MODULE 6

Pagsulat ng

Lathalain
Inihanda ng Pangkat 1: BSED FIL 2-B
 Layunin
Naipakikita ang kaalaman sa mga batayang
nilalaman ng pagsulat ng lathalain.
Naipaliliwanag ang katuturan, katangian,
layunin, mga uri at paraan ng pagsulatng
mahusay na lathalain;
Naipakikita ang kaalaman sa pagsusuri sa
pagkakaiba ng lathalain sa iba pangartikulo.
Naipakikita ang kasanayan sa
positibongpaggamit ng ICTsa pag-unawa
sapagsulat ng mahusay na lathalain.
Naipakikita ang kaalaman sa paglalapat ng
mga batayang kaalaman ng lathallainsa
pagbuo ng isang lathalain.
A. Katuturan

Ano ba ang
lathalain?
Ano ang ipinagkaiba
nito sa balita?
Binigyang depinisyonng
Econnect communication ang
lathalain bilang “pinakatampok
na artikulo sa isang peryodiko o
magasin.” Ang intensiyon o
layunin nito ang nagpaiba rito sa
ordinaryong balita.
Isang sanaysay na batay sa tunay na
pangyayari na nagtataglay ng mga
pagpapaliwanag,
sanligan at
impresyon ng sumulat.
Bilang isang karaniwang sanaysay, nagtataglay
ito ng:
maramdamin
personal o
magpagpatawang pangyayari.
Ang pangunahing layunin nito ay upang
manlibang kahit na ito’y maaari ring
magpabatid o
makipagtalo
Isang uring pamahayagan na
nag-uulat ng mga
makatotohanang bagay o
pangyayari batay sa pag-aaral,
pananaliksik o pakikipanayam at
sinusulat sa isang paraang kawili-
wili.
Isang uring sulatin naang
kawilihan aynasa ibang bagay sa
halip na sa mahalagang tala.
B. Anyo ng Piling
Lathalain
1. Maaaring isulat sa anumang porma,
anyo o istilo.
MOST
2. Maaari ring isulat sa ayos ang IMPORTANT
baligtad na piramide tulad ng isang LEAST
IMPORTANT
balita o sa ayos pasalaysay.
GOOD TO
KNOW
 C. Katangian ng Tanging
Lathalain
1. Walang tiyakna haba, maaaring maikli, mahaba
depende sa nilalaman ng gustong itala.
2. Batay sa katotohanan na maaaring may kaugnayan
sa balita.
3. Maaaring sulatin sa anumang anyo, istilo o
pamamaraan ngunit kailangan na ito ay naangkop sa
nilalaman ng layunin nito
4. Ginagamitan ng makabagong pamatnubay
(novelty lead) sa halip na kabuurangpamatnubay
(summary lead).
5. Nasusulat sa himig ng payak na
pakikipagkaibigan.
6. Maaaring sulatin sa una, ikalawa o ikatlong
panauhan.
7. Pinakamalayang pagsulat sa lahat ng uri ng
pampamahayagang akda.
8. Maaaring gumamit ng pang-uri, tayutay o
idyoma hanggat kinakailangan.
9. Nagsasaad ng mga ulat bataysa masususing
pag-aaral,pananaliksik at pakikipanayam
10.Karaniwang nasusulat sa paraang
pataasang kawilihan (suspended interest
structure).
11. May panimula, katawan at wakas.
 D. Mga layunin ng Tanging
Lathalain

Magpabatid Magturo Magpayo Manlibang

 E. Kaibahan ng Tanging Lathalain sa
Ibang Artikulo
1. Nagsasaad ng katotohanang batay sa isang ulat,
samantalang ang maikling kwento, bagama't hango sa
mga makatotohanang pangyayari, ay maaari ring
bungang-isip lamang ng may-akda.
2. Naglalaman ng mga kuru-kuro o pagpapakahulugan
ng may-akda tungkol sa isang balitang nailathala, ngunit
ang binibigyang-diin ay ang mga nalikom na tala atulat,
kaya’t naiiba sa pangulong tudling.
3. Nagtataglay ng kuru-kuro ng may-akda sa anyong
pagpapaliwanag, pagpapakahulugan, o puna kayat
naiiba sa balita na nag-uulat lamang kung ano ang mga
nangyayari.
4. Tulad ito ng isang sanaysay o salaysay na
pampanitikan, subalit nagtataglay ng higit pang
katangian tulad ng malalim na kahulugan at malawak na
paksa.
5. Nasa pagitan ng balita at ng pangulong tudling.
 F. Mga Uri ng Tanging Lathalain

1. Lathalaing Nagpapabatid (Informative Feature)

Ito’y nagbibigay ngkapaki-pakinabang na ulat,
nagdaragdag ng kaalaman o karunungan at may
layuningmagturo o magpayo.
Halimbawa: Ang Dapat Gawin Kapag May Malakas na
Lindo
2. Lathalaing Pabalita (News Feature)
Ito’y batay sa isang balitang nakapupukawng
damdamin. Pinapalawak nito ang bahagi ng balita na
may pangyayaring di-pangkaraniwan, may
kababalaghan, o makabagong likha na
nakapagbigaysamambabasa ng kaalaman, simpatiya o
kawilihan.
Halimbawa: Ang Tagtuyot saTimog Luzon.
3. Pangkatauhang Lathalaing Dagli (Personality or
Character Sketch)
Pinapalawak nito ang bahagi ng balita na may
pangyayaring di-pangkaraniwan, may kababalaghan,o
makabagong likha nanakapagbigay samambabasa ng
kaalaman, simpatiya o kawilihan. Halimbawa: Ang
Tagtuyot saTimog Luzon.
4. Lathalaing Pangkasaysayan (Historical Feature)
Nahahawig sa lathalaing nagpapabatid subalit ang
pinakapaksa nito ay isang kasaysayan ng tao, bagay o
lunan.
Halimbawa: Ang Ebolusyon ng Bandilang Filipino Ang
Edsa Rebolusyon.
5. Lathalaing Pansariling Karanasan(Personal
Experience orAdventure) – Ito’y nauukol sa mga di-
pangkaraniwang karanasan ng manunulat ng ibang tao
ayon sa pagkakasalaysay ng may-akda.
6. Lathalaing Pakikipanayam (Feature Interview)
-Ang paksa nito ay ang kuru-kuroat kaisipan ng isang
kilalang tao. Ang ulat hinggil sa mga kuru-kurong ito
aynakuha sa pamamagitan ng pakikipanayam.
7. Lathalaing Panlibang (Entertainment Feature) –
ang layunin nito’y magbigay kaaliwan, pinakapili ang
paksa upang magsilbing gamot sa mga taong
nalulumbay o pampalipas sa oras ng mga taong nais
maglibang.
Halimbawa: Ang kahulugan ng Halik.
6. Lathalaing Pakikipanayam (Feature Interview)
-Ang paksa nito ay ang kuru-kuroat kaisipan ng isang
kilalang tao. Ang ulat hinggil sa mga kuru-kurong ito
aynakuha sa pamamagitan ng pakikipanayam.
7. Lathalaing Panlibang (Entertainment Feature) –
ang layunin nito’y magbigay kaaliwan, pinakapili ang
paksa upang magsilbing gamot sa mga taong
nalulumbay o pampalipas sa oras ng mga taong nais
maglibang.
Halimbawa: Ang kahulugan ng Halik.
G. Mga Mungkahing
Panimula sa
Pagsulat ng
Lathalain
(Suggested
Beginnings )
 G. Mga MungkahingPanimula sa Pagsulat ng
Lathalain (Suggested Beginnings )
1. Panretorikang Tanong (Rhetorical Question)
Halimbawa: Sino ang nagsabi na ang edad ng tao ay
hadlang sa kanyang pag-aaral? Hindiito ang paniwala ni
Danilo Marcelo. Siya ay huminto sa pag-aaral pitong taon
naang nakakaraan nang matapos siya sa mababang
paaralan. Ngayong pasukan,sa gulang na 30, nagbalik-
paaralan si Danilo at nagpatala siya sa unang baitangsa
Mataas na Paaralang Laurel
2. Panggulantang na Pahayag ( Startling Statement)

Halimbawa: “Hindi pa kamilaos!”

Ito ang pahayag na ng mga young once—mga
guro,pinuno ng paaralan at mga magulang nang
kanilang ipagdiwang ang Araw ng Maynila, Hunyo 24,
at lumahok sila sa iba’t-ibang palatuntunan at paligsahan
upang bigyang-buhay at kasayahan ang pagdiriwang.
3. Pasalaysay na Panimula ( Narrative Opening)

Halimbawa:
Matiwasay niyang pinapag-aral angkanyang sarili
atang kanyang animnaanak. Ginagampanan niya ang
tungkulin ng isang ina at ng isang ama. Siya’y siGng.
Adelfa Prado, IV-1, sa klaseng panggabi
4. Siniping Sabi ( Quoted Remark)

Halimbawa:
Matiwasay niyang pinapag-aral angkanyang sarili
atang kanyang animnaanak. Ginagampanan niya ang
tungkulin ng isang ina at ng isang ama. Siya’y siGng.
Adelfa Prado, IV-1, sa klaseng panggabi
5. Isang Kasabihan, Salawikaino Talinghaga
(Maxim,Proverb, or Aphorism)
Halimbawa:
“Tubig, tubig sa lahat ng dako, ngunit kahit isang patak
ay walang mainom.”Itong siniping sabi ni Samuel
Coleridge sa tulang “The Ancient Mariner” ay walanang
bisa ngayon. Kahit na tubig galing sa baha ay maiinom
na. Paano? Ganitoang paraan.
6. Suliraning dapat na pagtalunan sa artikulo, o
pangyayaring dapat na patunayan (Problems to be
discussed in the article or fact to be established)

Halimbawa: May kasagutan sa mabilis na pagtaas ng

halaga ng gulay. Magtanim ka.
 H. Mga
Mungkahing
Pangwakas ng
Tanging Lathalain
( Suggested
Endings )
 H. Mga Mungkahing Pangwakas ng Tanging
Lathalain ( Suggested Endings )
1. Buod ng buong artikulo (Summary of the Whole Article)

Halimbawa: Makinigka sa mga dalubhasa; ang

paninigarilyo ay lubahang masama sa kalusugan.Maaaring
maturingan kang tunay na lalaki dahil sa paninigarilyo mo,
subalithindi tatagal ang buhay mo upang mapatunayan mo
ang iyong pagkalalaki.
2. Pahayag ng pinakamahalagang bahagi sa kauna-
unahang pagkakataon (Anannouncement of the main Point
for the First Time)

Halimbawa: Kaya ang pinakamahalagang bahagi ng

kaunlarang pakikipagtalastasan ay ang paglinang ng
kagandahang asal, lalung-lalo na ng disiplinang pansarili
at ng makataong pag-uugali.
3. Katanungang nabuo sakaisipan ng mambabasa (A
Questions Leftin theReader’s Mind)

Halimbawa: Ang kamay ng makabagong Pilipino ay

handangmarumihan. Pinaiikot niyaang gulong
ngpangkaunlaran. Iwina-wagaywayniya ang bandila ng
kalayaan—kalayaan laban sa paghihikahos, at
kalayaanlaban sa kamang-mangan. Ikaw ba’y may
ganitong uri ng mga kamay?
4. Mungkahing ukol sakahihinatnan (Suggested
Resultsor Significance)

Halimbawa: Pahalagahannatin ang mgagubat kung

naisiligtas sakapahamakan ang ating bansa, likha ng
mga pagbaha at tagtuyot.
5. Isang porkasto hula ( A Forecastor Prophecy)

Halimbawa:
Anim at kalahating dantaon mula ngayon, kung hindi
masusugpo ang dami ng tao,wala nang matitirang
pagtamnan ng ano mang uri ng halaman. Ang lahat
nglupa ay gagamitin ng tao sa ibang bagay maliban sa
pagtatanim. Dahil sakagutuman,sila-sila ay
magpapatayan at maglalamunan na parang mga hayop.
6. Pag-uulit ng panimula (Repetition of the Introduction)

Halimbawa:
Nang siya’y tinanong kung siya’y may kaalaman o
karanasan sa potograpiya, ang sagot ni Domingo
Layson, “Ako’y natututo habang kumikita at kumikita
habang natututo.”
7. Pag-uulit ng mga salita sa Pamagat(Repetition of the
words found in the titleor of the title itself

Halimbawa: Paglipas ng apat na taon bilang isang

utusansa araw at isa namang masipag na mag-aaral sa
gabi, nagtapos din sa pag-aaral si Danilo Marcelo sa
Mataas na Paaralang Lakandula kung saan niyanakamit
ang karangalang salutatoryan.
8. Isang Angkop naSinipi (An Appropriate Quotation)
Halimbawa:
Hindi pinabulaanan ni Melchor ang kanyang karalitaan.
At nang tanungin siya kung bakit niya ibinigayang
kanyang kaisa-isang piso sa pulubi, sinipi niya si
“Tennyson sa tulang “The Vision of Sir Launfal” at sa
wikang Ingles: “Not what we give but what we share For
the gift without the giver is bare, Who gives himself with
his alms feeds three Himself, his hungering neighbor and
Me”
I. Karaniwang Paksa
Parasa Pagsulat ng
Lathalain sa
Pampaaralang
Pahayagan
1. Karanasan o Pakikipagsapalaran ( experience or
adventure )
2. Paglalarawan ng isang tao, lunan o pangyayari
(description)
3. Kasaysayan ng isang pangyayari (historical
background)
4. Pangkatauhang-dagli (personality sketch)
Maraming Salamat sa
Inyong Pakikinig
Inihanda ng Pangkat 1