.3. Srednica walu w miejscu osadzenia. piasty kota (pree- koje 3, 4) musi by¢: - rOwna lub wigksza od Srednie obliczeniowych dy ice= 35 mm, de og 40 mm; + wigksza od srednicy d= 35 mm, Preyjmuje sig d,~=40 mm, 24.Z prawej strony piasty, migdzy piasta a lozyskiem ,= 45 mm, wal wykonuje sig 2 kolnierzem o Srednicy 3mm (p. 1.3), 25.2 lewej strony piasty (migdzy piasta a tozyskiem d= 35 mm) jest ustalona tulejka o wewnetrzne} Sted- icy d= 35 mm, Takierozwigzanie pozwoli od lews strony walu osadz do kol- nierza(d = 53 mm) piaste (d= 40 mm), tlejke (d= 35 mm) i wewngizny piesiciedlozyska (I= 35 mmm), Zewntrany pier ict lozyska jst podpierany race pokaywe boczng, Uksztaltowanie wysiegowego odcinka watu (p. 1.5.1.7) 8.3. KONSTRUOWANIE WALOW 8.3.1. MATERIALY | OBROBKA CIEPLNA Lekko i Srednio obcigzone waly i osie produkuje sig ze stali C25, C30, C35. bez obrdbki cieplng}. W wielu przypadkach uaywa sig stali C40, C45, 41Cr4 z obrob- ka cieplng (ulepszanie cieplne). Cigeko obciqzone waly produkuje sig ze stai sto- powych 42CrMos, 42CrMoS4, 36CrNiMo4 2 obrb- ka cieping. Pray podwyésconych wymaganiach co do twardos- ci powierzchni watu (wal z wielowypustami) korzysta sig ze stali do naweglania - 17Cr3, 16NiCr4, 16NiCES4 lub stali do azotowania. Dia watéw-z nacietym zgbnikiem o materiale waht decyduje material zebnika Odcinek watu w miejscu montowania uszczelniet nalezy obrabiaé cieplnie na glebokosé / 0,3...0,4 mm prey HRC45...48, Obrébka cieplna walow (8.4.3) Wlasnosei wytrzymalosciowe materiatow watow (19.2)13 8.3.2. ZALECENIA DO KONSTRUOWANIA WALOW, we [15] Konstruowanie walow wykonuje sig w trakeie proce- ss konstruowania reduktora Przyjety wariantuksztaltowania watu (82), otoezait- ‘ce wat i zamontowane na wale czesci reduktora (dla re- aulacji zazgbienia, lozysk, mocowania element6w osa- dzonych na wale itd.) (rys. 8.3.6a), wymagania tech- nologicene, montazowe, cksploatacyjne okzeslaja: = niezbgdne pasowania i pola tolerancji; = wymagania co do chropowatosei powierzehnis = niezbedne tolerancje kszatu i polozenia 1. PASOWANIA | POLA TOLERANCJI fowar'a pounyay g an7/natest) Rys. 83.1, Obudowa watu i zalecane pasowania Zalecane pasowania: 1.1, Lozysk tocznyeh (9.10.1), 1.2. Kol zebatych: sawykle—— — H7/p6 (4120). H7/e6 (02120): + dla obciqgenia dynamicznego ~ HI/8 (0<80), 47/26 (4280): + dla ezestego demontazu ~ HI/b, H7/06. 13, Polspraggiet: sawykle = H7/«6, H7/n6: «= dla obcigdenia dynamicznego — Hi/pb, KI/rb, 42/26. 1.4, Tulei dystansowych — 7/n6, H8/n?, 1.5. Pole toleraneji w miejscu montazu uszezelek -h7 1.6, Pasowania polaczefi wal-piasta" (11). Rys. 8.32. Schemat rozmieszezenia péltolerancjt pasowai do zamontowania walu 2. CHROPOWATOSC POWIERZCHNI pate roo, Viv) Be MH » S Oo. @ Rys. 8.33. Zalecane chropowatosei powierzchni walow 2.1, Powierzchnie osadzenia lodysk tocznyeh (9.10.1) 2.2, Powierzchnie osadzenis piast k61 praekladni zebatych: dads a0 - 2g dla d> 80 ee 23. Powierzchnie osadzenia past kt praekladniniezebatych, pelspraggict: dla d<80 - 0527 dla d> 80 ~ 24. Powierzchnie bocene kotnierzy waku (osedzenie) dla ustalenia lozysk tocenyeh, piast réenego rodzaju k6I, pélsprzegiel - 0 jedng klase nize} od chropowatosei miejsc osadzenia, 2.5. Powierzchnie wal wspofpracujgce 7: - pierScieniami gumowymi uszezelniajgcymi roe.y Roo Rotg + uszezelnieniam leowymi 7 ey, eecame mag, asta” (1. % 27. Inne nieoenaczone powiereinie P26, Ro!29, Ich preedstawienie (rys. 8.3.4), Fae, 7 Sew) Ryn 834 3, TOLERANCJE KSZTALTU | POLOZENIA Rys. 8.3.5. Oznaczenie toleraneji ksztatt i polozenia (Golerancje dotycza osi wahu). Bazowymi powierzchni ri sa: a) osie makietkow; b) powierzchnie pod todyska 3.1, Toleraneje ksctats i polozenia powierzchni osadzenia foiysk 8.10.1). 3.2. Bice promieniowe |) w stosunku do powierzehni osadzenia lozysk: = powierzchni osadzenia kék, plspraggie? (tab. 8.3.1); ~ powierzchni wspélpracujace} 2 pierScieniami usz- ‘eelniajgeymi - 0,05 mm, 33.Bicic osiowe 7) kolnierzy stykajaeych sie z bocany- ‘mi powierzehniami + Kot zebatych (tab. 83.2); Kot preekladni niezebatych, pélspreggiel(tabl. 8.3.2)14 34, Walcowosé [5] migjse osadzenia - nie wyésza od Tabl. 83.2. Bicie osiowe kolnierzy watow 05 Tn Stednicy wala (tab. 19.3.3) [Bicieosiowe"kotnierzy wate, Kise wim | | um. wspélpracujgeych: | dokladnosci_do35do80 80 | Tabl. 8.3.1. Bicie promieniowe powierzchni walow eee | epiasamikitegbayeh | 83 |e [ Predkosé obwodowa 9, mis czeici (ESF ae i ° yeh ma wale AS | zpiastami ‘k6t niezebatych, | dos | do8 [doi2| dole o25| | [Tolerncjabicapromicnionepo mie |B EEE pope @ oo wD cosadzenia kot w pordvmania 2 17, wat is Sas) leew | L : BES pygathe L:>duu tlie rvihen io LS are » 1. 170..190 4B 2 868 Lig — O8.085 49.98 HC S= a PE) eine, ee ptm rele | So ed Rys, 83.6, Konstruowanie watu: 4) wal z otoczajgcymi i osadzonymi ezgSciami; b) rysunek wykonawezy waky8.4. NIEKTORE ROZWIAZANIA DO KONSTRUOWANIA WALOW. 8.4.1, SPOSOBY USTALANIA PIAST NA WALACH, we [41,52] Rys. 84.1. Sposoby ustalania element6w osadzonych na walach: 8) polaczeniami weiskowymi; b) nekrtkami tozyskowymi; c) nakrekami lozyskowymi dla bezkoinierzowego wykonania wwalu; €) nakretkami lozyskowymi ze specjalnym wykonaniem wpustu; e) nakrgtkam fozyskowyen ustalonymi zou stron Piast; 1) tulejami dystansowymi: g)krazkami zabezpieczajacymi: bh) pierScieniami spreéynujacymi 5) nakretkami_ spe- xB63 i naczanie obrSbki ci | Top ase ay > Sem cn tL | are WE PN-89/M-O1147 (¢ys. 10.1.2), @) 140 105108 WHI sos 16 To eo TS Te 10) 60) Maas | S17 38, | 97 : 0 air 1) 207 Miia 7 sa - [Be a onl | aera ays] | SeeregSrednic Lest upeaywilejowany. | yg5 | 9) 7 | ++ Di-czopy dug: Kr ceopy hte L117 8.4.4, ROZWIAZANIA KONSTRUKCYJNE MIEJSC OSADZENIA KOE, we [15] 1, WYMIARY SCIEC (PROMIENIE ZAOKRAGLEN) SAN | aoe ene ee os \ Wot + Saereg 1 jes upraywiejowany. ys. 84.7, Wymiary zaokragle wal i pisty 2. WYMIARY SCIEC A SREDNICE WALOW ® ues Tabl. 844. Wymiary — Seige ©= F (den) Tabl. 8.4.6. Wymiary zaokraglei watu i pasty ws | 06 I (peo | ee) | | ls | ap | | gos | 25) | voli | 32 | , 190..320 | 40 | a) Rys. 844, Wymiary Seige ify 3, SCIECIA, PROMIENIE ZAOKRAGLEN ORAZ WYSOKOSCI ODSADZEN WALU (tab). 8.4.5) Rys. 84.8, Scigcia do potaezen weiskowyeh: 8) dla walu; b) dla oprawy THbl.R4.7, Wymiary Sit do placze weiskowych, mm aT, Ration (Wp Wle\ Hf, HY/6, HO, Bu HA Hf we Ha 20 deat, Dose ‘cigs wykonsje i z joe) strony ez 5. PODTOCZENIA Lay Y Z Rys. 8.4.6. Ustalanie piasty ai Rys. 8.49. Podtoczenia: a) walu; b) oprawy Tabl 8.4.8. Wymiary podtoczet, ram $20) 70100 <150 — . 19 2028 30 40 | eats Dem} b RB 12 20 28 30 40 50 0.50 os vale sg won > 50100 | & 10s Promieniczokrapin w obrbe wal zalee sig Wykona 0 ednako- jade wey wits Le LU8 8.4.5. OTWORY | ICH ROZMIESZCZENIE W PRZEKROJU WALOW | Tabl, 8.4.9. Wymiary otworéw dla pojedymezych srub \w przekroju walu, mm Coe TeTatr aaa Re eas eo rat) M330 17 as a0 38 20.22.24 Me 68) 21 8 S00 25.28 Me 8a | 2s | | 6 36 | 50132,35,36 Mos Sa | ao Min Bas) B93 6 wes fae 7 as | eT 55,56,60,63,65 MO0 3 |S | bf 707 pas 256350 | 8 | re ss,100,10s | Mos sw Rys. 8.4.10. Wymiary otworow w preekroju wata: a) dla pojedynczej Sruby; ») dla dwéch rub 1, NAKIELKI WEWNETRZNE 60° PN-EN 150 641-2002 | Nakitek dopuszezalny 1 gotowyi wyrobie [Nakietek niedopuszezalny ww golowym wyrobie Nakiclek wymagany Rodzaje nak poo 8) zowykle Tabl. 84.11 Tabl. 84.10. Rozmieszczenie i wymiary otworéw dla dwéch Srub w przekroju watu, mm te & yt a 45 MS 4 | 10) 20) 48,50,59 is 58, 56,60 Do) wo 63,65.70 Las ‘71, 75,80 Miz; 2 | 6 40 &5,9 9500 2) Lal 8.4.6. NAKIELKI WEWNETRZNE- iekow: A (awykle), B (chronione), 2 (tukowe). ‘Wymiary nakietkow wewngtranych 60°, et wo “6 598 | <1 Rys. 84.11, Nakietki wewnetrene 60° (A); b) chronione (2); )tukowe (R) ome 1 wegotowym wyrobic bof bo vmraian cea NAKIELKI Z GWINTE 2. NAKIELKE Z GWINTEM TAAL 8419, Wyma ai pve, mn \ Fb em HD ew \ Git (MO Mio. MHZ MMs OO MBE-SBO MES6 aR wos a 38 oh TO Rss 2 2% Mow Sw 2 3% 36 Dw | om % 6 BD to So 60 s0 1 2 MW te 2 ae ee ee) i PRZYKLAD OZNACZENIA nakielka 2 gwintem ‘metryeznym o wislkosei 16: ys, 84.12, Nakielki 2 gwintem Nokiotek 16 PN=75/k-028.4.7. PODCIECIA OBROBKOWE mn ssno20ss Rodaje potieé PRZYKEAD OZNACZENIA Ai Cala jedne) pracujace} powierzchni walcowe%; podcigcia abrdbkowegorodzaj B i D-) ° a) ee 1 1 | yy f= Hi [=| QD | < Z { Rys. 8.4.16. Konstrukoja zaokraglenia przejéciowego Rys. 8.4.17. Sposoby zmniejszania dziatania karbu dhutshomep (rar kferzonegn nim dwacinonepo Nerowtach wpustouyeh przejscia w otworze tulei) 8.4.9. SPOSOBY ZMNIEJSZANIA WYSOKOSCI ODSADZEN WALOW, ws [4. 25,46) Schemot121 8.4.10. SPOSOBY UNIKANIA KARBU ODSADZENIA, we (4, 25, 46] Rys. 8.4.19. Sposoby rozwiazai wskazujaeych na unikanie karbu odsadzenia 8.5. RYSUNKI WYKONAWCZE WALOW SE Siac_wajsciony |" I J Rys. 85.1. Konsruowanie walow: 8) wal z oloczaigeymi i osadzonymi czgSciami: b) rysunek wykonawezy way122 Moana fojanaea) 020)8) (nadiz| U 1, 270.200 HB, eprdce misjsca oméuionege 2. Doktadnese zabée ng (NSO 1378-1, 1528-2. 3. 190 2768-m nat_nyjscionyl 08.05.02 ys. 8.5.2. Konstrukeja walu a) wal z otoczajgcymi i osadzonymi czesciami; b) rysunck wykonawery watu ‘Konstrukeja wala jest przydatna dla seryine) i masowe) produkeji reduktorbw. Praed osadzeniem na wal lozysk (m6 ) { kala zetego (26 ) wal est poddawany chodzeniu plynnym azotem. Nastepnie na wal osadzaia sig lozyska, tule i kolo abate. Po wzroscie temperaurzy wala do temperatupy otoczenia uzyskuja sig niezbedne pasawania lozysk (m6 ) oraz Kola zebatego (7/26). Konstrukcja nie podiega demomazowi, Na zysunkach technicznych watow i Korpusu zamiasttolerancji wspélosiowosci jest dopuszezalnym podawaé toleran- cig bieia promieniowego odnosnie tych samych elementow odniesienia,b) 123 \ 6. 2eagl! \ 1 tos, v Wwat_wejscion —— Farman Seer pst IS S 4 Ss e Rys. 8.5.3. Konstuowanie walow: 2) wal z otoczajgeymi i osadzonymi czeSciami; b) rysunck wykonawezy walub) pea 4 SHINE r (aezar] Ee AAO ed a z Pas OPE 30 He = wat_posredni| FES ee oo so) 8B fom aw ag REOUNTOR Rys. 85.4. Konstrukeja wate: 4) wat zotoczajqeymi i osadzonymi ezesciami; ) rysunek wykonawezy wala 8.6. SPRAWDZANIE ZMECZENIOWEJ WYTRZYMALOSCI WALOW, we [14, 30, 32] Sprawdzenie zmeczeniowe) wytrzymalosci waléw weykonuje sie po opracowaniu rysunku wykonawezego walu podlegajacego obliczeniom. Preed rozpoczeciem obliczoh musza byé wykonane: + udokladnienie rozstawu podpr walu 2 wwazldnieniem reeczywisteg rorstaw (2 rysunku 2lozenioweg0), jak rownie? z uwzglednieniem zmiany tego rozstawu na wielkosé 2(0~0,5 8) (rys. 86.3,8.6.5) (W przypad- ku korzystania tozysk kulkowych skosnych lub stozko- wych zamontowanyeh wg ukladu, X "lub 0" - udokladnienie rozmieszezenia punktéw praykladania sil obciagajacych wal; - obliczenie rzeczywistych reakeji w podporach waht; - obliezenie momentow gnacych My w charakterystyez- nych przckrojach watu wynikajacych 2 jego uksztalto- ‘wania i przedstawienic wykresu Mg; = przedstawienie wykresow T, Mex i teoretyeene)li- nil przekroj6w watt deve, gdzie zedukowane napre- Zenia gngce sq rowne naprezeniom dopuszczalnym,PARAMETRY ZADANE: konstrukeja walu (ze wszystkimi wymiarami, promieniami zaokragle’, pasowaniami, chropowatoscia, powierzchni itp.) (ys. 86.0; = materia obrObka eieplna Wala (HB, Re): = wartosei momentiw gngcych Mg i momentow skrgcajaeyeh T, Nom w charakterystyeznyech preekrojach walu, - wykres teoretyczne lini preekrojow wah, gdzie zredukowa- ne naprezenia gnace sa rowne napredeniom dopuszezalnym: cay jest wymagana zmiana Kierusku obracania waht (para- rmetr zadany) Obliczenia zmeczeniowe watu polegaja na oblicze- niu wspélezynnika bezpieczetistwa w prackrojach prze- widywanego zlamania zmeczeniowego wal. 1. Zanalizy zarysu teoretyezne) linii przekrojéw walu (rys 8.1.31, 8.1.41) i preyjetego rzeczywistego zarysu (rys. 8.1.5; 8.2.1) wynika, Ze potencjalnie slabymi ogniwami ‘walu moga byé prackroje oznaczone eyframi 1, 2,3 (rys 8.6.1), gdzie linie teoretycznego i reeezywistego przek- 1r0}6w sq maksymalnie zblizone ‘Wyznaczone prackroje chrakteryzuia sig parametrami: ~preekrdj 1 dvatny mm; Mgy, Nm; T, Nem; =preskroj2 dass, mm; Myx, Nm; T,, Nam, =preekréj3 dye, mm; Mgy, Nm; T,, Nem Dla wyznaczonych preekrojow 2 Konstruke}i wahu okres- Ia sig rodzaje karbu i we tabl. 8.6.2 wybiera sig karb ‘o wyaszych wielkosciach wspélezynnik6W fie, iy = preekr61 = Bion Bkris ~ preekrdj2 ~ @kes, Birt = praekr6j3 - tos, fins Dia kaédego.2 wyznaczonych praekrojow oblicza se: 2. Reeczywisty wspélezymnik bezpieczehstwa wg napre- eb normalnych (od zginania) by Zyp 2G pa fos agdzie Zo, MPa - wytreymalosé na zmeezenie prey pro- bie obrotowo-gigte} (tal. 8.6.1, tab. 19.2.1); © - wspoteeynnik wielkosei prasdmioty (rs. 8.6.5), £=1(Grat, Ro); Geo, MPa ~amplituda cyklu naprezed gnacych r= My 107 We M,. N-m - moment gnaey w obliezeniowym pree- roju wat; -d'V32, mm*- wskaénik wytrzymalosei prey zginaniu dla obliczeniowego przekroju waku 0 Srednicy d (abl, 86.2); fo wspolezyanik uwagledniajgey dzialane karbu i stan powierzehni dla stalowych ezgéci zgina- yeh fo Bau *Bpe-l, Bio wspélezynnik dziatania karbu dla 2ginania Buy f(rodzaj karbu, Ri), (tal. 8.6.2; tabl. 8.63); foo wspétezyanik stanu powierzchni dla stalo- wych ezesci zginanych, fyo=f (Rae), (tys, 8.6.3) 3. Reeczywisty wspotezynnik bezpieczetstwa we naprezed eh styernych (od skrecania) pray wymagane) zmianie kierunku obracania er « prey stalosei kierunku obracania Ws z : sy <<) Rys. 8.6.1. Wal podlegajacy sprawdzeniu wytrzymatosci r= Zag 8 (Toor Pr Tew) adrie Zo, MPa wytrzymalosé na zmgezenie prey pré- bie wahadtowego skrecania (tab. 8.6.1); €- wopdlezymnik wielkosei preedmiotu(rys. 8.6.5), £°f (dw, Rn); Tua» MPa ~ amplituda eyklu naprezed stycznych; Tr, MPa ~ éredinie naprezenia stycane cyklu. Wartosei naprezed stycznych: + prey zmianie kierunku obracania Tyg=TAO/ Wes Tom=0 MPS - przy statosci kierunku obracania Tyo =Tan= T-10/(2We), MPAs 'm ~ moment skrecajacy w obliczeniowym preekeoju wah, 7/16, mm? - wskaénik_wytrzymalose! przy skrgeaniu dla obliczeniowego prze- kroju walu o Srednicy d (tabl. 8.6.2); Br -wspolezynnik uwzgledniajacy dzistanie karbu i stan powierzehni dla stalowych ezesci skrecanyeh B= Bar BprIs edzie fer-wspétczynnik dziatania karbu dla skrgcania (tabl. 8.6.2); Barf (rodzaj karbu, Rw); fier -wspétczyonik stanu powierzchni dla stalowyeh czesci skrecanych (98.865); bor=fRanv Ye ~ wspOlezynnik wradliwoSei materiaky na asymetrig cyklu (tal. 8.6.1). 4. Rzeczywisly wspotezyanik bezpieczeistwa dla obcigzes aotonych 6 =5y5x//55 407 215, ssdzie: dy -reeczywisty wspélezynnik bezpieczeistwa wg naprezei normalnyc (od zginania)(p. 2); 5 -rzeczywisty wopdtczymnik bezpieczefistwa ‘wg naprezen stycanych (od skrecania) (p. 3) Pray niedotrzymanin warunku p.4 naledy: zmienié konstrukeje wal w taki sposbb, Zeby 2wiek- seyé minimalny dy lub 6, + = dobraé material © podwyzszonych charakterystykach rmechanicznye - zwiekszyé srednicg wal rT, ‘abl 8.6.1. Nicktirezaleznoi do oblicze wytrzymalosciowyeh Dia sali weglowyeh: Zp =O8..03)Ry y= 0 ~ornalejzawartoic wegla Zo = 06Zp0_Wr= 00S -0 ron] zawanci weal Zq =(sl12)Zyy Dla sali stopowyeh Y= 0,10126 2 ie i | ie 0 ina eae i dl Rys. 86.2. Schematy do wyznaczania \wielkosei (0 ~0,5 8) zmiany rozstawu podpor 300700 900 1:60 wm Ry, MPa Rys. 86.3. Wepolezynnik stanu powierzchni dla stalowych czescizginanyeh (fp) oraz skrgeanych (fr): 1 -obrobka salifowaniem 28/14) aa2y hoes Destammeroeene RA MY ose) se esm 3-2wykderoczenie Y/Y, Rys. 8.64. Wyznaczanie rozstawu podpér L dla lo2yskowai watu: a) waukladu ,O"; b) wgukladu ,X"; ) schemat waty ,O"; 4) sehemat walu 4 X "(aa prayMadzie walu 2gbnka przaladn stothowe)) 4 osty karb 0 kaeie 60° i glebokoset 0,1 mm Tab). 86.2. Wartosei fxg Bir, Was We (Rig Nia |r i Fon 100, Watzodsdzeniem id= 135.3] i Ga rad=tea” | 250 350 190 i vaso | i \ acolo | tao Tet 13s i Wal karbem sbmerkowom | | Whe dvd O@s-ogxs | 192 200. 175 ‘Wal 2 popraecanyen otworem { dla 1/002 130 (er) 0106 so Hl 10 v0 Walzrowhicm wpustowym | 175 na bbe? | rea bee) | | Bee ae Walz wiclowypustam: | ind’ trang | srosolegimi a) i ia ody | | \ | str) 1208; sleigh f= 1125 | (10°..13°52), 323 a =(10°..23°52)]; b) z kolnierzem na zewetrenym pierécieniy; «) dwuregdowe 7 dwoma picrécieniami wewnetramymi; d) czterorze- dowez dwoma wewnetrznym! i trzema zewngttanymi pitScieniam: 9 $ Rys. 9.1.7. Lozyska wadtuine: 8), 6) kulkowe jednorzedowe;, ©) kulkowe jednorzedowe samonastawne; @) barylkowe wadhut 129Tabl. 9.1.1. Charakterystyka i zastosowanie lozysk tocznych ys. ° Ry. 9. 10 | Dopusz- muszezalne ab- | py, [ene Sens athens [preiezenic (960d niewykorzy-| Peron Stee saan | 90st ‘niowe _promieniowego) CCharakterystyka i zastosowanie 2 3 a 5 PN-ASIM-H6I00, 100% bo 70% | Przezaczone do preenszena pdstawowego obcigzcna promieniowe- GOST 8538-75 wawie stony | go. ale moga prenosit jednoezeinie z promieniowym obeigzeiem ‘owner obeizenie wadhizne. Kn niewspoosiowossi wewagtrego (otek) | zewngtrnego orp) pecinia vy nie wie e013" | Zalecan da tzyskowania sziyoyeh krtkch waléw, ktSrych kat uggs na podporach ni prewyisr podae)niewspl- ‘siowoiel(ollglos igdzy podporamt nie przewyisza 10 Sredaic Wah). Gost 2803-45] 140% Nivzaleasig | Prasmacrone do wykorystania w wealach lazyskowyeh pod: do weihuinego | aymobeiaeniy promieniowym, obenenia / cost2.5| ovis | Premacronedowykoraytaniaw wea Iayskowych omnis | 100% dvncsrny | a¥ehgaaryachwadhanyeh Gost 2693-45] 00% | 270% | Pracnaczone do wykorystnia w wezlach lodyskowych o zmiejsco- | \w dvie stony | nych gabsrytach wadhunych uproszczeia Konsrukjilozyskowania, ony wyonue jako nicrzlgezne rarncain tim” | maaan pianin panop ate | reermcci] um Dam Ramm dees on eer sen non een oe memo oe | (ray omneroes ope pin wand Tine mmr eae | Ce comers oe ae et we, Zac te pci ans serrations eee Fea cee ee ee nugu hanes wah bss Pia omer grocer es eyo ae “amsoval Do il0% Rass denonangn rnin she romiions| RTM ASED| OK one go edge ne), Mepis pee oe | Solo wihtne 2lesopee metroamactretecse ae | to Zirkle rao ~ tra sg ypc eienegscpona omeorge he 92 esate poyparhwnaiscisoavrdtnog etasesponovis pa ees eb ‘olonane ne routone notes oy ead rns dcr i Like db epsonuna taumehegetrcneh wsdeoetie see ee a honych scunschogneon eects Sontag ty eewent ss exh amacooyph, wien oben pnw bio SOUTER aslo PRS6DEAISO) 170% | Nie peyimle Przeanaczone do preenosceniadych obeiazt promieniowych. W waz Gostas2875| i ach obciatens romieniowo-ostowym moet bye wykorzysyware fy kkow polaczcnu 2 sony rodzajom lozysk pracnoszacych obciyenia athe. Maa nine 1,7 mary wits nitty alone smile etakowyeh wy (simian tzysh NU CN) aie opraniza) siowegopresuniea wala (Korps). Odmiany NI ograicrsa osiowe presi gsi walk (orpusu jedaym rath stg odmiany lozyk waleomyeh,ktreogranirajgpresungee wala ko usu w deh kironkach(w granicach wadhvzego iz lozysta), Niewspolosiowose kiowa dwoch Iozyk w posporac walu ni est dopuserale dla wszystkich odmian, Zloaysko stoPkowych otworech korysta sig ak dla wal6w o sozkowychezopach, jak da waléw ocaopach waleowych Dr wykoreytinia lei stockowyeh W tks sposdb mozna rice wokony mad eeBulace rominiomege lu w ley loz ber wewngtege (2eweer2Nap0) peicenia korzya sew prpadkach ograniczonyeh wymirow wezlbw oe _yskowyeh w hier promieniowym Zalecane da lozyskowanie botich, bardzo szywenych walw. Koryst sig rtakiogo raza lady w obrablarach, ‘w bgonach wciagareh w edukzoracho dasshowyen klach 2ebaheh PN-86IM86240 | gone D0 30% | Prasmaczone do racnosznia duzych obs cia} promienio- Peso 620 Hl precnosznisduych obsiach najczeics} wwiedeastene | Sach. Mogy paso Svnietobcagenie nadie w ob Keskash Gost Sr2175 Feeaeroe | nce cgi pomiouye reno oben acme wighe nt beh kllowe wablve 9 jemakowyeh mitch ‘eaylasemomstane, Kat newspeasiowesi wevingaego (als ewnenes ops) piece ie wighzy nit U5!” Zaicane do lnsakovanin walbw 0 G2 upgcarh a weebw abdow napedowsch pie adn dry Imae wapitonowose poder (opuny podpr nc powsyeane wopoba ama pry Soe, ebb sigje ouleic). orga sigs nayak yh esypahath, Key node nnych exo ys ne tw sane adowoht kono